Wonen | Samen energie besparen

Vierde kwartaal 2012

Wonen 2012

Samen energie besparen

VISIE Samen Energie Besparen, verduurzaming van de bestaande voorraad

INNOVATIE Green that City! Een ander dak op onze steden

PRAKTIJK Besparen met de Buren

2

In dit nummer Colofon 4 Colofon

Visie

5 Samen Energie Besparen, verduurzaming van de bestaande voorraad 6 Samen Energie Besparen, wat behelst dat

Onderzoek

8 Achtergrond onderzoek Week van de Energierekening

Innovatie

14 Green that City! Een ander dak op onze steden 16 Eindelijk! Bikeshare in Nederland

Praktijk 18 Webtool Woningverbetering 21 Huurprijsaanpassing bij woningverbetering van huurwoningen 24 Woningverbetering bij mutatie 26 Woningverbetering bij zittende huurder 28 Besparen met de Buren 31 Echt energie besparen met Checklist, Stappenplan en Tips

Service 38 Belangrijke informatie voor u!

38 Lidmaatschap 39 Dienstverlening met ingang van 1 januari 2012

Samen energie besparen | Wonen

3

Voorwoord Net voor het verschijnen van dit E-zine wonen is het regeerakkoord door de beide Kamerfracties van VVD en PvdA goedgekeurd. Voor de woningmarkt staan daar een aantal goede maatregelen in, zoals het bevorderen van de doorstroming door gedifferentieerde huurverhoging in te voeren.

Voor huurders met een huishoudinkomen tot € 33.000 is dat inflatie + 1,5%. Bij huishoudens met een inkomen tussen € 33.000 en € 43.000 gaat het om inflatie + 2,5%. Daarbij wordt voor huurders met een inkomen boven € 43.000 de maximale huurprijs op basis van het woning waarderingstelsel tijdelijk buiten werking gesteld. Na vertrek van de zittende huurder geldt de maximale huurprijs weer.

Het systeem voor woningwaardering wordt sterk vereenvoudigd met als grondslag 4,5% van de waarde op basis van de wet waardering onroerende zaken. Daarmee komt een einde aan het ingewikkelde punten systeem. De systematiek met een huurliberalisatiegrens blijft intact.

Woningcorporaties moeten weer dienstbaar worden aan het publiek belang in hun werkgebied. Hun taak wordt teruggebracht tot het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen. Corporaties komen onder directe aansturing van gemeenten. De extra huuropbrengsten van corporaties die het gevolg zijn van de maatregelen in de huursector worden via een heffing afgeroomd.

Daarmee lijkt de verhuurbelasting bij de particuliere verhuurders van de baan.

De hypotheekrenteaftrek blijft bestaan om de aanschaf van een eigen woning te stimuleren en wordt als volgt aangepast.

Voor bestaande en nieuwe hypotheken wordt vanaf 2014 het maximale aftrektarief, in stappen van een half procent per jaar, terug gebracht naar het tarief van de derde schijf.

Wij zijn zeer benieuwd naar de uitwerking van deze voorstellen en zullen we u in onze Nieuwsbrieven op de hoogte blijven houden.

Verder wensen wij u veel leesplezier met dit E-zine Wonen.

Door Cees F. Jonker

Samen energie besparen | Wonen

4

Colofon Uitgever: Vereniging Vastgoed Belang Bezoekadres: Rijswijkstraat 175, 1062 EV Amsterdam Postadres: Postbus 90127, 1006 BC Amsterdam Telefoonnummer: 020-3463123 contact@samenenergiebesparen.nl Oplage: 20.000 exemplaren E-zine Wonen wordt jaarlijks in het 4 e kwartaal gepubliceerd met als doel om iedereen die met vastgoed te maken heeft inzicht te geven in de voortgang van het project Samen Energie Besparen van Vastgoed Belang, vereniging van particuliere beleggers in vastgoed.

Verspreiding: Deze uitgave is op verzoek van het ministerie van BZK verzonden aan die geadresseerden die hun e-mailadres hebben achtergelaten en aan leden en directe relaties van de Vereniging Vastgoed Belang.

Privacyregeling: de gegevens van de geadresseerden zijn niet opgenomen in een commerciĂŤle database.

Hoofdredacteur: C.F. Jonker, projectleider Energie a.i.

Redactie: Cees F. Jonker, Irene Salverda, ing. N.R.P.J. Koning MRE, Mirre Andringa Opmaak en vormgeving: Stella Maye Organisatie, productie en distributie: Bouwmedia bv Rutherfordstraat 25, 2014 KA Haarlem Telefoonnummer: 023-5219858 info@bouwmedia.info Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt dankzij een financiĂŤle bijdrage van het ministerie van BZK. Disclaimer Ondanks alle aan de samenstelling van dit Ezine bestede zorg, kunnen zowel de auteurs, redactie en uitgever geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele gevolgen veroorzaakt door onvolledigheid of onjuistheid van de inhoud van deze uitgave.

Copyright 2012 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor enig handelen op grond van de in deze uitgave gegeven adviezen en/of mededelingen.

Samen energie besparen | Wonen

Visie

Na het sinds 2009 enthousiasmeren van particuliere beleggers in vastgoed om te gaan investeren in hun bezit, heeft Vastgoed Belang zich in 2011 meer ingezet op concretere acties. De bewustwordingsfase hebben we afgesloten. In 2011 en de jaren daarna is het tijd voor actie. Er is in onze achterban dan ook nauwelijks nog discussie meer over de noodzaak tot het plegen van de vereiste investeringen, wel over het hoe, wanneer en de financiering.

Door Cees F. Jonker

Samen Energie Besparen, verduurzaming van de particuliere voorraad In 2012 hebben wij vooral ingezet op verdere ondersteuning van de beleggers (nieuwsbrief, pilotproject energiebesparing in Amsterdam, website, ontwikkelen van rekenmodellen en voorlichting op de afdelingsvergaderingen in de regio’s) en daarmee een directere invulling gegeven aan de fase van stimulering. Met verschillende gemeenten zijn we in gesprek geraakt over het opzetten van pilot projecten naast de Blok voor blok projecten.

Vastgoed Belang zet zich in voor de particuliere belegger in vastgoed. Dit houdt in dat wij ons zowel richten op de woningen(platform bewoners en duurzaam bouwen) als de utiliteit(platform duurzame huisvesting). Wij realiseren ons dat er voor beide doelgroepen soms wisselende combinaties gemaakt moeten worden.

De samenwerkingsverbanden zullen niet geformaliseerd worden en zullen per onderwerp en doelgroep wisselen waarbij wij verder zullen kijken dan alleen de formele deelnemers aan het platform. Juist de samenwerking en afstemming met andere marktpartijen zoals Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling hebben geleid tot een versnelling van het programma in 2012 en zal dan ook worden voortgezet in 2013.

Onze ambities zijn ook neergelegd in de convenanten die we dit jaar gesloten hebben met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en andere koepels, zoals het Koepelconvenant en het Convenant huursector.

Daarnaast volgen wij het Lenteakkoord. Ook daar hadden we willen toetreden, maar de convenantpartners van dit convenant wilden zo laat geen uitbreiding. In de jaren 2011 en 2012 stond en staat de noodzaak om het particuliere bezit te labelen als eerste prioriteit. Het daadwerkelijk uitvoeren door onze leden zal het komend jaar nog verder worden gestimuleerd om te bereiken dat op 1 januari 2014 het woningbezit van onze leden een label zal hebben en een eerste aanzet gegeven wordt aan het maken van een labelsprong.

Samen energie besparen | Wonen

VERVOLG

6

Voor de kantorenmarkt is bij onze beleggers inmiddels het besef ontstaan dat hun bezit tenminste aan label C zal moeten voldoen. Daarbij zal steeds meer worden afgewogen of het de moeite waard is om te verduurzamen of dat beter naar een andere duurzame bestemming kan worden gekeken. De split incentive speelt hierbij een belangrijke rol. Vastgoed Belang levert de projectleider voor de werkgroep die hiervoor oplossingen zoekt.

Een belangrijk punt van aandacht daarbij is dat wij in 2012 en 2013 ook meer aandacht zullen besteden aan het opstellen van een nul-meting en het monitoren van de voortgang. De pilot Amsterdam moet ons daar inzicht in geven. Welke resultaten worden er feitelijk bereikt in de gebouwde omgeving is het ijkpunt voor succes maar ook gelijk de achilleshiel omdat wij dit slecht kunnen meten.

Inmiddels hebben we, samen met de Woonbond, het College van Deskundigen van het KBI kunnen overtuigen dat er een apart maatwerkadvies voor de huursector moet komen. Binnen de Technische Commissie BRL9500 die hierover adviseert aan dit College is hier uitgebreid over gediscussieerd en in de rest van dit jaar en de loop van volgend jaar zal dit tot een concreet voorstel moeten leiden.

Samen energie besparen | Wonen

Visie Het project Samen Energie Besparen, wat behelst dat?

Inleiding Vastgoed Belang streeft naar een maximaal haalbare CO2 reductie in de komende periode.

Onze inzet was en is, het binnen een afgesproken tijdsplan doen aanbrengen van pakketten energiebesparende voorzieningen in woningen en bedrijfsruimten (op basis van een maatwerkadvies/offerte) bij mutatie, zowel als in een situatie van een zittende huurder, die: 1. bijdragen tot maximaal gelijkblijvende huisvestingslasten voor huurders 2. een redelijk rendement op de investering opleveren voor de verhuurder binnen de reguliere exploitatie. Zeker gezien de relatief lage labels van de voor 80% vooroorlogse particuliere voor-raad moet een labelsprong van twee stappen in de woningen haalbaar zijn.

In de utiliteit vindt het verdienmodel een hele andere basis waardoor investeringen hier vaak sneller rendabel gemaakt kunnen worden.

Daarnaast zullen in veel gevallen investeringen een positief effect hebben op de beleving van de kwaliteit door de gebruiker. Alleen als huurder en verhuurder samenwerken is succes verzekerd. De communicatie moet daarom ook eenduidig en consistent zijn. De uitvoering van het project geschiedt op 3 niveaus. Het project wordt zelfstandig uitgevoerd binnen de projectorganisatie Samen Energie Besparen. De vereniging is vooral het aanspreekpunt op lokaal, regionaal en landelijk niveau voor overheden en andere stakeholders en biedt de communicatiekanalen om beleggers te bereiken. De service BV als laatste levert de producten en diensten die ondersteunend zijn aan het vereiste investeringsproces. Vastgoed Belang is onafhankelijk van uitvoerders en energieleveranciers en biedt de belegger daardoor vertrouwen en zekerheid middels objectief advies en begeleiding.

Beleidskader Voor het jaar 2012 en verder vormt het Plan van Aanpak Energiebesparing Gebouwde Omgeving van minister Donner de basis. Naast het Koepelconvenant is Vastgoed Belang ook toegetreden tot het Convenant huursector. Inmiddels is in de tweede helft van dit jaar gestart met het opzetten van het uitvoeringsprogramma.

De relatie met de andere bij de convenanten betrokken platformpartijen is meervoudig.

Er is sprake van afstemming van communicatie, uitwisseling van kennis en het gezamenlijk opzetten van bepaalde activiteiten. De activiteiten uit het Kaderprogramma zijn, in samenhang met de activiteiten van de overige platformleden, ondersteunend voor de uitvoering van het de genoemde convenanten, vooral door het stimuleren van de vraagzijde.

Vervolgens worden eigenaren die woninggebonden maatregelen willen treffen verwezen naar de netwerkpartners van de vereniging en naar Meer met Minder en AgentschapNL. Daar vinden ze hulp bij realisatie van hun plannen, zoals het aanbieden van een maatwerkadvies, het vinden van een geschikte aannemer en hulp bij financiering. Het stimuleren van vraagontwikkeling ĂŠn het aanbod van de vereniging en Meer met Minder en het Lenteakkoord vormen samen een keten om de energiekwaliteit van woningen en bedrijfsgebouwen te vergroten.

Doelstelling Het doel van dit project is om verhuurders (en huurders) voor te lichten, te stimuleren en te ondersteunen bij het nemen van maatregelen welke direct of op termijn leiden tot een beperking van het energiegebruik en daarmee leiden tot een verlaging van de uitstoot van CO2. Zo goed en zoveel mogelijk afgestemd op ontwikkelingen, ambities en maatregelen op het gebied van energiebesparing op landelijk en lokaal niveau. De doelstelling en de strategische uitgangspunten van het Kaderprogramma Energiebesparend Wonen zijn onverkort geldig. In 2020 dient 80% van het bezit van onze leden tenminste label C of beter te hebben.

Doelgroep Bij de uitwerking van dit project richten wij ons op alle particuliere beleggers (verhuurders c.q. eigenaren) en huurders. Het kan dan zowel gaan om woningen als om bedrijfspanden (winkels, bedrijfshallen en kantoren). Alle activiteiten blijven gericht op zowel leden als niet-leden. De informatie en webapplicaties zijn geplaatst op het open gedeelte van de website en tevens bereikbaar via links met publieke websites. Daar waar mogelijk wordt ook zoveel mogelijk gekoppeld met sites van andere platformpartijen zoals AgentschapNL, Meer met Minder, Milieucentraal, Woonbond en andere partners zoals het Energiecentrum MKB.

Samen energie besparen | Wonen

7

Bijna twintig procent van de Nederlandse huishoudens maakt zich zorgen over de vraag of men de toekomstige energierekening nog wel kan betalen. Door stijgende energiekosten verwacht ĂŠĂŠn op de vijf huishoudens op andere uitgaven te moeten bezuinigen. Dit blijkt uit onderzoek van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal, uitgevoerd onder 1038 huishoudens door onderzoeksbureau GfK. Om huishoudens te helpen met energie besparen heeft Milieu Centraal samen met vijf bewonersorganisaties, waaronder Vastgoed Belang, de Week van de Energierekening georganiseerd van 15 tot en met 21 oktober.

8

Onderzoek Huishoudens bezorgd over energierekening Door Irene Salverda, Milieu Centraal

Een groot deel van de huishoudens heeft geen inzicht in het eigen energieverbruik. 44 procent geeft aan niet te weten of men eind dit jaar moet bijbetalen voor de energierekening, of geld terugkrijgt. Dit aantal is nog hoger onder huurders (49%) en lagere inkomens (53%).

Grote bereidheid energie besparen De bereidheid om het energieverbruik te verminderen is hoog, zo blijkt uit het onderzoek. 81% van de respondenten geeft aan hiermee aan de slag te willen gaan. Huishoudens willen vooral besparen door minder warm water te gebruiken en zuinigere apparaten te kopen.

Hieronder volgen de belan grijkste onderzoeksresultaten. Het volledige onderzoeksrapport van GfK kunt u bij Milieu Centraal opvragen.

Onderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012 Achtergrond bij onderzoek In het onderzoek is gebruik gemaakt van een aselecte steekproef van 1.038 huishoudens. Deze steekproef is representatief voor alle huishoudens in Nederland.

Binnen het huishouden is de vragenlijst ingevuld door degene die (mede-) verantwoordelijk is voor het betalen van de energierekening. Het onderzoek is uitgevoerd tussen 28 september en 4 oktober 2012. Gfk heeft daarbij gebruik gemaakt van Computer Assisted Web Interviewing.

Kader Week van de Energierekening De Week van de Energierekening die van 15 tot en met 21 oktober is gehouden, is een initiatief van Milieu Centraal, de Nederlandse Woonbond, VACPunt Wonen, Vastgoed Belang, Vereniging Eigen Huis en VvE Belang.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft dit initiatief ondersteund.

Samen energie besparen | Wonen

Onderverdeling van de steekproef: * Totale steekproef * Huurders * VvE-ers (eigenaar flat/etage) * Eigenaren andere woning

1.038 428 98 512

9

Op de volgende pagina’s vindt u de vragen en meest opvallende algemene resultaten van het onderzoek. Specifieke resultaten per segment zijn terug te vinden in de tabellenoverzichten, alleen in bezit van GfK en Milieu Centraal.

Vragenlijst

1. In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen betreffende de hoogte van het bedrag van uw energierekening?

Helemaal mee oneens

Oneens

Neutraal

Mee eens

Helemaal mee eens

Ik ben op de hoogte van het voorschot dat ik maandelijks voor energie betaal

2%

4%

7%

39%

38%

Het is voor mij elk jaar een verrassing of ik geld terugkrijg of moet bijbetalen bij de eindafrekening

9%

22%

26%

34%

10%

Ik kan het maandelijks voorschot voor energie altijd betalen

1%

2%

8%

41%

48%

In het algemeen geeft men aan goed op de hoogte te zijn van het maandelijkse voorschot (77%). Dit geldt bovengemiddeld voor 65-plussers (92%). Jongeren tot 29 jaar zijn het vaker oneens met deze stelling (18%). Maar liefst 44% geeft aan niet te weten of men aan het einde van het jaar moet bijbetalen of niet.

Dit geldt vooral voor huurders (49%) en lagere inkomens (53%). De meeste mensen kunnen wel hun voorschot altijd betalen, hoewel 3% aangeeft hier moeite mee te hebben, onder jongeren zelfs 6% 2. Welke van de onderstaande drie situaties is het meest van toepassing op de hoogte van het bedrag van uw jaarlijkse energierekening? De hoogte van het bedrag van mijn energierekening… * Wordt jaarlijks hoger * Is al een aantal jaar even hoog * Wordt jaarlijks lager * Weet ik niet

33% 4% 7%

51%

De helft van alle mensen heeft het idee dat hun energierekening al een aantal jaar even hoog is, terwijl een op de drie merkt dat ze jaarlijks steeds meer moeten betalen.

Samen energie besparen | Wonen

3. In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen betreffende het betalen van uw energierekening in de toekomst?

Helemaal mee oneens

Oneens

Neutraal

Mee eens

Helemaal mee eens

Ik maak me zorgen over de vraag of ik mijn energierekening in de nabije toekomst nog kan betalen

16%

39%

25%

16 %

3%

Ik denk dat ik in de toekomst op andere uitgaven moet bezuinigen om mijn energiekosten te kunnen blijven betalen

13%

38%

30%

17%

2%

Ik heb het gevoel dat ik zelf geen invloed heb op de hoogte van mijn toekomstige energiekosten

9%

35%

23%

26%

7%

Ongeveer één op de vijf inwoners van Nederland maakt zich zorgen over of men de energierekening in de nabije toekomst nog wel kan betalen (19%), een zelfde percentage denkt ook op andere uitgaven te moeten bezuinigen. Vooral lagere inkomens (29%), lager opgeleiden (25%) en huurders (26%) maken zich zorgen. Jongeren zijn wat dit betreft wat zorgelozer (van <29 jaar: 67% geen zorgen, 62% geen bezuinigingen). Over de eigen invloed op energiekosten zijn de meningen verdeeld. Toch zegt 44% hier op een of andere manier wel invloed op te hebben.

4. In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen betreffende de hoogte van uw energiegebruik?

Helemaal oneens

Oneens

Neutraal

Mee eens

Helemaal mee eens

Ik probeer mijn huidige energieverbruik actief te verminderen

1%

7%

25%

54%

13%

Ik ben op de hoogte of ik meer of minder energie verbruik dan soortgelijke huishoudens

6%

24%

31%

33%

7%

Samen energie besparen | Wonen

Een ruime meerderheid probeert zijn energiegebruik actief te verminderen (67%). Jongeren tot 29 jaar zijn hiertoe minder geneigd (50%), 65-plussers juist meer (77%). Of men meer of minder energie verbruikt dan andere huishoudens is voor 40% bekend maar voor 50% juist niet bekend. In het algemeen zijn jongeren hiermee vaker onbekend (<29 jaar: 41% oneens) en ouderen en bewoners van nieuwere woningen vaak juist beter bekend (50-64: 46% eens, huis na 2000 gebouwd: 48% bekend).

Kader Milieu Centraal Milieu Centraal is een onafhankelijke voorlichtingsorganisatie die consumenten praktische informatie biedt over milieu en energie in het dagelijkse leven; van afval tot zonnepanelen. Onze informatie is goedgekeurd door een wetenschappelijke toetsingscommissie. Milieu Centraal werkt samen met maatschappelijke organisaties, bedrijven, overheid en media.

Milieu Centraal, Herculesplein 357 3584 AA Utrecht 030 230 5522 www.milieucentraal.nl

5. Verbruikt u meer, evenveel of minder energie vergeleken soortgelijke huishoudens? * Meer * Evenveel * Minder

17% 32% 51%

Wanneer men op de hoogte is van het eigen energieverbruik in vergelijking met dat van andere huishoudens, dan heeft men meestal de indruk minder (51%) of evenveel (32%) te verbruiken.

6. Welke van de onderstaande acties heeft u al ondernomen om uw energieverbruik te verminderen? * Bewust minder warm water gebruiken, bijvoorbeeld door te douchen in plaats van in bad te gaan – 58% * Elektronische apparatuur (bijvoorbeeld TV, DVD-speler of stereo) volledig uitschakelen en dus niet op stand-by laten staan – 72% * Bij aanschaf van huishoudelijke apparatuur erop letten dat het energiegebruik zo laag mogelijk is – 64% * Bewust de was of vaatwas op een lagere temperatuur doen (bijvoorbeeld 60 in plaats van 95 graden, 40 in plaats van 60 graden en 30 in plaats van 40 graden – 76% * Het huis (onder andere dak vloer, spouw, ramen) optimaal isoleren – 33% · * Een zuinige(re) CV-ketel/warmwater installatie in huis plaatsen – 41% * Het plaatsen van zonnecollectoren of een zonneboiler – 6% * Anders, namelijk: <open invulveld> * Gebruik energiezuinige verlichting – 10% * Verwarming graadje lager/houtkachel – 7% * Elektrische apparaten niet of tijdens daluren gebruiken – 4%

Samen energie besparen | Wonen

11

Bewust omgaan met warm water, de (vaat)was, inschakelen van elektrische apparatuur en aanschaffen van apparaten wordt het meest genoemd waneer men aangeeft actief het energieverbruik te verminderen. Jongeren tot 29 jaar lijken wat minder geneigd bewust om te gaan met water (35%) en aanschaf van apparatuur (37%). Grote projecten aan het huis (isolatie, CV, zonnecollectoren/boiler) worden minder vaak genoemd. Vooral lagere inkomens (isolatie 17%, CV 26%), huurders (isolatie 18%, CV 24%) en VvE-ers (isolatie 22%) noemen dit minder vaak.

Voor huurders en VvE-ers hangt logischerwijs dit ook samen met hun woonsituatie.

7. In hoeverre bent u bereid om uw energieverbruik in de toekomst actief te verminderen? * Zeker niet * Niet * Wel * Zeker wel * Weet ik nog niet

0% 7% 48% 33% 11%

De bereidheid om in de toekomst actief het energieverbruik te verminderen lijkt groot (81% wel/zeker wel). Ook hier een iets lagere bereidheid bij jongeren (73%).

8. Welke van de onderstaande acties zou u willen ondernemen om uw energieverbruik te verminderen, ongeacht of u de mogelijkheid heeft om dit te doen? * Bewust minder warm water gebruiken, bijvoorbeeld door te douchen in plaats van in bad te gaan – 50% * Elektronische apparatuur (bijvoorbeeld TV, DVD-speler of stereo) volledig uitschakelen en dus niet op stand-by laten staan – 57% * Bij aanschaf van huishoudelijke apparatuur erop letten dat het energiegebruik zo laag mogelijk is – 69% * Bewust de was of vaatwas op een lagere temperatuur doen (bijvoorbeeld 60 in plaats van 95 graden, 40 in plaats van 60 graden en 30 in plaats van 40 graden – 57% * Het huis (onder andere dak vloer, spouw, ramen) optimaal isoleren – 31% * Een zuinige(re) CV-ketel/warmwater installatie in huis plaatsen – 31% * Het plaatsen van zonnecollectoren of een zonneboiler – 29% * Anders, namelijk: <open invulveld> * Gebruik energiezuinige verlichting – 3% * Verwarming graadje lager/houtkachel – 1% * Elektrische apparaten niet of tijdens daluren gebruiken – 1% Wanneer men bereid is om energieverbruik te verminderen denkt men ook vooral aan bewust omgaan met warm water, gebruik elektronische apparatuur, bewust omgaan met (vaat)was en aanschaf van energiezuinige apparatuur. Ook hier een iets lagere geneigdheid voor minder warm water bij jongeren (37%). 65-plussers geven bovengemiddeld aan bewust te willen omgaan met warm water (58%), elektronische apparatuur (66%) en aanschaf van apparatuur (77%). Grotere projecten aan het huis zijn minder in trek bij lagere inkomens (isolatie 24%, CV 21%), huurders (CV 25%, zon 21%) en huishoudens in grote steden (isolatie 23%, CV 24%).

9. Kunt u per actie die u zou willen ondernemen aangeven of u belemmeringen ziet om deze daadwerkelijk uit te voeren? * Ik zie geen belemmeringen * Ik zie wel belemmeringen: bij…

- Warm water – 5% - Uitschakelen elektronische apparatuur – 11%

Samen energie besparen | Wonen

-

Aanschaf van apparatuur – 7% Bewust omgaan met (vaat)was) – 5% Isoleren – 60% Zuinigere CV – 36% Plaatsen zonnecollectoren – 73%

13

Wanneer men belemmeringen ervaart bij het verminderen van energieverbruik, dan ligt dit zelden op het gebied van energiezuinig gedrag, maar eerder op het gebied van grotere projecten aan het huis. Vooral huurders (73%) en VvE-ers (69%) zien belemmeringen bij isolatie. Huurders ervaren ook bovengemiddeld belemmeringen bij het plaatsen van een zuinige CV (60%) en zonnecollectoren (82%).

10. Welke belemmeringen ziet u voor Het is te duur, bij….

- Aanschaf zuinige apparatuur – 70% - Isoleren – 52% - Zuinigere CV ketel – 46% - Plaatsen zonnecollectoren – 59% * Het is onduidelijk waar ik op moet letten * Ik ben afhankelijk van anderen (verhuurder, woningcorporatie, Vereniging van Eigenaren), bij…

- Isoleren – 50% (huur 94%, VvE 83%) - Zuinige CV ketel – 51% (huur 84%) - Plaatsen zonnecollectoren – 36% (huur 84%, VvE 81%) * Het is onduidelijk of deze actie technisch mogelijk is * Het geeft te veel rompslomp * Het gaat ten koste van comfort * Het gaat ten koste van gemak * Anders, namelijk…

Bij grote projecten aan het huis en bij aanschaf van energiezuinige apparatuur vormt de prijs vaak een belemmering om daadwerkelijk tot actie over te gaan. Daarnaast is voor huurders en VvE-ers de afhankelijkheid van anderen bovengemiddeld een belemmering. Het lijkt er echter op dat deze belemmering vooral tussen de oren zit, (zie V11) de meerderheid is namelijk nooit in gesprek gegaan met de verhuurder of de vereniging. Mensen die dit wel hebben gedaan boeken in iets meer dan 40% van de gevallen een positief resultaat. <11 Alleen gevraag indien achtergrondkenmerk huurder of VvE (= woningtype + koop/huur: iedereen die in een flat/etage woont + Koop is VvE) > 11. Bent u wel eens met uw verhuurder of met Vereniging van Eigenaren in gesprek geweest over energiebesparende mogelijkheden? * Ja, en met positief resultaat 9% * Ja, maar zonder resultaat 12% * Nee, maar ik zie het nut wel in 38% * Nee, daar zie ik het nut niet van in 34% * Weet ik niet meer 7& [Einde onderzoek]

Samen energie besparen | Wonen

14

Innovatie

Green that city!

Een ander dak op onze steden

Kijk eens vanuit een hoog gebouw uit over de stad.

Overzie de eindeloze vlakte van daken: dakpannen, teer, grint, stenen en soms een plas water. Een grijze, troosteloze massa. Daken als een noodzakelijk kwaad.

Vraag een kind om een huis te tekenen en je krijgt een huis met een rood â&#x20AC;Ś stenen dak.

Maar het kan ook anders. Veel van die daken kunnen veranderen in groene daken, daken voorzien van beplanting. Het moet ook anders. In een tijd waarin verstedelijking niet alleen een trend, maar ook een uitdaging is. In een tijd waarin we te maken hebben met de themaâ&#x20AC;&#x2122;s: duurzaamheid, energie, biodiversiteit en klimaat(gevolgen).

Samen energie besparen | Wonen

Daarnaast is de gebruiksfunctie van de groene daken nog te veel onderbelicht. Uit onderzoek blijkt dat groene daken in een ziekenhuis en zorgomgeving bijdragen aan een sneller herstel, healing environment. Bij kantoren verhoogt het de arbeidsproductiviteit en in woonwijken kunnen de daken de sociale cohesie versterken. Eigenlijk niet verrassend, men is toch altijd op zoek naar een huis met een tuin en een café met een terras. Wat wel verrassend is dat die functie maar spaarzaam worden benut en financieel niet wordt gewaardeerd. Nog steeds is een dak een kostenpost en geen waarde element.

Er is nog een lange weg te gaan in het professionaliseren van het in kaart brengen en benutten van de economische waarde van groene daken. Opmerkelijk genoeg is het daarbij een nadeel dat de groene daken zoveel verschillende voordelen hebben, die steeds voor andere partijen gelden.

Doen

Voordelen Voor de gemeente Amsterdam heeft Twinstone de voordelen van groene daken op een rij gezet, om van daaruit de business case te bepalen.

Ontnuchterend van eenvoud is het voordeel dat groene daken tot 4 keer langer meegaan dan zwarte daken. Verrassend is de reden: de temperatuurverschillen op groene daken zijn veel kleiner, waardoor het dak minder uitzet en krimpt en dus minder snel veroudert. Bij zwarte daken lopen de temperatuurverschillen van – 20° tot + 80°C, bij groene daken van -5° tot + 25°C.

Maar er is nog zoveel meer; zo dragen groene daken bij aan geluidisolatie in het gebouw en in de omgeving (door demping), vangen een deel op van de hoeveelheid fijnstof, kunnen een rol spelen in het verminderen van CO2 en kunnen bijdragen aan behoud van biodiversiteit.

Kansen De echte kansen van groene daken liggen echter op een ander, meer functioneel, vlak.

De stedelijke omgeving kampt met de uitdaging om regenwater tussen al die stenen af te voeren. Een uitdaging, zeker omdat er door de klimaateffecten steeds vaker sprake is van hevige regenbuien. Groene daken kunnen een bijdrage leveren aan waterbeheer. Met name door water op te nemen (absorptie) en door de waterafvoer te vertragen (bufferen).

De potentie van groene daken verdient meer aandacht van bedrijven en wooncorporaties en een duidelijke visie en sturende rol door de (lokale) overheid. Twinstone pleit voor een organisatie waarbij ‘waterbeheerders’ vanuit de overheid een sturende en uitvoerende rol krijgen.

Twinstone Anders denken, Anders doen Bij Twinstone draait alles om duurzaam, namelijk Groene & Sociale duurzaamheid.

Van Strategisch advies tot MasterClasses, van aansprekende producten tot vernieuwende concepten.

Onze commerciële, creatieve en praktische werkwijze is anders.

Centraal staat het ‘economiseren van duurzaam’.

Onderschrift: Twinstone ‘economiseert & inspireert duurzaam’ en leverde in 2011 ‘Organisatie & Business case GroeneDaken Amsterdam’ op aan de gemeente Amsterdam. Eind dit jaar brengt Twinstone het fototekstboek ‘GreenRoofs Amsterdam’ uit.

Samen energie besparen | Wonen

16

Samen energie besparen | Wonen

Eindelijk! BikeShare in Nederland ‘Waarom hebben wij dat eigenlijk niet ?’. Heeft u al eens gebruik gemaakt van de leenfietsen (BikeShare) in Parijs, Londen, Berlijn of ruim 200 andere steden in en buiten Europa? De ‘Vélib’ fietsen in Parijs, die om de circa 400 meter in rijen op straat staan opgesteld. Door iedereen dag en nacht te gebruiken en bijna overal terug te zetten. Eerste half uur gratis en daarna een oplopende vergoeding.

En zo op het oog prachtige dienst. En niet onbelangrijk, in bijna alle steden een succes gelet op het groeiende aantal BikeShare fietsen en oplopend aantal fietskilometers vanaf de start van het systeem. ‘Waarom hebben wij dat eigenlijk niet in Nederland ?’

Last mile Boven alles voegt BikeShare een nieuwe vervoersmodule toe aan de stad. Een extra smaak in het pakket dat bestaat uit auto, bus, trein, tram, lopen en eigen fiets. BikeShare voegt een oplossing toe voor de ‘last mile’, tot praktisch aan de deur van de bestemming.

Voordelen BikeShare heeft vele voordelen en bedient een breed scala van doelgroepen: forensen, werkenden, congresgangers, bezoekers, toeristen en bewoners.

Op het gebied van verkeer & mobiliteit kan BikeShare een bijdrage leveren aan onder andere: meer OV gebruik, het verminderen van congestie, betrouwbare (korte) reistijden, P&R ondersteuning, verminderen van zwerffietsen en het fietsparkeer probleem. Vanuit het oogpunt van Citymarketing is BikeShare een bijdrage aan het profiel en de service verlening die past bij het moderne kader van een stad die werkt aan duurzaamheid, snelle aantrekkelijke bereikbaarheid en gezondheid. Vanuit duurzaam past natuurlijk de energiebesparing en de verminderde uitstoot van CO2 en fijnstof, maar ook het plaatsen van ‘dagelijks duurzaam’ in het stadsbeeld.

Anders denken; door te kijken naar de specifieke ‘extra’ mogelijkheden die de Nederlandse markt biedt, door te kijken naar de nieuwe mogelijkheden die juist de laatste generaties BikeShare fietsen bieden. Ontvang bij binnenkomst in de stad op je smartphone een bericht dat de fiets die dag gratis is als je komt lunchen op winkelen bij een bepaalde zaak. Of fiets de route die je nieuwe delen van de stad laat zien.

Anders te denken; niet over de verstoring, maar juist over de waarde die een goed uitgevoerde BikeShare kan toevoegen aan het beeld en de beleving van de dynamische stad.

Anders doen ‘Dat kunnen wij ook heel goed in Nederland krijgen’. Een nieuwe vervoersmodaliteit als BikeShare is gediend bij een nieuwe publiek – private samenwerking, waarbij de overheid faciliteert en kaders zet en waarbij de private partij zorgt voor operatie, snelheid en doorontwikkeling van concept, business model en partners.

Anders denken ‘Waarom hebben wij dat eigenlijk niet ?’Het starten van BikeShare in Nederland vereist ‘anders denken’. Niet kijken naar de verschillen met Parijs en Londen, maar juist naar de overeenkomsten met bijvoorbeeld: Kopenhagen, Antwerpen, Lille en Hamburg. Waar ook veel mensen een eigen fiets hebben, er ook al heel veel wordt gefietst, het klimaat en andere omstandigheden vergelijkbaar zijn en … waar het werkt.

Onderschrift: Twinstone ‘economiseert & inspireert duurzaam’. Twinstone adviseert over fietsdelen en BikeShare. Daarnaast levert Twinstone de exploitatie (& ontwikkeling) van BikeShare. Momenteel kijkt Twinstone naar verschillende steden in Nederland.

Samen energie besparen | Wonen

17

Praktijk 18

Webtool Woningverbetering Door Cees F. Jonker

Huurverhoging na Woningverbetering Toelichting Rekenmodel 1. Algemeen In een aantal artikelen in dit Ezine wordt gesproken over woningverbetering. Om u het doorrekenen gemakkelijk te maken hebben we vorig jaar een webtool ontwikkeld. Met deze webtool kunt u uitrekenen wat uw investeringen zijn en welke huurverhoging u daar, bij een zittende huurder, tegenover mag stellen.

In geval van mutatie, kunt u na het uitvoeren van de werkzaamheden volgens het maatwerkadvies de puntentelling aanpassen en een label aanvragen. De nieuwe puntentelling met label vormt dan de basis voor de nieuwe huurprijs die u kunt vragen.

Het ontwikkelde rekenmodel is gebaseerd op het Handboek Beleid Huurverhoging na woningverbetering ( http://www.huurcommissie.nl/fileadmin/afbeeldingen/Handboeken/Woningverbetering_jan_2011.pdf).

De Huurcommissie beoordeelt aan de hand hiervan of de huurverhoging in redelijke verhouding staat tot de gemaakte kosten ter verbetering van het woongerief. De nieuwe huurprijs mag niet hoger zijn dan de maximale huurprijsgrens bij de nieuwe puntenwaardering nadat de verbeteringen zijn aangebracht.

Het webtool vindt u op de website www.samenenergiebesparen.nl

2. Begrippen Onderhoud Het huurderonderhoud is geregeld in art 7:217 BW en in het Besluit â&#x20AC;&#x2DC;kleine herstellingenâ&#x20AC;&#x2122; (Besluit 8 april 203, Staatsblad 168). Al het onderhoud dat niet tot het huurderonderhoud kan worden gerekend geldt in beginsel als verhuurderonderhoud. Voor verhuurderonderhoud kan geen extra huurverhoging worden doorberekend.

Grootonderhoud Men spreekt van grootonderhoud in geval van complexgewijs uitgevoerde onderhouds- of verbeteringswerkzaamheden. Er hoeft niet altijd sprake te zijn van verbetering van het woongenot.

Woningverbetering Woningverbetering betreft alle uitgevoerde werkzaamheden die een verhoging tot het woongerief tot gevolg hebben, niet zijde onderhoud of grootonderhoud. Dit zijn: * Voorzieningen die voor het aanbrengen niet aanwezig waren; * Voorzieningen die wel aanwezig waren, maar zijn uitgebreid en/of aangepast aan de huidige maatstaven, zoals bijvoorbeeld elektrische installaties; * Luxe voorzieningen, dus meer dan het uitvoerenniveau in de sociale woningbouw Samen energie besparen | Wonen

Overeengekomen werkzaamheden De partijen dienen vooraf tot overeenstemming te komen m.b.t. de voorzieningen die aangebracht zullen worden en welke van die voorzieningen aangemerkt zullen worden als woningverbetering. Zie hiervoor ons stappenplan (http://www.samenenergiebesparen.nl/?nr=601&Stappenplan). Deze werkzaamheden worden onder de kop “aanneemsommen per onderdeel” ingevuld.

Overeengekomen bedrag Men gaat ervan uit dat, net als de aan te brengen geriefverbeteringen, ook het bedrag voor die verbeteringen door huurder en verhuurder is overeengekomen voordat de ingrepen of verbeteringen tot stand zijn gekomen. Dit bedrag wordt door het rekenmodel uitgerekend en wordt zichtbaar in het vak “totale huurverhoging per maand” nadat de knop “berekenen”is ingedrukt. De huurprijs inclusief de verhoging na verbetering mag in ieder geval niet boven de maximale huurprijsgrens voor de betreffende woning uitkomen.

3. De berekening De methodiek is van toepassing op alle soorten woonruimte, dus zelfstandig, onzelfstandig, woonwagen en standplaats. Bij verbeteringen aan gemeenschappelijke voorzieningen wordt op het eindbedrag een verdeelsleutel toegepast naar rato van het aantal wooneenheden.

De huurcommissie gaat in de berekeningsmethode uit van de eenheidsprijzen uit een calculatieprogramma voor onderhoud en renovatie; ook als de verhuurder een gespecificeerde calculatie kan overleggen wordt ter controle van deze eenheidsprijzen uitgegaan.

Er wordt uitgegaan van de werkelijk gemaakte kosten voor de uitvoering van de werkzaamheden, dus aanneemsom inclusief meer- en minderwerk. Het aandeel groot onderhoud dient daarvan te worden afgetrokken. De overige kosten mogen ook worden meegeteld in het te berekenen bedrag. De rekenmodule berekent deze kosten automatisch over het aandeel woningverbetering.

De verhoging van de huurprijs wordt uiteindelijk vastgesteld door de maandelijkse lasten te berekenen van een hypothecaire lening op basis van annuïteit. Daarbij wordt uitgegaan van het gemiddelde rentepercentage van het lopende kalenderjaar op de datum dat de werkzaamheden voor de woningverbetering zijn gestart. Gebruik hiervoor het percentage van de Obvion Basis hypotheek zonder NHG met een rentevaste periode van 10 jaar(www.obvion.nl).

4. Invulinstructie 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Vakje rente: hier vult u het rentepercentage in van de Obvion Basishypotheek met NHG vermeerderd met de opslag voor een hypotheek zonder NHG, zie www.obvion.nl.

Vakken aanneemsommen per onderdeel: hier vult u de maatregelen in die u doorvoert. Kijk daarvoor onder de kop afschrijvingstermijn van het handboek Beleid Huurverhoging na Woningverbetering. Daarin staat ook beschreven welke kosten tot de woningverbetering mogen worden berekend. De resterende kosten horen dan bij het groot onderhoud.

Vak totaalbedrag: hier vult u het totaalbedrag voor de verbetering in inclusief BTW. Vak aandeel groot onderhoudt: hier vult u het bedrag in dat u niet mag toerekenen aan de woningverbetering.

Vak afschrijving in jaren: vul hier de afschrijftermijn in zoals aangegeven in het Handboek Beleid Huurverhoging na Woningverbetering. Lees ook de toelichting die er boven staat met betrekking tot kwaliteit van het materiaal en uitvoeringsniveau.

Herhaal dit voor alle maatregelen.

Onder overige kosten staan de kosten die u ook in rekening mag brengen. Deze worden automatisch door de rekenmodule doorgerekend. Heeft u deze kosten niet dan moet u het betreffende percentage op 0 stellen. Bijvoorbeeld het architectenhonorarium als er geen grote bouwkundige voorzieningen worden uitgevoerd.

Samen energie besparen | Wonen

8. Vak huurderving: hier kunt u eventuele huurderving invullen. Veelal zal hier geen sprake van zijn.

9. Vak precariorechten e.d.: hier mag u de kosten die de gemeente u in rekening brengt voor bijvoorbeeld het neerzetten van een container opvoeren.

10. Vak verkregen subsidie: wanneer u een subsidie voor bepaalde maatregelen krijgt dient u dat bedrag hier op te voeren.

11. Nu klikt u op de knop bereken en het programma berekend het netto investeringsbedrag en de totale huurverhoging per maand. Deze vindt u terug onder het kopje Woningverbetering.

12. Nu u weet wat de totale huurverhoging per maand is moet u nog een ding doen en dat is een nieuwe woningwaardering (laten) opstellen op basis van de nieuwe situatie. Dit om na te gaan of de huurprijs inclusief de huurverhoging uit de rekenmodule niet boven de maximale huurprijsgrens uitgaat.

13. Tenslotte overlegt u met uw huurder, zoals is aangegeven in het stappenplan bij stap 3 Definitief Ontwerp.

Samen energie besparen | Wonen

Praktijk Huurprijsaanpassing bij woningverbetering van huurwoningen

ing. N.R.P.J. Koning MRE

Vanaf 2009 hebben wij in Energiekranten en in edities van Steengoed regelmatig aandacht besteed aan woningverbetering in het in het kader van de invoering van het energielabel in het woningwaarderingstelsel (ook wel WWS of puntentelling). Onder invloed van alle aandacht voor deze actualiteit zouden we gemakkelijk kunnen vergeten dat woningverbetering meer omvattend is. Recent heeft de Huurcommissie een aangepaste beleidsnotitie “ Beleid huurverhoging na woningverbetering” (versie januari 2011) gepubliceerd.

Deze notitie vervangt de oude notitie die dateert uit 2003. Het verschijnen van de nieuwe notitie van de Huurcommissie is een mooie aanleiding om daar nog eens bij stil te staan.

In de nieuwe notitie zijn ervaringen uit de Huurcommissiepraktijk en de rechtspraak bij het beslechten van geschillen over huurprijzen na woningverbetering van de afgelopen jaren verwerkt.

Met de nieuwe beleidsnotitie beoogd de Huurcommissie verhoging van de kwaliteit en uniformiteit bij de behandeling van zaken. De notitie is ook bedoeld als basis voor overleg tussen huurders en verhuurders over huurprijsaanpassing na woningverbetering.

De volledige notitie kunt u downloaden op de website van de Vereniging Vastgoed Belang. Ga naar de rubriek “Beleggen”. Rechts van de pagina, onder de kop “Huurverhoging en investeringen” vindt u naast rekenmodules ook de notitie met de omschrijving “ toelichting Huurverhoging na woningverbetering 2010 (Huurcom ”.

De nieuwe notitie geeft de volgende definitie voor woningverbetering: “Onder woningverbetering wordt verstaan: alle uitgevoerde werkzaamheden die een verhoging van het woongerief tot gevolg hebben, niet zijnde onderhoud of grootonderhoud.

Dit zijn: − Voorzieningen die voor het aanbrengen niet aanwezig waren; − Voorzieningen die wel aanwezig waren, maar niet uitgebreid en/of aangepast aan de huidige maatstaven, denk hierbij aan bijvoorbeeld elektrische installaties; − Luxe voorzieningen, dus meer dan het uitvoeringsniveau in de sociale woningbouw.”

De aangebrachte voorzieningen moeten dus nadrukkelijk bijdragen aan een toename van het woongenot (comfort/gerief) om te worden aangemerkt als woningverbetering. Als gevels worden geïsoleerd of dubbel glas wordt geplaatst zal een woning daarna, mits deskundig uitgevoerd, letterlijk geriefelijker aanvoelen.

Dat in zo’n geval sprake is van geriefverbetering zal niemand bestrijden.

Samen energie besparen | Wonen

22

Een huurder zal echter ook andere zaken ervaren als een verbetering van het woongerief. Bijvoorbeeld als de verhuurder een tweede toilet, een douche die er eerst niet was, centrale verwarming die eerst niet in de woonruimte aanwezig was, een modernere keuken of luxe uitgevoerde badkamer aanbrengt. Ook in die gevallen is sprake van een verhoging van het woongerief. Zelfs voor het vernieuwen van bestaande voorzieningen zoals een lift of een elektrische installatie, mag de verhuurder een huurverhoging voorstellen als de nieuwe voorziening meer comfort biedt.

Binnen het woningwaarderingstelsel (de puntentelling) leveren door de verhuurder betaalde verbeteringen van het woongerief veelal extra punten op. Voor de verbeterde woning gaat dan een hogere maximale toegestane huurprijs gelden. Toets de nieuwe huurprijs die u in rekening wilt gaan brengen altijd aan deze nieuwe maximaal toegestane huurprijs. Als vuistregel kunt u aanhouden dat per extra punt de maximaal toegestane huurprijs met ongeveer € 4,50 om hoog gaat. Het is zelfs mogelijk dat u boven de liberalisatiegrens uit komt. Uw mogelijkheden om rendabel te investeren in woningverbetering neemt dan zeker in schaarstegebieden verder toe.

Wanneer u overweegt over te gaan tot verbetering van uw zelfstandige huurwoning(en) is het van belang om nadrukkelijk onderscheid te maken tussen de volgende twee situaties : Woningverbetering bij mutatie Woningverbetering in bewoonde toestand Op beide situaties ga ik verderop in dit magazine in afzonderlijke artikelen dieper in.

Bij de behandeling van het onderwerp ga ik hierna uit van een bestaande situatie van een zelfstandige woonruimte met een huurprijs die voor verbetering onder de liberalisatiegrens ligt (sinds 1 januari 2012 is dat € 664,66 per maand; meer dan 139 punten)!

Bij woningverbetering komen ook aandachtspunten aan de orde waar u wellicht niet direct aan zou denken.

Samen energie besparen | Wonen

Stappenplan Op de website “Samen energie besparen.nl” vindt u een uitgebreid stappenplan energiebesparing. Ook in het eerste nummer jaargang 2011 van Steengoed is uitgebreid aandacht besteed aan het stappenplan (blz.. 10 e.v.). Het zelfde stappenplan kunt u natuurlijk ook gebruiken voor andere woningverbetering maatregelen. Het stappenplan helpt u bij een gestructureerde voorbereiding van uw beslissingen tijdens het proces van initiatief tot en met uitvoering.

Subsidie Op de website “Energiesubsidiewijzer.nl” kunt u vinden of in situatie wellicht subsidie kan worden verkregen op een of meer van de woningverbeteringen. Zowel subsidies van de centrale overheid als van de locale overheid worden op de site vermeld. Of en welke subsidies nog beschikbaar zijn is sterk afhankelijk van uw specifieke situatie.

Fiscaal Het kan zijn dat u over twee rechter handen beschikt en besluit zelf de hamer te hanteren bij woningverbetering. U verricht dan arbeid. De fiscus zou zich op het standpunt kunnen stellen dat die arbeid meer is dan gebruikelijk bij het beheer van uw belegging. Er bestaat dan een risico dat de woning voor de inkomsten belasting verhuist van Box III naar Box I. Zowel de huur als de eventuele verkoopwinst wordt dan belast tegen het tarief in Box I (op dit moment maximaal 52%).

Indien de verbetering ingrijpend is gaat de huur die u ontvangt omhoog. Het is niet uitgesloten dat de gemeente de WOZ waarde van de woning bij de volgende taxatieronde verhoogd. Dat heeft consequenties in Box III van de inkomstenbelasting. Immers u geeft daar een percentage van de WOZ waarde op als waarde in het economisch verkeer (WEV). Dat percentage is afhankelijk van de verhouding tussen kale jaarhuur en WOZ waarde. Zie hiervoor onder ander Steengoed nummer 1 jaargang 2011 (blz.

26 e.v.). Als de huursprong die u maakt in verhouding tot de stijging van de WOZ waarde groot is, zult u waarschijnlijk een groter percentage van de hogere door de gemeente vastgestelde WOZ waarde moeten opgeven als WEV.

Dat resulteert in een hoger vermogen dat onderhevig is aan vermogenrendementheffing. Daar staat dan wel een hogere huur tegenover. Een kwestie van puzzelen dus.

Een stijging van de WOZ waarde heeft voor vennootschappen het gevolg dat eerder gestopt moet worden met afschrijven.

Vergunningen In sommige gevallen hebt u op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO) een of meer vergunningen nodig. Op de website “omgevingsloket.nl” kunt u een vergunningcheck uitvoeren. Via deze check kunt u beoordelen of u vergunningen nodig hebt of wellicht kunt volstaan met een melding van uw plannen. De juristen en netwerkpartners van de Vastgoed Belang Ledenservice kunnen u desgewenst assisteren bij een vergunningaanvraag.

Verzekeringen Als u investeert in uw panden zal over het algemeen de waarde ook toenemen. Vergeet daarom niet om tijdig uw verzekerde som op uw opstalverzekering aan te passen aan de nieuwe situatie. Wist u dat u via een van onze netwerkpartner Steengoed Assurantiën uw panden tegen messcherpe premies kunt verzekeren?

Tarieven Huurcommissie Zowel huurder als verhuurder kunnen meningsverschillen over verbeteringen en daaraan verbonden huurprijsaanpassing voorleggen aan de huurcommissie (of in een enkel geval de rechter). Probeer dat zoveel mogelijk te voorkomen. De leges kosten voor zowel de huurder als de particuliere eigenaar bij een geschil voor de huurcommissie bedragen € 25 per partij per geschil. Is de eigenaar een rechtspersoon, dan is het leges bedrag € 450 per geschil. De aanvrager van de toetsing is het legesbedrag verschuldigd. De in het ongelijk gestelde partij wordt uiteindelijk veroordeeld tot betaling van de legeskosten. Een uitgebreid artikel over dit onderwerp publiceerden wij al in nummer 1 jaargang 2011 van Steengoed (blz. 22 e.v.).

Financiering Een verhuurder met voldoende kasgeld of geld op de bankrekening heeft geen probleem. Op het geld dat hij uit eigen middelen in de woning investeert bij verbetering in bewoonde staat ontvangt hij volgens de richtlijn van de Huurcommissie een redelijk rendement (op dit moment ca. 5%). Dat is meer dan u bij de meeste banken op een spaarrekening ontvangt.

Wanneer een verhuurder investeert in een leegstaande woning, dan kan hij zijn rendement en terugverdientijd zelf kiezen.

Om een en ander inzichtelijk te maken kunt u gebruik maken van module investeringsanalyse energielabel. Deze kunt u downloaden van onze website (alleen voor leden Vastgoed Belang). Zie voor nadere instructies het kader bij het artikel “Woningverbetering bij mutatie” elders in dit blad.

Heeft de verhuurder geen reserves in de vorm van direct beschikbaar geld of waardepapieren die snel liquide te maken zijn, dan kan er een probleem ontstaan. Is er in het pand voldoende overwaarde aanwezig, dan kan op het pand wellicht een hypotheek of tweede hypotheek gevestigd worden. U moet er echter wel rekening mee houden dat banken op dit moment niet in de rij staan voor het financieren van verhuurde woningen. Als u er toch in slaagt een bank te vinden, dan betaalt u over het algemeen een relatief hoge rente in vergelijking met de rente op hypotheken voor eigenaar/bewoners. Het is de vraag of de verbetering dan nog rendabel kan worden uitgevoerd. Zijn al die mogelijkheden niet aanwezig, dan is de verhuurder aangewezen op een persoonlijke lening of doorlopend krediet.

De investering is dan nog eerder onrendabel zeker bij verbetering in bewoonde toestand. De schuld die u aangaat mag u overigens onder aftrek van een forfaitair bedrag aftrekken in Box III. Voor particuliere verhuurders bestaat op dit moment geen andere financieringssteun.

Samen energie besparen | Wonen

23

Praktijk woningverbetering bij mutatie

ing. N.R.P.J. Koning MRE

Er komt een moment dat uw huurder de huurovereenkomst zal beĂŤindigen (mutatie). Op dat moment komt u voor een aantal beslissingen te staan. Gaat u de woning verkopen of opnieuw verhuren? Indien u besluit opnieuw te verhuren, gaat u de woning dan verhuren in de huidige toestand of gaat u de woning eerst verbeteren?

In de meeste huurovereenkomsten is een opzegtermijn opgenomen. U doet er als verhuurder verstandig aan die termijn te benutten om zich te beraden over de hiervoor gestelde vragen. Dit kan de tijd dat een woning na vertrek van de huurder leeg staat bekorten.

Bij uw afweging is van belang dat woningverbetering bij mutatie relatief eenvoudig realiseerbaar is in vergelijking met woningverbetering in bewoonde staat. U beschikt immers over een lege woning en daarmee over een grote mate van vrijheid. U hoeft niet het soms moeizame traject in van overleg met uw huurder en u hoeft geen rekening te houden met eventuele kosten om uw huurder tijdelijk elders te huisvesten.

Uw rendement op eenvoudige wijze aanzienlijk verbeteren.

De recente wijzigingen in het Woningwaarderingstelsel maken het in een aantal gevallen mogelijk om uw rendement op zelfstandige huurwoningen aanzienlijk te verbeteren door het doen van relatief overzienbare investeringen in woningverbetering.

Afhankelijk van het huidige uitrustingsniveau en de energieprestatie van de woning kunt u het puntenaantal aanzienlijk verhogen. De kunst is een uitgebalanceerd pakket comfortverbeteringen samen te stellen tegen zo gering mogelijke investeringskosten. Dat kan soms even puzzelen betekenen. Die verbeteringen kunnen uiteraard gericht zijn op het verkrijgen van een hoger energielabel, maar u kunt het aantal punten ook flink verhogen met andere comfortverbeterende maatregelen zoals het plaatsen van een luxe keuken of luxe badkamer. Met de laatste maatregel kunt u bijvoorbeeld het aantal punten maximaal verdubbelen in vergelijking met een standaard keuken (maximaal 7 punten) of badkamer (maximaal 7 punten). Als vuistregel kunt u uitgaan van 1 extra punt per â&#x201A;Ź 227 extra investering. Als u een centrale verwarminginstallatie aanlegt die eerder nog niet in de woning aanwezig was levert dat per verwarmd vertrek 2 punten op en per overige verwarmde ruimte 1 punt per ruimte. Onze bouwkundige netwerkpartner kan u helpen bij het maken van de juiste keuzes. Hij kent alle kneepjes en valkuilen. Hij kan ook een juiste puntentelling voor u maken. Als u verstandig investeert gaat na verbetering een hogere maximaal toegestane huurprijs gelden. U kunt de nieuwe maximaal toegestane huurprijs aan de hand van het nieuwe aantal punten op zoeken in de tabel die in het woningwaarderigstelsel is opgenomen voor zelfstandige woonruimte. Jaarlijks wordt door de verantwoordelijke minister een nieuwe tabel vastgesteld. U vindt de actuele tabel onder andere in onze Almanak. Mocht u nog niet over onze Almanak beschikken dan kunt u die alsnog bij ons bestellen.

Samen energie besparen | Wonen

Het is zelfs mogelijk dat u door de toename van het aantal punten boven de zogenaamde liberalisatiegrens komt. Deze grens ligt op dit moment op € 664,66, dat is net iets boven de maximaal redelijke huurprijs bij 139 punten (€ 663,88 per 1 januari 2012). Zou u op dit moment op 140 punten of hoger uitkomen, dan bent u bij een nieuwe verhuring niet meer gebonden aan het puntenstelsel. U mag de nieuwe huurprijs zelf te bepalen. Het is daarbij wel zaak dat u zich er van verzekert dat u een huurder kunt vinden die de hogere huurprijs wil betalen. Houdt u er wel rekening mee dat deze grens nog wel eens enkele punten kan fluctueren. Het is niet uitgesloten dat de grens met ingang van 1 januari 2013 hoger kan liggen. De minister stelt de grens jaarlijks opnieuw vast. Ervaring uit het verleden heeft geleerd dat de liberalisatiegrens jaarlijks met inflatie wordt verhoogd.

Om u te helpen bij het afwegen van uw keuzes heeft de Vereniging Vastgoed Belang een rekenmodule ontwikkeld. U kunt met uw lidnummer en uw bij ons bekende e-mailadres inloggen op onze website en vervolgens de module investeringsanalyse energielabel downloaden van onze website. U vindt het onder de rubriek “Beleggen” rechtsonder aan de pagina. Met de module kunt u de investering op verschillende manieren benaderen. Lees de toelichting bij de module goed door voor u het gaat gebruiken. De module werkt met de huurprijstabel voor zelfstandige woonruimte prijspeil 1 juli 2012. De huurprijsliberalisatie grens die de module aangeeft is geldig t/m 31 december 2012.

Als u er voor kiest zelf een puntentelling te maken, wees dan kritisch op u zelf. Uzelf rijk rekenen kan u later duur komen te staan. De huurder heeft zelfs als u een huurprijs afspreekt boven de liberalisatiegrens altijd nog de mogelijkheid de redelijkheid van de huurprijs te laten toetsen bij de Huurcommissie. De huurder moet bij een geliberaliseerde huurprijs dan wel binnen 6 maanden na het ingaan van de huurovereenkomst daartoe een verzoek indienen bij de huurcommissie. Als u in zo’n geval net op het randje (140 punten) zit en de huurcommissie stelt het aantal punten net iets lager vast (1 punt is voldoende), dan heeft dat nare gevolgen: −

de Huurcommissie zal de huurprijs met terugwerkende kracht lager vast;

−

afhankelijk van de afgesproken huurprijs kan dat u tot duizenden per jaar schelen;

−

de huurovereenkomst is niet geliberaliseerd en de huurder heeft volledige huurbescherming;

−

uw investeringsanalyse klopt niet meer waardoor uw investering onrendabel kan worden.

Samen energie besparen | Wonen

25

Praktijk Woningverbetering in bewoonde toestand (zittende huurder)

ing. N.R.P.J. Koning MRE

Annuïteitenhypotheek Bij een annuïteitenhypotheek is het rentedeel aanvankelijk hoog en het aflossingsdeel relatief klein. Over de looptijd van deze financieringsvorm verschuift die verhouding bij elke termijn een klein beetje. Na verloop van tijd wisselt die verhouding en aan het eind van de looptijd is het rentedeel nog gering en het aflossingsgedeelte groot. Voor deze berekeningsvorm is gekozen omdat die resulteert in maandelijkse gelijke termijnen en daarom goed past bij het karakter van de huurprijs die ook maandelijks gelijk is.

Samen energie besparen | Wonen

Woningverbetering in bewoonde toestand kan een stuk ingewikkelder zijn. Om te beginnen moet u vooraf overeenstemming bereiken met uw huurder over de investeringen en de daaraan verbonden huurprijsaanpassing. Wellicht moet uw huurder tijdens de uitvoering van de werkzaamheden elders worden gehuisvest. U moet dan mogelijk rekening houden met een verhuisvergoeding. Afspraken legt u voor dat u met de verbeteringen begint vanzelfsprekend nauwkeurig vast in een door beide partijen ondertekende schriftelijke overeenkomst. Wat u wel en wat u niet mag rekenen tot woningverbetering is gebonden aan richtlijnen van de huurcommissie. Zo mag u (groot)onderhoud niet meerekenen bij het berekenen van de huurprijsaanpassing na woningverbetering. Vraag u aannemer(s) om gespecificeerde offertes en facturen. Dat maakt het eenvoudiger de kosten voor verbetering en onderhoud uit te splitsen en later eventueel aan te tonen bij de Huurcommissie.

De huurcommissie heeft ook richtlijnen vastgesteld voor het berekenen van de huurprijsaanpassing. U bent niet vrij in het bepalen van het rentepercentage (rendement) en de afschrijftermijn (of terugverdientijd zo u wilt) waar u mee mag rekenen. Voor het berekenen van de huurprijsaanpassing werkt u met de formule die wordt gebruikt bij annuïteitenhypotheken.

Deze methode is voorgeschreven in de nieuwe richtlijnen van de Huurcommissie.

Omdat de afschrijf (of aflossing) termijnen die de Huurcommissie voorschrijft per maatregel verschilt past u deze formule per afzonderlijke maatregel toe.

Soms moet een maatregel gedeeltelijk tot (vervangings)onderhoud worden gerekend. Dat is bijvoorbeeld het geval als u een oude CV-ketel vervangt door een nieuwe energiezuinige ketel. U mag dan voor de huurprijsaanpassing allen het verschil in prijs tussen een goedkopere niet zuinige ketel en de zuinige ketel meerekenen als verbetering. Als u voor een onderdeel subsidie hebt ontvangen moet u die eerst van de kosten van dat onderdeel aftrekken.

Een rekenmodel waarin alle richtlijnen van de Huurcommissie zijn verwerkt vindt u op onze website onder de rubriek “Beleggen”.Bij woningverbetering in bewoonde toestand werkt u met de webapplicatie “module huurverhoging na woningverbetering”.

Hiervoor is in een apart artikel de werking en manier van invullen al uitgelegd.

Naast deze berekening stelt u een nieuwe puntentelling op en bepaalt u de daarbij behorende nieuwe maximaal toegestane huurprijs.

De berekende huurprijsaanpassing op basis van de gerealiseerde verbeteringen telt u op bij de oude huurprijs die uw huurder betaalde. Maar let op! De som van de oude huurprijs en de berekende huurprijsaanpassing mag niet boven de nieuwe maximaal toegestane huurprijs uitkomen. Als dat wel het geval is geldt de nieuwe maximaal toegestane huurprijs. Deze situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen als u de woning recent verhuurd hebt tegen de maximaal toegestane huurprijs op basis van de oude puntentelling. De nieuwe maximale toegestane huurprijs geldt dus altijd als plafond. Het geldende huurregime wijzigt niet voor de zittende huurder, zelfs niet als de nieuwe puntentelling boven de liberalisatiegrens zou uitkomen.

De huurder behoudt overigens altijd de mogelijkheid om de Huurcommissie te verzoeken de redelijkheid van de huurprijsaanpassing te toetsen.

Hij moet dat dan wel doen binnen drie maanden nadat de voorzieningen zijn aangebracht. Als de huurder zo’n verzoek tijdig heeft ingediend zal de huurcommissie toetsen of de door u opgevoerde kosten in redelijke verhouding staan tot de gerealiseerde geriefverbetering. De huurcommissie maakt daarbij gebruik van eenheidsprijzen uit een calculatieprogramma voor renovatie en onderhoud.

U loopt daarbij dus alsnog het risico dat de Huurcommissie de huurprijsaanpassing lager vaststelt, zelfs als u vooraf volledige overeenstemming hebt bereikt met de huurder, dit zorgvuldig hebt vastgelegd in een overeenkomst en alle gespecificeerde facturen van de aannemer(s) zorgvuldig hebt bewaard.

Niet aan beginnen dus?

Die gedachte zou als eerst bij u op kunnen komen.

Er zijn echter situaties denkbaar waarin u toch besluit of gedwongen wordt tot woningverbetering.

De geldende huurprijs is dermate laag dat investeren toch verantwoord is. De huurder kan het initiatief nemen en u verzoeken energiebesparende maatregelen te treffen. Deze vallen immers ook onder woning verbetering .

Artikel 7:243 BW biedt daartoe een wettelijk fundament. De rechter kan op verzoek van de huurder, de verhuurder verplichten (geriefs-) verbetering op eigen kosten aan te brengen, mits de huurder zich bereid heeft verklaard tot het betalen van een redelijke huurverhoging.

De huurder kan u ook toestemming vragen om zelf woningverbeteringen aan te brengen. U kunt die toestemming in de meeste gevallen niet zonder meer weigeren. Dat kan alleen indien de verhuurbaarheid of waarde van de woning aantoonbaar wordt vermindert door de aanpassing. U moet dat dan binnen 8 weken na de aanvraag aan uw huurder kenbaar maken.

Voor kleine aanpassingen die zonder schade weer makkelijk ongedaan gemaakt kunnen worden heeft de huurder zelfs geen toestemming nodig. Aan uw toestemming voor alle andere aanpassingen die door de huurder worden aangebracht kunt u wel redelijke voorwaarden verbinden.

Op onze website vindt u in de webwinkel een voorbeeldregeling “Zelf Aangebrachte Voorzieningen” (ZAV). In onderdeel 5.2. vindt u richtlijnen die u kunt volgen. Ook in dit geval legt u afspraken die u met uw huurder maakt over woningverbetering samen zorgvuldig vast. Een voorbeeldcontract ZAV vindt u ook in de webwinkel op onze website. Zowel de voorbeeldregeling als het contract kunt u gratis downloaden als u lid bent van de Vereniging Vastgoed Belang.

Door de huurder aangebrachte en betaalde verbeteringen tellen niet mee in de puntentelling en dus ook niet voor het bepalen van de maximaal toegestane huurprijs. U kunt samen afspreken dat de huurder de voorzieningen realiseert en dat u de daarvoor benodigde materialen betaalt. In dat geval is het wel mogelijk een huurprijsaanpassing af te spreken. Die wordt dan berekend op basis van de voor uw rekening komende kosten van het materiaal. U mag de verbetering in dat geval wel in aanmerking nemen voor het berekenen van de nieuwe maximaal toegestane huurprijs.

Met uw via de vereniging verkregen Bouwmaatpas kunt u flinke kortingen krijgen op benodigde materialen. Hebt u z’n pas nog niet, dan kunt u de vereniging telefonisch of per email alsnog verzoeken een aanvraag formulier aan u toe te zenden.

De juristen en deskundige netwerkpartners van onze ledenservice kunnen u op alle onderdelen helpen bij het voorbereiden en uitvoeren van woningverbeteringen en het goed vastleggen van afspraken.

Samen energie besparen | Wonen

Praktijk ‘Besparen met de Buren’ in de van der Pek buurt is nu al een groot succes. Op 22 september opende wethouder Wonen Freek Ossel het StartFeest en reikte in de aanwezigheid van 200 bewoners de getrainde lokale Klussers hun KlusCertificaat uit. Wethouder Ossel benadrukte het succes, dat afgelopen zomer al in ruim 200 huizen is geklust. Het kan dus, bewoners betrekken bij energiebesparing.

Besparen met de Buren Het Startfeest onderstreepte de energieke start van Besparen met de Buren, maar ook de diversiteit van onderdelen waaruit een succesvol Besparen met de Buren bestaat. In het Startfeest kwam het maatwerk, gericht op de specifieke buurt goed naar buiten. Met een bijdrage van de lokale Brassband en aanvullende Amsterdamse muzikale omlijsting.

Met een prijsuitreiking voor de drie prijswinnaars uit groep 7 & 8 van twee lokale scholen voor het beste opstel over energie besparen. Maar ook met de prijsuitreiking voor de winnaars van de lokale energie loterij ‘Van der Pek Wint!’.

De kern van Besparen met de Buren is energiebesparing door een combinatie van gedragsverandering van bewoners en kleine klussen in huis. Besparen met de Buren is opgezet vanuit de multikanaal benadering waarbij de verschillende onderdelen een diepe samenhang hebben en zorgen voor herkenning door herhaling. Bovendien sluiten deze aan op de directe leefomgeving en zorgen ook nog voor een hogere sociale cohesie in de buurt .

Besparen met de Buren bestaat in grote lijnen uit 3 onderdelen: Voor ‘Van der Pek Klust!’ zijn 10 lokale bewoners opgeleid tot Klusser van kleine klussen als het plaatsen van : tochtstrips, waterbespaarders en radiatorfolie. De Klussers kunnen gratis door de beewoners worden aangevraagd. Bewoners kunnen er ook voor kiezen om of zelf aan de slag te gaan door de KlusBox en KlussenWaaier, met een toelichting per klus, gratis op te halen.

Samen energie besparen | Wonen

‘Van der Pek op de Koffie!’ bestaat uit verschillende Koffiebijeenkomsten rondom de drie geselecteerde thema’s Gas, Elektriciteit en Water, zodat zoveel mogelijk buurtbewoners zich ook anders gaan gedragen om thuis energie te gaan besparen. Iedere maand wordt een ander thema behandeld, met tips & weetjes, vragen & antwoorden over energiekosten en besparen. Daarnaast ontvangt elke bewoner die deelneemt een gratis bespaarproduct.

Voor deze Koffiebijeenkomsten worden 12 bewoners opgeleid en getraind, de zogenaamde Ambassadeurs. Gastvrouwen en gastheren uit de buurt ontvangen kleine groepjes buurtgenoten bij hen thuis en praten onder begeleiding van de Ambassadeur over de energiethema’s.

Bij Besparen met de Buren worden de groepen 7 en 8 van twee basisscholen uit de buurt betrokken.

‘Van der Pek op School!’ bestaat uit 2 lessen EnergyWise waaraan een opstelwedstrijd is gekoppeld over energiebesparen. De winnaars ontvingen hun prijs tijdens het StartFeest. In december krijgen de klassen fotografieles en wint de beste fotografie huiswerkopdracht een prijs tijdens het EindFeest van Besparen met de Buren.

Het is voor het eerst dat in Nederland op deze schaal energiebesparende klussen worden gecombineerd met gedragsverandering. Daarbij is ook uniek dat zowel het klussen als de gedragsverandering door buurtbewoners zelf wordt uitgevoerd.

Besparen met de Buren is een concept van Amsterdam Steunpunt Wonen en Twinstone en wordt financieel mogelijk gemaakt door de gemeente Amsterdam, Ymere en Stadsdeel Noord.

Het project maakt onderdeel uit van het programma Klimaat en Energie van de gemeente Amsterdam dat tot doel heeft in 2025 tot komen tot een vermindering van de CO2 uitstoot met 40%.

31

Praktijk Echt energie besparen!

VAC Steunpunt Wonen

Heel wat Adviescommissies Wonen hebben in de afgelopen periode een WoonKwaliteit Onderzoek Energiebesparing uitgevoerd. Al die onderzoeken bij elkaar leveren veel waardevolle informatie op en leiden tot bruikbare tips voor zowel opdrachtgevers als bewoners.

Deze tips heeft VACpunt Wonen op een rij gezet in drie nieuwe flyers onder de titel 'Echt energie besparen!'.

De eerste flyer 'Tips voor energiebesparende maatregelen' is bedoeld voor opdrachtgevers en bevat tips voor het betrekken van bewoners bij de keuze en implementatie van energiebesparende maatregelen.

De tweede flyer 'Stappenplan voor een energiezuinige woning' is bedoeld voor consumenten en biedt een overzichtelijk stappenplan voor de keuzes die bewoners moeten maken in het proces naar meer energiebesparing in hun (huur- of koop-) woning.

De derde flyer 'Checklist tijdens oplevering en daarna' is ook voor consumenten en geeft hen een concrete handvatten voor de de oplevering en daarna.

Bent u als opdrachtgever, als Adviescommissie Wonen of als bewoner, actief bezig met energiebesparing in de bestaande bouw? Dan kunt u deze flyers gratis bestellen.

Samen energie besparen | Wonen

38

Belangrijke informatie voor u!

Almanak voor de huur en verhuur van vastgoed Verhuur van woningen, kamers, winkels en andere bedrijfspanden vereist van u professioneel ondernemerschap. Immers, het aantal regels is groot en het aantal uitzonderingen daarop wellicht nog groter! Ook op het gebied van vastgoed verandert de regelgeving voortdurend. In de Almanak verwerken wij ieder jaar de meest actuele ontwikkelingen op uw vakgebied. Daarnaast bevat de Almanak vanaf 2011 ook de meest relevante wet-/ en regelgeving.

Website Vastgoed Belang Veel informatie die voor u als (aankomend) belegger in vastgoed van belang kan zijn, vindt u ook op de website van Vastgoed Belang. Als lid hebt u toegang tot alle webpagina’s. U logt in met uw lidnummer en het aan ons doorgegeven e-mailadres. Neemt u ook eens een kijkje in de webwinkel! Daar kunt u allerlei documenten downloaden en betalingen verrichten voor door u bestelde producten. Ook kunt u gebruikmaken van de Huurders Check. Naast onze modelhuurovereenkomsten, contracten e.d. treft u in de webwinkel ook de voorbeeldregeling en het voorbeeldcontract met betrekking tot zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV).

Magazine Steengoed Steengoed is hèt vakblad voor particuliere beleggers in vastgoed. Met nieuws, opinies, informerende artikelen, advies en achtergronden op het gebied van het beleggen, investeren en exploiteren van vastgoed. Informerend, consulterend en met als doel bij te dragen aan uw deskundigheid!

Bent u lid van Vastgoed Belang?

Dan ontvangt u het magazine vier maal per jaar gratis thuis! Nieuwsbrieven en e-mailberichten Over heel belangrijke actuele ontwikkelingen wilt u natuurlijk zo snel mogelijk worden geïnformeerd. Dat doen wij dan ook via digitale nieuwsbrieven. U ontvangt tevens informatie betreffende het cursusaanbod en de bijeenkomsten in de regio’s.

Wilt u deze informatie ook ontvangen?

Meldt u zich aan via onze website www.vastgoedbelang.nl.

Samen energie besparen | Wonen

Dienstverlening met ingang van 1 januari 2012!

De Vastgoedbelang telefonische helpdesk Leden van de Vereniging Vastgoed Belang kunnen vanaf 1 januari 2012 weer op alle werkdagen bellen met de gratis telefonische helpdesk van Vastgoed Belang. De helpdesk is uitsluitend bedoeld voor kort te beantwoorden vragen (maximaal 15 minuten). Zorg dat u uw lidnummer bij de hand hebt. Er wordt naar gevraagd door onze telefoniste. Deze telefonische helpdesk is dagelijks van 09.00 uur s’morgens tot 17.00 uur s’middags voor u bereikbaar. Op vrijdag is de telefonische helpdesk bereikbaat tot 13.00 uur. Tel. 020-346 31 23 (locaal tarief). Ook niet-leden kunnen via het servicenummer 0900-6060605 (80 cpm) gebruik maken van deze dienst. Uw ledenvoordeel € 0,80 per minuut.

De Vastgoed Belang digitale helpdesk Stelt u uw vraag liever per e-mail, dan kan dat ook. U kunt uw vraag indienen via de digitale helpdesk op onze website. Kort te beantwoorden vragen (bewerkingstijd maximaal 15 minuten) worden gratis beantwoord. Gaat beantwoording van uw vraag naar verwachting de bewerkingstijd van 15 minuten te boven of moeten eerst schriftelijke stukken worden bestudeerd, dan brengen wij voor de beantwoording van de vraag aan leden van de Vereniging Vastgoed Belang een ledentarief in rekening van € 60 per halfuur (excl. BTW.) in rekening. U wordt dan vooraf door ons geïnformeerd. Niet-leden betalen voor deze dienst € 87,50 per halfuur excl. BTW. Uw ledenvoordeel € 27,50 excl. BTW per halfuur.

Het Vastgoed Belang inloopspreekuur Iedere donderdagmorgen zijn leden van de Vereniging Vastgoed Belang hiervoor van 9.30 tot 11.00 uur van harte welkom in het kantoor van de vereniging Rijswijkstraat 175 te Amsterdam. Zonder het maken van een afspraak hebt u gratis een persoonlijk gesprek met een jurist. Van deze mogelijkheid kunt u maximaal drie keer per jaar gebruik maken. Een gesprek duurt maximaal een halfuur. Het inloopspreekuur is bedoeld voor kort te beantwoorden losstaande vragen die geen betrekking hebben op een actief dossier of verband houden met een en hetzelfde probleem waarvoor u eerder gebruik hebt gemaakt van het gratis inloopspreekuur. Niet-leden kunnen géén gebruik maken van deze mogelijkheid. Uw ledenvoordeel maximaal € 180 excl. BTW per jaar.

Het Vastgoed Belang Adviesgesprek Ook buiten de tijden van het inloopspreekuur is op werkdagen een persoonlijk gesprek met een jurist mogelijk. U maakt daartoe via het telefoonnummer 020-346 31 23 (locaal tarief) vooraf een afspraak met ons. De kosten van een adviesgesprek op afspraak bedragen € 60 excl. BTW per halfuur. Niet-leden kunnen ook gebruik maken van deze mogelijkheid tegen een tarief van € 87.50 excl. BTW per halfuur. Uw ledenvoordeel € 27,50 excl. BTW per halfuur.

Lopend dossier Indien u wenst dat een van onze juristen uw zaak ter hand neemt om uw belangen in die zaak te behartigen, wordt een dossier aangemaakt. Indien u een vraag wenst te stellen, of een probleem wilt bespreken binnen een lopend dossier, dan verzoeken wij u vriendelijk, een aparte afspraak te maken met de jurist die voor u uw belangen behartigt. U kunt hiervoor gebruik maken van het nummer 020-346 31 23. U kunt ons bereiken van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 17.00 uur en op vrijdag van 9.00 tot 13.00 uur

Samen energie besparen | Wonen

39