PB- PP
BELGIE(N) - BELGIQUE
S T E D E L I J K E
Erkenning: P206749 | Driemaandelijks tijdschrift | afgiftekantoor: 3500 Hasselt 1 Stedelijke Musea Hasselt, Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt
M U S E A
H A S S E L T
JANUARI – FEBRUARI – MAART 2018 | JAARGANG 26 | NUMMER 1
2 2
Expo Outside Inside. Street art in Het Stadsmus
2
Expo Jenever op doek in het Jenevermuseum
Expo Forever YOUNG Forever in Modemuseum Hasselt en cultuurcentrum Hasselt
Collectie / Expo
The Accident van Koen Vanmechelen in Het Stadsmus Sinds 15 december kan je in de spiegelzaal, bij de burgemeesterbustes, het werk van Koen Vanmechelen gaan bekijken. Koen Vanmechelen: ‘De parallel tussen de bustes en mijn werk is interessant. De zaal is een eerbetoon aan de mensen die zochten naar een balans tussen de vele krachten die in een stad het leven uitmaken en hebben zo het DNA van de stad bepaald. Tegenover die soms zware inspanningen – het zwaard – staan de pracht en praal van de job: de prachtige kam en veren. The Accident kreeg in 1999 zijn museale doop binnen het Cosmopolitan Chicken Project (CCP) in de voorloper van Z33. Met dat project verlegt Vanmechelen al bijna twee decennia de grens tussen kunst en wetenschap. Directeur Ann Delbeke: ‘Met dit werk van een internationaal bekende kunstenaar geven we Limburgse hedendaagse kunst een plek in het museum.’ © The Accident / Koen Vanmechelen
Expo Outside Inside brengt street art naar binnen Hasselt kreeg er sinds 2011 meer dan 60 street artgevels bij en mag gerust dé street artstad van België genoemd worden. Sinds een paar jaar maken het Street Art Festival en de Stad Hasselt de gevels kleurrijk en spannend. Met de expo Outside Inside brengen Street Art Festival en Het Stadsmus de nationale en internationale graffiti en street artists die Hasselt de afgelopen jaren bezochten, terug. ‘Je krijgt werk te zien van Sofles, Adnate, Mobstr, KBTR, Casroc, Chas, Hertkore, James Cochran, … ‘, zegt Kurt Bosmans van Street Art Festival. ‘De street artists hebben elk hun eigen aanpak en halen hun inspiratie uit andere technieken en materialen, zoals tattoos, installaties, muziek, … en dus is het een onverwachte aanvulling op wat je buiten kan zien.’ De expo Outside Inside loopt van 3 februari tot en met 3 mei, met een feestelijke afsluiter tijdens de Kunstennacht op 3 mei. Als je de gevels zelf wil bekijken, dan kan de met de Street Art fietsroute, verkrijgbaar bij Visit Hasselt. © Street Art Festival Belgium
1
Expo
Dubbelexpo forever YOUNG forever in Modemuseum Hasselt en cultuurcentrum Hasselt Vanaf 10 februari kan je op twee plekken de ver-beelding van het kind, jeugd en jeugdigheid gaan ontdekken. Cultuurcentrum Hasselt focust op fotografie en film; Modemuseum Hasselt stelt aan de hand van eigen collectie en bruiklenen uit onder andere Victoria & Albert in Londen, het streven naar jeugdigheid in de mode centraal. Negentiende-eeuwse kinderkleding, silhouetten uit de jaren ‘20 en ’60 en hedendaagse designermode illustreren het verhaal.
Studentenkiel Het oeuvre van Raf Simons refereert vaak aan jeugd en jeugdculturen. Voor de herfst-/wintercollectie 2015 stuurde hij de modellen in studentenkiel de catwalk op. De internationale pers ziet een labojas, beklad met graffitiachtige krabbels; de Belgische pers begrijpt meteen de referentie naar studentenverenigingen van universiteiten en hogescholen. De studentenkiel is het symbool dat de eerstejaarsstudent als ‘schacht’ de ontgroening en doop heeft doorstaan en lid is van de studentengemeenschap. Vrienden en medestudenten schrijven boodschappen en maken tekeningen op de jas, die later een herinnering aan de studentenjaren vormt. Die melancholische terugblik was belangrijk voor Simons. Zijn collectie was een ‘ode aan de jeugd’, met de jeugd ‘on a pedestal’.
Sneakers, jeans en hoodies ‘Youth is wasted on the Young’, schreef de Ierse dramaturg George Bernard Shaw. Jeugdigheid is slechts een kortstondig moment in een mensenleven en jongeren beseffen niet hoe snel het voorbij zal zijn. Volwassenen blijven via verschillende wegen hunkeren en zoeken naar dat gevoel. Daarvan getuigt de hedendaagse catwalk, die vandaag overspoeld wordt door sneakers, jeans en hoodies. Forever Young wil modeliefhebbers, jongeren, ouders en kinderen aanzetten tot reflectie over concepten als identiteit, gender en jeugd in modecontext. Ben je benieuwd naar andere jeugdige referenties van Raf Simons en andere hedendaagse ontwerpers? Ben je nieuwsgierig naar de tijd dat jongens en meisjes gelijkaardige kleding droegen? En wil je het verhaal kennen dat schuilt achter roze en blauw? Bezoek dan zeker Forever YOUNG in Modemuseum Hasselt.
Het luik Forever Young van de dubbelexpo in Modemuseum Hasselt loopt van 10 februari tot en met 2 september 2018.
Foto’s: © Raf Simons, h/w 2015-16, collectie Modemuseum Hasselt
Expo / Collectie
Expo toont proces en resultaten van actieve conservatie Het was niet de bedoeling om de werken in hun oorspronkelijke staat terug te brengen, maar wel om ze te consolideren voor de toekomst. Actieve conservering was daarbij het codewoord. ‘Dat betekent dat we de werken ook echt gingen behandelen om de staat ervan te consolideren. Anders dan bij passieve conservering dus, waarbij je focust op zo goed mogelijke bewaaromstandigheden, hebben we nu dus ook schimmels en houtwormaantasting verwijderd, loskomende verfdeeltjes gefixeerd, vuil verwijderd, lijsten aangepast en verstevigd, …’.
Het Jenevermuseum heeft een kleine, maar fijne collectie schilderijen, hoofdzakelijk herberg- en drinktaferelen van bekende en minder bekende Belgische kunstenaars uit de periode 1850-1950. De laatste vijf jaar werd die collectie verder uitgebreid. De collectie is bijzonder representatief voor het thema van het 19de-eeuwse herbergtafereel en vertelt veel over de toenmalige café-interieurs en -meubilair, het cafépersoneel en hun klanten, wat er gedronken en gegeten werd, maar ook over het populaire tijdverdrijf in cafés, de verhoudingen tussen de maatschappelijke klassen, de gedragingen en de gebruiken. De collectie-uitbreiding bracht ook een doordachte aanpak voor het bewaren ervan met zich mee. Elk
Actieve conservering in progress.
van de werken werd gecontroleerd vóór het een plek kreeg in het museum of het depot. Dat gebeurde door speciaal daarvoor opgeleide, externe conservatoren-restauratoren, die de staat van het doek en de lijst wetenschappelijk analyseren.
De staat van het vernis op een doek van Jules Rullens wordt getest. Rond het gezicht van de kaartspeler zie je waar gewreven werd met het wattenstaafje.
2
Daniëlle Depoortere en Emma Van Briel: ‘Het blote oog leert je veel, maar niet alles. We gebruiken ook microscopen, lampen met ultraviolet of infrarood licht en/of radiografie, pigmentanalyse, … Zo kunnen we het kwaliteitsverlies van het doek vaststellen, dat meestal veroorzaakt wordt door schommelingen in temperatuur of luchtvochtigheid, te lange blootstelling aan licht en uv-straling, stof en vuil, dode insecten of de invloed van de gebruikte verf of het vernis.’
De expo Jenever op doek toont de resultaten van al dat werk. En je krijgt er de gezelligheid van de herbergen bij. De expo Jenever op doek loopt van 4 februari tot met 1 juli 2018.
Kom op Erfgoeddag op doktersvisite met je schilderij ! Conservatoren-restauratoren Emma Van Briel en Daniëlle Depoortere leiden je rond op de expo en geven uitleg bij mogelijke problemen met schilderijen. Daarna kan je je schilderij aan hen voorleggen voor een diagnose. Zondag 22 april om 10 uur 30 en 15 uur.
Beleid
Musea Hasselt samen op stap in een nieuw landschap Radertjes juist zetten De afgelopen maanden hebben de drie stedelijke musea een intensief traject van bevragingen, brainstorms, doelstellingen formuleren en gesprekken over de eigen werking achter de rug. Ann Vandeput, diensthoofd van Musea Hasselt: ‘Nieuwe Vlaamse beleidsprioriteiten en een vijfde kerntaak voor musea, een wijzigende samenwerking met de museumvzw’s en een optimalisering van de interne werking… de denkoefening van de laatste maanden was als een spelletje ‘Onderuit’: om de bal vlot te kunnen laten vallen, moeten alle radertjes juist op elkaar afgesteld staan.’ Hoe bouw je een werking op, die draait rond drie uiteenlopende themacollecties (mode, jenever, stadsgeschiedenis), die voor elk museum aan andere financieringsvoorwaarden moet voldoen en die tegelijk tóch zo efficiënt mogelijk de expertises en vakgebieden van het team benut? Het gezamenlijke beleidsplan van Musea Hasselt stelt doelen voor 2023, zowel voor de afzonderlijke collecties, als overkoepelend en voor de lange termijn. Tegelijk wordt de organisatie ingericht in functie van de realisatie van die doelstellingen, waarbij zelfsturende teams volgens hun expertise ingezet kunnen worden. In de komende vier nummers van Museumnieuws zullen een aantal aspecten van die gedeelde missie en herpositionering aan bod komen.
Collectie Hasselt De drie musea hebben een eigen themacollectie, maar formuleren toch gezamenlijk doelen voor hun collectiebeleid. Ann Vandeput: ‘Het bewaren van een stookkolom vraagt een specifieke kennis en know how die anders is bij een avondjurk of
een schilderij, maar tegelijk zijn er inzake beheer, zorg en onderzoek gezamenlijke doelstellingen, die het team collectie de komende jaren ter harte zal nemen.’ Het huidige gezamenlijke museumdepot was vijftien jaar geleden een voorbeeld van het functioneel inrichten van een bewaarplek, maar heeft zijn limieten bereikt. De komende jaren willen de musea, samen met het Stadsarchief, de aspecten van een nieuw depot onderzoeken. Het Stadsarchief en de Musea Hasselt willen investeren in een future-proof depot, dat uitgroeit tot het fysieke geheugen en historische kenniscentrum van de stad Hasselt voor de Hasselaar. De dienstverlening rond de collectie Hasselt is zo voor de Hasselaar, en al wie er belangstelling voor heeft, gecentraliseerd op één plek. Ook het onderzoeken en het levend houden van de collectie behoort tot de kerntaken van een museum. Voor alle musea staan samenwerkingsverbanden met scholen, onderzoekers en het publiek daarbij centraal, ook in functie van de nieuwe kerntaak ‘participatie’. ‘Kort door de bocht kan je stellen dat een collectie niet alleen bewaard maar ook ‘gebruikt’ of ‘beleefd’ moet kunnen worden,’ zegt Ann Vandeput. ‘Zo zal het Jenevermuseum een pool van vrijwilligers oprichten om met kennis van zaken oude productieapparaten operationeel te maken. In Modemuseum Hasselt staat samenwerking rond de collectie met bijvoorbeeld de mode-incubator MIA-H zeker op de planning. De collectie wordt aangewend ter inspiratie voor jonge makers en komt tot leven dankzij experimentele presentatievormen. Het Stadsmus tilt zijn jarenlange expertise in het samenwerken met het publiek rond Hasselts erfgoed naar een hoger niveau, door het publiek een stem te geven in een nieuw collectieplan, waar de stad in relatie tot de omgeving het uitganspunt vormt.’
Participatie en samenwerking
‘… Of het niet mogelijk is om de Negen borrelnamiddagen, schilderijen te laten hangen …?’ 170 anekdotes, 264 jeneverbaronnen Een koetspoort vol vlaggen en schilderijtjes en (heel) vaak bekeken getuigenissen van Hassan, Katlijn, Sameer, Tom, Fatma en Harjinder in het museum. Het laagdrempelige en veelzijdige traject Virga Yes divers, waarbij Hasselaren met diverse culturele en religieuze achtergronden meewerkten aan de Virga Jessefeesten, was een echt succes. Els Pierson van de stedelijke dienst diversiteit en internationale solidariteit en directeur Ann Delbeke van Het Stadsmus blikken terug: ‘Wat ons zeker zal bijblijven is de handgeschreven brief, waarin het interlevensbeschouwelijk netwerk vroeg of de schilderijtjes die de vele partners maakten, ook na de Virga Jessefeesten konden blijven hangen.’ De brief mag gerust symbool staan voor een traject waarvan de meerwaarde in de ontmoeting en de samenwerking zat. Het traject startte in 2015 toen het Virga Jessecomité, de integratieraad, het interlevensbeschouwelijk netwerk, Orbit vzw en Het Stadsmus samen nadachten over de vraag hoe Hasselaren met diverse achtergronden elkaar konden vinden in cultureel en religieus erfgoed. Tijdens gezellige activiteiten groeide het traject, zonder draaiboek, tot een resultaat dat velen kon bekoren. De schilderijen bleven dus hangen en Virga Yes divers inspireerde ook na de Virga Jessefeesten. In het najaar bezochten meer dan 300 leerlingen van Hasseltse middelbare scholen de expo en gingen daarna in gesprek met verschillende levensbeschouwingen. De studenten van de PXL Lerarenopleiding dachten na over de integratie van verschillende levensbeschouwingen en erfgoed in hun lessen. Els Pierson en Ann Delbeke: ‘Het zou mooi zijn als dit traject een stap is in de ‘verbreding’ van de deelnemers aan de Virga Jessefeesten en van de werking van het stedelijk museum.’
In 2015 kroonde het Jenevermuseum tien Hasselaren, die hun persoonlijke jenevererfgoed met het museum deelden, tot Jeneverbaron. ‘En in 2017 ging het museum zelf naar de Hasselaren met gezellige borrelnamiddagen en intussen is Hasselt zo maar liefst 264 Jeneverbaronnen rijker,’ zegt directeur Davy Jacobs. ‘Het Jenevermuseum bedankte de deelnemers aan de borrelnamiddag met die titel, omdat ze hun eigen jeneverervaringen, -anekdotes, -recepten, -tradities, … deelden met elkaar, het museum en uiteindelijk de gemeenschap.’ Het verzamelen van dit immateriële erfgoed leverde veel op. ‘De borrel komt op tafel om kleine momenten in het dagelijkse leven te vieren,’ zegt Davy Jacobs. Jeneverbaron Jean Vandersmissen (OKRA Banneux) zei het zo: ‘Ons vader was een keuterboerke aan de Genkersteenweg. Hij had altijd Hasseltse graanjenever in huis. Als vierjarige mocht ik mijn vinger in het glaasje doppen en proeven. Die traditie heb ik zeker doorgegeven! We waren een familie van jeneverdrinkers. Er stond altijd jenever klaar: bij Allerheiligen voor we naar het kerkhof gingen, als er een koe moest kalven en de boeren uit de buurt kwamen helpen, of gewoon, als we ‘s morgens om 4 uur het gras moesten maaien, dan een rauw ei en jenever als ontbijt, …’ Zitten er in jouw vereniging ook heel wat personen die een en ander te vertellen hebben over jenever of likeur? En denk je dat ze dit graag willen delen met een borrel en een stuk taart, neem dan zeker contact op met het Jenevermuseum. Met veel plezier organiseren we bij jullie een gezellige en leerrijke borrelnamiddag!
Getuigen Sameer Srivastva, Katlijn Vandebroek en Hassan Shah
3
Korte berichten
Het internet centraal op het Hasselts Klein Onderhoud
Expo ‘The Hasselt Bridge. Waarom de kanaalbrug instortte in 1938’
Op 6 december kwamen erfgoedverenigingen en studenten Cultuureducator van de PXL samen voor het Hasselts Klein Onderhoud, het jaarlijkse vormings- en netwerkmoment. Enthousiasme was er het meest voor de inspirerende voorbeelden rond sociale media en de onderlinge kennismaking en uitwisseling. Je vindt de presentaties van de sprekers op de website van Het Stadsmus.
Tachtig jaar geleden overbrugde de ‘langste gelaste brug van West-Europa’ het Albertkanaal op de Kempische Steenweg. Tot ze instortte… Het was voorpaginanieuws want de brug was nog maar één jaar in gebruik. En ook de wetenschappelijke wereld stond voor een groot raadsel. Vandaag is ‘The Hasselt Bridge’ nog steeds een case bij ingenieursopleidingen, het schoolvoorbeeld van de ‘Brosse breuk’. De expo brengt het verhaal met krantenverslagen en technische publicaties.
Tournée Locale: Zó smaakt Runkst / Zó smaakt Heilig-Hart In april en mei 2018 gaat in de Hasseltse wijken het culturele project Tournée Locale door. Het Jenevermuseum gaat samen met de bewoners op zoek naar de smaak van hun wijk. Die smaak stoken bewoners én Jenevermuseum daarna tot alcoholvrije cocktail en jenever. Heb jij een suggestie voor de smaak van Runkst of voor de smaak van de Heilig-Hartwijk, of wil jij deelnemen aan de workshop? Kijk dan zeker op www.jenevermuseum.be naar de informatie over het project!
Van 3 maart tot en met 1 juli 2018 in Het Stadsmus.
Over de (Kuringse?) roots van Pieter Paul Rubens: lezing door Prisca Valkeneers De bewoners van de Maria Pijpelinckxstraat in Kuringen (Hasselt) weten het met zekerheid: de roots van Pieter Paul Rubens liggen in Kuringen. Of toch ongeveer: het was Rubens’ moeder Maria Pijpelinckx, die er het daglicht zag. Professor Carl Van de Velde en Prisca Valkeneers publiceerden in 2013 het boek De geboorte van Rubens, over de interessante figuur die Maria Pijpelinckx was. Prisca Valkeneers geeft in een lezing meer uitleg. Zaterdag 10 februari om 15 uur in Het Stadsmus. Toegang gratis.
Praktische info Jenevermuseum, Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt, Tel 011 23 98 60, e-mail: jenevermuseum@hasselt.be, www.jenevermuseum.be Het Stadsmus, Guido Gezellestraat 2, 3500 Hasselt, Tel 011 23 98 90, e-mail: hetstadsmus@hasselt.be, www.hetstadsmus.be Modemuseum, Gasthuisstraat 11, 3500 Hasselt, Tel 011 23 96 21, e-mail: modemuseum@hasselt.be, www.modemuseumhasselt.be Vragen over het tijdschrift Museumnieuws? Contacteer de stedelijke musea (tine.rock@hasselt.be of 011 23 98 55)
Colofon F o t o ’s Redac tie
4
oktober – november – december 2014
Agenda 2018 januari – februari – maart
eindRedac tie VR ag e n?
Het Stadsmus, Jenevermuseum, Modemuseum Hasselt, Stadsarchief Hasselt, Inge Delée, Stefan Dewickere, Koen Vanmechelen. Sven Curé, Sylvana Eichhorn, Joanie Dehullu, Eve Demoen, Davy Jacobs, Prisca Valkeneers, Veronique Van Nierop. Tine Rock Contacteer Musea Hasselt (tine.rock@hasselt.be of 011 23 98 55)
Tentoonstellingen
Een greep uit het activiteitenaanbod
Expo ‘Outside Inside’ Het Stadsmus | gratis Van 3 februari tot en met 3 mei 2018
Rondleidingen in de Beiaardtoren voor individuele bezoekers | info via Het Stadsmus Zaterdag 6 januari, 3 februari en 3 maart | 14 uur | € 4*| max. 25 p.
Expo ‘Jenever op doek’ Jenevermuseum | € 7* Van 4 februari tot en met 1 juli 2018 Expo ‘forever YOUNG forever’ Modemuseum Hasselt (€ 8*) en cultuurcentrum Hasselt CCHA (toegang gratis) Van 10 februari tot en met 2 september 2018 (in CCHA tot en met 10 juni 2018) Expo ‘The Hasselt Bridge. Waarom de kanaalbrug instortte’ Het Stadsmus | toegang gratis Van 3 maart tot en met 1 juli 2018
Kunst en Erfgoed in de Kijker | Het Stadsmus zaterdag 10 februari: Maria Pijpelinckx, meer dan de moeder van Pieter Paul Rubens (door Prisca Valkeneers) | 15 uur | toegang gratis Krokuskriebels in Musea Hasselt Van 10 tot en met 18 februari in Het Stadsmus en Modemuseum Hasselt. Kijk voor het aanbod op www.hetstadsmus.be en www.modemuseumhasselt.be
* Er zijn verschillende kortingen. Kijk daarvoor op de websites van de musea. www.hetstadsmus.be / www.jenevermuseum.be / www.modemuseumhasselt.be