Wereldreis december 2008 by Studio Globo

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 21ste jaargang, nummer 10

Panoramazicht over Brussel met centraal in beeld het Hiltonhotel.

December 2008

Egypte (Ca誰ro) Thema : toerisme

Nieuws uit Studio Globo Nieuw bij Studio Globo : 3 kleuterkoffers

Keuze uit 3 koffers Je huurt 1, 2 of 3 boxen, alleen of met je collega’s. Je kiest naargelang regio, thema’s Ergens, ver weg, leven mensen zoals jij en en/of doelgroep. ik. Ze wonen in hoge bergen, in een dicht oerRegio Thema’s Doelgroep woud of in een dorre woestijn. Kwansi en ik Centraal-Afrika / Op stap (Jongste) kleuters Ze dragen andere kleren, spreken een andere Evenaarswoud/dorp Mijn familie 1e leerjaar taal en eten andere dingen. Smakelijk! Ze lijken zo verschillend van ons. Maar als je Noord-Afrika / Hier woon ik (Oudste) kleuters goed kijkt, zie je dat dezelfde dingen hen blij Warda en ik Saharawoestijn De woestijn 1e graad lager of verdrietig maken en dat ze van dezelfde Spelen dingen dromen als wij… (Oudste) kleuters Yamil en ik Zuid-Amerika / Mijn buurt 1e graad lager Andesgebergte/stad Mijn verjaardag Materialen Boodschappen doen - Fotoverhaal aan de hand van mooie A3 vertelfoto’s met tekst op keerzijde. Hoofd- Waar ontlenen? figuur is een kind uit het Zuiden. Studio Globo Antwerpen, Gent, Genk, Brussel en Roeselare - Authentieke voorwerpen die in het verhaal aan bod komen en waarmee activiteiten Prijs opgezet worden. • € 21 per 2 weken per koffer. - Foto’s, cd, cd-rom, prentenboeken, foto- • Indien gewenst sturen we de handleiding 2 weken op voorhand op. Hiervoor worden boeken… enkel verzendingskosten aangerekend. - Lesmap met uitgewerkte activiteiten. - Brochure Mondiaal leren in de kleuterklas Meer info op www.studioglobo.be

Kwansi, Yamil, Warda en ik

Herabonnering 2009 Sinds deze jaargang worden de abonnementen op Wereldreis automatisch vernieuwd. Wanneer wij dus geen bericht kregen over wijzigingen in aantallen of adresgegevens, krijg je vanaf januari de lesbrieven Wereldreis zoals voorheen. Indien er toch nog wijzigingen zijn, vragen we om dit zo snel mogelijk te melden via een e-mail naar wereldreis@studioglobo.be of per fax naar 02 520 91 11 van Studio Globo. Voor de abonnementen die per schooljaar lopen, verandert er natuurlijk niets.

Nieuw in het Wereldkalendergamma van 11.11.11 Een leuke en handige verjaardagskalender doorspekt met Afrikaanse sprookjes. Leuk om je klas mee op te vrolijken. Meer info op www.11.be/winkel of tel 02 536 11 22

Leerkracht aan het woord Aurélie Joos geeft voor het tweede jaar les in het derde leerjaar van de Sint-Albertusschool in Sint-Agatha- Berchem, een Nederlandstalige school in Brussel. Het is een jongensschool. De meisjesschool geeft uit op de zelfde speelplaats. Recent krijgt de school een nieuwe instroom binnen van leerlingen met andere culturele achtergronden. De nabijheid van Brussel is hier niet vreemd aan. Aurélie ging afgelopen zomer mee op een inleefreis naar Peru die Studio Globo samen met Broederlijk Delen speciaal voor leerkrachten had ingericht. Redenen te over om haar op te zoeken. Wat deed jou de stap zetten om mee op inleefreis naar Peru te gaan? Als laatstejaarsstudent gaf ik enkele maanden les in Congo. Dat deed me nadenken over wat mensen drijft om in het onderwijs te staan. Wat boeit ons? Waarom doen we het? Dat denkproces wordt versterkt door in een andere cultuur te leven en te werken. Het is zeer verrijkend om leerkrachten op een andere plek in de wereld te zien omgaan met kinderen die in heel ander omstandigheden leven, maar die in de eerste plaats ook kind zijn. Om op een goede manier te leren omgaan met mijn interculturele klasgroep –wat in het begin niet makkelijk was – had ik nood aan ontmoetingen en uitwisselingen met andere leerkrachten. In mijn zoektocht naar zulke kansen kwam ik op de site van Broederlijk Delen deze inleefreis voor leerkrachten tegen. En gelukkig kon ik nog mee! Was je al bezig met Peru? Neen, maar de reis werd erg goed voorbereid: de groep kreeg uitgebreid informatie en vorming over de Peruaanse samenleving, de socio-economische situatie, de cultuur, de religie… je vertrekt met een beter zicht en je kunt veel beter plaatsen wat je ter plekke ziet en meemaakt. Dat maakt een inleefreis net zo boeiend. Achteraf kom je natuurlijk terug met meer vragen dan antwoorden, maar dat is dan weer een uitdaging om verder op zoek te gaan en meer te weten te komen van het land en het volk. Welke indruk maakten de Peruaanse leerkrachten die je hebt ontmoet? We hebben zeer gemotiveerde leerkrachten ontmoet. We waren wederzijds erg nieuwsgierig om te horen hoe ieder het onderwijs aanpakt. De Spaanse taal maakte het niet altijd gemakkelijk. Gelukkig is Spaans voor hen de tweede taal. Dat maakte de conversatie vaak eenvoudiger. Zij spreken vooral Quetchua, een van de talen die door de indigenas in de Andes wordt gesproken.

Wat heb jij van hen geleerd? De leerkrachten die wij hebben ontmoet, zijn heel erg begaan met het levend houden en doorgeven van de eigen Andescultuur die voor een stuk verloren dreigt te gaan. Zij willen die cultuur versterken en de kinderen terug vertrouwen geven in hun eigen cultuur en de waarden van het volk. Ik merkte ook nogal wat gelijkenissen met onze manier van werken. Het grote verschil was dat zij wellicht op een rustigere manier werken en minder gebukt gaan onder druk. Zij moeten heus niet onderdoen voor ons: ik heb er prachtige lessen bijgewoond. Ben je van plan om in je eigen klas iets te doen met je Peru-ervaringen? De ervaring is nog heel vers. Ik moet ze zelf ook nog een stuk verwerken. Maar ik heb afgesproken met het derde leerjaar van de meisjesschool om samen een project op te zetten. Wat dat gaat worden, moeten we nog verder uitwerken. Maar ondertussen probeer ik wel het mondiale aspect in mijn klasleven te integreren. Ik heb in mijn klas een ‘wereldhoek’ waar allerlei voorwerpen van andere culturen een plaatsje kunnen vinden. En elke dag start rond de godsdiensthoek. Daar zingen we geregeld Peruaanse en Congolese liedjes of lezen we het Onze Vader in de thuistaal van één van de kinderen. Het valt me op dat je het mondiale aspect en interculturele elementen in elkaar laat haken. Tja, ik heb natuurlijk het geluk dat de wereld in mijn klas zit. Doordat de kinderen uit heel verschillende culturele achtergronden komen, kennen ze elkaars gebruiken niet en zijn ze nieuwsgierig naar elkaars cultuur. Zo vroegen ze zich naar aanleiding van het Suikerfeest af waarom de moslimkinderen niet op school waren. Dat is dan een mooie gelegenheid om hier even op door te gaan. Het is een enorme rijkdom om met kinderen uit zoveel culturen samen te mogen zitten. Door de verschillen die de kinderen opmerken op te pakken en er rond te werken, komen ze tot gelijkenissen en worden die verschillen heel gewoon. Het belangrijkste is de voortdurende aandacht bij jezelf om in te pikken op zaken die zich voordoen in je klas, op vragen die gesteld worden. Zo vertelde laatst een kind tijdens de praatronde over een gerecht dat hij had gegeten bij zijn grootmoeder. Doordat hij anderstalig is, kende hij de naam van het gerecht enkel in zijn thuistaal. Hij kon aan de klas niet duidelijk

maken wat het nu precies was. Hij stelde voor om het recept aan zijn grootmoeder te vragen. Waarop ik voorstelde om dan maar ineens zijn grootmoeder uit te nodigen in de klas, zodat die het gerecht voor ons zou kunnen maken. Zo wordt het andere heel gewoon. Terug naar je reiservaring: krijgt die voor jezelf een vervolg? In Arequipa bezochten we een opvanghuis waar kinderen die op straat werken, geplaatst worden als ze opgepakt zijn bij politierazzia’s. Er is niks aanwezig om die kinderen zinvol te begeleiden. Ze worden er enkel ‘bijgehouden’. Met onze reisgroep willen we nadenken op welke manier we hier iets voor kunnen betekenen. En wil je daar met je klas of met de school iets voor doen? Dat vind ik toch wel moeilijk. Ik zou wel willen, maar het gaat over zulk een extreme situatie. We mogen bij onze kinderen niet de indruk wekken dat kinderen die op straat werken in Peru, zielige kinderen zijn en allemaal opgesloten worden. Ze worden al zo vaak in de media geconfronteerd met beelden die het Zuiden als probleem neerzetten. In het derde leerjaar zijn ze nog jong om de contexten die daarbij spelen correct te kunnen inschatten. Ik wil in elk geval nog heel goed nadenken over de juiste wijze om dat alles te kaderen. Is het een aanrader voor leerkrachten om op die manier op reis te gaan? Natuurlijk! Je verruimt je horizon en je relativeert je eigen situatie. Je wordt ook gevoeliger voor het beeld van het Zuiden dat je soms aantreft in handboeken. Kijk hier, in het leesboek dat we nu hanteren staat één verhaal over een kind in het Zuiden: ‘Moessa woont in een krottenwijk.’ Zijn papa maakt een ‘huis’, staat er tussen aanhalingstekens. Het is de enige tekst over het Zuiden en het beeld dat de kinderen krijgen is dan van Moessa, een zielige sukkelaar. Ik kan me daar heel erg over opwinden. Dat zou toch niet meer mogen kunnen. Ik ga op zoek naar andere en betere teksten en verhalen. Het Zuiden verdient beter!

voorwoord

INHOUD

Beste lezer, Met deze lesbrief krijg je het laatste nummer van de huidige Wereldreis-jaargang in handen. De wereld stond niet stil in 2008. Straks brengen diverse ernstige en humoristische jaaroverzichten ons dat in herinnering. Wat je daar meer dan waarschijnlijk niet in zult vinden? De honderden leerkrachten die dag na dag hun leerlingen een bredere blik op de wereld gunnen. Daarom maken we graag van deze gelegenheid gebruik om jou als lezer van Wereldreis een plaats in óns jaaroverzicht te geven. Van harte dank voor je inspanningen en een goed eindejaar. J.D.

colofon

Nieuws uit Studio Globo : 3 kleuterkoffers .............................. 2 Herabonnering 2009....................... 2 Verjaardagskalender van 11.11.11.......2 Voorwoord ....................................3 Reisinfo Stadsinfo Caïro ..........................4 Heb je al gehoord van ... het Groot Egyptisch Museum ? ...................4 Foto-info..................................5 Thema-info : Toerisme .................5 Reiswoordenschat.......................5 Reistips en werkbladen Eerste graad...........................6-8 Naar Egypte...............................7 Drankjes . .................................8 Tweede graad........................ 9-11 Brief van Lien.......................... 10 Reistips.................................. 11 Derde graad.........................12-17 Webtips.................................. 13 Voer voor boekenwurmen........... 13 Straks terug in de hitte........... 14-15 Egyptische getallen .................. 16 Welkom in . ............................. 17 Tekening van de kalenderfoto..... 18 Leerkracht aan het woord : Aurélie Joos................................. 19 Spiegelfoto.................................. 20

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2008 Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11 Website : www.studioglobo.be/wereldreis Abonnement : 15,00 voor 10 nummers. Afzonderlijk nummer : 1,50 Bankrekening : 068-2352505-88 Administratie : Benedikte Hanssens, T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be Redactie : Jan Debonnet en Helga Vande Voorde, T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.be Aan dit nummer werkten mee : Peter Verlinden, Emilie De Block, Hilde Van Dingenen, Frans Meul, Bob De Pooter, Kristine Van Den Bogerd (tekeningen), Marc Vermeiren (vormgeving)  Foto’s: cover: kalenderfoto: Marc Henley, spiegelfoto: John and Melanie Kotsopoulos (www.flickr.com); p. 19 Bob De Pooter Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding Wereldreis is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging‑11.11.11 v.z.w. en met de steun van het D.G.O.S.

Wereldreis - 2008/10 - 3

Egypte : Caïro stadsinfo Caïro Ligging Caïro, de hoofdstad van Egypte, is de grootste stad van Afrika. Caïro ligt aan de oostelijke oever van de Nijl, één van de langste rivieren van de wereld, en ten noorden van de stad vertakt de rivier in de Nijldelta. Geschiedenis Ten tijde van de bouw van de piramiden nabij Caïro was Memphis nog de hoofdstad van Egypte. Caïro werd pas belangrijk toen de Romeinen er een fort bouwden als symbool voor hun macht. De naam Al-Qāhira - de overwinnende - kreeg de stad van de Fatimiden, een Noord-Afrikaanse dynastie, rond het jaar 970. Door de val van Bagdad in 1258 werd Caïro de belangrijkste stad in het Midden-Oosten. In 1517 werd Caïro door Ottomaanse strijdkrachten veroverd. Het was in het midden van de 19e eeuw dat Caïro aantrekkelijk werd voor toerisme. De toenmalige vicekoning Ismaël nodigde internationale architecten uit om Caïro in een Nieuw-Europese stijl te ontwerpen en bracht zo de ontwikkeling van de stad in een stroomversnelling. Tegelijk creëerde deze heerser ook een schuldenberg. De

Britten namen eind 19de eeuw de controle over de stad tot de schulden werden afbetaald. Aan de bezetting kwam in 1952 een einde door de revolutie. Stadsleven In Caïro kregen de (Indische) verhalen van Duizend-en-een-nacht hun uiteindelijke vorm. Toen werd Caïro beschreven als ‘de Moeder van de wereld waar wonderen geschieden’. Rond 1850 begon Thomas Cook voor rijke Engelsen een trip naar Caïro en het Nijldal te organiseren. Al in 1900 bestond er een echte toerisme-industrie met luxehotels van waaruit de toeristen zich met luxeschepen op de Nijl begaven om de historische plaatsen aan de Nijl te bezoeken. Hedendaags Caïro heeft een rijk cultureel leven dat jaarlijks veel toeristen aantrekt. Middeleeuws Caïro is het drukbezochte deel van de stad : veel moskeeën waaronder El-Azhar, de mummies in het Egyptisch Museum en de prestigieuze hotels van weleer zijn de trekpleisters van de stad. Bovendien is het een vertrekpunt om de sfinx en de piramiden te gaan bekijken. Toch wordt Caïro samen met de rest van Egypte geplaagd door terrorisme dat het toerisme parten speelt.

In Caïro wonen momenteel 17,6 miljoen mensen en nog iedere dag vestigen plattelandsbewoners op zoek naar werk zich in de stad. Gezinnen wonen in één of twee kamertjes, balkons worden dichtgetimmerd om plaats te winnen en bovenop platte daken van oude en nieuwe huizen worden extra verdiepingen gebouwd. De infrastructuur van Caïro dateert uit de jaren veertig en is maar berekend op drie miljoen mensen. Verstopte rioleringen, leidingen, een ontzettend druk verkeer op de weg, lawaai en chaos zijn het gevolg. Om de druk wat te verlichten, bouwt men momenteel aan 44 nieuwe woonwijken in Caïro en wil men in 2020 voor drie miljoen mensen meer werk hebben gevonden. HDI : voor Egypte (112 de plaats in de wereld) bedraagt die 0,708. Munt : Egyptische pond = 0,146 euro.

HEB JE AL GEHOORD VAN … HET GROOT EGYPTISCH MUSEUM ? Het beroemde Egyptisch Museum in Caïro, gesticht in 1835, is te klein geworden om alle opgeslagen voorwerpen tentoon te stellen. Daarom is begonnen aan een nieuw gebouw op 2,5 kilometer van de piramiden op het plateau van Gizeh, aan de rand van de woestijn. Het terrein beslaat 48 ha en ligt naast de autosnelweg van Caïro naar Alexandrië. Het museum zelf zal 8,4 ha groot zijn en krijgt een doorschijnende albasten muur. Bovenaan zal er uitzicht zijn op de piramides. Oudheidkundige topstukken die de voorbije eeuwen naar het buitenland zijn meegenomen, worden teruggevraagd. De opening van het museum is voorzien in 2011. Wereldreis - 2008/10 - Reisinfo - 4

Foto-info  In deze foto reflecteert de bruisende stad Caïro in het raam van de bovenste verdieping van het Nile Hiltonhotel. Het is alsof de barman voor zijn drankjes elementen uit de hele stad voor het grijpen heeft. Vanuit deze bar heb je een weids zicht op Caïro. Aan de overkant van de Nijl zie je de piramiden van Gizeh aan de horizon, aan deze kant strekt zich de dichtst bevolkte stad van Afrika uit voor de ogen van de toeschouwers : gebouwen uit de Belle Epoque, minaretten en de heuvels van Muqquattam. In het Nile Hilton komen naast heel wat buitenlanders ook Egyptische toeristen en zakenmensen een adempauze nemen. Toerisme is in Egypte een aloude industrie. Hier ontstond de all-in formule voor vakantiereizen. Het is immers hier dat Thomas Cook al in de negentiende eeuw trips organiseerde voor rijke Engelsen. Omdat dat toerisme ook zorgt voor werkgelegenheid, komen steeds meer mensen van het platteland naar de stad om er werk en geluk te vinden. Samen met het massatoerisme zorgt dit voor een zware ecologische druk op de stad. THEMA-INFO : TOERISME Duurzaam toerisme, kan dat dan? Ja, het kan! Duurzaam toerisme betekent welstand voor de plaatselijke bevolking

en brengt geen schade toe aan hun culturele of ecologische manier van leven. Duurzaam toerisme kijkt niet alleen naar vandaag, maar denkt ook na wat de gevolgen zijn voor het toerisme in de toekomst. Toerisme kan immers schadelijke gevolgen hebben. In Egypte bijvoorbeeld leden de mummies uit de Vallei van de Koningen zware schade door de vele bezoekers. Nog erger is de plasticvervuiling door de vele safari’s in de Sinaïwoestijn waar de dromedarissen van eten. Als toerisme goed wordt georganiseerd, kan de lokale bevolking er wel bij varen zonder dat hun cultureel erfgoed of het milieu wordt aangetast. Duurzaam toerisme houdt dus rekening met drie belangrijke aspecten: respect voor de lokale bevolking, respect voor het milieu en de natuurlijke biotoop van een bepaalde plaats en respect voor de culturele eigenheid van een bestemming. Naast dit respect is het belangrijk na te denken over de effecten van je aanwezigheid voor de toekomst. Een paar concrete voorbeelden van duurzaam en minder duurzaam toerisme - Veel toeristen nemen de gewoontes van hun thuisland mee naar de toeristische bestemming. In je bikini in een bootje in Tanzania liggen, terwijl vrouwen er zich zo veel mogelijk bedekt aankleden. Of de plaatselijke bevolking bestempelen als een menWereldreis - 2008/10 - Reisinfo - 5

senzoo : foto’s nemen van de lokale bevolking zoals je doet van een berg, dier of landschap, namelijk zonder toestemming. Door niet te kiezen voor ‘all-in’ reizen kun je de lokale bevolking beter steunen : je geeft geld uit in kleine winkels, je slaapt in hotelletjes gerund door zelfstandigen en je laat je vervoeren door lokale taxi’s. Daar worden niet de grote westerse reisagentschappen rijker van, maar wel de lokale mensen die uit het toerisme een inkomen kunnen verdienen. Het kan niet overal, maar op sommige plaatsen kun je bij de mensen thuis verblijven. Sommige organisaties bieden ook zo’n inleefreizen aan. De toerist leert het leven kennen ‘zoals het echt is’ en zo kom je niet thuis van een reis die al de clichés over de lokale bevolking of het land bevestigt. Veel toeristen snakken naar de airco in hun slaapkamer als het buiten 40 °C is. Begrijpelijk, maar slecht voor het milieu. In veel landen in het Zuiden is er geen goede afvalophaling, laat staan sortering. Veel toeristen gaan mee in dit denken en gooien hun afval rechtstreeks in de natuur. Bovendien nemen toeristen vaak heel wat verpakkingsmateriaal mee van thuis, dat allemaal in het land van bestemming terechtkomt. Toeristen zorgen ook voor een hoog energieverbruik. Energie die vaak al niet evident is in het zuiden. Zeker voor wat betreft water is het schrijnend dat toeristen kunnen zwemmen en uitgebreid douchen terwijl de lokale bevolking geen drinkbaar water heeft. REISWOORDENSCHAT

hotel : gebouw waar reizigers kunnen overnachten. reisbureau : organisatie die reizen en / of verblijven regelt. safari : tocht om te jagen of te fotograferen (< Swahili : reis). toerisme : reizen naar een andere plaats om te ontspannen of voor zaken.

Eerste graad toerisme

EGYPTE

Reisbureau in de klas Je kunt misschien met je klas een reisbureau in de buurt bezoeken en daar de onderstaande activiteit uitvoeren. Maar nog leuker is om in de klas een klein reisagentschap in te richten. Haal reisbrochures in het reisbureau, zet een tafeltje met aan de ene kant twee stoeltjes voor de bezoekers. Zet een computer (als dat kan), een naambordje, een paar balpennen en papier klaar. Misschien heb je nog een wereldbol en een vliegtuig met passagiers van Playmobil of Lego. Hang posters op van exotische bestemmingen, verzin een leuk logo en een naam voor je reisbureau (ideetjes vind je op Google). Inleiding : bij de reisagent Deze vragen kan de reisagent-van-dienst stellen in het ‘reisbureau’ in de klas : “Wie gaat er soms weg met vakantie ? Waar ga je dan naartoe ? Waarom gaan mensen ergens anders naartoe ? Wat vind je leuk aan reizen ? Wie gaat er mee ? Heeft er iemand al eens in een vliegtuig gezeten of met een schip gevaren ? Waar naartoe ?”

De kinderen moeten op werkblad A de grootste van de voorwerpen telkens kleuren : piramide, farao, cruiseschip, zon, hiëroglief. De juf of meester geeft uitleg bij de verschillende onderwerpen en zoekt er bijpassende afbeeldingen bij. - Vertel dat het reisbureau in de klas is gespecialiseerd in reizen naar Egypte en vraag de leerlingen of zij zin hebben om even naar Egypte te gaan. - Neem er een kaart bij waar België en Egypte op staan. Vraag hen hoe we het beste naar Egypte kunnen gaan. Vertel dat vliegen vervuilend is voor het milieu : één vlucht buiten Europa stoot ongeveer evenveel uitlaatgassen uit als 200 auto’s. Zijn er andere mogelijkheden ? - Zorg voor een aantal foto’s van Egypte, zeker met piramides. Vertel wat piramides zijn en wie er begraven ligt. Toon ook een foto van de Nijl. Vertel hen dat de rivier heel belangrijk was én is voor de landbouw. Vraag hen waarom het water zo belangrijk is voor de landbouw ? Vertel dat Egypte een droog klimaat heeft en dat die rivier voor het levensnoodzakelijke water zorgt. Wat gebeurt er met het water als er veel toeristen komen die zich willen douchen, die willen zwemmen enz. ?

Bestemmingen kiezen Veel mensen boeken hun vakantie in een reisbureau. Daar ‘verkoopt’ het reisbureau een verblijf aan haar klanten. Dat doet het met mooie posters en brochures met aantrekkelijke foto’s. Opdracht - Toon de kinderen een aantal foto’s van een poster uit een reisbureau of een aantal grote foto’s uit één van de brochures. - Laat hen vertellen wat zij zien op de foto en wat er opvallend is. Moedig hen eventueel aan : “Wat zie je op de foto ?” Natuur, de zee. “Wat is zo opvallend aan het strand ?” - Vraag hen of zij de foto mooi vinden en waarom. Kan het dat er lelijke foto’s in zo’n brochure zouden staan ? Geef eventueel een paar voorbeelden : vervuiling, een drukke stad, boze mensen … Vraag hen waarom deze foto’s niet worden gebruikt in zo’n reisbureau of zo’n reisbrochure. - Vraag de leerlingen welke foto’s van ons land er in een brochure zouden staan om toeristen aan te trekken. Wereldreis - 2008/10 - Reistips - 6

Op bezoek bij een Egyptische familie Egyptenaren zijn dol op domino en drinken graag een glaasje kruidige muntthee of een ander dorstlessend drankje. Laat de leerlingen zelf de drankjes van werkblad B mengen. Een prima oefening op het gebruik van de maatbekers !

Naar Egypte Kleur telkens het grootste :

Wereldreis - 2008/10 - Werkblad A - 7

Drankjes Afrikaanse zon Dit heb je nodig (voor 10 glaasjes) • 0,5 liter sinaasappelsap • 1 liter koude karnemelk • 5 kleine bananen • basterdsuiker • versiering : 10 schijfjes sinaasappel Hoe maak je het ? Prak de bananen in een kom goed fijn. Voeg de karnemelk toe. Voeg sinaasappelsap en suiker naar smaak toe en meng alles met een mixer. Serveer de cocktail in hoge glazen en garneer elk glas met een rietje en een schijfje sinaasappel.

Aloha (per glas) • wat fijne suiker • 1 cl vers geperst citroensap • 10 cl ananassap • 5 cl appelsap • 4 cl sinaasappelsap Doe wat citroensap aan de rand van het glas en dompel het in suiker om een mooi suikerrandje te bekomen. Doe de overige ingrediënten met wat ijsblokjes in de shaker. Sluit de shaker en schud. Giet de inhoud van de shaker in het glas.

IJsmunt (per glas) • ijsblokjes • koude zwarte thee • 2 cl vers geperst citroensap • 4 cl pepermuntsiroop Doe in het glas wat ijsblokjes. Giet daar citroensap, pepermuntsiroop en thee over en roer alles goed door elkaar. Wereldreis - 2008/10 - Werkblad B - 8

Tweede graad toeristen Bij de foto van de kalender en eventueel enkele extra beelden van Caïro en Egypte lees je de brief van Lien op werkblad C. Naar aanleiding daarvan kun je een ‘filosofisch’ groepsgesprek op gang brengen over toeristen : “Ga je op reis ? Hoe lang, met wie, waarheen, waarom, hoe ? Is het anders dan thuis ? Hoe pas je je aan ? Wat doe je op reis ?” Bespreek even de leuke herinneringen en enkele minder leuke. “Veel mensen reizen, vaak naar dezelfde plaatsen. Zoveel mensen samen kan voor- en nadelen hebben. Denk aan natuur, mensen, gebouwen. Zoek enkele voorbeelden hiervan.” Misschien kun je er zelf enkele geven. In het vierde leerjaar kun je al meer gericht werken : water, planten, dieren, voeding, mensen, banen, cultuur. Plenum : probeer wat de leerlingen aanbrengen te rubriceren, er een indeling in te vinden. Rond dit gedeelte af met werkblad D. Volgorde van de tekeningen : 4, 5, 1, 2, 3.

en vergaapt zich aan het prachtige uitzicht. Daarbij let hij niet op waar hij loopt en botst tegen de ober die zijn dienblad laat vallen.” Uit dit type sketches kunnen erg grappige effecten ontstaan. Als de nasynchronisatie totaal niet overeenkomt met wat de pantomimespeler wil uitdrukken, wordt het geheel dolkomisch. Deze speltechniek is vrij moeilijk toe te passen en het is echt uitzonderlijk dat het resultaat vanaf het begin bevredigend is. Misschien kunnen de leerlingen eerst even de sketch gewoon als toneeltje spelen. In groepjes van vijf leerlingen voorbereiden kan ook. Je kunt ze ook andere situaties laten bedenken, naargelang de beschikbare tijd. Bespreek ook telkens wat erg goed liep en waar het mislukte.

EINDTERMEN CREATIEVE VERWERKING : NASYNCHRONISATIE Men kan buitenlandse (teken)films in Nederlandse versie bekijken, nagesynchroniseerd. De stemmen die men hoort, zijn niet die van de filmacteurs, maar van anderen die hun stemmen aan de acteurs verlenen. De kinderen spelen een sketch met aan de ene kant de pantomimespelers, aan de andere kant de stemverleners. De pantomimespelers beginnen te improviseren op het onderwerp. De andere spelers verlenen tijdens de gehele improvisatie hun stem. Zowel de ene als de andere groep moet zijn best doen om een synchroon geheel te vormen, zodat de illusie wordt gewekt dat de acteur die speelt en de acteur die spreekt één en dezelfde persoon zijn. Een voorbeeld van een eenvoudig toneelstukje kun je baseren op de brief van Lien : “Een klant komt de bar binnen

Wereldoriëntatie 1.18 tonen zich in hun gedrag bereid zorgvuldig om te gaan met water, afval … 1.19 illustreren hoe mensen op negatieve maar ook op positieve wijze omgaan met het milieu en dat aan een milieuprobleem vaak tegengestelde belangen ten grondslag liggen. 3.4 verschillende manieren van omgaan met elkaar herkennen, erover praten en aangeven dat zij op elkaar inspelen ; 4.5 beseffen dat hun gedrag beïnvloed wordt door reclame en media 4.8 illustreren dat verschillende sociale en culturele groepen verschillende waarden en normen bezitten Muzische vorming 3.2 spelvormen waarnemen en inzien dat de juiste verhouding tussen woord en beweging de expressie kan vergroten en 6.5. respect betonen voor uitingen van leeftijdgenoten

Wereldreis - 2008/10 - Reistips - 9

* Excuseer

Wereldreis - 2008/10 - Werkblad C - 10

Reistips Grote mensen stelden enkele tips samen om het reizen voor iedereen aangenaam te maken en zeker voor het land en de mensen waar we naartoe gaan. Hier zien jullie enkele tekeningen staan. Over welke tips gaan zij ? Kleur de tips en tekeningen die samen horen in dezelfde kleur.

Wees zuinig met water en laat geen afval achter.

Drink lokaal fruitsap of water i.p.v. Cola. Deze merken verdringen lokale producten en laten de prijzen stijgen.

Informeer je over de plaatselijke ‘mode’. Niet overal worden topjes en shorts gewaardeerd. Je gaat hier toch ook niet in je zwembroek naar een bruiloft ?

Reis met het openbaar vervoer. Zo ontmoet je de plaatselijke bevolking en leer je het land beter kennen.

Mensen dragen vaak andere kleding, zien er anders uit, zijn erg mooi. Alleen aan landschappen, dieren en gebouwen hoef je geen toestemming te vragen voor je ze fotografeert. Aan mensen wel ! Wereldreis - 2008/10 - Werkblad D - 11

Derde graad De foto en het verhaal Op de kalenderfoto zien de leerlingen de weerspiegeling van een grote stad en binnenin versieren gestileerde waterlelies, de zgn. blauwe lotussen, de bar. Kunnen zij de foto situeren ? Zij lezen het verhaal op werkblad E en F. Bespreek de stad : Caïro is de grootste metropool van de Arabische wereld én van Afrika. Aan de overkant van de Nijl bevinden zich de piramides van Cheops en andere farao’s en de sfinx van Gizeh (zie Wereldreis van september 2003). EGYPTISCHE GETALLEN Eindtermen wiskunde 1.1 tellen ... met machten van 10 1.7 aantonen dat doorheen de geschiedenis en in nietwesterse culturen andere wiskundige systemen … werden beoefend. 1.4 de terminologie hanteren : stambreuk, teller, noemer, breukstreep. Werkblad G doet de basis van het telsysteem van de oude Egyptenaren uit de doeken. Oplossing : het jaar 1997 wordt bijvoorbeeld in Romeinse cijfers geschreven als MDCCCCLXXXXVII = 1000 + 500 + 4×100 + 50 + 4×10 + 5 + 2×1 of eenvoudiger als MIIIM = 1000 + (1000 – 3×1) In Oudegyptische cijfers was dat

TOERISME Voer een klasgesprek over toerisme. Redenen kunnen zijn : ontspanning, gezondheid, religie, studie, werk … Een vakantie kan je brengen naar zee, bergen, bos en heide, kunsthistorische steden … Verkies je zon, natuurschoon, sport, musea ... ? Wil je liever kijken, rusten, leren, winkelen, foto’s maken, wandelen, mensen ontmoeten … ? Hoe ga je naar je vakantiebestemming ? Met vliegtuig, auto, bus, waterweg, trein, fiets, te voet ? Overnacht je in een hotel, jeugdherberg, camping, vakantiekolonie, bij kennissen, op de grond ? Wat is jouw droomplekje ? Is dat dichtbij of aan de andere kant van de wereld ?

Toeristische gids Bezoek met de leerlingen een reisbureau of breng een aantal catalogi en brochures in de klas. Uiteraard kunnen de kinderen ook op het internet een schat aan toeristische informatie bijeensprokkelen. Met werkblad H zoeken zij (in groepjes) enkele plaatsen buiten de Europese Unie op : in welk land is die toeristische trekpleister gelegen, vind je afbeeldingen, wat maakt die plaats zo aantrekkelijk, over welk soort toerisme kun je spreken ? De vermelde bestemmingen kunnen wereldattracties zijn, maar ook een bijzondere vorm van toerisme vertegenwoordigen. Wereldwijd bezoekt bijna de helft van de 900 miljoen toeristen de Europese Unie. De landen van het werkblad verwelkomen elk jaarlijks minstens 5 miljoen bezoekers. In de EU zijn er zo nog 15 landen : Frankrijk (79 miljoen) en Spanje (58) zijn koplopers in de wereld ! Verder zijn er Italië (41), het Verenigd Koninkrijk 31), Duitsland (24), Oostenrijk (20), Griekenland, Polen, Portugal, Nederland, Hongarije, de Ierse Republiek, België (7), Tsjechië en Bulgarije. Op het werkblad staat telkens ‘welkom’ in de ta(a)l(en) van het betreffende land. Oplossing (tussen haakjes het aantal miljoenen toeristen in dat land in 2006 volgens de UNWTO) : toeristische trekpleister land Las Vegas Verenigde Staten van Amerika (51) de Grote Muur China (50) Cancún Mexico (21) Sint Petersburg Russische Federatie (20) Kiev Oekraïne (19) Kuşadası Turkije (19) Niagara Canada (18) Langkawi Maleisië (18) Pattaya Thailand (14) Dubrovnik Kroatië (9) sfinx van Gizeh Egypte (9) Mekka Saoedi-Arabië (9) Krugerpark Zuid-Afrika (8) Sankt Moritz Zwitserland (8) Sentosa Singapore (8) Beppu Japan (7) Tanger Marokko (7) Douz Tunesië (7) Everland Zuid-Korea (6) Sao Paolo Brazilië (5) Groot Barrièrerif Australië (5)

Wereldreis - 2008/10 - Reistips - 12

Afghanistan, India, Jemen, Mali, Mongolië, Rwanda, Peru : dit zijn landen die we volgend jaar aandoen op onze Wereldreis. Vind je van deze landen informatie in het reisbureau ? Waarom zou je daar wel naartoe gaan ? Waarom niet ?

Foto's http://home.wanadoo.nl/aaveezet/reis4/cairo.htm www.jmrw.com/Abroad/Egypte/Le_Caire/index.htm http://egypt.travel-photo.org/cairo/

Pro en contra Toerisme biedt voordelen voor een land, maar ook nadelen. Laat de leerlingen zelf nadenken hierover. Hier volgen enkele elementen om in te brengen. - Heel wat mensen verdienen geld door het toerisme. Zij vinden een baantje als barman, taxichauffeur, souvenirverkoper … - De grote hotels en restaurants zijn meestal eigendom van buitenlanders, die dan ook de meeste winst opstrijken. - De westerlingen betalen met dollars en die zijn meestal meer waard dan de plaatselijke munt. Zo betekent het toerisme een bron van inkomsten voor het land en zijn bewoners. - De regering investeert vaak in een regio omwille van de toeristen (onderhoud van wegen en andere openbare voorzieningen, bescherming van natuurgebied …). Gebieden waar weinig of geen toeristen komen, worden echter vaak over het hoofd gezien. - Soms gaan tradities verloren door contact met westerse invloeden, maar soms blijven tradities ook net bewaard omwille van het toerisme. - Door de komst van de toeristen worden de levensmiddelen duurder. Er zijn nu immers klanten die meer kunnen en willen betalen. - Krijgen toeristen en oorspronkelijke bewoners van een land door het onderlinge contact meer begrip voor elkaar, of net niet ? Hebben toeristen en bewoners respect voor elkaar ? Ontwerp zelf een logo voor Wereldtoerismedag (27 september) : in 2009 is het thema ‘diversiteit’.

Info over het Nile Hilton hotel vind je (tot het eind van december) via: www1.hilton. com : - vul bij city 'cairo’ in en bij country 'egypt’ klik daarna op 'find it’, - op de volgende pagina klik je op de link naar 'Nile Hilton Hotel’, - op de foto zie je het hotel met de 'rooftop bar' waar de kalenderfoto werd gemaakt, - meer foto’s via 'tour hotel’.

Bezoek ons ! Voor de laatste opdracht gaan de leerlingen de toeristische troeven van hun eigen omgeving opzoeken. Waarom zouden mensen in hun gemeente of streek op bezoek komen ? Waar kunnen zij overnachten ? Hoe kunnen zij zich (op een duurzame manier) verplaatsen ? De leerlingen maken een uitnodigende folder, liefst met aantrekkelijke afbeeldingen. Zij stellen een één- of meerdaags programma op voor hun (buitenlandse) gasten. WEBTIPS Caïro en Egypte http://nl.wikipedia.org/wiki/Caïro_(stad) http://home.wanadoo.nl/aaveezet/reis4/citadel.htm http://de.wikipedia.org/wiki/Kairo http://wikitravel.org/en/Cairo www.cairotourist.com/

Toerisme www.forbestraveler.com/best-lists/most-visited-touristattractions-story.html http://unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/highlights_07_ eng_lr.pdf http://unwto.org/facts/eng/pdf/barometer/unwto_barom07_2_en.pdf www.unwto.org/media/mag/en/pdf/WorldTourismDay2008. pdf www.duurzaam-toerisme.be VOER VOOR BOEKENWURMEN - Cairo illustrated. HAAG, M. American University in Cairo Press, Cairo, 2006. - Does tourism benefit the Third World ? Third World Network, Penang (Maleisië), nov./dec. 2007. - Eerlijk en solidair toerisme. Dimensie 3, Brussel, 3/2007. - Egypte. PALISTER, J. Corona, Harmelen, 2005. - Ethical Travel. New Internationalist, Oxford, maart 2008. - Insight Guide Egypte. LIEBEEK, J. Cambium, Zeewolde, 2002. - Megasteden. DE RIDDER, H. CMO, Nijmegen, 2003. - Technieken voor sketches en Toneelstukjes. Speelse oefeningen. FAVARO, P. ea. Casterman, Brussel, 2002. - The new age of big, integrated resorts. SALEH, H. Financial Times, 13 december 2006. - Toerisme : waar vliegt het geld heen ? VANDAELE, J. & CLERIX, K. Mo*, Brussel, 2003.

Wereldreis - 2008/10 - Reistips - 13

Straks terug in de hitte Nog eens schudden, nog eens draaien en dan met een sierlijke zwaai in het hoge glas. Deze cocktail is alweer geslaagd. Met een klap, harder dan Boutros het bedoeld had, staat het fijne glas op het marmeren aanrecht, netjes in de rij van twaalf identieke kristallen glazen. De groep gasten in de hoek van de bar, achter een van de gedecoreerde zuilen, wordt rumoerig, dringend tijd om hen tot rust te brengen met hun dure cocktails. Boutros knikt naar collega Mohammed die al in aanslag staat, nu de glazen handig en tegelijk voorzichtig op zijn dienblad schikt en ermee vertrekt. Achter de zuil verstomt het gekwetter. De Egyptische zakenlui zijn alweer tevreden. Mohammed en Boutros hebben hun reputatie eer aangedaan: zij zijn en blijven Het was een avond als deze, diezelfde zon, datde beste barkeepers van de stad, hier hoog boven de zelfde licht, datzelfde rood, geel en diezelfde vlekken zwart. Nijl in Caïro. Hij was net een uurtje aan het werk, nauwelijks afgekoeld van de hitte van de stad, hier in de tochtige De zon zakt. luchtkoeling van de bar. Dit wordt het uur van de koppeltjes. De zakenlui ruimen geleidelijk plaats voor de wat Zij ruimde nog enkele marmeren tafeltjes af, veegde jongere Egyptische en ook wel buitenlandse mannen ze schoon, schikte de stoelen met hun scherpe punten en vrouwen die vanuit de grote ramen van de ruime en ronde kussentjes netjes voor de volgende klanten. bar, hangend in de brede lederen zetels, typisch voor Voor Nadia zat de dienst er bijna op. Twee jaar lang het oudere Hilton Hotel, de zon zien ondergaan achter ging het al zo: terwijl Nadia haar dagdienst afrondde, de bruisende stad. Veel Arabische mannen nu, met maakte Boutros zich klaar voor zijn lange avond. Eén vreemde mooie vrouwen, uit die buurlanden waar uur hadden zij samen. Eén kostbaar uur. ‘Overdracht genieten van alcohol alleen in het geniep kan. Hier van het werk’, had de baas het genoemd, toen Boutros in dienst kwam. En dat hij maar aan Nadia moest mag het zo. vragen hoe het allemaal moest. Zij kende het wel, Boutros kent die avondsfeer. Al meer dan twaalf jaar maakt hij dat mee, de avond- werkte toch al enkele maanden hier. lijke reflectie van de stad diep beneden in de grote ramen van ‘zijn’ bar. Hij ziet de Belle Epoquehuizen Die eerste dagen en weken durfde Boutros nauwelijks. al jarenlang niet meer, zo gewoon is hij ze geraakt, die Alleen al haar ogen, die diepzwarte ogen met de warme erfenisstukken uit het glorieuze koloniale verleden. wenkbrauwen. Hoe kon hij daar iets aan vragen ? Voor Boutros zijn het kleuren geworden, gele en rode Maar toen die ogen lachten en die volle mond sprak, vlekken, met zwarte schaduwen op die plekken waar nog warmer dan hij ’s avonds fantaseerde ... het begin van de mooiste twee jaren van zijn leven. Eén uur per de avondzon niet doordringt. Even sluit hij zijn ogen, grijpt dan in een reflex naar werkdag, zes dagen per week, twee jaar lang. Niet de cocktailshaker, schept enkele ijsblokjes uit de sta- meer, niet minder. len bak onder het aanrecht, draait een eerste fles rum open en wil de precies afgemeten scheut routineus in Nadia had nog een ander leven dan dat van de bar bovenop het dak van de Hilton. Eens had zij zich de shaker gieten ... laten ontvallen, terloops alsof zij het zeker kwijt wilde En dan stopt hij. zonder het te moeten zeggen, haar lange wenkbrauwen De stevige man voelt zijn gespierde benen trillen. Hoe kon hij dat bijna vergeten. Precies vandaag, pre- neergeslagen, dat zij misschien niet lang meer zou blijven. Haar oude moeder werd alsmaar zieker, daar cies vandaag is het tien jaar geleden. Wereldreis - 2008/10 - Werkblad E - 14

diep beneden in de stad, haar jonger zusje kon niet te lang alleen blijven en de familie vond dat zij nu toch maar eens moest trouwen met die oudere neef. Boutros weet nog heel goed hoeveel pijn het toen had gedaan, die scheut verdriet als een venijnig gif. Hij wilde het niet horen. Dit éne uurtje per dag, zes dagen van de week ... Hij had niets geantwoord. Hoe kon hij ook, en mocht hij wel ? Nadia was een collega, niet meer, niet minder. Nooit was er meer geweest dan een cocktailglas dat van hand tot hand ging, een vaatdoek die schijnbaar achteloos doorgegeven werd, een doorgeschoven kasticket, het achtergelaten kleingeld daarna in de prop verstopt. Soms raakte haar fijne pink met de hennagekleurde nagel even zijn ruwe handpalm, toeval zeker, ongewild ? Collega Nadia. Die dag, vandaag precies tien jaar geleden. De zon was al zo diep gezakt, precies zoals vandaag. In Caïro zakt de zon altijd even diep sindsdien. Ze had al moeten vertrokken zijn. Hij had haar nog geholpen om een wankelend tafeltje te verschuiven, te draaien en te keren over de hobbelige oude tegelvloer, tot het weer stabiel stond. Klanten kunnen zo lastig worden als hun tafeltje wankelt. Dat wist hij, dat wist zij. Nadia was professioneel. Ze had haar witte schortje al opgevouwen, de handen voor de derde keer gespoeld onder het warme water van de glazenbak. Dat deed zij altijd voor het opstappen, alsof zij de alcoholresten tot elke prijs wilde achterlaten hoog in de bar. Dat deed zij anders één keer, geen drie keer. Dan pas was het hem opgevallen, dat zij er nog was. Boutros durfde niets vragen. Nooit had hij haar iets gevraagd, behalve goede raad over de bar, over glazen en flessen, hoeveelheden en restjes, over rekeningen en fooien. Toen hield zij hem even tegen, vlak voor hij met een vol dienblad naar een volgend drukdoende groepje toeristen zou vertrekken. Aanstellerige westerlingen. Ach, hij was dat zo gewoon geraakt. Nadia hield hem even tegen, een gebaar op zijn mouw, haar fijne pink bij de manchetknoop. ‘Ik kom niet meer terug.’

Diep beneden, tussen de vlekken rood en geel, misschien in de zwarte schaduwpartijen, daar moet Nadia zijn. Al tien jaar lang. Zou haar moeder nog leven ? Het kleine zusje is zeker een jonge vrouw geworden. Zou zij op Nadia lijken ? Diezelfde donkere ogen met de lange warme wenkbrauwen, diezelfde volle mond die lacht als zij praat en als zij zwijgt ? En Nadia ? Boutros verdringt de gedachte aan de oudere neef. Hij kan hem alleen zien als een betweterige zakenman, met zijn kleine pleziertjes, het type dat hier, in zijn bar, geregeld met een andere jongere vrouw grote sier komt maken. Zulke neef. Als de zon helemaal weggezakt is, het rood en het geel verdwenen, alleen nog zwart en de gele vlekken van het elektrische licht daar diep beneden, als de gasten alsmaar trager bestellen en uiteindelijk verdwijnen in de nacht, dan wordt het stil op het dak van het Hilton Hotel. Alleen het stadsgedruis dringt door de oude ramen, als de luchtkoeling verstomt. Boutros veegt de laatste drankresten van de ronde marmeren tafeltjes, schuift en schikt tot zij weer staan waar zij horen, zonder wankelen. Zo heeft hij dat geleerd. Hij spoelt zijn eeltige handen onder het warme water van de glazenbak, drie keer, vanavond moet dat drie keer. Het wordt al warm hier binnen, nu de luchtkoeling stilgevallen is. Zo meteen naar beneden, zoals al twaalf jaar lang, zes dagen van de week. Terug naar de hitte van de stad, naar het kamertje een uur hier vandaan, want daar was het nog net betaalbaar. Misschien is zijn broer nog wakker, kan hij daar even uitblazen en vergeten. Vergeten dat het tien jaar geleden is, vandaag precies tien jaar geleden. Tien jaar van stille pijn. De oude lichtschakelaars tuimelen in de laagste stand, de reflectie van wat nog restte van de stad krijgt plots meer kracht. Boutros kijkt nog een keer achterom, alles netjes, zoals het hoort. Morgen staat hij hier terug. Peter Verlinden

Wereldreis - 2008/10 - Werkblad F - 15

Egyptische getallen Wij gebruiken - net als de Egyptenaren vandaag - Schrijf hieronder jouw geboortejaar in OudegyptiArabische cijfers (die oorspronkelijk Indisch zijn). sche cijfers : …………………… Schrijf hier jouw geboortejaar in cijfers : ............... …………………… In het Romeinse Rijk waren Romeinse cijfers in …………………… gebruik. Zet bovenstaand getal om : .............................................................................. Hoe stelden de oude Egyptenaren getallen voor ? Van 1 tot 9 zetten zij een zelfde aantal streepjes.

Zoals de meeste mensen ter wereld gebruiken wij een tiendelig stelsel, zij deden dat ook. Bij Arabische cijfers geeft de plaats van het cijfer de waarde aan : van klein naar groot als je leest van rechts naar links, bvb. 28 = achtentwintig.

……………………

Toemaatje : een stambreuk wordt ook wel ‘Egyptische breuk’ genoemd. Een breuk werd altijd aangeduid met het teken 'mond' als teller (= 1) en daaronder het getal dat de noemer vormt, zonder breukstreep. Voorbeeld : ¼ werd geschreven als

Dat is een verschil met het oude Egypte, waar voor elk tienvoud een apart tekeningetje bestond.

10 000

100

100 000

1 000

1 000 000

Honderdtallen, tientallen en eenheden hadden een halve grootte. Een paar voorbeelden : 4622

Andere breuken waren geschreven als een som van stambreuken : 2/5 als

want 2/5 =

1/5 + 1/5

en 3/10 als

= en 1 527 =

want 3/10 = 1/5 + 1/10

De schikking kon van links naar rechts zijn of omgekeerd, maar ook van boven naar beneden.

Wereldreis - 2008/10 - Werkblad G - 16

Welkom in … Vanaf 1660 werd het voor jonge mannen van (Britse) adel de gewoonte om een reis door Europa te maken : een ‘grand tour’. Die diende om - als afronding van hun studies - in aanraking te komen met de cultuur van de Klassieke Oudheid en Renaissance en de politiek van omringende landen. Dit was het begin van het toerisme.

Krugerp

'welkom

een gokje

uur ote M r G e d ying' 'huan

ark

/ wamke lekile / isibinge lelo ... '

nties in

'wilkommen / bienvenue / benvenuto / anzi '

Cancún nido'

'bienve

vakantie-eila nd Sentosa 'selamat da tang'

um in Hermitagemuse Sint Petersburg vat' 'dobro pozalo

Saharatochten vanuit Douz 'ahlan wa-sahlan'

rbronnen warmwate van Beppu 'yokoso'

gas

'welcom

confere

winter in Sankt Moritz

in Las Ve

pretpark

Everlan d otsimnid a'

'jal osye

rootstoer isme naar Tan 'ahlan w ger a-sahlan

bedevaart naar Mekka

isme zakentoer olo in Sao Pa ' do 'bem-vin

duikgebie den van h et Groot Ba rrièrerif 'welcome '

'ahlan wa-sahlan'

medisch toerisme in Kiev 'laskavo prosymo' cruiseha ven Kuşadas ı 'hos geld iniz'

tervallen Niagara wa e' / bienvenu 'welcome

geopark Langkawi 'selamat datang'

ik Dubrovn cultuur in şli' 'dobrodo

aya in Patt e m s i r sekstoe ' on rap t d e e 'tind

de sfinx

'ahlan

Wereldreis - 2008/10 - Werkblad H - 17

van Giz e

wa-sah

lan'

Wereldreis - 2008/10 - Werkblad I - 18