Η ακροπολη στο περασμα των χρονων….
Επιμέλεια-κείμενα : Ματούλα Βλάχου
Η Ιστορία της Ακρόπολης των Αθηνών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ιστορίας μας, δεδομένου ότι καλύπτει το εύρος της στην πλειονότητά του, προχωρώντας παράλληλα με όλα εκείνα τα γεγονότα που επηρέασαν τη χώρα μας στο πέρασμα των χρόνων. Γι’ αυτό κι εργάστηκα προκειμένου να δημιουργήσω ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο και παιδαγωγικά κατάλληλο υλικό, στα πλαίσια ενός πολιτιστικού προγράμματος που υλοποιώ με τους μαθητές μου με θέμα την Ακρόπολη. Ευελπιστώ πως το υλικό αυτό θα συμβάλει στην παιδαγωγική επιταγή για «επιστημονικά ενημερωμένους, ενεργούς και υπεύθυνους πολίτες μιας δημοκρατικής κοινωνίας» καθώς και στην επίτευξη των ειδικών σκοπών του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών για τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας. Μ. Βλάχου Εκπαιδευτικός Π.Ε. Απρίλιος 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ @ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (μέχρι το 6000 π.Χ.) και ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (6000-3100 π.Χ.)………………………………………………………4 @ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3100-1100 π.Χ.)……………………………………………………….7 @ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100-700 π.Χ.)……………………………………………………...11 @ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (700-480 π.Χ.)……………………………………………………………….14 @ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (480-323 π.Χ.)……………………………………………………………….20 @ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (323-86 π.Χ.)………………………………………………………….25 @ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (86 π.Χ – 267 μ.Χ.)……………………………………………………….32 @ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ (267μ.Χ.-1204μ.Χ.)…………………………………………………….41 @ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ-ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ (1204-1456μ.Χ.)……………………………………….46 @ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1456-1833 μ.Χ.)…………………………………..50 @ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ (1833-)……………………………………………………………………………69 @ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………………………………………….…….84
ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (μέχρι το 6000 π.Χ.) ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (6000-3100 π.Χ.)
Η Ακρόπολη ήταν ένας μικρός λόφος, 157 μ., στην Αττική. Σύμφωνα με ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες, στις πλαγιές της Ακρόπολης κατοικούσαν άνθρωποι από το 10000 π.Χ (Παλαιολιθική Εποχή). Άνθιση του πολιτισμού ωστόσο, παρατηρήθηκε γύρω στο 3500 π.Χ. (Νεολιθική Εποχή).
Η Ακρόπολη γύρω στο 3.500 π.Χ. (4η χιλιετία π.Χ.)
ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3100-1100 π.Χ.)
@ Επεκτείνεται ο οικισμός στις πλαγιές, στην κορυφή και γύρω από την Ακρόπολη. @Χτίζεται ένα παλάτι (μυκηναϊκό ανάκτορο – γύρω στο 1270 π.χ.), έδρα του τοπικού ηγεμόνα, στην κορυφή του βράχου, στο σημείο όπου αργότερα χτίστηκε το Ερέχθειο. @Κατασκευάζεται επίσης ένα ψηλό τείχος, που ονομαζόταν «Πελασγικό» ή «Κυκλώπειο», με τεράστιους ογκόλιθους για να οχυρωθεί ο οικισμός. @Μέσα στο τείχος υπήρχαν βωμοί, ιερά και μια μυκηναϊκή κρήνη που εξασφάλιζε νερό σε περίπτωση πολιορκίας. Οι κάτοικοι της πόλης που αναπτυσσόταν γύρω από την Ακρόπολη, έβρισκαν καταφύγιο μέσα στο τείχος, όταν αντιμετώπιζαν εχθρικές επιδρομές.
Το μυκηναϊκό ανάκτορο και η οχύρωση της Ακρόπολης (1300-1100 π.Χ.)
@Γύρω στο 1100 π.Χ. το μυκηναϊκό ανάκτορο καταστρέφεται, πιθανότατα από φυσικά αίτια (πυρκαγιά ή σεισμό), αφού σύμφωνα με την παράδοση οι Δωριείς εισβολείς δεν κατάφεραν να καταλάβουν την Αθήνα. Γι’ αυτό οι Αθηναίοι ισχυρίζονταν πως ήταν αυτόχθονες. Με την εισβολή των Δωριέων σχετίζεται και ο μύθος του τελευταίου Αθηναίου βασιλιά, του Κόδρου. @Τα λείψανα που βρήκαν οι Αθηναίοι της Αρχαϊκής Εποχής στο σημείο που ήταν χτισμένο το ανάκτορο, ήταν πιθανότατα πλούσια. Σε συνδυασμό με τον τάφο κάποιου Μυκηναίου άρχοντα και τα κτερίσματά του (=νεκρικά αντικείμενα), δημιουργήθηκε ο μύθος για τον πρώτο βασιλιά της πόλης, τον Κέκροπα, που από τότε λατρευόταν σε αυτό το σημείο, μετατρέποντάς το στο ιερότερο σημείο της Ακρόπολης, αλλά και της Αθήνας.
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100-700 π.Χ.)
Καθιερώνεται η λατρεία της θεάς Αθηνάς στην Ακρόπολη και αποκτά ιερό χαρακτήρα. Εκεί που βρισκόταν το μυκηναϊκό ανάκτορο χτίζεται ένας μικρός ναός αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα, τον οποίο αναφέρει και ο Όμηρος.
Από το ναό της Αθηνάς Πολιάδας διατηρήθηκαν μόνο δυο λίθινες βάσεις για ξύλινους κίονες που βρίσκονται στην Ακρόπολη και ένα χάλκινο έλασμα που πιθανόν διακοσμούσε το αέτωμά του. Το έλασμα έχει τη μορφή της Γοργόνας Μέδουσας, την οποία σκότωσε ο Περσέας με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς. Ο Περσέας έδωσε το κεφάλι της Μέδουσας (γοργόνειο) στην Αθηνά και αυτή το τοποθέτησε στην αιγίδα της (προστατευτικό ρούχο). Το γοργόνειο από τότε συχνά αποτελεί έμβλημα της ασπίδας της θεάς.
ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (700-480 π.Χ.)
@ Διαμορφώνεται η άνοδος προς την Ακρόπολη. @ Ο ιερός βράχος γνωρίζει μεγάλη ακμή και στολίζεται με πλήθος άλλων κτηρίων και αναθημάτων (αναθήματα = αφιερώματα, τάματα, δώρα) που οι πιστοί αφιέρωναν στη θεά Αθηνά. @Χτίζεται το Εκατόμπεδο (= μήκος 100 πόδια) ή Εκατόμπεδος Νεώς (570 π.Χ.) στη θέση που αργότερα χτίστηκε ο Παρθενώνας. Τα θεμέλια του πρώτου Παρθενώνα (Προπαρθενώνα) κατασκευάζονται το 490 π.Χ. στη θέση του Εκατόμπεδου. @Το 525 π.Χ., χτίζεται και ο Αρχαίος Ναός (Αρχαίος Νεώς) της Αθηνάς στη θέση του μικρού ναού της Αθηνάς Πολιάδας. Μέσα στον Αρχαίο Ναό στεγάστηκε το ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς, το οποίο ντυνόταν με τον πέπλο των Παναθηναίων («διιπετές ξόανο»: το πέταξε ο Δίας από τον ουρανό στην Ακρόπολη).
Πήλινο ειδώλιο από την Ακρόπολη που πιστεύεται ότι απεικονίζει το ξόανο της Αθηνάς. Σήμερα σώζεται στο Μουσείο του Βερολίνου
Η Ακρόπολη γύρω στο 520 π.Χ. με τους δύο ναούς της Αθηνάς. Ο ναός στα δεξιά είναι ο Εκατόμπεδος (560 π.Χ). Δίπλα του, με μαρμάρινη στέγη, βρίσκεται ο "Αρχαίος Νεώς"(525π.Χ.)
@ Στους υπαίθριους χώρους της Ακρόπολης, πάνω σε βάθρα και κίονες ήταν στημένα τα μαρμάρινα αγάλματα (αναθήματα) κούρων, κορών, ιππέων, γραφέων, κ.ά. που αφιέρωναν στη θεά οι Αθηναίοι των ανώτερων τάξεων και οι βιοτέχνες στο ξεκίνημα της εργασίας τους. @ Στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης χτίζεται το θέατρο του Διονύσου (500 π.Χ.), όπου θα ανεβάσουν τα έργα τους ο Αισχύλος, ο Ευριπίδης, ο Σοφοκλής και ο Αριστοφάνης. @Το 480 π.Χ. η Ακρόπολη καταστρέφεται από τους Πέρσες και διακόπτεται η κατασκευή του Προπαρθενώνα.
Τα μνημεία της Ακρόπολης το 480 π.Χ., λίγο πριν καταστραφούν από την εισβολή των Περσών
ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (480-323 π.Χ.)
@Μετά τους Περσικούς πολέμους τα συντρίμμια των ναών και των αναθημάτων για θρησκευτικούς ή πρακτικούς λόγους γέμισαν τις φυσικές κοιλότητες (σπηλιές και πηγάδια) του βράχου. Εκεί τα βρήκαν οι αρχαιολόγοι και σώζονται μέχρι σήμερα στα μουσεία. @ Ξεκινά ο Χρυσός Αιώνας με άρχοντα τον Περικλή και πρωτεργάτη της ανοικοδόμησης της Ακρόπολης, το γλύπτη Φειδία. Η ανοικοδόμηση συνεχίζεται και κατά τα διαλείμματα του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Η Ακρόπολη της Κλασικής Εποχής
@Κατασκευάζεται τείχος γύρω από την Ακρόπολη και χτίζονται ναοί: ο Παρθενώνας στη θέση των Εκατόμπεδου και Προπαρθενώνα (εγκαίνια το 432 π.Χ. στη γιορτή των Παναθηναίων), τα Προπύλαια, ο Ναός της Αθηνάς Νίκης και το Ερέχθειο, ακριβώς δίπλα από τα ερείπια του Αρχαίου Ναού, τα οποία φαίνονται μέχρι σήμερα. @Ιδρύεται το ιερό του Ασκληπιού (Ασκληπιείο) και το Ωδείο του Περικλή στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης.
Η νότια πλαγιά της Ακρόπολης. Στα δεξιά, το μεγάλο τετράγωνο κτήριο είναι το Ωδείο του Περικλή. Στο κέντρο δεσπόζει το Ιερό και το Θέατρο του Διονύσου. Αμέσως αριστερά από το θέατρο διακρίνονται οι στοές του Ασκληπιείου.
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (323-86 π.Χ.)
@Πολλά γλυπτά αναθήματα στήνονται στον χώρο της Ακρόπολης από ηγεμόνες των ελληνιστικών βασιλείων (των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου). @Το σημαντικότερο από αυτά είναι το ανάθημα του βασιλιά της Περγάμου, Αττάλου Α'. Ήταν μία σειρά χάλκινων αγαλμάτων που περιέγραφαν την μάχη μεταξύ Ελλήνων και Γαλατών. Στήθηκαν νότια του Παρθενώνα, δίπλα στο τείχος και σήμερα αντίγραφά τους βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορα μουσεία. @Τα δύο άλλα αγάλματα ήταν δύο τέθριππα στημένα πάνω σε γιγάντιους πεσσούς (στύλους-βάθρα).
@Το ένα από αυτά ήταν ανάθημα του βασιλιά Ευμένη Β' της Περγάμου, για τη νίκη του στα Παναθήναια και βρισκόταν μπροστά από την Πινακοθήκη των Προπυλαίων, όπου και το μεγάλο βάθρο είναι ορατό και σήμερα. @Το άλλο στήθηκε στην βορειοανατολική πλευρά του Παρθενώνα. Ήταν αφιερωμένο ή στον Ευμένη Β' ή στον Άτταλο Β'.
Το τέθριππο του Ευμένους στα Προπύλαια. Στα τέλη του 1ου αι. π.Χ. η αρχική επιγραφή αποξύστηκε και το μνημείο αφιερώθηκε εκ νέου στον Μάρκο Αγρίππα, τον στρατηγό και γαμπρό του Οκταβιανού Αυγούστου. Σήμερα είναι γνωστό ως «βάθρο του Αγρίππα»
Το τέθριππο στην ΒΔ γωνία του Παρθενώνα. Αρχικά ήταν αφιερωμένο στον Ευμένη ή στον Άτταλο. Το 31 π.Χ. όμως, αφιερώθηκε στον Οκταβιανό Αύγουστο.
@Στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης κατασκευάστηκαν μνημεία από χορηγούς (δωρητές): Το μνημείο-ναός του Νικία και η στοά του Ευμένους, κατά μήκος της νότιας πλευράς της Ακρόπολης, που χρησίμευε στην προστασία των θεατών του Θεάτρου του Διονύσου από πιθανή κακοκαιρία. @Το 295 π.Χ. το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς στον Παρθενώνα απογυμνώνεται από τα χρυσά του ελάσματα για να πληρωθούν οι μισθοφόροι του τυράννου των Αθηνών, στρατηγού Λεωχάρη.
Η Ακρόπολη και η νότια πλαγιά της. Σε πρώτο επίπεδο ξεχωρίζει η στοά του Ευμένους και ανάμεσα σε αυτήν και το θέατρο του Διονύσου, το μνημείο-ναός του Νικία.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (86 π.Χ – 267 μ.Χ.)
@Στην Ρωμαϊκή εποχή δεν πραγματοποιήθηκαν πολλές αλλαγές πάνω στην Ακρόπολη. Το μόνο καινούριο μνημείο ήταν ο Ναός της Ρώμης και του Αυγούστου. @Μια μικρή επισκευή έγινε στον δυτικό τοίχο του Ερεχθείου που είχε υποστεί ζημιές από πυρκαγιά κατά την εισβολή του Σύλλα (86 π.Χ.). @Αντίθετα, στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης προστίθενται νέα κτήρια.
Η Ακρόπολη και η νότια πλευρά 1.Παρθενώνας 2.Προπύλαια 3.Ερέχθειο 4.Ηρώδειο 5.Στοά Ευμένους 6.Θέατρο Διονύσου 7.Ωδείο Περικλή 8.Βαλανείο (δημόσιο λουτρό) 9.Ασκληπιείο 10.Ναός Ρώμης και Αυγούστου
@Το θέατρο του Διονύσου αποκτά νέα μεγαλοπρεπή σκηνή από τον αυτοκράτορα Νέρωνα, ο οποίος σε μια επίσκεψή του στην Αθήνα έδωσε εκεί μουσική παράσταση.
@Το Ωδείο του Περικλή, που είχε καταστραφεί από τους Αθηναίους κατά την πολιορκία του Σύλλα, για να μην χρησιμοποιήσει ο Ρωμαίος στρατηγός τα ξύλα της στέγης του, ξαναχτίζεται. @Γίνονται αρκετές μικροεπισκευές και ανακαινίσεις στα περισσότερα κτήρια της νότιας πλαγιάς.
@Στο άλλο ακριβώς άκρο της νότιας πλαγιάς ο Ηρώδης ο Αττικός χτίζει ένα μεγαλοπρεπές ωδείο, το Ηρώδειο, προς τιμήν της γυναίκας του, Ρήγιλλας, το οποίο ήταν το ωραιότερο της Ελλάδας, σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία. Μπορούσε να στεγάσει μέχρι και 5.000 θεατές.
Η νότια πλευρά της Ακρόπολης με το Ηρώδειο
@Το 267 π.Χ. η Αθήνα και η Ακρόπολη καταστρέφονται από τους Έρουλους (βαρβαρικό φύλο, σκανδιναβικής καταγωγής).
Αναπαράσταση του εσωτερικού του Παρθενώνα λίγο μετά τον εμπρησμό από τους Έρουλους το 267 μ.Χ.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ (267μ.Χ.-1204μ.Χ.)
@Η επίσημη αναγνώριση της χριστιανικής θρησκείας από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, το διάταγμα για το κλείσιμο των αρχαίων ναών από το Θεοδόσιο και το κλείσιμο της Φιλοσοφικής Σχολής της Αθήνας από τον Ιουστινιανό, αρχικά περιόρισαν και σταδιακά διέκοψαν τη λειτουργία της Ακρόπολης, ως λατρευτικού χώρου της αρχαίας θρησκείας, και της Αθήνας, ως πνευματικού κέντρου εκείνης της εποχής. @Επιπλέον ο Παρθενώνας υπέστη καταστροφές από εμπρησμό σε μια επιδρομή των Βησιγότθων με τον Αλάριχο (396μ.Χ.).
Η επιδρομή του Αλάριχου
@Η Ακρόπολη μετατρέπεται σε οχυρό και τα μνημεία της, σταδιακά, σε χριστιανικούς ναούς. Στον Παρθενώνα χτίζεται ένας χριστιανικός ναός αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού και αργότερα στην Παναγία την Αθηνιώτισσα, στα Προπύλαια, ναός των Ταξιαρχών και στο Ερέχθειο, ναός αφιερωμένος κι αυτός στη Θεοτόκο. Η βόρεια πλευρά των Προπυλαίων γίνεται κατοικία του μητροπολίτη Αθηνών και τα αγάλματα καταστρέφονται ή μεταφέρονται στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες πόλεις.
Ο ναός της Παναγίας της Αθηνιώτισσας μέσα στον Παρθενώνα. Για να κατασκευαστεί, γκρεμίστηκε μέρος του εσωτερικού επιστυλίου και του αετώματος.
ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ-ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ (1204-1456μ.Χ.)
@Η Ακρόπολη μετατρέπεται σε φρούριο, όπως και στα προϊστορικά χρόνια. @Τα Προπύλαια μετατρέπονται σε παλάτι του Λατίνου ηγεμόνα και ενισχύονται με τετράγωνο πύργο στη βόρεια άκρη τους. @Η ορθόδοξη Παναγία η Αθηνιώτισσα στον Παρθενώνα γίνεται η καθολική Παναγία (Μαντόνα) των Λατίνων και το Ερέχθειο πάλι παλάτι-διοικητήριο.
Η Ακρόπολη κατά τη Φραγκοκρατία
Το Ερέχθειο κατά τη Φραγκοκρατία
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1456-1833 μ.Χ.)
@Η όψη της Ακρόπολης αλλάζει. @Καλύπτεται με χώμα η νότια και δυτική πλευρά του βράχου, ενώ πάνω ή δίπλα στα μνημεία αναπτύσσεται ένας μικρός οικισμός. @Στα Προπύλαια κατοικεί ο φρούραρχος ή αγάς του Κάστρου, όπως τον αποκαλούσαν. Στον υπόλοιπο χώρο κατοικούν τα μέλη της τουρκικής φρουράς με τις οικογένειές τους.
Η Ακρόπολη κατά την Τουρκοκρατία
Συνέβησαν και αυτή την περίοδο σημαντικές καταστροφές στα μνημεία της Ακρόπολης: @Κεραυνός και έκρηξη σε μπαρουταποθήκη στα Προπύλαια @Εκρήξεις σε άλλες μπαρουταποθήκες μέσα στα μνημεία @Λεηλασίες, κλοπές @Καταστροφή στο Ερέχθειο από οβίδα (σοβαρές ζημιές στην έκτη Καρυάτιδα) @Μετατροπές κτηρίων και χρήση των μαρμάρων και άλλων δομικών υλικών για κατασκευή οχυρώσεων και πολεμικού υλικού κατά τις ελληνοτουρκικές συγκρούσεις.
@Το 1674 ο ζωγράφος Jacques Carrey επισκέπτεται την Αθήνα και ζωγραφίζει σχέδια του Παρθενώνα και των γλυπτών. Τα σχέδια αυτά είναι ανεκτίμητα, γιατί απεικονίζουν λεπτομερειακά τον Παρθενώνα, λίγο πριν από την καταστροφή του από την οβίδα του Μοροζίνι.
Μέρος της Ακρόπολης από βόρεια. Κανόνια είχαν τοποθετηθεί σε όλες τις πλευρές για την καλύτερη προστασία του λόφου. Στα αριστερά το Ερέχθειο ως χαρέμι (γυναικωνίτης) και στο βάθος, ο Παρθενώνας ως τζαμί.
Το 1687 ο βενετσιάνικος στρατός με το Φραγκίσκο Μοροζίνι πολιορκεί τους Τούρκους που βρίσκονταν στην Ακρόπολη. Μια οβίδα έπεσε στον Παρθενώνα, τμήμα του οποίου χρησιμοποιούταν ως πυριτιδαποθήκη και προκάλεσε έκρηξη. Το κτήριο ανατινάχθηκε και μεγάλα τμήματά του καταστράφηκαν ή εκσφενδονίστηκαν. Ο Μοροζίνι τελικά κυρίευσε την Ακρόπολη και στην προσπάθειά του να κλέψει κάποια γλυπτά προκάλεσε κι άλλες ζημιές.
Τον επόμενο χρόνο ο Μοροζίνι εγκατέλειψε την Αθήνα και επέστρεψαν οι Τούρκοι. Μετά από αυτή την καταστροφή άνοιξε ο δρόμος για τη λεηλασία της Ακρόπολης. Οι περιηγητές που όλο και πιο συχνά την επισκέπτονταν, φρόντιζαν να πάρουν μαζί τους και κάποιο αρχαίο αντικείμενο ως «ενθύμιο». Όταν οι Τούρκοι ανακατέλαβαν την Ακρόπολη κατασκεύασαν ένα άλλο μικρό τζαμί στο εσωτερικό του κατεστραμμένου Παρθενώνα.
Η συστηματική λεηλασία του βράχου έγινε το 18011803 από τον πρεσβευτή της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη, Thomas Bruce, λόρδο του Elgin, ο οποίος κατάφερε να εξασφαλίσει από το Σουλτάνο άδεια (φιρμάνι) για έρευνα στην Ακρόπολη. Δωροδοκώντας όμως την τουρκική διοίκηση του βράχου κατάφερε να παραποιήσει την άδεια και να απογυμνώσει τα μνημεία από τα γλυπτά τους. Στην προσπάθειά του να αρπάξει όσο περισσότερα μπορούσε, προκάλεσε και μεγάλες ζημιές.
@Συνολικά μετέφερε στο Λονδίνο δεκαοκτώ (18) αγάλματα από τα αετώματα, δεκαπέντε (15) μετόπες και πενήντα (50) λίθους από τη ζωφόρο μήκους εβδομήντα πέντε (75) μέτρων, καθώς και μια από τις έξι Καρυάτιδες του Ερέχθειου. @Το 1815 το Βρετανικό Μουσείο πήρε από τον Έλγιν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Σήμερα γίνεται προσπάθεια για την επιστροφή των κλεμμένων γλυπτών στην Ελλάδα, προκειμένου να στεγαστούν στο Μουσείο της Ακρόπολης.
@Στα χρόνια της Επανάστασης, οι Έλληνες πολιόρκησαν και κατέλαβαν την Ακρόπολη από τους Τούρκους (Ιούνιος 1822) και εγκατέστησαν ελληνική φρουρά. @Το 1827 οι Τούρκοι την ανακατέλαβαν μετά από πολύμηνη πολιορκία. @Η τουρκική φρουρά αποχώρησε οριστικά από το βράχο το Μάρτη του 1833.
@Κατά τη διάρκεια των ελληνοτουρκικών συγκρούσεων οι πολιορκημένοι Τούρκοι γκρέμιζαν τους κίονες των ναών και κυλούσαν τους σπονδύλους από το τείχος πάνω στα ελληνικά οχυρώματα. @Οι Έλληνες έσκαβαν λαγούμια, τα γέμιζαν με μπαρούτι και προκαλούσαν σεισμικές εκρήξεις. @Οι Τούρκοι θρυμμάτιζαν τα μάρμαρα των αρχαίων ναών, αφαιρούσαν τον συνδετικό μόλυβδο και τον έλιωναν για την κατασκευή βλημάτων. @Οι Έλληνες πολιορκητές κατέστρεφαν τα αρχαία υδραγωγεία για τον ίδιο σκοπό.
Ο πόλεμος και οι συνέπειές του, ο κίνδυνος της ζωής και οι σκοπιμότητες είναι οι χειρότεροι εχθροί του πολιτιστικού πλούτου. Το είχε επισημάνει ο Κικέρων: «Οι νόμοι σιωπούν σε ώρα πολέμου». Και όχι μόνο οι νόμοι του κράτους. Σιγούν και οι ηθικοί νόμοι, γραπτοί και άγραφοι.
Η Πολιορκία των Αθηνών κατά το 1827: Έργο του Παναγιώτη Ζωγράφου υπό την καθοδήγηση του Ι.Μακρυγιάννη
Διαβάζουμε στο έργο του Δημήτρη Φωτιάδη, «Καραϊσκάκης»: Ο λαγουμιτζής Κι ίσως να μην απόμενε σήμερα τίποτες, πάνω στον Ιερό βράχο, αν στις 12 τον Ιούλη δεν έτρεχε ν' ανέβει ο λαγουμιτζής Κώστας Χορμοβίτης, όπου τόσα θαύματα έκανε και στο Μεσολόγγι. Ο Κιουταχής, όπως δεν μπορούσε να πάρει με γιουρούσι το κάστρο, σοφίστηκε ν' ανοίξει λαγούμια κάτω απ' αυτό, να τα 'δενε γερά με μπόλικο μπαρούτι, και να τίναζε το βράχο στον αέρα με τη φρουρά κι όλα τα μνημεία. Έφερε, για τούτο το σκοπό, τους καλύτερους λαγουμιτζήδες που είχε τότες στο ντοβλέτι, μα όλους τους έβγαζε σκάρτους ο Κώστας Χορμοβίτης. Μόλις κάπου άρχιζαν να τρυπάνε οι οχτροί τη γη, το 'παιρνε είδηση κι άλλοτες, κατάφερνε να τους κλέψει το μπαρούτι, άλλοτες να τους θάψει μέσα στο λαγούμι, τινάζοντας ένα άλλο κάτω απ' αυτό, κι άλλοτες ανοίγοντας ολόγυρα πηγάδια, για να βροντήξει στα κούφια και να ξεθυμάνει. Η αξιοσύνη του έριξε σε τέτοια στενοχώρια τον Κιουταχή, καθώς δεν έβρισκε άλλονε τρόπο να πατήσει το κάστρο, που έλεγε γι' αντόν: -Αν τον είχα εδικό μου θα του 'δινα τόσο χρυσάφι, όσο βάρος ζυγίζει το κορμί του.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ (1833-)
@Το 1834 η Ακρόπολη ανακηρύσσεται σε αρχαιολογικό χώρο. @Αρχίζουν οι πρώτες ανασκαφές, αποκαλύπτονται τα γλυπτά που είναι κρυμμένα σε κοιλότητες και πηγάδια μετά τις καταστροφές απ’ τους Πέρσες. @Απαλλάσσονται τα μνημεία από τις βυζαντινές, φράγκικες και τουρκικές προσθήκες και ανακτούν τη μορφή που είχαν στην κλασική εποχή. @Κατασκευάζεται το πρώτο Μουσείο της Ακρόπολης (1874) στη ΒΔ γωνία του βράχου
Αρχαϊκά γλυπτά, ανάμεσά τους και ο «Μοσχοφόρος», από τις ανασκαφές στις κοιλότητες και στα πηγάδια της Ακρόπολης
@Ξεκινούν προγράμματα αναστήλωσης, άλλοτε πετυχημένα και άλλοτε όχι, τα οποία συνεχίζονται μέχρι σήμερα από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΕΣΜΑ) που συστήθηκε το 1975.
27 Απριλίου 1941: Ο φρουρός της ελληνικής σημαίας στην Ακρόπολη, Κωνσταντίνος Κουκίδης, για να μην την παραδώσει στους Γερμανούς, τυλίχτηκε μ’ αυτήν και έπεσε κάτω από το βράχο…
Απρίλιος 1942: Οι Γερμανοί στην Ακρόπολη…
30 Μαΐου 1941 Ο Απόστολος Σάντας και ο Μανώλης Γλέζος, νεαροί φοιτητές τότε, κατεβάζουν τον αγκυλωτό σταυρό από την Ακρόπολη, κάτω από τη μύτη των Γερμανών. Ήταν μια κορυφαία πράξη αντίστασης… 75
Ακρόπολη, 12 Οκτωβρίου 1944: Η ναζιστική σημαία έχει υποσταλεί και ο Γερμανός στρατιώτης αναχωρεί μαζί της…
Και πάλι η ελληνική σημαία κυματίζει στην Ακρόπολη, στην ελεύθερη πλέον Αθήνα…
@Το 2004 θεμελιώθηκε το νέο Μουσείο της Ακρόπολης και το 2007 άρχισε η μεταφορά των αρχαιοτήτων του βράχου στους χώρους του Μουσείου. Τον Ιούνιο του 2009 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια του νέου Μουσείου.
Εικόνες από τη μεταφορά των αρχαιοτήτων στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης
Μαθητές γυμνασίου της Κορίνθου στο Βρετανικό Μουσείο, μπροστά στα κλεμμένα γλυπτά….
Some calm spectator, as he takes his view, In silent indignation mix'd with grief,
admires the plunder, but abhors the thief… Ίσως κάποιοι φιλότεχνοι θεατές καθώς θα παρατηρούν τη στοά της συλλογής αυτών των αρχαιοτήτων με άφωνη αγανάκτηση, ανακατεμένη με θλίψη,
να θαυμάζουν τα κλεμμένα, αλλά να σιχαίνονται τον κλέφτη… Απόσπασμα από το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα «Η κατάρα της Αθηνάς» («The Curse of Minerva»)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ @ Σιμόπουλος Κ. (2010), Η λεηλασία και η καταστροφή των ελληνικών αρχαιοτήτων, εκδόσεις Πιρόγα, Αθήνα @ Καρδαμίτσης Γ. (2013), Η Ακρόπολις των Αθηνών και τα μυστικά της, στο δικτυακό τόπο: autochthonesellhnes.blogspot.gr/2013/04/blog-post_4067.html @Παντερμαλής Δ., Ελευθεράτου Στ., Βλασσοπούλου Χ., (2013), Μουσείο Ακρόπολης, εκδόσεις Μουσείου Ακρόπολης @Βλασσοπούλου Χ. (2011), Ακρόπολη και Μουσείο, έκδοση Ένωσης Φίλων Ακροπόλεως @Καργάκος Ι.Σ. (2014), Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, τόμοι Β’, Γ΄, Δ’, έκδοση Realnews @Δικτυακός τόπος: http://www.ancientathens3d.com/index.html @ Δικτυακός τόπος: http://www.istorikathemata.com/2011/06/blog-post_07.html @Δικτυακός yliko
τόπος:
http://www.theacropolismuseum.gr/el/content/ekpaideytiko-
ΕΙΚΟΝΕΣ (προσπέλαση 16-4-2014) @ http://www.cityway.gr/wp-content/uploads/2014/03/the-akropolis.jpg @http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c4/Akropolis_by_Leo_von_Klenze.jpg @ http://www.ancientathens3d.com/index.html @http://www.archaiologia.gr/blog @http://4.bp.blogspot.com @ http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/parthenonas/Parthenonas.htm @ http://www.ysma.gr/news @ http://www.skai.gr/player/tv/?mmid=62692 @ http://koinos--nous.blogspot.gr/2014/03/6.html @ http://www.istorikathemata.com/2011/06/blog-post_07.html @http://www.newsbomb.gr/koinwnia/story/280113/mathites-sikosan-ellinikes-simaies-mesa-stovretaniko-moyseio @ http://argolikivivliothiki.gr/2009/07/10 @ http://aristotleguide.files.wordpress.com/2012/10/parthenon-explosion2.jpg @http://diakonima.wpengine.netdna-cdn.com/wp-content/uploads/2013/12/DiamantisA3afisa.jpg @ http://www.theacropolismuseum.gr/el/content/ekpaideytiko-yliko @http://www.rhodes.aegean.gr/sxedia/grafdaskalou/TheoiOlymbou/OI_THEOI_TOY_OLYMPOY/ATHHNA .htm @ http://greekworldhistory.blogspot.gr/2013/07/blog-post_6.html @ http://santeos.blogspot.gr/2012/11/blog-post_21.html @http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CE%AC%CE%BD%CF %84%CE%B1%CF%82 @ http://www.e-go.gr/news/article.asp?catid=18122&subid=2&pubid=63649908 @ http://koukfamily.blogspot.gr/2011/10/blog-post_5286.html @http://dim-galat.pel.sch.gr/projects/akropolis/athina_06polias.htm