JOB (1) Bedrijfsblad Bonaire 2016

1

Jouw Onderneming op Bonaire

Emigratiebeurs

13 en 14 februari 20ste editie

Brandbeveiliging

maak je bedrijf brandveilig

Natuur en milieu

ondernemen op Bonaire

Samen de paden effenen

KVK

Het fiscale stelsel van

ARBO

the Kingdom Representative

Stoppen

voor investeerders

Caribisch Nederland

for the Caribbean Netherlands

2016 actie jaar verzuim voorkomen met een glimlach

Bedrijfsblad Bonaire in samenwerking met de KvK | Eerste kwartaal 2016

JOB

JOB Bedrijfsblad 2016

Voorwoord

(R)Emigratie Een groot aantal mensen die op Bonaire wonen en werken hebben met (r)emigratie te maken gehad. Emigreren is een proces en niet iets wat je van de één op de andere dag doet. Emigratie bereid je voor.

Zo wil je duidelijkheid over de voor- en nadelen op het gebied van wonen en werken in het land van bestemming.

Je vraagt je wellicht af of er genoeg werk is en of de scholen aansluiten op de diverse sectoren in de samenleving. Je houdt er rekening mee dat de cultuur, tradities en gebruiken die je achterlaat anders zijn dan die je aantreft in het land van bestemming. Je weet ook dat dit zal verschillen per land en per regio.

Remigratie is niet heel veel anders dan het proces van emigratie.

Al is er bij remigreren vanaf het begin sprake van een duidelijke voorkeur zowel bij het land van bestemming als bij de remigrant. Meer dan eens zijn het lokale jongeren oftewel eilandskinderen die in het buitenland hun studie hebben afgerond. Helaas sluit die studie niet altijd aan op het werkaanbod op het eiland. Een nadelig gevolg daarvan kan zijn dat terugkeren dan moeilijker wordt en kennis verloren gaat.

Kennis waar het eiland juist behoefte aan heeft. De uitdaging voor Bonaire is om haar eilandskinderen terug te halen en ze te verwelkomen, te laten voelen dat zij zeer gewenst zijn en te laten merken dat hun bijdrage aan de ontwikkeling van het eiland onmisbaar is.

Inhoud

14 KvK

de nieuwe locatie biedt veel meer mogelijkheden

54

Marnix Stoorvogel Colofon Uitgever Conté \ Marnix Stoorvogel Auteurs Patricia Bergwijn Danny Bol Dick ter Burg Sanny Ensing Nina Huygen Rosemarijn de Jong Tom Kok Jaap Rutger Kos Tom Peeters Rianne van Rijswijk Rianda Sacré

Natuur en milieu

ondernemen op Bonaire

62

Eindredactie WRITE \ Patricia Bergwijn Realisatie Conté Distributie Conté Fotografie Conté | creativEnvision Online http://issuu.com/studioconte/docs/job_bedrijfsblad_bonaire Uitgave 4 x per jaar Wilt u adverteren, reageren of heeft u vragen?

Neem dan contact op met de uitgever: +599 717 7723 info@studioconte.nl HVO papier staat voor houtvrij offset papier.

Dit blad is gedrukt op houtvrij papier ook wel boomvrij papier genoemd.

De grondstof hiervoor kan onder meer rijst, stro, bamboe, hennep en katoen zijn.

Samen de paden effenen voor investeerders

JOB Bedrijfsblad 2016

Inhoud 6 Emigratiebeurs bestemming Bonaire Emigratiebeurs

6

16 Brandbeveiliging maak je bedrijf brandveilig 20 BedrijfsfinanciĂŤn de jaarrekening

Maak je bedrijf brandveilig

16

22 Marketing think again

26 Handelsregister vierde kwartaal

44 Sponsoren in de sport column

50 Kamer van Koophandel jaarlijkse bijdrage en EV 54 Natuur en milieu ondernemen op Bonaire

Caribisch Nederland 60 2016

30 Stage 5 tips voor succes

het jaar voor actie 62 Samen de paden effenen

32 Predictions

46

met een glimlach

56 Het fiscale stelsel van

28 CBS Prijsnive au’s CN

Gilbert Isabella

42 Stoppen

for the Caribbean Netherlands

de juiste man of vrouw

34

samen verzuim voorkomen

46 The Kingdom Representative

24 Werving en selectie

Samen verzuim voorkomen

34 Arbo Medical BES

marketing trends 2016 4

voor investeerders

N R E T A K E I E M I G R AT rs

u e b Emigratie

ten u ho e x po

d an l neder

4 1 & 13

editie ste 0 2 6 201

ari u febr 6 6

Deelnemers: BanB

JOB Bedrijfsblad 2016

BoneiruBek - OCAN - NLC Real Estate - Compact S - Rocargo - SGB - Fundashon Mariadal - Caribbean Homes - Harbourtown

bestemming Bonaire Tekst: Rosemarijn de Jong | Foto: diverse

In de Expo Houten in Nederland vindt op 13 en 14 februari 2016 de 20ste editie van de Emigratiebeurs plaats. Op een oppervlakte van 12.000m2 presenteren 155 exposanten uit 24 landen wat ze te bieden hebben op het gebied van wonen, werken, ondernemen en studeren.

H

et paviljoen ‘Bestemming Bonaire’ staat in het ‘Caribische straatje’ samen met Curaçao en Suriname.

Tom Bey is organisator van de emigratiebeurs en Hans Evers is als directeur van Fundashon Ban Boneiru Bèk trekker van het Bonairepaviljoen.

Het doel van de emigratiebeurs is dat bezoekers zich kunnen oriënteren, informeren en daarnaast tevens zaken kunnen doen. “Ook daarom is er een breed spectrum van exposanten”, legt de organisator van de emigratiebeurs uit. Zo zijn er uit de verschillende landen niet alleen overheidsinstellingen zoals de belastingdienst en sociale zaken die informatie kunnen verstrekken, maar er zijn ook bedrijven die komen om zaken te doen. Makelaars bijvoorbeeld die bedrijfspanden zoals restaurants of campings in de aanbieding hebben en die direct ter overname aanbieden.

Daarnaast zijn er bedrijven of zelfs regio’s die personeel zoeken.

Provincies in Zweden bijvoorbeeld hebben, omdat zij zich bezig 7

houden met het werven van ziekenhuispersoneel, een afvaardiging gestuurd die medisch personeel gaat werven op de beurs .

“Op arbeidsmarktgebied komen op de beurs echt zo’n beetje alle beroepen wel langs; van timmerman tot arts,” vertelt Tom Bey. Bonaire doet dit jaar voor de negende keer mee aan de beurs. Hans Evers, de directeur van Ban Boneiru Bèk was er vanaf het begin bij. “Sinds 2008 zijn we van de partij. We zijn begonnen met een redelijk simpele kraam met eenvoudige posters die we tegen de achterwand met plakband vastmaakten. In de jaren daarna zijn we het professioneler aan gaan pakken. Zo hadden we bijvoorbeeld mooie uitvergrotingen van foto’s van studenten.”

Het aantal Bonairiaanse exposanten is eveneens gegroeid. Zo staan de Kamer van Koophandel, Rocargo, verschillende makelaars, en Fundashon Mariadal er nu ook.

Bezoekers

Volgens de statistieken is de gemiddelde leeftijd van de bezoekers 34 jaar, is de meerderheid (61%)

uiteraard ook bij deze doelgroep.

Ban Boneiru Bèk werkt in dit verband samen met Ocan (Stichting Overlegorgaan Caribische Nederlanders). Deze stichting met een grote achterban in Nederland kan de Antillianen in Nederland dus informeren over de beurs en de ‘eiland’mensen met terugkeer wensen bereiken. Bij het Bonairiaanse paviljoen gaat het er dan ook zoals dat heet typisch Bonairiaans aan toe. Tegen sluitingstijd is het het drukst omdat iedereen elkaar tegen komt en blijft hangen.

hoger opgeleid en gaan er evenveel mannen als vrouwen naar de beurs.

Organisator Bey legt uit dat de bezoekers grotendeels in twee groepen kunnen worden opgedeeld. Zo heb je de 30+ echtparen die een permanente plek buiten Nederland zoeken. Hun beweegredenen om weg te willen zijn vaak de behoefte aan rust, aan meer ruimte, een betere kwaliteit van leven en ontevredenheid met de Nederlandse mentaliteit en het politieke klimaat.

De tweede grote groep zijn de 50plussers, die willen meestal semi-tijdelijk verblijven in het buitenland.

Tom Bey noemt ze de ‘semigranten’.

Zij zoeken in eerste instantie vooral een woning om een deel van het jaar elders te kunnen vertoeven en in mindere mate werk. Bij het paviljoen ‘Bestemming Bonaire’ is er ook sprake van een derde groep; de eilandskinderen en Antillianen die willen remigreren.

Directeur Evers benadrukt dat Fundashon Ban Boneiru Bèk zich vooral richt op de ‘eigen mensen’, personen met roots en een verleden op Bonaire.

“Zij kunnen een absolute meerwaarde bieden omdat ze ervaring hebben met de cultuur en de taal spreken.”

Voormalige inwoners van de andere eilanden als Curaçao en Aruba horen 8

Het is uiteraard ook belangrijk om te weten hoeveel bezoekers er daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in Bonaire. De exposanten beslissen immers elk jaar weer of het de moeite waard is om de beurs te bezoeken.

Volgens Evers is het per definitie de moeite waard. Op de presentatie van 50 minuten over Bonaire die hij op beide beursdagen geeft, komen per keer zo’n 70 tot 100 mensen af. De zaal zit altijd vol. En voor de stand geldt dat er ieder jaar zo’n 300 tot 400 mensen langs komen. “De bezoekers zijn mensen die een bedrijf willen starten, werk zoeken en/of een nieuw leven willen opbouwen”, laat de directeur van Ban Boneiru Bèk weten. Het liefst zou hij zien dat stukjes van deze presentatie worden ingevuld door standhouders als een Mariadal of een makelaar. Op die manier kunnen ook die partijen hun verhaal vertellen aan een grote groep.

Exposanten

Volgens organisator Bey komen landen naar de emigratiebeurs omdat ze behoefte hebben aan positieve economische ontwikkeling.

Deze ontwikkeling kan worden belemmerd omdat er geen goede match is tussen de aanwezige beroepsbevolking en hetgeen het betreffende land of eiland nodig heeft.

“Met nieuwe ‘verse’ mensen in het land of op het eiland, vul je dit gat”, zo licht Bey toe en “op hun beurt zorgen deze

JOB Bedrijfsblad 2016

nieuwe mensen ook voor economische ontwikkeling omdat ze hun geld lokaal uitgeven.”

De drie belangrijkste redenen voor deelname van de exposant zijn volgens Bey het werven van emigranten, het maken van reclame en het verstrekken van informatie.

Dit geldt voor een groot deel ook voor het Bonairepaviljoen. Bovendien zou men kunnen kijken in welke opzichten men het paviljoen anders of effectiever vorm zou kunnen geven.

Volgens Bey is het een positief teken dat veel organisaties die er altijd al stonden nog steeds elk jaar meedoen.

Dat toont naar zijn mening in ieder geval dat de deelnemers tevreden zijn over de beurs. Het is wel jammer dat er dit jaar geen overheidsinstanties van Bonaire aanwezig zullen zijn, vindt Bey. Evers van Ban Boneiru Bèk beaamt dit. Ook hij vindt het erg jammer zeker gezien het thema van het Bonairepaviljoen; ‘Ondernemerschap’. “Naar aanleiding van gesprekken tussen de ministeries in Den Haag en Bonaire kwam naar voren dat de nadruk moet liggen op het ontwikkelen van

de economie. Juist met het oog op het thema ‘Ondernemerschap’ is het dan erg jammer dat zowel de lokale overheid als de Kamer van Koophandel hebben besloten niet aanwezig te zijn.”

Bezoekers hebben vrijwel altijd ook veel praktische vragen over huisvesting, belasting of immigratie. En die vragen kunnen het best door de betreffende overheidsinstantie beantwoord worden en niet door de bedrijven die er staan, licht Evers verder toe.

De directeur van Ban Boneiru Bèk ziet als ideaal voor zich dat de Bonaireemigratiebeursbezoeker op de beurs alle informatie over het eiland kan

Entree Emigratiebeurs krijgen. Om heel Bonaire in het paviljoen terug te vinden, moet ‘Bestemming Bonaire’ naar de mening van Evers wel nog collectiever. Dat betekent ook dat alle belangrijke partijen als de overheid en beleidsmakers aanwezig dienen te zijn. Zij zijn immers degenen die antwoord kunnen geven op praktische vragen als ‘kan ik mijn geld meenemen’ of ‘hoe zit het schoolsysteem in elkaar’. Verder zijn de werkgevers die personeel zoeken, makelaars en verhuizers net zoals nu van groot belang.

Directeur Evers concludeert tenslotte dat hij vindt dat er nog te veel mensen zijn die voor een paar jaar naar het eiland komen op basis van een contract voor bepaalde tijd en vervolgens weer wegvliegen. “Die mensen bouwen niet echt iets op, terwijl we zo’n behoefte hebben aan mensen die hier ook iets voor de maatschappij kunnen en willen betekenen. Ik zeg altijd, als je naar Australië emigreert, ga je toch ook niet voor drie jaar?

Waarom is dat bij Bonaire wel zo?

We moeten inzien dat je mensen voor langere tijd moet aantrekken om het eiland blijvend op te bouwen.”

9

Lokale talenten verkrijgbaar!

De eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn in ontwikkeling en hebben dringend behoefte aan lokale arbeidskrachten die meehelpen opbouwen. Hoewel er sprake is van een groot arbeidspotentieel in Nederland, lukt het nog onvoldoende om eilandskinderen bijvoorbeeld te stimuleren om terug te keren. Voor degenen die willen, blijkt het een opgave om een geschikte baan te vinden. Indien overheden en bedrijven oprecht de voorkeur geven aan deze talenten zal de werving- en selectie pro-actief, systematisch en realistisch moeten gebeuren.

De bureaucratie, hun studieschuld en het gebrek aan huisvesting en kinderopvang vormen in de praktijk vaak niet of nauwelijks te nemen hindernissen. Ook moet er bij remigratie meer aandacht komen voor succesvolle integratie in de samenleving. Negatieve reclame over belevenissen van teleurgestelde en naar Nederland teruggekeerde eilandskinderen moeten we niet willen!

Stichting Ban Boneiru Bèk en Stichting Ocan willen uitkomst bieden door met lokale werkgevers in te zetten op een actiever remigratie bevorderend beleid dat bovendien garanties biedt voor duurzame inzet van lokale talenten.

Celia BBB

BanBoneiruBek Kaya Sabalo Kralendijk, Bonaire CN Tel: +599 717 4518 info@banboneirubek.com www.banboneirubek.com

Cynthia OCAN

OCAN Koninginnegracht 19 2514AB Den Haag NL Tel: +31 70 380 3301 www.ocan.nl info@ocan.nl

Compact-S

Een administratiekantoor op Bonaire dat zich richt op het midden- en kleinbedrijf. Onze medewerkers helpen u op een spontane manier en nemen veel van de zorgen weg, waarmee u als ondernemer dagelijks te maken heeft.

Het zal je als ondernemer maar gebeuren dat je te weinig aandacht krijgt waardoor de jaarrekening en/of fiscale aangiften niet juist zijn, afspraken niet nagekomen worden of essentiële adviezen achterwege blijven.

Jack

Het is voor Compact-S vanzelfsprekend dat wij tegen betaalbare prijzen de door onze klanten gevraagde kwaliteit leveren.

Uiteraard houden wij hierbij de geldende regelgeving goed in de gaten. Betrokken zijn betekent voor ons, dat onze klanten ook daadwerkelijk voelen, dat we aandacht voor hen hebben en geïnteresseerd zijn in de mens(en) achter de ondernemer(s).

Onze klanten krijgen dan ook altijd een vast aanspreekpunt waar ze snel met hun vragen terecht kunnen.

Compact-S Bonaire.com Kaya Industria 15e Kralendijk Bonaire, CN Tel: +599 717 8702 info@compactsbonaire.com www.compactsbonaire.com 10

Robert

Fundashon Mariadal Missie Fundashon Mariadal wil iedereen op Bonaire voorzien van professionele, optimale medische en transmurale zorg, waarbij door middel van geïntegreerde samenwerking tussen algemene en specialistische zorg gestreefd wordt naar op elkaar afgestemde zorgvoorzieningen. Deze samenwerking richt zich vooral op de omringende (ei)landen waarop Bonaire genoodzaakt is terug te vallen. Internationale normen voor gezondheidszorg, aangepast aan de situatie van Bonaire, staan dan ook voorop en bepalen de richting.

...

Visie Iedereen heeft recht op maximaal haalbare en integraal kwalitatieve zorg op Bonaire. Zorg die bovendien is afgestemd op de behoeften en wensen van de patiënt en die van zijn of haar familie. Daar Fundashon Mariadal het grootste dienstverlenende bedrijf in de gezondheidszorg is op het eiland, is het haar taak om het welzijn op Bonaire continu te garanderen en ervoor te zorgen dat het personeel beschikt over de benodigde kennis, vaardigheden en middelen die hiervoor vereist zijn.

Fundashon Mariadal Kaya Soeur Bartola Kralendijk, Bonaire CN Tel: +599 717 8900 info@fundashonmariadal.org www.fundashonmariadal.com

Rocargo Logistics Services B.V.

Wij zijn trots om weer aanwezig te zijn als exposant bij Europa’s grootste Emigratiebeurs. Rocargo is gespecialiseerd in verschepingen van goederen van en naar Bonaire en kan dus ook zorgdragen voor de verscheping van uw huisraad. Met meer dan 32 jaar ervaring voert Rocargo dan ook samen met andere partners uw verhuizing zorgeloos voor u uit. Ons verschepingsbedrijf biedt samen met onze partner IFC een gegarandeerde wekelijkse vaart van Europa naar Bonaire. Rocargo beschikt bovendien over genoeg opslagruimte voor tijdelijke opslag wanneer uw verhuisboedel arriveert. Van in- en uitpakken tot het laden en lossen van uw bezittingen, onze verhuizers gaan zorgvuldig en met respect om met uw eigendommen.

Martijn IFC

IFC International Freight Caribbean Jupiterweg 1a, 4761 RW Z evenbergen, Netherlands Tel: +31 168 409 494 www.ifc-consolidators.nl 11

Patricia Rocargo

Rocargo Logistics Services B.V. Kaya Industria 12 Kralendijk, Bonaire CN Tel: +599 717 8922 rocargobonaire@rocargo.com www.rocargo.com

JOB Bedrijfsblad 2015

NLC Real Estate

NLC Real Estate

Ik ben sinds 2007 woonachtig op Bonaire en ik heb in die tijd voor verschillende makelaarskantoren op Bonaire gewerkt, waaronder Caribbean Homes en Harbourtown Real Estate. Door de jaren heen heb ik mij ontwikkeld tot een makelaar met goede contacten, een groot netwerk en, mede daardoor, mooie verkooptransacties en verhuurresultaten.

Binnen mijn netwerk bevinden zich mensen die werkzaam zijn bij de overheid en dan met name bij het Rijksvastgoedbedrijf, de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) en het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB), maar daarnaast heb ik ook vele particuliere en institutionele investeerders in mijn netwerk. Het Rijksvastgoedbedrijf maakt met succes regelmatig gebruik van mijn kennis en expertise om passend onroerend goed te vinden.

NLC Real Estate Bonaire beheert tevens diverse commerciële winkelpanden voor grote vastgoedbeleggers.

Deze winkelpanden worden doorverhuurd en in sommige gevallen ook te koop aangeboden door ons.

De expertise in verhuur of verkoop van commercieel onroerend goed, maakt NLC een uniek makelaarskantoor op Bonaire. Kom langs, we helpen je graag!

Frank NLC Real Estate Kaya L.D. Gerarts 9 Kralendijk Bonaire, CN info@nlc.nl www.nlc.nl Tel: +599 701 0003

Caribbean Homes + Yachts Bonaire B.V.

Makelaardij Caribbean Homes Bonaire bestaat uit een enthousiast team van medewerkers. Onze jarenlange ervaring op Bonaire in combinatie met onze liefde voor huizen en voor Bonaire maakt onze dienstverlening zeer deskundig en betrokken. Bij Caribbean Homes Bonaire koppelen we ‘hart voor ons vak’ aan ‘hart voor onze klanten’. Wij geloven sterk in een eerlijke, positieve en transparante handel met een bevredigend resultaat voor alle betrokken partijen! U kunt bij ons terecht voor het verkopen van uw woning, kavel of bedrijf, maar wij kunnen u ook helpen bij de aankoop van een object.

Persoonlijke aandacht voor uw wensen staat bij ons centraal.

Even voorstellen: Pieter Groenendal - In November 2012 heb ik Caribbean Homes overgenomen van de vorige eigenaar. Voor mij was dit een grote uitdaging na 18 jaar in de groothandel van levensmiddelen gewerkt te hebben op Curaçao en Bonaire. Nu, na 3 jaar, hebben wij een mooi bedrijf met een groot aanbod aan huizen, appartementen, percelen en commerciële bedrijven, zoals restaurants en kantoorpanden. De markt van Bonaire trekt aan en wordt steeds gezonder, gezien de vele verkoop transacties de afgelopen periode. Aarzel niet en vraag ons om advies. Wij helpen u graag!

12

Pieter Caribbean Homes & Yachts Bonaire B.V. Plasa Reina Juliana 6 Kralendijk Bonaire, CN info@caribbeanhomesbonaire.com www.caribbeanhomesbonaire.com Tel: +599 717 4686 Tel: +31 85 888 0442

Harbourtown Real Estate Harbourtown Real Estate is established in 1989 and therefore is the oldest and most experienced real estate agency on Bonaire.

Our experience with real estate on the island combined with our thorough knowledge of Bonaire itself allows us to give you the best possible service regarding: • The sale of your property by means of very extensive marketing • The purchase of your real estate of course with our professional follow-up • Long term rentals • Holiday rentals • Commercial rentals • Commercial sales • Property management Visit our website www.harbourtownbonaire.com for more listed properties and additional information or just step into our office; we will gladly be of service to you!

With kind regards, Team Harbourtown Real Estate

Petra Harbourtown Real Estate Kaya L.D. Gerharts 20 Bonaire, Dutch Caribbean Tel. : + (599) 717 5539 Fax : + (599) 717 5081 info@harbourtownbonaire.com www.harbourtownbonaire.com

Scholengemeenschap Bonaire

Scholengemeenschap Bonaire is een brede scholengemeenschap met bijna 1500 leerlingen en studenten. De school bestaat uit drie units, die min of meer zelfstandig functioneren. Je kunt bij ons terecht voor voortgezet speciaal onderwijs (vso), praktijkonderwijs (pro), middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (mavo), hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo), voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo), voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo).

De leerlingen en studenten op de SGB zijn afkomstig uit Caribisch Nederland, Europees Nederland, de Dominicaanse Republiek, Colombia, Peru, Venezuela, de Verenigde Staten, Suriname, China, India en Haiti. De instructietaal op school is Nederlands.

Dus waar je ook vandaan komt en of je nou schoonmaker, monteur, secretaresse of arts wilt worden je opleiding start bij de SGB! 13

...

Scholengemeenschap Bonaire Junior College, VMBO/pro, MBO Kaya Frater Odulfinus, tel: +599 717 8120 Havo/vwo Kaya Amsterdam tel: +599 717 7341

JOB Bedrijfsblad 2016

Tekst: Dick ter Burg

de Nieuwe locatie biedt veel meer mogelijkheden Vanaf 1 december 2015 is de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK) verhuisd naar de nieuwe locatie aan de Kaya Amsterdam 23. Deze nieuwe plek biedt meer ruimte en veel meer mogelijkheden. Dat was ook de reden voor de verhuizing.

De Kamer wil nog meer doen om de dienstverlening voor en aan ondernemers te optimaliseren. En bij een professionele aanpak hoort ook een professionele uitstraling.

Het nieuwe kantoor van de KvK zal dienst gaan doen als een multifunctioneel centrum. Het moet een soort van ondernemershuis of ondernemersplein worden waarbij verschillende instanties en organisaties samen onder ĂŠĂŠn dak werken aan hetzelfde doel; het bevorderen van de economische ontwikkeling op Bonaire en dan met name vanuit het standpunt van ondernemers.

Zo wil de KvK de ondernemer en startende ondernemer nog beter faciliteren bij zaken die belangrijk zijn. Concreet betekent dit dat men als ondernemer voor meer zaken dan alleen die van de KvK langs kan komen. Zo zal net als op de oude locatie Qredits een plek gaan krijgen binnen de muren van de KvK. Bij een bezoek aan de Kamer kan men dus ook meteen informatie opvragen ten behoeve van een microkrediet.

Datzelfde geldt voor informatie met betrekking tot het aanvragen van een PUM-adviseur. Ook daarvoor kunt u terecht aan de Kaya Amsterdam 23.

En omdat we direct onder de Directie Ruimte & Ontwikkeling zitten is het ook gemakkelijker om wijzigingen in bijvoorbeeld de vestigingsvergunning door te geven. Men hoeft slechts de trap op om daar te komen.

Op de manier probeert de KvK om de ondernemer op het eiland niet onnodig rond te laten rijden voor allerlei zaken.

Want al zijn de afstanden kort, geen enkele ondernemer wil de gehele dag moeten rondrijden om administratieve 14

zaken te regelen.

De (op het moment van schrijven) nog op te richten BTIB zal ook een onderdeel gaan vormen van het ondernemershuis. De BTIB is een organisatie die zich speciaal voor Bonaire moet gaan richten op binnenlandse en buitenlandse investeerders. Naast de reeds genoemde partijen wil de KvK tevens de samenwerking versterken en intensiveren met instanties als de belastingdienst in verband met dubbele gegevens, inschrijvingen en CRIB-nummers, diverse afdelingen van het OLB en de verschillende privaatrechtelijke organisaties die zorg dragen voor de verbetering van het ondernemersklimaat op Bonaire.

Alleen door de samenwerking uit te breiden zal Bonaire nog sterker worden. Iedereen is dan ook van harte welkom op de nieuwe locatie.

De koffie staat altijd klaar en men kan hier een veelvoud aan informatie, folders, brochures en trainingen krijgen. Via onze Facebook-pagina (Bonairechamber) kan men bovendien snel en eenvoudig de allernieuwste informatie krijgen over allerlei zaken die interessant zijn voor de ondernemer.

Wat vast staat, is in ieder geval dat 2016 een nog actiever jaar gaat worden voor de Kamer dan het afgelopen jaar het geval is geweest.

Men zal de KvK dus meer en meer gaan tegen komen.

ww

w.r o

Erkende leerbedrijven voeden de arbeidsmarkt van Bonaire Leerbedrijven zijn de slagaders van economische ontwikkeling op Bonaire. Zij leiden (jonge) professionals op in de praktijk voor uitoefening van beroepen op de lokale arbeidsmarkt. Vanaf 1 januari 2015 vindt beroepspraktijkvorming (alle MBO stages) uitsluitend plaats binnen erkende leerbedrijven voor geldigheid van MBO opleidingen binnen Caribisch Nederland. Dit is in het kader van kwaliteitszorg ingesteld binnen de Wet Educatie Beroepsonderwijs BES. Diverse bedrijven op Bonaire hebben hier reeds gehoor aan gegeven door stafmedewerkers te laten certificeren als leermeester via de Raad Onderwijs Arbeidsmarkt (ROA CN).

acn

.co

Certificering tot erkend leerbedrijf De certificering als leermeester maakt deel uit van erkenningsvoorwaarden. Deze kan men verkrijgen door een driedaagse training te doorlopen. De training wordt kosteloos aangeboden en verzorgd door ROA CN in drie talen: Nederlands, Engels en Papiaments. Inhoudelijk heeft de competentie gerichte leermeester training ook voor ervaren begeleiders een meerwaarde. Niveauverschillen binnen het beroepsonderwijs, recente onderwijsvernieuwingen en intervisie met andere organisaties komen aan bod. Voor bedrijven of organisaties die niet in staat zijn alle drie de dagen bij te wonen bestaat er een optie om een vrijstellende toets* af te leggen (*vraag naar de voorwaarden via info@roacn.com). De adviseurs van ROA CN staan voor u klaar in het traject tot erkenning als leerbedrijf.

Ook erkend leerbedrijf worden? Of wilt u zich ook laten certificeren als leermeester? Meld u aan bij uw ROA CN adviseur.

Wij zijn bereikbaar via info@roacn.com en telefonisch via (+599) 717 5450. Erkenning als leerbedrijf is snel geregeld.

Together, we make it work ROA CN

De Raad Onderwijs Arbeidsmarkt Caribisch Nederland vormt een brug tussen het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en de arbeidsmarkt op de drie eilanden binnen Caribisch Nederland.

Bonaire, St. Eustatius en Saba hebben behoefte aan goed opgeleide, lokale arbeidskrachten. Het volgen van een stage vormt een belangrijk onderdeel van de beroepsopleiding.

Deze beroepspraktijkvorming (bpv) moet worden uitgevoerd in een erkend leerbedrijf met een gecertificeerd leermeester.

Leermeesterschap

Je vindt ons op

ROA CN biedt daarom trainingen aan waarin vragen centraal staan die een beginnend leermeester in zijn rollen van begeleider, opleider en beoordelaar nodig heeft.

Datas van de trainingen zijn: Ma, di, wo 8, 9 & 10 februari 2016 Woensdagen 17, 24 februari & 2 maart 2016 Woensdagen 9, 16 & 23 maart 2016 Woensdagen 6, 13 & 20 april 2016 Raad Onderwijs Arbeidsmarkt | Caribisch Nederland Bonaire Kaya Korona #3 | T: +599 717 5450 F: +599 717 5460 Sint Eustatius T: +599 318 4808 | Saba T: +599 416 5356 | E: info@roacn.com W: www.roacn.com S: roacnbonaire

m

JOB Bedrijfsblad 2016 JOB Bedrijfsblad 2015

Maak je bedrijf Brandveilig

Tekst: Nina Huygen | Foto: Conté

Bonaire van nature brandveilig

“Er gebeurt hier toch nooit wat,” zo was de houding toen Robby Bouwman in 1990 zijn bedrijf in brandbeveiligingsmiddelen startte.

En het is waar, de omstandigheden op Bonaire zijn gunstig voor wat betreft brandveiligheid volgens Bouwman.

Er is en veel vrijstaande laagbouw en de meeste gebouwen zijn gemaakt van het brandveilig materiaal beton.

Beton brandt namelijk niet.

Bovendien is de Bonairiaanse natuur zelf ook redelijk brandveilig.

Vrijwel alles in de natuur hier is er op gericht om zoveel mogelijk vocht vast te houden. “Probeer maar eens een palm in de fik te steken. Gaat je niet lukken”, geeft de ondernemer als voorbeeld. Dan is er nog het brandbare hout, maar dat heeft hier na een aantal jaar zoveel zout opgenomen dat ook dat niet echt meer gemakkelijk vlam vat. Spontane bosbranden zoals in Zuid-Europa komen op Bonaire dan ook niet voor.

Het aantal incidenten is eveneens relatief klein. Uit het jaarverslag van de brandweer blijkt dat de brandweermannen in 2014 in totaal 191 keer moesten uitrukken voor incidenten. Het overgrote deel daarvan, zo’n 125 keer, betrof brandbestrijding. De meeste brandongelukken op Bonaire zijn relatief onschuldig van aard. Het betreft meestal mensen die zich branden aan hete uitlaten, BBQongelukjes en elektrabrandjes.

Oorzaak nummer één van branden hier is kortsluiting volgens Bouwman.

Mensen zetten te veel stekkers op een stopcontact.

Maar een lage incidentie is geen reden om geen aandacht te besteden aan brandveiligheid. Als het misgaat, zijn de gevolgen ernstig. Brandwonden doen uitzonderlijk veel pijn en zijn bovendien zwaar verminkend.

In de laatste vijf jaar zijn op Bonaire drie dodelijke ongevallen geweest door brand. Tweemaal betrof het een incident met gasflessen in de keuken. Eenmaal door ontploffing van een spuitbus die gebruikt werd om kookapparatuur schoon te maken.

‘Gasflessen moet je dan ook nooit in de keuken zetten, maar altijd buiten’, waarschuwt Jan Janga, lokaal commandant van de brandweer Bonaire. Bij ontploffende gasflessen is het gevaar bovendien niet alleen de brand zelf, maar gaat het vooral om het inademen van de hete lucht die de longblaasjes verbrandt. Het slachtoffer loopt daardoor groot risico op overlijden, zelfs nog tot enkele dagen na het incident.

Brandbeveiliging noodzakelijk Robbie is bevlogen als het om brandveiligheid gaat. “Als ik een 16

gevaarlijke situatie zie, kan ik het niet nalaten er iets van te zeggen. Daar wordt lang niet altijd wat mee gedaan, maar ik heb het dan in ieder geval gemeld.’ Bewustwording en voorlichting vindt hij zeer belangrijk. De brandbeveiliger heeft dan ook voorlichting gegeven op scholen. “Ik maakte kinderen bewust dat als opa in de knoek werkt met een gasfles met rubberslangen dat levensgevaarlijk kan zijn.” Hij legde dan uit dat rubber uitdroogt en dus de verbinding al heel snel scheuren en lekkages kan vertonen en vertelde dat de risico’s zijn uit te bannen door koperen pijpjes te gebruiken voor die verbinding in plaats van rubber.

De schuimblusser van 6 liter is inmiddels Bouwmans’ meest verkochte product. Het is dan ook het ideale blusmiddel. Zo’n 600 per jaar gaan er over de spreekwoordelijke toonbank. Zijn beveiligingsmiddelen worden allereerst in bedrijfspanden ingezet. Daarnaast worden steeds meer voertuigen uitgerust met kleine handblussers. Op de ambulance en in commercieel vervoer is dat nu verplicht. Maar in de praktijk is het nog niet altijd gerealiseerd. Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) is goed ingericht op brandveiligheid, meldt de brandbeveiliger, de lokale overheid en bedrijven hebben veelal echter nog een weg te gaan.

“Maar ik zie wel verandering, het komt steeds dichterbij.’

Dat het om verschillende redenen belangrijk is voor bedrijven om aandacht te besteden aan brandveiligheid staat voor lokaal commandant van de brandweer op Bonaire, Jan Janga buiten kijf. Hij geeft aan dat het ten eerste belangrijk is om ongelukken te voorkomen zowel bij het personeel als op de zaak.

Ondernemers hebben er bovendien economisch belang bij om ongelukken te voorkomen. Daarnaast dragen ze verantwoordelijkheid voor de omgeving van hun klanten en het milieu.En we zijn, volgens Bouwman, in een wereld terecht gekomen waarin aansprakelijkheid steeds belangrijker is geworden. “Dus Ă ls er iets gebeurt en je loopt tegen iemand op die een goede advocaat inhuurt, kan je dat als ondernemer een flinke hoeveelheid geld kosten.â€? Voorkomen is dan ook beter dan genezen en dus is het verstandig en geen overbodige luxe om te investeren in brandpreventie.

Wet- en regelgeving brandbeveiliging

Wie een zaak wil openen moet aan allerlei regels voldoen en dus ook aan regels op het gebied van brandveiligheid. De voorschriften zijn afhankelijk van het type onderneming.

Zo gelden er andere regels voor de horeca dan voor de detailhandel.

In beide gevallen zijn vluchtwegen echter een vereiste en de verplichte handblusmiddelen afhankelijk van het type goederen dat men verkoopt.

Voor de keukens in de horeca gelden er bovendien nog een aantal specifieke veiligheidsvoorschriften. Hoe de keuken schoongehouden moet worden bijvoorbeeld en hoe te

De drie elementen van de brandweerdriehoek: temperatuur, materiaal en zuurstof. neem een van deze elementen weg en stop de brand!

JOB Bedrijfsblad 2016

handelen tijdens het koken. Zo kan teveel vet in een keuken brandgevaar opleveren. Het is dan ook om meer dan één reden van belang de keuken goed schoon te houden.

Wil een ondernemer een nieuw pand bouwen dan moet er eerst een bouwvergunning worden aangevraagd. De brandweer controleert dan de bouwplannen op brandveiligheid. Zo kijken ze bijvoorbeeld naar de vluchtwegen en naar welke kant de deuren open gaan. Als het pand al is opgeleverd en/of de ondernemer betrekt een bestaand pand, dan dient hij of zij een gebruiksvergunning aan te vragen voordat de zaak open kan. In zulke gevallen komt de brandweer het pand ter plekke inspecteren en geeft indien nodig aanwijzingen over hetgeen verbeterd of aangepast moet worden.

Bij zo’n bezoek kijkt men onder meer of er genoeg blusapparaten aanwezig zijn en of de apparatuur ook gevuld is. De bevindingen van de brandweer worden tevens doorgegeven aan de verzekering. Meestal krijgt een ondernemer de tijd om de aanpassingen door te voeren.

Bedrijfshulpverlening

Grotere ondernemingen doen er goed aan om ook bedrijfshulpverlening (BHV) op te starten. Voor kantoren en scholen is dat al verplicht.

Hoewel BHV niet voor alle bedrijven een must is, is het nuttig om te investeren in kennisuitbreiding van het personeel. Hoe gebruik je bijvoorbeeld die handbrandblusser? Hoe werkt een AED? Kent het personeel het ontruimingsplan?

Indien de ondernemer zijn personeel daarin schoolt en laat oefenen, weet men wat men moet doen in geval van brand. “Veel mensen zijn best bereid om te helpen, maar hebben geen idee wat ze moeten doen”, licht Bouwman toe. Ook aan de voorlichtingskant moet dus het nodige worden ondernomen. De bedoeling is dat de

Veel mensen zijn best bereid om te helpen, maar hebben geen idee wat ze moeten doen brandweer in de toekomst een grotere rol gaat spelen op het gebied van voorlichting aangezien men ook een preventieafdeling gaat oprichten.

Brandveiligheid zou een aandachtspunt moeten zijn zodra men personeel en klanten heeft. Bouwman en de brandweer raden bedrijven dan ook aan uit te voeren wat in het besluit staat. Dit betekent de oprichting van een BHV, de apparatuur elk jaar hercertificeren en investeren in het trainen van personeel. Daarnaast moet men er vanuit gaan dat brandveiligheid en preventie nooit ‘af’ zijn.

Milieueisen veranderen, er komen nieuwe producten op de markt en kennis moet met enige regelmaat worden opgefrist.

Tegenwoordig neemt de lokale overheid de voorlichting voor zijn rekening. Zo weet, volgens ondernemer Bouwman het personeel in Nederland over het algemeen heel goed waar de vluchtwegen zijn, hoe de AED gebruikt moet worden, waar de blusmiddelen zich bevinden en welke verbandmiddelen wanneer te gebruiken. Op Bonaire valt daar nog wel het een en ander aan te verbeteren”, vindt hij. Het gaat bij brandveiligheid naar zijn mening vooral om bewustwording en mentaliteit.

Hij kan het niet genoeg benadrukken.

“Wees je ervan bewust dat ongelukken in een klein hoekje kunnen zitten.”

18

Wettelijk kader:

Bedrijven hebben de verplichting hun gebouw brandveilig op te leveren en in te richten.

De brandweer is er voor de brandbestrijding, de inspectie van brandveiligheid en in de toekomst ook voor preventie.

Het OLB houdt toezicht en handhaaft besluiten.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie ziet toe op de brandveiligheidszorg.

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu gaat over het opstellen van het Bouwbesluit BES. De Eilandsraad keurt en neemt het Bouwbesluit BES aan.

Jouw Onderneming op Bonaire

is o.a. verkrijgbaar bij: KvK Belastingdienst TELBO Kooyman RCN OLB

Brandblusapparaten & materialen van de hoogste kwaliteit.

Cool Kit Basic Revolution

Poederblusser

Schuimblusser

aan j i j e o Wat dbeveiliging brandp de zaak o

Co2 brandblusser

Kaya Nikkiboko noord 33 | P.O. Box 283 Bonaire, CN | T +599 786 7066 | klimabrand@bonairetrade.com

Don Andres - Kaya Industria 14 Bonaire CN | T. +(599) 717 6991 | F. +(599) 717 4680 | info@donandresnv.com

JOB Bedrijfsblad 2016

De jaarrekening is een belangrijk en verplicht onderdeel van uw bedrijfsvoering.

Weet u alles wat u moet weten van een jaarrekening?

Met behulp van een aantal multiple choice vragen al of niet in de vorm van stellingen kunt u uw kennis testen en zo nodig aanvullen met de toelichting die meteen in antwoord op de vraag volgt.

Tekst: Danny Bol

bedrijfsfinanciën; Wat weet u van een jaarrekening?

Wat is een jaarrekening? a) Dit is een jaarlijks terugkerende rekening van de Kamer van Koophandel; b) Dit is een jaarverslag opgesteld door het bestuur van een rechtspersoon; c) Dit is een financiële rapportage van een organisatie samengesteld door een administratie- of accountantskantoor; d) Dit betreft de algemene term voor de financiële administratie van een organisatie.

Een jaarrekening is een uitgebreid verslag, welke door het bestuur van een rechtspersoon (vennootschap, stichting of vereniging) is opgesteld na afloop van een boekjaar. Met deze jaarrekening legt de rechtspersoon verantwoording af aan belanghebbenden, zoals aandeelhouders en leden, over het gevoerde beleid van dat boekjaar. Een jaarrekening bestaat dus niet alleen uit financiële gegevens, maar omvat tevens een door de directie geschreven verslag. Het goede antwoord is daarom ‘b’.

I. Alle rechtspersonen dienen op grond van de wet een jaarrekening op te stellen.

II. De jaarrekening omvat het verslag van een kalenderjaar. a) stelling I en II zijn beide juist b) alleen stelling I is juist c) alleen stelling II is juist d) beide stellingen zijn niet juist Het Burgerlijk Wetboek 2 BES (artikel 15) schrijft voor dat alle rechtspersonen een jaarrekening dienen op te stellen en wel binnen acht maanden na afloop van het boekjaar. Stelling I is dus juist.

Dit boekjaar van een rechtspersoon kan echter op een willekeurige datum in het jaar aanvangen. Zo kan een boekjaar beginnen op 1 april en eindigen op 31 maart van het volgend jaar.

20

JOB Bedrijfsblad 2016

Dit wordt bij de oprichting van de rechtspersoon bepaald en opgenomen in de statuten. Als het boekjaar niet gelijk is aan een kalenderjaar, wordt dit een ‘gebroken boekjaar’ genoemd.

Stelling II is dus onjuist. Het goede antwoord is daarom ‘b’.

I. Alle rechtspersonen zijn verplicht om de jaarrekening te laten opstellen door een administratie- of accountantskantoor.

II. De jaarrekening dient ondertekend te worden door het bestuur. a) stelling I en II zijn beide juist b) alleen stelling I is juist c) alleen stelling II is juist d) beide stellingen zijn niet juist Zoals eerder aangegeven (vraag 1) wordt de jaarrekening opgesteld door het bestuur van de rechtspersoon. In de meeste gevallen besteedt het bestuur deze taak wegens gebrek aan tijd en/of kennis uit aan een administratie- of accountantskantoor.

Dit is echter niet verplicht. Stelling I is dus onjuist.

Het voltallig bestuur is verantwoordelijk voor het samenstellen van de jaarrekening en daarom dient ieder lid de jaarrekening te ondertekenen. Indien de handtekening van één van de bestuurders ontbreekt, moet de reden worden vermeld in de jaarrekening.

Stelling II is dus juist. Het goede antwoord is daarom ‘c’.

Wat is het voornaamste verschil tussen een administratiekantoor en een accountantskantoor? a) er is geen verschil b) alleen een accountantskantoor kan een jaarrekening samenstellen c) bij een accountantskantoor zijn accountants werkzaam, bij een administratiekantoor niet d) de diensten van een accountantskantoor zijn duurder Zowel een accountantskantoor (accountancy) als een administratiekantoor (accounting) kunnen in opdracht van het bestuur van een rechtspersoon een jaarrekening samenstellen. Het verschil is dat bij een accountantskantoor accountants werkzaam zijn; de Register Accountant (RA) of Accountant Administratieconsulent (AA).

Deze titels zijn beschermd en mogen

Indien de handtekening van één van de bestuurders ontbreekt, moet de reden worden vermeld in de jaarrekening. alleen gevoerd worden als de betreffende accountant is ingeschreven bij een beroepsregister als het Nivra of Novaa.

De diensten van een accountantskantoor hoeven niet perse duurder te zijn dan een administratiekantoor. In de praktijk is dat echter meestal wel het geval. De RA of AA heeft immers een langere (academische) studie genoten, een permanente educatieplicht (dient jaarlijks verplicht cursussen en workshops te volgen) én is certificerend bevoegd. Hetgeen betekent dat hij of zij een jaarrekening mag goedkeuren. Goedkeuren is overigens iets anders dan een jaarrekening samenstellen.

Het goede antwoord is daarom ‘c’.

Indien een vennootschap zich in de loop van het jaar kwalificeert als een groot vennootschap (zie de criteria hierna), dan is de vennootschap vanaf datzelfde boekjaar verplicht de jaarrekening door een accountant te laten goedkeuren.

De accountant zal de jaarrekening controleren en goedkeuren als deze een getrouw beeld geeft van alle rechten en plichten van de vennootschap.

Dit wordt ook wel ‘certificeren’ genoemd.

Stelling I is dus onjuist.

Om als grote vennootschap te worden gekwalificeerd, moet aan alle drie de criteria zijn voldaan: 1. De omzet in het boekjaar moet meer dan $ 5,6 miljoen bedragen; 2. De boekwaarde van de activa (bezittingen) moet meer dan $ 2,8 miljoen zijn; 3. Gedurende het boekjaar zijn meer dan 20 werknemers in dienst van de vennootschap.

Een groot vennootschap zal veelal uit efficiency en kostenoverwegingen de jaarrekening laten samenstellen en goedkeuren door één accountantskantoor.

Het samenstellen mag en kan echter ook door een eigen werknemer zoals de financieel directeur, of door een derde zoals een administratiekantoor of extern financieel consultant worden uitgevoerd.

In dat geval zal een externe accountant een ‘audit’ uitvoeren, waarna hij of zij de jaarrekening goed- of afkeurt. Stelling II is dus juist. Het goede antwoord is ‘c’.

I. Alle vennootschappen zijn wettelijk verplicht om de jaarrekening te laten goedkeuren door een accountantskantoor (RA of AA) II. De accountant kan zowel een jaarrekening samenstellen als goedkeuren. a) stelling I en II zijn beide juist b) alleen stelling I is juist c) alleen stelling II is juist d) beide stellingen zijn niet juist In het Burgerlijk Wetboek (2) zijn qua grootte twee soorten vennootschappen gedefinieerd: kleine en grote vennootschappen.

Kleine vennootschappen zijn niet verplicht om hun jaarrekening door een accountant te laten goedkeuren.

21

www.animalshelterbonaire.com

+599 717 4989

KAMINDA LAGOEN 26 KRALENDIJK BONAIRE, Netherlands CARIBBEAN

JOB Bedrijfsblad 2016

You Think You’re Not Ready for a Marketing Budget?

Think Again.

Ask nearly any startup founder what their marketing budget is, and you’ll often be met with a chuckle and: “Marketing budget? What marketing budget?”.

Cash restraints and unpredictability can equate to rocky projections. And while the idea of having an actual marketing budget may seem unattainable for many early-stage companies, the good news is that today, marketing experimentation is relatively cost effective and approachable making it easier to build an actual budget.

Before you begin, your leadership team (even if it’s just two of you) must outline clear strategic objectives and generate sales-revenue targets. From there, it comes down to brass tacks. The following tips will guide you through the marketing tactics that can help entrepreneurs and young ventures give budgeting for marketing a proper try.

1. Start with standards

There is no one-size-fits-all method for developing a marketing budget.

Generally speaking, the amount you devote should be a percentage of revenue generated - often between 2 to 10 percent, depending on industry standards. If the data is available, look at the past 12 months of revenue, and determine an appropriate percentage. Your established future sales goals will also come into play here. From there, use your monthly sales targets to determine a short-term budget that will enable you to reach those targets.

Be sure you leave room for some flexibility.

It’s not uncommon for newly seeded companies to naively throw funds into marketing and promotion without much aim or direction. This leads to unmeasured outcomes and a mentality of waste.

Instead, think like you are bootstrapping the entire operation. This will force you to drive for effectiveness and push only for decisions that add real value.

2. Measure everything

When the budget is small, you should have as much knowledge as possible before making spending decisions.

It takes time, but the more you know about measurement, the more informed your decisions will be. Every dollar you allocate should have a specific purpose, and knowing how to check those dollars spent for effectiveness is imperative for early-stage companies. It will allow you to quickly pivot and adjust your tactics before you spend too much. Put quantitative measurements in place in order to help prioritize those designated dollars.

Marketing budgets can be used on speaking engagements, sponsorships, advertising, promotion and beyond, and if you figure out how to gauge success, you’ll be able to see which of these is most effective for your business. If you’re lost on how to start, try inviting product managers and line owners who know the market intimately to offer their opinions as to prioritizing your marketing initiatives.

It’s not always easy to draw a straight line from marketing efforts to the revenue generated from the dollars spent, but where you can measure, do so. Business-tobusiness firms can track new leads, while business-to-consumer firms might want to measure new users.

Growth hacking, a common term used in today’s fast-growth organizations, simply means to experiment vigorously with various marketing tactics. This helps you to identify specific methods of measurement, see what’s working and capitalize on repeating that process.

3. Stay flexible

Once you’ve established what metrics matter to your company, you’ll be able to stay on top of critical information that informs you when to adjust tactics. The benefit of tracking effectiveness is that it doesn’t leave the marketing strategy to chance - something many young ventures make the mistake of doing. It encourages and enables purposeful decisions, and keeps spending conservative and purposedriven.

Experimenting with the marketing budget is an ongoing process that is rooted in hard data and refined with measurements.

The most important thing to keep in mind is that the budget evolves with changes in the company, sales revenue, monthly goals and product launches. Recognizing this evolution helps any size venture make better budget estimates.

Bron: Entrepeneur.com

22

TOGETHER WE BUILD DREAMS

Danny Bol Outsourced Financial Management administratieve (re)organisatie

Pool repair & maintenance. Supplies, tiles, chemicals.

Build all type & exclusief pools, bamboo, swimspa

bedrijfseconomische consultancy interim & project controlling begeleiding (ver)koop onderneming

150m2 shop Mon - Fri 8:30/12:30 - 2:00/5:00 Sat 8:30/12:30

pensioen in eigen beheer (DGA) SUNSHINE P O O L CA RE

Sunshine Pool Care & Construction N.V. Kaya Nikiboko Noord 44A Bonaire, DC T +599 701 4149 - info@sunshinepoolbonaire.com www.sunshinepoolbonaire.com

fiscale dienstverlening office: Blvrd. Gob N. Debrot 31 P.O. Box 476 Bonaire, Dutch Caribbean +599 786 4622 | danny@bolholding.com

JOB Bedrijfsblad 2016 JOB Bedrijfsblad 2015

De juiste man of vrouw op de juiste stoel!

Tekst: Rianda SacrĂŠ

Op zoek naar de juiste medewerker.

Als ondernemer krijg je misschien te maken met het feit dat je op zoek gaat naar personeel. Zeker als het goed gaat met je bedrijf en je hebt besloten dat je mensen in dienst wilt gaan nemen.

Maar hoe kun je het aantrekken van personeel nu het beste aanpakken?

Hoe kun je ervoor zorgen dat de beste kandidaat bij jou komt werken?

Dit alles heeft te maken met werving en selectie.

Werving en selectie de aanpak

Werving en selectie verwijst naar het proces van aantrekken, selecteren en aanstellen van geschikte kandidaten voor een (vaste) baan of tijdelijk werk.

Uiteraard vindt deze werving en selectie geheel in lijn met de strategie en doelstelling van een organisatie of onderneming plaats. Werving en selectie wordt dan ook wel recruitment genoemd.

Werving

Een succesvolle zoektocht naar de juiste medewerker is een proces dat op zorgvuldige wijze moet worden aangepakt. Het is daarbij erg belangrijk om de toekomstige plannen van je bedrijf mee te nemen.

Voor de werving dien je een aantal belangrijke zaken voor te bereiden.

Ten eerste heb je een beschrijving nodig van degene die je zoekt.

Dat betekent dat je een profiel moet opstellen met onder andere de naam en inhoud van de functie, de opleidingseisen, gewenste 24

werkervaring en kennis en vaardigheden en/of competenties. Vervolgens stel je de vacaturetekst dan wel de personeelsadvertentie op en plaats je deze bijvoorbeeld in de krant en of op het internet.

Je kunt ook netwerken en via kennissen laten weten dat je op zoek bent naar personeel.

In de vacature geef je voorts belangrijke zaken aan als salaris, secundaire arbeidsvoorwaarden, uiterste reactietermijn, contactpersoon en wanneer het gesprek zal plaatsvinden. Als je dit gedaan hebt, kom je bij de volgende stap: de selectie.

Selectie

Op een gegeven moment komen de sollicitaties op de vacature binnen.

De volgende stap in het proces is dan het selecteren van de juiste kandidaten. Op basis van de brieven en cv’s die je hebt ontvangen maak je een selectie van de kandidaten

JOB Bedrijfsblad 2016

uitnodigingen en afwijzingen, het voeren van de sollicitatiegesprekken, het kiezen van een geschikte kandidaat en het voeren van arbeidsvoorwaardengesprek.

over de verdere sollicitatieprocedure, zodat de sollicitant weet wanneer en hoe hij of zij op de hoogte gaat worden gesteld van de uitkomst.

Het gesprek

die voldoen aan de feitelijke functieeisen zoals opleidingsniveau en werkervaring. Daarna stuur je die kandidaten een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek.

Kort weergegeven bestaat de selectie uit een vijftal stappen waaronder de briefselectie, het versturen van

Het sollicitatiegesprek is naast een persoonlijke kennismaking ook een test op de geschiktheid van de sollicitant voor de functie.

Daarnaast is het gesprek een goede mogelijkheid om na te gaan of de kandidaat bij jouw bedrijf past.

Van belang is om van tevoren vast te stellen welke onderwerpen tijdens het gesprek aan de orde moeten komen. Hierdoor krijgen de betrokken partij en de sollicitant zoveel mogelijk informatie over elkaar. Je kunt vooraf bepalen welke informatie je over je bedrijf wilt geven. Zo zouden vragen in een sollicitatiegesprek bijvoorbeeld kunnen zijn waarom iemand juist voor het desbetreffende bedrijf wil werken, wat iemand verwacht van het werk, waarom men voor een bepaalde opleiding heeft gekozen, wat de sterke en ontwikkelpunten van iemand zijn, welke voorbeelden van relevante werkervaring degene kan geven en wat iemand denkt toe te kunnen voegen aan het bedrijf.

Voorst kan men uit het functie- en competentieprofiel en het cv een aantal punten opstellen op basis waarvan de kandidaat beoordeeld kan worden. Laat de kandidaat in het gesprek daarom ook regelmatig aan het woord en biedt de mogelijkheid om vragen te stellen. Als afronding van het gesprek geeft men informatie 25

Neem karakter aan.

Train vaardigheden.

Bill Gates

oprichter en voormalig ceo van Microsoft

Statistieken handelsregister

Q4 2015 Sector

Projectmanagement - Communication - Consultancy +599 7820973 | write.consult.pb@gmail.com

2014 2015 29 3 163 11 213 45 84 72 52 249 333 62 166 195 38 723 46 68 763 3315

Landbouw 29 Visserij 7 Industrie 190 Nuts 1 Bouwnijverheid 302 Installatie bedrijven 60 Groothandel 96 Tussenhandel 69 Detailhandel food 70 Detailhandel non-food 316 Hotels, etc.

403 Reparatiebedrijven 75 Transport 215 Bankwezen 181 Verzekeringswezen 49 Zakelijke dienstverlening 920 Overige dienstverlening 47 Verhuur onroerend goed 89 Overige dienstverlening 918 Totaal: 4047

Bron: KvK

Rechtsvorm

Inschrijvingen Her-inschrijvingen Totaal Uitschrijvingen

Stichting Stichting particulier fonds Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid Eenmanszaak Coรถperatie Maatschap Vennootschap onder firma Naamloze vennootschap Besloten vennootschap Nevenvestiging met hoofdkantoor buiten Bonaire Besloten vennootschap naar Nederlands recht Totaal:

19 10

1 0

20 10

245 3

15

0

15

3

2 206 2 0 2 6 166

0 7 2 0 0 13 8

2 213 0 0 2 19 174

2 406

8

0

8

41

3 439

0 29

3 468

1 1280

Inflatie bonaire 8 7 6 5 4 3 2 1 0 -1 -2

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

IV

2013

I

II 2014

26

III

IV

I

II 2015

Bron: CBS

1 6 305 267

JOB Bedrijfsblad 2016

Tekst: Henk van de Velden

Prijsniveaumeting Caribisch Nederland Op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het Centraal Bureau voor Statistiek Bonaire (CBS) in 2015 onderzoek gedaan naar de onderlinge prijsniveaus op de drie eilanden van Caribisch Nederland; Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Het betreft een onderzoek naar de relatieve prijsverschillen van consumptieve bestedingen op Sint Eustatius en Saba ten opzichte van Bonaire.

Het CBS deed een soortgelijk onderzoek voor het eerst in 2010.

Bij aanvang van het onderzoek in 2015 zijn in eerste instantie ruim duizend producten gedefinieerd verdeeld over ruim honderd

goederengroepen. Deze artikelen zijn vervolgens zo nauwkeurig mogelijk beschreven. Zo werd rijst bijvoorbeeld ‘rijst: Mahatma, whole grain brown, 907 gram’. Dit om er voor te zorgen dat de producten over de eilanden zo homogeen mogelijk zouden zijn. Als na waarneming bleek dat één product niet op minimaal twee eilanden kon worden waargenomen, werd er voor gekozen om producten samen te voegen en dus minder homogeen te maken. Op die manier konden de prijzen van een voldoend aantal producten op de verschillende eilanden toch met elkaar worden vergeleken.

De prijzen zijn op drie verschillende manieren waargenomen; ter plekke in winkels, de regionale waarneming, via internet of e-mail, de centrale waarneming en de waarneming uit de Consumentenprijsindex (CPI). Voor deze laatste is voor een beperkt

aantal producten gebruikt gemaakt van bestaande waarneming voor de reguliere CPI van Caribisch Nederland.

Saba en Sint Eustatius duurder dan Bonaire Uit het onderzoek blijkt dat de consumentenprijzen op Saba 10 procent hoger zijn dan op Bonaire.

Dat maakt van Saba, net als bij de vorige prijsniveaumeting in 2010, het duurste eiland. Op Sint Eustatius zijn de consumentenprijzen 7 procent hoger dan op Bonaire. Ten opzichte van Bonaire en Saba zijn de prijzen op Sint Eustatius sinds 2010 dus het meest gestegen.

In tabel 1 staan de prijsniveaus van Sint Eustatius en Saba ten opzichte van Bonaire voor 2010 en 2015.

Vergelijking per goederengroep In de figuur hiernaast zijn de prijsniveaus weergegeven van Sint Eustatius en Saba ten opzichte van Bonaire in 2015 uitgesplitst naar goederengroep.

Twee goederengroepen vallen duidelijk op. Alcoholhoudende dranken en tabak zijn relatief goedkoop op Sint Eustatius en Saba omdat deze producten daar in tegenstelling tot Bonaire vrij van accijns zijn. Het prijsniveau van goederengroep ‘Onderhoud en reparatie woning, water en energie’

ligt op Sint Eustatius en Saba relatief hoog. Dat komt vooral door de prijzen van water en gas.

Verder ligt het prijsniveau van goederengroep ‘Communicatie’ op Sint Eustatius relatief hoog.

Dit wordt vooral veroorzaakt door de relatief hogere prijzen voor internet. Het hoge prijsniveau in goederengroep ‘Recreatie en cultuur’ op Sint Eustatius komt door de grote verscheidenheid aan producten als een TV-abonnement, de dierenarts en kantoorartikelen als papier en pennen.

28

De uitgebreide resultaten van dit onderzoek zijn te vinden op de CBS website, de CBS facebookpagina en/of bij het CBS zelf aan te vragen.

Voor meer informatie omtrent dit en andere onderzoeken kunt u contact met ons opnemen. caribischnederland@cbs.nl

JOB Bedrijfsblad 2016

Bron: CBS

Bron: CBS

11

JOB Bedrijfsblad 2016

5

5 tips voor een succesvolle stage

Als je stage gaat lopen, wil je bij je stagebedrijf zoveel mogelijk leren en ervaring opdoen.

De volgende tips kunnen je helpen om er voor te zorgen dat jouw stage een succesvolle en leerzame ervaring wordt.

1. Een dag meelopen

4. Geef je mening

2. Weet wat je wil leren tijdens je stage

5. Vraag om zelfstandigheid

Voordat je gaat stage lopen bij een bedrijf kun je een voorstel doen om één of meerdere dagen mee te lopen.

Hierdoor krijg je de kans om te praten met stagiaires die er op dat moment stage lopen. Zij kunnen inzicht bieden in de werkzaamheden die zij hebben gedaan en hun mening geven over het bedrijf als stagiair. Deze eerste indruk kan je helpen bij het beslissen of de stageplek geschikt is voor jou.

Een stage is van relatief korte duur. Het is daarom belangrijk om duidelijk voor ogen te hebben wat je wilt leren tijdens je stageperiode. Wanneer je dat niet goed weet, zul je vaak worden ingezet voor standaard klusjes. Geef daarom aan bij het bedrijf waar je stage loopt wat je wilt leren en bereiken.

3. Vraag om feedback

Wees niet bang om feedback te vragen over de opdrachten die je hebt gemaakt.

Evalueer je werk bijvoorbeeld met je stagebegeleider. Ook kun je andere ervaren werknemers in het bedrijf vragen om hun mening. Feedback is een essentieel onderdeel van je stage.

30

Heb je goede ideeën voor het bedrijf?

Of heb je een mening over bepaalde zaken binnen het bedrijf? Wees dan niet bang om dat aan je werkgever voor te leggen. Ondanks het feit dat je een stagiair bent, mag je uiteraard wel je mening geven.

Zorg er wel voor dat je deze mening goed onderbouwt. Dat laat zien dat je je betrokken voelt bij het bedrijf en dat je meedenkt.

Als je als stagiair overal toestemming voor moet vragen, is er weinig ruimte voor innovativiteit en eigen creativiteit.

Bespreek met je werkgever dat je graag de verantwoordelijkheid krijgt over bepaalde zaken binnen het bedrijf. Als je constant aan de hand wordt gehouden, is het lastig om tegen problemen aan te lopen. Juist die problemen zorgen er voor dat je ervaring opdoet en leert van je stage.

Bron: studentenvacature.nl

JOB Bedrijfsblad 2016

PREDICTIONS PREDICTION

PREDICTION

Mobile payments will skyrocket With the development of Apply Pay and the reliance on cell phones, mobile payments will have a steep increase this year.

In 2015, nearly 15% of Starbucks customers already began paying for their daily latte fix with their mobile devices. As a whole, nearly 60% of consumers use their smartphone to pay in order to receive some sort of reward or benefit from the business.

Search will expand beyond search engines Search is moving beyond Google, Bing and Yahoo and onto social networks where search capabilities are expanding. Pinterest jumped into the search engine game, expanding its search algorithm and incorporating ‘guided searches’. Pinterest isn’t the only one in the search game either.

Facebook is already working on tests for its own search engine and Twitter is, once again, being indexed by Google so that public tweets are seen on both the micro-blogging network and the wider Internet.

Furthermore, mobile technology continues to become more and more affordable, as demonstrated at Apple’s latest conference with its line of iPhones. As prices continue to drop, smartphones will replace older phones — eliminating limited payment functionality.

CONCLUSION

As mobile technology becomes more affordable, mobile payments will continue to penetrate the market.

So start looking into different platforms and hardware that your business can invest in to accept mobile payments.

Small businesses that have been monitoring and building up the amount of positive customer reviews on social media sites, such as Facebook, will be pleased to hear one of the side effects of a search engine is that business’s reviews are about to get a lot more attention because they will show up in searches.

CONCLUSION

Expanded search means that your business needs to invest in expanding your listings and start monitoring social media more closely.

Not only should your local businesses claim a social profile on every popular network (Facebook, Twitter, Google, Yelp and LinkedIn), but you also need to be able to respond to what may be said about it online.

32

JOB Bedrijfsblad 2016

Marketing Trends for 2016 PREDICTION

PREDICTION

Video will get the most views Video has been a part of many online marketing strategies for years, but 2016 will make video the center of attention.

Webrooming will become as important as showrooming Consumers want to know exactly what they will be buying before they make a purchase and consult 10+ sources before they acquire something.

From 2013-2015 there was a 360% increase in video views. Facebook jumped on the video bandwagon and began hosting videos to keep more users on their network (instead of sending them to YouTube).

CONCLUSION

Your local business can leverage video in 2016 too. Share (and host when available) videos in order to attract more views to your content and your business.

Video is an incredibly versatile medium from showcasing a product to sharing behind the scenes. Look at your business and start creating videos to drive up your customer engagement.

33

Now these savvy-shoppers can use the web if they want to see how a product or service will fit in their lifestyle before they head to the store to make a purchase. By showcasing your product or service, or “webrooming”, you can help a consumer imagine how your product/service fits into their lifestyle.

Ikea on instagram Ikea does a remarkable job of marketing their products to many generations, from millennials who prefer webrooming, to baby boomers who are used to showrooms and window shopping.

CONCLUSION

Pick up a few of Ikeas’ out-of-the-box marketing strategies to expand your offline experience with your online one.

34

JOB Bedrijfsblad 2016

Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: Conté

Samen verzuim voorkomen Je bent bedrijfsarts en je wil terug naar Bonaire om iets voor je eiland te kunnen betekenen.

Je bent bent bedrijfsarts en toe aan een uitdaging buiten Nederland.

Ricard Nicholson, bedrijfsarts en directeur BES accounts en Erik Hoentjen, bedrijfsarts en directeur Grote Accounts (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) zijn de twee nieuwe kapiteins die samen met oprichter en directeur bedrijfsvoering Carola Roeters de koers bepalen van Arbo Medical BES.

D

eze sinds 2013

jonge dochters en hele hebben en

opererende en dus

houden.

eigenlijk piepjonge

Geboren op Curaçao maar getogen op

Arbodienst streeft naar

Bonaire tot zijn 14de levensjaar zat dit

een optimale relatie

‘anderen willen helpen’ er eigenlijk al

tussen werkgever

van jongs af in. Zijn grote voorbeeld en

en werknemer om zo verzuim te

reden waarom hij als invulling van dat

voorkomen en maximale productiviteit

anderen helpen voor het doktersvak

te bewerkstelligen. Met andere

koos, is wijlen dokter Welvaart. Deze

woorden een gezond, stimulerend

huisarts deed werkelijk van alles op

en inspirerend en dus productief

Bonaire, legt Nicholson enthousiast uit,

werkklimaat creëer je samen.

van het aanhoren van 101 problemen

Het bedrijf is opgericht door

van zijn patiënten tot en met kleine

bedrijfsarts en ingenieur Carola

medisch ingrepen en operaties. De

Roeters. Deze directeur bedrijfsvoering

jonge Ricard vond dat helemaal

vestigde zich in 2011 met man en

geweldig en zo werd Welvaart de

drie kinderen op Bonaire en na een

bron van zijn liefde en passie voor

paar jaar op de verschillende eilanden

het doktersvak. Met zijn diploma op

en Sint Maarten te hebben gewerkt,

zak en startklaar om voor huisarts op

begon ze haar eigen Arbodienst.

Bonaire te studeren, bleek dat het

Terug om je eiland te helpen

huisartsenvak in Nederland inmiddels nog al wat beperkingen was opgelegd.

Voor directeur BES accounts Ricard

Nicholson maakte daarom slagzij naar

Nicholson was Bonaire een wens die

oogheelkunde, maar op die opleiding

in vervulling ging. Hij wilde altijd al iets

was geen plek meer. Al verder

betekenen voor zijn eiland en terug

kijkend raakte Ricard geïntrigeerd

gaan om te helpen. En ook al was het

door de geneeskundige specialisatie

nog al een stap hoefde hij er niet heel

bedrijfsarts. Met deze specialisatie

lang over na te denken toen hij hoorde

zou hij mensen kunnen helpen in

dat Carola Roeters op zoek was naar

een professionele werkomgeving en

een bedrijfsarts en zakenpartner voor

dat sprak hem aan. Na een vierjarige

haar Arbodienst. Ricard zei zijn eigen

opleiding bedrijfsgeneeskunde bij

goedlopende praktijk in Nederland op

het NSPOH (Netherlands School of

en remigreerde met zijn eveneens van

Public and Occupational Health) werd

oorsprong Bonairiaanse vrouw, twee

hij officieel geregistreerd bedrijfsarts

35

JOB Bedrijfsblad 2015

tjen Erik Hoen

Rica rd

Nicho

lson

en kon hij als lid van het NVAB

Nog geen maand later stond hij bij

vertelt Nicholson.

(Nederlandse Vereniging voor Arbeids-

haar op de ‘Arbodienststoep’. En wat

De kleinschaligheid van Bonaire zorgt

en Bedrijfsgeneeskunde) aan de slag

hij zag, beviel hem niet alleen, het klikte

bovendien voor meer variatie in zijn

als bedrijfsarts.

ook nog eens fantastisch. Dus toen

werk als bedrijfsarts. Het is er dus

De volgende stap was het opzetten

de drie bedrijfsartsen er in slaagden

alleen maar leuker op geworden.

van een eigen praktijk en na voor

om Rijksdienst Caribisch Nederland

Door de tendens in

één van de grotere arbodiensten te

(RCN) als grote klant binnen te halen,

Nederland om ziektetrajecten

hebben gewerkt, was hij in 2008

pakte de kersverse Bonairiaanse

‘UWV(Uitvoeringsinstituut.

klaar om een zelfstandig bedrijfsarts

directeur BES Accounts zijn biezen

Werknemersverzeke-

te worden. De zaak liep goed en zijn

en vloog in juli 2015 met gezin en al

ringen)-proof’ te maken omdat

voornemen dan wel wens om terug

eindelijk terug naar Bonaire om zich

de kosten voor werkgevers fors

te gaan en iets te betekenen voor

alhier te vestigen. In dezelfde maand

toenamen, kreeg zijn werk een wat

zijn eiland raakte een beetje op de

ondertekenden de twee partijen de

eenzijdige focus en was hij naar zijn

achtergrond. Totdat zeven jaar later,

samenwerkingsovereenkomst.

zin minder bezig met de werkelijke

in januari 2015, plotseling een mailtje

Hij heeft er geen moment spijt van

reden om bedrijfsarts te worden,

van een Arbodienst op Bonaire in de

gehad. ,,Het is te gek om terug te zijn,

namelijk werknemer en werkgevers

inbox van Nicholson knipperde met

de warmte in. Het voelt als vanouds.

ondersteunen en helpen bij het creëren

de vraag of hij wilde komen kijken, of

De manier van werken, het contact

van een gezonde werkomgeving en

en hoe hij samen met Carola Roeters

met cliënten en opdrachtgevers

een optimale relatie.

en Erik Hoentjen verder invulling zou

verschilt niet echt, de wetgeving, de

kunnen geven aan de net door haar op

WOLBES (Wet Openbare Lichamen

Bonaire opgerichte Arbodienst.

Bonaire, Sint Eustatius en Saba) wel”, 36

in! u n e j f j i r h c S Emailadres: info@fundashonforma.com • telefoonnummer: +599 717 6949

Forma start met verschillende cursussen in 2016 Talen

Qredits (ondernemerschap)

Papiaments basis

HACCP (voedsel veilig werken)

Papiaments gesprekken

Sociale hygiene

Papiaments spelling

Rijbewijs

Engels voor beginners 1

Managementvaardigheden (keuze uit 20 modules)

Engels voor beginners 2

Klantgerichtheid (keuze uit 9 modules)

Engels voor halfgevorderden

Zakelijke communicatie Engels (ZCE)

Nederlands als tweede taal voor beginners 1

Zakelijke correspondentie 1 (ZCN)

Nederlands als tweede taal voor beginners 2

Zakelijke correspondentie 2 (Nederlands)

Digitale vaardigheden

Excel voor beginners

Basis Computer W8 & internet explorer niveau 1

Excel voor gevorderden

Basis computer W8 & internet Explorer niveau 2

Microsoft outlook

(instructietaal Papiaments) (instructietaal Papiaments)

Training uitnodigingen en posters met Microsoft office

(instructietaal Papiaments)

Microsoft Frontpage

Trainingen

Microsoft powerpoint

Communicatie en klantvriendelijkheid

Microsoft project

Zakelijke communicatie

Hobby’s

Basis budgettering (instructietaal Papiaments)

Timmeren voor vrouwen

Secretariaatspraktijk

Aquarellen Taart decoratie

catie. u d e n e n e Volwass d om te leren! ou Nooit te

Internationale keuken Mozaïek Sieraden maken

Fundashon Forma • Kaya L. D. Gerharts 15 • Tel: +599 717 6949 • info@fundashonforma.com • www.fundashonforma.com

Je horizon verbreden

met veel plezier uit.

van de werkomstandigheden en

Hoentjen werkte met multinationals als

het helpen mee ontwikkelen van

medewerksters Perla Alberto en Paula

AKZO, Rabobank en Douwe Egberts.

de Arbodienstpraktijk op Bonaire.

Hij wilde echter graag een bijdrage

Daarnaast zorgt de positieve dynamiek

leveren aan de opbouw van iets

tussen de drie kapiteins voor een

nieuws en zijn vak in het ‘buitenland’

vooruitstrevende en inspirerende

uitoefenen, te midden van een

werkomgeving.

andere omgeving en andere culturen.

,,De klanten vinden onze dynamiek

Aangezien zijn vrouw en hij altijd al

gaaf”, vult Nicholson aan.

Naast de twee frontoffice Uijl en de bedrijfsmaatschappelijk werker Arthur Nivillac, oprichter en directeur bedrijfsvoering Carola Roeters, directeur BES accounts Ricard Nicholson is Erik Hoentjen, directeur van de grote accounts, binnen het bedrijf degene met de meeste ervaring. Hij staat bijna twintig jaar geregistreerd als bedrijfsarts.

Zijn passie om mensen te helpen beter te functioneren in hun dagelijks leven kan hij in zijn vak als bedrijfsarts helemaal kwijt. De andere twee bedrijfsartsen delen net als hij de overtuiging dat werk zoveel meer inhoudt dan alleen brood op de plank en dus enorm belangrijk is in iemands leven en een goede werkomgeving daarom bittere noodzaak is.

Zijn beroep, het vak oefent hij nog altijd

letterlijk hun horizon wilden verbreden, zijn kinderen het huis uit waren, was de stap om naar Bonaire te komen

Voorkomen is beter dan genezen Een van de belangrijkste thema’s

voor hem en zijn vrouw niet moeilijk.

binnen de ondersteuning en

En ook hij heeft op geen enkele

begeleiding die Arbo Medical BES

manier spijt. Het buitenleven hier op

biedt, is voor alledrie de artsen

Bonaire bevallen hem en zijn vrouw

preventie. Het is meteen ook een

uitstekend en in zijn functie vindt hij

thema waarin Bonaire nog behoorlijk

de uitdaging die hij zoekt. Hoentjen

wat vooruitgang kan boeken en kan

kan zich namelijk in het werk hier

ontwikkelen. De klanten van Arbo

helemaal uitleven in zijn favoriete

Medical BES hebben er dan ook

combinatie van beleid en het individu.

meestal wel oren naar. Al hebben ze er

Dat betekent niet alleen aandacht voor

begeleiding bij nodig. Meer aandacht

verzuim maar ook voor het verbeteren

voor preventie vanuit de (rijks)overheid

38

nemen voor een gezonde, veilige en prettige werkomgeving en werkomstandigheden.

In Nederland leeft dat wat meer dan hier en is men die slag nu aan het maken. Het besef en realisatie dat voorkomen van verzuim beter dan

in tegenstelling tot Nederland ook niet

Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden.

verplicht om deskundige hulp in te

diens woord men spreekt’, laten

schakelen. Voor de bedrijfsartsen staat

beiden bedrijfsartsen weten dat ze in

het belang van een Arbozorg uiteraard

de eerste plaats en bovenal gewoon

buiten kijf. Arbeidsomstandigheden

arts zijn en hun beroepsethiek hebben.

kunnen ziekmaken. De artsen houden

Als ze teveel hun oren zouden laten

dan ook spreekuren waar werknemers

hangen naar hun opdrachtgevers

gebruik van kunnen maken.

zouden ze bovendien op den duur

Bovendien kunnen medewerkers

een slechte naam krijgen en klanten

zelf een afspraak maken zonder

verliezen. Bovendien strookt dat niet

dat de werkgever dat weet en of te

met hun overtuiging dat werkgever en

horen krijgt. Deze gesprekken vallen

werknemer samen verantwoordelijk

immers net als bij andere artsen onder

zijn voor verzuim en het dus ook

medisch beroepsgeheim. Toch blijft er

samen moeten oplossen.

wel sprake van een spanningsveld; de

De werkgever faciliteert en schept de

bedrijfsartsen worden immers betaald

condities die maken dat de werknemer

door de werkgever. En het belang

zijn werk op een goede manier

van de werkgever kan conflicteren

kan doen. De werknemer heeft de

met de wensen en of behoeften van

verantwoordelijkheid om te zorgen dat

de werknemer. Zo zal een werkgever

hij zijn werk naar behoren uitvoert

iemand zo snel mogelijk weer aan

en gezond blijft. De bedrijfsarts

het werk willen hebben terwijl een

tenslotte adviseert beide partijen

werknemer daar mogelijk niet direct

als onafhankelijk en deskundige

baat bij heeft. Maar hoewel het

professional op het gebied van werk

gezegde gaat ‘wiens brood men eet

en gezondheid.

genezen is en ‘dat je dus niet ziek hoeft te zijn om beter te worden’, is een ommezwaai die langzaam maar zeker zal gaan worden gemaakt.

Maar voor het hier op Bonaire zover is, moeten er nog een aantal stappen worden gezet. Zo zijn hier bijvoorbeeld lang niet alle bedrijven overtuigd van de noodzaak van een arbodienst en zou daarom zeker geen overbodige luxe zijn. Aangezien preventie ook over het voorkomen van verzuim gaat en de werknemer en werkgever dat samen moeten oppakken, zo vinden Nicholson en collega Eric Hoentjen.

Preventie is en blijft dan ook voorlopig één van de speerpunten van Arbo Medical BES. Het voorkomen van verzuim is naar de mening van de bedrijfsartsen beter en kost op de lange termijn veel minder. Alleen heb je dan wel kennis nodig van arbeidsomstandigheden, moeten zowel werknemers als werkgevers eventuele problemen van te voren onder- en erkennen en daar verantwoordelijkheid voor nemen. Dat is geen eenvoudige taak. Volgens Hoentjen gaat het in dat proces om de groei naar een Eigen Regie aanpak. Wat wil zeggen dat werkgever en werknemers samen de verantwoordelijkheid

39

JOB Bedrijfsblad 2016

Boeken

Cijfers 1,731 Export

USD 1,378 1,175 to SITC Bonaire value acording

2012

2013

2014

x 1,000

Food & livestock

Beverages & tabacco

3

20

19

50

4

127

Stage lopen voor beginners Beschrijving

‘Stage lopen voor beginners’ is het prijswinnende handboek dat iedere stagiair(e) helpt bij een succesvolle stage. Het boek staat dan ook vol met tips en quick wins.

Crude materials, inedibles excl. fuels Mineral fuels, lubricants, etc.

624

3,838

5,440

2

1

1

De stage is een cruciaal onderdeel van de studie. Ieder jaar kijken talloze studenten met spanning uit naar deze meedogenloze vuurproef, maar desondanks gaan ze vaak toch onvoorbereid van start. Ze weten niet goed waar ze aan beginnen. Wat een slechte beoordeling, achterstand op de arbeidsmarkt en een substantieel grotere financiële afhankelijkheid tot gevolg kan hebben. Een goede voorbereiding is daarom van essentieel belang.

Animal & vegetable oils fats & waxes

0

16

0

Chemicals & related products

171

29

66

Manufactured goods

2,059

2,009

1,366

equipment

5,693

6,260

4,701

Miscellaneous manufactured articles Other commodities

1,731 1,224

1,378 470

1,175 939

Total goods

11,557

14,024

13,834

Machinery & transport

20% of total goods

imported where food and livestock in 2014

‘Stage lopen voor beginners’ maakt je wegwijs aan de hand van de verschillende fases van een stage.

Met handige quick wins en do’s en don’ts krijg je een doorslaggevende voorsprong. Je kunt er valkuilen mee ontwijken, obstakels overwinnen en onaangename verrassingen vermijden. Het resultaat zal een plezierige leerervaring en een geslaagde stage zijn. Succes gegarandeerd!

Auteur Jaap Blom ISBN 9789462542075

31

JOB Bedrijfsblad 2016

Stoppen met een

H Tekst: Tom Kok

et is een feest om een onderneming te beginnen. En om ondernemer te zijn als het bedrijf lekker loopt.

De zelfstandigheid is heerlijk en je hebt de kans om er een goed inkomen mee te verdienen.

Daarom wil je ondernemen.

Maar wat als het minder gaat?

Eerst ga je harder werken. Het moet lukken. Dan pas je het bedrijf aan om het hoofd te bieden aan de mindere omzet. Lukt het nog niet, dan ga je fors vernieuwen of bezuinigen.

Moeilijke ingrepen, maar je geeft niet op. Blijft het tegenvallen dan spreek je je spaargeld aan en neem je een aantal maanden verlies voor je rekening.

Maar wat als het zelfs dan niet beter gaat, wat dan?

Het blijft te stil en het uitzicht is niet goed. Wat je ook doet, hoe je je ook inzet, wat je ook bedenkt, het wil niet.

Door economische teruggang, doordat het product of je dienst niet aantrekkelijk genoeg blijkt en/of door moordende concurrentie. Het einde van je buffer komt in zicht. Of erger: je leent al om het hoofd boven water te houden.

Ondernemen is op het goede moment een bedrijf starten.

Ondernemen is hard werken en doorzetten waar anderen opgeven.

Maar ondernemen is ook op tijd stoppen. Als het niet wil, als het echt niet wil, dan moet je stoppen.

Voordat het je omtrekt. En dat geldt zowel financieel als voor je energie.

Het is loodzwaar om een bedrijf te trekken dat te weinig omzet maakt.

Je staat er mee op en je gaat er mee naar bed. Het beheerst je hele leven.

42

JOB Bedrijfsblad 2016

n glimlach Je bedrijf stoppen voelt als opgeven, als een nederlaag. En het is ook ellendig. Maar kijk ernaar als ondernemer. Wat oplevert, zet je door, wat niet oplevert, stop je.

Ook dat is ondernemen.

De economische recessie raakt de hele wereld, Ook op Bonaire zullen nogal wat ondernemers rond de kerst overpeinzen hoe het gaat met de zaak. En hoe de kansen zijn voor 2016.

Als je aan de rand van je geld staat en je plan voor 2016 geeft je niet het gevoel in je buik dat het zal lukken, denk dan eens reĂŤel na over de optie om zelf te stoppen. En dus voordat anderen jouw faillissement aanvragen. Het is in je hoofd een moeilijk besluit, maar verder vrij eenvoudig om uit te voeren.

Hoe werkt het zelf aanvragen van een faillissement? Je gaat naar de rechtbank en vraagt je faillissement aan. Dat is een kwestie van het formulier aanvragen, invullen en inleveren. De gang naar de rechtbank is zwaar, het gevoel als je het formulier hebt ingeleverd, is bevrijdend.

Enkele weken later heb je een zitting

van de rechtbank en daar wordt het faillissement besproken. Meestal is het een zitting van een paar minuten.

De rechter constateert dat het er niet meer inzit met het bedrijf, spreekt het faillissement uit en benoemt een curator.

Binnen enkele dagen neemt de curator contact met je op en hij of zij handelt alles verder af. Jij hoeft alleen nog maar informatie te verschaffen. Niet leuk, maar beter dan doormodderen.

Zorg wel dat je je klanten netjes inlicht.

Per slot van rekening is er een kans dat je ze in een nieuw bedrijf weer graag als klant zult hebben. Vaak is het ook mogelijk om je eigen inventaris uit het faillissement op te kopen om daarmee een nieuw initiatief te nemen.

Vanaf het moment dat de curator is aangewezen, kan jij weer gaan ondernemen. Nieuw plan, nieuwe kansen. Stoppen met een glimlach.

Ook dat is ondernemen.

43

Column

Sport

JOB Bedrijfsblad 2016

Sponsoren in de sport Tekst: Rianne van Rijswijk

Bij schaatsen zie ik altijd Aegon langs de baan en bij wielrennen denk ik direct aan de Rabobank. Deze sponsoren hebben mijn aandacht getrokken door sponsor te zijn van deze sportevenementen. Ook op Curaçao en Bonaire worden sporten gesponsord. De halve marathon bijvoorbeeld die ik laatst liep op Curaçao. De afstand van deze hardloopwedstrijd werd gesponsord door Van den Tweel supermarkt. En onderweg brachten de KLM-borden met de gelopen kilometers erop me steeds dichter bij de finish!

Uniformen | Bedrijfskleding | Sportkleding | Polo’s | Petten Veiligheidskleding | werkschoenen voorzien van bedrijfslogo Borduur | Zeefdruk Promotiematerialen | Relatiegeschenken Groothandel in Badlakens Strandlakens | Beddegoed | Tafellakens

Het lijkt me positief voor een bedrijf als Van den Tweel om wat geld te doneren ten behoeve van het organiseren van een sportevenement. Als jij als bedrijf wordt geassocieerd met een hardloopwedstrijd is dat gunstiger dan als je wordt herkent na een zuipfestijn. En dat is precies het doel van een sponsor: aandacht krijgen van interessante doelgoepen. Evenementen sponsoren is een uitstekend middel om meer bekendheid te krijgen. In ruil voor deze bekendheid wordt verwacht dat het bedrijf ook iets terug doet. Zo kregen de sporters, hardlopers in het geval van Curaçao korting als ze met KLM vlogen. Een goede deal.

Reinigen van wasgoed (wassen-drogen-strijken) Commercieel | Particulier Wasserette met zelfbediening machines (self service)

Kaya Korona/Naast FTV T 717 3983 | 717 6083 | 7003983 | info@alfome.net

En sporters zijn natuurlijk hartstikke interessant als doelgroep.

Ze hebben weet-ik-veel hoeveel kleding nodig met de bijbehorende accessories. Ze vliegen voor wedstijden naar allerlei andere landen. Ze zijn verzekerd en hebben goede voeding nodig.

Eigenlijk zouden veel meer bedrijven en vooral ook de overheid sporters moeten sponsoren. Als de overheid sporters financieel zou ondersteunen, zouden zij verder kunnen komen dan wanneer hen minder middelen ter beschikking staan.

Bijkomend voordeel is dat mensen die werkzaam zijn in een bedrijf dat zeer betrokken is bij sporters zelf ook gemotiveerd worden om zichzelf te verbeteren op fysiek niveau. Zo las ik een artikel over bankmedewerkers waarbij de helft van een bepaalde afdeling zich een maand lang bezig hield met het financieren van een sportaccomodatie en de andere helft met de financiering van een nieuwe onderwijsinstelling. Beide groepen werkemers werden gevraagd wat ze zoal in hun vrije tijd deden en hoe vaak ze in die maand hadden gesport.

De mensen van de afdeling die zich met de sportaccomodatie bezig hielden, deden anderhalf keer zoveel aan sport in die maand dan de mensen van de afdeling die de onderwijsinstelling financierden. Aldus het bewijs, sport sponsoren loont.

Stages Vacatures Werving & Selectie

En het is toch fijn om een supermarkt, een vliegmaatschappij of een verzekeringsbedrijf te zijn met fitte werknemers die minder risico lopen om door ziekte hun werk te verzuimen.

Natuurlijk biedt een actieve leefstijl geen garantie voor een beter leven, maar de kwaliteit van het menselijk functioneren is beter als je fysiek actief bent. Wie weet wil je werkgever bij volgende feestdagen nog wel een nieuwe sportactiviteit sponsoren!

www.back2dutchcaribbean.com OCAN Den Haag - Koninginnengracht 19 - info@ocan.nl BanBoneiruBék - Kaya Sábalo 13 - info@banboneirubek.com Caribisch Nederland 44

ContĂŠ haakt uw doelgroep aan !

Thunnus albacares

JOB Bedrijfsblad 2016

The Kingdom representative for the Caribbean Netherlands

Gilbert Isabella A look at zones of opportunity, brain drain and corporate citizenship in the Caribbean Netherlands

R

Tekst: Sanny Ensing | Foto: creativEnvision

epresentative, Gilbert Isabella, sits across the table with a smile and starts talking rather fast.

He has a lot of ground to cover and knows how to optimize his time. A quick bit of background information and within minutes he arrives at his vision for the three islands that form the Caribbean Netherlands today.

Y’i Kòrsou

Gilbert Isabella starts off with a grin as he says: “I am a ‘y’i Kòrsou’ (child of Curacao). I was born on Curacao in 1961. My dad was from Curacao and my mom is Dutch. I was raised in The Netherlands. We moved there when I was three years old and I spent my childhood in Holland. That’s why I am a good ice-skater.”

Isabella studied pedagogy and was a youth worker in the 1980’s. In the beginning of the 1990’s, he was active as a policy advisor for the municipality of Utrecht in the Netherlands.

He reconnected with his Antillean “roots” in Dordrecht as Program Manager of the Antillean policy.

Before his current position as Dutch Caribbean Kingdom Representative, he worked as a commissioner for the municipality of Utrecht for three years.

He was a member of the Dutch labor party. “I’ve been on the islands for over a year now and I have a great team of people around me. It is different to be

here. I am at the right place at the right moment and that means that I can improve the situation for the Caribbean Netherlands as well as be the voice of the islands in The Hague.”

A Kingdom Representative is appointed for six years. Isabella knows that he needs to work hard for the next five years but “I am not here to sit back, I want to make positive contributions to the islands.”

Zones of Opportunity

The recently published 2015-2018 program for the Dutch Caribbean has some clear recommendations that Isabella embraces – among them sustainable economic development.

“We have to look at what can be done on the islands economically.

It is beneficial to the island today to be part of the Caribbean Netherlands as it creates a positive investment climate.

There is continuity today and it’s up to us to fully make use of that advantage.

And of course we have to support the local government,” says Isabella.

With the Dutch connection in place, it is possible to support local startups and entrepreneurs. An example is Qredits, a company willing to grant micro-credits to entrepreneurs on the islands. According to Isabella, the question is why we don’t create room for experiments. He elucidates, “Give the islands a special status so that we can try out certain options that might not initially work in The Netherlands, 46

the question is why we don’t create room for experiments

JOB Bedrijfsblad 2016

but could work perfectly well on a small scale like on the islands.

Some of the rules and regulations are specifically written with The Netherlands in mind, but need to be adjusted before they can be used on the islands.”

He cites an example: “By initiating a pilot with a predetermined beginning and end, we can take responsibility and push on. In Rotterdam they used certain zones of the city as ‘zones of opportunity (kansenzones).’

They would bend the rules slightly for these specific zones. As long as your arguments are clear and transparent, changes will make room for opportunities to arise.”

According to the Kingdom Representative, one of the first things that need to be done is to create more job opportunities for the youth on the islands. The scale of the islands can be a limitation for entrepreneurship, so we seek opportunities to help free enterprise along.

JOB Bedrijfsblad 2016

“Take Patrick, a young man who started his own carwash on Saba.

He borrowed money to rent a piece of land and now needs good equipment.

The first thing that comes to mind is how do we help innovative and inspired youth like Patrick to succeed?”

Isabella continues to states his case.

“Or take the conch shell in Sint Eustatius. By cultivating the shell and getting certification in place so tourists can take them home, we create more job opportunities.

It is all about courage when it comes to entrepreneurship. That’s why I think it is important for businesses to unite so that they can stand strongly together. The government will help make improvements in all areas like education, legislation and much more.

The circle is not yet closed and a lot remains to be done, but we need people with courage to start innovative concepts.”

Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) is het centraal informatiepunt van de Rijksoverheid van Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Brain Drain

E-mail: info@RijksdienstCN.com Internet: www.rijksdienstcn.com

Isabella shows a copy of the magazine he helped create called iLanders.

It’s an inspirational publication to encourage island youth to return home and shows businesses, organizations and the government the advantages of having these children return.

Isabella explains, “I think that it is very important to find a solution to the ‘brain drain’ problem of the islands.

The idea is to stimulate the youth of the islands to come back by offering them an internship every year for a few years. That way they return to their home once a year to do an internship and keep the connection with their island alive. They will simultaneously secure a job opportunity back home when they graduate.” He looks at the magazine with pride and says, “This is something I really want to promote and we will start here at RCN (Rijksdienst Caribisch Nederland).”

It isn’t just a job the iLanders need when they return home, many of them

The first thing that comes to mind is how do we help innovative and inspired youth like Patrick to succeed?

Bonaire

Caribisch Nederland Kaya International z/n Postbus 357 Kralendijk Bonaire, Caribisch Nederland Telefoon: + 599 715 83 33 Fax: +599 717 83 30

Sint-Eustatius

Caribisch Nederland Mazinga Complex A, B Fort Oranjestraat Oranjestad Sint-Eustatius, Caribisch Nederland Telefoon: + 599 318 33 71 / 33 72

Saba

Caribisch Nederland The Bottom Saba, Caribisch Nederland Telefoon: + 599 416 39 34 48

are held back by the prices of real estate on the islands and a the lack of a competitive salary. But Isabella has a solution, “That means we also need to look at good starter homes.

These graduates come home and have been living on their own for the past four years so we need to provide for affordable housing, organize a place to come back to. This is something I am looking into.

We can even offer to pay back part of their study loan when things go well as an extra initiative to come back.”

Gilbert Isabella is looking to innovate and stimulate creativity and continuity, embedded in an open and transparent structure and, according to him, that is also what investors are looking for. “If we don’t start changing things today, we won’t have anything done tomorrow.”

Corporate Citizenship

On a final note, Isabella mentions corporate citizenship. He is really looking for ways to promote it, because he wants people to know that RCN is not sitting in an ivory tower, that the Kingdom Government is part of the community and part of the islands. “Today we have even managed to create a small budget to sponsor good community initiatives, like getting Nadia Turner, a former American idol finalist, to motivate and speak to young girls in Saba and Sint Eustatius; sponsor t-shirts for junior walks or help out with the ‘Barí’ festival at Mangazina di Rei for example.

The idea is to help each other, to connect and stand firmly next to each other, to look at the future and to take positive steps forward, together.”

JOB Bedrijfsblad 2015

Apps

Trends

SugarSync Een groot probleem waar computergebruikers dagelijks mee kampen, wordt veroorzaakt door de hoeveelheid apparaten en locaties waar ze bestanden op bewaren. Zo kan het voorkomen dat je een presentatie nodig hebt van je thuispc terwijl je bent aangekomen in Bangkok.

Met SugarSync kun je een thuis-pc, werk-pc, notebook, iPhone en BlackBerry eenvoudig met elkaar synchroniseren. Een SugarSync-account is gratis als je genoegen neemt met een

Wunderkit

Het effectief doorlopen van een gezamenlijk project, plan of een opdracht met meerdere mensen is niet voor iedereen even gemakkelijk. Het verdelen van taken, controle op de uitvoering en het bijsturen van een project zijn voorbeelden van zaken die niet altijd even soepel verlopen.

Wunderkit is een applicatie waarmee projecten waarin wordt samengewerkt netjes beheerd kunnen worden.

Bij opening valt meteen op dat Wunderkit er erg professioneel uitziet. Het creëren van een account gaat gemakkelijk en medegebruikers kunnen worden opgezocht via het adresboek, Twitter of Facebook. Op het beginscherm kunnen projecten worden aangemaakt en het scherm biedt tevens een overzicht van alle lopende projecten.

opslagruimte van 5 GB. Inloggen doe je op basis van je e-mailadres en een aan te maken wachtwoord. SugarSync ondersteunt meer platforms dan Dropbox en biedt de mogelijkheid om iedere map te delen, in plaats van alleen een standaardmap.

APP: IOS App store Prijs: gratis

APP: IOS App store Prijs: gratis Na het aanklikken van een project volgt een lijstje waaruit ‘dashboard’, ‘tasks’ of ‘notes’ gekozen kan worden.

Via dashboard kan de gebruiker het hele project goed overzien. Bij ‘tasks’ kan men taken toevoegen en beheren.

Voor elke taak kan men vervolgens een deadline stellen, aangeven wie het moet doen en wat er gedaan moet worden.

Dit is na de eerste keer allemaal erg helder, voor zichzelf sprekend en dus zeker een pluspunt van Wunderkit.

Doordat de applicatie werkt met korte omschrijvingen en steekwoorden behoudt de gebruiker het overzicht.

Ook als er aan meerdere projecten tegelijk gewerkt wordt. Uiteraard is een applicatie als Wunderkit alleen nuttig als veel mensen er gebruik van maken.

Het is dan ook jammer dat er vooralsnog geen android-versie van is.

Qlikview

Voor de meeste gebruikers moet een mobiele applicatie simpel te bedienen zijn en er grafisch mooi uitzien. De BI-app van QlikView ziet er voor een beginnende gebruiker erg lastig uit en deze app is ook zeker geen grafisch hoogstandje.

Met QlickView kunnen niet alleen documenten bekeken worden.

De app biedt de mogelijkheid om ook andere zakelijke sheets als analyses en beeldbestanden te bekijken. Na flink wat oefening gaat het bijna vlekkeloos.

APP: IOS App store Prijs: gratis Hier schuilt dan ook meteen het probleem van QlickView. De applicatie is moeilijk te doorgronden voor hen die met dit soort apps geen ervaring hebben.

Voordat de app goed werkt ben je een aantal dagen verder en daar hebben velen geen geduld voor.

Dat is jammer, want QlickView is voor de standvastige op deze wereld een goede app voor op de zaak. Ideaal tijdens een vergadering of bij het voorbereiden van een presentatie.

49

Instagram will take off Instagram reclame boekt goede resultaten voor haar adverteerders . De foto - sharing app zegt dat hun advertentie recall 2,8x hoger is dan andere online reclame-platforms.

Effectum Met Effectum, een Nederlandse groepsagenda, kun je documenten uitwisselen.

Bij het starten van de app valt gelijk het strakke uiterlijk op. Het is overzichtelijk, alles wordt duidelijk ondergebracht. Kortom ultiem gebruiksgemak. In Effectum kunnen groepen gemaakt worden en als er voor die groep een nieuw agenda-item is, krijgt iedereen een ‘pushbericht’ zodat men dat ook weet.

“Sorry, vergeten!” is dus verleden tijd.

Effectum synchroniseert alles netjes via iCloud en is daarom ideaal. Buiten de agenda-functie om heeft Effectum nog een aardigheidje: locaties delen. Hierdoor staat bij de afspraak niet alleen waar de locatie is, maar is ook te zien waar de deelnemers zijn. Altijd handig, iedereen kan zien wie er in de file staat of nog aan de koffie zit bij de buurman. De afspraak bestaat uit een paar tabbladen. Het eerste tabblad laat de belangrijkste zaken zien en achter de paperclip hangen vervolgens alle documenten, foto’s en andere bijlagen.

Uiteraard is het ook mogelijk om bestanden via de computer aan een afspraak toe te voegen. Dit is wel zo handig, hierdoor heb je niet het gedoe met heen- en weer mailen van bestanden om ze op de telefoon te krijgen.

APP:IOS Apple Store Prijs: €0,79

JOB Bedrijfsblad 2016

De jaarlijkse bijdrage en eigen vermogen Tekst: Dick ter Burg

Elke onderneming wordt door de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK) jaarlijks ingeschaald op basis van het eigen vermogen (EV).

Voor deze inschaling op 1 januari hanteert de KvK het EV dat de onderneming op dat moment heeft.

Punt is echter dat veel bedrijven pas in het derde kwartaal de cijfers van het voorgaande jaar krijgen.

Het daadwerkelijke EV in het derde kwartaal kan in de praktijk dus blijken af te wijken van het door de KvK in januari veronderstelde vermogen.

Dat is op te lossen.

Het EV dat op 1 januari van een jaar in het handelsregister staat vermeld, wordt verondersteld het meest actuele EV te zijn. Op basis daarvan plaatst de Kamer elke onderneming in een bepaalde schaal waaraan een bedrag voor de jaarlijkse bijdrage is gekoppeld. Dit bedrag dient de onderneming aan de KvK te betalen.

Het kan dus, zoals aangegeven, voorkomen dat deze bijdrage en dus inschaling niet overeenkomt met het bedrag dat in de in het najaar uitgekomen jaarrekening komt te staan. Dit is op te lossen door het afwijkende bedrag op het moment van het uitkomen van de jaarrekening meteen door te geven.

Dat kan dan leiden tot een andere inschaling dan die op 1 januari is vastgesteld en dus een hogere of juist lagere bijdrage. Afhankelijk van de uitkomst stelt de Kamer een aanvullende nota of creditmemo op voor het teveel of te weinig betaalde. Men dient overigens rekening te houden met het feit dat de minimumschaal bij 0 begint.

Elke onderneming - ook bij een negatief EV- dient tenminste schaal 1 te betalen.

Klein- of Grootbedrijf?

Het EV is niet alleen belangrijk voor de hoogte van de jaarlijkse bijdragen.

Het maakt tevens het onderscheid tussen een Kleinbedrijf of een Grootbedrijf.

Op basis van de wet is een bedrijf met een EV groter dan 55.865,92 USD een 50

Grootbedrijf. Heeft het bedrijf minder dan dit bedrag dan valt het automatisch onder het Kleinbedrijf. Een belangrijk verschil, omdat de vertegenwoordiging en het kiesrecht als ondernemer hiervan afhangt.

Het bestuur van de Kamer bestaat uit vijf leden die de andere ondernemers op Bonaire vertegenwoordigen. Drie leden voor het Kleinbedrijf en twee voor het Grootbedrijf. Er zijn recent verkiezingen geweest voor het Grootbedrijf (december 2015) waarbij de leden (officials) van het Grootbedrijf konden stemmen voor hun vertegenwoordiger. Als men als ondernemer ingeschreven staat in het handelsregister, een EV heeft van meer dan 55.865,92 USD en de ondernemer geen oproepkaart heeft gekregen, zijn de gegevens niet correct verwerkt in het handelsregister. In dat geval is het raadzaam om bij het handelsregister na te gaan of alle gegevens wel kloppen.

Niet in de laatste plaats omdat men daarmee ook aanslagen achteraf kan voorkomen.2015) waarbij de leden (officials) van het Grootbedrijf konden stemmen voor hun vertegenwoordiger.

Ben je als ondernemer ingeschreven in het handelsregister, heeft je bedrijf een EV van meer dan 55.865,92 USD en heb je geen oproepkaart gehad, dan zijn je gegevens niet correct verwerkt in het handelsregister.

Check dan ook even of alles up to date is en voorkom aanslagen achteraf.

Laat ons u helpen met uw verzuimmanagement met respect voor uw medewerkers en met oog voor uw belangen!

• Meerwaarde voor Werkgever én Medewerker!

• Volledige professionele Arbodienstverlening (RI&E, Verzuimbegeleiding en Arbozorg)

• Alle keuringen (Aanstellingskeuringen en Pensioenkeuringen)

• 3 Bedrijfsartsen, Bedrijfsmaatschappelijk werker, Psycholoog en Veiligheidsdeskundige.

• 4 talen: Papiaments, Nederlands, Spaans en Engels • Voor grote én kleine werkgevers • Aantrekkelijke tarieven

T +599 717 3100 - www.arbomedicalbes.com - info@arbomedicalbes.com

Een complete bril vanaf $

Montuur inclusief enkelvoudig dun geslepen glazen met een superontspiegeling en hardingslaag.

170

Kaya Grandi 21, Bonaire T +599 717 8815 E opticaantillanabonaire@live.nl

48

Profiel Foto: Diana

Missie: Zorg dragen voor huis en gezin door stabiliteit en zekerheid te bieden en een voorbeeld gezin voor de kinderen en anderen te zijn.

Geschiedenis: De Colombiaanse Diana Clementina werd op 1 maart 1985 in Colombia geboren.

Toen haar moeder in 1995 naar Bonaire emigreerde, wilde zij aanvankelijk liever samen met haar broer bij haar vader in Colombia blijven. Toen zij en haar broer twee jaar later in 1997 toch naar Bonaire afreisde, hield ze het na een jaar op het eiland voor gezien. Tijdens de grote vakantie in Colombia besloot ze niet terug te gaan naar Bonaire en haar vooropleiding in Colombia af te maken.

Drie jaar later (2001) keerde ze definitief terug naar Bonaire om hier verder te studeren en rondde op Bonaire haar MBO-opleiding Basisadministratie af.

Gedurende haar opleiding leerde ze haar huidige man kennen. Ze trouwden in 2005 en konden in 2006 hun eerste kind, een dochter, verwelkomen. Werkzaam als administratief medewerker bij haar voormalig stage bedrijf Autocity bleef de inmiddels kersverse moeder zichzelf ontwikkelen en doorleren door allerlei cursussen en trainingen te volgen op het gebied van Human Resource Management en Arbeidsrecht BES. Diana wilde echter verder groeien dus ruilde ze na vier jaar haar baan bij Autocity in voor een betrekking bij PWC. Toen ze hoorde dat ze bij Best Brands iemand zochten die de administratie kon runnen, greep ze die kans om door te groeien met beide handen aan en werd hoofd administratie.

Naam Diana Clementina Bedrijf Best Brands Bonaire Functie Hoofd administratie Geboren Colombia 1985 Doel Vooruitgang; blijven groeien, blijven leren en ontwikkelen

Passie Gezin, familie, body building, fitness en reizen Boeken BiografieĂŤn Film Minions Muziek RMB, Bachata 53

Toekomst: Voor de toekomst heeft Diana Clementina voor zichzelf niet echt grote wensen. Ze wil in ieder geval op Bonaire blijven. Ook omdat ze hier op relatief jonge leeftijd al vrijwel alles heeft bereikt wat ze wilde: een goede baan, een huis, een man, twee kinderen (haar zoon werd in 2011 geboren). Haar gezin en familie komen op de eerste plaats. Zij zijn tevens haar drijfveer om door te blijven groeien.

Het mag hen aan niets ontbreken.

Ze wil dat ze krijgen wat zij nooit had.

En dat gaat niet alleen om materiĂŤle zaken als speelgoed of dure kleren. Ze wil dat ze de wereld zien en andere culturen leren kennen.

Het allerbelangrijkst is volgens haar om zoveel mogelijk tijd met het gezin door te brengen.

JOB Bedrijfsblad 2016

Natuur en milieu Tekst: Tom Peeters | Foto: Conté

Je staat er als ondernemer misschien niet altijd bij stil, maar sommige bedrijfsactiviteiten hebben invloed op de natuur en het milieu van Bonaire. Er zijn dan ook ondernemers die zich afvragen af hoe dat zit terwijl anderen er maar liever niet teveel over nadenken. Welke regels gelden op Bonaire en waar moet je als ondernemer rekening mee houden bij het uitoefenen of uitbreiden van je bedrijf?

Grote inrichtingen

Grote bedrijven (volgens de milieuregels ‘grote inrichtingen’ genoemd) vallen sinds 2015 onder de regels van de Wet Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer BES (de Wet VROM BES). Op Bonaire zijn dat tot nog toe slechts de inrichtingen die grote hoeveelheden aardolieproducten opslaan, maar de lijst kan worden uitgebreid. Volgens de VROM BES-wet moeten grote inrichtingen aan strenge voorschriften voldoen om calamiteiten te voorkomen en om de risico’s voor het milieu te reduceren.

Het aanvragen van een milieuvergunning is voor grote inrichtingen dan ook niet eenvoudig en de voorwaarden om een vergunning te verkrijgen vereisen vaak flinke investeringen.

Kleinere inrichtingen

Naast de Wet VROM BES bestaat er ook de Hinderverordening die nog steeds van kracht is.

Deze hinderverordening is alleen

Ondernemen op Bonaire Juridische kansen en uitdagingen

van toepassing op activiteiten die bij Eilandsverordening zijn vastgesteld.

Het is vaak lastig eilandsverordeningen te achterhalen omdat die niet altijd (juist) zijn gepubliceerd. Maar als u bijvoorbeeld van plan bent om meer dan 300 kippen of 50 varkens te gaan houden, of meer dan 8 autowrakken te gaan slopen of energie te gaan opwekken met een windpark of een generator van meer dan 1 MW heeft u een hindervergunning nodig.

Het aanvragen van deze vergunning is iets eenvoudiger.

Al zal het Bestuurscollege ook in het geval van een hindervergunning voorwaarden stellen om risico’s voor het milieu te voorkomen.

Activiteitenbesluit

Naast de hiervoor genoemde vergunningen wordt ook nagedacht over een set van algemene regels voor kleine bedrijven die zich bezighouden met activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor het milieu. Het betreft dan bijvoorbeeld garagebedrijven, tankstations, supermarkten, hotels, restaurants, etc. Voor deze bedrijven is het de bedoeling dat er een regeling komt waarbij deze ondernemingen worden ingedeeld in categorieën.

Iedere categorie zal een aantal standaardvoorschriften bevatten waaraan alle bedrijven binnen de betreffende categorie zich dienen te houden. Te denken valt daarbij aan het gebruik van lekbakken, filterinstallaties en/of andere zaken.

Men zal zich kunnen voorstellen dat het niet gemakkelijk is om dergelijke regels te ontwerpen en vast te stellen.

Het is voor vele kleine ondernemers 16 54

een onwelkome ontwikkeling. Zij runnen al jarenlang hun onderneming en zullen nu worden geconfronteerd met door het activiteitenbesluit verplichte nieuwe investeringen. Het is dan ook één van de redenen waarom dit besluit nog niet is ingevoerd. Als nieuwe ondernemer verdient het echter zeker de aanbeveling om met een scheef oog naar de regels in Nederland te kijken en de investeringen daarop af te stemmen.

Dat voorkomt zeer waarschijnlijk dat er later aanpassingen nodig zullen zijn.

Natuur

Natuur is een dierbaar goed en één van de ‘unique selling points’ van Bonaire.

De natuurbescherming gaat daarom uit van drie peilers: gebieden, activiteiten en planten en soorten.Het marinepark en Washington Slagbaai zijn parken die speciale bescherming genieten.

In deze parken mag niets worden verstoord en mogen bepaalde activiteiten niet worden uitgevoerd.

De beschermde planten en soorten zijn uitgebreid beschreven in verschillende verdragen en het Eilandsbesluit natuurbeheer. Zonder een ontheffing al of niet gekoppeld aan een vergoeding mogen die planten en soorten niet worden aangetast. In hetzelfde Eilandsbesluit Natuurbeheer is ook een lijst met activiteiten opgenomen die aan wet- en regelgeving onderhevig dan wel verboden zijn. Als ondernemer is het dus verstandig om na te gaan of je bedrijfsactiviteiten daarop voorkomen.

Is dat het geval, zal men in sommige gevallen een milieueffectrapportage moeten opstellen.

JOB Bedrijfsblad 2016

Conclusie Milieueffectrapportage

Bij sommige initiatieven en activiteiten dient een milieueffectrapportage te worden opgesteld. In zo’n rapport worden de gevolgen van een bepaald initiatief, activiteit en/of project voor het milieu in kaart gebracht. Het opstellen van een goed milieueffectrapport is niet eenvoudig en vereist meer dan eens gespecialiseerde hulp.

Ondernemers en initiatiefnemers van projecten zien dit rapport vaak als een noodzakelijk kwaad, maar eigenlijk is het een uitgelezen kans om alle belangen zorgvuldig af te wegen en alle belanghebbenden op een rij te zetten.

In een milieueffectrapport worden namelijk de consequenties van

verschillende uitvoeringswijzen (alternatieven) geĂŻnventariseerd, opdat er een weloverwogen besluitvorming over kan plaatsvinden.

Bij deze besluitvorming worden de verschillende belangen en mogelijkheden afgewogen tegen de economische belangen (lees: de kosten van verschillende alternatieven). Tenslotte kan het zijn dat op basis van al deze afwegingen die door de milieueffectrapportage naar voren zijn gebracht voor een minder gunstig alternatief wordt gekozen vanwege de kosten.

17 55

Met het toenemen van de bedrijvigheid op Bonaire, eisen natuur en milieu een steeds grotere plaats op. Het wettelijk kader voorziet al in een stelsel van regels. Ook al zijn die niet op alle punten even doorzichtig. Alle inrichtingen, van groot tot klein, hebben of krijgen te maken met deze milieuregels.

Milieu wet- en regelgeving zou dan ook eigenlijk onderdeel moeten zijn van ieder businessplan. Voor wat betreft natuur staat de bescherming van gebieden, planten en soorten voorop.

Bij bepaalde activiteiten die onder het bereik van de milieuregels vallen, is het opstellen van een milieueffectrapportage vereist . En zo krijgt ook dit aspect een plaats in het ondernemen op Bonaire.

JOB Bedrijfsblad 2016

INTERNATIONALE KANSEN CARIBISCH NEDERLAND

56

JOB Bedrijfsblad 2016

N MET HET FISCALE STELSEL VAN Tekst: Jaap Rutger Kos

Het belastingstelsel dat sinds 1 januari 2011 in Bonaire, Sint Eustatius en Saba van kracht is, is in internationaal opzicht uitzonderlijk te noemen. Dit is vooral gelegen in het feit dat er onder bepaalde voorwaarden geen vennootschaps- of winstbelasting wordt geheven. Al is dat in de Caribische regio op zichzelf niet zo bijzonder. Wat wel bijzonder is, is dat men dit realiseerde binnen een in de fiscale wereld als serieus bekend staand land als Nederland op een manier die de toets van de toenemende kritiek op fiscale concurrentie kan doorstaan.

C

aribisch Nederland heeft daarmee een unieke troef in handen om internationaal georiënteerde bedrijvigheid aan te trekken. Ook al heeft dit nog niet direct geleid tot tastbare resultaten voor de inwoners van Caribisch Nederland.

De uitdaging is om de onbekendheid en koudwatervrees bij potentiële bedrijven voor een vestiging in Caribisch Nederland op te heffen.

Naar verwachting zal het niet eens nog eens vijf jaar duren voordat de eerste multinational een basis voor hoogwaardige dienstverlening in Bonaire opent. Mits er uiteraard naar aanleiding van de evaluatie door de Commissie-Spies geen nadelige fiscale systeemwijzigingen zullen worden doorgevoerd.

Meeromvattend dan alleen ‘geen vennootschapsbelasting’ Zoals gezegd is het ontbreken van een vennootschapsbelasting op zichzelf niet uniek. Het komt namelijk ook voor in nabijgelegen oorden als de Britse Maagdeneilanden, Anguilla en de

Kaaimaneilanden. Deze zogenaamde ‘zero tax’-jurisdicties hebben daardoor een behoorlijke financiële sector kunnen opbouwen. Dergelijke jurisdicties worden echter steeds meer in het nauw gedreven door de geïndustrialiseerde landen, waaronder de lidstaten van de Europese Unie inclusief Nederland.

Men wil voorkomen dat bedrijven (papieren) winst laten ‘vallen’ in belastingparadijzen waar in de praktijk weinig tot geen reële activiteiten worden uitgevoerd. Dat zou volgens de critici namelijk ten koste gaan van de belastingopbrengst in andere landen, waar de toegevoegde waarde daadwerkelijk wordt gerealiseerd.

Dat nota bene Nederland met ingang van 2011 binnen zijn eigen landsgrenzen een ‘zero tax’belastingregime heeft geïntroduceerd, is op het eerste gezicht dan ook opmerkelijk. Wie zich beter in de materie verdiept, zal echter ontdekken dat de manier waarop en de voorwaarden waaronder de heffing van vennootschapsbelasting achterwege blijft principieel verschillen van de typische ‘zero tax’-landen.

57

Voldoende reële economische binding In Caribisch Nederland mag alleen gebruik gemaakt worden van het ontbreken van een vennootschapsbelasting door bedrijven die een voldoende reële economische binding met één of meer van de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben. Hiervoor is een ingenieuze set voorwaarden in de wet opgenomen. Vanwege hun technische aard worden deze voorwaarden hier echter niet verder behandeld.

Feit is dat een belastingplichtige alleen op verzoek buiten de reikwijdte van de vennootschapsbelasting kan blijven als hij of zij aan deze voorwaarden voldoet.

Als dit niet of onvoldoende het geval is, wordt alsnog vennootschapsbelasting geheven conform de EuropeesNederlandse regelgeving.

Door het op die manier in te bedden is zeker gesteld dat bedrijven die niet voldoende werknemers ter plekke of andere relevante binding met Caribisch Nederland hebben, geen gebruik kunnen maken van de afwezigheid van vennootschapsbelasting. Zo wil men voorkomen dat ondernemingen die nauwelijks bijdragen aan de lokale

JOB Bedrijfsblad 2016

Bonaire

Saba

Bonaire, an island municipality of the Netherlands, lies off Venezuela’s coast in the southern Caribbean. It’s an acclaimed diving and snorkeling destination whose reef-lined coast is protected within the Bonaire National Marine Park.

Beyond its rich marine life, the island shelters lizards, donkeys and hundreds of birds within the beaches, lagoons, caverns and desertlike hills that comprise its immense Washington Slagbaai National Park.

The island of Saba rises majestically from her summit to caress the clouds... She Untouched by the quickening pace of th a moment.... and the moment within wh Caribbean; safe, friendly and charming and below her waterline.

Country Netherlands Capital Kralendijk Dialing code +599 7 Currency United States Dollar Population 18.905 Official language Papiamentu / Dutch

Country Netherlands Capital The Bottom Dialing code +599 4 Currency United States Dollar Poulation 1811 (2012) Official language English / Dutch

economische ontwikkeling kunnen profiteren van het fiscale stelsel.

Het belastingregime van Caribisch Nederland heeft dus een principieel ander en sympathieker karakter dan de typische ‘zero tax’-jurisdictie.

Toegang tot nieuw onderhandelde Nederlandse belastingverdragen Een concreet voordeel van deze bijzondere vorm van ‘zero tax’ is dat Nederland de eilanden van Caribisch Nederland zonder schaamte mee kan nemen in onderhandelingen met andere landen over belastingverdragen.

Deze verdragen zijn overeenkomsten tussen staten waarin afspraken zijn gemaakt over hoe de belastingheffing verloopt in grensoverschrijdende situaties. Voor internationaal opererende bedrijven is dit vaak cruciaal.

Zij hebben er immers niet veel aan als bijvoorbeeld een dochteronderneming in Caribisch Nederland geen vennootschapsbelasting hoeft te betalen, maar het hoofdkantoor in het thuisland wel het vollepond aan

heffingen over de winst uit Caribisch Nederland dient te bekostigen.

In belastingverdragen kunnen dit soort zaken beter geregeld worden.

Normaal gesproken zijn staten er niet happig op om volwaardige belastingverdragen te sluiten met ‘zero tax’-jurisdicties. Het blijft dan vaak bij een miniverdrag of zelfs helemaal niets.

Maar in de sinds 10-10-10 gestarte onderhandelingen voor nieuwe en herziene belastingverdragen wordt Caribisch Nederland standaard meegenomen. Weliswaar op een bijzondere manier vanwege de bijzondere eigenschappen van het fiscale stelsel, maar daarom niet minder aantrekkelijk.

Zo kon het dan ook dat het belangrijke belastingverdrag tussen Nederland en China sinds 1 januari 2015 mede van toepassing is op Caribisch Nederland.

Waar wachten we op?

Ondanks deze dit positieve plaatje gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat zich nog maar weinig internationale 58

ondernemingen in Caribisch Nederland hebben gevestigd sinds 1 januari 2011. Dit is echter niet veel meer dan een kwestie van geduld en doorzettingsvermogen. Ze gaan komen.

Op de eerste plaats heeft het uitbreiden van de bestaande Nederlandse belastingverdragen tijd nodig, omdat daarvoor instemming door de verdragspartners is vereist.

Dat zijn tijdrovende en kostbare processen, waardoor de Nederlandse overheid in de praktijk wacht met heronderhandelen tot een moment dat er op meerdere fronten aanpassingen gewenst zijn. Desalniettemin beginnen de nieuwe belastingverdragen nu binnen te druppelen en het verdrag met China is niet de minste!

Op de tweede plaats is het niet zo dat bedrijven van de weeromstuit activiteiten over landsgrenzen heen gaan overplaatsen. Het gaat hier vanwege de aard van het fiscale stelsel van Caribisch Nederland met de reële, economische bindingsvereisten namelijk niet over papieren structuren. Het gaat

JOB Bedrijfsblad 2016

Sint Eustatia

m her clear azure waters, stretching is like no other Caribbean destination. he modern world, an island caught within hich she’s captured you ask? The old with exquisite natural beauty both above

Unaffected by regional tourism trends and fads St Eustatius is not your average Caribbean island, so just close your eyes and imagine the Caribbean about 25 or 30 years ago. Clean, unhurried and unspoiled. Pristine living, practically no crime, reefs teeming with fish. Gentle trade winds. People as warm and genuinely friendly as ever. Now open your eyes and discover the beautiful little island of Sint Eustatius, affectionately known as Statia.

Country Netherlands Capital Oranjestad Dialing code +599 3 Currency United States Dollar Poulation 3877 (2012) Official language English / Dutch

hier om werknemers, mensen met eventueel gezinnen die naar Caribisch Nederland overgeplaatst en/of lokaal geworven moeten worden. Het gaat over medewerkers die eventueel elders afgevloeid moeten worden. Het is daarom logisch dat men eerst de kat uit de boom kijkt. In dat kader is fiscale stabiliteit dan ook belangrijk.

Ten slotte moet het fiscale stelsel aan de man worden gebracht. Om het stelsel meer bekendheid te geven is een internationaal netwerk onmisbaar.

Meijburg & Co Caribbean, lid van het KPMG-netwerk, is momenteel het enige gespecialiseerde belastingadvieskantoor met een dagelijkse CaribischNederlandse praktijk en met plaatselijk fiscaal gespecialiseerd personeel in dienst. Alleen vanuit een dagelijkse beoefening van het fiscale vak en ervaring ter plekke kan immers een nieuw belastingsysteem werkelijk worden doorgrond. Met plaatselijk personeel is het mogelijk om vervolgens de vertaalslag te maken naar het internationale speelveld.

59

JOB Bedrijfsblad 2016

is het jaar voor actie!

Tekst: Dick ter Burg

Tijd voor actie

In 2015 heeft de KvK veel tijd en energie gestoken in het verbeteren van de interne huishouding. Zo is er een flinke slag geslagen met het op orde brengen van het handelsregister en maken nieuwe instructies de zaken duidelijker voor zowel de klanten als medewerkers van de KvK. Van het feit dat nog niet alles altijd even goed gaat, is de Kamer zich bewust.

Maar vergeleken met de situatie van een aantal jaren terug heeft de Kamer intussen flinke vooruitgang geboekt.

Deze vooruitgang betekent echter niet dat de Kamer nu op zijn lauweren kan rusten.

Er moet nog steeds het een en ander gebeuren.

Dit jaar wil de Kamer daarom wederom laten zien dat de organisatie het kan.

2016 in “a nutshell”

Voor het jaar 2016 heeft de KvK het vizier vooral gericht op het verbeteren van de performance van ondernemers die daar behoefte aan hebben. Via het aanbod van diverse cursussen, trainingen, workshops, evenementen en (netwerk)bijeenkomsten probeert de Kamer de steeds groter wordende groep van (startende ondernemers te bereiken en te voeden met kennis en kunde. De KvK zal dan ook maandelijks meerdere bijeenkomsten gaan organiseren die gehouden kunnen worden aan de Kaya Amsterdam. Dit is het nieuwe kantoor waar de Kamer vanaf 1 december

in is getrokken. Het zal vooral gaan om snelle en korte trainingen.

Zo zal iedereen de kennis kunnen verwerven en hoeft niemand te lang weg te zijn van zijn of haar kantoor en/of onderneming. Maar 2016 betreft niet alleen trainingen en bijeenkomsten.

Het is de KvK ook om de dienstverlening aan de klanten te doen, die moet nog beter. Zo wil de Kamer uittreksels nog sneller afgeven. Het liefst meteen bij bestelling als de informatie in het dossier klopt. Daarnaast komt er een gloednieuwe website met veel meer mogelijkheden, gaat de KvK folders uitgeven en andere reclame maken op het gebied van ontwikkeling van ondernemerschap en zal ook het advies en de informatie van de businessconsulenten worden uitgebreid. Vanaf 1 januari werken er drie adviseurs bij de KvK die de klanten zullen bijstaan op het soms moeilijke pad van enterpreneurschap en hen zullen helpen beter en sneller hun weg te vinden.

Het jaar 2016 wordt dan ook het jaar waarin de KvK zich meer en meer zal laten horen op het publieke terrein.

Eén van de wettelijke taken van de Kamer is het gevraagd en ongevraagd adviseren van de overheid en meer specifiek het Bestuurscollege (BC) van Bonaire over economische aangelegenheden.

Dit gebeurt in de ogen van de KvK nog te weinig en dus is het een speerpunt voor 2016.

60

De uitdaging voor Bonaire

De overheid is er onder andere voor het maken van beleid voor de inwoners en bedrijven op Bonaire. Die taak is op Bonaire toebedeeld aan de eilandelijke en de rijksoverheid. Dat beleid dient twee doelen.

Bonaire moet aan de ene kant voldoen aan de regels die wettelijk zijn vastgesteld en daarnaast moet het beleid er voor zorgen dat Bonaire vooruitgaat. Voorbeelden hiervoor zijn een betere structurering van het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan en de implementatie van de wegenverkeerswet die het veiliger moet maken op de weg.

Over al deze zaken moet de overheid nadenken en beleid uitstippelen. Daarbij is afstemming met de praktijk noodzakelijk.

De centrale vraag moet dan ook zijn: wat is het hoger liggende doel en hoe komen we daar?

Zo’n vraag betekent dat je keuzes moet maken en knopen door moet hakken.

Inherent aan het maken van keuzes en het doorhakken van knopen is echter dat je niet iedereen tevreden kunt houden en daar ligt de ware uitdaging voor Bonaire.

Men kan niet blijven praten. Uiteindelijk zal actie ervoor moeten zorgen dat Bonaire verder komt. Je kan blijven praten over welke weg het beste is, maar op een gegeven moment moet iemand gaan lopen om bij het gewenste einddoel uit te komen.

Het gaat er daarbij niet om of je meteen goedloopt, de weg naar het einddoel is immers niet helemaal te overzien en

JOB Bedrijfsblad 2016

Een nieuw jaar betekent nieuwe kansen en frisse ideeën ook al gaan oude problemen gewoon mee naar het nieuwe jaar. De Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK) wil in 2016 afrekenen met een aantal nog voortslepende zaken en van 2016 het jaar van actie en resultaten maken. mogelijke hindernissen en/of obstakels in de toekomst evenmin.

De kunst is om van start te gaan, gaandeweg goed om je heen te kijken en uiteindelijk tot resultaten te komen.

Onderweg kun je natuurlijk altijd nog bijsturen en de weinige tijd en energie van alle partijen beter leren te benutten.

Iedereen heeft immers een ingrediënt voor de taart die Bonaire wil maken.

Al die ingrediënten samen vormen de taart, laat je ingrediënten weg dan kan de taart mislukken. Het begint dus, zoals aangegeven, met het vaststellen van het hoger liggend doel. Waar willen we naar toe met Bonaire? Dat is voor iedereen weliswaar anders, maar op sommige vlakken is er zeker consensus te bespeuren. Zo wil iedereen economische vooruitgang, terugdringing van de armoede en een gezonde en fijne plek om te wonen waar de natuur een zeer belangrijke rol speelt. Op zichzelf geen moeilijke zaken, totdat men vraagt hoe dit te bereiken.

Partijen dienen allereerst een plan te maken dat van abstract naar concreet leidt.

Uiteraard is dit afhankelijk van de mate van actie, de actie zelf en bij welke partij de uitwerking ligt.

Genoemd plan dient op hoofdlijnen te leiden tot het hoger liggende doel.

Goede voorbeelden zijn het Masterplan en het Strategisch toeristisch plan.

Twee belangrijke documenten die moeten bepalen welke kant het eiland opgaat.

En toch slepen deze plannen al jaren voort zonder echte vooruitgang. De wil is er wel maar het is de vraag of alle partijen ook goed bezig zijn. Is iedereen voldoende kritisch naar elkaar? Heeft Bonaire de expertise in huis om dit af te handelen of moet het eiland hulp van buitenaf vragen?

Kan Bonaire dat betalen of moet het eiland elders financiering gaan zoeken? Dit zijn slechts enkele vragen die, zo blijkt in de praktijk, soms moeilijk te beantwoorden zijn. Feit is echter ook dat Bonaire niet echt verder komt. In 2015 is er immers niet zo heel veel gebeurd om de kwakkelende economie vooruit te helpen. En als Bonaire het niet eens kan worden over de plannen die gemaakt moeten worden, hoe kan het eiland dan dichterbij het doel komen?

Maak de plannen af

Dus allereerst zal de focus van de overheid en alle partijen die er direct mee te maken hebben, moeten liggen op het (af)maken van de plannen. Maak de beste mensen vrij of huur hen in om het plan te schrijven en zorg er daarnaast voor dat het plan op een breed draagvlak kan rekenen.

Politiek kan immers grillig zijn en het is jammer en een nodeloze investering als een bepaalde actie ineens 180 graden draait, omdat het politieke klimaat is veranderd.

Ondernemers en investeerders hebben behoefte aan duidelijkheid. Zij willen weten waar Bonaire heengaat en en of ze hun investering zullen kunnen terugverdienen.

61

Iedereen heeft een ingrediënt voor de taart die Bonaire wil maken: al die ingrediënten samen vormen een taart, maar laat je ingrediënten weg dan kan het op een mislukking uitlopen.

Een plan moet daar antwoord op geven.

En natuurlijk zullen er dan mensen ontevreden zijn of worden en zullen er mogelijk ook investeerders zijn die weglopen. Maar duidelijkheid zal ook een grote groep nieuwe investeerders aantrekken die hun geld in de economie van Bonaire willen steken. Want Bonaire heeft potentieel en biedt kansen.

Dus laten we starten met het planten van een stukje ondernemerschap in het hart van de economie van Bonaire. De KvK wil en zal hier zeker aan gaan bijdragen in 2016 en de jaren die komen.

JOB Bedrijfsblad 2016

Samen de paden effenen voor

investeerders Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: creativEnvision

Met drie directies zonder directeur heeft Nereida ‘Nerry’ Gonzalez, de eilandsecretaris van het openbaar lichaam Bonaire (OLB) een flinke kluif aan het in deze tijden van verandering toch niet al niet gemakkelijk aan te sturen ambtelijk apparaat.

Want er moet verbeterd worden, procedures moeten efficiënter en transparanter, de taken en verantwoordelijkheden duidelijker, de service klantvriendelijker en de samenwerking tussen de afdelingen en directies soepeler en op structurele basis.

In dat kader werkt de eilandsecretaris op dit moment vooral aan de samenwerking en de verbetering van processen en procedures van en tussen de directies Toezicht en Handhaving (TH) en Ruimtelijke ontwikkeling (RO).

N

erry Gonzalez vertegenwoordigt als eilandsecretaris het hoogste orgaan binnen de ambtelijke overheid van het OLB. Aan haar leggen de directeuren van de vier directies Toezicht en Handhaving (TH), Samenleving en Zorg (SZ), Bedrijfsvoering en Ondersteuning (BO) en Ruimtelijke Ontwikkeling (RO) verantwoording af.

Van deze directies hebben er echter drie geen directeur meer. Maar aangezien de selectie van de nieuwe directeuren in feite rond is en alleen nog moet worden geformaliseerd, is de verwachting dat er ergens in de eerste helft van dit jaar weer drie kapiteins aan het roer van de directies zullen staan.

Werken aan de basis

Ondertussen gaat het werk gewoon door. Bovendien zijn er sinds het nieuwe bestuurscollege is aangetreden in april 2015 naast reeds lopende ook verschillende nieuwe verbeterprocessen opgestart.

Het verbeteren van de processen en procedures en het stimuleren van de samenwerking tussen TH en RO is daar één van. Het gaat daarbij vooral om vier vergunningen; de bouwvergunning en de bouwcommissie, de drank- en 63

horecavergunning, de milieuvergunning en de vestigingsvergunning. Op basis van deze vergunningspeerpunten worden processen en procedures, de in- en externe communicatie, de klantvriendelijkheid en service aangepakt.

Als eerste heeft Nerry Gonzalez alle personen van alle betrokken afdelingen van de directie bij elkaar gehaald om afspraken te maken, de knelpunten te analyseren en en mee te denken over oplossingen.

Vervolgens zijn er per onderwerp één of twee ambtenaren aan gewezen die het proces en de procedures verder vlot moeten trekken en stroomlijnen.

Genoemde vergunningen zijn alle vier van belang voor investeerders die op Bonaire iets willen opzetten en/of exploiteren en voor ondernemers die willen uitbreiden en of plannen hebben om een onderneming op te starten. Om het pad te effenen voor investeerders en economische groei te bewerkstelligen, moeten basisprocessen als de aanvraag en uitgifte van deze vergunningen immers lopen als een goed geoliede machine. “Een investeerder wil niet maanden moeten wachten op een vergunning. Dat kan gewoon niet. En dus moet zoiets als een bouwvergunning, als er geen sprake is van heel bijzondere omstandigheden binnen acht weken rond kunnen zijn. Op die manier werken we aan de basis”, licht eilandsecretaris Nerry Gonzalez toe.

JOB Bedrijfsblad 2016

Om die acht weken te waarborgen en alle betrokken partijen vanaf het moment van de aanvraag aan te sluiten is de bouwcommissie opgericht.

Deze commissie komt één keer per week bij elkaar en alle partijen die hun fiat moeten voor de vergunning nemen er aan deel.

Zo kijkt de brandweer meteen naar de brandveiligheid, de medewerker van TH controleert of aan alle regels is voldaan en de werknemer van RO bestudeert ondermeer de haalbaarheid van het plan en of het plan past binnen de kaders van het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan Bonaire (ROB).

Op die manier weten partijen precies wie, wanneer en waar mee bezig is, zijn ze in staat elkaar te corrigeren en meteen in te grijpen als iets niet helemaal klopt.

Om deze samenwerking en interne communicatie vanaf het begin van de aanvraag binnen de organisatie soepeler te laten verlopen, te zorgen dat alle betrokken medewerkers goed geïnformeerd zijn en de burger precies weet waar hij of zij aan toe is, heeft men nieuwe interne intakeformulieren gemaakt en zullen er binnenkort folders worden uitgegeven.

Daarnaast hebben de RO baliemedewerkers deelgenomen aan trainingen op het gebied van klantvriendelijkheid en kennis van procedures om de service en informatie die men moet verstrekken aan cliënten te verbeteren. Bij de drank- en horecavergunning is het knelpunt vaak dat ondernemers niet op de hoogte zijn en zich niet hebben geïnformeerd over de vigerende wetgeving. Deze is op Bonaire anders dan die van bijvoorbeeld Nederland.

Daarnaast kan er door jarenlange ervaring in de praktijk soms een nog al eenzijdige interpretatie van de wetgeving worden gegeven waardoor een vergunning niet wordt toegekend.

Een voorbeeld hiervan is dat sommige horecabedrijven de tegel in de keuken vervangen door een ander materiaal dat ook hygiënisch is. Op Bonaire werd in de praktijk als interpretatie van de wet- en regelgeving omtrent hygiëne echter louter het gebruik van tegels gehanteerd.

Dus moet men nu opnieuw naar de wet kijken en bepalen wat acceptabel is. Hiermee wordt voorkomen dat een aanvraag blijft liggen of vanwege het ontbreken van tegels per definitie wordt

afgewezen. In principe geldt in grote lijnen hetzelfde voor de overige twee vergunningen; de milieuvergunning en de vestigingsvergunning.

Afhankelijk van de locatie en de plannen dient men bij de milieuvergunning naast al of niet verplichte MERs (milieueffectrapportage) bovendien ook rekening te houden met Bonaire’s beschermde natuur. Bescherming die is vastgelegd in internationale verdragen

Een investeerder wil niet maanden moeten wachten op een vergunning.

De uitdaging bij het verstrekken van milieuvergunningen is dan ook het vinden van de balans tussen duurzame economische ontwikkeling, verantwoorde groei en behoud van de natuur.

Aanvragen op het gebied van vestigingsvergunningen lijken tot nog toe de meest eenvoudige omdat men feitelijk weinig gronden heeft om iemand te weigeren. Al geldt ook voor deze vergunningen dat men de processen en procedures dient te bewaken.

Toekomstplannen

Fort Oranje, Bonaire als de Ramsar Conventie die de vijf zogeheten ‘wetlands’ van Bonaire (Lac, Pekelmeer, Gotomeer, Klein Bonaire en Slagbaai) beschermt. Dit zijn kwetsbare ecosystemen die vanwege hun bijzonder karakter en bijdrage aan onder andere de biodiversiteit internationale bescherming genieten. Andere voorbeelden van internationale protectie zijn de SPAW (Specially Protected Areas and Wildlife protocol) als onderdeel van de Cartagena Conventie, de CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of wild fauna and flora) en de IAC (InterAmerican Convention for the protection and conservation of sea turtles). De behandeling van een milieuvergunning vereist dus naast de lokale wet- en regelgeving ook een zekere kennis van internationale verdragen en betrokkenheid van natuur en milieuorganisaties als een STINAPA (Stichting Nationale Parken Bonaire).

64

Naast het aanpassen en verbeteren van deze basisprocessen en procedures wil eilandsecretaris Nerry Gonzalez ook een timemanagementsysteem introduceren.

De bedoeling is dan dat burgers op afspraak en tijdens ingestelde spreekuren langs kunnen komen. Op die manier kan de backoffice gestructureerder werken en krijgen de medewerkers daadwerkelijk de kans en de tijd om ongestoord hun werk te doen. Een ander zorgpunt dat Nerry Gonzalez wil aanpakken, is de 600 grondverzoeken lange wachtlijst.

Volgens Nerry Gonzalez is dat op te lossen door “meer verkavelingsplannen op te zetten en een goed handhavingsysteem toe te passen.” Het voorstel is nu dan ook dat de kavel die het dichtst bij water en stroom ligt als eerste de grond krijgt en zelf water en stroom financiert. Als kavel A dan water en stroom heeft, kan kavel B volgen die hetzelfde doet als kavel A. “Zo kunnen we met een beetje goede wil, samenwerking, gezamenlijke inzet en medewerking van overheid, burger en partners als Water en Energiebedrijf Bonaire (WEB) en TELBO het pad voor investeerders effenen en op Bonaire een bloeiend ondernemersklimaat realiseren”.

Aldus eilandsecretaris Nerry Gonzalez.

65

JOB Bedrijfsblad 2015

2

• Water en Energiebedrijf Bonaire

• Meyer Moving Bonaire Verhuisbedrijf

w

ken er een pu a m nt ij

n. ..

Punt 1 ...easy

va

Om openingstijden te verbeteren ...

Openbaar Lichaam Bonaire

• Inselair vliegt Bonaire naar de toekomst

Maandag tot vrijdag 9:30 - 13:00 en 2:30 - 18:00 zaterdag van 10:00 - 14:00

Punt 2 ...affordable

Om de laagste prijs te hanteren ...

1 LB - $8,50 | 2LBS - $10,- | 3LBS or more - 3,50/LB

Punt 3 ... fast

Om sneller dan het geluid te gaan ...

In 5 dagen heeft u het bestelde product in huis

Disclaimer: Dit blad is auteursrechtelijk beschermd.

Dat betekent dat niets uit de uitgaven van JOB mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder vooraf verkegen schriftelijke toestemming van de uitgever of redactie.

De Informatie, inzichten of meningen zoals verwoord in het bedrijfsblad JOB behoren toe aan de geïnterviewden dan wel aan de desbetreffende auteur van het artikel en vertegenwoordigen niet vanzelfsprekend de visie en of mening van de redactie, uitgever of het blad zelf. Het bedrijfsblad JOB, redactie en uitgever kunnen derhalve niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke feitelijke onjuistheden, incorrecte berichtgeving, weergegeven meningen en of inzichten zoals verwoord in dit blad.

Bulevar A Abraham 51 | +599 717 6161 | bonaire@getezone.com