ISSO-publicatie 88
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
ISBN: 978-90-5044-281-7
INHOUDSOPGAVE Samenvatting
9
Summary
1
11
Begrippenlijst
13
Leeswijzer
15
Inleiding
17
Fundering
19
1.1
Algemeen
19
1.2
Sondering
19
1.3
Niet-onderheide fundering
20
1.3.1
20
1.4
2
Randfundatie
1.3.2
Poeren (pulspalen) randfundatie
22
1.3.3
Fundatie met prefab betonnen palen
23
1.3.4
Prefab fundatiepaal
23
1.3.5
Betonpoer van de prefab fundatiepaal
23
1.3.6
Fundatiepalen plaatsen
24
1.3.7
Reparatie/vervanging gebroken fundatiepalen
25
1.3.8
Verwerking van het beton
25
Onderheide fundering
25
1.4.1
Houten heipalen
26
1.4.2
Oplanger/opzetter
26
Belastingen
29
2.1
Permanente belastingen
29
2.2
Permanent aanwezige installatiebelasting
29
2.2.1
30
Gewasbelasting
2.2.2
Hangende teeltgoten
30
2.2.3
Deksproeiers
31
2.2.4
Dubbele teeltlagen
31
2.2.5
Regenleidingbelasting
31
2.2.6
Trekkrachten door scherming
31
2.2.7
Belichting
34
2.2.8
Gewasdraden
34
2.3
Windbelasting
36
2.4
Sneeuwbelasting
37
2.5
Geconcentreerde verticale belasting
38
2.5.1
Belasting door vaste apparaten
38
2.5.2
Belasting door personen
38
2.6
ISSO-publicatie 88
9
Symbolenlijst
Incidenteel aanwezige installatiebelasting
39
2.6.1
Servicerail
39
2.6.2
Kasdekreiniger/servicewagens
39
2.6.3
Transportkrachten
39
2.7
Thermische belasting
39
2.8
Seismische belastingen (aardbeving)
40
3
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
3
Scherming en gaasinstallaties
41
3.1
41
3.2
4
5
Scherminstallaties 3.1.1
Ontwerpen scherminstallaties
41
3.1.2
Uitvoering
44
Gaasinstallaties
45
3.2.1
Ontwerpen van gaasinstallaties
45
3.2.2
Uitvoering
46
Staalbouw
47
4.1
Toetsing van de uiterste grenstoestanden
47
4.2
Materialen
47
4.3
Hoofddraagconstructie; toelaatbare vervormingen en afmetingen
48
4.4
Kolom/tralieligger/spant
48
4.5
Corrosie en corrosiebescherming
51
4.6
Coating
51
Aluminium
53
5.1
53
Kwaliteitseisen buitendeuren
6
Goten
55
7
Hemelwaterafvoer
57
8
7.1
Dimensionering van de hemelwaterafvoer
58
7.2
Pvc-buizen
59
7.3
Pvc-verzamelleidingen
60
7.4
Standleidingen
62
7.5
Condensaatafvoer
63
Omhullingsmateriaal en omhullingssystemen
65
8.1
Tuinbouwglas
65
8.1.1
67
8.2 8.3
8.4
Gebruik en verwerking van glas
Kunststofpanelen
69
8.2.1
69
Gebruik, uitvoering en keuring van kunststofplaten
Oplegging van starre omhullingsmaterialen
69
8.3.1
Oplegging van vlakglas
70
8.3.2
Oplegging van starre omhullingsmaterialen, anders dan vlakglas
Luchtramen
73 73
9
Te gebruiken meetinstrumenten
75
10
Oplevering
77
10.1
Tuinbouwkas
77
10.2
Scherminstallatie
78
10.3
Gaasinstallatie
78
10.4
Kasidentificatieplaat
78
11
12
ISSO-publicatie 88
Beheer en onderhoud
81
11.1
Tuinbouwkas
81
11.2
Scherminstallaties
82
11.3
Gaasinstallaties
83
MKK-structuur
85
12.1
Opzet MKK
85
12.1.1 Fases
85
12.1.2 Kwaliteitbeheeraspecten
86
12.1.3 Matrix
87
12.2
Overzicht ingevulde cellen
88
12.3
Celinhoud en specificatiebladen
88
12.4
Opbouw specificatiebladen
93
4
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
Specificatiebladen
95
I.
95
Programmafase
I.0-1
Programma van eisen kasconstructie
95
I.0-2
Programma van eisen scherminstallatie
96
I.0-3
Programma van eisen gaasinstallatie
97
I.0-4
Randvoorwaarden kasconstructie
98
I.0-5
Randvoorwaarden scherminstallaties
I.0-6
Randvoorwaarden gaasinstallaties
I.1-1
Taken en verantwoordelijkheden
101
I.2-1
Uitwisseling informatie kasconstructies
102
I.2-2
Uitwisseling informatie scherminstallatie
103
I.2-3
Uitwisseling informatie gaasinstallatie
104
I.8-1
Rapportage kasconstructie
105
I.8-2
Rapportage scherminstallatie
106
I.8-3
Rapportage gaasinstallatie
108
II.
Ontwerpfase
109
99 100
II.0-1
Algemeen
109
II.2-1
Uitwisseling van informatie
110
II.8-1
Rapportage
112
III.
Uitwerkingsfase
113
III.0-1
Algemeen
113
III.2-1
Informatie
114
III.3-1.1
Fundering algemeen
115
III.3-1.2
Sondering
116
III.3-1.3
Niet-onderheide fundering
117
III.3-1.3.1
Randfundatie
118
III.3-1.3.2
Poeren (pulspalen) randfundatie
121
III.3-1.3.3
Prefab fundatiepaal
122
III.3-1.3.5
De poer van de prefab fundatiepaal
123
III.3-1.3.6
Fundatiepalen plaatsen
124
III.3-1.4
Onderheide fundering
126
III.3-1.4.1
Houten heipalen
127
III.3-1.4.2
Oplanger/opzetter
128
III.3-2
Belastingen
131
III.3-2.1
Permanente belastingen
132
III.3-2.2
Permanent aanwezige installatiebelasting
133
III.3-2.2.1
Gewasbelasting
134
III.3-2.2.2
Hangende teeltgoten
135
III.3-2.2.3
Deksproeiers
137
III.3-2.2.4
Dubbele teeltlagen
138
III.3-2.2.5
Regenleidingbelasting
139
III.3-2.2.6
Trekkrachten door scherming
140
III.3-2.2.6.1
Trekkrachten uit schermdraden op gevels
141
III.3-2.2.6.2
Schoorverbanden bij mechaniekassen en middenscheidingen
143
III.3-2.2.6.3
Horizontale belasting op tralieliggers of vakwerkspanten
144
III.3-2.2.7
Belichting
145
III.3-2.2.8
Gewasdraden
146
III.3-2.3
Windbelasting
147
III.3-2.4
Sneeuwbelasting
149
ISSO-publicatie 88
5
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
III.3-2.5.1
Belasting door vaste apparaten
151
III.3-2.5.2
Belasting door personen
152
III.3-2.6.1
Servicerail
153
III.3-2.6.2
Kasdekreiniger/dekwagens
154
III.3-2.6.3
Transportkrachten
155
III.3-2.7
Thermische belasting
156
III.3-2.8
Seismische belasting
157
III.3-3.1
Scherming
158
III.3-3.1.1
Gevelscherm
163
III.3-3.1.2
Buitenscherm
164
III.3-3.2
Gaasinstallaties
166
III.3-4
Staalbouw
169
III.3-4.1
Toetsing van de uiterste grenstoestanden
170
III.3-4.2
Materialen
171
III.3-4.3
Hoofddraagconstructie; toelaatbare vervormingen en afmetingen
172
III.3-4.4
Kolom/tralieligger/spant
174
III.3-4.5
Corrosie en corrosiebescherming
178
III.3-4.6
Coating
179
III.3-5
Aluminium
180
III.3-5.1
Kwaliteitseisen buitendeuren
181
III.3-6
Goten
182
III.3-7.1
Dimensionering van de hemelwaterafvoer
184
III.3-7.2
Pvc-buizen
185
III.3-7.3
Pvc-verzamelleidingen
186
III.3-7.4
Standleidingen
188
III.3-7.5
Condensaatafvoer
189
III.3-8
Omhullingsmateriaal en omhullingssystemen
190
III.3-8.1
Tuinbouwglas
191
III.3-8.2
Kunststofpanelen
194
III.3-8.3
Oplegging van starre omhullingsmaterialen
195
III.3-8.3.1
Oplegging van vlakglas
196
III.3-8.3.2
Oplegging van starre omhullingsmaterialen anders dan vlakglas
200
III.3-8.4
Luchtramen
201
III.4-1
Overzicht middelen in de ontwerpfase
203
III.8-1
Algemeen kasconstructie
205
III.8-2
Algemeen scherminstallatie
206
IV.
Realisatiefase
207
IV.0-1
Algemeen
207
IV.2-1
Uitwisseling van informatie
208
IV.3-1.3.1
Randfundatie/voet
209
IV.3-1.3.2
Poeren (pulspalen) randfundatie
210
IV.3-1.3.5
Betonpoer met prefab fundatiepaal
211
IV.3-1.3.7
Reparatie/vervanging gebroken fundatiepalen
212
IV.3-1.3.8
Verwerking van het beton
213
IV.3-4.1
Houten heipalen
214
IV.3-1.4.2
Oplangers/opzetters
215
IV.3-2.2.8
Gewasdraden
216
IV.3-3.1
Montage-eisen scherminstallatie
218
IV.3-3.2
Montage-eisen gaasinstallatie
219
IV.3-4
Staalbouw
220
ISSO-publicatie 88
6
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
IV.3-4.4
Kolom/tralieligger/spant
221
IV.3-4.5
Corrosie en corrosiebescherming
222
IV.3-4.6
Coating
223
IV.3-6
Goten
224
IV.3-7.2
Pvc-leidingen
225
IV.3-7.3
Pvc-verzamelleidingen
226
IV.3-7.4
Standleidingen
227
IV.3-8.1.1
Gebruik en verwerking van glas
228
IV.3-8.2.1
Gebruik, uitvoering en keuring van kunststofpanelen
232
IV.3-8.4
Luchtramen en luchtmechaniek
233
IV.3-9
Eisen te stellen aan de meetapparatuur
234
IV.3-10
Oplevering
235
IV.3-10.1
Handleiding van de tuinbouwkas
237
IV.3-10.2
Kasidentificatieplaat
238
IV.4-1
Overzicht middelen tijdens de uitvoeringsfase
239
IV.8-1
Algemeen kasconstructies
241
IV.8-2
Algemeen scherminstallaties
242
V.
Beheerfase
243
V.2-1
Uitwisseling van informatie
243
V.3-4.5
Corrosie en corrosiebescherming
244
V.3-7
Hemelwaterafvoer
245
V.3-8.1.2
Ruitbreuk
246
V.3-9.1
Onderhoudsschema kasconstructie
248
V.3-9.2
Onderhoudsschema scherminstallaties
250
V.3-9.3
Onderhoudsschema gaasinstallaties
252
V.4-1
Overzicht middelen in de beheerfase
253
Bijlage A
Voorbeeld van opnameformulieren
255
Literatuurlijst
ISSO-publicatie 88
263
7
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
ISSO-publicatie 88
8
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
SAMENVATTING
SUMMARY
In deze publicatie wordt niet alleen ingegaan op het ontwerp, maar ook op uitvoering, oplevering, onderhoud en beheer van de kasconstructie.
This publication not only discusses the design but also the execution, delivery, maintenance and control of the greenhouse construction.
Onder kasconstructies worden de volgende delen van de tuinbouwkas verstaan: De fundering; De schermen en gaasinstallaties; De staalconstructie; De omhullingssystemen; De goten; De hemelwaterafvoer.
Under greenhouse constructions the following parts are meant to be understood: The foundations; The screens; The steel construction; The covering systems; The gutters; Rain water drainage.
In de publicatie wordt ook aangegeven waaraan een handleiding van de tuinbouwkas minimaal moet voldoen. Het gehele proces is opgedeeld in de verschillende projectfasen. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van bestaande normen en richtlijnen. Deze publicatie is bedoeld als basisdocument voor een nationale beoordelingsrichtlijn BRL.
The publication also discusses the minimal instructions in the manual of the greenhouse. The entire process is divided into various project phases. Where possible use is made of existing standards and guidelines. This publication is meant to be a basic document for a national assessment guideline. The publication starts with the Program of Demands and the collection of data related to the location of the greenhouse to be build. The Program of Demand amongst others includes the various effects that, for example, the results of screening, cover washing, cultivation drains have on the greenhouse. With respect to the strength calculations the Eurocodes are leading and the Building Decree is followed and if so available other verification calculations are discussed.
De publicatie begint bij het opstellen van het programma van eisen en het verzamelen van de gegevens met betrekking tot het terrein waar de tuinbouwkas gebouwd moet gaan worden. In het programma van eisen wordt onder andere vastgesteld wat de verschillende belastingen bijvoorbeeld t.g.v. gewassen, teeltgoten, scherming, dekwassers etc. op de tuinbouwkas zullen zijn. Met name de belasting van scherminstallaties is van een steeds groter belang geworden door toepassing van meerdere schermen in de kas die soms ook gelijktijdig gebruikt worden. Voor de sterkteberekeningen worden de Eurocodes gevolgd en wordt waar nodig ingegaan op beschikbare controleberekeningen in de branche. Voor het gehele proces vanaf de initiatieffase tot en met de ingebruikname van de tuinbouwkas worden eisen en richtwaarden gegeven om te komen tot een kwalitatief goede tuinbouwkas.
For the entire process, from driving piles into the ground up to and including the occupation of the greenhouse, requirements and guidelines are given to realize a qualitatively sound greenhouse. For the production process of the construction of the horticultural greenhouses and the heat technical and water technical installations present, the ISSOpublications 86 and 88 were developed in accordance with the MKK structure. These 3 publications about horticultural green-houses are geared to one another.
Voor het voortbrengingsproces van de constructie van tuinbouwkassen en de in die tuinbouwkassen aanwezige warmtetechnische en watertechnische installaties zijn, eveneens in de MKK-structuur, de ISSO-publicaties 86 en 87 ontwikkeld. Deze drie publicaties met betrekking tot tuinbouwkassen zijn op elkaar afgestemd en sluiten op elkaar aan.
ISSO-publicatie 88
9
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
ISSO-publicatie 88
10
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
SYMBOLENLIJST A
nominale ruitbreedte
[m]
Ap
geprojecteerd dakoppervlak
[m2]
A_roe
breedte van de schuine rand van de glassponning van de roede
[mm]
a_ruit
breedte van de schuine slijprand van de geharde ruit
[mm]
B
mintolerantie op de ruitbreedte
[m]
C
plustolerantie op de ruitbreedte
[m]
Cs;red
reductiefactor voor trekbelasting
[m]
Ct
thermische coëfficiënt
[-]
D
diameter
[m]
Dpoer
diameter van de poer
[m]
Dn
nominale hart-op-hartafstand van de glasroeden
[m]
Di
inwendige diameter van de leiding
[m]
F
hoogte van de uitloop
[m]
G
de minimale (gegarandeerde) speling van de ruit in de glassponning
[m]
H
hoogte
[m]
Hd
drijfhoogte
[m]
Hpoer
hoogte van de poer
[m]
H
minimale oplegbreedte van de ruit over de lengte van de glasroede
[m]
H0
waterhoogte op het kasdek/in de goot
[m]
I
materiaaldikte van de glasroede tussen de ruiten, geen onderdeel van de drukverdelende laag [m]
L
kolomhoogte
[m]
Lb
lengte van de verzamelbak
[m]
Li
lengte van het leidingtraject
[m]
ls
overspanning van de spantligger
[m]
pw
stuwdruk t.g.v. wind
[kN/m2]
qb
regenintensiteit
[l/(s·m2)]
qs
netto sneeuwbelasting op het kasdek
[N/m2]
qv
debiet van standleiding
[l/s]
R
hydraulische straal
[m]
Rmin
minimale diktemaat van het rubber
[mm]
SK
sneeuwbelasting op grondniveau
[kN/m2]
SP
sponningdiepte, inclusief de maat voor eventueel aanwezige drukverdelende laag
[m]
s
situeringsreductiefactor voor dakafvoer/gootuitloop
[-]
t
wanddikte kokerprofiel
[m]
tol_plus
plustolerantie op de roedeafstand
[mm]
tol_min
de mintolerantie op de roedeafstand
[mm]
uv
de doorbuiging resp. de opbuiging van de spantligger
[m]
ze
referentiehoogte
[m]
μ1
vormfactor voor sneeuwbelasting
[-]
ΨT
reductiefactor bij afsmelten sneeuw
[-]
ISSO-publicatie 88
11
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
ISSO-publicatie 88
12
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
BEGRIPPENLIJST Afschot Geringe, in de stroomrichting neerwaartse helling van een liggende leiding of goot. Coaten Fabrieksmatig aanbrengen van een beschermlaag (niet zijnde een zinklaag). Hemelwater Regenwater. Scherm gesloten Wanneer het scherm/de schermen in een zodanige stand staan dat zij de eigenschappen van de warmteoverdracht/hoeveelheid licht beduidend beĂŻnvloeden en over het grootste deel van het kasdek c.q. de gevels zichtbaar zijn spreken we van een gesloten scherm. Scherm op pakket Wanneer het scherm/de schermen op pakket zijn wil dat zeggen dat de schermen in opgerolde toestand/ opgevouwen toestand zijn. Deze stand is ook te definiĂŤren als schermen open. Sonderen Een methode om door middel van het langzaam en gelijkmatig in de grond drukken van een staaf met een kegelvormige punt de indringingsweerstand te meten van de punt en eventueel van een deel van de staaf. Sondeergrafiek Grafiek waarin de meetresultaten van de sondering zijn uitgezet tegen de diepte. Sondeerconus Element dat is aangebracht aan de onderzijde van de sondeerbuizen waarmee de conusweerstand en bij gebruik van een kleefmantel ook de plaatselijke wrijvingsweerstand wordt gemeten. Standleiding Afvoerleiding die geen grotere helling heeft dan 45 graden ten opzichte van de verticaal. Storeka Stichting Ontwikkeling Rekenmethodieken Kassenbouw; deze is in 2014 overgegaan in stichting Hortivation. Verzamelleiding Liggende leiding die standleidingen onderling verbindt.
ISSO-publicatie 88
13
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
ISSO-publicatie 88
14
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
LEESWIJZER Deze ISSO-publicatie behandelt kwaliteitseisen om te komen tot een goede tuinbouwkas. NEN 3859 geeft bepalingen voor het ontwerp en de constructie van tuinbouwkassen voor de commerciële productie van planten en gewassen waarbij, als deze norm wordt gevolgd, wordt voldaan aan NEN-EN 1990. In het Bouwbesluit 2012 wordt NEN 3859 niet (direct) aangewezen. Het Bouwbesluit 2012 verwijst naar Eurocodes en als is voldaan aan NEN-EN 1990 is voldaan aan het Bouwbesluit 2012 betreffende constructieve veiligheid, zo blijkt uit dat besluit. Deze ISSO-publicatie verwijst voor een deel naar NEN 3859 en geeft verder aanvullende kwaliteitseisen. De ISSO-publicatie kent twee delen: Deel 1: Het definitief ontwerp en de uitvoering per onderwerp; Deel 2: Met specificatiebladen in MKK-structuur; eisen uit alle fasen vanaf de initiatieffase t/m het beheer en onderhoud om tot een goede tuinbouwkas en goed beheer en onderhoud van de tuinbouwkas te komen. Deel 1 bevat eisen, richtlijnen en rekenmethoden om te komen tot een goede tuinbouwkas. Deel 2 is van belang voor het opstellen van systemen voor kwaliteitsborging (bijv. de BRL). In de beide delen van de ISSO-publicatie wordt dezelfde nummering voor onderwerpen aangehouden: 1. Fundering; 2. Belastingen; 3. Schermen en gaasinstallaties; 4. Staalbouw; 5. Aluminium; 6. Goten; 7. Hemelwaterafvoer; 8. Omhullingssystemen en materialen. In de praktijk van de kassenbouw komt het erop neer dat de volgende activiteiten bij de benamingen van de projectfasen behoren: I Programmafase: dit is de fase van het verzamelen van de noodzakelijke gegevens; II Voorontwerpfase: deze fase wordt afgesloten met het uitbrengen van de offerte; III Definitieve ontwerpfase: in deze fase wordt het ontwerp tot in detail uitgewerkt ten behoeve van de montage; IV Uitvoeringsfase: dit is de fase waarbij de tuinbouwkas gemonteerd wordt en de overdracht naar de opdrachtgever plaats vindt; V Beheerfase: dit is de fase waarbij de tuinbouwkas gereed is en het noodzakelijke onderhoud plaatsvindt.
ISSO-publicatie 88
15
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
ISSO-publicatie 88
16
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
INLEIDING Deze ISSO-publicatie geeft eisen waaraan goede kasconstructies moeten voldoen. Onder kasconstructies worden de volgende delen van de tuinbouwkas verstaan: De fundering; De schermen en gaasinstallaties; De staalconstructie en/of aluminiumconstructie; De omhullingssystemen; De goten; De hemelwaterafvoer; De omhullingsmaterialen.
ALGEMEEN Referentieperiode Tuinbouwkassen zijn bouwwerken met de gebruiksfunctie lichte industrie en zijn bedoeld voor het telen van gewassen. Ontwerpen voor tuinbouwkassen die zijn gebaseerd op NEN 3859 en ISSO-publicatie 88 met specifieke informatie over belastingen, vervormingscriteria en toleranties resulteren in een adequate constructieve veiligheid. Dit is gewaarborgd omdat tuinbouwkassen in tegenstelling tot andere gebouwen op een specifieke levensduur van 15 jaar worden berekend en de bezetting door mensen beperkt blijft tot lage niveaus bevoegd personeel. Technisch-inhoudelijk stemmen NEN 3859 en NEN-EN 13031-1 overeen.
De op de kasconstructie inwerkende belastingen ontstaan door het gebruik (bijvoorbeeld belasting t.g.v. de teelt) en/of onderhoud (belasting t.g.v. bijvoorbeeld een dekwasser). Dit zijn belangrijke invoerwaarden bij de berekeningen. Naast de eisen wordt ook ingegaan op de middelen/methoden om aan deze eisen te voldoen. In deze ISSO-publicatie wordt niet alleen ingegaan op het ontwerp, maar ook op uitvoering, oplevering, onderhoud en beheer van de kasconstructie. Ook wordt aangegeven waaraan een handleiding van de tuinbouwkas minimaal moet voldoen. Deze ISSO-publicatie vormt de basis voor BRL 8000 Ontwerpen en bouwen van tuinbouwkasconstructies en installaties. Om als basis voor een BRL te kunnen dienen is het noodzakelijk dat de ISSO-publicatie in de zogenaamde MKK-structuur (Model Kwaliteitsbeheersing Klimaatinstallaties) is opgesteld. Hoewel dit model voor klimaatinstallaties is opgezet is de structuur zonder meer ook bruikbaar voor de bepaling van de constructie van de tuinbouwkas. Het model wordt onderstaand verder toegelicht.
De in deze ISSO-publicatie aangewezen uitgangspunten voor de belastingaanname zijn gebaseerd op de toepassing van de Nederlandse kassenbouwnorm NEN 3859 voor tuinbouwkassen in Nederland. Dat wil zeggen overeenkomstig de bepalingen in de Europese kassenbouwnorm EN-13031-1, en ten aanzien van de normatieve verwijzingen aangepast aan de Nederlandse bouwregelgeving (Bouwbesluit). Voor tuinbouwkassen die in het buitenland gebouwd worden, moeten de sneeuw-, wind- en thermische belasting worden gekozen in overeenstemming met de lokaal geldende eisen. Dat geldt ook voor belastingcombinaties, belastingfactoren en parameters zoals de afsmeltfactor en de ontwerplevensduurafhankelijke factor voor reductie van de extreme waarde van gelijkmatig verdeelde belasting. In CEN-landen, waar de kassenbouwnorm EN 13031-1 (januari 2002) mag worden toegepast, kan de belastingaanname slechts gedeeltelijk aan de hand van EN 13031-1 worden vastgesteld. Ook moet rekening worden gehouden met de eisen die volgen uit de Eurocode Belastingen.
Toepassingsgebied Deze ISSO-publicatie beperkt zich tot tuinbouwkassen met een lichte industriefunctie van het type A, dat wil zeggen tuinbouwkassen voor het telen van gewassen waarbij het omhullingssysteem slechts beperkte verplaatsingen als gevolg van de ontwerpbelasting toestaat. Het betreft dus tuinbouwkassen met star omhullingsmateriaal als glas. Tuincentra, foliekassen en folietunnels vallen buiten het toepassingsgebied van deze ISSO-publicatie.
Voor tuinbouwkassen die in het buitenland gebouwd worden, moet er rekening mee worden gehouden dat goedkeuring door een bouwvergunningverlenende instantie (bijv. lokale overheid of verzekeringsmaatschappij) nodig is voor de uitgangspunten van de constructieberekening.
De ISSO-publicatie geeft niet alleen hulpmiddelen voor de communicatie met de opdrachtgever (gebruiker) bij het vaststellen van de uitgangspunten maar doorloopt alle projectfasen vanaf de initiatieffase tot en met het beheer en onderhoud van de tuinbouwkas.
Maximale afmetingen De maximale afmetingen (breedte x lengte) van een tuinbouwkas worden volgens de vervormingseisen in NEN 3859 begrensd door: De bewegingsmogelijkheden van het omhullingsmateriaal binnen de omhullingdragende profielen; De bruikbaarheidseisen van de installaties in de tuinbouwkas.
Doelgroep De doelgroep wordt gevormd door: De ontwerpende en uitvoerende disciplines; Toeleverende industrie zoals leveranciers, fabrikanten en importeurs; De opdrachtgevers.
ISSO-publicatie 88
17
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen
Om grote scheefstanden van de staalconstructie te voorkomen worden in deze BRL aanvullende eisen gesteld in de vorm van een absolute bovengrens voor de kasafmetingen. Deze maximale afmetingen zijn mede gebaseerd op praktijkervaring.
Deze Arboregels zijn te raadplegen via www. avagarbocatalogus.nl. Voor diverse werkzaamheden in/aan een tuinbouwkas zijn er Arbobladen. Waar dit van toepassing is zijn in de uitvoeringsfase verwijzingen opgenomen.
Hagelschadebestendigheid Omhullingsmaterialen hebben een ontwerphagelschadebestendigheid. Voor glas ligt de referentie van de ontwerphagelschadebestendigheid op 10 m/s (hageldiameter 20 mm). Voor PMMA-platen is dat 7 m/ s (hageldiameter 20 mm). Voor andere kunststofplaten kan de ontwerphagelschadebestendigheid oplopen tot 30 m/s (hageldiameter 20 mm). De evenwichtsvalsnelheid van 20 mm hagelkorrels is 21 m/s. Polycarbonaatplaten maar ook kunststofstrippen kunnen door veroudering bij hagelbuien eerder schade oplopen, zeker wanneer er geen vering mogelijk is (zie ook tabel 3 van het groene boekje Kwaliteit van kassen).
Contractfase Veilig werken begint al bij het eerste ontwerp voor een tuinbouwkas. De opdrachtgever is verplicht om al in de ontwerpfase aandacht te besteden aan de veiligheid en gezondheid van het personeel tijdens de bouw. Een goed ontwerp voorkomt vooraf grote risico's tijdens de bouw en zorgt voor een goede afstemming van de verschillende werkzaamheden. In de contractfase moeten de veiligheidsaspecten van de bouw worden besproken met de klant. Dat voorkomt dat bij de uitvoering van het werk verwarring of conflicten ontstaan over de verantwoordelijkheid voor veiligheidsmaatregelen. Ook moet de opdrachtgever een aantal zaken goed geregeld hebben voordat de werkzaamheden kunnen beginnen zoals de bouwvergunning, milieuvergunning, schonegrondverklaring en de melding aan de arbeidsinspectie.
CE-markering Tuinbouwkassen en onderdelen van de constructie moeten voldoen aan de fundamentele eisen voor constructief ontwerp, duurzaamheid en regeling van de betrouwbaarheid, zoals beschreven in hoofdstuk 2 van NEN-EN 1990. In NEN-EN 1990 zijn eisen gesteld die een rol spelen bij de keuze van de uitvoeringsklasse aan de hand van bijlage B van NEN-EN 1090-2: De gevolgklasse CC1, CC2 of CC3 (met bijbehorende belastingfactoren); Het niveau van supervisie van ontwerp en berekening DSL1, DSL2 of DSL3 (wijze van controle van berekeningen, tekeningen, e.d. door derden of door het bedrijf zelf); Het inspectieniveau IL1, IL2 of IL3 (inspectie van productie en uitvoering op de bouwplaats). Volgens NEN-EN 1990 tabel B.1 zijn tuinbouwkassen ingedeeld in gevolgklasse CC1 en volgens NEN-EN 1993-1-1 vallen tuinbouwkassen met betrekking tot de vervaardiging van kasconstructies of onderdelen daarvan, in uitvoeringsklasse EXC1 volgens NEN-EN 1090-2. Zoals aangegeven in NEN-EN 1990 tabel B.4 moet bij de uitvoering van een kasconstructie in EXC1 het supervisieniveau van ontwerp en berekening voldoen aan DSL1. Zoals aangegeven in NEN-EN 1990 tabel B.5 moet bij de uitvoering van een kasconstructie in EXC1 het inspectieniveau voldoen aan IL1. Arbo-omstandigheden In bijna alle fasen van het realisatieproces van een tuinbouwkas en/of scherminstallatie hebben we te maken met arbeidsomstandigheden of kortweg arboomstandigheden. De veiligheidsbladen zijn ingedeeld naar nieuwbouw en reparatie/onderhoud van kassen. Voor het veilig werken bij de bouw, reparatie en onderhoud van tuinbouwkassen en voor de bij tuinbouw benodigde installaties zijn er speciaal voor het vakgebied arboregels ontwikkeld. Door deze regels te volgen wordt voldaan aan de Arbowet.
ISSO-publicatie 88
18
Kwaliteitseisen voor tuinbouwkassen