Wereldreis september 2008

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 21ste jaargang, nummer 7

Taxi’s wachten op passagiers, in Brussel-Zuid of op de Zócalo in Mexico-stad.

september 2008

Mexico-stad Thema : vervoer

nieuws uit Studio Globo Saved by the bell

5 oktober is door de Unesco uitgeroepen tot de Internationale dag van de leerkracht.

Terecht, want overal ter wereld willen kinderen en volwassenen leren. Overal ter wereld geven leerkrachten het beste van zichzelf.

Leerlingen zijn soms opgelucht als ze de bel horen en naar huis kunnen. Ze zitten wat met een saved by the bell-gevoel. Maar meer dan 100 miljoen kinderen horen vandaag de schoolbel niet luiden. Ook zij zouden graag kans krijgen op onderwijs. Voor hen krijgen de woorden saved by the bell een heel andere betekenis.

In 2000 engageerden de wereldleiders zich via de Millenniumdoelstellingen om tegen 2015 basisonderwijs te garanderen voor álle kinderen. We moeten hen daaraan herinneren. Want de tijd loopt… Onderwijs is een hefboom voor ontwikkeling. Onderwijs maakt werk van gelijke kansen.

Daarom organiseert Studio Globo net als vorig jaar de symbolische actie Saved by the bell, naar aanleiding van de Internationale dag van de leerkracht. Vorig jaar deden zo’n 600 scholen en 30.000 leerlingen mee.

Laat je schoolbel rinkelen!

Dit jaar vindt de actie plaats op vrijdag 3 oktober. Studio Globo vraagt op deze dag aandacht voor het belang van onderwijs, wereldwijd. In het bijzonder voor de rol van de leerkracht. Laat daarom die dag om 15 uur je schoolbel rinkelen uit solidariteit met alle kinderen waar ook ter wereld die verstoken zijn van hun recht op onderwijs. Én met leerkrachten overal ter wereld die vaak in moeilijke omstandigheden les moeten geven.

Om dit belmoment in je klas of school vorm te geven, geeft Studio Globo je enkele tips en ideeën. Verder zijn er nog lessuggesties om dit actiemoment in de klas voor te bereiden. Deze lessen, aangepast aan de leeftijd, geven de dag van de leerkracht een mondiaal tintje.

De tips voor het belmoment en de lessuggesties kan je gratis downloaden door je te vanaf 8 september te registreren op www.savedbythebell.be. Op die site vind je verder welke scholen er ook deelnemen, vind je tips van collega’s en kan je je eigen ideeën delen.

Opendeurdag Studio Globo Roeselare Op 21 september 2008 gooit Studio Globo Roeselare van 14 uur tot en met 18 uur haar deuren open. Leerkrachten, ouders, kinderen en sympathisanten krijgen de kans om het nieuwe inleefatelier ‘Achter de Muur’ te bezoeken. Met dit project breng je thema’s als diversiteit, armoede en sociale uitsluiting op een haalbare manier in de klas. Ook het al bekende India-atelier is dan te bezoeken.

Naast een actieve kennismaking met de ateliers, wordt de namiddag ook doorspekt met workshops streetdance en circustechnieken, grime, interactieve stands van ’t Hope en Welzijnszorg, een portrettengalerij…

Campagne­ nieuws

Leerkracht aan het woord ‘kinderrechten’ centraal, in jaar twee de genderproblematiek en het derde jaar zou draaien rond ‘eerlijke handel’.

Geen nieuws, goed nieuws ?

Word vredesjournalist !

Van 26 september tot en met 5 oktober heeft de Vlaamse Vredesweek plaats. Tijdens die week worden acties ondernomen, colloquia georganiseerd, vredeswakes gehouden, politici geïnterpelleerd en vredesinitiatieven opgestart. Zo hopen de Vredesweek-partners een zo breed mogelijk publiek te engageren en mobiliseren voor een vredesthema.

Dit jaar staat media en vrede in de kijker.

De media bepalen immers in hoge mate wat de mensen weten over hoe het er in de wereld aan toe gaat. Daardoor bepalen zij mee de kloof en het begrip tussen groepen in de samenleving. Wat gebeurt er als men moslims koppelt aan terreur, jongeren aan probleemgedrag en Walen aan onbegrip? En wat als zowel de media als wijzelf actief bijdragen tot een berichtgeving die aanzet tot verzoening, openheid en respect? Waarom is dat laatste soms zo moeilijk? En wie speelt welke rol in dit alles?

Tijdens de Vredesweek zullen de verschillende partners zich dan ook verdiepen in de rol van àlle mediaspelers en zich afvragen hoe die constructief met conflictsituaties kunnen omgaan. En daarbij gaat het niet alleen over de klassieke media als radio, TV en de geschreven pers. Ook de vraag welke verantwoordelijkheid je zelf kan opnemen komt aan bod. Vandaar: “Word vredesjournalist!”

Meer info op www.studioglobo.be/open- Meer info: www.vredesweek.be deurdag

Nieuw in het Wereldkalendergamma van 11.11.11: Een leuke en handige verjaardagskalender doorspekt met Afrikaanse sprookjes.

Leuk om je klas mee op te vrolijken.

Meer info op www.11.be/winkel of tel 02 536 11 22

Een spiegel om naar jezelf te kijken Veerle Hellyn en Mia Soete vormden al jaren in de Centrumschool te Kuurne (bij Kortrijk) de werkgroep ontwikkelingssamenwerking. En elk jaar organiseerden zij een ‘Bewustmakingsdag’ voor de lagere school. In 2005 werd de school door de koepel (OVSG) aangesproken om in het project ‘Op weg naar een millenniumschool’ te stappen. Dat was het begin van een drie jaar durend boeiend avontuur met heel de school. Ondertussen is het slotfeest achter de rug en blikken we met Mia en Veerle terug op die ervaring.

Waaruit bestond het project Op weg naar een millenniumschool en wat trok jullie aan?

Wat ons aansprak was de kans om een partnerschap op te bouwen met een basisschool in Zuid-Afrika en het feit dat 10 scholen uit Vlaanderen mee in het project stapten. We hoopten daardoor de nodige ondersteuning en uitwisseling te krijgen. De voorwaarden om te mogen meedoen, boden nieuwe kansen. Heel het schoolteam moest betrokken worden. Dat betekende dat we op onze school de werking konden uitbreiden naar de kleuterschool en dat we ons werkgroepje, dat voorheen bestond uit ons beiden, zagen aangroeien met 3 leerkrachten. Het was ook voor onszelf een leerproces: we waren zo gewoon alles met ons beidjes voor te bereiden, dat het aanpassen was om met meer mensen samen te zitten. We hoopten van onze ‘Bewustmakingsdag’ een project te maken dat meer verspreid zou zijn over heel het schooljaar door de thematieken waar we rond moesten werken en dat mondiale vorming op die manier meer zou gaan leven op school. In het eerste jaar stond het thema

Hoe verliep de uitwisseling met de Ditau Primary School in Soweto?

Bij de opstart van de uitwisseling maakten wij een por tfolio over onze school, waarbij we zorgden om onze Europese rijkdom niet te sterk in beeld te brengen. Bij ons leefde het beeld van een typisch Afrikaans schooltje met vier palen en een dak. “Laat ons daar vlaggetjes voor maken”, zegden we. Toen de portfolio van de Ditau-school binnen kwam, bleek dat we ons beeld grondig moesten bijstellen. Het was een behoorlijk grote school met computers in de klassen. De foto’s en de informatie die we van hen kregen waren mooi geordend volgens thema’s zodat we er vlot mee aan de slag konden. Het contact met de school maakte het mondiale voor onze kinderen tastbaar. Op een videofragment stond hun schoollied: The song of peace. Dat fragment bezorgde ons kippenvel. Om een gevoel van verbondenheid op te roepen, wilden we het zeker aanleren aan onze kinderen.

Een lerares van de muziekschool schreef het lied voor ons uit. Tot op vandaag blijven we het regelmatig zingen. Helaas strandde de uitwisseling doordat de contactpersoon weg viel.

Was dat het einde van de contacten met het Zuiden?

Gelukkig niet. Mia was ondertussen toevallig naar Sri Lanka geweest om een tijdje mee te werken in een onderwijsproject voor een kleuterschool in de theeplantages, de Peacockschool. Die kans hebben we aangegrepen om terug een uitwisseling op gang te brengen. Vanuit onze eerste ervaringen met Ditau wisten we goed welke beelden en informatie we nodig hadden. We keken met andere ogen. We verzamelden vooral beelden van het dagelijkse leven van de mensen en de kinderen. We maakten de realiteit van de kinderen in Sri Lanka concreet door het verhaal van Shanti, één van de kinderen van de school, op de voorgrond te plaatsen. Met

de kinderen maakten we didactisch materiaal, vooral pictogrammen en knutselden we vriendschapsbandjes. De betrokkenheid en de herkenning waren groot toen de kinderen die voorwerpen terugzagen op de foto’s.

De thema’s die je moest aan bod brengen in het project zijn niet zo eenvoudig voor kinderen uit de basisschool. Geef eens een voorbeeld hoe jullie ze toegankelijk maakten voor hen?

In het kader van het thema ‘eerlijke handel’ en ‘microkredieten’ –zelfs voor ons niet eenvoudig te begrijpen– wilden we meer doen dan zo maar wereldwinkelproducten verkopen. We gingen klasoverschrijdend aan de slag om ‘koopjes van de maand’ te produceren en te verkopen. Met wereldwinkelproducten maakten we allerlei lekkers: de kleuters mueslikoekjes, de eerste en de zesde klas chocoflakes, de vierde en de tweede klas pruimenconfituur… Met de opbrengst konden we de Peacockschool ondersteunen. Het is belangrijk om actieve, speelse en concrete werkvormen te gebruiken.

Wat houden jullie bij van deze ervaring?

Toen we ter gelegenheid van het slotfeest alles van de drie jaren op een rijtje zetten, viel het ons op dat we veel verwezenlijkt hebben. Het heeft veel inspanning gekost, maar als je de openheid en het enthousiasme van de kinderen erbij legt, is het resultaat zeker positief. Ons doel was om een venster naar de wereld open te zetten en om openheid en respect voor mensen uit het Zuiden en voor andere culturen te vergroten. Van daaruit hopen we dat de kinderen meer respect krijgen voor de eigen leefwereld en verdraagzamer in het leven staan. Werken rond het Zuiden is een spiegel om naar jezelf te kijken. Iedere leerkracht zou eens in zijn leven op een betrokken manier naar het Zuiden moeten reizen om wakker geschud te worden.

Mag ik eindigen met een stukje tekst uit jullie slotvoorstelling?

‘Hoe je spreekt of wat je eet, waar je woont of hoe je heet, ik ben ik en jij bent jij, jij bent uniek en dat maakt me blij.

Daarom zingen wij in koor: de andere weg daar gaan we voor’

voorwoord

INHOUD

Beste lezer, we willen met dit septembernummer je vakantiegevoel niet meteen verjagen.

Maar toch: het schooljaar start en Wereldreis is er opnieuw bij. Wij zijn klaar om je weer elke maand verhalen, achtergronden en lestips te brengen uit de meest diverse uithoeken van de wereld.

Verhalen van kinderen en volwassenen die ons iets van hun leefwereld duidelijk maken. Hoe ze leven en werken, ploeteren en genieten.

Stap –nieuw of opnieuw- mee en laat de mooie foto’s van de Wereldkalender tot hun volle recht komen. De lestips in Wereldreis vormen steeds een uitnodiging om die verre en onbekende wijde wereld dichterbij te brengen. We stimuleren je immers om de situaties uit het land te vergelijken met die van de kinderen in je klas. Op zoek naar verschillen, maar vooral herkenningspunten. Want dat vormt de basis om op een open en respectvolle manier naar anderen te kijken.

Op stap dus, de wereld in. Deze maand trekken we meteen naar de Zócalo in Mexico-stad, waar de taxi-chauffeurs ons staan op te wachten, nog even in hun groen-witte Kevertjes.

Klaar voor vertrek!

J.D.

colofon

Nieuws uit Studio Globo Saved by the bell ........................2 Opendeurdag Roeselare................2 Campagnenieuws : Geen nieuws, goed nieuws ? ............................2 Verjaardagskalender 11.11.11 .......2 Voorwoord ....................................3 Reisinfo Stadsinfo Mexico-stad ................4 Heb je al gehoord ... dat de laatste kevertaxi's op stal moeten ? ........4 Foto-info..................................5 Thema-info : Vervoer...................5 Reiswoordenschat.......................5 Reistips en werkbladen Eerste graad...........................6-8 Verkeersborden..........................7 Vervoermiddelen .......................8 Tweede graad........................ 9-11 Brief van Lien.......................... 10 Over dieren en auto's................ 11 Derde graad.........................12-17 Webtips.................................. 13 Voer voor boekenwurmen........... 13 Twee taxichauffeurs in Mexico-stad........................14-15 Bij het verhaal van de twee taxichauffeurs ......................... 16 Jesús en Félix.......................... 17 Tekening van de kalenderfoto..... 18 Leerkracht aan het woord : Veerle Hellyn en Mia Soete.............. 19 Spiegelfoto.................................. 20

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2008 Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11 Website : www.studioglobo.be/wereldreis Abonnement : 15,00 voor 10 nummers. Afzonderlijk nummer : 1,50 Bankrekening : 068-2352505-88 Administratie : Benedikte Hanssens, T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be Redactie : Jan Debonnet en Helga Vande Voorde, T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.be Aan dit nummer werkten mee : Tom Dieusaert, Leen Seurynck, Stefan Potums, Frans Meul, Bob De Pooter, Kristine Van Den Bogerd (tekeningen), Marc Vermeiren (vormgeving) Foto's cover : kalenderfoto Mark Henley, spiegelfoto Jan Debonnet; p.19 Bob De Pooter Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding Wereldreis is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging‑11.11.11 v.z.w. en met de steun van het D.G.O.S.

Wereldreis - 2008/7 - 3

Mexico-stad Mexico-stad STADSINFO Ligging en landschap Mexico-stad is de derde grootste stad ter wereld na Tokio en New York. De hoofdstad van Mexico (México Distrito Federal) is gelegen in het centrum van het land op een 2 300 meter hoog plateau en tussen vulkanische bergketens.

Doordat de stad op een onstabiele ondergrond - de modder van een oud meer - is gebouwd, heeft zij nog meer te lijden onder de aardbevingen. Er heerst een gematigd klimaat (6 tot 27 °C) met een zwoele zomer en een droge winter. Mexico-stad is berucht om zijn luchtvervuiling : niet alleen is er minder zuurstof dan op zeeniveau, maar door de ligging in een kom kan de vervuilde stadslucht niet weg.

Geschiedenis Nog voor de komst van de Spanjaarden in 1519 was Tenochtitlán - in het midden van het Texcocomeer - de hoofdstad van het Aztekenrijk. De Azteken of Mexicas hadden sinds de eeuw ervoor al de volkeren rondom zich onderworpen.

De Spanjaarden stichtten hun nieuwe hoofdstad op dezelfde plek, meer nog, zij lieten een kathedraal bouwen op de ruïnes van de belangrijke tempel waar de Azteken hun goden aanbaden en (mensen)offers brachten. Het centrale plein, de Zócalo, werd het hart van een groeiende wereldstad. Wegens de overstromingen tijdens het regenseizoen en de vervuiling van het water, lieten de Spanjaarden in de eeuwen daarna het water van het meer weglopen via een groot riool.

Bevolking Het Federaal District (1 499 km²) telt negen miljoen inwoners en is deel van een agglomeratie met meer dan 20 miljoen inwoners. Er komen veel mensen in de hoofdstad wonen op zoek naar werk. De nieuwe bewoners die door de jaren heen naar de stad zijn afgezakt, wonen in voorsteden en willen niet meer teruggaan naar het platteland. Het werk in Mexico bestaat voornamelijk uit een baan bij één van de vele ministeries of de staatsoliemaatschappij Pemex. Die zorgt voor directe arbeidsplaatsen en vult de pot van de begroting waarmee de ministeries worden betaald. Toch is het aantal arbeidsplaatsen beperkt en moeten veel Mexicanen klusjes zoeken zoals op de straatverkoop.

De straatverkoop wordt getolereerd omdat de autoriteiten beseffen dat op een andere manier tienduizenden gezinnen geen inkomsten hebben.

HDI : voor het Federaal District is die 0,883 tegenover het al hoge gemiddelde van 0,829 waarmee Mexico op de 59ste plaats in de wereld staat.

Problemen en uitdagingen De immense bevolWereldreis - 2008/7 - Reisinfo - 4

king van de stad zorgt voor veel kopzorgen. Er is onvoldoende drinkwater voor de hele stad, dus moet dat weinige water goed worden verdeeld. In het heuvelachtige gebied aan de stadsrand is geen waterleiding en de riolen functioneren niet naar behoren. Het verkeer is soms zo druk, dat het een halve dag duurt om van het noorden naar het zuiden van de stad te geraken. Ook de luchtvervuiling is een probleem van volksgezondheid en dat kost veel geld.

Als de staat wil besparen, moet zij dus ook het transport aanpakken. Daarom is er vorig jaar een grote enquête houden onder de stadsbevolking over controle op uitlaatgassen, het verbieden van oude voertuigen, het verzamelen van regenwater … Hoewel de problemen van Mexico-stad nog ver van opgelost zijn, was het erg hoopgevend dat de mensen hun mening gaven en daarmee een steentje bijdroegen tot een meer leefbare stad.

Munt : Mexicaanse peso, 1 MXN = 0,0629 euro.

HEB JE AL GEHOORD … DAT DE LAATSTE KEVERTAXI’S OP STAL MOETEN ?

De Volkswagen Kevertjes zijn een visueel symbool van Mexico-stad. Het model werd ontworpen vóór de tweede wereldoorlog en toch is het autootje jaren meegegaan en werd het in Mexico geproduceerd tot 2003. De voornaamste reden is dat het om een goedkope en betrouwbare wagen gaat, met koetswerk van staal in plaats van kunststof en weinig elektronische snufjes, waardoor er minder defecten aan zijn. Maar de Kevertjes hebben een oude motor die meer vervuilt dan nieuwere auto’s. En de stadsregering van Mexico ziet er op toe dat de voertuigen steeds minder schadelijke uitlaatgassen produceren. Ten laatste tegen juli van dit jaar moesten alle Keverchauffeurs hun taxi’s inruilen en een moderner model kopen. Voor velen is dit een strop, want voor hun oude Kever krijgen de chauffeurs 15 000 pesos, terwijl de aankoop van een andere tweedehandswagen zeker vier keer zoveel kost.

Foto-info Een taxichauffeur in Mexico-stad zit op de bumper van een van de VolkswagenKevers, schijnbaar verloren in gedachten. De dagelijkse zomerse regenbui is voorbij. De groenwitte taxi’s staan geparkeerd op de vier hectare grote Zócalo, het centrale plein van de stad.

Er worden op de Zócalo festiviteiten gehouden, zoals de nationale feestdag, wanneer duizenden Mexicanen naar het plein komen.

THEMA-INFO : vervoer Voor burgemeester Marcelo Ebrard is het een hele uitdaging om het transport in Mexico-stad te organiseren zonder de mensen te storen in hun dagelijkse activiteiten.

De bewoners moeten zich zo min mogelijk verplaatsen en als zij het doen, is het verkiesbaar dat zij het openbaar vervoer gebruiken.

Een auto neemt veel plaats in en meestal rijdt de chauffeur alleen. Vandaar dat er grote files ontstaan : een stad is niet groot genoeg om duizenden auto’s tegelijkertijd te laten rijden. Waarom nemen de mensen dan een auto ? Veel Mexicanen werken in een groot bedrijf of in een ministerie. En daar moeten zij aankomen in een keurig pak met das. Als zij buiten op de bus moeten wachten, kunnen zij wel eens door een regenbui worden verrast of spat een voorbijrijdende auto hun broekspijpen nat. Dus rijden zij liever beschermd in hun auto waar zij lekker droog blijven.

Misschien zouden de ambtenaren in Mexico moeten werken in een overall ?

Daarnaast is een auto ook een statussymbool.

Mexico heeft een van de beste en meest uitgebreide metrosystemen ter wereld.

Het gaat over elf metrolijnen die elk tientallen kilometers overbruggen en elke lijn heeft een kleurtje. Elk station draagt niet alleen een naam die verband houdt met een plaats (bv. Bellas Artes), maar ook een tekening of een symbool in de kleur van de lijn. Zo kunnen mensen die niet kunnen lezen of toeristen zich gemakkelijk oriënteren.

Dagelijks rijden er naar schatting vier miljoen mensen met de Mexicaanse metro, maar toch is dit niet genoeg om de transportproblemen op te vangen.

De metrolijnen zijn beperkt omdat het heel veel kost een nieuwe lijn aan te leggen.

Daarom nemen de mensen, om bepaalWereldreis - 2008/7 - Reisinfo - 5

de afstanden af te leggen, kleine busjes.

Het zijn niet zelden rammelende bakjes die veel verkeersovertredingen maken en te snel rijden. Ook de reizigers rijden niet comfortabel en de chauffeurs willen zoveel mogelijk passagiers meenemen om meer geld te verdienen. Zij halen de gekste toeren uit om een extra passagier op te pikken. Autobestuurders of fietsers sakkeren omdat deze waaghalzen van buschauffeurs veel ongevallen veroorzaken.

Vandaar dat de stadsregering van Mexico een paar jaar terug met een nieuw alternatief op de proppen kwam : grote bussen die veel meer mensen vervoeren en op een eigen baanvak rijden in het midden van de grote lanen. Passagiers kopen hun ticket op voorhand, zo verliest de chauffeur geen tijd. De bus stopt voor een verhoog, de schuifdeuren gaan open zoals bij de metro en er wordt weinig tijd verloren bij het inen uitstappen. Het voordeel aan deze Transmilenio – een transportmiddel dat al eerder functioneerde in andere Latijns-Amerikaanse steden in Brazilië en Colombia – is dat het veel goedkoper is dan een metrolijn te graven en dat de mensen hun stad kunnen zien, in plaats van zich als mollen onder de grond te verplaatsen.

REISWOORDENSCHAT kever : insectenorde Coleoptera waarbij het voorste paar vleugels harde schilden vormt ; in 1934 ontwikkeld Volkswagenmodel. metro = ondergrondse : openbaar vervoermiddel met ongelijkvloerse kruisingen (< Engels metropolitan railway = hoofdstedelijke spoorweg). smog : vuile mist, laaghangende wolk met veel stof, ozon en zwaveldioxide (< Engels smoke = rook en fog = mist). statussymbool : iets materieels als uiterlijk teken van aanzien. taxi : huurauto met chauffeur, voorzien van een meter om de afstand te bepalen (< Duits taxameter < Latijn taxare = beoordelen). vervoer = transport : het verplaatsen van personen en goederen.

Eerste graad vervoer Lesdoelen (eindtermen Wereldoriëntatie - Ruimte 6.12, 6.13 en 6.14) : - weten dat de termen ‘links’ en ‘rechts’ belangrijk zijn in het verkeer ; - gebodsborden en verbodsborden herkennen ; - rekening houden met andere weggebruikers.

Vertrek Bespreek met de leerlingen de weg van huis naar school.

Komen zij te voet of met een voertuig ? Welk ? Waarom ?

Moeten zij van ver komen ? Welke verschillende vervoermiddelen kennen de kinderen nog ?

Vergelijk het verkeer in de stad met het verkeer op het platteland. Zijn er voertuigen in de stad (metro) die je niet ziet op het platteland of omgekeerd (tractor) ?

Nam iemand al een metro ? Waar ? Hoe herken je een taxi ?

Waarom zou je een taxi nemen en hoe doe je dat ?

Rechts en links In het verkeer rijden niet alle voertuigen aan dezelfde kant : bij ons rijden auto’s en fietsen rechts, treinen rijden links.

Om in het verkeer te komen, is het belangrijk om het verschil tussen links en rechts te kennen. Kunnen de leerlingen hun linker- en rechterhand opsteken ? Als extra oefening leggen de kinderen hun beide handen naast elkaar op een blad papier.

Een ander kind tekent een lijn rond de handen. Onder de juiste hand schrijven de kinderen ‘LINKS’ of ‘RECHTS’.

Verkeersborden Voor deze opdracht heb je rode, blauwe, oranje en groene kleurtjes nodig.

Bespreek klassikaal de betekenis van de borden op werkblad A. De leerlingen zoeken plaatjes op van verkeersborden. Verklaar elk bord. Laat elk kind een verkeersbord tekenen, uitknippen en op een karton kleven. Het bord bevestigen zij op een stokje, dat zij in een fles of pot zetten. Deze wordt verder opgevuld met zand.

Teken met krijt een verkeersplein op de speelplaats, zet de verkeersborden op de juiste plaats. Teken ook zebrapaden.

Laat de kinderen met hun fiets naar school komen en hen op het verkeersplein rijden. Er zijn ook enkele voetgangers.

Kijk of zij de verkeersborden goed begrijpen en of de fietsers rechts van de straat rijden.

IN DE STAD MEXICO Lesdoelen (eindtermen Wereldoriëntatie - Ruimte 6.15 en 6.16) - zich een voorstelling maken hoe het verkeer in Mexicostad is ; - enkele problemen kennen die daarmee samengaan ; - een idee krijgen in welke situatie je welk voertuig best gebruikt.

De hoofdstad van Mexico is Mexico-stad. De meeste taxi’s zijn er groenwitte Kevers. Bespreek de foto.

Doordat er zoveel auto’s rijden in Mexico, is de lucht erg vervuild. Er hangt vaak smog, waardoor je ogen en keel prikken.

Lees werkblad B voor. Mogelijke oplossing van kortbij naar veraf bv. : step, fiets, tram, taxi, metro, bus, trein.

Leg uit dat het voor een fiets en een step gevaarlijk is in het drukke verkeer van Mexico-stad en dat het ook erg ongezond is door de smog. Deze Kevertaxi is iets typisch voor Mexico-stad.

FEESTELIJKE AANKOMST Op 16 september viert Mexico zijn onafhankelijkheid van Spanje met een groot feest.

De Europese mobiliteitsweek van 16 tot 22 september kan een feest worden voor de schoolbuurt !

Wereldreis - 2008/7 - Reistips - 6

Kleur de verkeersborden juist in met rood en blauw.

Kleur groen wie de verkeersborden volgt, kleur oranje wie een gevaar is voor zichzelf of de andere weggebruikers.

Verkeersborden

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad A - 7

Vervoermiddelen Het verkeer in Mexico-stad is heel druk. Autobestuurders toeteren erop los. Veel mensen nemen er een bus of de metro. Er rijden ook veel taxiâ&#x20AC;&#x2122;s.

Hoe verplaatsen Ernesto en Flavia zich over een korte afstand ? En hoe als zij heel ver moeten gaan ? Trek bij elk vervoermiddel een lijn volgens de afstand die zij ermee afleggen.

dichtbij

metro

taxi

tram

bus

fiets

step

trein

ver

Hoe ga jij zelf naar school ? .................................................................

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad B - 8

Tweede graad De brief van lien Lees de eerste zin van de tekst (werkblad C) voor. Waarover denken de leerlingen dat deze tekst zou gaan ?

Geef als opdracht dat de kinderen straks bij het lezen van de brief eens moeten zoeken waar de kevers, wringers enz. verstopt zitten in de tekst.

Dan lezen de kinderen de rest van de brief. Wie heeft de mieren, kevers enz. gevonden ? Waarover gaat de tekst ? In een aansluitend gesprek leggen wij de link naar hoe wij ons verplaatsen. “Hoe komen wij naar school, hoe gaan onze ouders werken, hoe ga je naar de sportclub, hoeveel auto’s hebben jullie thuis ?” Hieruit zal zeker een boeiend gesprek volgen.

efficiënt te hanteren in betekenisvolle situaties.

4.3 Met praktische voorbeelden aantonen welke de rol en het praktisch nut van wiskunde is in de maatschappij.

In de tekst zitten bewust heel wat grote aantallen verstopt, gaande van tienduizenden tot miljoenen. Eigenlijk is dit materie voor de derde graad, maar kinderen worden uiteraard ook al op jongere leeftijd overal geconfronteerd met grote getallen. Het is een boeiende opdracht om samen met hen op zoek te gaan naar wat wij ons nu moeten voorstellen bij die grote getallen (gestructureerde manier van voorstellen), maar zeker ook naar de bruikbaarheid hiervan. Wanneer gaan wij iets uitdrukken in miljoenen, wanneer in honderdduizenden ? Laat de kinderen overal voorbeelden zoeken van grote getallen in kranten, tijdschriften, reclame : de prijs van een huis, het aantal inwoners van de wereld (6 671 414 891) / ons land (10 584 534) / onze stad / gemeente. Met grote aantallen moet je ook dikwijls schatten : hoeveel deelnemers zijn er aan een betoging ? Op welke manier zou je dat kunnen bepalen ? Wij zoeken ook bewust naar voorbeelden met een mondiale inslag : hoeveel personenauto’s in België (5 miljoen), in Mexico (11 miljoen) … ?

Deze activiteit speelt sterk in op de nieuwsgierigheid van kinderen en op het gebruiken van wiskunde in betekenisvolle contexten.

OVER DIEREN EN AUTO’S

“Wie stond er al eens in een file ? En hoe is het bij ons gesteld met de vervuiling ? En in de rest van de wereld ?” Er kunnen vanuit deze tekst heel wat vragen opborrelen die de kinderen gaan onderzoeken of proberen te beantwoorden door informatie op te zoeken : bib, internet, vragen aan ouders of andere volwassenen … ‘Vervoer’ is een klassieker als thema voor Wereldoriëntatie in de middengraad en kan zeker worden verrijkt door een mondiale invalshoek te nemen.

Eigenlijk is werkblad D geen klassiek invulblad, maar de start van een lesje beeldende vorming. De kinderen werken met grijs potlood op papier en eventueel kleurpotloden. Zij kunnen ook woorden en zinnen bijschrijven (met potlood of pen) die uitleg geven of bepaalde onderdelen benoemen. Laat vooraf een aantal tekeningen en ontwerpen van Panamarenko bekijken en bespreken.

Uiteraard gaan zij nadien de ontwerpen op A3-formaat aan elkaar voorstellen, bespreken en tentoonstellen of bundelen in een mooi boek.

SPELEN MET GROTE GETALLEN Eindtermen wiskunde 1.5 Natuurlijke getallen van maximaal tien cijfers lezen, noteren, ordenen en op een getallenlijn plaatsen.

1.17 Schatprocedures vinden bij niet exact bepaalde of niet exact te bepalen gegevens.

5.2 Een kritische houding ontwikkelen t.a.v. allerlei cijfermateriaal.

4.2 In staat zijn begrippen en inzichten m.b.t. getallen Wereldreis - 2008/7 - Reistips - 9

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad C - 10

Over dieren en auto’s Dit is één van de bekendste auto’s die ooit zijn gemaakt. Er zijn zelfs films gedraaaid met een Kever in de hoofdrol : vraag maar aan je ouders !

Opdracht 1 Probeer deze Kever met kleurpotloden op een bijzondere en originele manier te kleuren : je kunt werken met lijnen, vormen, kleuren, tekeningen. Hij moet wel helemaal ingekleurd zijn !

Opdracht 2 De mens heeft heel dikwijls naar de dieren gekeken om transportmiddelen te ontwikkelen. Zo waren de vogels of vleermuizen voorbeelden om vliegtuigen te maken.

Vandaag gaan wij de dieren en onze fantasie gebruiken om nieuwe auto’s te maken.

Je kiest een dier uit dat jij leuk vindt. Het kan een dier zijn dat loopt, springt of kruipt. Het kan een groot of klein dier zijn, een snel of traag dier.

Schrijf hier de naam van jouw dier : …………………………………..

Nu ga je - op een apart blad - een auto ontwerpen die de vorm en de kwaliteiten van dat dier als voorbeeld neemt.

Er moet minstens één persoon mee kunnen rijden. Kun je ook een leuke naam bedenken voor je uitvinding ? ..............................................................................

Veel succes met je ontwerp !

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad D - 11

Derde graad de foto In het begin van de maand verschijnt onze nieuwe kalenderfoto. Wij zeggen er zelf niets over, maar geven de leerlingen in groepjes enkele dagen de tijd om meer te weten te komen over het soort auto dat daarop staat afgebeeld. Zij mogen vrij hun informatiebronnen kiezen : internet, bibliotheek, vragen aan ouders of andere volwassenen … Zij kunnen hier ook afbeeldingen en teksten over verzamelen. Uiteraard is er heel wat te vinden over één van de bekendste en populairste auto’s aller tijden !

Na enkele dagen presenteren de groepjes hun informatie aan elkaar in de vorm die zij zelf kiezen.

HET VERHAAL : BEGRIJPEND LEZEN Eindtermen Taal 3.3 en 3.5 Informatie achterhalen en ordenen in voor hen bestemde teksten in tijdschriften.

6.2 en 6.5 Bereid zijn om te reflecteren over taalgebruik en strategieën.

2.7 Bij een behandeld onderwerp vragen stellen die begrepen en beantwoord kunnen worden door leeftijdsgenoten.

Aansluitend laat je het verhaal bij de kalender (werkblad E en F) individueel lezen. Bespreek de tekst niet, maar laat hem opnieuw lezen in een groepje (groepslezen), met daarbij twee opdrachten. Zij onderlijnen de woorden die zij niet begrijpen en zoeken de verklaring op (werkblad G). Vervolgens bedenken zij vijf vragen over deze tekst en noteren die. Om het antwoord te vinden, moeten zij de tekst goed lezen. Op het onderste deel van het werkblad noteren de leerlingen de juiste antwoorden en dan knippen zij het blad in twee. Nu gaan de vragen in een doorschuifsysteem naar de andere groepen die het juiste antwoord zoeken. Om er wat animatie en sfeer in te krijgen, wordt de tijd beperkt en schuiven de vragen door op een teken van de leerkracht. Daarna lezen de leerlingen de vragen en antwoorden klassikaal voor. Welke groep wint de quiz en heeft de meeste juiste antwoorden ?

Nadien kunnen zij ook even reflecteren over de vragen : welke waren te moeilijk, te gemakkelijk, goed of onduidelijk geformuleerd ?

Bij werkblad H laat je - na het schrijven van de zinnen tien leerlingen een zin naar keuze voorlezen. De anderen moeten telkens in stilte noteren over wie van de twee vrienden deze zin gaat. Hebben zij goed geluisterd ? Wie heeft ze alle tien juist ?

KNUTSELEN : CROSSKISTEN MAKEN Eindtermen Wereldoriëntatie - technologie 2.4 Van een constructie die zij willen maken, zeggen aan

welke eisen zij moeten voldoen.

2.5 Materialenkennis en kennis van constructie- en bewegingsprincipes aanwenden bij het plannen en maken van een eigen constructie.

Eindtermen Muzische vorming - beeld 1.4 Plezier en voldoening vinden in het beeldend vormgeven.

1.1 Door middel van beeldbeschouwing een persoonlijk waardeoordeel ontwikkelen over beelden uit andere landen of culturen.

Vooraf De leerlingen gaan voorbeelden zoeken van zelfgemaakt speelgoed afkomstig uit landen en streken in het Zuiden. In de meeste Wereldwinkels zijn hier voorbeelden van te vinden (speelgoed gemaakt uit gerecycleerde blikjes bvb.), er is de Afrika-speelgoedkoffer, maar ook fotomateriaal hierover kun je opzoeken. Laat de leerlingen ook fotomateriaal (en eventueel miniatuurmodellen) verzamelen van verschillende soorten auto’s, zeker ook racewagens en oldtimers.

Bespreek dit materiaal en geef de opdracht om zelf een speelgoedauto te ontwerpen en te maken. Het technische doel van de les is om zelf eenvoudige asconstructies te bedenken en uit te voeren. De wielen van onze auto’s moeten draaien !

Materiaal Een verscheidenheid aan materialen : allerlei groottes van stukken houtbord (nr. 60 of 80), plankjes, fruitkisten, stevig karton, stokjes, dozen, rollen, splitpennen, ijzerdraad, dekseltjes …

Gereedschap Stanleymessen, scharen, hamer en spijkers (om bvb. gaatjes te maken in wielen), lijm, stevige onderleggers om de tafels of banken te beschermen (houten plaat, linoleum), tangetjes, figuurzagen, priemen.

Een woordje uitleg bij de opdracht De eerste mechanisch voortbewogen voertuigen spreken ons erg aan vanwege hun primitieve en vaak erg doorzichtige opbouw. De constructie van het voertuig is nog goed te zien.

Door de carrosserie steeds perfecter te stroomlijnen verdween

Wereldreis - 2008/7 - Reistips - 12

dit karakter. Crossauto’s hebben een dergelijke vormgeving nog wel enigszins : het komt daar immers vooral aan op een stevige constructie en een bumper tegen de botsingen.

Overbodige onderdelen en accessoires zijn weggelaten. De crosskist die de leerlingen gaan maken, bestaat in ieder geval uit : • een chassis waaraan de wielen en de carrosserie zijn bevestigd ; • drie of vier wielen met assen, die kunnen draaien ; • kleine onderdelen zoals bumpers, herkenningstekens, uitlaatpijp en spoiler.

www.ecoscore.be : milieuvriendelijkheid van een voertuig www.worldmapper.org/textindex/text_transport.html : aantal auto’s op wereldkaart De Kever www.mijnkever.be/html/dekever/geschiedenis www.vochoweb.com

Geef zeker ook de kans om eerst wat te exploreren, te experimenteren met assen en wielen en de technische mogelijkheden te onderzoeken. Een moment van reflectie en uitwisseling van ervaringen hierover zal het vervolg van de les zeker ten goede komen.

Afsluitend De klas kan deze crosskisten tentoonstellen, samen met voorbeelden van zelfgemaakt speelgoed uit het Zuiden.

VOER VOOR BOEKENWURMEN

WEBTIPS Langs “Wereldreis extra” kun je via www.StudioGlobo.be/ wereldreis makkelijk doorklikken naar onderstaande sites !

Mexico-stad http://nl.wikipedia.org/wiki/ Mexico-stad http://wikitravel.org/en/Mexico_City www.geogenie.be/assets/geogenie/beeld/G34P1025.gif www.mexicocity.com.mx/mexcity.html www.allaboutmexicocity.com Vervoer in Mexico-stad http://nl.wikipedia.org/wiki/Metro_van_Mexico-stad www.urbanrail.net/am/mexi/mexico.htm www.metro.df.gob.mx http://nl.wikipedia.org/wiki/Metrob%C3%BAs_%28Mexicostad%29 Vervoer http:// nl.wikipedia.org/wiki/Taxi www.mobilityweek-europe.org : de week van de vervoering www.statbel.fgov.be/port/mob_nl.asp : het mobiliteitsportaal

- Met het oog op Mexico. GANERI, A. & WRIGHT, R. Ars Scribendi, Etten-Leur, 2006.

- Mexico. BAYER, M. Dominicus. Gottmer / Becht, Haarlem, 2006.

- Mexico. WILCOCK, J. Insight Guide, London, 2000.

- Mobiliteit. BOSMAN, H. & DE RIDDER, H. CMO, Nijmegen, 2003.

- Pedro, een indiaanse jongen uit Mexico. OP DE BEECK, E. 2000.

- Reishandboek – Mexico. WAGENVOORT, E. Elmar, Rijswijk, 2004.

- Traveller Mexico. ONSTOTT, J. National Geographic, Washington, 2001.

- W@=D@ México. Sanoma Magazines, Diegem 2007.

- Wereldsteden. Mexico-stad. PARKER, E. Ars Scribendi, Etten-Leur, 2006.

WERELDREIS 2008 - 2009 We rollen met Wereldreis het nieuwe schooljaar in vanuit Mexico, daarna bekijken we migratie uit Algerije, handel in Vietnam en toerisme in het Egyptische Caïro. 2009 start kleurig in de Chinese provincie Gansu, gaat verder met een Afghaanse moskee, textiel in het Indiase Rajasthan, spreken in Jemen, reizen in Mali en een interieur in Mongolië.

Deel de voorbereidende opdrachten bij deze landen en thema’s maar al uit !

Wereldreis - 2008/7 - Reistips - 13

Twee taxichauffeurs in Mexico-stad

Jesús Oyarbide is aan het wachten op de bumper van zijn auto. Hij kijkt of zijn vriend en compadre Félix er nog niet aankomt. Het heeft juist zwaar geregend, maar nu is het opgeklaard en Jesús is een beetje ongeduldig, want Félix blijft wel lang weg. Al meer dan een anderhalf uur. Félix is een boodschap gaan doen : een speciale jurk voor zijn dochter Consuelo die vijftien jaar wordt. In Mexico is vijftien jaar een speciale leeftijd voor de meisjes, zij worden volwassen en zij mogen een groot feest geven. En nu is Félix de speciale jurk gaan ophalen – met pareltjes aan de mouwen – die zijn vrouw doña Marta een paar weken geleden heeft besteld. Ook moet Félix om schoenen en wel die van Consuelo’s nicht Angélica, die vorig jaar al haar vijftien jaar vierde, maar de zolen van de rode muiltjes waren versleten en de gespjes waren stuk. Zou Félix zijn blijven hangen in één van de cantinas (Mexicaanse cafés) en daar een van zijn geliefde Coronabiertjes gedronken hebben ? De regen was misschien een goed excuus om te schuilen in de cantina ?

Maar daar komt Félix de hoek omgelopen, met een ietwat bedrukt gezicht en twee dozen in de armen.

“Doe de deur alvast open, Chucho”, roept Félix.

Chucho is de bijnaam van Jesús.

Deze steekt zijn arm door het kleine voorraampje, trekt de vergrendeling omhoog en opent de autodeur van buitenaf. Het is makkelijk om in te breken in een VW-Kever. Félix heeft het meer dan eens moeten doen, toen hij zijn sleutels ‘vergeten’ had in de cantina. Daarna heeft hij de auto gestart door de twee startkabeltjes onder het stuur met elkaar te verbinden. “Je gaat het nog leren, Chucho”, zegt Félix lachend. Jesús is niet zo handig met de auto als Félix en bovendien is hij een minder avontuurlijke persoon. Jesús is gevoeliger van aard, hij woont nog bij zijn oude moeder en zijn enige plezier is ’s avonds op zijn viool liedjes spelen van José Alfredo Jiménez.

“Driehonderd peso, heeft het mij gekost, compadre”, zegt Félix als hij de dozen neerkwakt op de achterbank van de Kevertaxi. “God weet hoe ik dat zal terugverdienen. De taxi is nog niet afbetaald. Ik wacht zelfs nog op de nummerplaten!” en hij knikt in de richting van de achterruit, waar een papier de functie van nummerplaat vervult. Jesús is sinds jaar en dag vriend van Félix. Zij leerden elkaar kennen in de militaire dienst en zij zijn allebei afkomstig uit de arme deelstaat Oaxaca, in het zuiden van Mexico.

Jesús was getuige bij de trouw van Félix en daarna, toen het eerste kind werd geboren, mocht hij peetvader zijn van Consuelo.

In Mexico is het peetvaderschap belangrijk omdat het een band schept tussen peter en vader. Zij worden ‘compadres’ of medevaders. Dat is een band die soms belangrijker is dan die van broer of zus : zij moeten elkaar bijstaan in goede en kwade dagen.

En Félix heeft het niet gemakkelijk. Hij wilde graag een groot feest geven voor zijn dochter, een opgewekt meisje dat van muziek houdt en graag danst. Maar de feestzaal uit de buurt was te duur voor hem en voor doña Marta, die werkt als lerares in de middelbare school. Hij heeft nu een groot tentzeil gehuurd en een plankenvloer en hij zal zijn eigen tuin overspannen, want het is volop regenseizoen en het laatste wat hij wil, is dat zijn dochter of de gasten nat worden.

Félix had graag een mariachiband ingehuurd - van

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad E - 14

die traditionele muzikanten die zich aanbieden op het plein van mariachis achter het Paleis voor Schone Kunsten - maar ook dat was boven zijn petje van taxichauffeur.

De twee compadres rijden nu achter elkaar op de Avenida Tlalpan, de grote laan - een snelweg eigenlijk die de stad in tweeën snijdt. Zij gaan naar het zuiden van de stad, waar zij allebei wonen. En ter hoogte van het conservatorium rijden zij eraf richting Plutarco Elias Calles, de buurt waar allerlei onderdelen van de Volkswagen-Kever worden verkocht. Jesús heeft een nieuwe luchtfilter nodig en de carburator van de auto moet worden afgesteld : met de regen en de vochtigheid in de lucht, wil de auto niet goed mee en blijft hij soms steken in de grote plassen. En Félix kent de monteurs op Plutarco Elias Calles en hij gaat mee om er op toe te zien dat zij zijn vriend niet te veel aanrekenen.

“Dat zal u zeventig peso kosten”, zegt een monteur die achteraan de auto zijn hoofd van onder de motorkap haalt. “Veertig voor de luchtfilter en nog eens dertig voor het schoonmaken van de carburator.”

Félix geeft met een knik te kennen aan Jesús dat dit bedrag OK is. Dit komt ongeveer overeen met een dag werken.

“Morgenvroeg heb jij je auto terug”, zegt de monteur. Jesús opent nog éénmaal de koffer vooraan de Kevertaxi – de motor zit immers achteraan – en haalt er een doos uit.

De twee rijden nu zwijgend in de Kever van Félix verder over de Calzada de Tlalpan naar het zuiden.

Zij denken aan hetzelfde : hoe lang zij nog hun bestaan als taxichauffeur gaan kunnen rekken.

Jesús zit achterin, met zijn benen gestrekt. Félix heeft immers de voorzetel van zijn taxi eruit gehaald, op die manier kunnen passagiers snel en gemakkelijk instappen en grotere objecten meenemen in deze ouderwetse auto die maar twee deuren heeft. Een ander trucje van Félix is een losse autogordel die hij heeft vastgemaakt aan het handvat van de rechterdeur. Zo kan hij de deur dichttrekken als er een passagier is uitgestapt. En dat gebeurt nu ter hoogte van het station Ermita, waar Jesús uitstapt om de metro naar huis te nemen.

“Zorg voor jezelf, maatje, en maak je niet te druk

over het feest van volgende zaterdag”, zegt Jesús als afscheid, terwijl hij de doos onder zijn arm klemt.

“Je gaat zien dat dit het leukste feest wordt dat je al hebt meegemaakt.” Félix kijkt hem aan met een gezicht dat weinig vertrouwen uitstraalt. Wat heeft Chucho nu, denkt hij bij zichzelf. Altijd met zijn voetjes op de grond en nu opeens zo euforisch.

“Ik zal nog maar een paar uur rondrijden”, zegt Félix.

“Mijn vrouw is toch te druk bezig met het decoreren van het huis en het maken van de taart.” Jesús wuift hem uit en lacht. Hij neemt de roltrap, wringt zich tussen de dikke vrouwen met hun boodschapkarretjes in het metrostel en rijdt tot aan het eindstation.

Daar neemt hij een pesero of klein busje en gaat verder naar het zuiden.

Hij zit ongemakkelijk, met zijn knieën tegen de leuning van de zetel voor zich en probeert naar buiten te kijken door de aangedampte ruiten. De jonge buschauffeur heeft lawaaierige cumbiamuziek opgezet.

“Neen”, denkt hij bij zichzelf, “geef mij maar mijn eigen autootje. Daar kan ik tenminste rustig mijn eigen muziek opzetten, zoals José Alfredo Jiménez of Cuco Sanchez.”

En dan neemt hij de doos op zijn schoot, trekt aan het eind van de strik en opent het bovenste deksel.

Wat Jesús niet aan zijn compadre verteld heeft, is dat hij een uur eerder in dezelfde winkel is geweest als Félix. Jesús zelf heeft bij de kleermaker een mariachikostuum op maat laten maken. Wanneer hij het zijdeachtige papier verwijdert, ziet hij de goudkleurige knopen van de zwarte broek en vest glitteren in het licht van de voorbijrijdende auto’s.

Jesús heeft de voorbije maanden zijn oude maatjes van het mariachiorkest opgebeld : Enrique die gitaar speelt, zanger Juan Carlos en dikke Oscar met de viersnarige bas. Zij komen graag spelen in ruil voor lekker eten, taart en gratis bier.

Hij lacht tevreden. Zaterdag kan voor hem niet snel genoeg komen. Misschien is het wel het begin van een tweede carrière.

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad F - 15

Tom Dieusaert

Bij het verhaal van de twee taxichauffeurs Zoek van vijf woorden de betekenis op. …………………….. : ………………………………………………………… …………………….. : ………………………………………………………… …………………….. : ………………………………………………………… …………………….. : ………………………………………………………… …………………….. : …………………………………………………………

Bij deze tekst moet je geen vragen beantwoorden, maar je mag er zelf maken.

Bedenk vijf quizvragen over deze tekst die je kunt stellen aan je klasgenoten. Het moeten wel vragen zijn waarvoor zij de tekst goed moeten lezen om het antwoord te vinden.

1............................................................................................................................................... .................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

3. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

4. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

5. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

 ANTWOORDEN

1. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

3............................................................................................................................................... .................................................................................................................................................

4. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

5. ............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad G - 16

Jesús en Félix Jesús en Félix zijn twee goede vrienden. Je komt in het verhaal heel wat over hen te weten. Kun je bij elk van hen drie zaken opschrijven die bij hen passen ? Hun naam mag niet in de zin voorkomen.

Jesús (Chucho) :

Félix

1. ..................................................................................

1. ..................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

2. ..................................................................................

2. ..................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

3. ..................................................................................

3. ..................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

Er worden tien zinnen uit het verhaal voorgelezen. Over wie gaat het ? Zet een kruisje bij de juiste naam. zin

Jesús (Chucho)

Félix

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wereldreis - 2008/7 - Werkblad H - 17

Wereldreis - 2008/7 - Werkblad I - 18

nieuws uit Studio Globo Saved by the bell

5 oktober is door de Unesco uitgeroepen tot de Internationale dag van de leerkracht.

Terecht, want overal ter wereld willen kinderen en volwassenen leren. Overal ter wereld geven leerkrachten het beste van zichzelf.

Leerlingen zijn soms opgelucht als ze de bel horen en naar huis kunnen. Ze zitten wat met een saved by the bell-gevoel. Maar meer dan 100 miljoen kinderen horen vandaag de schoolbel niet luiden. Ook zij zouden graag kans krijgen op onderwijs. Voor hen krijgen de woorden saved by the bell een heel andere betekenis.

In 2000 engageerden de wereldleiders zich via de Millenniumdoelstellingen om tegen 2015 basisonderwijs te garanderen voor álle kinderen. We moeten hen daaraan herinneren. Want de tijd loopt… Onderwijs is een hefboom voor ontwikkeling. Onderwijs maakt werk van gelijke kansen.

Daarom organiseert Studio Globo net als vorig jaar de symbolische actie Saved by the bell, naar aanleiding van de Internationale dag van de leerkracht. Vorig jaar deden zo’n 600 scholen en 30.000 leerlingen mee.

Laat je schoolbel rinkelen!

Dit jaar vindt de actie plaats op vrijdag 3 oktober. Studio Globo vraagt op deze dag aandacht voor het belang van onderwijs, wereldwijd. In het bijzonder voor de rol van de leerkracht. Laat daarom die dag om 15 uur je schoolbel rinkelen uit solidariteit met alle kinderen waar ook ter wereld die verstoken zijn van hun recht op onderwijs. Én met leerkrachten overal ter wereld die vaak in moeilijke omstandigheden les moeten geven.

Om dit belmoment in je klas of school vorm te geven, geeft Studio Globo je enkele tips en ideeën. Verder zijn er nog lessuggesties om dit actiemoment in de klas voor te bereiden. Deze lessen, aangepast aan de leeftijd, geven de dag van de leerkracht een mondiaal tintje.

De tips voor het belmoment en de lessuggesties kan je gratis downloaden door je te vanaf 8 september te registreren op www.savedbythebell.be. Op die site vind je verder welke scholen er ook deelnemen, vind je tips van collega’s en kan je je eigen ideeën delen.

Opendeurdag Studio Globo Roeselare Op 21 september 2008 gooit Studio Globo Roeselare van 14 uur tot en met 18 uur haar deuren open. Leerkrachten, ouders, kinderen en sympathisanten krijgen de kans om het nieuwe inleefatelier ‘Achter de Muur’ te bezoeken. Met dit project breng je thema’s als diversiteit, armoede en sociale uitsluiting op een haalbare manier in de klas. Ook het al bekende India-atelier is dan te bezoeken.

Naast een actieve kennismaking met de ateliers, wordt de namiddag ook doorspekt met workshops streetdance en circustechnieken, grime, interactieve stands van ’t Hope en Welzijnszorg, een portrettengalerij…

Campagne­ nieuws

Leerkracht aan het woord ‘kinderrechten’ centraal, in jaar twee de genderproblematiek en het derde jaar zou draaien rond ‘eerlijke handel’.

Geen nieuws, goed nieuws ?

Word vredesjournalist !

Van 26 september tot en met 5 oktober heeft de Vlaamse Vredesweek plaats. Tijdens die week worden acties ondernomen, colloquia georganiseerd, vredeswakes gehouden, politici geïnterpelleerd en vredesinitiatieven opgestart. Zo hopen de Vredesweek-partners een zo breed mogelijk publiek te engageren en mobiliseren voor een vredesthema.

Dit jaar staat media en vrede in de kijker.

De media bepalen immers in hoge mate wat de mensen weten over hoe het er in de wereld aan toe gaat. Daardoor bepalen zij mee de kloof en het begrip tussen groepen in de samenleving. Wat gebeurt er als men moslims koppelt aan terreur, jongeren aan probleemgedrag en Walen aan onbegrip? En wat als zowel de media als wijzelf actief bijdragen tot een berichtgeving die aanzet tot verzoening, openheid en respect? Waarom is dat laatste soms zo moeilijk? En wie speelt welke rol in dit alles?

Tijdens de Vredesweek zullen de verschillende partners zich dan ook verdiepen in de rol van àlle mediaspelers en zich afvragen hoe die constructief met conflictsituaties kunnen omgaan. En daarbij gaat het niet alleen over de klassieke media als radio, TV en de geschreven pers. Ook de vraag welke verantwoordelijkheid je zelf kan opnemen komt aan bod. Vandaar: “Word vredesjournalist!”

Meer info op www.studioglobo.be/open- Meer info: www.vredesweek.be deurdag

Nieuw in het Wereldkalendergamma van 11.11.11: Een leuke en handige verjaardagskalender doorspekt met Afrikaanse sprookjes.

Leuk om je klas mee op te vrolijken.

Meer info op www.11.be/winkel of tel 02 536 11 22

Een spiegel om naar jezelf te kijken Veerle Hellyn en Mia Soete vormden al jaren in de Centrumschool te Kuurne (bij Kortrijk) de werkgroep ontwikkelingssamenwerking. En elk jaar organiseerden zij een ‘Bewustmakingsdag’ voor de lagere school. In 2005 werd de school door de koepel (OVSG) aangesproken om in het project ‘Op weg naar een millenniumschool’ te stappen. Dat was het begin van een drie jaar durend boeiend avontuur met heel de school. Ondertussen is het slotfeest achter de rug en blikken we met Mia en Veerle terug op die ervaring.

Waaruit bestond het project Op weg naar een millenniumschool en wat trok jullie aan?

Wat ons aansprak was de kans om een partnerschap op te bouwen met een basisschool in Zuid-Afrika en het feit dat 10 scholen uit Vlaanderen mee in het project stapten. We hoopten daardoor de nodige ondersteuning en uitwisseling te krijgen. De voorwaarden om te mogen meedoen, boden nieuwe kansen. Heel het schoolteam moest betrokken worden. Dat betekende dat we op onze school de werking konden uitbreiden naar de kleuterschool en dat we ons werkgroepje, dat voorheen bestond uit ons beiden, zagen aangroeien met 3 leerkrachten. Het was ook voor onszelf een leerproces: we waren zo gewoon alles met ons beidjes voor te bereiden, dat het aanpassen was om met meer mensen samen te zitten. We hoopten van onze ‘Bewustmakingsdag’ een project te maken dat meer verspreid zou zijn over heel het schooljaar door de thematieken waar we rond moesten werken en dat mondiale vorming op die manier meer zou gaan leven op school. In het eerste jaar stond het thema

Hoe verliep de uitwisseling met de Ditau Primary School in Soweto?

Bij de opstart van de uitwisseling maakten wij een por tfolio over onze school, waarbij we zorgden om onze Europese rijkdom niet te sterk in beeld te brengen. Bij ons leefde het beeld van een typisch Afrikaans schooltje met vier palen en een dak. “Laat ons daar vlaggetjes voor maken”, zegden we. Toen de portfolio van de Ditau-school binnen kwam, bleek dat we ons beeld grondig moesten bijstellen. Het was een behoorlijk grote school met computers in de klassen. De foto’s en de informatie die we van hen kregen waren mooi geordend volgens thema’s zodat we er vlot mee aan de slag konden. Het contact met de school maakte het mondiale voor onze kinderen tastbaar. Op een videofragment stond hun schoollied: The song of peace. Dat fragment bezorgde ons kippenvel. Om een gevoel van verbondenheid op te roepen, wilden we het zeker aanleren aan onze kinderen.

Een lerares van de muziekschool schreef het lied voor ons uit. Tot op vandaag blijven we het regelmatig zingen. Helaas strandde de uitwisseling doordat de contactpersoon weg viel.

Was dat het einde van de contacten met het Zuiden?

Gelukkig niet. Mia was ondertussen toevallig naar Sri Lanka geweest om een tijdje mee te werken in een onderwijsproject voor een kleuterschool in de theeplantages, de Peacockschool. Die kans hebben we aangegrepen om terug een uitwisseling op gang te brengen. Vanuit onze eerste ervaringen met Ditau wisten we goed welke beelden en informatie we nodig hadden. We keken met andere ogen. We verzamelden vooral beelden van het dagelijkse leven van de mensen en de kinderen. We maakten de realiteit van de kinderen in Sri Lanka concreet door het verhaal van Shanti, één van de kinderen van de school, op de voorgrond te plaatsen. Met

de kinderen maakten we didactisch materiaal, vooral pictogrammen en knutselden we vriendschapsbandjes. De betrokkenheid en de herkenning waren groot toen de kinderen die voorwerpen terugzagen op de foto’s.

De thema’s die je moest aan bod brengen in het project zijn niet zo eenvoudig voor kinderen uit de basisschool. Geef eens een voorbeeld hoe jullie ze toegankelijk maakten voor hen?

In het kader van het thema ‘eerlijke handel’ en ‘microkredieten’ –zelfs voor ons niet eenvoudig te begrijpen– wilden we meer doen dan zo maar wereldwinkelproducten verkopen. We gingen klasoverschrijdend aan de slag om ‘koopjes van de maand’ te produceren en te verkopen. Met wereldwinkelproducten maakten we allerlei lekkers: de kleuters mueslikoekjes, de eerste en de zesde klas chocoflakes, de vierde en de tweede klas pruimenconfituur… Met de opbrengst konden we de Peacockschool ondersteunen. Het is belangrijk om actieve, speelse en concrete werkvormen te gebruiken.

Wat houden jullie bij van deze ervaring?

Toen we ter gelegenheid van het slotfeest alles van de drie jaren op een rijtje zetten, viel het ons op dat we veel verwezenlijkt hebben. Het heeft veel inspanning gekost, maar als je de openheid en het enthousiasme van de kinderen erbij legt, is het resultaat zeker positief. Ons doel was om een venster naar de wereld open te zetten en om openheid en respect voor mensen uit het Zuiden en voor andere culturen te vergroten. Van daaruit hopen we dat de kinderen meer respect krijgen voor de eigen leefwereld en verdraagzamer in het leven staan. Werken rond het Zuiden is een spiegel om naar jezelf te kijken. Iedere leerkracht zou eens in zijn leven op een betrokken manier naar het Zuiden moeten reizen om wakker geschud te worden.

Mag ik eindigen met een stukje tekst uit jullie slotvoorstelling?

‘Hoe je spreekt of wat je eet, waar je woont of hoe je heet, ik ben ik en jij bent jij, jij bent uniek en dat maakt me blij.

Daarom zingen wij in koor: de andere weg daar gaan we voor’

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 21ste jaargang, nummer 7

Taxi’s wachten op passagiers, in Brussel-Zuid of op de Zócalo in Mexico-stad.

september 2008

Mexico-stad Thema : vervoer