Wereldreis februari 2007 by Studio Globo

Wereldreis

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - Afgiftekantoor Brussel X - 20ste jaargang - FEBRUARI 2007

Thema : DANS

Reistips voor de eerste graad DANSEN BIJ DE KALENDERFOTO

De leerlingen brengen muziek mee waarop zij graag dansen. Leg per dag een ander genre op : van kinderhit en radiotopper naar Griekse muziek, wijsjes uit het Andesgebergte, klassieke stukken uit bekende balletten van bv. P. Tchaikovsky, A. Adam, L. Delibes, C. Saint-Saëns ... Dansen doen we allemaal : met wat sterk geritmeerde dansmuziek ontstaat er meteen een plezierige en feestelijke sfeer waarop kinderen bewegen en heupwiegen. Allemaal dansen Laten we samen met de kinderen ontdekken op welke momenten er nog gedanst wordt. We dansen niet alleen op feesten, in andere culturen dansen mensen ook. Dans als religieuze verering : bv. de ‘regendans’, een trancedans. Dans als expressie van sensualiteit : net als bij de dieren dansen mensen ook om hun partner te leren kennen, te behagen ... net daarom doen mensen feestkledij aan om te gaan dansen. Dans als sociale bevestiging : ten tijde van de ridders en jonkvrouwen mochten enkel de edelen dansen ... Dans als sociale en recreatieve uitlaatklep : eenvoudige bewegingen die snel geleerd zijn maken het succes van de macarena, de vogeltjesdans, de pizzahut … Dans als middel tot integratie : hand in hand of handen op de schouders, al dansend maken we contact. Dans als kunstvorm : een dansvoorstelling in een theater, een bekend ballet. Dans als entertainment : de showbusiness, de hits, de videoclip. Dans als oefenen en demonstreren van fysieke

China : Tibet capaciteiten en vaardigheden : wie kan er iets heel bijzonders, is leniger dan de andere … ? Dans als middel tot opvoeding : bv. de bewegingspedagogiek van Veronica Sherborne. Dans als therapie : dansen geeft je levensvreugde en een goed gevoel, maar ook bejaarden dansen en is er rolstoeldansen ... Hop met de beentjes Je kunt overal dansen : zet een paar stoelen aan de kant en je hebt een dansruimte ! Met werelddans en volksdans kun je snel een groepsdans aanleren. Met een sprookje kom je sneller tot individuele dansexpressie. Met bewegingsspel ontdekken kinderen hoe leuk het is om te oefenen naar evenwicht, lenigheid, kunde ... Danspunt.be, danskant.be of nevofoon.nl bieden een schat aan mogelijkheden om aan het dansen te gaan ! Ter voorbereiding van werkblad 1 kun je muziek gebruiken uit de cd “Quidam” van Cirque du Soleil of “Do, re, mi” uit de cd van The Sound of Music. Als we samen dansen, gebruiken we richtingen : rechts en links, net als bij schrijf- en leesrichting. Kies twee voorwerpen die een groot verschil vormen bv. een stok en een bal of een geel en een blauw lapje stof. Zet vrolijke muziek op en laat de kinderen dansen in de zaal, zwaaiend met het ene voorwerp. Als de muziek stopt, wisselen zij van hand : ook de andere hand kan zwaaien ! Lenigheid en kracht zijn nodig om bij het dansen hoog of ver te kunnen springen. Laat alle kinderen met een aanloop springen zo ver zij kunnen. Met de benen toe gaat minder ver dan met de benen wijd open. Leg een verzameling aan van prenten van dansende mensen : Indische danseressen in feestkledij, balletdansers met toppen of pointes, hiphoppers … De kinderen lossen werkblad 2 individueel op. Houd hierover een klasgesprek. “Wat denken we over de mannen op de foto ?”

Reistips voor de tweede graad DANS DE MAAND IN

De activiteit begint in een ruimte die mogelijkheden tot bewegen biedt. De leerkracht zorgt voor ritmische muziek en eventueel ritmiekinstrumenten. Doel is de leerlingen te laten bewegen, de ruimte te verkennen en de kans te geven om hun lichaam creatief te gebruiken. De leerlingen verspreiden zich over de ruimte, zonder elkaar te raken als zij met hun armen wijd open een draaibeweging maken. Als de muziek start, beweegt iedereen zich door de ruimte, als de muziek stopt, ‘bevriest’ iedereen. Staan alle kinderen wel goed verspreid of wordt er samengetroept ? Het is de bedoeling de volledige ruimte te benutten ! Iedereen zoekt zijn of haar manier van voortbewegen. Bij het signaal gaan leerlingen per twee staan in een bepaalde houding, bv. arm in arm. Herhaal deze opdracht verschillende keren, maar duid telkens aan welk lichaamsdeel de leerlingen moeten gebruiken : handen geven, rechtervoeten tegen elkaar, oren aanraken, rug aan rug, geknield, met armen op elkaars schouders, buik, ellebogen, neus, rug van de hand … Zonder muziek : bij het rondstappen kun je ook met tempoversnelling en -vertraging werken. Geef daarvoor impulsen : “je bent erg gehaast, je wandelt op de maan …” PUBLICITEIT

Iedereen beweegt op muziek. Wanneer je éénmaal in de handen klapt, kruipen, sluipen of springen de leerlingen laag en dicht bij de grond. Wanneer je tweemaal in de handen klapt, bewegen de leerlingen zich hoog in de ruimte voort, de voeten blijven wel op de grond. De kinderen verzinnen zelf een dans zonder dat er ingewikkelde bewegingen bij te pas komen. Vertrek van de uitbeelding van een handeling bv. fietsen : op de fiets springen, in gang trappen, bellen, draaien, remmen, stoppen en afstappen. Beeld hetzelfde uit op de maat van muziek - matig tempo, daarna traag en dan weer vlug. Er is een groot verschil tussen het trage en het vlugge tempo, alsof het om iets totaal anders gaat. Je kunt bij elk een verhaal vertellen : “Waarom fiets je, waar naar toe, welk soort fiets, wat zie je onderweg ... ?” Bewegingen worden een dans door het hele lichaam te benutten, de ruimte rondom te gebruiken, figuurtjes te herhalen ... op de maat van de muziek. Aan het eind laat je iedereen op de grond liggen. Voelen de kinderen waar hun lichaam de grond raakt ? Zij denken aan iets heel leuks dat zij ontspannend vinden. Na een aantal minuten gaat iedereen rustig in een kring zitten. DE FOTO EN DE BRIEF VAN LIEN

Nu haal je de kalenderfoto met de brief (werkblad 3) tevoorschijn om te bekijken, lezen en bespreken. Terug in de klas vullen de leerlingen werkblad 4 in. Zij zoeken zelf meer info over elk onderwerp.

Reistips voor de derde graad BIJ DE FOTO EN HET VERHAAL

Kijk met je leerlingen naar de kalenderfoto. Wat valt er op ? Waarom zouden die mannen met hun merkwaardige hoeden en kleurrijke kleren dansen ? Wat voor muziek zou er klinken ? Hoe zie je dat de mensen op de foto bewegen? Ken je nog andere mogelijkheden om beweging weer te geven op een foto of tekening ? Denk aan gemengde kleuren, lichtstralen van auto’s in het donker, ‘streepjes’ naast stripﬁguren, strepen op een foto die de contouren laten vervagen, je kennis van de zwaartekracht die je doet aﬂeiden dat die auto in de lucht vermoedelijk ‘valt’ … Lees het verhaal op Werkblad 5 en 6 over de Dans van de Zwarte Hoeden. DANSEN

… met een hoed op Laat je leerlingen allemaal een hoed meebrengen (of een ander hoofddeksel dat los op hun hoofd staat). - Als starter dansen zij met de hoed op door de zaal. Stopt de muziek, dan leggen zij hun hoed op de grond. Start de muziek opnieuw, dan rent ieder naar een andere hoed, zet hem op en danst verder. - Moest jij je hoed vasthouden tijdens het dansen ? Bleven alle hoeden bij de vorige opdracht op de hoofden staan ? Ga eens na welke bewegingen je nog gemakkelijk kunt uitvoeren als je een hoed op hebt zonder dat je hem vasthoudt. Welke lichaamsdelen zijn er nog vrij om te bewegen ? Kun je nog springen ? Kun je nog rollen over de grond ? - Er zijn culturen waar een dans juist heel spannend wordt door een voorwerp op het hoofd te plaatsen. Zo bestaan er in Europa dansen met een waterkruik of mand op het hoofd. Op deze manier tonen de uitvoerders hun behendigheid zonder dat de kruik valt … - De leerlingen maken eerst een leuke dans en dansen deze met hun hoofddeksel op. Na wat bijsturing komen zij tot een dans waarbij zij door elkaar wandelen en om de beurt een pet opzetten. Zij hurken op één knie, geven hun hoofddeksel onder hun been door naar hun andere hand, zetten het weer op, draaien de hoed achterstevoren, gaan weer door elkaar wandelen en gooien als slot hun hoofddeksel de lucht in. Danskledij Op de foto wordt er gedanst met brede gewaden die uitnodigen tot zwieren en zwaaien. Er bestaan ook oude

Chinese dansen waarbij de mouwen heel lang zijn. De leerlingen brengen een kledingstuk mee dat heel ruim zit. Denk aan een heel brede rok die je tot onder je oksels kunt optrekken, een hemd waarvan de mouwen tot over je handen hangen, een oude broek waarbij je een gat tussen de benen knipt. Je steekt je hoofd door het gat en je armen door de pijpen … In de zaal kun je volgende opdrachten uitvoeren : - De kinderen dansen met hun kleding individueel door de zaal. Als de muziek stopt, blijven zij als een standbeeld staan, maken alle leerlingen met eenzelfde kledingstuk samen een standbeeld … - Laat de leerlingen per twee werken : één danst en zwiert vrij door de zaal ; de andere zit aan de kant en tekent het parcours dat zijn partner aﬂegde. - Idem, maar nu kiest de danser één soort beweging: o ter plaatse ronddraaien met een brede rok o rondrennen en terwijl ronddraaien met de langemouwen-armen … De partner probeert de beweging in enkele lijnen weer te geven. - Leg de tekeningen uit de vorige opdracht bij elkaar. Welke beweging zouden de lijnen weergeven ? Wie doet voor ? Zijn er meerdere bewegingen voor één tekening mogelijk ? Kan de kijker herkennen welke tekening de danser koos en nu uitdanst ? - De rokkendansers, broekendansers, hemdendansers … staan elk in een andere hoek van de zaal klaar. Als de muziek start, komen de kinderen uit de eerste hoek en dansen individueel rond. Stopt de muziek, dan staan zij als een standbeeld stil. Wanneer de muziek opnieuw start, komt de tweede groep in gang. Zij dansen tussen de standbeelden door en stoppen als de muziek stopt. Hierbij bouwen zij een stukje aan bij een standbeeld van de eerste groep … Maskers om mee te dansen Met kopieën van werkblad 7 kleuren de leerlingen (in paren) twee identieke tekeningen zodat zij twee verschillende Tibetaanse ‘geesten’ voorstellen. De maskers die zij ontwerpen, krijgen daarna vorm in papier-maché. Dansen met draken … Met werkblad 8 gaan de leerlingen dieper in op het fenomeen ‘draak’. Tijdens feesten of in stoeten horen bij dansen in China (en ook elders) vaak attributen : waaiers, bloemen, trommen, stokken, parasols, linten, wimpels … en zelfs leeuwen of draken ! Hiermee bewegen de dansers op een virtuoze en elegante manier en verplaatsen zij zich zo dat er mooie composities ontstaan. Ook het gevoel voor kleur en effect, humor en lenige bewegingen zijn eigen aan deze Chinese dansen. De voorwerpen waarmee mensen dansen, komen uit het dagelijkse leven of hebben een bijzondere betekenis voor de dansers. Welke voorwerpen zijn van grote betekenis voor je leerlingen ? Laat ze in groepjes een identiek voorwerp meebrengen. Bespreek welke handelingen je met dit voorwerp

kunt uitvoeren. Nodigt het voorwerp uit tot verplaatsen of bewegingen ter plekke ? Is het een ‘stoer voorwerp’ of maakt het je eerder verdrietig, heel lief … als je het bij je hebt ? Laat de leerlingen in groep een korte ‘voorwerpendans’ maken. Een voorbeeld : enkele leerlingen brengen hun knuffel uit hun kleutertijd mee. Uiteraard nodigen die troetels uit tot knuffelen, maar een knuffel kan ook springen … De leerlingen maken een korte zitdans waarbij ze hun knuffel tegen hun borst aandrukken, hem laten springen op hun bovenbenen, op hun tenen laten springen om hem dan in hun armen te wiegen terwijl ze opstaan en van stoel wisselen. Daarna begint de dans opnieuw. SUGGESTIES VOOR DANSMUZIEK

Gebruik voor de bewegingsoefeningen cd’s met een interessante mix van sferen en tempo’s, bv. ‘La revolte des enfants’ van Rene Aubry of ‘Piste’ van Harry Sacksioni. Muziek voor de zelfgemaakte dansen : gebruik bij de opdrachten meer neutrale muziek. Als de dansen af zijn, kun je met de leerlingen bespreken welke muziek bij hun dans zou passen. Welke muziek versterkt hun dans ? Welke sfeer moet de muziek hebben ? In de winkel of bibliotheek vind je vast een verzamelcd met muziek uit China. Je kunt deze muziek laten horen, de kinderen er op laten dansen … Je zult merken deze muziek door de vreemde instrumenten en een ander gebruik van de stem erg vreemd klinkt. Voor veel leerlingen is dans al een grote stap en is dansen op zo’n vreemde muziek net iets te ver. Om dit te vermijden, kun je muziek gebruiken met een herkenbare klankkleur, maar die toch niet uitnodigt tot herkenbare, trendy clipdansen (bij het horen van hiphopmuziek gaan leerlingen ongetwijfeld hiphopachtige bewegingen maken). VOER VOOR BOEKENWURMEN

- Bewegingsopvoeding voor kleuters. R. Bracke. Garant, Leuven-Apeldoorn, 1995. - China. Het land, de mensen, de cultuur. KIT, Amsterdam / Novib, Den Haag, 2000. - China. Landen van de wereld. Ars Scribendi, Harmelen, 2003. - Dansant. Dansante bewegingsactiviteiten : praktijk en theorie. K. de Martelaer, B. Vandaele, P. Rooyackers. PVLO Gent, 2005. - Dansen. K. Wesselink. Wolters-Noordhoff, Houten, 2005.

- InterActie ! Bewegen, dans en sport in een multiculturele samenleving. Stichting Pop Against Racism, Amsterdam, 1998. - Ritme, dans van de tijd. KIT, Amsterdam, 1999. Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2007 Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11 Website : http://www.studioglobo.be/wereldreis Abonnement : € 12,90 voor 10 nummers. Afzonderlijk nummer : € 1,30 Bankrekening : 068-2352505-88 Administratie : Ann Vermoesen. Tel. : 02 520 05 30. E-mail : wereldreis@studioglobo.be Redactie : Helga Vande Voorde. Tel. : 02 526 10 92. E-mail : helga.vandevoorde@studioglobo.be Aan dit nummer werkten mee : Tamara Ingels, Stefaan Van Laere, Karlien Lox, Jill Vervoort, Goele Van Dijck, Kristine Van Den Bogerd (tekeningen), Marc Vermeiren (vormgeving) Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding Wereldreis is gedrukt op TCF (totaal chloorvrij) en zuurvrij papier zonder toevoeging van optische witmakers ; de houtstof komt voor 100% van afval van zagerijen (Greentop) Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - 11.11.11 v.z.w. en met de steun van het D.G.O.S.

C O L O F O N

Wereldreis

China LANDENINFO : CHINA

Ligging, landschap en klimaat De Volksrepubliek China ligt in het oosten van Azië. In het oosten heeft China een kustlijn van maar liefst 14.500 kilometer. Het land heeft een totale oppervlakte van 9 596 960 km² (314 keer België). Je kunt China in twee delen langs een noordoost-zuidwestlijn (zie kaart). In het vochtige zuidoosten overwegen vlakten en heuvels met veel steden, industrie en landbouw. In het droge noordwesten zijn hoge bergen en plateaus, dunbevolkt met nomaden en etnische minderheden. Het klimaat van China is erg divers : op het eiland Hainan heerst een tropisch regenwoudklimaat, naar het noorden gaat dat over in een subtropisch tot gematigd klimaat met warme zomers en zelfs een subpolair klimaat in het uiterste noorden ; het noordwesten heeft een woestijnklimaat en in het Himalayagebergte is het ook zonnig, maar erg koud. China heeft een erg verscheiden f lora en fauna en er zijn enkele soorten die alleen daar voorkomen zoals de Chinese zilverspar, de reuzenpanda en de mandarijneend. Geschiedenis Vijfhonderdduizend jaar geleden woonde in China al de zgn. Pekingmens. Landbouw bestaat er 10 000 jaar. Zo’n 5 000 jaar geleden ontstonden er nederzettingen langs de Gele Rivier (Hoang Ho, de op één na langste rivier van het land). De geschiedenis van China werd lange tijd bepaald door verschillende dynastieën die de touwtjes in handen hadden en allen hun stempel op het land drukten, bv. de Sia-dynastie (2200 v. Chr. – 1766 v. Chr.) Tijdens

de Han-Dynastie (206 v. Chr. – 220 n. Bevolking Chr.) begon China handel te drijven China is het land met de grootste met Europa via de zijderoute. bevolking op aarde. Er wonen nu 1 miljard 316 miljoen mensen in het In de loop van de geschiedenis kende land en er zijn veel grote steden : China twee buitenlandse overheersin- Sjanghai, Peking, Tianjin, Tsjoenggen na invallen uit het noorden door king en Kanton tellen elk meer dan de Mongolen en de Mantsjoes. Zij 10 miljoen inwoners. In China leven waren telkens de grondleggers van er 56 inheemse bevolkingsgroepen : een nieuwe dynastie : de Juan-dynastie 53 met hun gesproken taal, 23 hebben (1271-1368) en de Tj’ing-dynastie ook een eigen schrift. De grootste (1644-1911). In 1699 stichtten de bevolkingsgroep wordt gevormd Britten een handelspost in Kanton, door de Han (92%). waar zij goederen kochten zoals specerijen, thee, zijde, porselein. Na Omdat China een enorme bevolking een verbod op de handel van opium heeft, is overbevolking een reëel geontstond er een oorlog tussen beide vaar. Om dit te voorkomen, heeft de landen, waarna China als verliezer overheid bepaald dat mensen in de stad Hong Kong moest afstaan. De Tj’ing- slechts één kind mogen hebben. dynastie was de laatste dynastie, die ten val kwam in 1911. In dat jaar werd HDI : met een waarde van 0,768 de Volksrepubliek China opgericht staat China op de 81ste plaats. door de Nationalistische Partij China. Na een woelige periode tijdens de Economie Wereldoorlogen en een oorlog met De meeste mensen wonen nog steeds Japan werd de Volksrepubliek China op het platteland : zij telen er onder in 1949 communistisch (onder leiding meer rijst en tarwe, katoen en tavan Mao Zedong). Hij organiseerde bak. De steden kennen een enorme een grootse heropbouw en indu- economische groei en veel mensen strialisering van het land en in 1966 van het platteland gaan werken in ontketende hij de ‘Culturele Revolutie’ de industrie van de grote steden. De die er moest voor zorgen dat China mijnbouw levert steenkool, goud en kon breken met zijn verleden. De in- uranium. dustrialisering en de revolutie brachten het land echter zware economische Munt : renminbi (RMB), ook gekend als yuan = 0,0995 euro. schade toe. Na de dood van Mao Zedong in 1976 werden hervormingen doorgevoerd om deze schade alsnog te beperken. Sinds de jaren ’80 wordt internationale handel aangemoedigd, met een grote economische bloei tot gevolg.

Reisinfo - februari 2007

Wereldreis Deze magische dansrituelen hebben zich in de loop van de tijd ontwikkeld tot de dansvormen die we nu kennen. De oudste tekeningen en inkervingen die verwijzen naar dans, dateren van 30 000 v.Chr. Jagersvolken imiteerden in hun dansen dieren. Aangenomen wordt dat er toen zowel alleen als in groep werd gedanst.

FOTO-INFO

De gemaskerde spirituele dans ‘shanak’ is zeer populair in Tibet. Shanak betekent ‘zwarte hoed’ en de dansers dragen op hun hoofd de typische zwarte hoeden van vilt of ﬂuweel. Hun kleurrijke gewaden zijn versierd met afbeeldingen van monsterachtige gezichten, tanden, ogen, spiegels enz. Die zijn bedoeld om het kwade af te schrikken. THEMA-INFO : DANS

De oorsprong De mens danste al in de vroege prehistorie, van zodra er sprake was van ritme en muziek. Natuurvolken gebruikten de dans onder meer als ritueel om de goden tot tevredenheid te stemmen of om gunsten af te dwingen. De rituele dans had een magisch of religieus karakter en werd uitgevoerd om demonen te bezweren of te vereren. Als iemand ziek werd, begon de hele stam te dansen en te zingen. De zieke werd meegesleept door het ritme en vaak zweette hij letterlijk zijn ziekte uit.

Heb je al gehoord van … Tibetaanse lamadansen ? Lama’s zijn boeddhistische monniken. Tibet is al eeuwenlang beroemd om zijn lamadansen. Een voorstelling bestaat uit een aantal dansen die elk hun eigen verhaal vertellen. Het gaat altijd over de strijd tegen het uiterlijke en innerlijke kwaad en over de tijdspanne tussen sterven en de wedergeboorte. Boeddhisten geloven namelijk dat mensen na hun dood opnieuw worden geboren. De dansen vereisen lange weken van training, meditatie en rituelen. Iedere strikt vastgelegde beweging heeft een symbolische betekenis. Om in balans te blijven, is kracht en concentratie nodig. Telkens dragen de dansers kleurrijke kledij, hoeden en maskers. Meestal begeleiden de andere monniken deze dansen met muziek met allerhande inheemse muziekinstrumenten.

Iedereen kan dansen… Dans is niet meer uit de media weg te slaan. Het lijkt wel of de gouden tijden van ‘Saturday Night Fever’, ‘Grease’, ‘Fame’ en ‘Flashdance’ terug zijn. Dansprogramma’s en -ﬁlms, videoclips waarin een stevig potje wordt gedanst, iedereen lijkt er wel mee bezig, ook de jeugd. Dans is wellicht nooit zo populair geweest als nu. Dans is bovendien universeel. Er is geen enkel land waar niet wordt gedanst, hoe ascetisch of religieus het ook is. Dans hoort iedereen toe en laat zich niet inmetselen door rigide structuren, politiek of religie. Dans is van alle tijden en grensoverschrijdend. Kortom, tijd om de dansschoenen aan te trekken ! Jong geleerd is oud gedaan Kinderen vinden het over het algemeen prettig om te dansen en te zingen. Het zit in onze genen om spontaan te reageren op het ritme van een melodie door te bewegen. De verschillende ontwikkelingsfasen van een kind hebben een duidelijke invloed op het bewegingsgedrag. Kleuters zijn volop bezig de wereld te ontdekken. Al die nieuwe indrukken prikkelen hun fantasie, maar anderzijds hebben ze ook een grote schrik voor het onbekende. Kleuterdansen zijn dan ook best niet extreem, maar verwijzen naar een klassiek bewegingspatroon. Kleuters houden van zangspelletjes waarbij ze de maat en het tempo van een lied op eenvoudige passen kunnen uitbeelden. Kinderen in de lagere school hebben behoefte aan de dynamiek van de groep. Zij willen samen avonturen beleven en hunkeren naar nieuwe prikkels. In deze leeftijdsgroep wordt een belangrijke basis voor de latere persoonlijkheid gelegd. Muziek en dans kunnen hierbij een grote rol spelen. Kinderen hebben een aangeboren drang om door ritmische lichaamsbewegingen uitdrukking aan hun emoties te geven. Denken we maar aan een gevoel als vreugde, dat spontaan geuit wordt door de armen in de lucht te slaan, te springen en te dansen. Stefaan Van Laere REISWOORDENSCHAT

dans : het ritmisch bewegen van het lichaam, meestal op muziek. Dans is een vorm van expressie, individueel of in groep.

Reisinfo - februari 2007

Wereldreis

Dansend van links naar rechts Blauw is rechts en geel is links : kleur de zakdoekjes van de dansers

Tot waar springen zij ? Kleur de bolletjes ! Deze jongen springt drie bolletjes ver.



De kat springt tot bolletje 5.



Zij springt wel 9 bolletjes ver.



De kikker springt tot 11 !

 Werkblad 1 - februari 2007

Wereldreis

Wie danst er mee ? Wie danst er allemaal ? .......................................................... ..................................................................... .....................................................................

Hoe oud mag je zijn om te dansen ? ..................................................................... ..................................................................... .....................................................................

Wanneer dansen wij ?

Wie draagt bijzondere danskledij of een kostuum ? ..................................................................... ..................................................................... .....................................................................

Schrijf al de dansen op die je bij ons kent :

Naar welke dansen ga je alleen maar kijken ? ..................................................................... ..................................................................... .....................................................................

Welke dansen kun je doen om je helemaal uit te leven ? ..................................................................... ..................................................................... .....................................................................

Met welke dansen kun je rustig een avondje genieten ? ..................................................................... ..................................................................... .....................................................................

Waarom gaan mensen bij ons naar een dancing ? ..............................................................

..................................................................... .....................................................................

.....................................................................

Waar wordt ook gedanst ?

.....................................................................

Werkblad 2 - februari 2007

Wereldreis

Werkblad 3 - februari 2007

Wereldreis

Lien bij de Tibetaanse dansers In Tibet maken de mensen op het einde van het oude en bij het begin van het nieuwe jaar veel lawaai om het kwaad te verjagen. Hoe verloopt bij ons de overgang van oud naar nieuw ? ........................................................................................ ........................................................................................ Wie zijn de bewakers van de doden ? .................... ........................................................................................ ........................................................................................ Hoe zou jij hen voorstellen ? .................................... ........................................................................................ Waarom dansen zij op het einde van het jaar, wie gaat er dood ? ........................................................................................ Welke goede dingen worden er gewenst bij het begin van een nieuw jaar ? ........................................................................................

Wist je dat … Chinees Nieuwjaar dit jaar wordt gevierd op 18 februari ? de Leeuwendans en de Drakendans uit Tibet en elders in China beroemd zijn ? China het derde grootste land ter wereld is en grenst aan veertien andere landen ? in China één vijfde van de wereldbevolking woont en gezinnen in de steden maar één kind mogen hebben ? Tibet één van de vijf autonome gebieden is van de Volksrepubliek China, maar tot 1950 een apart land was ? in China veel verschillende talen en dialecten worden gesproken, maar dat de kinderen op school Mandarijn leren en Hanzi, het Chinese schrift, schrijven ? de vlag van China sinds 1949 bestaat. Dat ze rood is met in de linkerbovenhoek een grote gele ster en in een halve cirkel errond vier kleine sterren.

........................................................................................

de hoofdstad van China Peking is (Beijing in het Mandarijn) ?

Welke kwade dingen willen we niet in het nieuwe jaar ?

de hoogste berg ter wereld de Mount Everest is op de grens van Tibet met Nepal ?

........................................................................................

de Chinese Muur het grootste bouwwerk is op aarde en het enige dat vanuit de ruimte zichtbaar is ? het Wereldreisnummer van oktober 2006 over Tibet ging en je te meer te weten komt over China via W@=D@ CHINA (zie www.watisdat.be) en STUDIO CHINA (zie www.bozar.be) ?

Werkblad 4 - februari 2007

Wereldreis

Tenzing en de Zwartehoedendans

Tenzing buigt zich voorover tegen de wind in. De koude bijt in zijn gezicht. Hij trekt zijn muts diep over zijn oren. Buiten adem komt hij bij het klooster aan. Op de binnenkoer zet hij zich neer in een hoekje beschut tegen de wind. Er zijn al enkele mensen, maar het is nog vroeg. Hij is moe en rust uit met zijn rug tegen de muur. De mensen staan te ﬂuisteren en kijken gejaagd in het rond. Tenzing hoort iets over koning en soldaten, maar hij begrijpt er niets van. Wat is er aan de hand ? Hij schrikt als hij een hand op zijn schouder voelt. Een grote oudere monnik buigt zich naar hem toe. Gelukkig, het is Dawa. Dawa trekt hem vlug overeind en sleurt hem een donkere gang in. Tenzing is zo bang dat de tranen in zijn ogen komen. Hij kijkt naar Dawa en ziet ook angst op zijn gezicht. Zij lopen door een doolhof van gangen en deuren en komen ten slotte in een smal steegje terecht. Daar staat een monnik die twee paarden aan de teugels houdt. Pas nu merkt Tenzing dat Dawa zijn boeddhistisch monnikkleed niet aan heeft, maar een lange donkere jas en een grote hoed zoals de rondtrekkende nomaden. “Luister Tenzing”, zegt Dawa. “Wij hebben een belangrijke taak te vervullen. Jij moet me helpen. Samen zullen wij minder opvallen. Als de soldaten iets vragen, dan zeggen wij dat ik je vader ben. Wij hebben inkopen gedaan in de stad en rijden nu terug naar onze tent.” Hij helpt Tenzing in het zadel en zelf hijst hij een grote zak graan voor zich op het paard. Rustig rijden zij naast elkaar de stad uit. Eenmaal voorbij de laatste huizen geven zij hun paard de

sporen. Gelukkig is Tenzing een goede ruiter, want in een grote stofwolk draven zij over het smalle pad de berg af. Intussen vertelt Dawa dat de monniken van het klooster zich proberen te verstoppen voor de soldaten van koning Lang Darma. Op bevel van de koning trekken zij het land door en vernielen al de kloosters en de stoepa’s die ze tegen komen. De monniken en nonnen worden gedwongen om hun geloof af te zweren of ze worden gevangen genomen. Veel mensen in Tibet zijn diep gelovige boeddhisten, maar de koning wil het boeddhisme volledig weg uit het land. Hij wil zo machtig worden dat de mensen alleen hem vereren. Gelukkig zijn er veel moedige mensen die alles in het werk stellen om hun geloof te behouden. Eén van die moedige mensen is Lhalung Pal Dorji. Hij is een uitmuntend danser, maar ook een moedig krijgsman en een diepgelovige. Dawa en Tenzing spoeden zich naar hem om zijn hulp in te roepen. Als Lhalung Pal Dorji hoort dat de soldaten weer op weg zijn naar een klooster, trekt hij zich terug om te mediteren en door bepaalde riten uit te voeren, vraagt hij de kracht en de wijsheid die nodig zijn. Dan zet hij zijn zwarte hoed op en slaat een lange zwarte cape om waaronder hij een boog en pijl verbergt. Samen met Dawa en Tenzing rijdt hij naar het paleis van de koning. Als hij vraagt om voor de koning te dansen, wordt hij onmiddellijk binnen gelaten, want iedereen weet dat hij een beroemd danser is en de koning houdt buitengewoon veel van dansen. Lhalung Pal Dorji danst zoals nooit tevoren. Met veel gevoel beeldt hij het lijden uit van het Tibetaanse volk onder het schrikbewind van de koning. Koning Lang Darma wordt ontroerd door de meesterlijke dans. Hij ziet de gevolgen van zijn verschrikkelijke daden en een droevige pijn overvalt hem. Lhalung Pal Dorji ziet de koning ziek van verdriet. Vervuld van medelijden met de koning, die heel erg zou lijden ten gevolge van de zonden die hij tegen zijn volk beging, grijpt Lhalung Pal Dorji zijn pijl en boog. Met één schot doorboordt hij het hart van de ongelukkige koning.

Werkblad 5 - februari 2007

Wereldreis Vrede en eensgezindheid kunnen nu heersen over het grote rijk Tibet. Vóór Lhalung Pal Dorji verdwijnt, keert hij zich nog éénmaal om naar Tenzing en Dawa. Met rustige, vriendelijke ogen kijkt hij hen aan. “De Zwartehoedendans mag nooit vergeten worden”, ﬂuistert hij. “Hij moet hindernissen weg nemen en het vertrouwen herstellen van al de mensen die er naar komen kijken”. Tenzing en Dawa knikken. Diep in gedachten verzonken, keren zij terug naar de stad. Plots wordt Tenzing opgeschrikt door de doordringende tonen van ﬂuiten en trommels. Mensen schudden hem door elkaar. “Wordt wakker, slaapkop, straks mis je de dansen nog”. Versuft krabbelt Tenzing recht. Hij is nog steeds op de binnenkoer

Shanak

van het klooster in het hoekje waar hij ging rusten en schuilen tegen de harde wind. Het plein is vol mensen, maar die deinzen nu achteruit, want daar komen de dansers aan. Zij dragen zwarte mantels en zwarte hoeden. De ingewikkelde dans begint. De man in het midden geeft de bewegingen aan terwijl de andere dansers volgen. Verrast kijkt Tenzing naar de hoofddanser. Hij herkent de grote ﬁguur, het is Dawa. “Misschien was het ganse verhaal een droom, maar één ding is waar”, denkt Tenzing. “De Zwartehoedendans mag nooit verdwijnen”. Hij voelt zich goed en vol zelfvertrouwen. Als de mensen in hun handen beginnen klappen, doet hij mee zo hard hij kan. Jill Vervoort zoals Nieuwjaar. In de meeste kloosters is er dan een grote plechtigheid en de bevolking komt en neemt eraan deel. Volgens oude overleveringen was koning Lang Darma een onderdrukker van het boeddhisme en werd hij door demonen aangespoord om de Bönreligie, een oud Tibetaans geloof, weer in ere te herstellen. Het boeddhisme in Tibet verviel in bijgeloof en tovenarij en was bijna verdwenen. Tijdens een opvoering van de Dans van de Zwarte Hoeden in 842 werd Lang Darma door een monnik gedood en elke keer dat deze dans wordt uitgevoerd, herdenken de mensen dit moment. De Dans van de Zwarte Hoeden bestond al vóór de regeerperiode van deze koning en werd oorspronkelijk opgevoerd als afweerritueel. Hij dient ter bescherming tegen ziektes, slechte invloeden van geesten, sterren en tovenaars. Zelfs het kijken naar de dans is heilzaam. Hij gaat terug tot een preboeddhistische cultus die opgenomen werd in het Tibetaanse boeddhisme. De dans gebeurt nog steeds volgens de voorschriften die lang geleden al werden vastgelegd.

Een vijtal monniken voeren de Dans van de Zwarte Hoeden, Shanak, uit bij bijzondere gelegenheden

De Shanakvoorstellingen moeten de boodschap overbrengen dat je eerst de beperkingen binnenin jezelf moet kwijtraken door meditatie en het beoefenen van vriendelijkheid. De mensen geloven dat door deze dans alle hindernissen zijn weggeruimd.

Werkblad 6 - februari 2007

Niet alleen de muziek is belangrijk bij de dans, maar ook hoe de danser eruit ziet : in het verhaal dragen de dansers maskers. Maskers komen in alle culturen voor en worden gebruikt voor verschillende gelegenheden. Dikwijls draagt een gekostumeerde danser er één. Als zo ’n danser zijn kostuum aantrekt en een masker opzet, verandert hij in iets of iemand anders : een voorouder, een geest of een god. Vaak zijn de maskers menselijke gezichten, maar soms zijn het ook dieren. Meestal wordt het masker voor het gezicht gedragen, maar er zijn ook helmmaskers die bovenop het hoofd staan en andere die zelfs voor de buik hangen. Doorgaans dragen mannen maskers, maar in sommige culturen doen ook vrouwen dat. Aan een masker kun je zien of het om een goede of een kwade ﬁguur gaat. Dat zie je niet alleen aan de uitdrukking, maar ook aan de kleuren. Kleur twee identieke tekeningen van dit Tibetaanse stierenmasker in ; het eerste masker moet duidelijk van een goede geest zijn, het tweede moet van een kwade duivel zijn.

Nu kun je een masker boetseren. Als je het bolvormig maakt om zelf te dragen, kun je een opgeblazen ballon, ongeveer zo groot als je eigen hoofd, nemen om de brij op te leggen. Je kunt de verschillende onderdelen zoals wenkbrauwen, neus en mond er dik bovenop leggen en voor de ogen gaatjes uitsparen. Zorg dat je ballon gesteund ligt, zodat hij niet gaat wegrollen. Als het model klaar is, moet je het laten drogen. Het moet beenhard worden, geef het verschillende dagen tijd. Als het droog is, kun je de ballon doorprikken. Werk het masker af door het te beschilderen (niet te veel water gebruiken) en / of door het te beplakken met wat je maar kunt vinden. Denk aan de kleuren !

De meeste maskers zijn tegenwoordig gemaakt van papier-maché omdat ze licht zijn en gemakkelijk te maken. Vroeger was de grondstof meestal hout. Papier-maché maak je door behanglijm op te lossen in water en daarin papiersnippers te laten weken tot een dikke brij.

Maak je eigen masker

Maskers om mee te dansen

Wereldreis

Werkblad 7 - februari 2007

Wereldreis

Drakenland China heet ook wel ‘het land van de draak’ en de Chinese keizer werd ‘de draak’ genoemd : hij zat op een drakentroon en sliep in een drakenbed en zelfs zijn boot was een drakenboot. Draken worden in China beschouwd als goede en behulpzame wezens en staan symbool voor wijsheid. Volgens de Chinese verhalen worden draken stokoud : het duurt duizenden jaren voor zij volwassen zijn. Chinese draken kunnen bestaan uit : de kop van een kameel, de horens van een hert, de ogen van een haas, de oren van een os, de hals van een slang, de buik van een kikker, de schubben van een karper, de klauwen van een arend en de poten van een tijger.

Chinese jaren In 2000 was het in China het jaar van de draak. Om de twaalf jaar komt dit voor.

brachten zij hun offers van voedsel, wierrook en bloemen om hen opnieuw gunstig te stemmen. Een aardbeving was een draak die kwaad werd.

Wanneer is de volgende keer ? .................................

Maak zelf een offer voor de draak. Als het mooi en goed is, zal de draak gelukkig zijn. Hoe stel jij zo’n offer samen ?

Hoe oud ben je dan ? ................................................ Als je in China je horoscoop wil raadplegen, is het belangrijk in welk jaar je werd geboren. De dieren van de Chinese dierenriem zijn : rat, os, tijger, konijn, draak, slang, paard, geit, aap, haan, hond en varken. Welk jaar begint deze maand ? ................................. Welk is jouw sterrenbeeld in de Chinese dierenriem ? ........................................................................................ Drakenoffers Als het in China donderde of als er tornado’s waren, dachten de mensen dat de draken vochten en

........................................................................................ ........................................................................................ Soorten draken Er zijn verschillende Chinese draken : Hemelse wachters Schattenbewaarders Weerdraken Aarddraken Schrijf een verhaaltje over een draak die schattenbewaarder is.

Werkblad 8 - februari 2007