Ανάλυση και μελέτη του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (HDI) μεταξύ ανεπτυγμένων, αναπτυσσομένων και υποανάπτυκτων κρατών. Γκούμας Στράτος. Πτυχιούχος Οικονομολόγος. MSc ‘Εφαρμοσμένη Οικονομική και Χρηματοοικονομική (Ε.Κ.Π.Α./ Τμήμα Οικονομικών)’ e-mail: s_4goum@yahoo.com, My Blog 10/9/2010
ΠΕΡΙΛΗΨΗ- ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην παρουσίαση αυτή θα εξετάσουμε τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Δ.ΑΑ), στην αγγλική ορολογία γνωστός ως Human Development Index (H.D.I.), για ένα εύρος χωρών και για μια σειρά ετών. Ο δείκτης αυτός επινοήθηκε από τον Πακιστανό οικονομολόγο Mahbub ul Haq και τον Ινδό Amartya Sen (ο οποίος κέρδισε βραβείο Νόμπελ το 1998), σε συνεργασία με μια ομάδα οικονομολόγων-κοινωνιολόγων την οποία αποτελούσαν οι Paul Streeten, Frances Stewart, Gustav Ranis, Keith Griffin, Sudhir Anand and Meghnad Desai. Ο H.D.I. είναι ένας σύνθετος στατιστικός δείκτης ο οποίος λαμβάνει τιμές στο διάστημα (0,1) και αποτελεί ένα μέτρο σύγκρισης του προσδόκιμου ζωής (L.E.I), της εκπαίδευσης (E.I.) και της ποιότητας ζωής, -η οποία χαρακτηρίζεται από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (G.D.Ppc.I.)-, των κρατών ανά τον κόσμο. Ο σταθμικός μέσος αυτών των τριών μεταβλητών εκτιμάει το μέγεθος του H.D.I. Με βάση τον HDI τα κράτη κατατάσσονται σε 3-4 κατηγορίες ανάπτυξης, αναλόγως στην κλίμακα την οποία υπάγονται (βλ. Πίνακα 1). Κάθε έτος ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δημοσιεύει τα στοιχεία και την κατάταξη των χωρών. Η σχέση υπολογισμού του H.D.I. είναι η ακόλουθη: Μαθηματικός Τύπος: H.D.I.=
1 1 1 * L.E.I . + * E.I . + G.D.Ppc .I. 3 3 3
● Life Expectancy Index (L.E.I.)=
Life _ Expec tan cy _ of _ country − Min( Age) Max( Age) − Min( Age)
Life Expectancy of country= Το προσδόκιμο ζωής σε ένα κράτος. Min(Age)=25, Max(Age)=85
2 1 ● Education Index (E.I.)= * A.L.I . + * G.E.I . 3 3 Adult Literacy Index (A.L.I.)=
A.L.I . 100
Adult Literacy Index= Δείκτης (Ποσοστό) που εξετάζει πόσοι ενήλικοι ενός κράτους είναι ικανοί να διαβάζουν και να γράφουν. Gross Enrollment Index (G.E.I.) =
G.E.I 100
Gross Enrollment Index= Δείκτης (Ποσοστό) που υπολογίζει το πλήθος των ατόμων που είναι εγγεγραμμένα στην πρωτοβάθμια/ δευτεροβάθμια/ τριτοβάθμια εκπαίδευση, ως ποσοστό των ατόμων που ηλικιακά δύναται να είναι εγγεγραμμένα σε αυτές τις βαθμίδες εκπαίδευσης. ● Gross Domestic Product per capita Index (G.D.Ppc.I.)=
log[ GDPper _ capita _ PPP ($)] − log(100 ) log( 40 .000 ) − log(100 )
G.D.P. per capita PPP($)= Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του κράτους σε δολάρια συνυπολογίζοντας την Ισοτιμία Αγοραστικής Δύναμης (PPP). Παράδειγμα
Έστω σε ένα κράτος το προσδόκιμο ζωής (L.E.Ι.) είναι 78 έτη, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε δολάρια (ΡΡΡ) είναι 8.840$ (G.D.Ppc.I.) το ποσοστό των ενηλίκων (Α.L.I.) που μπορούν να διαβάζουν/ γράφουν είναι 95.85% και τέλος το ποσοστό των ατόμων που είναι εγγεγραμμένα στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης (G.E.I.) είναι 69%. Έχουμε ότι: L.E.Ι.= 78, G.D.Ppc.I.= 8.840$, Α.L.I= 95.8%, G.Ε.I= 69%
L.E.I.= Ε.Ι=
Life _ Expec tan cy _ of _ country − Min( Age) 78 − 25 = = 0.883 Max( Age) − Min( Age) 85 − 25
2 1 2 1 * ALI + * GEI = * 0.958 + * 0.69 = 0.869 3 3 3 3
G.D.Ppc.I.=
log[ GDPper _ capita _ PPP ($)] − log(100 ) log(8.840) − log(100) =0.748 = log( 40 .000 ) − log(100 ) log(40.000) − log(100)
Υπολογίζουμε λοιπόν ότι: 1 1 1 1 1 1 H.D.I.= * L.E.I . + * E.I . + (G.D.Ppc .I.) = * 0.883. + * 0.869. + 0.748. Æ 3 3 3 3 3 3 H.D.I =0.883
Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι ακριβώς συνεπάγεται ο αριθμός H.D.I=0.883. Αυτό το ερώτημα θα το απαντήσουμε παρουσιάζοντας στον παρακάτω πίνακα τις κλίμακες του HDI. ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Κλίμακα HDI. Τιμές H.D.I.
H.D.I. >=0.90
Πολύ Ανεπτυγμένη (Very High Human Development (or developed))
0.8<=H.D.I. <0.90
Υψηλά Ανεπτυγμένη (High Human Development (or developing))
0.5<=H.D.I. <0.80
Μεσαία Ανεπτυγμένη (Medium High Human Development (or developing))
H.D.I. <0.50
Λίγο Ανεπτυγμένη/Υποανάπτυκτη (Low High Human Development (or developing))
Πηγή: United Nations Development Programme's
Σε αρκετές αναφορές παραβλέπεται συνήθως η πρώτη κλίμακα (HDI >=0.90), με αποτέλεσμα να έχουμε μόνο τρεις (HDI >=0.80, 0.5<=HDI <0.80, HDI <0.50). Εμείς έχουμε επιλέξει τις αναφορές όπου γίνεται χρήση των τεσσάρων κατηγοριών.
ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Στα δεδομένα μας περιλαμβάνονται οι 10 πρώτες χώρες από κάθε κλίμακα για τα έτη 1997-2007. Τα στοιχεία διατίθενται στην ιστοσελίδα ‘’United Nations Development Programme's’’, όπου από εκεί υπάρχει η δυνατότητα συλλογής και ανεύρεσης πλήθους πληροφοριών για τις οικονομίες, το τεχνολογικό επίπεδο, τους δείκτες υγείας και τις κοινωνίες των κρατών. Οι χώρες που είναι καταχωρημένες και λαμβάνουν μέρος σε αυτή την μελέτη είναι κοντά στις 180 από τις συνολικά 192 του πλανήτη. Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζουμε την κατάταξη με βάση τον δείκτη HDI, την οποία προσπαθήσαμε να συνοψίσουμε ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο κατανοητή και παράλληλα περιεκτική.
---------------ΕΤΟΣ 1997---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Canada Norway United States Japan Belgium Sweden Australia Netherlands Iceland United Kingdom
0,932 0,927 0,927 0,924 0,923 0,923 0,922 0,921 0,919 0,918
Trinidad and Tobago Hungary Venezuela Panama Mexico Saint Kitts and Nevis Grenada Dominica Estonia Croatia
0,797 0,795 0,792 0,791 0,786 0,781 0,777 0,776 0,773 0,773
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Spain Singapore Israel Hong Κong Brunei Darussalam Cyprus Greece Portugal Barbados Korea
0,894 0,888 0,883 0,880 0,878 0,870 0,867 0,858 0,857 0,852
Lao Congo Sudan Togo Nepal Bhutan Nigeria Madagascar Yemen Mauritania
0,491 0,479 0,475 0,469 0,463 0,459 0,456 0,453 0,449 0,447
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 1998---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Canada Norway United States Australia Iceland Sweden Belgium Netherlands Japan United Kingdom
0,935 0,934 0,929 0,929 0,927 0,926 0,925 0,925 0,924 0,918
Saint Kitts and Nevis Costa Rica Croatia Trinidad and Tobago Dominica Lithuania Seychelles Grenada Mexico Cuba
0,798 0,797 0,795 0,793 0,793 0,789 0,786 0,785 0,784 0,773
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Spain Cyprus Israel Singapore Greece Hong Kong Malta Portugal Slovenia Barbados
0,899 0,886 0,883 0,881 0,875 0,872 0,865 0,864 0,861 0,858
Lao Madagascar Bhutan Sudan Nepal Togo Bangladesh Mauritania Yemen Djibouti
0,484 0,483 0,483 0,477 0,474 0,471 0,461 0,451 0,448 0,447
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 1999---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Australia Canada Sweden Belgium United States Iceland Netherlands Japan Finland
0,939 0,936 0,936 0,936 0,935 0,934 0,932 0,931 0,928 0,925
Trinidad and Tobago Latvia Mexico Panama Belarus Belize Russian Federation Malaysia Bulgaria Romania
0,798 0,791 0,79 0,784 0,782 0,776 0,775 0,774 0,772 0,772
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Israel Greece Hong Kong Cyprus Singapore Korea Portugal Slovenia Malta Barbados
0,893 0,881 0,88 0,877 0,876 0,875 0,874 0,874 0,866 0,864
Pakistan Togo Nepal Bhutan Lao Bangladesh Yemen Haiti Madagascar Nigeria
0,498 0,489 0,48 0,477 0,476 0,47 0,468 0,467 0,462 0,455
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2000---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Sweden Australia Netherlands United States Canada Switzerland Belgium Japan Iceland
0,961 0,954 0,954 0,950 0,949 0,948 0,948 0,945 0,943 0,943
Malaysia Serbia Brazil Romania Belarus Albania Colombia Peru Mauritius Tonga
0,797 0,797 0,790 0,788 0,786 0,784 0,772 0,771 0,770 0,759
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Cyprus Greece Portugal Slovenia Kuwait Malta Qatar Korea Czech Republic Bahrain
0,897 0,895 0,895 0,892 0,874 0,874 0,870 0,869 0,868 0,864
Mauritania Ghana Bangladesh Sudan Côte d'Ivoire Malawi Nigeria Uganda Tanzania Benin
0,495 0,495 0,493 0,491 0,481 0,478 0,466 0,460 0,458 0,447
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2001---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Iceland Sweden Australia Netherlands Belgium United States Canada Japan Switzerland
0,944 0,942 0,941 0,939 0,938 0,937 0,937 0,937 0,932 0,932
Antigua and Barbuda Bulgaria Malaysia Panama Macedonia Libya Mauritius Russian Federation Colombia Brazil
0,798 0,795 0,79 0,788 0,784 0,783 0,779 0,779 0,779 0,777
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Hong Kong Barbados Singapore Slovenia Korea Brunei Darussalam Czech Republic Malta Argentina Poland
0,889 0,888 0,884 0,881 0,879 0,872 0,861 0,856 0,849 0,841
Cameroon Nepal Pakistan Zimbabwe Kenya Uganda Yemen Madagascar Haiti Gambia
0,499 0,499 0,499 0,496 0,489 0,489 0,47 0,468 0,467 0,463
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports ---------------ΕΤΟΣ 2002---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Sweden Australia Canada Netherlands Belgium Iceland United States Japan Ireland
0,956 0,946 0,946 0,943 0,942 0,942 0,941 0,939 0,938 0,936
Bulgaria Russian Federation Libya Malaysia Macedonia Panama Belarus Tonga Mauritius Albania
0,796 0,795 0,794 0,793 0,793 0,791 0,790 0,787 0,785 0,782
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Portugal Slovenia Korea Barbados Cyprus Malta Czech Republic Brunei Darussalam Argentina Seychelles
0,897 0,895 0,888 0,888 0,883 0,875 0,868 0,867 0,853 0,853
Pakistan Togo Congo Lesotho Uganda Zimbabwe Kenya Yemen Madagascar Nigeria
0,497 0,496 0,494 0,493 0,493 0,491 0,488 0,482 0,469 0,466
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2003---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Iceland Australia Luxembourg Canada Sweden Switzerland Ireland Belgium United States
0,963 0,956 0,955 0,949 0,949 0,949 0,947 0,946 0,945 0,944
Libya Macedonia Antigua and Barbuda Malaysia Russian Federation Brazil Romania Mauritius Grenada Belarus
0,799 0,797 0,797 0,796 0,795 0,792 0,792 0,791 0,787 0,786
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Cyprus Barbados Czech Republic Malta Brunei Darussalam Argentina Hungary Poland Chile Estonia
0,891 0,878 0,874 0,867 0,866 0,863 0,862 0,858 0,854 0,853
Madagascar Swaziland Cameroon Lesotho Djibouti Yemen Mauritania Haiti Kenya Gambia
0,499 0,498 0,497 0,497 0,495 0,489 0,477 0,475 0,474 0,407
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2004---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Iceland Australia Ireland Sweden Canada Japan United States Switzerland Netherlands
0,965 0,96 0,957 0,956 0,951 0,95 0,949 0,948 0,947 0,947
Libya Russian Federation Macedonia Belarus Dominica Brazil Colombia Saint Lucia Venezuela Albania
0,798 0,797 0,796 0,794 0,793 0,792 0,79 0,79 0,784 0,784
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Czech Republic Barbados Malta Kuwait Brunei Darussalam Hungary Argentina Poland Chile Bahrain
0,885 0,879 0,879 0,871 0,871 0,869 0,863 0,862 0,859 0,85
Togo Djibouti Lesotho Yemen Zimbabwe Kenya Mauritania Haiti Gambi Senegal
0,495 0,494 0,494 0,492 0,491 0,491 0,486 0,482 0,479 0,46
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2005---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Australia Iceland Canada Ireland Sweden Netherlands Switzerland Luxembourg France
0,968 0,967 0,965 0,963 0,961 0,960 0,958 0,957 0,956 0,956
Mauritius Turkey Colombia Kazakhstan Peru Ukraine Armenia Thailand Iran Belize
0,797 0,796 0,795 0,794 0,791 0,783 0,777 0,777 0,773 0,770
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Malta United Arab Emirates Czech Republic Barbados Bahrain Hungary Chile Estonia Poland Slovakia
0,897 0,896 0,894 0,890 0,888 0,874 0,872 0,872 0,871 0,867
Nigeria Togo Uganda Timor-Leste Benin Côte d'Ivoire Malawi Zambia Eritrea Senegal
0,499 0,495 0,494 0,488 0,481 0,480 0,476 0,466 0,466 0,460
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2006---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Australia Iceland Canada Ireland Sweden Netherlands Luxembourg Switzerland Japan
0,970 0,968 0,967 0,965 0,964 0,961 0,961 0,959 0,959 0,958
Peru Ukraine Armenia Thailand Iran Azerbaijan Dominican Republic Belize Georgia Jamaica
0,799 0,789 0,787 0,780 0,777 0,773 0,771 0,770 0,768 0,768
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
Malta Czech Republic United Arab Emirates Bahrain Barbados Estonia Hungary Poland Chile Slovakia
0,899 0,899 0,896 0,894 0,891 0,878 0,878 0,876 0,874 0,873
Togo Benin Malawi Timor-Leste Côte d'Ivoire Zambia Eritrea Senegal Rwanda Gambia
0,498 0,487 0,484 0,484 0,482 0,473 0,467 0,462 0,455 0,453
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
---------------ΕΤΟΣ 2007---------------
VERY HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPED) H.D.I. >=0.90
MEDIUM HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.5<=H.D.I. <0.80
Norway Australia Iceland Canada Ireland Netherlands Sweden France Switzerland Japan
0,971 0,970 0,969 0,966 0,965 0,964 0,963 0,961 0,960 0,960
Armenia Ukraine Azerbaijan Thailand Iran Georgia Dominican Republic Saint Vincent and the Grenadines China Belize
0,798 0,796 0,787 0,783 0,782 0,778 0,777
HIGH HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) 0.8<=H.D.I. <0.90
LOW HUMAN DEVELOPMENT (OR DEVELOPING) H.D.I. <0.50
0,772 0,772 0,772
Bahrain Estonia Poland Slovakia Hungary Chile Croatia Lithuania Antigua and Barbuda Latvia
0,895 0,883 0,880 0,880 0,879 0,878 0,871 0,870 0,868 0,866
Togo Malawi Benin Timor-Leste Côte d'Ivoire Zambia Eritrea
0,499 0,493 0,492 0,489 0,484 0,481 0,472
Senegal Rwanda Gambia
0,464 0,460 0,456
Πηγή: United Nations Development Programme's/ Human Development Reports
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συνοψίζοντας
τους
παραπανω
πίνακες
μπορούμε
να
εξάγουμε
τα
εξής
συμπεράσματα. 1) Εξετάζοντας γεωγραφικά τις περιοχές θα παρατηρήσουμε ότι στα υψηλά ανεπτυγμένα (0.80<=H.D.I.<0.90) και πολύ ανεπτυγμένα κράτη (H.D.I.>=0.90), κατατάσσονται κυρίως οι χώρες του βόρειου ημισφαίριου, ενώ στα λίγο ανεπτυγμένα και υποανάπτυκτα κράτη (H.D.I.<0.50) συγκαταλέγονται τα κράτη του νότιου ημισφαίριου και κυρίως οι αφρικανικές χώρες. 2) Στις πολύ ανεπτυγμένες χώρες (H.D.I.>0.90), εμφανίζονται ως επί το πλείστον οι βιομηχανοποιημένες ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Αυστραλία. 3) Η πλειοψηφία των κρατών με H.D.I.>=0.80 προέρχεται από ευρωπαϊκό χώρο, με τις βόρειες Ευρωπαϊκές κοινωνίες να ξεχωρίζουν στην κατάταξη. 4) Στα μεσαία ανεπτυγμένα κράτη (0.50<=H.D.I.<0.80) παρατηρείται έντονη διακύμανση, καθώς στις 10 πρωτες θέσεις δύσκολα θα διακρίνουμε τα ίδια κράτη διαχρονικά, εν αντίθεση με τις υπόλοιπες κλίμακες όπου η κατάταξη και οι γεωγραφικές περιοχές από όπου προέρχονται τα υπό εξέταση κράτη είναι περίπου οι
ίδιες κατά τη διάρκεια των ετών. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι στην κλίμακα αυτή κατατάσσονται οι χώρες που προήλθαν από την διάσπαση της Ε.Σ.Σ.Δ., οι περιοχές της Μέσης Ανατολής, οι χώρες τις Ανατολικής Ευρώπης αλλά και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής. 5) Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν τάση αύξησης του δείκτη σε αντίθεση με τις λίγο ανεπτυγμένες και υποανάπτυκτες χώρες (H.D.I.<0.50), όπου παρουσιάζεται τάση σταθεροποίησης ή/και μείωσης.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Στην παρουσίαση αυτή δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη. Παρόλες τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουμε κατά καιρούς, κατέχουμε ικανοποιητική θέση διαχρονικά στην παγκόσμια κατάταξη. Στον πίνακα που ακολουθεί παραθέτουμε την τιμή του H.D.I. καθώς και την σειρά κατάταξής της. H.D.I. / Θέση Ελλάδας Έτος
H.D.I.
Θέση
1997
0,867
27
1998
0,875
25
1999
0,881
23
2000
0,895
23
2001
0,892
24
2002
0,902
24
2003
0,912
24
2004
0,921
24
2005
0,935
23
2006
0,938
25
2007
0,942
25
Από τα δεδομένα του πίνακα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει τάση προς αύξηση του δείκτη διαχρονικά. Επιπλέον, από το έτος 2002 και έπειτα η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις πολύ ανεπτυγμένες χώρες.
Καμπύλη Προσαρμογής.
Στην τελευταία ενότητα του παραρτήματος θα παρουσιάσουμε μια τεχνική η οποία είναι αρκετά κατάλληλη στην εκτίμηση και προσαρμογή των δεδομένων του H.D.I.. Δεν θα αναπτύξουμε το μαθηματικό υπόβαθρο ώστε να μην γίνει δυσνόητη η ουσία της τεχνικής αυτής. Έχει παρατηρηθεί από μελέτες καθώς και από πραγματικά δεδομένα και πειράματα ότι το ΑΕΠ και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παρουσιάζουν ένα ρυθμό μεταβολής ο οποίος είναι παρόμοιος με την εκθετική μεταβολή, ήτοι μια εκθετική καμπύλη είναι κατάλληλη ώστε να προσαρμόζεται στα δεδομένα του ΑΕΠ. Η μορφή της εκθετικής καμπύλης είναι η εξής: Y= a*emx Στη σχέση μας, μια από τις μεταβλητές του δείκτη H.D.I. είναι το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. Σκοπός μας λοιπόν είναι να εξετάσουμε αν μια εκθετική καμπύλη είναι ικανή να εκτιμήσει τον H.D.I. Το υπόδειγμα που θα χρησιμοποιήσουμε έχει εκτιμηθεί με τα δεδομένα της Ελλάδας, ωστόσο το ίδιο μοντέλο και τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί για τις χώρες που εμφανίζουν H.D.I.>0.80. Για τις υποανάπτυκτες χώρες ένα τέτοιο υπόδειγμα δεν θα λειτουργήσει ιδιαίτερα αποτελεσματικά διότι εμφανίζουν έντονες διακυμάνσεις στα δεδομένα τους. Για την εφαρμογή αυτού του μοντέλου θα χρειαστούμε το Excel 2003 (ή κάποιο νεώτερο). Τα βήματα είναι τα εξής: 1) Εισάγουμε σε ένα φύλλο Excel τα δεδομένα (Έτος και H.D.I ) της Ελλάδας που φαίνονται στον ανωτέρω πίνακα. 2) Επιλεγούμε μια περιοχή κελιών 5 (γραμμές) x 2 (στήλες). Καλούμε την συνάρτηση Logest.
3) Στο πλαίσιο που εμφανίζεται, στο πεδίο ‘’Known_’y’s’’ επιλεγώ τα δεδομένα του δείκτη H.D.I, στο πεδίο ’’Known_x’s’’ εισάγω τα δεδομένα για το Έτος. Το πεδίο ’’Const’’ το αφήνω κενό ενώ στο ’’Stats’’ τυπώνω True ώστε να εμφανιστούν όλες οι
απαραίτητες στατιστικές πληροφορίες. 4) Πιέζω μαζί τα ‘’Ctrl‘’ ‘’Shift‘’ και μετά το‘’Enter‘’ και υπολογίζω την εκθετική καμπύλη. Στην περιοχή κελιών 5 (γραμμές) x 2 (στήλες) που έχουμε επιλέξει, ο πίνακας που θα εμφανιστεί περιέχει τα εξής δεδομένα:
b
(Συντελεστής b)
se(b)
a
(Τυπική Απόκλιση Συντελεστή b)
(Συντελεστής a)
se(a)
(Τυπική Απόκλιση Συντελεστή a)
R2
(Συντελεστής Προσδιορισμού)
se(y)
(Τυπική Απόκλιση των τιμών της Υ)
F
(Στατιστική τιμή κατανομής F)
deg-F
(Βαθμοί ελευθερίας της F)
SSR
(Άθροισμα τετραγώνων της παλινδρόμησης)
SSE
(Άθροισμα τετραγώνων των σφαλμάτων)
Αυτά που μας ενδιαφέρουν κυρίως είναι οι συντελεστές a ,b και ο συντελεστής προσδιορισμού R2, ο οποίος δείχνει τον βαθμό προσαρμογής της καμπύλης στα δεδομένα. Οι τιμές που λαμβάνει το R2 είναι στο διάστημα (0,1). Όσο πιο κοντά είναι στη μονάδα τόσο καλυτέρα προσαρμόζεται η καμπύλη στα στοιχεία μας. Με τους υπόλοιπους συντελεστές δεν θα ασχοληθούμε στην παρούσα μελέτη. Ένα ακόμη σημείο στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι ο συντελεστής b. Το υπόδειγμα της εκθετικής καμπύλης έχει την μορφή Y=a*emx. Στον πίνακα των συντελεστών που εμφανίζει η συνάρτηση Logest έχει υπολογιστεί το em, δηλαδή ο συντελεστής b του παραπάνω πίνακα είναι στην πραγματικότητα το em. Θα πρέπει λοιπόν να γίνει η κατάλληλη προσαρμογή ώστε να δημιουργηθεί το υπόδειγμα. Y= a*emx. Από την εκτίμηση με τα δεδομένα της Ελλάδας υπολογίσαμε τους συντελεστές που παρατίθενται στον κάτωθι πίνακα (με έντονο μαύρο είναι οι συντελεστές a, b, R2 ). b=1,008682 0,000378 R2 =0,983052 522,0413 0,008219
a=2,76083E-08 0,757409988 0,003967919 9 0,000141699
Αρχικά θα αναπροσαρμόσουμε τον συντελεστή b. Όπως προαναφέραμε το Excel έχει υπολογίσει το b=em. Άρα em= 1,008682Æ m=0,0086. Το υπόδειγμα λοιπόν μπορεί να εκφραστεί ως Η.D.I.= 0,00000002761*e0,0086x