‘WITTEREN’ DOOR UNESCO ERKEND ALS IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED

Begin december werd het ‘witteren’ door Unesco wereldwijd erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Zeven Europese landen werkten samen aan een uitgebreid erkenningsdossier.

"Het is een ongelofelijk belangrijke erkenning", zegt Davy Paulus van Natuurpunt Lommel. "Maar het is dan ook een uitzonderlijke biotoop. De vloeiweiden zijn een schatkamer vol zeldzame en karakteristieke planten en worden kunstmatig bevloeid met voedselrijk rivier- en kanaalwater. Er gaat geen maand voorbij of er komt wel iemand van een universiteit onderzoek doen in dit uniek stukje natuur."

“Het is een eerbetoon aan de werkgroep met vele vrijwilligers en een postume hulde aan twee mensen in het bijzonder. Het was namelijk de Duitse professoremeritus Christian Leibundgut die na een studiebezoek aan onze vloeiweiden in 2013 het idee kreeg om de bevloeiingen te laten erkennen als erfgoed. Hij droeg zijn passie over aan medeconservator van de vloeiweiden Albert Jansen, die zich vervolgens specialiseerde in de vloeiweidensystemen. Het is meer dan treurig dat zij ons net voor de officiële erkenning moesten verlaten."

De vrijwilligers

Albert Mertens is één van de vrijwilligers die in 1977 het 'witteren' op de vloeiweiden terug opgestart hebben. "De groep met vrijwilligers is best groot, maar dat is ook nodig", zegt Albert. "Je hebt heel het jaar door mensen nodig voor verschillende taken. Een 15-tal mensen zorgt voor het zuiver maken van de greppels ('zoeven'), bevloeien van de percelen ('witteren'), maaien, hooien, persen en afvoeren van het hooi, onderhoud van de machines, enz. En zo'n 35 personen houden het

Wateringhuis open voor wandelaars en andere bezoekers. De erkenning van Unesco betekent dan ook een bekroning voor hun jarenlange vrijwillige inzet."

"Ook voor heel wat mensen van de Kolonie is het een belangrijke waardering. We hebben veel steun gehad van de vroegere vaste werkmannen van de Watering. En meer dan 25 buurtbewoners kwamen ons jarenlang helpen om het gras te maaien ... met de zeis!"

"Of we verjonging kunnen gebruiken? Natuurlijk, net zoals elke vereniging. Daarom nodigen we geïnteresseerden graag uit om eens te komen kijken als we in februari en maart gaan zoeven, inzetten en witteren."

Inhoud en logistiek

Ferdi Geerts, archeoloog op rust en vrijwilliger bij Erfgoed Lommel: “In juli 2019 werd het ‘witteren’ al op de Vlaamse Inventaris van immaterieel cultureel erfgoed geplaatst. Erfgoed Lommel is bij beide trajecten betrokken geweest, vooral op inhoudelijk en logistiek vlak en voor het erfgoedaspect.”

”Stad Lommel restaureerde in 2021 de cruciale sluizen ‘Grote Fossé’ en ‘Boerensloot’. Leon en Maarten Craeghs doen als stadsmedewerkers het onderhoud van de Watering en zij bedienen en regelen de sluizen en alle aanwezige kunstwerken. Hun werk is van groot belang voor het bevloeien van de 16 hectare vloeiweidenpercelen door Natuurpunt.”