Wereldreis juni 2007

Wereldreis

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - Afgiftekantoor Brussel X - 20ste jaargang - JUNI 2007

Thema : VERKIEZINGEN

Reistips voor de eerste graad

Afghanistan in om samen de school toffer te maken. Die gaan zij uitbeelden op grote verkeersborden die zij in de school gaan plaatsen.

De bedoeling is dat er echt veranderingen ten goede plaatsgrijpen.

BIJ DE KALENDERFOTO

POLITIEK

Elke dag verneem je politiek nieuws uit de krant of op televisie. Politici nemen dagelijks beslissingen over onze samenleving. Zij bepalen bv. of je alleen naar de film mag of wie er moet betalen op de bus.

Waarom is politiek eigenlijk nodig ?

Samen wonen en werken is niet altijd gemakkelijk, we leven met veel mensen dicht bij elkaar zoals in onze klas. In de klas zijn afspraken en reglementen, dat is ook een vorm van politiek voeren. Dat is nodig om beter te kunnen samenleven.

De woorden politie en politiek lijken wat op elkaar en komen allebei van het oude Griekse woord polis.

Dat betekent stad en staat. In het oude Griekenland van drieduizend jaar geleden leefden de mensen samen in een polis en werd er aan politiek gedaan. De gezaghebbers zorgden voor regels om alles rechtvaardig te laten verlopen. Zij stelden mensen aan om alles te controleren. Dat doet de politie vandaag nog altijd : er over waken dat iedereen zich aan de regels houdt.

Stemmende vrouwen in Afghanistan Deze vrouwen op de foto krijgen nu eindelijk het recht om te stemmen !

Zij mogen hun stem uitbrengen en zo mee beslissen wie de wetten mag bepalen om in vrede te leven.

De kans die wij hebben om mee te beslissen, bestaat niet overal in de wereld en ook nog niet zo lang.

Lekker waaien Tijdens het regime van de Taliban waren veel leuke dingen verboden.

Nu is dat veranderd. Er wordt bijvoorbeeld weer volop gevliegerd. Dat gebeurt vooral op vrijdag : dan dansen er allerlei kleurige vliegertjes boven Kaboel. Maak zelf zo een vlieger met werkblad 2.

Jij maakt zelf de politiek !

Iedereen moet keuzes leren maken : welke kleren je ’s morgens aantrekt, hoe je je vrije tijd vult en je zakgeld besteedt, welke studierichting je volgt … Later bepaal je mee hoe je gemeente, het land of Europa wordt bestuurd.

Nu hebben de leerlingen al inspraak in wat er op school beter kan. Zij spuien allemaal hun ideeën en kiezen (!) daar enkele onderwerpen uit.

Ga creatief om met wetten en afspraken.

Op werkblad 1 vullen de kinderen pictogrammen

Erratum : medewerkers meinummer heten Annelies en Marjolein Lemahieu.

Reistips voor de tweede graad LEER KIEZEN

Vertel dat er binnenkort (bv. vrijdag) een muzische activiteit op het programma staat.

De leerlingen kunnen kiezen uit bv. “kleien, schilderen of bloemschikken”.

Voer een klasgesprek en laat de leerlingen kiezen tussen drie leuke activiteiten. Laat de leerlingen in groepjes samen zitten en argumenten verzinnen waarom zij HUN voorkeursactiviteit willen uitoefenen. Laat ze hun argumenten verdedigen en bespreek die dan samen.

De leerlingen zullen merken dat dit gesprek niet van een leien dakje loopt. Leid het gesprek in goede banen.

Zorg voor een stembus vooraan in de klas. Geef de leerlingen een papiertje waarop zij hun keuze kunnen aanduiden en laat ze hun stembriefje in de bus steken.

Na de ‘verkiezing’ volgt de stemmentelling. Noteer de uitslagen aan het bord. Voer de keuze ook uit.

Is kiezen makkelijk ? Moeten we vaak kiezen ? Is kiezen een recht of een plicht ?

Herinner de kinderen aan verkiezingen in de voorbije maanden en onze federale verkiezingen in juni.

Wat als je niet kunt of mag kiezen ?

Lees de brief voor van de Afghaanse jongen Amir (werkblad 3). Samen bespreken de leerlingen de brief.

PUBLICITEIT

AFGHANISTAN

Situeer Afghanistan op de wereldkaart. Laat de kinderen de situatie vergelijken met hun eigen leven. De kinderen in Afghanistan hebben alleen maar oorlog gekend. De bevolking is er zeer arm. Veel mensen zijn gevlucht naar de buurlanden Iran en Pakistan. Onder de Taliban hadden de mensen geen keuze over hoe zij hun leven wilden leiden. Meisjes mochten toen geen les volgen.

Nu de rust een beetje is hersteld in hun land, willen veel Afghanen terugkeren. De VN-veiligheidstroepen in Afghanistan waken over de vrede. Zij helpen de mensen ook met de heropbouw van hun land. Kinderen (ook meisjes) mogen opnieuw naar school gaan.

De scholen moeten eerst heropgebouwd worden. Veel kinderen kunnen niet lezen en schrijven. Je ziet ook veel mensen met verminkingen omdat er overal landmijnen liggen : de mensen weten niet precies waar en stappen er soms gewoon op.

De Afghanen willen deze situatie veranderen. Zij wensen een beter leven voor hun kinderen en gunstigere omstandigheden in hun land. Daarom zijn er verkiezingen. De mensen krijgen inspraak in het bestuur van hun land.

Bespreek met de leerlingen de opdrachten op werkblad 4. Het is de bedoeling dat zij argumenteren over ‘kiezen en verkiezingen’.

Reistips voor de derde graad NAAR DE STEMBUS !

Laat de leerlingen eerst raden waarover de kalenderfoto gaat. Het hokje met het gordijn duidt op verkiezingen.

Dit is een aanleiding om aan eindterm Wereldoriëntatie 4.14 i.v.m. democratie te werken.

Laat de leerlingen vertellen wat zij zoal weten over de verkiezingen in ons land : niet zozeer over de politieke partijen, maar wel over het verloop ervan.

Vooraf is er de verkiezingscampagne, het opstellen van de kandidatenlijsten met de verkiesbare mannen en vrouwen (evenveel van ieder), het samenstellen van de stembureaus door de voorzitter ... Soms komen er ook getuigen van de politieke partijen toezien of alles eerlijk verloopt. Nadien gebeurt het tellen van de stemmen : dat is nu al op veel plaatsen vergemakkelijkt omdat het met magneetkaart en computer gebeurt.

Waar staan bij ons de stemhokjes ? Altijd in openbare gebouwen, zeker niet in kerken of moskeeën : de neutraliteit moet gewaarborgd zijn en er mag geen verkiezingspropaganda voor gelijk welke partij in het gebouw zijn !

Wijs de leerlingen erop dat er bij ons niet alleen stemrecht is, maar vanaf 18 jaar zelfs opkomstplicht. Als veel mensen niet gaan stemmen, is er geen sprake meer van democratie. Wie op reis is of door zijn werk of ernstige ziekte verhinderd is, kan ook aan iemand een volmacht geven om in zijn plaats te gaan stemmen.

SULTANA EN FATIHA STEMMEN !

Het verhaal (werkblad 5 en 6) is geschreven door een Europese verkiezingswaarnemer in Afghanistan.

Laat de leerlingen in groepjes het verhaal lezen en tezelfdertijd noteren wat er in Afghanistan anders is dan hier : Afghanistan is een republiek (i.t.t. onze constitutionele monarchie met een koning), mannen en vrouwen leven bijna volledig gescheiden, ontvangen apart bezoek in huis en moeten ook gescheiden gaan stemmen, de familie regelt de huwelijken, er is bijna geen elektriciteit of stromend water, de vervoermiddelen (te voet, ezel, koets, kameel), de scholen verschillen (geen gebouw, geen materiaal), de vrouwen mogen niet alleen op straat en werken meestal niet buitenshuis, voor de meisjes moet een bruidschat worden betaald, op het platteland kunnen veel mensen niet lezen of schrijven, de meeste vrouwen dragen een boerka ...

Waarom zou de Europese Unie waarnemers sturen naar de verkiezingen in Afghanistan ? Om toe te zien of alles eerlijk verloopt : dat gebeurt in veel landen waar lange tijd geen democratie, maar een dictatuur heeft geheerst.

DEMOCRATIE

Verkiezingen vroeger en nu Werkblad 7 gaat vooral over de verkiezingen in Europa en in België. Het is noodzakelijk dat de kinderen inzien dat bij ons het systeem ook geëvolueerd is !

Naargelang de voorkennis en het niveau van de klas is het raadzaam om eerst te controleren of zij de basiswoordenschat i.v.m. de verkiezingen kennen. Daarna kun je de leerlingen individueel, met twee of in groep aan het werk zetten. Laat ze een titel zoeken die perfect het onderwerp van elke paragraaf weergeeft. Houd een klassikale bespreking achteraf om te zien of iedereen alles goed heeft begrepen.

Volksvertegenwoordiging Bovenaan werkblad 8 staat een schema met de structuur van onze volksvertegenwoordiging (eindterm Wereldoriëntatie 4.16). Bespreek dit schema zodat de leerlingen de verschillende trappen begrijpen en ook inzien wat het begrip ‘scheiding der machten’ betekent : het Parlement (met twee Kamers) stemt de wetten (= wetgevende macht), de ministers doen eveneens voorstellen, maar moeten erop toezien dat de wetten worden uitgevoerd (= uitvoerende macht). De rechters moeten de overtreders van de wetten straffen (= rechterlijke macht).

Ons land is intussen een federale staat geworden, dus we hebben ook een Parlement voor het Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap (dat zetelt in Brussel), voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, voor het Waals Gewest (in Namen), voor de Franse Gemeenschap (in Brussel) en voor de Duitstalige Gemeenschap (in Eupen).

Het Vlaamse en het Waalse Gewest zijn opgedeeld in provincies met een eigen bestuursniveau.

Wijs de leerlingen erop dat er sinds de oprichting van de Europese Unie ook verkiezingen zijn voor het Europees Parlement waarin alle lidstaten vertegenwoordigd zijn : daar spreken we over Europarlementsleden. De Europese Commissie met de Eurocommissarissen adviseert de Europese regering die zetelt in Brussel en af en toe ook nog in Straatsburg ! Om de zes maanden is een ander land voorzitter.

Voor de gemeenten en de provincies vinden de verkiezingen plaats om de zes jaar, voor het federaal Parlement om de vier jaar en voor het Europees Parlement, de Gewesten en de Gemeenschappen om de vijf jaar.

Stem voor mij !

Bij het tweede deel van werkblad 8 is het de bedoeling dat de leerlingen zelf verkiezingen organiseren in de klas. Per verkiezingslijst kiest een ‘partij’ leerlingen een voorzitter, stelt een programma op (bv. i.v.m. sport en spel, het milieu, een actie voor de derde wereld …) en zoekt een gepast letterwoord of logo. Zij komen tijdens de verkiezingscampagne hun programma voor de klas verdedigen. Enkele leerlingen moeten het stembureau samenstellen, de oproepingskaarten maken en deze aan iedereen bezorgen en het stemlokaal inrichten.

Daarna organiseer je de verkiezingsdag : alle kiezers moeten hun stem (een lijststem of een naamstem) in een stemhokje uitbrengen en het stembiljet in een stembus deponeren. Zij zeggen eerst hun naam (of beter nog : geven een identiteitskaart en oproepingskaart af) aan de voorzitter. De secretaris en een bijzitter moeten de namen aankruisen op de kiezerslijst. Een tweede bijzitter regelt de stembusgang ! De secretaris stelt een verslag op (proces-verbaal). Achteraf telt het stemopnemingsbureau de stemmen en maakt het de verkiezingsresultaten bekend aan de hele klas.

Wijs er op voorhand op dat sommige mensen opmerkingen of tekeningen op het stembiljet maken en dat die stem dan ongeldig is ! Met de computer kan dit niet meer. Dan kun je wel nog blanco stemmen : d.w.z. dat je geen stem uitbrengt, maar je moet wel het stemhokje binnengaan !

Voeren de verkozenen hun belofte ook uit ?

WEBTIPS

Neem een kijkje op http://www.europarl.europa.eu/ news/public/default_nl.htm?redirection Breng een virtueel bezoek aan het federale parlement met http://www.fed-parl.be/virtueel.html . Een quiz vind je op http://www.karelschiepers.be/documenten/ hotpot/staatstructuur_meerkeuze.htm. Via http:// nl.wikipedia.org/wiki/Regeringsvorm ontdek je ook een verscheidenheid aan staatsvormen in de wereld.

VOER VOOR BOEKENWURMEN

- Afghanistan is not ready for elections in june 2004. P. Goel.

Centrum voor Vredesonderzoek en Strategische Studies, Leuven, 2004.

- Afghanistan. Landenreeks. W. Vogelsang. KIT, Amsterdam / Novib, Den Haag / 11.11.11, Brussel, 2002.

- Afghanistan. Samsam. Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam, januari 2003.

- De kracht van je stem. Vlaamse Onderwijsraad, Brussel, 2000.

- De oorlog die niet veloren mocht worden. G. Goris. Mo*, Brussel, maart 2007.

- Oprechte deelneming. M. Van Bogaert. Kinderrechtencommissariaat, Brussel, 2004.

- Wie is de baas van de Zuidpool ? M. Vanspauwen & E. De Vlieger. Mozaïek / Clavis, Hasselt, 2000.

- Zemst eet vreemd. Gemeentebestuur, Zemst, 2005.

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2007 Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11 Website : http://www.studioglobo.be/wereldreis Abonnement : € 12,90 voor 10 nummers. Afzonderlijk nummer : € 1,30 Bankrekening : 068-2352505-88 Administratie : Ann Vermoesen. Tel. : 02 520 05 30.

E-mail : wereldreis@studioglobo.be Redactie : Helga Vande Voorde. Tel. : 02 526 10 92.

E-mail : helga.vandevoorde@studioglobo.be Aan dit nummer werkten mee : Katelijne Hermans, Martien Dhondt, Lief Didden, Jeannine Goudman, Annemie Pollenus, Kristine Van Den Bogerd (tekeningen), Marc Vermeiren (vormgeving) Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding Wereldreis is gedrukt op TCF (totaal chloorvrij) en zuurvrij papier zonder toevoeging van optische witmakers ; de houtstof komt voor 100% van afval van zagerijen (Greentop) Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - 11.11.11 v.z.w. en met de steun van het D.G.O.S.

C O L O F O N

Wereldreis

Afghanistan LANDENINFO

Ligging De Islamitische Republiek Afghanistan ligt in het zuidelijke deel van Centraal-Azië en is omringd door zes buurlanden. Afghanistan heeft geen uitweg naar zee, het is een ‘ingesloten’ land van 647 500 km² (21 keer België). Lees meer in de Wereldreis van april 2001.

Landschap en klimaat Het Afghaanse landschap is overwegend hooggelegen en droog. Er zijn dorre steppen, uitgestrekte woestijnen, hoge bergen (Hindu Kusj) met eeuwige sneeuw, maar ook subtropische gebieden. In de winter kan het in de hoofdstad Kaboel koud zijn tot zelfs –20 °C. In de zomer schommelt de temperatuur er dikwijls rond de 40 °C. In de woestijnen kan het nog veel warmer zijn.

Geschiedenis en bestuur Het land Afghanistan, met z’n hedendaagse grenzen, bestaat pas sinds het einde van de 19de eeuw. De recente geschiedenis verliep vaak heel geweld-

dadig. In 1973 wordt de Afghaanse koning verjaagd door zijn neef, in 1979 valt de Sovjetunie het land binnen en bezet het Sovjetleger bijna het hele Afghaanse grondgebied. Verscheidene bevrijdingslegertjes beginnen een guerrilla, eerst tegen de bezetter, later tegen elkaar. Vanaf eind 1994 grijpen de Taliban stilaan de macht.

De conservatieve islamisten willen het land regeren volgens eeuwenoude moslimtradities. Vrouwen moeten binnenshuis blijven, mannen moeten een baard laten groeien, tienermeisjes mogen niet meer naar school, televisie wordt verboden, muziek mag niet meer. En er komen bovendien strenge straffen. De Talibanregering geeft ook onderdak aan Al Qaeda, een islamitische terreurgroep die op 11 september 2001 in de Verenigde Staten verscheidene vliegtuigen kaapt en laat neerstorten. Amerika slaat terug en organiseert een internationale strijd tegen de Taliban die tot 2001 duurt. Dan komt er een Afghaanse overgangsregering en de internationale gemeenschap (36 verschillende landen) houdt een troepenmacht ter plaatse die de rust moet handhaven.

Zo’n 250 Belgische militairen maken deel uit van die troepenmacht.

Maar helemaal rustig is het nog niet, in sommige streken van Afghanistan woedt nog altijd een heuse oorlog tussen de ISAF-troepen en overblijvende Talibanstrijders. Telkens weer vallen er tientallen doden.

Bevolking Afghanistan is samengesteld uit een smeltkroes van volkeren : Oezbeken, Pathanen, Tadzjieken, Hazara's, Aimak, Turkmenen … met elk hun eigen taal en overwegend moslim.

Naar schatting leven er 31 miljoen mensen en die behoren tot de armsten ter wereld. Een gemiddelde Afghaan wordt 47 jaar oud. Een vrouw krijgt doorgaans zes tot zeven kinderen, maar veel borelingen sterven.

Sommige Afghanen hebben geen vaste woonplaats, maar zijn nomaden.

Zij trekken rond om met hun bagage lange afstanden af te leggen. De Afghaanse nomaden heten Kuchi's.

Tijdens de verkiezingen waren er speciale stembureaus voor hen.

Afghaanse families houden soms huisdieren die in België niet leven, zoals jak’s, kamelen en karakulschapen. De lammetjes van de karakulschapen zijn erg gegeerd om hun vacht.

HDI : onbekend.

Economie De meeste Afghanen zijn boeren of veehouders. De boeren telen ondermeer graan, druiven, tomaten, uien, noten, katoen … Afghanistan is de grootste opiumproducent ter wereld.

Dat wordt gebruikt om verdovende middelen mee te maken. Sommige Afghanen werken als ambtenaar, leerkracht, militair enz., maar moeten dikwijls maanden wachten op hun salaris. De Afghaanse economie hangt grotendeels af van internationale hulp.

Munt : 1 Afghani = 0,0149 euro.

Reisinfo - mei 2007

Wereldreis Heb je al gehoord van … verkiezingen ?

Op veel plekken in de wereld zijn er verkiezingen om de leiders van een (deel van een) land te kiezen.

- De Fransen kozen na twee stemrondes Nicolas Sarkozy tot president voor zes jaar.

- In België zijn er op 10 juni federale verkiezingen. In Frankrijk zijn er op dezelfde dag parlementsverkiezingen.

- Verkiezingen lopen niet altijd van een leien dakje. In Turkije werd de stemming voor de presidentsverkiezingen nietig verklaard omdat er niet genoeg parlementsleden kwamen opdagen. Nu volgt de stemming op 22 juli.

- Soms gaat het er ook echt gevaarlijk aan toe. Bij de laatste presidentsverkiezingen in Nigeria vielen er tientallen doden en bij de Filippijnse Senaatsverkiezingen zelfs 126 !

- In 2007 zijn er allerlei verschillende soorten verkiezingen. Bijvoorbeeld : in januari waren er algemene verkiezingen in Gambia; de Malinezen kozen in april een nieuwe president; in juli verkiezen de Japanners hun vertegenwoordigers in ‘het Huis der Raadgevers’; in september zijn het algemene verkiezingen in Guatemala en in december weten we wie de nieuwe president van Zuid-Korea wordt.

FOTO-INFO

Afghaanse vrouwen stemmen in de Eid Gah-moskee in Kaboel op 9 oktober 2004.

Voor het eerst brengt de bevolking rechtstreeks haar stem uit om een president aan te duiden. Enkele uren na de start van de verkiezingen beschuldigden de 15 mededingers interim-president Hamid Karzai van fraude met de inkt die ervoor moest zorgen dat niemand tweemaal zou stemmen.

Op 18 september 2005 kozen meer dan 12 miljoen Afghanen de 249 volksvertegenwoordigers voor hun nieuwe parlement.

THEMA-INFO : VERKIEZINGEN

Verkiezingen zijn er in vele soorten en maten : voor Miss World en voor de mooiste hond, voor het Euro-

songfestival en voor de klassenraad. Maar parlementsverkiezingen zijn toch een beetje anders, want daar kiezen burgers politici die hen vertegenwoordigen en in hun plaats bijvoorbeeld wetten kunnen maken.

Zo’n parlementsverkiezing kan op veel manieren gebeuren.

Soms kiezen burgers rechtstreeks hun vertegenwoordigers, bv. voor de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, het Vlaamse Parlement en de Afghaanse Wolesi Jirga (Huis van het Volk).

Soms worden de vertegenwoordigers (deels) onrechtstreeks verkozen, bv. een deel van de Belgische senatoren wordt aangeduid door de Gemeenschapsparlementsleden, de leden van de Afghaanse Meshrano Jirga (Huis van Ouderen) worden gekozen door de president en door de leden van de provincieraden en de districtsraden.

In de meeste landen mogen alle burgers vanaf een bepaalde leeftijd hun stem uitbrengen. Maar soms worden mensen met een bepaald beroep van de verkiezingen uitgesloten, bv. bij de Congolese parlementsverkiezingen van juli 2006 mochten militairen en politieagenten niet gaan stemmen.

Belgische vrouwen mogen pas sinds 1948 deelnemen aan de parlementsverkiezingen, Zwitserse vrouwen moesten wachten tot in 1971, Afghaanse vrouwen konden in 1964 voor het eerst naar de stembus.

Vrouwen in Saoedi-Arabië mogen ook in 2007 nog altijd niet stemmen, mannen alleen voor gemeenteraden en adviserende instellingen.

Belgische burgers zijn verplicht om naar de stembus te trekken, net zoals de Grieken. Maar elders bestaat een dergelijke opkomstplicht bijna nergens.

Wie in België z’n stem wil uitbrengen voor de parlementsverkiezingen moet de Belgische nationaliteit hebben. Voor de gemeenteraadsverkiezingen moet dat niet meer. Burgers uit de lidstaten van de Europese Unie, bijvoorbeeld Italianen of Denen, konden al in 2000 deelnemen aan de Belgische gemeenteraadsverkiezingen.

Niet-Europeanen die in België wonen, bijvoorbeeld Turken of Marokkanen, mochten in oktober 2006 voor het eerst hun stem uitbrengen bij de Belgische gemeenteraadsverkiezingen.

REISWOORDENSCHAT

opkomstplicht : De plicht om naar het stemlokaal te gaan.

Dit is niet hetzelfde als stemplicht omdat de stemming zelf geheim is. Wie niet komt opdagen om zijn stem uit te brengen, kan een boete verwachten. proces-verbaal : schriftelijke verklaring, woordelijk verslag.

Taliban : puriteinse moslimbeweging die in Afghanistan de macht had van 1996 tot 2001 (< Pasjtoe talib = student).

Reisinfo - juni 2007

Wereldreis

We maken samen de school toffer !

Vul pictogrammen in om de aandacht te trekken.

Maak een passende tekening en plaats de bordjes op verschillende plaatsen in de school.

Werkblad 1 - juni 2007

Wereldreis

Lekker waaien !

Dit heb je nodig • een lap stof van 35 bij 60 cm • een bamboestok van 1,50 m lang • een nietmachine • ijzerdraad • een liniaal • een schaar • een dik penseel en acrylverf Zo ga je tewerk • Knip vijf rechte repen stof uit van 7 cm breed.

• Schilder de repen rood, geel, roze, groen, blauw …

• Wacht tot de reepjes droog zijn en niet ze dan naast elkaar om de ijzerdraad vast.

• Buig de ijzerdraad in de vorm van een cirkel. Je sluit de cirkel door de uiteinden in elkaar te draaien.

• Draai twee ijzerdraden tegenover elkaar aan de cirkel van je wimpel. Boor een gaatje in de stok en steek er de ijzerdraad door. Draai de draad in elkaar en de windvlieger hangt.

• Steek de stok in de grond of bevestig hem aan het gebouw.

• Waaien maar !

Werkblad 2 - juni 2007

Wereldreis Dag Lien, Het is vandaag een warme zomerdag en ik denk aan Afghanistan, mijn thuisland.

Mijn allerbeste vriend heette Rahim. Vaak klommen wij in hoge bomen. Wij zaten altijd tegenover elkaar op een paar hoge takken.

Rahim en ik gingen ook vaak vliegeren en vlogen heuse wedstrijden. Het lukte me vaak om de anderen hun vlieger neer te halen. Op een dag won ik een grote wedstrijd. Rahim en ik waren dolgelukkig toen we naar huis gingen. Tot we soldaten tegenkwamen.

Ons hart klopte in onze keel. Wij waren bang voor soldaten. Ik verschuilde mij achter Rahims rug en bibberde op mijn benen. Gelukkig bleef het bij een beetje uitlachen.

Die avond vertelde mijn vader dat wij Afghanistan zouden verlaten. Ik begreep het allemaal niet goed, tot mijn vader uitlegde dat de toestand in ons land onleefbaar werd.

Ik vroeg waarheen wij zouden gaan en of Rahim meeging. Mijn vader zei dat we naar Pakistan zouden vluchten, maar dat Rahim niet meeging. Zijn vader had het geld niet om te vluchten. Ik ben ons huis uitgelopen van boosheid. Ik liep zo snel als ik kon door het donker naar het kleine huisje van Rahim. Ik vertelde de plannen van mijn vader en beloofde Rahim dat ik later terug zou komen naar Afghanistan. Ik ben die avond huilend in slaap gevallen. Ik wilde niet weg, maar er was geen keuze.

De angst om te sterven was te groot.

Ik woon nu al vier jaar in Pakistan. De heimwee naar mijn land en Rahim groeit iedere dag. Mijn vader zegt dat er verkiezingen komen in Afghanistan. Dat betekent dat de gewone mensen nu mogen kiezen wie zij als ‘baas’ willen. Ik hoop dat zij een goede keuze maken. Vader zegt dat hij niet terug wil voor alles weer veilig is.

Ik kijk er naar uit om mijn vriend terug te zien ! Als ik kon kiezen …

Groetjes en tot schrijfs, Amir Werkblad 3 - juni 2007

Wereldreis

Bij de brief van Amir Hier vind je een lijst die je aan de kinderen in Afghanistan wil geven. Nummer de zinnen van 1 tot 5 : wat je het belangrijkste vindt, komt op nummer 1. Schrijf ook waarom je het op deze plaats zet. kinderen hebben recht op onderwijs : ........................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... kinderen hebben recht om te spelen : ........................................................................................................ ........................................................................................................................................................................... kinderen hebben recht om op te groeien zonder oorlog : ...................................................................... ........................................................................................................................................................................... kinderen hebben recht op een veilige omgeving : .................................................................................... ........................................................................................................................................................................... kinderen hebben recht op een eigen mening : .......................................................................................... ...........................................................................................................................................................................

Wat zou jij willen veranderen voor de kinderen in Afghanistan en waarom ? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

Organiseer zelf verkiezingen in je school. Beslis samen met de klas om een slagzin te maken.

Teken hieronder die slagzin en maak een korte lijst met jullie programmapunten.

Slagzin : ........................................................................................

.......................................................................................

........................................................................................

.......................................................................................

Werkblad 4 - juni 2007

Wereldreis

Sultana en Fatiha stemmen !

Fatiha en Sultana uit Kaboel trekken vandaag naar de stembus en brengen hun stem uit voor de volksvertegenwoordigers in het nieuwe parlement.

De jarenlange oorlog in het land is bijna voorbij.

Voortaan kiest de bevolking de president en de kamerleden. De senatoren worden onrechtstreeks verkozen.

Wekenlang voeren duizenden kandidaten campagne, verkondigen zij hun programma tot in het kleinste dorp en proberen zij de kiezers ervan te overtuigen dat zij ieder de beste politicus zijn.

Wie de vrouwelijke kiezers wil bereiken, trekt naar bruiloften en geboortefeesten. Wie de mannen wil overtuigen, bezoekt de moskee, het voetbalveld of de markt.

Mannen en vrouwen leven in Afghanistan in gescheiden werelden. Zij praten weinig met elkaar, gaan zelden samen op stap en hebben erg verschillende bezigheden. Vrouwen brengen veel tijd binnenskamers door, mannen zitten liever in het theehuis. Huwelijken worden meestal door de familie geregeld.

Ook Fatiha en Sultana hebben hun man niet zelf gekozen, dat hebben hun ouders voor hen gedaan.

En zij doen het dan weer voor hun kinderen, Karima van vier en de zevenjarige Ahmed. Zij gaan later trouwen.

Fatiha en Sultana hebben in het stemhokje de keuze tussen veel kandidaten en bijna allemaal beloven zij de prachtigste dingen. Maar de toekomstige volksvertegenwoordigers weten ook dat er te weinig geld is om al die beloften waar te maken. Afghanistan is een doodarm land, waar buiten de hoofdstad Kaboel bijna nergens elektriciteit of stromend water is. Ook in middelgrote steden verplaatsen de meeste Afghanen zich te voet, per ezel, koets of kameel.

nodig. Wie verkozen wil worden, probeert de kiezers gunstig te stemmen en deelt geschenken uit.

Voor vrouwen is het niet makkelijk om naar een verder afgelegen plek te trekken om kiezers te vinden. Afghaanse vrouwen hebben buitenshuis een mannelijke â&#x20AC;&#x2DC;voogdâ&#x20AC;&#x2122; nodig, iemand van de familie die garant staat voor hun fatsoenlijk gedrag en hen gezelschap houdt. Dat kan de vader, de echtgenoot, een broer of het zoontje van tien zijn, als het maar een man is.

Om vrouwen aan te zetten om in de politiek te stappen, heeft de Afghaanse wet beslist dat zij een soort voorbehouden plaatsen in het parlement hebben en zij moeten minder stemmen halen dan de mannen.

Daar is niet iedereen gelukkig mee.

Fatiha en Sultana trekken naar een stembureau in de meisjesschool van de wijk. De mannelijke kiezers schuiven aan in de jongensschool, aan de overkant van de straat. En ook het kiespersoneel is verdeeld over de twee gebouwen naargelang het geslacht.

Het kiesbureau in Kaboel heeft nette klaslokalen en een dak, maar op het platteland is dat dikwijls helemaal anders. Daar staan de kartonnen kieshokjes op het veld of op het binnenplein van een moskee.

Meestal is het een hele klus om zoâ&#x20AC;&#x2122;n kiesbureau te organiseren. De stemhokjes, de stembussen, de pennen en de kiesbrieven zijn per vliegtuig of per vrachtwagen naar de middelgrote steden gebracht en van daar per ezel naar de afgelegen dorpen vervoerd. Soms moet de ezel twee dagen stappen in het gezelschap van politiemannen die het kiesmateriaal bewaken.

Campagne voeren voor verkiezingen kost geld en dat is voor vrouwelijke kandidaten extra moeilijk omdat zij meestal geen eigen inkomen hebben.

Daarom hebben zij een gulle vader of echtgenoot

Werkblad 5 - juni 2007

Wereldreis Ook het stemmen verloopt op het platteland veel chaotischer dan in de stad, want in de kleine dorpen kunnen heel weinig mannen en bijna geen vrouwen lezen of schrijven. Veel kiezers hebben ook nog nooit een pen gezien en weten niet hoe je zoiets raars moet vasthouden, hoe je een kruisje of een puntje kunt zetten op een blad papier. Omdat bijna niemand kan lezen, staan op de stembrieven ook de foto’s van de kandidaten. Zo kun je kiezen voor een oudere heer met een tulband of voor een jongere man in westers pak. Alle vrouwelijke kandidaten staan op de foto met een hoofddoek.

Sultana en Fatiha hebben hun blauwe boerka aan en als zij straks op straat komen, zullen zij het getraliede lapje stof weer voor hun gezicht hangen. Zij zijn nu al vele jaren gewend om zo rond te lopen, maar zij herinneren zich nog wel hoe moeilijk het de eerste dagen was. Rond hun veertiende kregen zij van hun moeder het lange gewaad en de eerste dagen wisten zij niet goed hoe ermee te bewegen. Zij hadden echte oogkleppen op, als zij naar links of rechts keken, zagen zij alleen een stukje stof, geen andere mensen, geen putten in de straat, geen palen op het voetpad. En dan moesten zij ook nog de onderste panden met hun handen bijeenhouden, het was verschrikkelijk moeilijk. Maar al snel raakten zij eraan gewend en nu gaan zij nooit meer zonder boerka de straat op.

En het is soms wel gemakkelijk, zij kunnen mannen en kinderen herkennen, maar zij worden zelf niet herkend. De meeste boerka’s hebben hetzelfde model en dezelfde kleur, je moet al naar de schoenen kijken om te weten of er een jonge tennispantoffel of een oudere mocassin voorbij loopt. Een boerka bestaat alleen in Afghanistan en Pakistan.

Sommige vrouwen zouden liever hun boerka thuislaten, maar durven toch niet goed zo ‘bloot’ over straat te lopen. Anderen vinden de boerka niet zo

belangrijk en willen vooral een school voor hun kinderen, een beter loon voor hun man en strengere straffen voor mannen die hun vrouwen slaan. En nog andere vrouwen, vooral in de stad, beschouwen de boerka als een kledingsstuk uit de middeleeuwen en hebben hem in de vuilbak gegooid. Zij lopen in meer westerse kleren rond, die meestal heel los zitten. Spannende truien, décolletés of strakke broeken draagt eigenlijk niemand in het openbaar.

Binnenskamers zijn de vrouwen soms wel heel sexy gekleed, maar dat is alleen voor de eigen familie.

Mannelijke bezoekers krijgen de vrouwen van het huis bijna nooit te zien, zeker op het platteland. Wie als man op visite gaat, ziet hoogstens een vrouwenhand een schenkblad met thee en koekjes door de deur aanreiken. Maar wie er bij die hand hoort, blijft verborgen voor vreemde ogen.

Na het stemmen blijven Fatiha en Sultana wat rondhangen bij het kiesbureau. Het gebeurt niet zo dikwijls dat de twee vriendinnen hun huis uit gaan en dus profiteren zij van de gelegenheid om nieuwtjes uit te wisselen met de vrouwen die nog in de rij staan. Zij vragen aan de andere vrouwen voor wie zij gestemd hebben. Dat is geheim en niemand weet voor wie je stemt, behalve als je het zelf vertelt.

Maar sommige kandidaten hebben heel andere verhalen verteld. Zij beweren dat zij met het cameraatje in hun mobiele telefoon in het stemhokje kunnen loeren en zo weten wat de mensen uitspoken. Op de radio hebben de mullahs, een soort islamitische priesters, uitgelegd dat zulke verhalen leugens zijn en dat niemand –zelfs Allah niet– weet wat er in het stemhok gebeurt. Maar sommige mensen zijn er niet zo zeker van en stemmen dus maar op de machtigste man van het dorp, uit angst voor wraak.

In het kiesbureau van Fatiha en Sultana lopen een heleboel mensen rond die kijken of de verkiezingen wel verlopen zoals de Afghaanse wet het voorschrijft. Politieke partijen en kandidaten hebben afgevaardigden gestuurd en ook uit het buitenland komen waarnemers kijken. Hun baas zal later in een rapport vertellen wat de Europese Unie van de verkiezingen vond.

Werkblad 6 - juni 2007

Katelijne Hermans

Wereldreis

Verkiezingen vroeger en nu Lees de tekst aandachtig en verzin voor elke paragraaf een goede titel.

1

............................................................................

In de Oudheid werden er al verkiezingen gehouden in de stadsstaat Athene. Alleen de burgers mochten kiezen, de slaven niet. Het woord ‘democratie’ is afgeleid van het Grieks : demos = volk en kratos = heerschappij → dus het volk is aan de macht, het volk regeert. Ook in het oude Rome werden er verkiezingen gehouden voor de belangrijke posten : consul, rechter.

2

............................................................................

In de middeleeuwen regeerden overal in Europa de edelen. Zij verkozen onderling een ‘leider’. De steden en gemeenten werden bestuurd door een stadhouder (te vergelijken met onze burgemeester), de baljuw (rechter) en de hoofden van de gilden (de verenigingen van de handelaars) en de ambachten (de verenigingen van de ambachtslieden zoals bakkers, beenhouwers …) Deze hoofden werden verkozen binnen hun vereniging.

3

............................................................................

In de 18de eeuw werd in Engeland voor het eerst een parlement opgericht met vertegenwoordigers van de adel in het ‘Hogerhuis’ en burgers die belastingen betaalden in het ‘Lagerhuis’. De armen hadden dus nog geen stemrecht ! In Frankrijk werden tijdens de Franse revolutie in 1789 de ‘Rechten van de Mens’ opgesteld. Vanaf dan bestuurden ook daar verkozen burgers mee het land. Tevoren waren het alleen de edelen en de vertegenwoordigers van de kerk die de koning hielpen het land regeren.

4

............................................................................

Bij de onafhankelijkheid van ons land in 1830 werd na het ‘Voorlopig Bewind’ een parlement opgericht,

dat naar Engels model uit twee delen bestond : de Senaat met vertegenwoordigers van de adel en de rijke burgers en de Kamer van Volksvertegenwoordigers met vooral gestudeerde mensen zoals artsen en advocaten. Hoewel de Belgische grondwet (in artikel 10) zegt dat ‘alle Belgen gelijk zijn voor de wet’, kon je alleen verkiesbaar zijn en gaan stemmen als je man was en belastingen betaalde (dus voldoende rijk was).

5

............................................................................

In 1893 kregen in ons land alle mannen het recht om te kiezen, maar het was een meervoudig stemrecht : als je veel belastingen betaalde, kon je een of twee stemmen extra krijgen ! In 1919 na de Eerste Wereldoorlog werd dan het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen ingevoerd.

6

............................................................................

In bijna alle landen waar vrije verkiezingen worden gehouden, kregen de vrouwen in de 20ste eeuw stemrecht : vb. Finland (1906), Duitsland (1918 maar tijdelijk afgeschaft in Nazi-Duitsland), Nederland, Luxemburg, Oekraïne en Wit-Rusland (1919), Frankrijk (1944), België (1948) en Zwitserland pas in 1971 ! Het enige land waar vrouwen nu nog altijd geen stemrecht hebben, is Saoedi-Arabië !

7

............................................................................

In Afghanistan werd het vrouwenstemrecht afgeschaft door de Taliban van 1996 tot 2001. Het was voor de vrouwen onder dit regime zelfs niet toegestaan zonder begeleiding van een man op straat te komen ! In 2004 werden daar de eerste presidentsverkiezingen gehouden sinds 1969 en in 2005 volgden de eerste parlementsverkiezingen. In dit nieuwe parlement zetelen nu ook 68 vrouwen op een totaal van 249 verkozenen.

Werkblad 7 - juni 2007

Wereldreis

Volksvertegenwoordiging Bespreek met je leerkracht hoe het bestuur van ons land er uit ziet aan de hand van dit schema.

PROVINCIERAAD

FEDERAAL PARLEMENT

(= wetgevende macht)

â&#x2020;&#x201C;

â&#x2020;&#x201C;

Kamer Senaat volksvertegenwoordigers senatoren Zij duiden de ministers en de staatssecretarissen aan die samen de federale regering vormen, geleid door de eerste minister (= uitvoerende macht) Zij benoemen de rechters en de magistraten (= rechterlijke macht)

wetgevende macht = provincieraadsleden uitvoerende macht = deputatie met gedeputeerden voorgezeten door de gouverneur

GEMEENTERAAD wetgevende macht = gemeenteraadsleden uitvoerende macht = college van schepenen met als hoofd de burgemeester

VLAAMS PARLEMENT, BRUSSELS PARLEMENT, ... wetgevende macht = volksvertegenwoordigers uitvoerende macht = regering met ministers o.l.v. de ministerpresident

Stem voor mij !

Werkblad 8 - juni 2007