Jaarverslag 2009 by Studio Globo

Jaarverslag 2009

verslag aan de Algemene Vergadering > Activiteiten > Organisatie en bestuur

Studio Globo »» »»

»»

Studio Globo is een NGO voor ontwikkelingssamenwerking, gespecialiseerd in mondiaal en intercultureel leren voor het onderwijs. Je kan bij ons terecht »» van kleuter- tot hoger onderwijs »» voor een uitgebreid vormingsaanbod, Studio Globo beschouwt de leerkracht als dé sleutelfiguur voor mondiaal en intercultureel leren. We vinden het dan ook belangrijk om daarin ondersteuning te bieden. Je kan bij ons terecht voor een ruim vormingsaanbod. Steeds praktijkgericht, vanuit concrete werkvormen en materialen. Vanuit die praktijk geven we ook een stevig inhoudelijk kader mee. »» voor ervaringsgerichte inleefateliers Deze uitgebreide educatieve programma’s voor het lager onderwijs zijn opgebouwd rond een lespakket en een inleefspel: »» ‘Peru’, ‘Congo’ en ‘Wonen op het Dak’ in Antwerpen »» ‘Wonen op het Dak’ in Brussel »» ‘de Filippijnen’ in Genk »» ‘Guatemala’ en ‘de SuperWereldMol’ in Gent »» ‘India’ en ‘Achter de Muur’ in Roeselare »» voor workshops in het secundair onderwijs »» ‘Stof! De Millenniumdoelstellingen, stof tot nadenken’ over de MDG’s »» Low Impact Lama, over klimaat en Bolivia »» en voor leermiddelen die onmiddellijk bruikbaar zijn in de klas. Voorwerpenkoffers, lespakketten, tijdschriften (Wereldreis en Samsam) en diverse andere publicaties bevatten concrete antwoorden voor wie op zoek is naar goed materiaal om mondiaal en intercultureel leren zelf in de praktijk te brengen. Je vindt ons in Antwerpen, Brussel, Genk, Gent en Roeselare.

Meer informatie: Studio Globo Otletstraat 28/11 1070 Anderlecht T 02 520 05 30 – F 02 520 91 11 info@studioglobo.be www.studioglobo.be 2

VOORWOORD

Voorwoord Inhoud Zoals het een voorwoord past, werd ook dit stukje tekst als laatste geschreven. Pas wanneer alles op papier staat, krijg je namelijk een min of meer volledig beeld van hoe het voorbije jaar eruit zag. Pas dan kan je ook de contouren ontwaren van wat het jaar bijzonder maakte. Daarbij valt op hoe buitengewoon de gewone, dagelijkse zaken van onze werking wel zijn. De kracht van de ervaringsgerichte werkvormen, de degelijk uitgewerkte lespakketten, de grondig voorbereide nascholingsmomenten of de maandelijkse lesbrief Wereldreis. Het zijn de fundamenten waarop onze werking rust. Het doet deugd om te zien dat ook nieuwe projecten hun weg naar de scholen vinden. De lichte onzekerheid of de minder vanzelfsprekende thema’s die we met Achter de muur aansnijden, wel zouden aanslaan, bleek niet nodig. Het nieuwe lespakket over Guatemala werd enthousiast onthaald. De inleefreis naar Senegal in het kader van het MDG’15project bracht bij de deelnemende leerkrachten een stevig enthousiasme op gang om rond de Millenniumdoelstellingen te werken op school. En de nieuwste kleuterkoffers tonen aan dat de uitleenkoffers nog steeds, na al die jaren, hun meerwaarde hebben in de klaspraktijk. Permanent vernieuwen van de werking. We deden het ook in de volledig herwerkte Voorbij De Kleuren, waarin we onze visie neerschreven over verbondenheid en solidariteit leren in het basisonderwijs. We werden ook gewaardeerd voor dit fundamentele werk zoals blijkt uit de vragen om advies of medewerking aan nieuwe handleidingen en leerplannen. 2009 was ook een jaar waarin stevig aan de structuur van de organisatie werd gesleuteld. Vernieuwing van de werking kan niet zonder na te denken over hoe je die best organiseert. De start van een volwaardige afdeling secundair onderwijs geeft meteen ook aan dat we dit aspect van onze werking in de toekomst nog steviger willen uitbouwen. De realisatie van dit alles gebeurt niet vanzelf. Een gemotiveerde ploeg vrijwillige en professionele medewerkers stond ook in het voorbije jaar weer garant voor de dagelijkse realisatie van de werking. Hiervoor past ook een welgemeende dank. Graag nodigen we u uit om dit jaarverslag door te nemen. Contacteer ons gerust voor toelichting bij onduidelijkheden of suggesties voor verbetering..

Jan Debonnet, april 2010

Activiteiten - Basisonderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 - Secundair onderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 - Hoger onderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 - Andere doelgroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Organisatie en bestuur - Teamwerking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 - Coördinatie van de werking. . . . . . . . . . . . . 46 - Interne vorming, kwaliteitszorg en evaluaties. 49 - Netwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 - Algemene Vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . 57 - Raad van Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 - Komyuniti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 - Medewerkers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 - Financieel verslag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

colofon redactie: Jan Debonnet, Bob De Pooter, Liesbet Niveau, Frans Ramon, Veronika Rumbaut, Sabrina Santillo, Piet Spanhove, An Vandewalle, Geert Van Malderen, Marleen Van Schoor dank aan alle medewerkers die hielpen bij het verzamelen van het materiaal eindredactie: Jan Debonnet foto’s: Liesbet De Pooter, Studio Globo, Peter De Vriendt vormgeving: Jan Debonnet 3

Activiteiten Studio Globo heeft een aanbod voor doelgroepen van het hele onderwijscurriculum: kleuter-, lager, secundair en hoger onderwijs (vooral lerarenopleiding). Voor alle doelgroepen werken we zoveel mogelijk via leerkrachten of docenten. We zien hen als partners bij de uitvoering van de acties. Onderdelen van het aanbod (bv. voorwerpenkoffers) worden ook beperkt door het jeugdwerk gebruikt. Dit jaarverslag volgt de indeling van de activiteiten van het subsidieprogramma bij DGOS, onze belangrijkste financierder. Daarbij kozen we voor een doelgroepgerichte benadering. Om de leesbaarheid te bevorderen, kozen we er echter voor om de verwijzingen in ‘codetaal’ naar het programma zelf weg te laten. Binnen het DGOS-programma spreken we over resultaten binnen de doelstelling Ontwikkelingseducatie in het onderwijs. Resultaat 1: Ontwikkelingseducatie in het basisonderwijs Resultaat 2: Ontwikkelingseducatie in het secundair onderwijs Resultaat 3: Ontwikkelingseducatie in het hoger onderwijs. Deze resultaten zijn opgebouwd volgens de groeilijn van de doelgroepen en staan ook in relatie tot elkaar. »» Kwantitatief situeert het belangrijkste deel van het aanbod zich bij de doelgroep van 9 tot 12-jarigen. Deze groep biedt immers heel wat kansen om de doelstellingen (correcte beeldvorming, groeien in open houding naar solidariteit) te realiseren. Dit door de leeftijd (o.a. groeiende interesse voor andere culturen), een gunstige structuur (één leerkracht) en een wettelijk kader (eindtermen).

»»

Binnen elk resultaat staat de werking voor leerkrachten en docenten vooraan. Strategisch gezien blijft deze immers de belangrijkste. We mikken op een versterking van de aandacht voor interculturele en mondiale thema’s die leerkrachten in hun dagelijkse praktijk realiseren. Hierdoor verveelvoudigen we onze inspanningen en ons bereik en creëren we ook een belangrijk draagvlak. Ook met de activiteiten voor kinderen van de lagere school en jongeren van het secundair onderwijs, willen we naast de rechtstreekse doelstellingen ook leerkrachten stimuleren én toerusten om de permanente aandacht voor mondiaal en intercultureel leren te realiseren.

Samenvattend bereik BASISONDERWIJS

N02-1

IUEP-vormingen lkr. BaO (dd.)

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Schoolteams en ind. lkr. (dd.)

HOGER ONDERWIJS N02-3

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

IUEP-vormingen studenten **

# studenten IUEP-sessies **

1.520

1.821

1.419

1.513

1.161

1.115

1.073

andere vorming studenten

# studenten andere vorming

589

273

450

637

613

673

deelnemers lkr. BaO

956

609

610

606

533

643

824

begeleide sessies IUEP **

474

547

534

550

568

580

642

deelnemers IUEP**

10.650

12.092

11.855

12.096

12.652

12.645

13.917

ANDERE DOELGROEPEN

2004

2005

2006

2007

2008

2009

sessies Toyembela

Sessies andere doelgr. **

deelnemers andere doelgr. **

234

170

147

393

430

492

deelnemers Toyembela

275

235

sessies workshops 11.11.11

deelnrs workshops 11.11.11

370

410

461

sessies andere begeleide wv (buurtwand, postdakklas)

105

dlnrs. andere begeleide wv.

1.599

uitleningen *

313

1.419

111

1.072

323

2003

SG â&#x20AC;&#x201C; TOTALEN

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

begeleide sessies

592

620

626

682

730

816

912

deelnemers begeleide sessies

13.674

15.167

16.411

16.299

18.833

22.363

23.528

2.183

uitleningen leermiddelen *

1.419

1.672

1.718

1.473

1.609

1.524

1.723

1.656

1.718

1.473

1.609

1.524

1.723

verpreiding publicaties *

22.210

19.165

26.478

28.453

19.590

27.919

publicaties verspreid *

22.210

19.165

26.478

28.453

19.584

27.902

abonnees *

1.014

1.048

2.111

1.489

1.752

1.702

abonnees Wereldreis *

1.014

1.048

1.079

950

1.037

1.088

vormingsessies

136

121

156

162

167

178

224

1.032

539

715

614

deelnemers vorming

2.491

3.386

2.534

2.732

2.745

2.871

3.079

abonnees Samsam SECUND. ONDERWIJS N02-2

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

vorming lkr. S.O. (dd.)

deelnemers lkr. S.O. *

133

begeleide sessies

101

132

135

124

122

deelnemers workshops

2.711

1.914

3.484

3.880

4.334

4.289

3.472

1.170

3.326

3.260

sessies animatie/andere deelnemers animatie/andere

1.050

lespakket *

publicaties verspreid*

* Deze acitviteiten zorgen (via de leerkracht) voor een vermenigvuldiging waarop niet zomaar een cijfer te plakken is. Met 1.000 abonnementen op de lesbrief wereldreis of 1.000 ontleningen van vorrwerpenkoffers en mediapakketten, worden enkele tienduizenden kinderen bereikt. ** Deze activiteiten vinden plaats in de inleefateliers. Een gedetailleerd overzicht van het gebruikt van de inleefateliers is beschikbaar. (dd) = dagdelen

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Vorming voor leerkrachten Vorming van leerkrachten krijgt traditioneel heel wat aandacht in onze activeiten. Leerkrachten zijn onze partners op het terrein om mondiaal en intercultureel leren waar te maken. We vinden het dan ook essentieel om hen daarin te ondersteunen. Het vormingsaanbod voor leerkrachten is het sterkst uitgewerkt in het lager onderwijs. Dit heeft vooral te maken met de inleefateliers, waar vorming een inherent onderdeel van het traject is.

VORMING IN HET KADER VAN DE INLEEFATELIERS De leerkrachten die met hun klas naar het inleefatelier komen, kunnen intekenen op een gediversifieerd vormingsaanbod. Nieuwe leerkrachten maken in een A-sessie eerst kennis met het lespakket en krijgen een introductie op het land of het thema van het betreffende atelier. Wie eerder al op bezoek kwam, krijgt uitgebreidere achtergrond over een land, het thema diversiteit of thema’s als globalisering in de B- en C-sessies. “De vorming was erg beklijvend. Het geweldige gevoel neem ik mee in de klas, en automatisch breng je het over op de leerlingen. Dus een dikke proficiat voor jullie”. Juf Reinhilde, school Trootrakkers, Vliermaalroot. Uit: ‘wat heeft je verrast?’ “Soms moest mijn kennis van ver komen. Het was immers meer dan een jaar geleden. Fijn om te horen van anderen hoe zij het aanpakken.” “dat het inleefatelier echt aansluit bij het echte leven van de Filippijnen. Nog meer dan ik dacht.”

Accenten in 2009 Antwerpen We hervormden de B-sessie voor leraren die eerder al het Congo-atelier bezochten. O.a. de kooksessie, een inrijpoort om over het dagelijkse leven te vertellen, werd fel gesmaakt. Ook de informatie over de nieuwe buurtwandeling werd in de verschillende vormingen ingeschakeld. Naast de praktische kant werd ook ingegaan op beeldvorming over het multiculturele Antwerpen.

Brussel A-sessie: Naar aanleiding van evaluatiegesprekken met leerkrachten (de zgn. brooddoosgesprekken) en het belang dat we zelf hechten aan de nawerking van het inleefatelier, verzamelden we een aantal videobeelden uit het inleefatelier en werkten we een oefening uit waarbij we samen met de leerkrachten op zoek gaan naar methodieken om hier achteraf in de klas mee aan de slag te gaan. De rest van de inhoud van de A-sessie bleef dezelfde als in 2008. B-sessie: De B-sessie over het thema beeldvorming onderging een aantal wijzigingen. We gaan dieper in op het proces van beeldvorming en dit op drie niveaus: in de klas, in de buurt en in de samenleving. Een boeiend onderwerp voor elke leerkracht! We doen dit a.d.h.v. een aantal speelse methodieken, gesprekken met buurtbewoners en buurtwerkers en concrete cases uit de klas. In 2009 werden er ook - zoals voorgaande jaren - brooddoosgesprekken gehouden met leerkrachten die voor het eerst met hun klas deelnamen aan het inleefprogramma. Alle informatie uit deze gesprekken werd opgenomen in de scenariobespreking van juni en de herwerking van Wonen op het Dak. Naast de A- en B-sessie organiseerden we 4 vormingssessies voor de leerkrachten die betrokken zijn bij het project Dak-XL.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

90 80

70 60

WOD-B

FIL

GUA

Genk Op weg naar een volledig vormingstraject voor leerkrachten... Met de aanmaak van ‘Wonen en Leven in de Filippijnen’ stippelden we ook een vormingstraject uit voor leerkrachten. Deze bestaat uit drie sessies. De eerste sessie is uitgewerkt in 2008, de tweede sessie werd in 2009 voor het eerst gegeven. De derde sessie zal voor januari 2010 zijn. Hieronder volgt een overzicht.

Gent In Gent werd er energie gestoken in de vernieuwing van de vormingssessies van het Guatemala-atelier. Door het nieuwe lesmateriaal ‘Wonen en leven in Guatemala’ was een nieuwe basisvorming noodzakelijk. Daarnaast werd ook voor de terugkomleerkrachten een aangepast programma voorzien zodat zij ook op een vlotte manier met het nieuwe materiaal aan de slag konden.

Sessie 1: ‘Het Filippijnenproject in de klas’. De leerkrachten maken kennis met onze visie, duiken in het lesmateriaal en ervaren hoe het inleefatelier werkt.

Roeselare De sessies ter voorbereiding van het inleefatelier India verliepen globaal zoals andere jaren. Voor de verdieping inzake India konden we een beroep doen op de ervaringen van Frans Ramon en Gerda Lein die beiden in 2008 op dienstreis waren in India. Voor de sessie over globalisering en cultuur konden we een beroep doen op Bart Bode, stafmedewerker op de politieke cel van Broederlijk Delen. De basisvormingen in het kader van het nieuwe inleef atelier Achter de Muur werden in 2008 voor de eerste keer uitgewerkt in samenspraak met verantwoordelijken van t’Hope (Welzijnsschakel en vereniging waar armen het woord nemen). Elementen daarvan waren o.a. een interactief spel rond het thema diversiteit, theoretische achtergrond bij het project, voorstelling van het lesmateriaal, kennismaking met het atelier en de nawerking. De inhouden werden in 2009 licht aangepast.

20 10

0 CON

PER

Deze module is gedurende het jaar gegroeid, er is gesleuteld aan de inhoud en de werkvorm. Aan de leerkrachten vroegen we om feedback. Dit gebeurde via vragenlijsten. Sessie 3: ‘Het Filippijnenatelier in de wereld dichtbij’. Deze sessie is nog niet uitgewerkt. Wel hebben we vorming gevolgd, gesprekken gevoerd en een beetje geëxperimenteerd. De inhoudelijke klemtoon zal gelegd worden op breed observeren en de houding van de leerkracht. Wordt vervolgd.

SWM

ADM

IND

Fig. 1 - Vorming leerkrachten IUEP - deelnemers per atelier 95% 92%

90%

Sessie 2: ‘Het Filippijnenproject in de wereld veraf’. Deze sessie bestaat uit twee delen. De leerkrachten wisselen eerst ervaringen uit en leren zo van elkaar. Daarna focussen ze zich op de problemen die voorkomen in het atelier (en in de Filippijnen) en kaderen we dit in de context van de globalisering. Zo ontdekken leerkrachten dat het land maar een voorbeeld is en krijgen ze een analyse-instrument mee voor in de klas.

WOD-A

88%

85%

83%

83% 80%

80%

78%

75%

70% 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Fig. 2 - Vorming leerkrachten IUEP - evolutie verhouding ateliers/vorming A

C+

DAK-XL

Brooddgespr

9 8

7 6

6 5

Nieuw in 2009 was de verdiepende sessie. Die werd uitgewerkt in samenspraak met ervaringsdeskundige Carine Vanhoucke.

79%

0 A

Fig. 3 - Vorming leerkrachten IUEP - verhouding aantal sessies in dagdelen

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Bereik In 2009 bereikten we met de vormingen bij de inleefateliers 499 leerkrachten in 45 sessies (64 dagdelen). Gemiddeld zien we dus zo’n 11 leerkrachten per sessie. Dit is een daling in bereik in vergelijking met vorig jaar. Deze daling is vooral te verklaren omdat de brooddoosgesprekken in afdeling Brussel met leerkrachten die in het 2de semester naar het inleefatelier kwamen, pas begin 2010 plaats vonden. Een analyse per schooljaar geeft dus eerder een stabilisering aan. Naast de algemene cijfers, beschikken we ook over gedetailleerde grafieken per afdeling. Daaruit blijkt dat de ateliers met een nieuw of vernieuwd aanbod aan lesmateriaal op meer deelnemers aan de vorming kunnen rekenen (bv. Filippijnen en Achter de Muur).

VORMING VAN LEERKRACHTEN, LOS VAN DE INLEEFATELIERS Individuele leerkrachten In 2009 organiseerden we een beperkt aantal eigen vormingsactiviteiten voor individuele leerkrachten. Wel brachten we ons aanbod binnen andere initiatieven. Antwerpen 4 leerkrachten werden persoonlijk op de buurtwandeling voorbereid. Geert Van Malderen gaf 2 workshops (samen zo’n 40 leerkrachten) rond werk en armoede op startavonden van Welzijnszorg in Oostmalle en Beveren. Op 2 vormingsmomenten in Gent en Antwerpen werden respectievelijk 19 en 17 enthousiaste leerkrachten ingelicht over de inhoud van de kleuterkoffers. Genk In het voorjaar van 2009 stelden wij de lesmap ’Wonen en leven in de Filippijnen‘ voor aan de Limburgse pedagogische begeleidingsdienst van het vsko. Een interessant uitwisselingsmoment ontstond over leren omgaan met diversiteit en de vertaling ervan in het basisonderwijs. Na de herwerking van Voorbij de kleuren stelden wij onze visie voor aan 50 directeuren van de basisscholen van het OVSG. Zij herkenden zich in de visie. Op 4 december waren we één van de meewerkende partners in de ‘dag van de diversiteit’, georganiseerd door het Departement Onderwijs en het LOP Houthalen-Helchteren. Er waren zo’n 400 leerkrachten aanwezig.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Roeselare Voor leerkrachten van het kleuteronderwijs en de 1ste graad lager onderwijs organiseerden we drie vormingsmomenten over de nieuwe fotoset Chandani in India op de regionale startavonden van Broederlijk Delen in Antwerpen, Roeselare en in Gent. In totaal volgden 54 ge誰nteresseerden de vorming. In het kader van de workshops Een gelukkig 2015 en @Work werden handleidingen verspreid bij de leerkrachten die met hun klas het traject doorliepen.

Wereldreis De dienst voor Internationale Samenwerking van Herent en de solidariteitsraad van Lille namen het initiatief om in scholen van hun gemeente de lesbrief Wereldreis te verspreiden. Aan dit initiatief werd een vormingsmoment gekoppeld om leerkrachten wegwijs te maken in het tijdschrift, maar hen ook wat achtergrond mee te geven rond mondiaal en intercultureel leren. Drie groepen schoolteams namen hieraan deel.

Schoolteams Brussel In december organiseerden we een vormingssessie over positief leren omgaan met diversiteit voor het animatorenteam van het Initiatief Buitenschoolse Opvang De Buiteling, ter voorbereiding van een eventuele deelname aan het inleefatelier met hun leerlingen. Daarnaast organiseerden we een vormingssessie op maat van een team GON-leerkrachten uit Vlaams-Brabant i.v.m. positief leren omgaan met diversiteit en beeldvorming in de klas. Genk Op vraag van het schoolteam Wonderwijs uit Wijshagen hebben we mee nagedacht over het uittekenen van leerlijnen voor interculturele en mondiale vorming op school. Daarnaast gaven we vormingen over koffers aan drie scholen op hun personeelsvergadering. We stelden er de uitleenkoffers voor en lieten de leerkrachten aan de slag gaan met het materiaal. 9

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Inleefateliers

OVERZICHT VAN HET AANBOD Leeftijd Opzet 9-10 jaar

Eerste kennismaking met leefwereld van mensen in het Zuiden

10-11 jaar

Positief leren omgaan met diversiteit: interculturele vaardigheden, basisattitudes van openheid, respect als onderbouw voor solidariteit Kennismaking met het dagelijkse leven van mensen in het Zuiden. Door kinderen te betrekken bij de realiteit van een land in het Zuiden, wordt het groeiproces van verbondenheid en solidariteit versterkt

11-12 jaar

Bewustmaking en beeldvorming rond gelijkekansen in eigen samenleving

Programma

Locatie

SWM. De Super-WereldMol

Gent

Brussel Wonen op het Dak

Congo

Antwerpen

Peru

De inleefateliers blijven een centrale plaats innemen in de werking van Studio Globo. Het is een werkvorm die zijn dienst meer dan bewezen heeft in het verleden. Door de permanente vernieuwing van de scenario’s en het begeleidende lesmateriaal heeft ze nog steeds zijn actuele waarde. Een inleefatelier-traject bestaat uit vier delen waarbij de leerkracht van de klas een cruciale rol speelt in deze procesmatige werking. De vier onderdelen zijn: »» vormingsdag voor de leerkracht; »» voorbereiding in de klas door de leerkracht. Dit gebeurt aan de hand van een lespakket van Studio Globo; »» inleefspel in een inleefruimte van Studio Globo, begeleid door drie professionele medewerkers; »» nawerking in de klas door de leekracht, op basis van suggesties en materialen van Studio Globo. De inleefateliers zitten in een globaal educatief concept. Dit zorgt - zowel voor de visie als voor de aciviteiten met de leerlingen - voor een coherente educatielijn.

Filippijnen

Genk

ACCENTEN VOOR 2009

Guatemala

Gent

SuperWereldMol - Gent

India Achter de Muur

Roeselare

Het programma ‘SWM, de SuperWereldMol’ werd in 2009 zowel intern als extern geëvalueerd door middel van bevragingen van leerkrachten, onderzoek naar brieven van kinderen, observatie van de nawerking in de klas, evaluatie van beeldvorming door Kalifa Diaby, samenvattingen van doorlopende interne evaluatie, atelierobservaties en bevragingen van begeleiders na het atelier. Deze verschillende evaluaties werden verwerkt en samengevat. Hieruit

zijn vragen en bedenkingen tot een herwerking geformuleerd. Uit deze evaluatie blijkt dat leerkrachten en leerlingen de SWM zeer positief evalueren. Het globaal concept spreekt aan en is aangepast aan de doelgroep. De SWM heeft wel een grondige facelift nodig op vlak van beelden en beeldvorming, de ontwikkelingen in het denken over diversiteit moeten bekeken worden en er moet opnieuw nagedacht worden over de activiteiten en het decor. Hiermee gaan we verder in 2010.

Wonen op het Dak - Antwerpen SG Antwerpen: de 19 buurtwandelingen die in 2009 doorgingen gaven aan leerlingen de kans om kennis te maken met allerlei initiatieven die het samenleven in een diverse grootstad als Antwerpen bevorderen. De wandeling zelf werd door leerkrachten en leerlingen erg geapprecieerd. De buurtwandeling werd tot in de puntjes uitgewerkt. Nieuwe foto’s, opdrachten en ideeën werden aan de tryoutversie toegevoegd. Bovendien werkten we een nawerkingspakket uit met een kwis, een ervaringenronde en een stellingenspel. Hiermee kunnen de kinderen hun indrukken die ze tijdens de buurtwandeling opdeden, verwerken. In het kader van de maximumfactuur op school, wensen leerkrachten een waardige aansluiting bij het inleefatelier. De buurtwandeling speelt daar perfect op in.

Wonen op het Dak - Brussel Op basis van de bemerkingen van leerkrachten tijdens de brooddoosgesprekken en eigen bevindingen tijdens het begeleiden van het inleefatelier, werden de verhalen van een aantal dakbewoners en de samenwerkingsopdrachten in enkele huisjes (ruimtes in het atelier) aangepast.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Andere huisjes werden verrijkt met extra materiaal. Ook de nabespreking werd lichtelijk aangepast en o.m. aangevuld met enkele vraagjes i.v.m. het omgaan met taaldiversiteit In 2009 werd ook het leerlingenboekje voor de educatieve buurtwandeling geactualiseerd. De route, haltes en bijbehorende verhalen en opdrachten werden aangepast aan de huidige realiteit in Kuregem. Dankzij onze contacten met buurtorganisaties en het permanent bijhouden van actualiteit hebben we de laatste jaren immers veel bijgeleerd i.v.m. onze buurt, waardoor we een aantal aanpassingen aan de buurtwandeling noodzakelijk achtten. Tegelijkertijd werd er ook een regenprogramma uitgewerkt, zodanig dat klassen ook tijdens extreme weersomstandigheden een - virtuele - wandeling kunnen maken door de buurt en geconfronteerd worden met hun beeldvorming over Kuregem. Voorts werden er ook weer een aantal postdakklasgesprekken gevoerd, kregen leerkrachten en leerlingen maandelijks een nieuwsbrief in hun mailbox en maakten klassen gebruik van de website van Wonen op het Dak om o.m. foto’s de bekijken en mailtjes te versturen naar de personages van het Dak. In de loop van 2009 doorliepen we samen met afdeling Antwerpen een grondige evaluatie van Wonen op het Dak. Besprekingen uit het verleden, evaluaties met leerkrachten, studiedagen en gesprekken met een aantal ‘diversiteitsexperten’ vormden voldoende stof om de doelstelling, inhoud, doelgroep en methodiek van Wonen op het Dak onder de loep te nemen en beslissingen te nemen in de kader van de herwerking van het inleeftraject.

Congo - Antwerpen Door de werken in het inleefatelier Peru moesten we dit in het najaar van 2009 sluiten. Het inleefatelier van Congo draaide daardoor op volle toeren. Heel wat kinderen beleefden een onvergetelijke halve dag in “Kinshasa” of “Bongo”.

de Filippijnen - Genk Groeten uit de Filippijnen, deel 1 In juli vertrok onze collega Johan naar de Filippijnen met Bevrijde Wereld. Hij bezocht er de grootstad Manilla en haar krottenwijken en nadien het platteland. ‘Het is een rijke aanvulling om de werkelijkheid van de Filippijnen te linken aan het inleefspel en om achteraf in België de nieuwe ervaringen te linken aan het inleefspel’. Zijn reisverslag was te lezen in onze nieuwsbrief en te horen in het atelier. Het werd een boeiende en gezellige avond. Groeten uit de Filippijnen, deel 2 De kinderen die naar het atelier geweest zijn, willen ook wel eens aan hun ouders laten zien waar ze geweest zijn. Daarom organiseren we terugkomdagen. Op zo’n dag is het kind de gids voor zijn ouders en familie. Groeten uit de Filippijnen, deel 3 Ism met Vormingsplus vertelde Marilou haar persoonlijk verhaal. Sofie en Marieke ondersteunden haar hierbij. Groeten uit de Filippijnen, deel 4 Rika, de dochter van collega Coroline heeft een naamgenoot in de Filippijnen en Sabrina, de dochter van de Filippijnse Carmen heeft een naamgenoot bij Studio Globo. 11

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

‘Ik kreeg net deze ochtend een kaartje met de aankondiging van de geboorte van Rika. Van harte gefeliciteerd. Het was leuk omdat Ricanara van Sibulan (wij spreken haar aan met Rica) nu bij ons woont, terwijl ze hier in de buurt naar het eerste jaar van de middelbare school gaat. Ze heeft nu een naamgenoot in België, ook al is de spelling wat anders’. Arnold Vandenbroeck, steunpunt Broederlijk Delen in de Filippijnen

Guatemala - Gent 2009 was een belangrijk jaar voor het Guatemala–atelier. Er werd een nieuwe lesmap aangemaakt Wonen & leven in Guatemala. Alle energie werd gestoken in de aanmaak van deze nieuwe lesmap, maar het atelier moet daardoor inhoudelijk ook nog aangepast worden. We zouden graag starten met een nieuw scenario in september 2010 en hebben hiervoor al de eerste voorbereidende stappen gezet in 2009.

India - Roeselare Voor de herwerking van de lesmap Wonen en leven in India werden in 2009 een paar knopen doorgehakt. Zo beslisten we om Malaipatti en Mumbai als kerndorp en -stad te behouden. De uitwerking is voorzien vanaf 2010. Het Tropenmuseum in Amsterdam zocht een nieuw onderkomen voor zijn decors van Sterren in de stad –een programma voor kinderen gesitueerd in Mumbai– en raakte gecharmeerd door de werking van Studio Globo. De contacten resulteerden in een overdracht van decorstukken van Nederland naar Vlaanderen. Voor Studio Globo een unieke kans tot actualisering en uitbreiding 12

van de eigen decors. Een aantal stukken kregen al een plaats en er wordt luidop gedroomd om tegen 2012 het hele Mumbai-decor te vernieuwen.

Achter de Muur - Roeselare In 2009 begon het atelier Achter de Muur op volle toeren te draaien. Getuige daarvan zijn de 64 ateliers die gegeven werden. Ook al was de beginfase van het atelier voorbij, toch werd geregeld in kleine groepen (bv. twee leden van het team) overlegd ifv de invulling van de activiteiten per ruimte in het inleefatelier. Tijdens teamvergaderingen werden de voorstellen in grote groep besproken en aangepast. Bij elk inleefatelier werd een evaluatieformulier meegegeven aan de leerkracht. Bemerkingen werden bijgehouden voor een herwerking van activiteiten, een herwerking van het nawerkingspakket of in functie van een latere herwerking van de lesmap. Op 4 juni verstuurden we naar alle scholen in ons adressenbestand (726 scholen) een brief en folder ter bekendmaking van het inleefatelier Achter de Muur. Eind juni werden de boekingen van Achter de Muur afgerond. We boekten 75 Achter de Muur-ateliers voor het schooljaar 2009-2010. In de eerste jaarhelft van 2009 werden de studenten van Katho/Kortrijk verder gecoacht om een onderdeel van de nawerking (een buurtwandeling) verder uit te werken. Op 1 april 2009 testten we de buurtwandeling door Krottegem uit met het team van Roeselare. Op 29

april werd de buurtwandeling uitgeprobeerd door kinderen van de 3de graad lager onderwijs en geobserveerd door medewerkers van Studio Globo. Daarna volgde een evaluatiemoment. Op 22 april werd de nawerking bij Achter de Muur in een lagere school meegemaakt en grondig geobserveerd. Bedenkingen werden besproken en eind augustus werden de eerste aanpassingen aan het nawerkingspakket uitgewerkt. Uit feedback bij de nawerking bleek dat bij leerkrachten een vraag leefde naar iets meer achtergrondinfo bij de activiteiten die de kinderen in het atelier gedaan hadden. Een beperkte map met info werd uitgewerkt rond de thema’s migratie, sociale huisvesting, budgettering en buurtwerking.

Peru - Antwerpen 2009 is een heel belangrijk jaar geweest voor het inleefatelier Peru. Er was in juni de volledige afbraak (het atelier bestond 20 jaar) en de voorbereidingen voor de heropbouw. Uiteraard werd er druk overlegd met decorbouwer, architect en aannemer. Bovendien gingen we met het team aan de slag rond een nieuw scenario. We zochten beeldmateriaal, concrete verhalen, contactpersonen en decormateriaal op.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Pilootproject - Dak XL In 2009 werd het pilootproject Dak XL, dat van start ging in september 2008, verder gezet. Dak XL is een uitbreidingsproject bij Wonen op het Dak. Het is een intensieve interculturele uitwisseling tussen Brusselse en niet-Brusselse klassen.

Activiteiten in de klas: »» »» »»

Maandelijkse palavers die de leerlingen uitnodigen om stil te staan bij hun eigen cultuur en gewoonten en ervaringen uit te wisselen met de andere klas. Maandelijkse lesbrieven ter voorbereiding van de feestraad en het gezamelijke mondiale feest. Een 2-tal bezoeken van één van de personages van het Dak aan elke klas om het feest voor te bereiden in overleg met de andere klas.

Ontmoetingsmomenten: »»

»»

Feestraad op het Dak om samen met de andere klas, a.d.h.v. participatieve besluitvormingsmethodieken, de belangrijkste elementen van hun gezamenlijk feest vast te leggen en klasoverschrijdende werkgroepjes te vormen. Mondiaal feest op het Dak en op straat, waarop de verschillende werkgroepjes eerst nog even de tijd kregen om hun activiteiten verder voor te bereiden en deze vervolgens samen uitgevoerd werden. Zo werd er o.a. geknutseld, gekookt, gekwist, spelletjes gespeelt, gedanst, enz. Daarnaast werd er ook een babbelbox geïnstalleerd om reacties van de kinderen te verzamelen en het feest te evalueren.

Vorming voor de leerkrachten: »»

In februari ging er een vormingsdag door i.v.m. beeldvorming, waarbij o.m. de ervaringen uit het uitwisselingsproject grondig besproken werden.

»»

In juni werd de impact en het verloop van het project samen met de leerkrachten grondig geëvalueerd.

Evaluatie proefproject via de ervaringen van de leerkrachten, leerlingen en eigen medewerkers: Zeer goed gescoord op: »» verbondenheid creëren tussen en binnen de klassen »» verruiming leefwereld van leerkrachten en leerlingen »» codewisseling en flexibiliteit »» kinderparticipatie »» zeer bruikbaar educatief materiaal voor de leerkracht Werkpunten voor dit schooljaar: »» De rol van de leerkracht. »» De verschillen in sociaal-economische situatie vielen teveel op => meer zoeken naar gelijkenissen (interesses, klassituaties, school, …) want verschillen komen spontaan naar boven; »» Beeldvorming: de beeldvorming van de leerkrachten speelde mee in de beeldvorming van de leerlingen over de andere klasgroep => dit moet een aandachtspunt zijn van bij de eerste vorming. »» Kinderparticipatie: verder gebruiken en verdiepen. Op basis van de evaluatie werd er beslist om het project minstens voor een 2de schooljaar verder te zetten, deze keer met 4 klassen van het vierde leerjaar uit andere scholen, nl. uit Huizingen en Koekelberg. De algemene structuur van het project en de meeste activiteiten werden behouden, maar de werkpunten werden verwerkt in het nieuwe uitwisselingsprogramma. 13

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Inleefateliers in cijfers gerealiseerd 100

2.000

norm

1.800 91

1.600

88 77

1.400 71,33

1.200

64 57

1.000

800

600

400

200

0 CON

PERU

DAK

FILI

SWM

GUA

INDIA

ADM

# kinderen

Fig. 4 - aantal inleefateliers met kinderen basisonderwijs

DAK

FILI

SWM

GUA

INDIA

ADM

1.127

1.700

1.745

1.566

1.428

1.931

1.431

16.000

600

547

534

550

568

642

580

400

350

384 308

13.917

14.000

418

9.301

10.000

330

12.096 12.652

12.092

12.000

474

500

7.868

10.140

10.650

12.645

11855

7.867

8.000

300

6.000 221

4.000

100

6.700

5.182

2.000 0

0 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Fig. 6 - evolutie aantal inleefateliers met kinderen basisonderwijs 14

PERU 1.046

Fig. 5 - aantal deelnemers per inleefatelier met kinderen basisonderwijs

700

200

CON 1.943

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Fig. 7 - evolutie aantal deelnemers inleefateliers met kinderen basisonderwijs

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

West-Vlaanderen 2%

Vlaams-Brabant - 5% Oost-Vlaanderen - 4% Provincie 0,09%

AND 0,31% GO 5,92%

Brussel - 3%

Gemeente 22,38%

Vrij onderwijs 61,27%

GO 16,24%

Antwerpen 86%

Antwerpen 1%

OVSG 17,60%

West-Vlaanderen 27%

Oost-Vlaanderen 72%

VSKO 76,17%

Fig. 8 - Bereik onderwijsnetten: SG (L) - VL (R)

Antwerpen 12%

Vlaams-Brabant 14%

Limburg 74%

Oost-Vlaanderen 5%

Antwerpen 3% Brussel 22%

24,0 23,5

West-Vlaanderen 95%

23,0

Vlaams-Brabant 66%

Oost-Vlaanderen 9%

22,43

22,5

22,11

22,20 21,80

22,0 21,99

21,68

21,5 21,0

West-Vlaanderen 29%

21,31

Antwerpen 28%

20,5 20,0 2003

2004

2005

2006

2007

2008

Limburg 8%

Oost-Vlaanderen 20%

Fig. 9 - Evolutie aantal deelnemers per sessie

* De evoluties per inleefatelier zijn op vraag beschikbaar

Brussel 4%

Vlaams-Brabant 11%

2009

Fig. 10 - Geografische spreiding deelnemers inleefateliers

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Andere begeleide werkvormen Naast de inleefateliers heeft Studio Globo een beperkt aanbod waarmee we ook zelf naar de scholen trekken.

TOYEMBELA Toyembela is een educatief animatieprogramma dat begeleid wordt door Jean Mapela, medewerker van Studio Globo Antwerpen. Met een Congolese muziekkoffer trekt Jean naar verschillende doelgroepen. Vanuit verhalen en muziek worden diverse themaâ&#x20AC;&#x2122;s uit het dagelijkse leven van Congolezen aangesneden: de plaats van de familie in de gemeenschap, culturele aspecten en problematiek in Congo, het dagelijkse leven in Congo, de leefwereld van kinderen, werken en overleven, muziek en cultuur, sociale functie van muziek. Deze workshop ging 13 maal door, telkens in een lagere school. Op deze manier konden 235 leerlingen kennis maken met het dagelijks leven in Congo. Onze medewerker van SG Antwerpen, Jean Mapela, gaf ook een workshop aan kinderen op de startdag van BD in Oostmalle (26 deelnemers).

BEGELEIDE WORKSHOPS IN HET KADER VAN 11.11.11. In het kader van de 11.11.11-campagne trok Studio Globo Roeselare, nu al voor de derde keer, in oktober-november naar basisscholen met een begeleid aanbod. De programmaâ&#x20AC;&#x2122;s Een gelukkig 2015 en @work werden hiervoor aangepast.

Een gelukkig 2015 Doelgroep: 5e leerjaar Aantal deelnemers: 15-30 kinderen Duur: 100 minuten Via actieve opdrachten proberen de leerlingen om de wensen van 5 zuiderse leeftijdsgenoten in vervulling te brengen. Zo komen ze te weten wat er in de wereld moet gebeuren om de Millenniumdoelstellingen te halen.

@Work! Doelgroep: 6e leerjaar Aantal deelnemers: 15-30 kinderen Duur: 100 minuten Via opdrachten ontdekken de kinderen wat ze later willen worden. Naaister in een sweatshop, arbeidster op een plantage of bouwvakker. Wat er wereldwijd misloopt met arbeid voelen de kinderen in de workshop. Beide workshops werden begeleid door een medewerker van Studio Globo. Leerkrachten hebben een opdracht bij de voorbereiding en de nawerking. In totaal realiseerden we 22 workshops voor 461 leerlingen in 12 verschillende scholen. De evaluaties waren zonder uitzondering positief.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Ontwikkeling van leermiddelen PUBLICATIES: LESMAPPEN EN BROCHURES Wonen en leven in Guatemala - Maria Elena & Nacho De realisatie van dit vernieuwde lespakket gebeurde vooral in 2009. Er werd veel aandacht besteed aan vernieuwde werkvormen (o.a coöperatief leren) en aan het actualiseren van het beeldmateriaal. Ideeën werden vooraf uitgetest in de klas en in oktober konden we het dan echt lanceren op de leerkrachtenvormingen. De eerste klassen zijn er in oktober mee gestart en we kregen al veel positieve reacties. Via Wonen en leven in Guatemala maken leerlingen van de 3de graad lager onderwijs kennis met de leefwereld van mensen in Guatemala. Guatemala is een land in Midden-Amerika dat voor vele kinderen onbekend terrein is. Het is een land dat vooral bekend is om zijn Maya-ruïnes, de Indiaanse bevolking en zijn overweldigende natuur. Met Wonen en leven in Guatemala maken we het dagelijkse leven in dit land concreet via twee leeftijdsgenootjes: Maria Elena & Nacho. We komen o.a. te weten hoe ze wonen, waar ze naar school gaan, wat ze graag eten en hoe hun familie eruit ziet. Het leven van deze 2 kinderen is de rode draad door het lespakket. Enerzijds bevordert dat de samenhang tussen de verschillende thema’s die aan bod komen, anderzijds hopen we dat de leerlingen zich door de concrete verhalen over Maria Elena & Nacho meer bij de inhoud betrokken zullen voelen. Maria Elena is een Mam-indiaans meisje van 12 jaar. Ze woont in Casaca, een dorp in de Westelijke Hooglanden

van Guatemala. Ze heeft nog 2 broers en 2 zusjes. Haar papa is landbouwer. Later wil ze graag bankbediende worden… Nacho is een Ladino jongen van 11 jaar. Hij woont in Guatemala stad, de hoofdstad van het land. Hij heet eigenlijk José Ignacio, maar iedereen noemt hem Nacho. Zijn mama werkt in een mensenrechtenbureau en zijn papa is een tekenaar. Nacho trekt vaak op met zijn vriend Javier en sport graag. Naast de kennismaking met Maria Elena en Nacho, leren de kinderen ook meer over de grondproblematiek in het land. Heel wat mensen in Guatemala beschikken slechts over een klein stukje onvruchtbare grond dat niet voldoende opbrengt om van te leven. Vele mensen gaan dan ook op zoek naar nieuwe inkomsten… De kinderen komen bovendien ook meer te weten over de Maya-cultuur. Zowel de oude Maya-cultuur als de nog levende cultuur komt uitgebreid aan bod. Het lespakket bestaat uit een handleiding voor de leerkracht, een leerlingenboekje Maria Elena & Nacho en een mediapakket met tal van didactische materialen (foto’s, dvd’s, opdrachtenkaarten, cd-roms, …). In de nawerking laten we de kinderen hun ervaringen uit het atelier uitwisselen. We diepen het thema waardig werk uit en laten de kinderen ontdekken wat het betekent om een wereldburger te zijn. 17

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Voorbij de kleuren - Verbondenheid en solidariteit leren in het basisonderwijs De wereld evolueert voortdurend, visies op ontwikkeling en samenwerking veranderen, het onderwijs blijft in beweging, de ideeën die vandaag binnen Sudio Globo leven evolueren mee. Daarom was het goed om onze visiebrochure Voorbij de kleuren nog eens goed onder handen te nemen. De vorige editie dateert immers al van 2002. Twee jaar heeft een werkgroep hier aan gespendeerd: docenten, leerkrachten, pedagogisch begeleiders en mensen uit de inspectie werden bevraagd en beluisterd. Nieuwe inzichten werden verder uitgepuurd, teksten werden besproken en herschreven. De opdracht bestond erin om ‘Voorbij de kleuren’ nog beter aan te passen aan de onderwijsrealiteit van vandaag, zeker voor leerkrachten in opleiding, waar het boek vaak gebruikt wordt als handleiding voor de modules mondiaal en intercultureel leren. Tengronde blijft Studio Globo in deze hernieuwde versie trouw aan haar opdracht en haar visie die al meer dan twintig jaar op de voorgrond staat: kinderen, jongeren en leerkrachten ondersteunen in hun groei naar verbondenheid en solidariteit. Toch zijn er, in vergelijking met de vorige versie, enkele duidelijke tendensen te bespeuren: »» We gaan voor een veel duidelijkere integratie van het mondiale en interculturele aspect: het zijn aspecten van een zelfde realiteit. Ze vullen elkaar aan, verdiepen en verrijken elkaar. Je kan niet mondiaal denken en leven zonder de nodige interculturele competenties en interculturaliteit kan niet langer bekeken worden zonder de mondiale dimensie er in te betrekken. »» Dit weerspiegelt zich onder andere in een andere bena18

dering van het idee ‘groeilijnen’. Vanuit het denken over ‘duurzame ontwikkeling’ nemen we het belang mee om te leren denken in ‘systemen’: alles hangt samen met alles. »» ‘Solidariteit’ en ‘solidariteitsacties met kinderen’ worden veel sterker uitgewerkt doorheen heel het boek. »» Er is een grotere integratie met het kleuteronderwijs. We hopen door deze hernieuwde uitwerking nog beter aan te sluiten bij de onderwijsrealiteit van vandaag. »»

Reeks fotosets Het is ondertussen een traditie geworden dat Studio Globo in het kader van de Broederlijk Delen-campagne het materiaal voor de kleuters uitwerkt. Het mooie materiaal wordt na de campagne opgenomen in het aanbod van Studio Globo, waardoor we een mooie reeks fotosets voor kleuters kunnen aanbieden. Chandani in India De realisatie van de fotoset over Chandani werd in het vorig jaarverslag beschreven, maar de set werd in 2009 gelanceerd. Met heel veel succes want tijdens de campagne van Broederlijk Delen werd de volledige voorraad van 2.500 exemplaren verkocht. Elmer in Bolivia Geert Van Malderen (SG Antwerpen) werkte met collega’s en enkele vrijwillige kleuterleidsters een bundel met verwerkingsmogelijkheden uit bij 12 kleurrijke foto’s van Elmer, een jongen van 6 uit Bolivia. De hele fotoset werd op 2.750 ex gedrukt. Op de Broederlijk Delen-campagne 2010 zal Elmer in Bolivia volop in de belangstelling staan en zullen vormingen georganiseerd worden.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Medewerking basisschoolproject SpoorZeS Welzijnszorg Vanuit afdeling Antwerpen werkte Geert Van Malderen mee aan het basisschoolproject bij de campagne van Welzijnszorg (advent 2009). Met de titel aan de slag werd er een uiterst bruikbare bundel gemaakt die het thema werk en armoede naar kinderen van de lagere school vertaalde. Broederlijk Delen Geert Van Malderen van het team in Antwerpen verleende zijn medewerking aan het vakoverschrijdend project Vamos amigos. Hierdoor krijgen leerkrachten van de lagere school gesneden brood om de algemene campagne (2010) van Broederlijk Delen Nomineer Samuel voor de Nobelprijs voor duurzame ontwikkeling in hun klas uit te werken.

Medewerking uitgeverij Abimo Ook uitgeverij Abimo contacteerde ons om enkele uitgaven rond mondiaal en intercultureel leren te screenen op onze criteria. Dit had als resultaat dat we zelf voor de redactie van enkele uitgaven zouden instaan in de loop van 2010. Dat educatieve uitgeverijen ons contacteren voor dergelijke uitgaven is een erkenning van de kwaliteit van ons werk en is tegelijk een invulling van een van onze strategische opties. Op die manier ondersteunen we immers ook onrechtstreeks de leerkrachten in de aanpak van mondiaal en intercultureel leren.

Medewerking uitgeverij Die Keure De uitgeverij Die Keure werkt een nieuwe methode WereldoriĂŤntatie uit. Naast een focusthema, kan de leerkracht ook kiezen voor uitbreiding. EĂŠn van deze uitbreidingen is Globomundo. In deze rubriek wordt het focusthema opengetrokken naar het dagelijkse leven van mensen in het Zuiden. Zo kan bijvoorbeeld een leerkracht die het oude Egypte toelicht ook stilstaan bij het Egypte van vandaag of kan bijvoorbeeld een leerkracht die het focusthema handel in zijn klas bespreekt, ook eerlijke handel toelichten. Deze methode is bestemd voor het vijfde en zesde leerjaar. De lesjes voor Globomundo zijn uitgewerkt door het team van Genk. De publicatie komt in september 2010 op de markt. 19

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Wereldreis Wereldreis is een product van samenwerking tussen 11.11.11 en Studio Globo. Het maandblad speelt in op de foto van de Wereldkalender en stimuleert een permanente aandacht voor mondiaal leren in het basisonderwijs. De tabel hiernaast biedt een overzicht van de landen en thema’s die in de Wereldreis-nummers van 2009 aan bod kwamen.

Medewerkers Wereldreis 2009 Maand

land en thema

Heb je al gehoord?

januari

China (Gansu) Kleur

schaduwtheater

februari

Afghanistan Moskee

buzkashi

maart

India (Rajasthan) Textiel

Marwari

april

Jemen (Al Jawf) Spreken

de wierookroute

mei

Mali Reizen

Timboektoe

juni

Mongolië Interieur

Dzjengis Khan

september

Rwanda Visvangst

Batwa, Hutu en Tutsi

oktober

Jemen (Hadramaut) Façade

piraten

november

China (Yunnan) Landschap

Jangtsekiang

december

Peru Feest

el Niño

Een grote groep redacteurs (vooral leerkrachten en studenten van de lerarenopleiding Katho-Reno) werkte als vrijwilliger mee: Anneleen Coene, Ann-Sophie Lemahieu, Audrey Voorspoels, Aurèle De Clercq, Aurélie Lagae, Bert Taveirne, Bie Van Gucht, Bob Depooter, Camille Bekaert, Caro Cools, Celine Alderweireldt, Céline Coorevits, Celine Tack, Charlotte Claeys, Charlotte Vergote, Chris Verschooten, Davine Tytgat, Delphine Goossens, Delphine Seys, Elien Braekevelt, Elien De Samber, Elien Lagauw, Eline Degryse, Eline Six, Eline Verhaeghen, Eline Verschueren, Elise Samyn, Elke Lagrange, Emilie de Block, Emmy Goossens, Evelyne Debeurme, Evie De Pauw, Fréderique Camerlynck, Gianni Vanhaelemeesch, Glenn Verholle, Griet Neirynck, Hannah Bertin, Hannes Rondelez, Hjordis Dely, Ingrid Van de Peer, Jasper Vanwalleghem, Jeannine Goudman, Jef Demolder, Jessie Delie, Jevve Naeyaert, Jill Vervoort, Johan Symons en team Studio Globo Genk, Joke Sneppe, Jolien Pollet, Julie Delaere, Justine Cool, Katelijne Hermans, Khadija Zamouri, Kimberly Six, Leen Seurynck, Lief Didden, Liesbeth Deweerdt, Liesbeth Ragolle, Liselotte Leplae, Madeleine Vandoorne, Marian Corten, Marieke Wyffels, Marijke Huvenne, Mark Blockeel, Marleen Van Den Wijngaert, Marleen Vos, Marlies Caulier, Marlies De

Cock, Mie Moons, Nancy Van Remoortel, Nele Byron, Nele Carein, Peter Van Wonterghem, Piet Spanhove, Rebecca Hallemeesch, Ria Van der Mauten, Sam Maertens, Sarah Deleu, Sarah Gryson, Saskia Bernaert, Sharon Duyvejonck, Simonne Van Dievel, Sofie Herman, Sophie Favere, Stefan Potums, Stefanie Vandecasteele, Stefanie Vandercruyssen, Steven Kindt, Stijn Van Assche, Suzette Patterson, Thomas Vanhoutteghem, Tine Bossuyt, Tom Demeersseman, Veerle Rogolle, Veronika Rumbaut, Woïtika Lamond, Ynsen Devos, Yvan Houtteman. De verhalen werden geschreven door: Anna Bukhari, Bea De Koster, Chris Verschooten, Jeannine Goudman, Katelijne Hermans, Marc Peirs, Mikke Maerschalck, Peter Verlinden, en Yvan Houtteman. Kristine Van Den Bogerd zorgde voor de tekeningen en Marc Vermeiren voor de vormgeving. Vermits Kristine liet weten dat ze na vele jaren inzet voor Wereldreis het tekenwerk niet verder kon opnemen, gingen we in het najaar ook op zoek naar een nieuwe tekenaar. Jos Verhulst zal vanaf het januari-nummer 2010 het tekenwerk verzorgen. Er werden ook twee vaste vrijwilligers ingeschakeld voor het samenstellen van de infopakketten voor de redacteurs: Frans Meul en Joris Cools.

Planning en evaluatie Op woensdag 6 mei 2009 vond de redactievergadering plaats in Arts Basics for Children in Brussel. Naast de kennismaking met de werking van het centrum, werden het voorbije werkjaar geëvalueerd, de thema’s voor de kalender 2010 vastgelegd en konden de redactieleden aanwijzingen geven voor de selectie van de kalenderfoto’s 2011.

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Verspreiding van leermiddelen LESMAPPEN EN PUBLICATIES Studio Globo gaf de voorbije jaren een ruim aanbod van publicaties uit: lesmappen, brochures en werkmateriaal. Deze publicaties worden verkocht in het kader van de educatieve programma’s van inleefateliers en vormingssessies, maar kunnen ook los daarvan heel zinvol gebruikt worden in de klas. In 2009 werden enkele publicaties herdrukt en stonden we in voor druk en opmaak van de fotoset ‘Elmer in Bolivia’, het nieuwe lespakket Wonen en leven in Guatemala, de tweede druk van de brochure Kuregem, een diverse buurt en de nieuwe Voorbij de Kleuren.

ABONNEMENTEN Studio Globo verpreidt de maandelijkse lesbrief Wereldreis en sinds 2007 ook het Nederlandse wereldtijdschrift Samsam. Beide tijdschriften worden uitsluitend via een abonnementenformule aangeboden. Dit abonnement kan lopen per kalenderjaar of per schooljaar.

Wereldreis Abonnementenbeheer gebeurt op het secretariaat van Studio Globo (in 2009 door Benedikte Hanssens en Tim Bresseleers). Druk en verzending gebeuren zoals voorheen vanuit 11.11.11. Abonnees kunnen in combinatie met de maandelijkse lesbrief ook de Wereldkalender van 11.11.11 ontvangen. Bereik 1088 exemplaren naar 486 adressen, wat opnieuw een lichte stijging is in vergelijking met vorig jaar.

Samsam Het abonnementenbeheer en de verzending (7 nummers per jaar) gebeuren op het secretariaat van Studio Globo. Voor de administratie wordt hetzelfde systeem gebruikt als voor Wereldreis. Aan Samsam is geen werking van Studio Globo gekoppeld. We promoten het wel als een extra instrument voor leerkrachten uit het basisonderwijs om een volgehouden aandacht voor mondiale vorming te hebben. Zo wordt het gepromoot op vormingen van leerkrachten en studenten, via presentexemplaren. Bereik 614 exemplaren, naar 125 adressen (vgl. 2008 715 exemplaren, naar 127 adressen) 21

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Uitleendienst Koffers, wat is dat? We maken een onderscheid tussen deze materialen: »» een educatieve koffer is een grote kist waarin naast voorwerpen en mediamaterialen ook een handleiding is uitgewerkt voor educatieve activiteiten; »» een animatie-koffer bevat geen educatieve handleiding (enkel voorwerpen als illustratiemateriaal) »» de mediapakketten van de inleefateliers behoren bij een lesmap en zijn zonder die lesmap, die te koop wordt aangeboden, niet bruikbaar. De lespakketten van de inleefateliers maken het echter, in combinatie met deze mediapakketten, wel mogelijk om een volwaardig mondiaal project op te zetten in klas. »» bijzonder is de set van 18 djembés die in Studio Globo Gent wordt aangeboden

Via uitleenpunten in elke afdeling van Studio Globo wordt een ruim assortiment voorwerpenkoffers en mediapakketten uitgeleend aan leerkrachten en andere doelgroepen. Eerder beschreven we hoe dit aanbod wordt vernieuwd. In dit hoofdstuk beschrijven we de meer praktische kant van de uitleendienst.

Verschuivingen in het aanbod Volgende verschuivingen gebeurden in 2009: »» 2009 was het eerste jaar dat de drie nieuwe koffers voor de kleuters volledig in het aanbod waren opgenomen. »» Verder zijn de oude ‘animatie-koffers’ volledig uit het aanbod verdwenen, omdat de kwaliteit ervan niet meer voldeed.

Bereik zie tabellen en grafieken op de volgende pagina’s

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

totaal uitleningen GLOBO

aantal koffers ter beschikking

# weken uitlening per koffer

bezettingsgraad *

Congo-koffer

10,4

35,71%

Afrika-poppenspelset

8,3

28,74%

Afrika-speelgoedkoffer

10,7

36,78%

Andes-koffer

5,4

18,62%

India-koffer

11,3

39,01%

Babu-in-India-koffer

9,1

31,25%

Senegal-koffer

5,3

18,23%

1,2

4,21%

HaĂŻti-koffer

0,6

1,97%

Kinderboeken (Horizon)

GuateGuate!

0,9

3,20%

Kwansi en ik

11,8

40,52%

Yamil en ik

6,3

21,84%

Warda en ik

7,3

25,29%

564

5,6

20,26%

17,78%

564

5,9

20,26%

animatie

17,78%

GLOBAAL

572

Koffer of pakket

EDUCATIEVE KOFFERS Pinoy Koffer

VARIA

djembĂŠs Educatieve werking

TOTAAL

Toelichting * bezettingsgraad = verhouding aantal uitleningen/aantal weken dat het product beschikbaar is. Educatieve koffers zijn 29 weken uitleenbaar: doelgroep is onderwijs. De koffers worden dus niet in de vakantieperiodes ontleend. Animatie-koffers: 45 weken beschikbaar. Diverse doelgroepen kunnen intekenen, er wordt ook geen vorming aangeboden. ** Een overzicht van uitleningen per koffer en per afdeling is op vraag beschikbaar. *** In deze cijfers zijn onze materialen die bij Djapo worden ontleend ikv onze samenwerking rond koffers, niet opgenomen: Babu-in-Indiakoffer, Andes-koffer, Pinoy koffer, Indiakoffer

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS 160

k-KLEU-W

140

Mediapakket

aantal ter beschikking

verhuur in totaal Studio Globo nav iuep*

los

TOT

weken uitl. per pakket

Wonen en leven in Congo

182

184

6,57

Wonen en leven in Peru

3,92

Wonen en leven India

176

179

7,16

Mediapakket bij Filipijnen

146

5,84

Mediapakket Guatemala

15 (14 > 18)

140

9,33

Koker SuperWereldMol + klaspakket

148

9,87

Dakboek

134

Achter de Muur

128

totaal

202

1.150

134

3,27

130

4,64

1.159

5,74

k-KLEU-K k-KLEU-Y

120

m-PER m-IND

100

m-CON m-ADM

k-SPE

k-SEN

k-IND

k-PIN k-HAI k-GUA

k-BAB 0

k-A-po jan

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

Fig. 11 Uitleningen: spreiding over het kalenderjaar koffers/pakketten

mediapakketten

totaal

2.000 300 250

1.500

1.000

Brussel

150

Genk

100

Gent

Roeselare

500

Antwerpen

200

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Antwerpen

232

237

164

185

152

271 35

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Brussel

koffers/pakketten 412 mediapakketten 443

366

566

800

721

623

504

484

539

523

449

498

445

564

Genk

398

684

1.120

758

818

976

935

totaal

764

196

152,5

157

177,5

137

855

1.117 1.106 1.024 1093 1.047 1.159

1.250 1.920 1.479 1.441 1.480 1.419 1.656 1.629 1.473 1.591 1.492 1.723

Fig. 12 evolutie ontleningen educatieve koffers en mediapakketten 24

Gent Roeselare

221

Fig. 13 evolutie ontleningen educatieve koffers per afdeling

ACTIVITEITEN - BASISONDERWIJS

Toelichting We stellen met plezier opnieuw een stijging vast bij het aantal ontleningen van educatieve koffers. Enkele elementen zijn daarbij duidelijk aan te wijzen: »» Op de plaatsen waar we de nieuwe kleuterkoffers Yamil, Warda, Kwansi en ik actief konden voorstellen met een vormingsmoment, is de verspreiding ervan ook goed gelukt. Ook elders worden de nieuwe koffers uitgeleend, maar zijn er zeker nog mogelijkheden. »» Een kleine nuancering is te maken bij de ontleen duur van de kleuterkoffers. Omdat we het belangrijk vinden dat de kleuters voldoende lang kennis kunnen maken met de materialen, lenen we deze koffers steeds per twee weken uit. Dit doen we op advies van de kleuterleerkrachten die de koffer mee hielpen ontwikkelen. Eén ontlening van een dergelijke koffer weegt in de cijfers dan ook dubbel door. »» In afdeling Genk maakten ze een actieplan na de analyse van 2008. Specifieke koffervormingen op twee woensdagvoormiddagen, aanwezigheid op de personeelsvergadering in drie scholen en de aanwezigheid op de COV-beurs, zorgden voor een betere bekendheid van het kofferaanbod. Dit leidde tot bijna dubbel zoveel ontleningen. »» De campagne van Broederlijk Delen ging over India, hierdoor werd het India-materiaal in de campagneperiode maximaal gebruikt. Anderzijds blijft er werk aan de winkel »» Er blijft een spanning tussen ons aanbod in de piekperiodes, waar we vaak te weinig hebben en de dalperiodes waar vele koffers niet ontleend worden. De

»» »»

uitleenpercentages liggen globaal niet zo hoog, maar fluctueren sterk in de loop van het jaar. Na te gaan is of we scholen kunnen aanmoedigen de koffers meer in die dalperiodes te gebruiken. De uitdaging hierbij is te zoeken naar andere invalshoeken dan de strikte campagnes of mondiale thema’s, vermits die nu eenmaal sterk door de kalender bepaald worden. Bepaalde, ook recente, koffers worden te weinig ontleend. Extra promotie hiervoor blijft nodig. De vragen van scholen zijn sterk geconcentreerd rond een aantal ‘aantrekkelijke’ landen of continenten (Afrika, India). Andere landen komen minder spontaan op (Filippijnen, Guatemala of Haïti bv.). De vraag is dus hoe we het aanbod rond de aantrekkelijke landen kunnen versterken met goed, actueel materiaal en anderzijds hoe we scholen kunnen motiveren om toch te kiezen voor landen die minder spontaan bij hen opkomen. Voor ons blijft immers gelden dat onze materialen niet de bedoeling hebben om landenspecialisten te vormen. De landen zijn exemplarisch en de doelstelling werken aan verbondenheid en solidariteit kan via de verschillende materialen bereikt worden. De activiteiten voor kofferpromotie hebben resultaat. Na te gaan is hoe we dit op een haalbare manier in de verschillende regio’s kunnen versterken. Vermits koffers niet kunnen verstuurd worden, is de locatie voor het ophalen en terugbrengen een bepalende factor. Zo blijft de locatie in Brussel mensen afschrikken om koffers te ontlenen, omwille van het moeilijke verkeer.

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

Vorming voor leerkrachten secundair onderwijs OXO: EENDAAGSE INLEEFREIS IN EIGEN LAND Programma In 2009 vond er één OXO plaats. Tijdens OXO kunnen leerkrachten zich een dag lang onderdompelen in de leefwereld van Zuiderse Brusselaars. In het voorjaar stond OXO in het teken van India, waarbij bOmbay – bruXelles – bOmbay verwijst naar de vroegere naam voor de stad Mumbai. Door een gebrek aan Indiërs die zich vrij konden maken om mee te werken aan deze OXO-dag werd de laatste OXO van een cyclus van 3 in teken van India afgelast (in 2008 vonden er wel twee OXO’s plaats met als thema India). In het najaar werd de link gelegd met Bolivia (cOchabamba – bruXelles – cOchabamba). Van de twee geplande OXO’s ging er één niet door, dit keer door te weinig inschrijvingen van leerkrachten. In 2008-2009 lag de focus op India, in 2009-2010 op Bolivia, deze themalanden werden gekozen op basis van de campagne van Broederlijk Delen. Leerkrachten zijn vaak op zoek naar meer achtergrond in het kader van deze campagne. OXO biedt de deelnemers een kortstondige inleefervaring en een persoonlijk contact met mensen uit het Zuiden die zich hier gevestigd hebben. De formule is aan herziening toe: men is erg afhankelijk van de goodwill en tijd van Zuiderse Brusselaars en de opkomst van voldoende leerkrachten die zich op een zaterdag een hele dag willen vrijmaken. In 2010 wordt de formule geëvalueerd en bijgestuurd. Doelstelling van de OXO-dag: »» door ontmoeting tussen mensen, het draagvlak voor 26

»» »» »» »»

mondiale vorming (leerkrachten, scholen, leerlingen) vergroten, kennis doen toenemen bij leerkrachten en hen zin doen krijgen om rond mondiale thema’s te werken; leerkrachten de mogelijkheid bieden om een inleefervaring in eigen land te hebben, zodat dit verhaal ook tot bij de leerlingen geraakt (multiplicatoreffect); allochtone gemeenschappen op een zinvolle manier betrekken bij een campagne die gevoerd wordt in verschillende Vlaamse scholen; mensen aanspreken op hun nationaliteit en hun verhaal positief aan bod laten komen; tot een meer realistische beeldvorming komen.

Medewerkers aan OXO in 2009 Voor de realisatie van deze OXO-dagen deden we een beroep op verschillende vrijwillige medewerkers. Hun bijdrage was essentieel om te komen tot een goede uitwisseling. Dit jaar waren dat Raoul Meneses, Walter De Boeck, Astir Menacho en Mery Anguloaguirre.

Evolutie 2004

2005

2006

2007

2008

2009

Sessies

Dagdelen

Dlnrs.

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

NIEUWE VORMINGSINITIATIEVEN VOOR LEERKRACHTEN SECUNDAIR ONDERWIJS MDG’15 Inleefreis Senegal Vijf Vlaamse leerkrachten namen deel aan een 2 weken durende reis naar Senegal in internationaal gezelschap met collega-leerkrachten uit Tsjechië, Polen, Engeland, India en Frankrijk. Deze reis kaderde in het Europees project MDG’15 rond de Millenniumdoelstellingen. Het doel van deze reis was geëngageerde leerkrachten samen brengen en hen laten kennis maken met een land waar het halen van de Millenniumdoelstellingen een hele uitdaging is. Door de aanwezigheid van Indiase leerkrachten was het ook mogelijk een Zuid-Zuid visie te krijgen op de globale problematiek van de Millenniumdoelstellingen en de stand van zaken in Senegal in het bijzonder. De leerkrachten werden grondig voorbereid tijdens een vormingscyclus van 3,5 dagen. Tijdens deze voorbereiding werd veel aandacht besteed aan interculturele communicatie en aan omgaan met armoede en aanverwante maatschappelijke thema’s. We gaven ook een inleiding in de specifieke situatie van Senegal zelf. De reis (als belangrijkste onderdeel van het vormingstraject), vond plaats van 10 tot 25 april 2009. De grote lijnen van het bezoek kunnen als volgt worden samengevat: »» grondige wederzijdse kennismaking met alle deelnemers uit de zeven landen »» bezoeken aan heel wat NGO’s in het domein van de plattelandsontwikkeling, de verwerking van agrarische producten, de visserij, de veeteelt…. Ook werden ontwikkelingsprogramma’s bezocht die te maken hadden met erosiebestrijding en met stadsontwikkeling. Veel tijd werd gestoken in het bezoeken van scholen en de uitwisseling met de collega’s van die scholen. Bovendien verbleven de leerkrachten enkele dagen bij de collega’s thuis. Ook een lagere school en een Koranschool waren opgenomen in het bezoekerschema. In het kader van het globale opzet werden de bezoeken ’s avonds teruggekoppeld aan de hand van discussies over de verschillende millenniumdoelstellingen.

Het internationaal project MDG’15 is een samenwerking tussen 7 ngo’s uit België, Frankrijk, India, Polen, Senegal, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk, gesteund door de Europese Unie. Het project heeft als doel een bijdrage te leveren aan de realisatie van de Millenniumdoelstellingen, door het informeren en vormen van jongeren en hun leerkrachten, en door het opbouwen van een internationaal netwerk tussen leerkrachten en leerlingen in de deelnemende landen.

Tijdens een terugkomdag besteedden we aandacht aan hoe de leerkrachten deze inleefervaring kunnen terugkoppelen bij hun leerlingen en binnen hun schoolwerking. Peter De Vriendt, leerkracht in het tweedekans onderwijs, werkte een volledig lessenpakket uit over de MDG’s op basis van zijn ervaringen in Senegal. Ook de andere leerkrachten engageerden zich verder in het MDG’15 –project.

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

Nascholing leerkrachten In het najaar van 2009 startten we met een terreinverkenning en de ontwikkeling van een nascholingsaanbod voor leerkrachten in functie en in opleiding. We stellen immers vast dat leerkrachten vragende partij zijn voor externe impulsen rond thema’s van globalisering en Noord-Zuid-solidariteit. Van een gespecialiseerde NGO verwachten ze een specifieke know-how en de passende materialen: een up to date visie op duurzame ontwikkeling(ssamenwerking), aangepaste leermiddelen met veel aandacht voor goedgekozen verhalen en concrete mediamaterialen. Voor leerkrachten die vaak kampen met werkdruk en overbevraging, is zo’n externe input welgekomen. Het is een uitdaging om een geïntegreerde houding van wereldburgerschap bij te brengen. Ook met de nieuw geformuleerde vakoverschrijdende eindtermen die inspelen op tendensen zoals educatie voor duurzame ontwikkeling, is het vaak zoeken voor leerkrachten naar de juiste aanpak en inhoud. Daarvoor is een vormingsaanbod voor leerkrachten noodzakelijk. In 2009 werd gestart met een terreinverkenning. We zochten een antwoord op de volgende vragen: »» Wat bestaat er al aan dit soort bijscholing? »» Waar liggen de concrete noden en behoeften van leerkrachten (in spé) zelf? »» Wat vinden we in de relevante literatuur? »» Hoe moeten we ons organiseren om aansluiting te vinden bij het reeds bestaande nascholingsaanbod. »» Hoe wordt de lerarenopleiding georganiseerd, waar krijgt mondiale vorming en intercultureel leren een plek? »» Hoe kunnen we ons aanbod hierop afstemmen? Er werd reeds een reeks gesprekken gevoerd met een aantal belanghebbenden: pedagogische begeleidingsdiensten, docenten lerarenopleiding (hoger en universitair onderwijs), leerkrachten in functie, Kleur Bekennen, collega-organisaties zoals Djapo, ... Ook werd reeds de nodige literatuur doorgenomen, is er afstemming en wisselwerking met de interne Werkgroep Visietekst, ... Dit alles moet leiden tot een strategiebepaling in het voorjaar van 2010 omtrent het vormingsaanbod van Studio Globo voor leerkrachten (in functie & in opleiding), aansluitend bij de noden en behoeften van deze doelgroep, complementair aan het bestaande aanbod, vertrekkend van onze meerwaarde en sterktes. In het voorjaar van 2010 zou deze terreinverkenning afgerond moeten zijn, om dan te starten met een aantal vormingsmodules die we in de maanden die daarop volgen willen try-outen.

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

Workshops en Millenniumkermis BEGELEIDE WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN DERDE GRAAD De Millenniumdoelstellingen, stof tot nadenken

India Booming

In 2009 werkten we verder met deze werkwinkel, een algemene introductie op de Millenniumdoelstellingen. Voor de beschrijving van deze werkwinkel verwijzen we graag naar eerdere jaarverslagen. In 2009 werd in opdracht van Wereldmediatheek en DGOS de videomontage van de werkwinkel doorgelicht door een externe consulent. We citeren uit het rapport. “Uit de gesprekken met de leerkracht, de workshopbegeleidster en de leerlingen blijkt dat over het algemeen genomen de reacties van de leerlingen vrij positief zijn. Zij vinden het programma informatief en leerzaam. Zij vinden het een goede inleiding om met de MDG’s aan de slag te gaan. Ook is er volgens hen een goede mix van informatie en emotie, niet te stereotiep, en men vindt de dvd aangepast aan hun leefwereld, op hun niveau (…). Ook de muziek is volgens hen zeer goed gekozen en de montage vlot, met goeie vondsten, bv de statements of het 10 seconden adem inhouden, … Sommige beelden blijven spontaan hangen (…) Alles samen zou men nog veel intensiever met deze dvd kunnen werken en/of er systematisch op terugkomen, wat niet echt expliciet in de workshop gebeurt. Een vaak gehoorde spontane commentaar van de leerlingen: ‘goed gemaakt; steekt goed in mekaar ; een goeie inleiding’. De leerlingen (…) geven ook zelf spontaan aan dat de workshop veel moeizamer zou zijn gegaan zonder het filmpje. Sommige passages raakten hen, ‘het komt op u af’, doet nadenken, maakte meteen ook duidelijk waarover het gaat.”

In het voorjaar van 2009 lanceerden we de nieuwe workshop. Het verloop: We vertrokken van volgende vaststelling: “India is een opkomende speler. Het is misschien nog geen China. Maar wees er zeker van dat dit land de toekomst van de wereld mee zal bepalen.” Dit roept vragen op. Welke richting gaat de wereld uit? Worden China en India de Verenigde Staten en het Europa van het volgende decennium? Is India eigenlijk nog wel een ontwikkelingsland? En die economische crisis, is dat iets dat snel voorbij gaat of heeft dat verregaande implicaties? En waarom moeten we eigenlijk solidair zijn met een land waar het steeds beter gaat? Hier gaat het steeds slechter. Heel wat vragen, waar ook wij geen sluitend en definitief antwoord op hadden en hebben. Maar we gingen, samen met de leerlingen, op zoek naar antwoorden. We toonden hen in welke richting zij de antwoorden kunnen zoeken. We wijdden hen in een aantal actuele discussies. En we gaven aan waarom een solidaire levenshouding de meest duurzame is in deze periode van verandering. Ondanks deze niet zo evidente thematiek, zorgde de veelheid aan interactieve werkvormen ervoor dat het programma voor alle leerlingen van alle richtingen te volgen was. Zoals elk jaar begonnen we met een montage van beeld en klank waarin de lappendeken India wordt voorgesteld. 29

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

Een lappendeken in beweging, maar met welke toekomst? Leerlingen krijgen o.a. via een quiz meer informatie om aldus een gefundeerd antwoord op die vraag te kunnen geven. Daarna toonden we, erg aanschouwelijk, hoe de wereld verandert. Na een theoretisch gedeelte, mochten de leerlingen in een actuele globale crisissituatie zelf aan de slag: “Wie speelt een rol? Waar zit de macht? Waarom zit de zaak muurvast?” Tot slot voerden we nog een discussie met de leerlingen over zin en onzin van solidariteit. Haalt solidariteit echt iets uit? Kan België een land als India op zijn rol in de wereld wijzen? En wat kunnen we zelf doen? Kunnen we wel iets doen? Het aanmaakproces Voor de inhoudelijke input deden we beroep op naslagwerken, partners en onze eigen bagage. Voor het audiovisuele materiaal werkten we samen met de Wereldmediatheek. De evolutie van stilstaande naar meer bewegende beelden werd dit jaar afgerond. Dit jaar werkten we voor het eerst met enkel bewegende beelden. Het materiaal voor de montage vonden we op televisie, en op internet. De muziek werd verzorgd door ‘El Belgicano Soundsystem and Zjens’. De aanmaak verliep volgens het vaste stramien. Eerst de doelstellingen vastleggen. Daarna een visietekst schrijven en dan het geheel methodisch uitwerken. Na het overweldigende decor van Kom, Kommer en Kwel, pakten we het dit jaar bescheidener aan. Er werden bakken gemaakt waarin drie borden (op een draaisysteem cfr. draaiende reclamepanelen op straat) werden geïnstalleerd. Naast de borden was er voldoende opslagruimte in de bakken om al het bijkomende 30

materiaal op te bergen. Het ontwerp van deze bakken bedachten we zelf, voor de technische uitwerking en realisatie deden we opnieuw beroep op Jossn en Zoon. We werkten verder met afgedankt speelgoed en plasticine. Evaluatie De werkwinkel werd goed tot zeer goed onthaald. Leerlingen en leerkrachten waren meestal erg tevreden. Er waren nochtans een paar nieuwigheden. Voor het eerst een volledig bewegende montage met muziek van een nieuw dj-collectief. Deze aanpak werd unaniem zeer goed onthaald. De keuze voor speelgoed als didactisch hulpmiddel was gewaagd. Maar na aanvankelijke schroom deden bijna alle groepen erg enthousiast mee. Heimwee naar speeltuig van vroeger stak vaak de kop op. Er was een korte evaluatie aan de hand van een vragenlijst die voor en na de workshop werd ingevuld. Daarin werd gepeild naar de kennis die ze van India hadden opgedaan en naar wijzigingen in hun standpunt over internationale solidariteit. Verwerking van deze evaluatie toonde aan dat zo goed als iedereen heel wat bijleerde over het land. De verschuivingen in het standpunt over internationale solidariteit waren minder spectaculair. Maar lichte verschuivingen, positieve, waren wel regelmatig zichtbaar.

Low Impact Lama In het najaar van 2009 begon de aanmaak van de nieuwe workshop Low-Impact-Lama (LIL). Parallel werd een nieuw klimaatproject met VUB en WWF opgestart. Denkwerk omtrent de visie verliep tot op grote hoogte

gemeenschappelijk. In het kader van beide projecten werd een dienstreis naar Kopenhagen georganiseerd. Twee medewerkers gingen –in de delegatie van CIDSE- voor één week naar Kopenhagen. Ze kwamen terug met heel wat beeldmateriaal en een bijna afgewerkte workshop. Een uitgebreide beschrijving van de inhoud en de aanmaak van het programma zal in het volgende jaarverslag beschikbaar zijn.

Bereik In 2009 brachten we 47 sessies van ‘de Millenniumdoelstellingen, Stof tot nadenken’ en 75 van ‘India booming’. De grafieken geven de regionale spreiding en de verhouding van de verschillende onderwijstypes weer. Opvallende vaststelling is dat we op vlak van aantal begeleide sessies lichtjes achteruitgaan (3 sessies), maar qua deelnemersaantallen een aanzienlijker daling kennen. Een deel van de verklaring is dat scholen voor kleinere groepen boeken en dat onze capaciteit is verkleind door de beschikbaarheid van materiaal (nieuwe formule voor “Stof”, 2 sets, max. 30 deelnemers ipv. 45). Op vlak van geografische spreiding zijn we in 2009 minder aanwezig geweest in Vlaams-Brabant, aanzienlijk meer in provincie Antwerpen, en iets meer in WestVlaanderen, Brussel en Limburg in vergelijking met 2008. De grafieken op de volgende bladzijden geven de evolutie van het bereik over meerdere jaren weer, alsook de evolutie van de verhouding in de onderwijsvorm. In 2009 blijven we de trend van een bereik met ongeveer 2/3 in het ASO en 1/3 TSO/BSO verder zetten.

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

250

vlaams-brabant 3%

west-vlaanderen 17%

ASO

178

70% 120

114

brussel 4%

oost-vlaanderen 44%

limburg 6%

132

135

124

121

60%

50%

101

100

40%

30% 65

20% 10% 0%

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Fig. 14 - Workshops - geografische spreiding sessies

KSO

80%

171

148

150

BSO

90%

190

200

antwerpen 26%

TSO

100%

206

Fig. 16 - Workshops - evolutie aantal sessies

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Fig. 18 - Workshops - evolutie verhouding onderwijsvormen

KSO 1% 5.000

4.334

4.695 4.492

BSO 11%

4.000

3.696

3.484

3.573

3.472

3.000

TSO 23%

4289

3.880

3.705

2.711 2.360

ASO 65%

2.000 1.708

1.900

1.000

0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Fig. 15 - Workshops - verhouding onderwijstypes

2009

Fig. 17 - Workshops - evolutie aantal deelnemers 31

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

MILLENNIUMKERMIS Voor de kermis was dit jaar, het jaar van de bestendiging. Er werden wat kleine, goedkope aanpassingen gedaan, maar het concept is grotendeels hetzelfde gebleven: kermiskramen geïnspireerd op de Millenniumdoelstellingen. Met o.a. een kop van jut over gelijke rechten voor mannen en vrouwen, een schietkraam tegen malariamuggen, een nagelblok voor meer en betere ontwikkelingssamenwerking en, gloednieuw, een spookslop voor betere huisvesting. Dit alles wordt met een soundscape over de speelplaats en de master of mistress of MDG’s op de stelten opgefleurd. De animatie blijft net zoals voorgaande jaren een laagdrempelig model. Wel nieuw in de aanpak, is dat we ons met dit aanbod eerder naar de lagere jaren van secundaire scholen oriënteren, gepaard gaande met meer nadruk op het educatieve aspect. Het blijft een animatie over de middag, maar anders dan vroeger, kan de animatie op zich staan en zullen de leerlingen aan het eind van de rit weten wat de millenniumdoelstellingen zijn. Tijdens de begeleidingen stelden we vast dat de kermis vooral bij eerste en tweede graad aanslaat en minder bij de oudsten. De ontvangst op de scholen was opnieuw zeer goed. De meeste scholen zeggen ons volgend jaar zeker opnieuw te vragen. We stonden dit jaar ook op Let’s Mundo, het scholenluik van Mano Mundo. Veertig leerlingen per uur kregen een onderdompeling in de millenniumdoelstellingen. Ook werden we gevraagd op de dag van de jeugdbeweging in SintNiklaas. De Millenniumkermis werd voor 8 initiatieven geboekt en daarmee bereiken we 3260 deelnemers. We blijven ongeveer evenveel deelnemers bereiken als in 2008.

ACTIVITEITEN - SECUNDAIR ONDERWIJS

Niet-begeleide werkvormen LESMATERIAAL BROEDERLIJK DELEN

WEDSTRIJD MDG’15

Bij de start van 2009 werd de technische afwerking nog gedaan van de webkwestie van de India-campagne 2009.

In 2009 liep dit Europees project verder: een inleefreis naar Senegal, twee edities van de scholenwedstrijd gingen door met als resultaat: 40 geregistreerde groepen met 193 deelnemers uit 6 verschillende scholen in Vlaanderen. Deze scholen werden op de voet gevolgd en waar mogelijk ondersteund. In 2010 mogen de 10 jongeren die de wedstrijd winnen, deelnemen aan een internationaal kamp in Praag. De wedstrijd maakt deel uit van het ruimere mdg’15project, een samenwerking met organisaties uit 5 Europese landen, Senegal en India. Daarbij ging ook de nodige aandacht naar het onderhoud van de website, de eerste voorbereidingen van het internationaal kamp in Praag (april 2010) en het promoten van het lessenpakket (12 exemplaren werden in 2009 aangekocht door scholen of organisaties), werkoverleg tussen alle partners, ...

Verder ging de aandacht vooral naar de uitwerking van het materiaal voor de campagne van 2010: Nomineer Samuel voor de Nobelprijs voor Duurzame ontwikkeling Voor de derde keer was Studio Globo verantwoordelijk voor de uitwerking van het lesmateriaal van Broederlijk Delen voor het secundair onderwijs: een lessenmap en bijbehorende webkwestie. In de lessenmap werd bij de jongerenfilm en de campagnefilm telkens een basisles uitgewerkt en voor elke graad was er een uitbreidingsles over de gevolgen van klimaatverandering voor mensen in het Zuiden. De lessen werden uitgewerkt samen met een groep leerkrachten en op maat van de beoogde leeftijdsgroepen. Voor het eerst experimenteerden we met een animatiefilmpje dat bij de lessenreeks hoorde. De webkwestie is toegespitst op de tweede en derde graad. Aan de hand van zes opdrachten ontdekten de leerlingen meer over de klimaatproblematiek in Bolivia en wereldwijd. Brachten de leerlingen deze opdrachten tot een goed einde, dan kon een brandende lama geblust worden. In 2010 wordt de samenwerking tussen Studio Globo en Broederlijk Delen rond het educatieve campagnemateriaal voor leerkrachten geëvalueerd. Ook het aanbieden van een webquest en het aanmaakproces daarvan wordt eens extra onder de loep genomen.

KLIMAATPROJECT Wereldmediatheek maakte in 2009 de documentaire ‘Klimaatchaos in het Zuiden. De slachtoffers aan het woord.’ Zij spraken Studio Globo aan voor het uitwerken van een educatief pakket bij deze film. Omdat onze werking secundair onderwijs de komende jaren verschillende producten maakt over klimaat, zagen we dit als een mooie aanvulling op ons educatief aanbod. FOD leefmilieu besliste dit project te financieren op voorwaarde dat het een digitaal project zou worden in samenwerking met WWF, Erasmushogeschool Brussel/ Vrije Universtiteit Brussel.

In 2009 werd er heel wat tijd geïnvesteerd in overleg met beide partners. Dit resulteerde in een conceptnota die in december 2009 door FOD leefmilieu werd goedgekeurd. Bedoeling is een educatieve site over klimaatopwarming te ontwikkelen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. Op de site vindt men verschillende modules waarbij WWF zal focussen op de gevolgen voor de biodiversiteit, Studio Globo op gevolgen voor mensen in het Zuiden en Erasmushogeschool/VUB stelt enkele technologische/wetenschappelijke uitdagingen voor en zorgt voor de wetenschappelijke onderbouw. Een belangrijk onderdeel wordt uiteraard ook het inzicht verwerven in de verschillende spelers in het klimaatdebat en het nadenken over oplossingen voor de toekomst. Door met deze verschillende partners samen te werken kunnen we een ruimere doelgroep aanspreken. Het project zal bekend gemaakt worden bij leerkrachten godsdienst en zedenleer, maar ook bij leerkrachten wetenschappen en technologie. Bovendien zal de site tweetalig zijn en ook gericht naar het Waalse onderwijs. Door de verschillende inhoudelijke inbreng van de 3 partners zal deze site sterk inspelen op de trend van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling binnen het onderwijs.

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

Vorming studenten lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs, in de inleefateliers De vorming is cyclisch en wordt jaarlijks herhaald voor telkens andere studenten. Hogescholen kunnen qua locatie kiezen tussen de 5 vestigingen (8 ateliers). In de loop der jaren is een deugdelijk stramien gegroeid dat er in grote lijnen als volgt uitziet: »» Inleefprogramma in één van de inleefateliers van Studio Globo, aangepast aan de leeftijd van de studenten. »» Bespreking van het inleefprogramma, gekoppeld aan criteria voor mondiaal en intercultureel leren in de basisschool. »» Actieve kennismaking (via wisselende workshops) met diverse werkvormen voor mondiaal en intercultureel leren.

Door onze keuze om verdiepend te werken rond mondiaal en intercultureel leren binnen het onderwijs, is het vanzelfsprekend dat heel wat aandacht gaat naar de vorming van toekomstige leerkrachten. Zij kunnen immers belangrijke multiplicatoren worden. Ons ‘oudste’ programma is verbonden met de inleefateliers en wordt aangeboden aan toekomstige kleuterleiders en onderwijzers. Hogescholen kunnen kiezen tussen een programma mondiaal leren en een programma intercultureel leren. Van de studenten die mondiaal leren kiezen, vragen we een tweeledige voorbereiding in de hogeschool zelf: een grondige kennismaking met de inhoud van Voorbij de kleuren en een kennismaking met het gekozen land aan de hand van lesmappen, leerlingenmateriaal en een mediapakket. Ook aan de studenten die het interculturele aanbod kiezen, vragen we een tweeledige voorbereiding in de hogeschool zelf: een grondige kennismaking met Voorbij de kleuren en lectuur van de beknopte toelichting bij Wonen op het dak.

Accenten in 2009 Antwerpen De leeftijd van de studenten werd diverser: op één dag konden er zowel 1e, 2e als 3e jaarsstudenten aanwezig zijn. Toch bleef de vorming via het atelier Congo, Peru of Wonen op het dak een topper. Ook de beeldvorming over de grootstad Antwerpen werd bijgestuurd via de buurtwandeling. Dit werd o.a. mogelijk doordat Els Gryson, docente KdG Antwerpen, de verwachtingen van de hogeschool en ons programma mee op elkaar kwam afstemmen. 34

Brussel Naast de gewone vormingsprogramma’s voor studenten BaLO, werd er in afdeling Brussel ook een Engelstalige vormingsdag uitgewerkt voor een internationale klas aspirant-leerkrachten (BaKO, BaLO en BaSO) van de Karel De Grote Hogeschool, waarbij de studenten, aan de hand van de praktijk van het inleeftraject Wonen op het Dak, de kofferwerking en de buurtwandeling in Kuregem, de kans kregen om hun ervaring als Erasmusstudent in een ander daglicht te plaatsen en dieper in te gaan op hun rol als toekomstige leerkracht in het positief omgaan met diversiteit bij kinderen. Genk Na elke vorming vragen we aan de studenten om op een briefje te schrijven wat ze meenemen van de hele dag voor zichzelf als persoon en wat ze onthouden voor in de klas. Voor 2009 is dit: Als persoon (top 3) »» stereotypen vermijden/open houding »» ik ben meer te weten gekomen over het Zuiden, samenleving en respect »» inleven is een must om dingen goed te begrijpen en te onthouden Naar de klas (top 3) »» inkleding is belangrijk »» de wereld in je klas binnen brengen zit in vele kleine dingen »» de koffers

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

Gent In Gent hebben we ons gebogen over een vernieuwd aanbod voor de studenten kleuteronderwijs. Het aantal aanvragen voor studenten kleuteronderwijs is in Gent gestegen en we willen graag een vormingsdag aanbieden die beter aansluit bij de opleiding. Daarom hebben we de workshop in de namiddag aangepast in overleg met enkele lectoren van de Artevelde Hogeschool. Roeselare In 2009 vond er geen grensoverschrijdend initiatief plaats (cfr. Rijsel 1/12/2008). Reden daarvoor was een interne reorganisatie in Katho/Reno Torhout. In 2010 wordt zo’n vorming wel weer voorzien. Op 12 december was er wel een overleg met verantwoordelijken (raad van bestuur, commissie educatie van Le Partenariat In Lille) met het oog op een gezamenlijke vorming voor studenten waarbij “gelijke kansen” een wezenlijk onderdeel vormen. Het bestaande concept – uitgewerkt door Studio Globo - werd uitvoerig toegelicht en het atelier werd op een interactieve manier bezocht. Er werd samen nagedacht over een mogelijk traject. Vorming in het kader van Achter de Muur en Wonen en leven in India Om met de vorming maximaal in te spelen op de vragen van de leerkrachten basisonderwijs deed Katrien Hallewaert (stagiaire Katho Kortrijk) een onderzoek naar de noodzaak van vorming over diversiteit, kansarmoede, sociale uitsluiting en gelijke kansen. Er werden 76 studenten, 4 docenten en 32 leerkrachten uit verschillende

basisscholen bevraagd. Op basis van het onderzoek formuleerde de studente een aantal suggesties voor de vorming van studenten van de lerarenopleiding. Op de team-tweedaagse (23-24/06/2009) werden die voorstellen verfijnd en tijdens de maanden september-november werd een vernieuwd programma uitgewerkt. Voor het eerst werden beide ateliers bij de vorming betrokken.

Bereik In 2009 vonden 43 vormingssessies plaats in ons zgn. VLOprogamma, gelinkt aan de inleefateliers voor de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs. Er namen 1073 studenten aan deel uit 15 vestigingsplaatsen van hogescholen met een lerarenopleiding: Karel De Grote hogeschool Antwerpen (2 vestigingen), Ehsal Brussel, KHS Kempen Vorselaar, KH Kempen Turnhout, Artevelde hogeschool Sint-Amandsberg, KAHO Sint-Lieven Sint-Niklaas, KHBO Brugge, KHS Leuven-Heverlee, KHS Leuven-Diest, KATHO Torhout, Hoge-school West-Vlaanderen Brugge, Groep T Leuven en KHLIM Hasselt. Dit is een stabilisering t.o.v. vorig jaar maar de trend van de voorbije jaren (flexibilisering, meer modulegericht werken,...) blijft dus even sterk voelbaar. Globaal stellen we ook steeds meer een spreiding van de programma’s over de jaarkalender vast. Dit is een evolutie die we jammer vinden, maar waar weinig aan te doen is. Opvallend is de verhouding studenten lager vs. kleuteronderwijs die sterk gewijzigd is: het aandeel van studenten lager onderwijs is nog steeds groter, maar het aandeel studenten kleuteronderwijs is sterk toegenomen.

Enkele reacties van studenten na het bezoek Mijn mening over ‘omgaan met diversiteit’ is veranderd, aangepast, verbreed, op volgende manier: »» Ik besef dat diversiteit niet alleen bij de verschillende culturen blijft »» Diversiteit zit zelfs in onze klas! »» Ik leerde diversiteit bekijken vanuit een ander standpunt »» Je moet je steeds aanpassen en verbreden om om te kunnen gaan met diversiteit »» Je kunt ervoor zorgen dat stereotypen verdwijnen door persoonlijke ervaringen van kinderen aan te spreken »» Ik heb nieuwe werkvormen ontdekt »» Positief leren omgaan met diversiteit is belangrijk om vooroordelen over andere culturen te vermijden Dit heb ik bijgeleerd over mijn houding als leerkracht: »» open staan voor diversiteit »» vertrekken vanuit gelijkenissen »» geef iedereen een kans »» nooit uitgaan van stereotypering »» in eerste plaats positief benaderen »» leren van elkaar »» diversiteit kan in alle lessen aan bod komen »» creatieve werkvormen gebruiken »» we hebben een zeer belangrijke rol »» je moet langere tijd met diversiteit bezig zijn 35

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

BAKO 2%

BALO 2%

BAKO-BALO-BASO Internat. klas 2%

14 12

2BAKO 26%

8 6

3BALO 35%

6 5

2BALO 21%

3BAKO 12%

4 3

2 0 CON

Fig. 19 - VLO- verhouding lager (BALO) - kleuter (BaKO)

FIL

GUA

IND

PER

WOD-A

WOD-B

Fig. 21 - VLO - aantal sessies per atelier 350 298

300

ICO 19%

250

225

200 150

MOVO 81%

146

134 107

100 65 50 0 CON

Fig. 20 - VLO- verhouding ICO-MOVO

FIL

GUA

Fig. 22 - VLO - aantal deelnemers per atelier

IND

PER

WOD-A

WOD-B

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

100%

Roeselare

80 73

70 60

Gent

Brussel

10 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Genk

Brussel

Antwerpen 20

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

MOVO

89%

77%

85%

81%

82%

80%

81%

ICO

11%

23%

15%

19%

18%

20%

19%

Antwerpen

10 0 1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Fig. 26 - VLO - evolutie aandeel per afdeling in de programmaâ&#x20AC;&#x2122;s

Fig. 25 - VLO - evolutie verhouding Movo-Ico

Fig. 23 - VLO - evolutie aantal vormingssessies

Gent

40% 20%

Roeselare

Genk

60%

50 40

80%

1.900 1.821

100%

1.685

1.700

1.567

1.500

1.520

80%

1.513

1.492 1.419

1.300

60% 1.136

1.050

1.100 900

989

40%

1.161 1.009

1.043

934

700

20% 0%

500

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Fig. 24 - VLO - evolutie aantal deelnemers

2004

2005

2006

2007

2008

LAGER

2003

75%

88%

79%

77%

2009 59%

KLEUTER

25%

12%

21%

23%

41%

Fig. 26 - VLO - evolutie verhouding lager - kleuter

2008

2009

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

Vorming studenten, los van de inleefateliers Terwijl we vaststellen dat de VLO-modules bij de inleefateliers ten gevolge van meer flexibilisering in de hogescholen wat aan belangstelling inboeten, merken we tegelijk vanuit dezelfde hogescholen heel wat interesse in onze werking. We ontwikkelden de voorbije jaren een aantal modules die inspelen op de trend naar internationalisering enerzijds en de interesse voor onze werking rond omgaan met diversiteit in onze samenleving. Ook los van deze modules proberen we flexibel in te spelen op vragen uit het hoger onderwijs.

MODULES In 2009 werden vooral de vormingsmodules ‘interculturele training’ en ‘ontwikkelingsprocessen’ aangevraagd door de hogescholen die zoeken naar een kwaliteitsvolle voorbereiding voor studenten met een stage in het Zuiden. Meestal gaat het om derdejaarstudenten die gemiddeld voor 3 maanden naar een ontwikkelingsland trekken. De module ‘interculturele training’ werd 14 keer gebracht voor 312 studenten, de module ‘ontwikkelingsprocessen’ werd 10 keer gegeven voor 226 studenten. Vooral de laatstgenoemde module werd opvallend meer aangevraagd dan vorig jaar. Naast scholen doen ook organisaties zoals Broederlijk Delen, Niquipo uit Sint-Truiden, Caraes (NGO ontwikkelingssamenwerking van de Broeders van Liefde), UCOS vzw beroep op Studio Globo om jongeren voor te bereiden op een Zuidervaring. Het postgraduaat Noord-Zuid, de Hogeschool Edith Stein, Howest-Hiepso vragen dan weer eerder een aangepaste 38

vorming binnen een inleefatelier Wonen op het dak, Achter de muur of India. Katho Tielt vraagt ook een aangepaste vorming binnen het inleefatelier Guatemala voor de kleuteronderwijzeressen in opleiding. (48 deelnemers) Dit werd zoals vorig jaar aangebracht in een geslaagde combinatie met de vormingsmodule Globalisering en wereldburgerschap. Een vormingsmodule die verder nog 1 keer werd aangevraagd door HU-Brussel. (27 deelnemers)

POSITIEF OMGAAN MET DIVERSITEIT Voor de Hogeschool Edith Stein uit Nederland werd een vormingssessie uitgewerkt over positief leren omgaan met diversiteit, waarbij Erasmusstudenten kennismaakten met de visie en de praktijk van het inleefprogramma Wonen op het Dak en de buurtwandeling in Kuregem.

POSTGRADUAAT ONTWIKKELINGSSAMENWERKING In het kader van de nieuwe opleiding Postgraduaat Ontwikkelingssamenwerking in West-Vlaanderen zorgde Studio Globo Roeselare opnieuw voor een aantrekkelijke start door op 1 oktober 2009 niet minder dan 40 cursisten onder te dompelen in het dagelijkse leven van India en door samen met hen te reflecteren over hun houding t.o.v. het Zuiden. Daarvoor werd een heel nieuwe module ontwikkeld die in het India-inleefatelier werd gegeven en waarbij rollenspel centraal stond.

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

DIVERSE VORMINGEN In Studio Globo Antwerpen kregen 6 studenten en 1 docent van de Plantijn Hogeschool Antwerpen in functie van een kunstproject vorming over onze kofferwerking. In Roeselare ontvingen we op 11 december 8 studenten van Howest-Hiepso voor een uitgebreide kennismaking met Studio Globo. Hierbij werd grondig ingegaan op mondiaal leren, beeldvorming e.a. 12 studenten van de Arteveldehogeschool volgden een intensief traject voor mondiale vorming. Studio Globo was als partner betrokken bij de vormingsdriedaagse. Verder begeleidden we ook 3 studenten van deze groep bij hun opdracht.

PROEFPROJECT VORMINGSTRAJECT MET BUITENLANDSE STAGE Het proefproject Kameroen dat werd opgestart in het schooljaar 2008-2009 werd verdergezet in het schooljaar 2009-2010. De bedoeling van dit project is een partnerschap te creĂŤren tussen Broederlijk Delen, Studio Globo en verschillende hoge scholen om de mondiale dimensie en de solidariteit bij de studenten van de hogeschool te stimuleren. De stage voor studenten BALO is daartoe een belangrijk middel. Voor dit proefproject werken we samen met een partner van Broederlijk Delen in Noord-Kameroen. (Ceduc) Het vormingstraject met buitenlandse stage bestaat uit een voorbereiding, de stage zelf, een evaluatie en een nawerking.

Na evaluatie van 4 studenten op 25 mei 2009 van Kaho Tielt en Katho Sint-Lieven Aalst en Sint-Niklaas die in 2008 werden voorbereid en in 2009 in Kameroen hun stageperiode hadden gedurende 3 maanden (feb-april 2009) werd beslist om voor het volgende schooljaar hetzelfde vormingstraject te volgen. De samenwerking met Broederlijk Delen, Studio Globo en de partners in Kameroen werd positief geĂŤvalueerd. Op de evaluatievergadering van 25 mei 2009 wordt ook de toekomstige partnerwerking in Afrika en de gevolgen daarvan voor Kameroen gesitueerd. Kort samengevat: vanuit het oogpunt van aid-effectiveness werd op de dienst partnerwerking vorig werkjaar een diepte-reflectie gehouden en werd besloten om in minder landen te werken. Daardoor wordt de werking in Kameroen tegen 2012 afgebouwd om geografische concentratie in West-Afrika met Mali mogelijk te maken (problematiek verwoestijning, voedselzekerheid, islam). Tot en met 2011 is er in het beleid van Broederlijk Delen openheid voor stages naar Kameroen, daarna niet meer. 2011 wordt een scharnierjaar voor de hogescholen, er is dan toch al heel wat knowhow opgebouwd om te onderzoeken of men het stageproject verder zelf kan doen. Het zou sowieso interessant zijn om in 2011 (met 50 jaar BD) de omgekeerde stagerichting mogelijk te maken en sleutelfiguren uit Kameroen een stage of inleefweek te laten volgen in Vlaanderen. Op dat moment kan de toekomst van de samenwerking met hen ook doorgesproken worden. Op de evaluatievergadering van 25 mei 2009 werd ook de nawerking voorgesteld en gepland van respectievelijk de betrokken hoge scholen, Broederlijk Delen en Studio Globo: 39

ACTIVITEITEN - HOGER ONDERWIJS

»» »» »» »»

»»

Katho Tielt: slotavond voor familie en medestudenten, bachelorproef, feedback naar thuisfront en de integratie van grondhouding (open kijk) dringt door Kaho Sint-Lieven Aalst: uitgebreid logboek, reflecties, stage wordt voorgesteld aan alle 3e jaars. Kaho Sint-Lieven Sint-Niklaas: stage wordt voorgesteld aan alle 3e jaars in kleine groepjes, ook uitleg aan geïnteresseerde 2e jaars… Broederlijk Delen vraagt aan de 3 hogescholen om in de toekomst ook creatief na te denken hoe het Kameroenproject en/of de werking van Broederlijk Delen in het Zuiden ook kan leven in de hele school door bijvoorbeeld een kleine prikactie voor Kameroen of Broederlijk Delen in het algemeen, een koffiestop, voorstelling op de opendeurdag, maken van posters met hun ervaringen die uitgehangen worden, een info-avond Kameroen, promo voor het wereldkamp van Broederlijk Delen… Studio Globo organiseert ieder jaar op de internationale dag van de leerkracht Saved by the Bell. De hogescholen kunnen hierop ingaan.

De voorbereiding van het vormingstraject 2009-2010 bestond uit volgende stappen: »» Stap 1: In juni 2009 werden de studenten geselecteerd. »» Stap 2: Start met info-avond op 16 oktober 2009: op basis van ervaringen van docenten en studenten vorig traject. Eerste voorbereiding van stage in Kameroen: landeninfo, praktische afspraken »» Stap 3: VLIR-reisbeurs in Ehsal Brussel voor studenten die naar het Zuiden trekken op 14 november 2009, »» Stap 4: Vormingsmodules ‘interculturele training’ en 40

»»

‘ontwikkelingsprocessen’ gegeven door Studio Globo op 8 december 2009 samen met andere studenten met buitenlandse stage van Kaho Tielt en Kaho SintLieven (24 deelnemers), Stap 5: vorming door Broederlijk Delen op 8 januari 2010 met gedetaileerde informatie over het land, maar ook gelegenheid om kennis te maken met educatief materiaal van Broederlijk Delen en Studio Globo.

De stageperiode in Kameroen gaat door van januari tot eind maart 2010 in een schooltje in Mokolo. (Noord-Kameroen)

ACTIVITEITEN - ANDERE DOELGROEPEN

Andere doelgroepen PUBLIEKSGERICHTE ACTIVITEITEN Brussel In het kader van de Europese Dag van de Buren (26 mei 2009) nodigden we de buurtbewoners uit om kennis te maken met Studio Globo, bij een hapje en een drankje en spelletjes voor de kinderen.

VORMING VOOR JEUGDWERK Roeselare In 2009 ontving Studio Globo een catechesegroep in het atelier Achter de Muur en werd in het India-atelier een programma uitgewerkt voor dove kinderen.

Module 2 : zelfontdekkend leren in de ateliers. Een combinatie van uitleg over bv. de kofferwerking en een gestuurde zoektocht in de ateliers. Voor “Achter de Muur” kwamen aan bod : sociale huisvesting, migratie, budgetbeheer, sociale tewerkstelling, recyclage, kansarmoede. Voor “India” de thema’s huisvesting en water. Deze formule werd uitgetest op 19/11 met de groep Markant van Beveren. Aantal deelnemers : 30 Module 3 : avondvullend programma over India a.d.h.v. een reisverhaal. Die vorm werd uitgeprobeerd in Heule op 12/03 voor 60 deelnemers.

VORMING VOOR VOLWASSENEN

Module 4 : een korte getuigenis over India gebaseerd op een reisverhaal. Uitgeprobeerd in Kuurne voor 100 participanten.

In het kader van het Interreg-project waar in samenwerking met de ngo Le Partenariat uit Rijsel grensoverschrijdende activiteiten ontwikkeld worden, werden een aantal vormingsmodules voor volwassenen ontwikkeld. Dergelijke vorming is een belangrijk onderdeel van het project. Katrien D’Hooghe werd hiervoor als projectmedewerker aangetrokken.

Module 5 : een buurtwandeling in Krottegem. Ze werd voorbereid door een groep studenten van Katho/Kortrijk en getest op 27/04 door de groep Markant van Beveren en t’Hope uit Roeselare. Aantal deelnemers : 30 Op 06/05/2009 werd de buurtwandeling geëvalueerd.

Er werden in 2009 al heel wat modules uitgewerkt en uitgeprobeerd.

Module 6 : ontwikkeling van educatief materiaal. Module werd uitgetest bij Volens op 28/11/. Doelgroep waren 12 solidariteitsgroepen.

Module 1 : kennismaking met de pedagogie (inleefateliers, beeldvorming …) van Studio Globo in de ateliers. Rondleiding met uitleg. Deze module werd twee keer gegeven, nl. op 29/01 voor senioren van de Garve (30 deelnemers) en op 12/12 voor de raad van bestuur van le Partenariat.

Module 7 : in samenwerking met Le Partenariat werd een module ontwikkeld voor jongvolwassenen met het oog op reïntegratie in de maatschappij (na verblijf in de gevangenis). Sleutelwoorden in die vorming waren burgerschap, vertrouwen, werk zoeken, solliciteren en beeldvorming. 41

ACTIVITEITEN - ANDERE DOELGROEPEN

Die module werd uitgetest in Rijsel op 13 oktober voor 10 deelnemers. Module 8 : Na een eerste contact in april 2009 met Jeroen Deboeveri - organisatie Familiezorg- in functie van een mogelijke vorming voor verzorgenden- werd gezocht om het netwerk te verbreden en werden ook Welzijnszorg, Welzijnsschakels en tâ&#x20AC;&#x2122;Hope bij het initiatief betrokken. Een eerste concept van vorming lag al voor, nu werden doelgroep en doelstellingen in detail omschreven en een eerste scenario uitgewerkt. Daarbij wordt ingezoomd op de Kringwinkel, het buurthuis, de dierbare-dingen-muur, het appartement, de caravan en het huis van Kimani. Het is de bedoeling om de vorming zelf aan te bieden in mei 2010. Module 9 : de module die werd uitgewerkt voor de studenten van het postgraduaat ontwikkelingssamenwerking kan mits wat aanpassing zeker gebruikt worden bij volwassenen. Inhoudelijk gaat het over een onderdompeling in India en het zoeken naar oplossingen voor de problematieken huisvesting en water. Module 10 : een vormingsprogramma rond de millenniumdoelstellingen. Deze module zou in 2010 kunnen worden uitgewerkt.

ACTIVITEITEN - ANDERE DOELGROEPEN

Saved by the Bell Voor het derde jaar op rij organiseerden we naar aanleiding van de Internationale dag van de leerkracht op 5 oktober de actie Saved by the bell. Met dit initiatief willen we leerlingen via een laagdrempelig actiemodel bewust maken van het belang van goed onderwijs, wereldwijd. We koppelen dit ook uitdrukkelijk aan Millenniumdoelstelling 2 over het recht op onderwijs.

Accenten voor 2009 »»

»» »» »»

»»

De lessuggesties werden volledig herwerkt. Voor het basisonderwijs kozen we opnieuw voor suggesties per graad, maar ze waren wel gebaseerd op eenzelfde methodiek. Scholen die klasoverstijgend wilden werken, konden het materiaal hiervoor perfect gebruiken. De website werd technisch aangepast, zodat er op een vlottere manier aanpassingen kunnen gebeuren. We stuurden een elektronische nieuwsbrief naar scholen die de voorbije jaren deelnamen. De goede samenwerking met KLasse op vlak van promotie werd verder gezet en werd uitgebreid met een samenwerking met diverse NGO’s die uitdrukkelijk de actie bij hun achterban bekend maakten. Een zeer belangrijk promotiekanaal was de startpagina van Smartschool, de elektronische leeromgeving die in zeer veel secundaire scholen wordt gebruikt.

Evaluatie »» »»

De actie vond dit jaar, sterker dan voorheen zijn weg in de pers: Libelle, Radio 1 en 2, het VRT-journaal en Karrewiet besteedden aandacht aan Saved by the bell. Scholen konden hun deelname opnieuw registreren op de website. 159 scholen registreerden zich met

»» »»

44.084 leerlingen Helaas moesten we vaststellen dat er - vooral in het basisonderwijs - minder registraties waren dan in 2008. Dit had in belangrijke mate te maken met de facultatieve vrije dag die heel wat scholen op 5 oktober hadden geplaatst. De website werd enorm veel geraadpleegd: 22.183 bezoeken op 1 maand met een piek van 2557 op 28/9 De elektronische verpreiding van de lessenpakketten verliep vlot, met een positieve uitschieter voor het secundair onderwijs (eerste graad: 453, tweede graad: 379, derde graad: 393; secundair: 500)

En verder? Het enthousiasme bij de deelnemende scholen is er. Voor Studio Globo is de actie een belangrijk kanaal om met een andersoortig model ook nieuwe scholen te bereiken. En ook inhoudelijk zijn er heel wat motieven om de actie verder te zetten. Het zou mooi zijn als we de ambitie om scholen jaarlijks tot 2015 (richtdatum voor de Millenniumdoelstellingen) te mobiliseren, kunnen realiseren. Omdat de actie met heel beperkte middelen wordt opgezet en dit niet op dezelfde manier kan verder gezet worden, zochten we naar nieuwe kanalen om de organisatie verder te laten lopen. In de loop van 2009 dienden we hiervoor, in samenwerking met VVOB, een project in bij de Vlaamse Overheid. Eind 2009 kregen we hierover een positief bericht. Saved by the bell, als laagdrempelig model voor mondiale vorming, zal dus ook in 2010 en verder in vele scholen de bel doen rinkelen op de Internationale dag van de leerkracht.

BESTUUR EN ORGANISATIE

Teamwerking De eerder beschreven activiteiten krijgen vorm en uitvoering vanuit verschillende teams in regionale of nationale afdelingen. In elke afdeling werkt een team van educatieve medewerkers. Voor ontwikkeling van de visie, de toepassing in doelstellingen en beoogde resultaten, de uitwerking en uitvoering van activiteiten, zijn diverse instrumenten ontwikkeld: evaluatie, planning, overleg en praktische werkorganisatie. In alle afdelingen is het teamoverleg hiervan de motor. Daarbij is de nodige aandacht voor informatiedoorstroming. Een overzicht van de medewerkers is verder opgenomen bij het personeelsoverzicht. Elk team kan daarnaast een beroep doen op stagiairs, vooral vanuit sociaal-cultureel werk en vrijwiligers.

Antwerpen De driewekelijkse teamvergaderingen waren de stuwende motor voor een degelijke werking. En naast de trimestriële scenariovergaderingen waren de planningsdagen in SintKatelijne-Waver krachtige instrumenten om ons aanbod te evalueren en inhoudelijk te verdiepen. Een besluitenlijst met 38 actiepunten was het resultaat. We begeleidden Hanne Van Gool gedurende 4 maanden. Zij was een 3e jaars stagiaire van KdG-sociale hogeschool. Zij werkte mee aan het nawerkingspakket van de buurtwandeling.

Brussel Stagiairs: »» Tine Hombroux (scw - voorjaar) »» Weng Ling Xiang (exploratiedagen s.o.) 44

»» Kirsten Wiams (soc. pedagogie - najaar) Stageopdrachten: »» Tine Hombroux werkte een aantal inspraakmethodieken en participatietechnieken uit in het kader van de organisatie van het mondiale feest van Dak-XL. »» Kirsten Wiams onderzocht het aanbod intercultureel en mondiaal leren voor de 2de graad BaO in het kader van de evaluatie van de doelgroep van Wonen op het Dak. Om de 14 dagen hielden we een teamoverleg, om de inhoudelijke en praktische werking van de afdeling en informatie uit het coördinatorenoverleg en de raad van bestuur te bespreken. Op het einde van elk semester hielden we een scenariobespreking, om het scenario waar nodig aan te passen aan opmerkingen van leerkrachten en eigen bevindingen tijdens het begeleiden van het inleefatelier. In 2009 gingen er 4 Dakteams door, waarop we ervaringen uitwisselden tussen afdeling Antwerpen en afdeling Brussel i.v.m. het IUEP Wonen op het Dak en een grondige evaluatie hielden van dit inleeftraject met het oog op de herwerking. Om de 6 weken hielden we een huisoverleg, om een aantal logistieke en inhoudelijke onderwerpen te bespreken die alle teams gevestigd in de Otletstraat aanbelangen (nationale staf, afdeling Brussel, s.o.).

Genk Naast de dagelijkse werking kreeg het aanmaken van lessen voor Die Keure al onze aandacht. Inspiratie opdoen

BESTUUR EN ORGANISATIE

en deze creatief verwerken in lessen vergde veel tijd, een goede planning, maar gaf ook een energieboost aan het team.

Gent 2009 was geen gewoon jaar voor de afdeling Gent. In deze afdeling werkten het team secundair onderwijs en basisonderwijs sinds jaar en dag samen. In september k werd de werking van het secundair onderwijs naar Brussel overgeheveld. Dit had wel wat gevolgen voor de afdeling Gent. Er werd een nieuwe coördinator aangesteld en enkele collega’s verhuisden naar Brussel. (zie ruimere toelichting bij de werking van de Raad van Bestuur en Personeelsploeg) In juni zijn we op planningsdagen geweest om het voorbije jaar te evalueren en het volgende voor te bereiden. Het maandelijks teamoverleg blijft een belangrijk moment van planning, inhoudelijk overleg en evaluatie. Naast dit teamoverleg wordt er nog zeker 2 keer per maand samen gezeten om te overleggen rond deelactiviteiten: scenariovergaderingen, herwerking Wonen en leven in Guatemala, evaluatie SuperWereldMol, evaluatie studentenvormingen enz.

Roeselare Stagiaires : »» Katrien Hallewaert (3e jaar SCW Katho Kortrijk) »» Ineke Anckaert (2de jaar Arteveldehogeschool) »» Liese Desmet (2de jaar SCW Katho Kortrijk) Planning Op 22 en 23 juni 2009 trok het team op planningsdagen naar Nieuwpoort. Er werd grondig geëvalueerd en gepland. Vooral de herwerking van de lesmap Wonen en leven in

India en het bijsturen van het programma Achter de Muur kregen ruime aandacht. Teamoverleg Het teamoverleg blijft een belangrijk moment van planning, inhoudelijk overleg en evaluatie. Belangrijke onderwerpen waren o.a. de bijsturing van Achter de Muur, de vormingssessies voor leerkrachten en studenten van de lerarenopleiding, het uitwerken van programma’s voor volwassenen, het totaalprogramma Bouba in Senegal en de samenwerking met Le Partenariat in Rijsel.

Secundair onderwijs Halfweg 2009 kende de werking secundair onderwijs een herstructurering: de werking in het secundair onderwijs werd een volwaardige afdeling met Brussel als nieuwe standplaats en een nieuwe coördinator voor deze afdeling werd aangeworven. Deze veranderingen maakten dat het team secundair even tijd nodig had om zich te reorganiseren. Twee collega’s werken vanuit Gent, vier mensen werken in Brussel. Dit betekende andere vormen van overleg en communicatie, regelmatiger in team bijeenkomen om te vergaderen, ... In september trokken we twee dagen tijd uit voor een tussentijdse planning en gezamenlijk werkoverleg. Tussentijds werden er korte opvolgingsgesprekken gehouden tussen coördinator en teamleden om de herstructurering op te volgen. Een ondersteuningswerkgroep met teamleden en leden van de RvB volgen de realisatie van de objectieven van deze nieuwe afdeling op.

BESTUUR EN ORGANISATIE

Coördinatie van de werking Om de werking in de verschillende afdelingen te ondersteunen en op elkaar af te stemmen, zijn een aantal coördinerende taken nodig. We beschrijven hier de verschillende coördinerende functies. De medewerkers die de functies opnemen, vermelden we verder onder ‘personeel’

ADMINISTRATIEVE EN LOGISTIEKE COÖRDINATIE Secretariaat Administratieve ondersteuning van de vzw-werking en de regionale werking: adressenbeheer, subsidiedossiers, verzekeringen, abonnementenbeheer, stockbeheer, boekingen VLO-programma’s, facturatie e.a.

Boekhouding, personeelsadministratie en ICT Het gemeenschappelijke dienstenplatform dat sinds 2007 in Komyuniti is uitgebouwd, liep in 2009 verder. Er was een wijziging wat betreft de bezetting op de boekhouding. Sinds april 2007 zette Broederlijk Delen een hoofdboekhouder in (voor 0,25 vte) en vanuit Studio Globo nam een administratieve medewerker (Karel Duchesne) de dagelijkse opvolging van de boekhouding waar. In juli 2009 vertrok Pieter Stevens als coöperant van Broederlijk Delen naar Rwanda. Sinds september 2009 werken we in volgende samenstelling: »» Karel Duchesne blijft tot juni 2010 de dagelijkse boekhouding opvolgen »» Karel kreeg een uitbreiding van 0,2 vte om de hoofdboekhouding over te nemen, in eerste fase nog ondersteund (voor 0,05 vte) door Hilde Demoor, de hoofdboekhouder van BD. »» In de volgende fase (juli 2010) wordt Karel Duchesne stafmedewerker van de financiële cel van Broederlijk 46

Delen en zal hij in die hoedanigheid onder ander de boekhouding van Studio Globo opvolgen. Er komt dan een nieuwe hulpboekhouder. De begroting 2010 werd opgemaakt volgens een nieuw model dat aangepast is aan het boekhoudplan dat sinds 2008 gebruikt wordt. In oktober werd de nieuwe werkwijze op het CO toegelicht.

Huisvesting De dagelijkse zorg in de huisvesting wordt in de eerste plaats in de verschillende afdelingen opgenomen. Zo zijn er altijd wel onderhoudswerken aan de decors van de inleefateliers. De huisvesting is sterk verschillend per vestiging: in Genk en Roeselare zijn onze afdelingen gevestigd in een provinciaal centrum en in Gent huizen we in een pand van de stad Gent.

Renovatie Rolwagenstraat Voor 2009 schrijven we een vervolg van het verslag van 2008. Toen gaven we weer hoe we een grondig project van renovatie hebben voorbereid voor het pand aan de Rolwagenstraat 73 in Borgerhout dat we sinds 30 november 1988 huren aan de vzw Vrije Katholieke Scholen der Dekenijen Antwerpen - Centraal Katholiek Schoolcomité Antwerpen. In 2009 kwam dit in uitvoering. Een goede regeling met de eigenaar (Vrije Katholiek Onderwijs Antwerpen) werd gefinaliseerd: »» actualisering van de huurovereenkomst, voor een periode van tien jaar »» regeling rond de verbouwingswerken

BESTUUR EN ORGANISATIE

»»

regeling rond de huisvesting van partnerorganisaties

Afspraken werden gemaakt met Broederlijk Delen en Welzijnszorg die na de renovatie hun regionale diensten van Antwerpen in de Rolwagenstraat onderbrengen. De nodige inspanningen werden gedaan om het hele project te financieren: »» afspraken met de eigenaar »» subsidie van het infrastructuurfonds van het Federale Migrantenfonds »» lening bij Broederlijk Delen

was het aan vernieuwing toe. Vanaf november startte dan fase 2 van de renovatiewerken, waarin vier grote projecten zitten: »» verbeteren van de brandveiligheid »» een meer efficiënte indeling van het pand »» verbeteren van de vergaderaccommodatie »» algemene staat van het gebouw (sanitair, elektriciteit, …) Ondertussen werden de nodige regelingen getroffen, contacten gelegd met aannemers, offertes opgevraagd, enz. In totaal 18 vergaderingen in 2009. De planning was dat de verbouwing tegen de paasvakantie 2010 af is.

Schetsen werden plannen en ramingen offertes. Het indienen van de bouwaanvraag bij de stedenbouwkundige diensten en de brandweer, is een administratief zware klus en nam meer tijd in beslag dan verwacht. Ze werd i.p.v. in maart in de maand mei ingediend. Voor de bouwtoelating is er een wachttijd. In augustus kwam er in eerste instantie een negatief advies van de brandweer. De brandtrap en bepaalde indelingen in de trappenhal moesten aangepast worden. Daarna volgde een tweede indiening en een nieuwe wachttijd. Finaal kregen we toch een bouwtoelating begin november.

PEDAGOGISCHE COÖRDINATIE

Dit belette ons niet om de eerste fase van de verbouwingswerken binnen in het gebouw, voorzien voor juni 2009, tijdig uit te voeren. Deze eerste fase stond in functie van herinrichting van het Peru-atelier (nieuwe deuropeningen, doorgang via passerelle van ‘stad’ naar ‘dorp’, enz.). Daardoor kon er vanaf juli gestart worden met het bouwen van een volledig nieuw decor voor Peru. In mei waren de laatste klassen in het oude atelier ontvangen. Na 20 jaar

Het coördinatorenoverleg kwam in 2009 samen op 23.01, 20.02, 04.03, 15.05, 05.06, 03.07, 26.08, 02.10, 30.10, 13.11, 27.11, 11.12 (11 vergaderingen)

Coördinatorenoverleg Het coördinatorenoverleg is de draaischijf van de educatieve werking en een uitwisselingsforum tussen de afdelingen en het geheel van de organisatie, zowel wat betreft de inhoudelijke werking (uitgaven, werkgroepen, educatieve opties, vormingen, …) als wat betreft bestuurlijke werking ( financieën, personeel, werkorganisatie, …) Het coördinatorenoverleg is tevens de brug tussen de teams en de Raad van Bestuur.

Hierin was ook begrepen een workshop ‘Samenwerking’, begeleid door Lut Saelens van het competentiebureau Workwise (30.10 en 13.11) met een intervisiemoment ter opvolging (11.12) 47

BESTUUR EN ORGANISATIE

Bedoeling was te komen tot een gedeelde visie op hoe ideale samenwerking binnen de huidige organisatiestructuur er zou kunnen uitzien en een consensus betreffende prioriteiten en vereiste acties om deze visie te realiseren. Daarvoor werd gewerkt rond het delen van succesverhalen betreffende samenwerking in Studio Globo, het identificeren van belangrijke succesfactoren, het identificeren van de belangrijkste stakeholders per team en hun belangrijkste prioriteiten en de visie op samenwerking met deze stakeholders. Daaruit werden dan prioriteiten gehaald en actiepunten geformuleerd. Deze actiepunten zullen in 2010 op het CO worden opgevolgd. Ongeveer tweewekelijks wordt vanuit de nationale coördinatie per mail een CO-bulletin met informatieve berichten verspreid naar alle coördinatoren. In 2009 verscheen CO-bulletin 19 keer.

die dag konden werken. Op 7 mei hielden we planningsdag in afdeling Antwerpen. Met de kwaliteitscirkel (PDCA) als rode draad evalueerden we de voorbije werking, stuurden we bij waar nodig en legden we de verbanden met de strategische planning. Op 25 juni kwamen we samen in Roeselare. We maakten er uitgebreid kennis met het atelier Achter de muur. Frank De Gruyter, meesterverteller, gaf een vorming over ‘Je verhaal vertellen’. We maakten de band met onze rol als verhalenverteller in de atelierwerking. De namiddag stond in het teken van ontmoeting en ontspanning.

Samenstelling: directeur, teamcoördinatoren en de stafmedewerkers (voor de aspecten van de inhoudelijke werking). Wanneer wenselijke en nodig worden andere medewerkers uitgenodigd om agendapunten te komen voorstellen of toe te lichten.

Op 9 november vond een uitgebreide voorstelling plaats van de vernieuwde uitgave Voorbij de kleuren. De focus lag op de kennismaking met de meest vernieuwde onderdelen uit de brochure. Met behulp van een werkvorm rond de 5 B’s (behouden, bannen, bijsturen, bijvoegen, behoefte) reflecteerden we samen over de stappen die we moeten zetten om een aantal nieuwe inzichten te integreren in onze werkingen.

Interteamdagen

Werkgroepen

Interteamdagen staan in functie van vorming, uitwisseling en planning. In 2009 waren 4 interteamdagen voorzien.

Voorbij de kleuren De werkgroep Voorbij de kleuren werkte verder aan de inhoudelijke invulling van de vernieuwde visiebrochure voor studenten en leraren basisonderwijs. Hierbij werd de inbreng meegenomen van de teams (onder andere op het interteam van november) en van de feedbackgroep. De uitgave werd afgerond en kwam (mits enige vertra-

De interteamdag van 3 maart werd omgevormd tot een denken werkdag door alle teams ter plaatste in de eigen afdeling in functie van Voorbij de kleuren. De werkgroep bereidde opdrachten voor waaraan de teams 48

ging door enkele technische problemen) op de markt in december (zie beschrijving bij ‘publicaties’) De werkgroep gaf in zijn laatste vergadering aanzetten voor de bijbehorende website. Een eerste aanzet werd gemaakt door de stagiaire die op de coördinatiedienst werkte. Voorbij de kleuren: kleuterhoofdstuk De uitgave ‘Mondiaal leren in de kleuterklas’ wordt herwerkt tot een hoofdstuk van ‘Voorbij de kleuren’. Hiervoor werd een groep samengesteld met vertegenwoordigers uit diverse teams die voldoende affiniteit hebben met het kleuteronderwijs. Door omstandigheden moest de opstart van de nieuwe werkgroep uitgesteld worden naar 2010.

BESTUUR EN ORGANISATIE

Interne vorming, kwaliteitszorg en evaluaties INTERNE VORMING In iedere afdeling zoekten educatieve medewerkers naar relevante vormingen die kunnen bijdragen tot de inhoudelijke verdieping van de inleefateliers of workshops die zij begeleiden. Er wordt gezocht naar vormingen die methodieken verder toelichten of nieuwe methodieken aanbrengen. Antwerpen Bert De Wolf kwam het scholenproject in Kalasi (Congo) voorstellen. Alejandro Cussianovich gaf meer info over straatarbeid in Peru. Verder werd een bezoek gebracht aan het Bolivia-atelier van Oxfam in Brussel en het Guatemala-atelier van Studio Globo Gent. Er werd een thesisvoorstelling van straatverkopers in Cusco bijgewoond. De buurtwandeling Schoon volk door Stad Antwerpen georganiseerd gaf een boeiende brok informatie rond diversiteit. Voorts stonden in functie van de herwerking van het programma Wonen op het dak gesprekken met leerkrachten van 4 verschillende scholen op het programma.en werd in datzelfde kader datzelfde kader in Brussel Wonen op het dak meegevolgd. Er werden 2 sessies van een CLIM-training (wordt vervolgd in 2010) van Steunpunt Diversiteit en Leren gevolgd. Brussel De vormingen die in 2009 gevolgd werden door de medewerkers van afdeling Brussel waren vnl. gericht op: »» visie- en methodiekontwikkeling m.b.t. diversiteit, beeldvorming en gelijke onderwijskansen bijvoor-

»»

beeld: omgaan met racisme het verzamelen van achtergrondinformatie m.b.t. de buurt in het kader van onze educatieve buurtwandeling (verkenning van Kuregem- informele economie in Brussel georganiseerd door Wereldsolidariteit) en de leerkrachtenvormingen. het leren kennen van de werking van andere afdelingen

21 augustus 2010 : uitwisseling rond wereldburgertraject met coaching: opzetten van een langdurig proces met leerkrachten: achtergrondinfo, vorming, kennismaking met goede lesmaterialen… Roeselare Monique Adyns, opgeleid ervaringsdeskundige in de armoedebestrijding en sociale uitsluiting, en Joke Deprez, sociaal assistent en beroepskracht in t’ Hope (een Roeselaarse Welzijnsschakel en Vereniging waar armen het woord nemen) gaven het team wat meer achtergrondinformatie over kansarmoede, die kon gebruikt worden voor het atelier Achter de muur. Op 19 juni stelde Katrien Hallewaert haar eindwerk voor aan het hele team. Het ging ondermeer over nood aan vorming over diversiteit, kansarmoede en sociale uitsluiting bij leerkrachten. 11,18 en 25 augustus 2009: Het raadsel India (Vormingplus Gent-Eeklo) In augustus 2009 (19-21 augustus) werd in Leuven een vorming gevolgd over projectwerk. Dit om de vormingssessies voor leerkrachten nog beter te onderbouwen. Aan 49

BESTUUR EN ORGANISATIE

bod kwamen onder meer: een inleiding in projectwerk en de verschillende fasen ervan (onderwerpkeuze, onderhandelen, verzamelen, uitwerken, presenteren, evalueren) ; het opstellen van een projectwerkplan, het invullen van een eindkaart bij projectwerk, werken met fiches voor zelfevaluatie en aandachtspunten voor een projectgroep (werkbrief voor kinderen, taken binnen een projectgroep).

Gent Vorming rond Senegal Vorming van Diversiteit en leren: de CLIM methode

Studienamiddag op 7 oktober 2009: het beroep van leraar doorgelicht: presentatie van de onderzoeksresultaten door Marc Elchardus. 20 november 2009: middagsessie ‘Hoe voldoet u aan de verplichte vormingsinspanningen?’- vorming geeft inzicht in mogelijkheden en verplichtingen van de onderstaande cao. Sociare organiseert deze vorming in het kader van een reeks middagsessies rond aspecten van het personeelsbeleid met praktijkvoorbeelden en kans tot netwerking. (inschrijving naar aanleiding van PC 329.01 en PC 329.03 waarbinnen een cao extra vormingsinspanningen gesloten werd) – gevolgd door Marleen Van Schoor.

Werking Secundair onderwijs Klimaatsymposium (20/10/2009) Klimaatfilm (16/11/2009)

Op 14 november 2009 volgde Marleen Van Schoor een voorbereiding voor reisbeursstudenten. Verschillende facetten van het verblijf in het Zuiden kwamen aan bod.

Coördinatie, personeel en bestuur Eli De Ridder volgde een 5-daagse training als vakbondsafgevaardigde.

KWALITEITSZORG EN EVALUATIES

Genk Er werden vormingen gevolgd over dit land. Het team heeft ook de methodiek breed observeren verder uitgespit voornamelijk gericht op het kleuteronderwijs.

Studiedag leiden of lijden (22/01/2009), Procura, kenniscentrum voor non-profit en sociale economie. Procura en Hefboom willen hier het belang van goed bestuur in de verf zetten. Ze willen preventief werken, bestuurders wijzen op risico’s, voorbeelden geven van een andere, deugdelijke manier van besturen en nuttige tips, instrumenten en methoden aanreiken. 50

Studiedag computer-multimedia (17/02/2009)- gevolgd door Jan Debonnet

Door de intervisie van Lut Saelens (zie coördinatorenoverleg) rond samenwerken binnen de organisatie kwamen we tot verschillende actiepunten die kwaliteit van aanbod en onze werking zullen versterken: »» Medewerkers uit de teams worden tijdig betrokken bij het uitwerken van programma »» Infodoorstroming op alle niveaus wordt bekeken: zowel horizontaal als verticaal. »» Goede werkervaringen uitwisselen, uitwerken en plaats geven aan innovatieve ideeën

BESTUUR EN ORGANISATIE

»» »»

Het Hoger onderwijs wordt uitgeklaard in CO De werkgroep ‘visietekst secundair onderwijs’ zorgt voor coherentie

Voorbereiding kwaliteitsonderzoek secundair onderwijs. Aspecten zijn de volgende: 1. Productkwaliteit en waardering nagaan van het aanbod secundair onderwijs dat op samenhangende wijze wordt gepland en uitgevoerd door SG en BD. 2. Het bereik van SG+BD in het secundair onderwijs, zo mogelijk het relatief bereik van SG+BD binnen dat van de sector. Het aanvoelen leeft dat er qua ontwikkelingseducatie in het secundair onderwijs wel al heel wat gebeurt, maar eigenlijk nog veel te weinig. 3. Verkennen van pistes om de werking secundair onderwijs te versterken, rekening houdend met de structuur van het secundair onderwijs en van de eindtermen. In de periode september- december 2010 werd gezocht naar een extern bureau die dit kwaliteitsonderzoek kan uitvoeren. Het kwaliteitsonderzoek aanbod secundair onderwijs van Broederlijk Delen en Studio Globo zal uitgevoerd worden februari- mei 2010, dus grotendeels samenvallend met de campagneperiode van Broederlijk Delen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het extern bureau Ace Europe. Volgende producten en bewegingsmodellen worden opgenomen in het onderzoek: workshops (Stof tot nadenken of vorming over Milleniumdoelstellingen), lesmap campagne Bolivië, webkwestie, Zuidprik, de school

als gastgemeenschap. Het doel is om voornamelijk te peilen naar de waardering van het aanbod door de doelgroep zowel leerkrachten als leerlingen secundair onderwijs.

namen we in 2009 de beslissing om deze vorm van evaluatie niet verder te organiseren vanaf werkjaar 20092010. Een bundeling van de verschillende onderzoeken met globale conclusies wordt voorzien in 2010.

Vooronderzoek van de impactstudie Coprogram:

Andere interne evaluaties

oplijsten van mondiale vorming in Vlaanderen zowel basis- als secundair onderwijs Marleen Van Schoor zetelt namens Komyuniti in de stuurgroep van de impactstudie met als centrale onderzoeksvraag: in welke mate heeft het educatief aanbod mondiale vorming op scholen aangeboden door 15 Vlaamse ngo’s bijgedragen aan het ontwikkelen van competenties op vlak van wereldburgerschap? Het onderzoek gaat van start januari 2010 en wordt uitgevoerd door het onderzoeksbureau ECEGO. In 2009 ging heel wat werk naar het vooronderzoek dat door Coprogram zelf werd opgezet. Hiervoor leverden we heel wat gegevensmateriaal aan.

Bij de activiteiten SuperWereldMol, Dak-XL en werking secundair onderwijs werd eerder al beschreven hoe de interne evaluatie daar werd aangepakt. Ook bij verschillende andere projecten worden beperkte evaluaties gehouden om voor permanente bijsturing te kunnen zorgen.

Ik kwam als kind... In de periode van vomingen voor studenten van de lerarenopleiding 2008-2009 werd voor de laatste keer bij de studenten gepolst naar hun herinneringen aan het bezoek dat ze als kind aan een inleefatelier brachten. 71 studenten gaven aan ooit als kind in een inleefatelier geweest te zijn. Globaal werden de conclusies uit de vorige bevragingen bevestigd: de inleefateliers blijven een van de sterke herinneringen die studenten aan hun eigen lagere schooltijd overhouden. Heel wat studenten geven aan dat het project hun beeld heeft beïnvloed. Omdat we de bevragingen over verschillende jaren hebben gehouden en over voldoende materiaal beschikken, 51

BESTUUR EN ORGANISATIE

Netwerking BEZOEKERS In elke afdeling kregen we opnieuw heel wat bezoekers over de vloer. 116 keer kwamen individuele of groepen geïnteresseerden kennismaken met bepaalde aspecten van onze werking. 61 keer was dit ook met een rondleiding in de inleefateliers. Alles samen 672 mensen. Een overzicht van deze bezoeken is beschikbaar.

CONTACTEN Antwerpen »»

»»

»» »»

Heel wat contacten in 2009 gebeurden in functie van de heropbouw van het Peru-atelier. De aannemer, de huisbaas, de architect, de decorbouwer… zij gingen met ons in een intensief overleg om alle inspanningen goed op elkaar af te stemmen. Als voorlopig hoogtepunt legden we in december 2 werkdagen in voor respectievelijk 4 en 11 vrijwilligers. Een opgemerkt bezoek waren enkele medewerkers uit Venlo die in het kader van de stichting Wereldpaviljoen kennis maakten met het opzet en de werking van Studio Globo. Er kwamen in totaal 15 personen over de vloer met een professionele vraag (al dan niet gekoppeld aan een rondleiding in de ateliers). We doen zelf regelmatig beroep op het documentatiecentrum Atlas in Antwerpen om educatief materiaal te ontlenen voor onze vormingsprogramma’s voor studenten.

Brussel Het grootste deel van de mensen die afdeling Brussel en het inleefatelier Wonen op het Dak in 2009 bezochten 52

waren: »» kandidaat-stagiairs en -vrijwilligers »» stagiairs en medewerkers van andere afdelingen »» organisaties die rond gelijkaardige thema’s werken met het oog op een mogelijke samenwerking (zoals stadsklassen en buitenschoolse opvang) De contacten die we zelf legden als afdeling waren vooral gericht op: »» het verzamelen van informatie i.v.m. de mogelijke toekomstige leeftijdsgroep van Wonen op het Dak »» het verruimen van onze kennis van en contacten in de buurt »» het uitwisselingsproject Dak-XL

Genk De pedagogische werkgroep: Leerkrachten die al verschillende jaren naar Studio Globo komen, docenten, pedagogisch begeleiders en sympathisanten worden elk jaar uitgenodigd om mee na te denken over een thema. Dit jaar vroegen we aan deze groep om de voorlopige versie van ‘Voorbij de kleuren’ te toetsen aan hun klaspraktijk. 18 leerkrachten gaven hun mening. Hierdoor zijn sommige accenten in ‘Voorbij de kleuren’ verschoven en zijn er voorbeelden gegeven die de inhoud illustreren. Venlo: Naar aanleiding van de Floriade in 2012 wil de stichting Ontwikkelingssamenwerking Meerlo-Wansum een wereldpaviljoen bouwen. Daarom zijn ze inspiratie komen opdoen bij Studio Globo. Omdat dit project in Nederlands Limburg zal doorgaan,

zijn er ook al enkele uitwisselingsmomenten geweest met Studio Globo Genk. Hoogtepunt was de ontvangst van een delegatie van 30 prominente personen uit het onderwijs, het bedrijfsleven en de politiek.

Gent Studio Globo Gent maakt samen met enkele andere Oost-Vlaamse vzw’s deel uit van een samenwerkingsverband rond Guatemala. In 2009 werd er o.a. een info-avond georganiseerd in het Vredeshuis in Gent rond mijnbouw in Guatemala. Enkele Guatemalteken kwamen getuigen.

Roeselare De samenwerking met hogescholen werd verder geïntensifieerd: we spelen een rol in het kader van de internationalisering van hogescholen (bezoeken van buitenlandse studenten, opzetten van vormingsprogramma’s) en we coachen projectgroepen. Ook werden de eerste gesprekken gevoerd om voor studenten van de lerarenopleiding als stageplaats te fungeren en de eerste stages zullen plaatsvinden in januari/februari 2010. Uit India kregen we in 2009 dertien bezoekers die telkens reflecteerden over onze atelier-werking.

Werking secundair onderwijs In het kader van hun opleiding SCW kregen we enkele studenten van Hogeschool Gent en Artevelde Hogeschool uit Gent over de vloer. Met deze studenten werd van gedachten gewisseld over hoe je mondiale vorming aanpakt bij jongeren, en hoe je op een kwaliteitsvolle manier werkwinkels maakt en organiseert rond mondiale thema’s.

BESTUUR EN ORGANISATIE

STUDIO GLOBO NU OOK IN NEDERLAND? Reeds een hele tijd onderhouden we contacten met mensen uit Venlo (Nederlands Limburg, dicht bij de Duitse grens). Een groep uit het COS (Centrum Internationale samenwerking) zoekt al lange tijd contact met Studio Globo om inspiratie op te doen voor het uitwerken van een gelijksoortig initiatief. In 2009 nam dit meer concrete vormen aan. De Stichting Wereldpaviljoen is opgericht om de Wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade 2012 in de regio Venlo te benutten als platform voor internationale samenwerking en ontwikkelingssamenwerking. De stichting heeft tot doel om een permanent educatief belevingscentrum ontwikkelingssamenwerking te realiseren voor kinderen, jongeren en volwassenen op Venlo GreenPark, de plaats waar de Floriade plaatsvindt.

3D BEELDEN

zie eens op www.wereldpaviljoen.nl 50

25.7

De mensen van Venlo bezochten reeds verschillende van onze inleefateliers in bijna alle afdelingen. Op 14 januari kwamen de verantwoordelijken van de stichting Wereldpaviljoen in Brussel informatie opsteken over hoe je zo’n inleefatelier kunt uitwerken, inhoudelijk, organisatorisch, financieel. Op dinsdag 17 november kregen we een bus vol op bezoek in Studio Globo Genk. Enerzijds de drijvende krachten achter het project ‘Wereldpaviljoen’, anderzijds allerhande verantwoordelijken uit onderwijs en overheden (burgermeester Venlo, de secretaris van de commissaris van de Koningin in Limburg, …). Dit bezoek zou een belangrijke hefboom moeten zijn om iedereen over de brug te krijgen om het project (een permanent inleefatelier na de wereldtentoonstelling nav de Floriade 2012) definitief op de sporen te zetten.

We ontvingen volgend dankwoord van de voorzitter van de Werkgroep Wereldpaviljoen: “Je weet dat ik al erg onder de indruk was van jullie werkwijze, deskundigheid, enthousiasme en inleefateliers. Dat is na het bezoek vanmiddag alleen nog maar versterkt. En de dertig gasten die bij ons waren, zijn stuk voor stuk onder de indruk geraakt. Jullie enthousiasme en deskundigheid is als een vonk overgeslagen op onze groep. Mag ik jullie nogmaals hartelijk danken voor de tijd die jullie beschikbaar hebben gesteld en de uitstekende uitleg over Studio Globo. Wij houden contact en hopen dat onze internationale samenwerking zich verder zal ontwikkelen.”

19.4

24,7°

53 MAINSHOW

PRESHOW

150 m2

185 m2

BESTUUR EN ORGANISATIE

Netwerken Dankzij onze contacten met Wereldmediatheek startte Studio Globo in 2009 een nieuw educatief project op met VUB/Erasmus Hogeschool en WWF. Met dit digitaal project over klimaat hopen we nieuwe leerkrachten met ons aanbod in contact te kunnen brengen. Een aantal contacten werden gelegd met het Platform voor Educatie voor Duurzame Ontwikkeling-Platform (Edoplatform). Dit laat ons o.a. toe om de nieuwe evoluties op vlak van de vakoverschrijdende eindtermen en educatie voor duurzame ontwikkeling op de voet te volgen. Daarnaast waren er ook enkele contacten met collega-organisaties uit de Noord-Zuid-sector in het kader van onderlinge afstemming van ons aanbod op vlak van klimaat, millenniumdoelstellingen, voorbereiding inleefreizen, etc. In het kader van de terreinverkenning voor een vormingsaanbod voor leerkrachten secundair (in opleiding) werden heel wat interessante contacten gelegd met pedagogische begeleidingsdiensten, hogescholen, ... Vertegenwoordigingen De afdeling secundair volgt het Platform EDO op en de algemene vergadering van Wereldmediatheek.

Nationaal In 2009 resulteerde de samenwerking met Le Partenariat in het kader van het Europese project, “Leren van diversiteit, voorbij de grenzen” o.a. in - een gezamenlijk referentiewerk - de ontwikkeling van nieuwe leermiddelen - de uitwerking van modules voor vorming van volwassenen - de uitwerking van modules voor vorming van 54

studenten Eind 2009 werd ook het impact van het project m.b.t. de grensoverschrijdende samenwerking in een rapport neergeschreven.

PROMOTIE Het blijft belangrijk om ons bij de scholen bekend te maken. Zowel regionaal als nationaal worden daartoe initiatieven genomen. Enkele voorbeelden:

Antwerpen In mei verscheen er een artikel over SG Antwerpen in de plaatselijke krant de Zurenborger. Kleuterkoffers 2009 stond in het teken van promotie en definitieve inschakeling in de ontleningen. Er werden flyers naar alle Vlaamse scholen gestuurd. Geïnteresseerden kunnen praktische info op onze website terugvinden. Daarnaast werden er in functie van de voorbereiding van een artikel in ‘kleuters en ik’ 2 observaties uitgevoerd in klassen die met de kleuterkoffer werken. Vanaf 2009 maken de 3 kleuterkoffers Yamil en ik, Warda en ik, Kwansi en ik dus definitief deel uit van ons aanbod. We waren met een stand aanwezig op de startdag van Broederlijk Delen in Oostmalle.

Brussel Afdeling Brussel was in 2009 met een promotiestand aanwezig op de leermiddelenbeurs van COV Vlaams-Brabant en de VIRBO-beurs van het GO!

BESTUUR EN ORGANISATIE

Er werden foto’s getrokken van het inleefatelier en de buurtwandeling voor de aanmaak van de nieuwe promotiefolder van Wonen op het Dak in Brussel. We maakten een promotiefilmpje van Wonen op het Dak en de buurtwandeling, dat verspreid werd via deze 2 beurzen, onze website, een mailing naar leerkrachten, en de website en nieuwsbrief van een aantal organisaties uit het onderwijsveld en de diversiteitssector. Leerkrachten die met hun klas naar het inleefatelier komen worden tijdens de middag uitgenodigd om een kijkje te nemen in de landenkoffers. Studenten die een VLO volgen kunnen vrijwillig hun emailadres doorgeven zodanig dat wij hen kunnen aanschrijven op het moment dat ze voor de klas staan.

Genk Zie eerder bij koffers en cov-beurs

Gent

met een landelijke werking vanuit de standplaats Brussel. In de herfst van 2009, tijdens de tussentijdse planningsdagen, besteedden we reeds wat tijd aan de uitwerking van een promostrategie voor de werking secundair. In de loop van 2010 willen we die strategie verder verfijnen en uitvoeren. Ondertussen kregen alle afdelingen van Studio Globo reeds een ‘promobox’ om de nieuwe afdeling secundair actief te promoten op regionale initiatieven. Ook werd actiever samengewerkt met Broederlijk Delen op vlak van wederzijdse promotie en bekendmaking van ons aanbod.

Nationaal Wereldreis wordt mee opgenomen in de algemene promotie van Studio Globo. Er worden gericht presentexemplaren en folders bezorgd bij studenten en leerkrachten die bij Studio Globo vorming volgen. Er werd werk gemaakt van het regelmatige onderhoud en actualisering van de website www.studioglobo.be, ons meest geraadpleegde promotiekanaal.

VERTEGENWOORDIGING

In Gent werkten we in 2008 al mee aan een nieuwe website die het aanbod van de verschillende documentatiecentra rond diversiteit in Oost-Vlaanderen groepeert. In 2009 zijn er flyers en posters aangemaakt om dit aanbod nog bekender te maken. Die zullen o.a te vinden zijn in alle openbare bibliotheken van Oost-Vlaanderen.

Antwerpen

Secundair onderwijs

Afdeling Brussel was vertegenwoordigd op: »» het provinciaal Noord-Zuidoverleg van Vlaams-Brabant »» de A.V. en RvB van Walala »» de vergadering i.v.m. wereldburgertraject met coa-

In de tweede helft van 2009 besteedde de afdeling secundair extra aandacht aan zijn promotie- en communicatiebeleid omwille van de oprichting van deze nieuwe afdeling

2 teamleden zijn ingeschakeld in de werking van stedelijke en provinciale werkgroepen. Jean Mapela is lid van Arosa en Nele Vermeulen gaat naar het NGO-overleg in Antwerpen.

Brussel

BESTUUR EN ORGANISATIE

»»

ching van Kleur Bekennen de intervisievergadering i.v.m. omgaan met meertalige groepen van de VGC

Genk Het NGO-overleg Eén van de hoofdpunten van het NGO-overleg was dit jaar het wereldfeest eind augustus in Bokrijk. Het LPOS In het Limburgs Platform voor OntwikkelingsSamenwerking zetelen afgevaardigden van het NGO-overleg, afgevaardigden van de grossen en afgevaardigden van de vierde pijler. Studio Globo zit in de algemene vergadering. Ditmaal stond de toelichting van het beleidsplan van de deputé voor ontwikkelingssamenwerking op het programma en een evaluatie van het wereldfeest.

Gent In Gent blijven we actief lid van het NGO overleg van de provincie.

Roeselare Studio Globo blijft een actief lid van het West-Vlaams NGO-overleg en de werkgroep Wave. In het provinciaal noord-zuid centrum wordt intens samengewerkt met andere ngo’s en met de provinciale diensten (o.a. voor de projectenbeurs)

Nationaal Coprogram De vertegenwoordiging in de werkgroep mondiale vorming was vrij intens. Binnen de werkgroep werd gezocht 56

om invulling te geven aan de gemeenschappelijkheid van de scholenwerking van de diverse organiaties. Dit met het oog op het komende driejarenprogramma. In dat verband bezochten we op 19 juni met een delegatie de begeleidingsdienst van het GO! En op 28 augustus die van het OVSG met als bedoeling elkaar wederzijds beter te leren kennen en de verwachtingen beter op mekaar te kunnen afstemmen. Ook contacten met de VLOR en het VSKO werden gelegd.

Leerplancommissie GO! Vanuit Coprogram werden we gevraagd om deel uit te maken van de leerplancommissie van het GO! In functie van de hernieuwing van het leerplan WO. Wij werkten mee in de deelgroep ‘mens en maatschappij’. We werden gevraagd om vanuit onze deskundigheid wat betreft mondiale en intercultureel leren mee vorm en inhoud te geven aan de leerplandoelen voor het basisonderwijs. Deze werkgroep kwam zeer intensief samen over een korte periode (september – december) omdat men tegen januari het nieuwe leerplan ter goedkeuring moest kunnen indienen bij de gemeenschapsinspectie. We namen 4 keer deel aan de werkgroep. De volgende keren moest onze vertegenwoordiger wegens ziekte afhaken.

Traject Actief Burgerschap Studio Globo neemt deel aan een tweejarig traject rond actief burgerschap op initiatief van de Koning Boudewijnstichting en gesteund door het departement Onderwijs. Men betrekt hierbij enkele belangrijke spelers uit diverse educaties die een aanbod doen naar het onderwijs toe. In september 2009 werd dit traject opgestart. Er zullen eerst een viertal bijeenkomsten zijn waarbij input

wordt verzameld over de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen, over onderzoek naar de manier waarop scholen inspelen op extern aanbod, over aanpak in de ons omringende landen, enz. Deze input wordt nadien verwerkt en dit zal in 2011 uitmonden in een Forum waarbij vanuit diverse educaties een samenwerkende hand wordt aangereikt aan de onderwijswereld met als insteek hoe we vanuit externe aanbieders kunnen samenwerken rond de vakoverschrijdende eindtermen voor het secundair onderwijs.

SAMENWERKING MET PROVINCIEBESTUREN Studio Globo heeft samenwerkingsovereenkomsten met de provinciebesturen van West-Vlaanderen en Limburg. Deze overeenkomsten worden in specifieke overlegorganen opgevolgd. Ook met de provincie Antwerpen werd overlegd. »» overleg met Erika Thijs, gedeputeerde ontwikkelingssamenwerking Provincie Limburg (30/04/2009) »» opvolgingscommisie Provincie West-Vlaanderen (10/06/2009) »» overleg met Dieter Goossens, ambtenaar NoordZuiddienst Provincie Antwepren (18/08/2009) »» gesprek met Inga Verhaert, gedeputeerde ontwikkelingssamenwerking Provincie Antwerpen (28/10/2009)

BESTUUR EN ORGANISATIE

Algemene Vergadering SAMENSTELLING De AV bestaat uit stichtende leden, vertegenwoordigers van partnerorganisaties, individuele leden, vertegenwoordigers van de onderwijsnetten en vertegenwoordigers van het personeel. In 2008 werd de ledenlijst geëvalueerd en aangepast. In 2009 waren er bij de vertegenwoordigers namens een organisatie enkele wissels (Missio en VMC). Roger De Beir en Hendrik Van den Bussche namen onstlag. Er kwamen terug enkele leden bij: Els Gryson, Riet Ory, Trees Dumon en Gerda Vermassen. Daarbij was het versterken van onze contacten met de hogescholen met een lerarenopleiding een belangrijk punt.

Stichtende leden Francis Deknudt, Jan Rumbaut, Hugo Wouters

Afgevaardigden van organisaties van het mondiaal en intercultureel vormingswerk BD: Lieve Herijgers; WZZ: Kusum Mertens; PCV: Gio De Weerd; MISSIO: Hendrik Hoet; Chirojeugd-Vlaanderen, dienst Spoor ZeS: Emilie Deblock; CGKR: Davy Verhard; KMS: Walter Andino; VMC: Tine Debosscher

Individuele leden (thema’s, landen, doelstellingen) Luc Dewilde; Judith Spitaels; Marc Colpaert; Cecile Hennissen; Lisbet Colson; Rudi Ferket; Paul De Meester; Frank Langeraert; Greet Castermans; Marie-Christine Vergote; Bert De Wolf; Peter Van Wonterghem; Sabine Poleyn; Els Luyten; Els Gryson; Riet Ory; Trees Dumon; Gerda Vermassen

Afgevaardigden van onderwijsnetten GO!: Sofie Michiels, O.V.S.G.: Johan Vanwynsberghe, V.S.K.O., V.V.K.Ba.O.: Jef Pazmany

Afgevaardigden van de teams (coördinatoren) SG Antwerpen: Marian Corten; SG Brussel: Liesbet Niveau; SG Genk: Sabrina Santillo; SG Gent: Karen Wouters; SG Roeselare: Frans Ramon; SG Werking secundair onderwijs: An Van De Walle; SG Coördinatie: Piet Spanhove (onderstreept = lid van de Raad van Bestuur)

WERKING Op 22 april 2009 was er de jaarvergadering. »» De jaarrekening 2008 werd besproken, alsook de balans of 31.12.2008. Het positieve resultaat van 2008, voor een bedrag van 21.822 euro werd bijna volledig aangewend om het bestemd fonds voor het sociaal passief op peil te brengen. De begroting 2009 werd goedgekeurd en er werd kwijting verleend aan de uittredende Raad van Bestuur. »» De ledenlijst van de Algemene Vergadering werd op punt gezet en de verkiezing van de Raad van Bestuur voor de mandaatperiode 2009-2013 vond plaats. Voor de komende vier jaar werden volgende leden verkozen als bestuurder: Francis Deknudt, Paul De Meester, Els Gryson, Cecile Hennissen, Jan Rumbaut, Marie-Christine Vergote, Hugo Wouters. »» Ten slotte werd informatie gegeven over de onderzoeksresultaten van het project vredeseducatie van het Vlaams Vredesinstituut en stonden we stil bij enkele belangrijke evoluties voor Studio Globo, m.n. de uitbouw van een volwaardige afdeling voor de

werking naar het secundair onderwijs en het plan voor de verhuis van de coördinatiediensten naar lokalen van Broederlijk Delen in de Huidevettersstraat. Op 18 november was er opnieuw een zeer goede opkomst met 30 aanwezigen. »» Hoofdbrok van de vergadering was een panelgesprek over het thema ‘diversiteit’ tussen Walter Andino (KMS), Lieve Herijgers (BD) en Davy Verhard (CGKR). »» Het nieuwe lespakket ‘Wonen & leven in Guatemala’ werd voorgesteld alsook en de nieuwe editie van de visiebrochure ‘Voorbij de kleuren, verbondenheid en solidariteit leren in het basisonderwijs’. »» Verder kreeg de AV een stand van zaken i.v.m. enkele belangrijke werkpunten van het bestuur: de nieuwe structuur voor de werking van het secundair onderwijs, de planning voor de verhuis van de coördinatiediensten en de vorderingen voor het renovatieproject in de Rolwagenstraat. »» Ten slotte werd Clybouw Bedrijfsrevisoren herbenoemd als Commissaris voor de periode 2010-2012 en werd aan de Raad van Bestuur het mandaat gegeven om de begroting 2010 uit te werken in afwachting dat deze op de volgende Algemene Vergadering kan worden voorgelegd. Daarbij werd de vergadering ingelicht dat een serieuze dreiging boven het hoofd hangt wegens de besparingen door het Ministerie van Onderwijs. Van de vergaderingen van de Algemene Vergadering is een besluitenlijst beschikbaar. 57

BESTUUR EN ORGANISATIE

Raad van Bestuur SAMENSTELLING Op de Algemene Vergadering van 22 april werd een nieuwe mandaatperiode gestart voor vier jaar. Daartoe werd een nieuwe RvB gekozen (zie hoger). Er is een sterke continuïteit verzekerd. De meeste bestuurders waren herverkiesbaar. Hendrik Van de Bussche verkoos zijn opdracht te beëindigen en Els Gryson werd bereid gevonden om een mandaat op te nemen. Het nieuw verkozen bestuur koos in mei Hugo Wouters als voorzitter voor de periode 2009-2013. Jan Rumbaut is ondervoorzitter en Piet Spanhove secretaris.

WERKING De RvB kwam 10 keer bijeen: 21/01; 18/02; 25/03; 22/04; 30/04; 27/05; 24/06; 9/09; 21/10; 2/12. Er waren ook enkele bijkomende werkvergaderingen. Elk jaar zijn er enkele contacten met teams voorzien. Op 4 maart, 11 mei en 1 juli was er een gesprek met het team van afdeling Gent, n.a.v. de nieuwe structuur voor de werking s.o. Op 27 mei was er een contact met het team van afdeling Brussel. Meest aandacht ging naar financies en personeelszaken, maar ook andere aspecten kwamen aan bod. Overzicht van de thema’s die in 2009 extra aandacht vroegen: A algemeen beleid: »» Opvolging uitbouw dienstenplatform Komyuniti »» concretiseren nieuwe structuur en beleidsplan voor werking sec. ond. »» evaluatie van werking RvB en voorbereiden nieuwe mandaatperiode 58

B financieel beleid »» voorbereiding jaarrekening 2008 en begroting 2009 C educatief beleid »» weging van de tijdsbesteding activiteiten »» evaluatie van het 3-jarige EU-project MDG’15 D extern beleid »» samenwerking met Le Partenariat in Rijsel E personeelsbeleid »» opvolgen van het personeelsoverleg F logistiek beleid »» opvolging renovatie gebouw in de Rolwagenstraat »» Plaats voor de coördinatiediensten Tussen de vergaderingen door, namen verschillende leden van de RvB deel aan voorbereidende werkgroepen. Leden van de RvB namen ook deel aan diverse selectiecommissies bij aanwervingen. Er waren ook twee contacten met het bestuur van Rijsel. Op 30 mei hadden we een ontmoeting in Rijsel en op 23 december vergaderen we over een mogelijke verdere samenwerking in een nieuw Europees project. De RvB werkt op basis van voorbereidende werknota’s (29 in 2009). Van alle vergaderingen is een verslag en worden de besluiten in een cataloog opgenomen. Een bundel met blijvende besluiten is beschikbaar.

Bijzondere punten in 2009 Er waren een drietal bijzondere dossiers waar na grondige voorbereiding belangrijke uitvoeringsbeslissingen werden genomen: a. renovatieproject in de Rolwagenstraat: zie hiervoor blz. 46

BESTUUR EN ORGANISATIE

b. nieuwe structuur voor de werking secundair onderwijs: zie verder bij de werkgroepen RvB c. nieuwe werkplaats voor de coördinatiediensten; na grondige analyse en overweging van enkele mogelijkheden werd er beslist om de nationale diensten (in 2010) te verhuizen naar de gebouwen van Broederlijk Delen in de Huidevettersstraat. De Otletstraat werd te klein en had ook onvoldoende gezonde lokalen. Deze beslissing werd ingegeven door volgende voordelen en mogelijkheden: »» in het gebouw van Broederlijk Delen kunnen we beschikken over passende ruimtes aan interessante voorwaarden »» de directie zit dichter bij de administratieve diensten die we op het niveau van het Komyuniti-samenwerkingsverband gezamenlijk uitbouwen »» de nationale coördinatie en de nationaal gecoördineerde werkingen zitten samen »» praktische voordelen voor de samenwerking in Komyuniti in het algemeen »» praktische voordelen voor de samenwerking in Komyuniti rond het secundair onderwijs dat binnen de samenwerking als een gemeenschappelijk werkterrein is gedefinieerd »» We zullen dus voortaan over 5 regionale centra beschikken (met residentiële werking) en 1 nationaal centrum voor nationale werkingen en de nationale coördinatie. »» Vanaf september 2009 is de boekhouding reeds verhuisd. Door grondige verbouwingswerken in het pand van BD komt er ruimte vrij en kan Studio Globo vanaf vermoedelijk juni 2010 geschikte lokalen innemen. Naast de nationale coördinatiediensten, zullen ook de nationaal georganiseerde werkingen ‘secundair

onderwijs’ en ‘Wereldreis’ naar de Huidevettersstraat verhuizen.

EVALUATIE In januari 2009 evalueerde de RvB haar werking. We werkten daarvoor met de ‘bestuursbarometer’ uit het boekje ‘Leiden of lijden, 10 facetten van goed bestuur in organisaties met een maatschappelijk doelstelling’ (uitgave van Procura en Hefboom). Daaruit kwamen onderstaande grote lijnen. Volgens de barometer mag je, als je 20 of meer ‘ja’s’ scoorde, stellen “dat je als organisatie al ver staat in het goed besturen. Het betekent dat je, bewust of onbewust, al veel aandacht besteed hebt aan de verschillende elementen van goed bestuur.” Met 29/40 halen we dit ruimschoots. Toch halen we uit de evaluatie ook een reeks werkpunten. Punten die nog onduidelijk zijn of die nog voor verbetering vatbaar zijn. Deze zijn verder te bekijken en op te nemen tijdens de nieuwe mandaatperiode. (zie tabel rechts)

thema

score

werkpunten

1. Wettelijk in orde

81%

Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders

2. Opdracht

91%

Wat doet bestuur zelf en wat delegeert ze?

3. Financieel gezond

66%

Financieel plan op langere termijn Investeringsbeleid Risicobeleid

4. Evenwicht sturen en besturen

70%

Opvolging van afspraken Afspraken over contact met medewerkers

5. Bewust omgaan met stakeholders

79%

Actief stakeholdersbeleid voeren

6. Competentie en motivatie

81%

Mix van competenties

7. Besturen als groep

71%

Regelmatige evaluatie

8. Efficiënt vergaderen

90%

Documenten tijdiger

9 .Ongebonden/op gelijke voet beslissen

63%

Procedure i.v.m. belangenconflicten

10. Ethisch handelen/waarden en normen

83%

WERKGROEPEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR DB – Dagelijks Bestuur Het dagelijks bestuur (de voorzitter en de directeur en ad hoc uitgebreid met deskundigen) heeft ongeveer tweewekelijks overleg. Er waren in 2009 16 vergaderingen. Opdracht van de vergadering: bepalen en voorbereiden van de agenda van de Raad van Bestuur; beslissingen van de RvB voorbereiden; opvolgen van subsidiedossiers en financies; personeelsbeleid van de RvB concretiseren; 59

BESTUUR EN ORGANISATIE

feedback voor de coördinator/directeur. Verslag van de bespreking van het DB wordt gegroepeerd in nota’s die naar de RvB gaan. Besluiten die het DB neemt, worden door de RvB bekrachtigd en opgenomen in de besluitenlijsten van de RvB.

geschiedenis, het bivak, de vormingsmogelijkheden binnen Chiro, het symbool van de Chiro, spel en het uniform/ bewegingskledij door de jaren heen. Een boeiende en gevarieerde dag vond zijn einde. Er was opnieuw genoeg stof tot nadenken.

WELT – Werkgroep Educatiebeleid op Langere Termijn

Werkgroep uitbouw werking secundair onderwijs

Sinds 2008 staan we met medewerkers en vrijwilligers af en toe eens stil bij grote maatschappelijke tendensen. Door een interessante input kunnen we geïnspireerd worden voor ons educatiewerk, nu en in de toekomst.

In 2008 werd hier intensief rond gewerkt (zie het vorige verslag 2008). De lijnen werden in grote mate al in 2008 bepaald: naast de vijf regionale centra met een residentiële werking van inleefateliers (basis- en hoger onderwijs), komt er een nationaal georganiseerde afdeling ‘secundair onderwijs’, dit in functie van een groei van deze werking en een betere spreiding over heel Vlaanderen. Deze afdeling vestigt zich in Brussel en met een coördinator die zich op de groei van deze werking kan concentreren. De keuze voor een nauwe samenwerking voor deze deelwerking met Broederlijk Delen is ingebouwd. De besprekingen hierover van 2008 werden in het voorjaar 2009 nog verdergezet: overlegmomenten op 19.01; 28.01; 09.02; 04.05. Naar de start in september 2009 toe, werden de genomen beslissingen vervolgens geconcretiseerd: »» a. vastleggen van een beleidsplan. Tijdens drie vergaderingen (02.04; 08.04; 21.04) met een tijdelijke werkgroep (met voor de RvB: Cecile Hennissen en Piet Spanhove; voor het CO: Frans Ramon; voor de nationale coördinatie: Jan Debonnet; voor de werking secundair onderwijs: Truus Roose en Jan Dessein) werd een nota uitgewerkt (‘Objectieven voor de werking secundair onderwijs’) die nadien door de RvB werd goedgekeurd (NOTA RvB/2009/09). »» b- Voor elk personeellid werden de consequenties bekeken en besproken: 10.02; 16.02; 02.03; 25.05; 23.06;

Zaterdag 14 februari 2009, Studio Globo Brussel. Het voormiddagprogramma van deze denkdag stond volledig in het teken van Azië. Prof. E. Baeck nam de deelnemers mee in de economische sprongen die Azië maakte de laatste jaren. China en India kregen op de eigengereide manier van Professor Baeck specifieke aandacht. Het betoog van de prof werd naderhand nog aangevuld door Katelijne Suetens (Aziëdesk Broederlijk Delen) over de keuzes die BD maakt bij de Azië-werking. Daarna werd de deelnemers vuurden een aantal vragen af. Om de Azië-voormiddag gepast af te sluiten werd er gedurende de middagpauze verpoosd in een Vietnamees restaurant. Het namiddagprogramma kleurde net als China rood, Chirojeugd Vlaanderen (stichtende organisatie van Kinderwereldatelier) bestond in 2009 immers 75 jaar en naar aanleiding van die verjaardag brachten we een bezoek aan de Chiro-expo. In de tentoonstellingsruimte van de Markten kregen de deelnemers een rondleiding van Sofie Neyens. Rond verscheidene doe-opstellingen werd er ingegaan op het ontstaan van de Chiro, een aantal grote pijlers in de 60

BESTUUR EN ORGANISATIE

»»

01.07. De RvB voorzag daarbij uitzonderingsmaatregelen waarbij, afhankelijk van de woonplaats, vaste medewerkers met lange dienststaat de mogelijkheid kregen om voor de dagelijkse uitvoering van taken in de vestiging Gent een werkplek te organiseren. c- Aanwerving van een nieuwe coördinator voor de nieuwe afdeling ‘secundair onderwijs’.

COÖRDINATORENOVERLEG

cis Deknudt), een door de RvB gemandeerde coördinator (Frans Ramon) en Piet Spanhove de dienst uit. Voor advies werden soms Elsie Gilis (personeelsdienst) en Pieter Van Heuverzwijn (werkgeversfederatie) betrokken. Er werd vooral gewerkt aan een vernieuwing van het arbeidsreglement. Verder kwamen tal van punten aan bod: vakantieregeling, herstructurering werking sec. ond., woon-werkverkeer, VIA-akkoorden, Sociale Maribel. In het najaar was er een evaluatie van het huishoudelijke reglement voor de vakbondsafvaardiging.

Het educatieve beleid is door de RvB in belangrijke mate gedelegeerd naar het CO. Het coördinatorenoverleg bereidt beslissingen voor en pakt de dagelijkse zorg ervoor op. De werking van het CO is eerder beschreven.

PERSONEELSOVERLEG In 2009 waren er acht vergaderingen van het overleg tussen directie/RvB en de syndicale afvaardiging, nl. op 22.01; 19.02; 02.04; 13.05; 09.06; 25.11. De geplande vergaderingen van 22.09 en 05.11 werden uitgesteld wegens ziekte en treinstaking. De werknemersdelegatie kwam in dit eerst jaar nog enkele keren extra bijeen voor voorbereidingen. Tijdens het eerst jaar werden daarbij bovenop de wettelijke voorziene vertegenwoordigers, ook extra steunpunten voor de teams in Roeselare en Genk betrokken. Namens de werknemers vormen Eli De Ridder (team Antwerpen) en Jan Dessein (team secundair) de syndicale delegatie. Tine Schuurmans (team Brussel) is plaatsvervanger. Ze werden meestal bijgestaan door Francis Stevens (secretaris BBTK/ABVV). Aan werkgeverszijde maken een bestuurder (meestal Fran61

BESTUUR EN ORGANISATIE

Komyuniti Studio Globo en Broederlijk Delen werken sinds 1997 structureel samen. De samenwerking omvat vele aspecten, zowel inhoudelijk als praktisch. De samenwerking is geregeld via een kaderovereenkomst. Een schragend onderdeel van de samenwerking is het gezamenlijke medefinancieringsprogramma bij de Belgische Ontwikkelingssamenwerking via DGOS. De Stuurgroep van Komyuniti volgt de samenwerking op.

Werking Stuurgroep Er waren vergaderingen op 08.01; 11.03; 21.04; 04.06; 16.06; 21.09; 27.10; 03.12. De belangrijkste werkpunten waren het evaluatiebeleid, het opstarten van een cel voor kwaliteitszorg, de opvolging van het DGOS-verslag en het proces van uitwerking van het driejarige plan 2011-2013. Op 19.03 was er een vergadering in voorbereiding van het ‘Toekomstcongres van de Noord-Zuidbeweging’. Op 12 mei was er een uitgebreidere vergadering waarbij de jaarplanningen van Studio Globo en Broederlijk Delen dienst Educatie werden samen gelegd.

Resultaatgericht werken en kwaliteitszorg Een belangrijk werkpunt is het resultaatsgerichte beheer dat door DGOS wordt gevraagd. De opvolging via fiches liep bij Studio Globo enige vertraging op doordat de positie van stafmedewerker langere tijd niet werd ingevuld. Wat het evaluatiebeleid betreft was eind 2008 een feedbackgroep geïnstalleerd. Op 9 februari kwam die groep bijeen, bestaande uit Greet Castermans, Hugo De Blende en Gerlinde Doyen. Verder werden er twee concrete evaluaties voorbereid, nl. over de politieke werking (met HIVA) en over de werking van het secundair onderwijs (met ACE-Europe). Die zullen in het voorjaar 2010 worden 62

afgewerkt. Wat de kwaliteitszorg betreft, werd beslist te investeren in een kwaliteitssysteem, enerzijds vanuit interne motivatie, anderzijds om het er zit aan te komen dat de overheid (DGOS) naar de volgende programmaperiode toe een vorm van certificering zal invoeren. Er werden contacten gelegd met het Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg. Er werd beslist een procesmedewerker voor de noordwerking in te zetten (hiervoor werd vanaf sept. 2009 Marleen Van Schoor aangeworven die deze opdracht combineert met haar deeltijdse functie van pedagogisch stafmedewerker bij SG). Verder zal er een deeltijdse medewerker kwaliteitszorg komen die het kwaliteitssysteem zal beheren en het Zuidluik zal opvolgen. Door omstandigheden zal dit pas in 2010 worden geconcretiseerd.

Kaderovereenkomst De kaderovereenkomst tussen Broederlijk Delen-Studio Globo voor de periode 2008-2013 (over de inhoudelijke, programmatorische, logistieke en financiële samenwerking) liep door en werd opgevolgd. Op 29.04 was er een overleg tussen het Dagelijks bestuur van Broederlijk Delen en van Studio Globo. Daar werden onder andere principebeslissingen in verband met de verhuis van de coördinatiediensten van Studio Globo besproken. Op 15.09 was er een tussentijdse evaluatie van de kaderovereenkomst. Rond concrete punten waren er ook specifieke overlegmomenten: »» samenwerking rond het terrein secundair onderwijs: een terugkoppeling van het beleidsplan van Studio Globo voor het secundair onderwijs gebeurde op 21 april. »» Op 09.09 hadden we met enkele coördinatoren een

BESTUUR EN ORGANISATIE

overleg met Dirk Willems, diensthoofd partnerwerking, over de evoluties op het gebied van de Zuidwerking, meer specifiek over Azië waar BD de klassieke partnerwerking afbouwt.

Onderliggende dienstenovereenkomst De logistieke samenwerking rond de gemeenschappelijke diensten personeelszaken, boekhouding en ict wordt geregeld via een ‘dienstenovereenkomst’. Ook deze werd opgevolgd o.a. via tussentijdse evaluaties met de betrokken diensten.

Medefinancieringsprogramma bij DGOS 2009 was het tweede jaar van het 3-jarige programma 2008-2010 binnen het strategische plan 2008-2013. Naast de zesmaandelijkse financiële staten, leverden we in april 2009 een eerste tussentijds inhoudelijk rapport af (over 2008). In september kregen we hierover een beoordelingsrapport en op 24.09 hadden we een beleidsdialoog met de dossierbeheerder en de door DGOS aangestelde experten. DGOS vond het globaal een coherent en transparant voortgangsrapport dat toelaat een genuanceerd beeld te krijgen over de evolutie van het programma. Geruststellend is dat op het einde bij de Aanbevelingen staat: “de belangrijkste aanbeveling voor het Noordluik is om systematisch verder te bouwen op de ingeslagen weg”. Verder zijn er enkele werkpunten geformuleerd: inzake ontwikkelingsrelevantie wordt de participatie door de doelgroep aangetoond, maar er mag nog meer in termen van partnerschappen worden gedacht. Het blijft om na te denken over de ‘bemiddelende’ rol van het samenwerkingsverband in het ontwikkelingseducatieve proces en de bijdrage aan de

samenwerking in de sector rond een (meer gezamenlijk) onderwijsprogramma. Wat doeltreffendheid waren er vragen i.v.m. de activiteiten voor TSO en BSO. Op de beleidsdialoog sneed DGOS ook het thema aan van de Noordwerking van de NGO’s waar de verwachting is dat er meer taakverdeling en samenwerking tot stand komt en dat de verschillende actoren meer synergie creëren. Een thema dat in 2010 nog duidelijker op de agenda zal komen. Vanaf september 2009 startten we met de inhoudelijke uitwerking van het volgende driejarenplan 2011-2013. Het betreft een tweede luik voor het zesjarige strategische plan. Dat betekent dat geen grote nieuwe lijnen moeten uitgezet worden, maar dat gezocht wordt naar continuïteit met mogelijks enkele nieuwe accenten. Wat het Zuidluik betreft dienen zich wel grote wijzigingen aan, o.a. door de regionale concentratie: meer doen in minder landen. Voor het zuidluik betekent dit een vrij ingrijpende verandering. Meest aandacht van de programmacoördinator (Jef Demolder) gaat dan ook daar naartoe. Begin januari 2010 werd een consultatiedag gepland waar we een stand van zaken zouden maken voor de Noordwerking.

BESTUUR EN ORGANISATIE

Medewerkers VRIJWILLIGERS

PERSONEEL

Wij kunnen een beroep doen op tal van vrijwilligers. Op de meeste plaatsen worden deze occasioneel ingezet, b.v. bij het bouwen van een nieuw decor. In een aantal geval wordt er reeds meer structureel gewerkt met vrijwilligers

Voor de werking van Studio Globo is in de loop der jaren een stevige equipe van beroepskrachten uitgebouwd. De verschillende teams worden geleid door een coördinator of afdelingshoofd. In 2009 stonden deze mensen in voor de dagelijkse werking:

Afdeling Antwerpen

Regionale centra

ploeg vrijwilligers op de werkdagen eind december

Afdeling Brussel begeleiding inleefatelier: Karlien Colruyt

Afdeling Roeselare uitleendienst en verzending publicaties en pakketten, onderhoud van de inleefateliers: Vergote Marie-Christine, Cools Joris, Soenens Jef, Wouters Hugo en Descamps Christine, Vanderhaeghe Willy, Wybo Frans, Vangheluwe Bernadette, Mergaert Ann, Huyghe Bernadette, Dierickx Martine, Bordon Hendrik

Wereldreis infopakketten: Frans Meul en Joris Cools lesbijdragen: een hele groep leerkrachten (zie beschrijving Wereldreis)

Raad van Bestuur Op de afgevaardigd-bestuurder/secretaris na, zijn alle bestuurders vrijwilligers die onbezoldigd hun mandaat uitoefenen (zie beschrijving bij punt Raad van Bestuur)

Studio Globo Antwerpen Marian Corten, Lonneke Koornwinder, Joke Goffin, Hugo Vandenbroucke, Jean Mapela Mpwo, Eli De Ridder, Irma Prado Pizarro, Nele Vermeulen, Geert Van Malderen interims: Lore Suls, Alexander Van Leuven en Veronika Rumbaut tijdelijke begeleider: Lore Suls Studio Globo Brussel Liesbet Niveau, Tine Schuurmans, Jesse Noukens interim: Veronika Rumbaut tijdelijke begeleiders: Laura Graulus en Marie Wattiez Studio Globo Genk Sabrina Santillo, Coroline van Wijngaerden, Johan Symons en Sofie Maurissen interim: Marieke Huysmans tijdelijk: Jean Van Berghen Studio Globo Gent Karen Wouters, Carla Boelens, Annelies Flamand, Leen Eerdekens, Ingrid Van der Peer en Barbara Dewyn interim: Sara Goethals

tijdelijke begeleiders: Farah Delporte, Lotte Devynck en Anna Buyssens Studio Globo Roeselare Frans Ramon, Eline Frederick, Lies Tanghe, Gerda Lein, Lieselot Van Ooteghem, Gaëlle De Jaegher en Katrien D’hooghe interim: Sharon Delabie, Liese De Smedt en Sofie Viaene tijdelijke begeleiders: Sofie Viaene, Katrien Hallewaert en Katrien D’hooghe workshopbegeleider: Sharon Delabie

Nationale werkingen Wereldreis Helga Vande Voorde, Jan Debonnet, Benedikte Hanssens Werking secundair onderwijs An Van de Walle, Frank Verstraeten, Truus Roose, Jan Dessein, Katlijn Meers, Ann Verstraeten tijdelijke begeleiders: Ruth Beeckmans, Wouter Verstraete, Lynn Gheerinck en Rik Merchie

Coördinatie Piet Spanhove, Elsie Gilis, Anne Pauwels, Pieter Stevens, Hilde Demoor, Karel Duchesne, Vincent Dekeersmaeker Marleen Van Schoor, Jan Debonnet, Bob De Pooter en Benedikte Hanssens interims: Veronika Rumbaut, Tim Bresseleers, Marie Wattiez een gedetailleerd overzicht van de personeelsinzet is beschikbaar en kan opgevraagd worden.

BESTUUR EN ORGANISATIE

2009

vast kader functies

totaal

tijdelijk kader # pers.

VTE

functies

# pers.

VTE

Antwerpen

7,03

0,19

7,22

Brussel

2,45

0,19

Genk

3,19

0,02

Gent (BaO)

4,34

0,54

4,87

Roeselare

4,71

0,41

Wereldreis

1,13

Secundair

4,51

Coördinatie

4,86

GLOBO

32,22

BaO

22,85

4,51

0,47

waarvan in VTE admin

logistiek

0,5

activiteiten 0,50

6,22

2,64

0,50

2,14

3,20

0,40

2,80

0,8

0,33

3,75

5,12

0,3

0,50

4,32

1,13

0,20

4,97

0,93 0,33

4,65

1,00

1,78

4,86

2,08

1,81

34,03

2,08

1,80

3,55

26,60

1,34

24,19

1,80

2,23

20,16

0,47

4,97

0,33

4,65

Personeel - overzicht inzet personeel op jaarbasis

EVOLUTIES Vijf regionale afdelingen en twee nationale werkingen Belangrijkste evolutie was de plaats van de werking secundair onderwijs. Die was voorheen ingebed in afdeling Gent. Daarnaast was er ook een kleine antenne bij de coördinatiedienst in Brussel. Vanuit de strategische planning evolueerde dit naar een volwaardige afdeling met een nationale werking. Naast de werking rond de lesbrief Wereldreis, is het een tweede werking die niet per regio wordt georganiseerd. Zie de toelichting bij de RvB. Deze wijziging werd doorgevoerd vanaf het werkjaar 2009-2010. Tot midden 2009 was Frank Verstraeten coördinator van de afdeling Gent, zowel voor de werking basisonderwijs als de werking secundair onderwijs. Vanaf het nieuwe werkjaar werd Karen Wouters coördinator van afdeling Gent (werking basisonderwijs) en An Van de Walle voor de werking secundair onderwijs met standplaats in Brussel.

Uitbreiding Een beperkte uitbreiding van de werkingen secundair onderwijs en hoger onderwijs/andere doelgroepen, is ingeschreven in onze strategische planning. De uitbreidingen die in september 2008 werden ingezet (nl. versterking werking secundair onderwijs en project volwassenenvorming), werd voor het volledige jaar 2009 verder gezet. In de loop van 2009 werd nog een tweede stap gezet in de versterking van onze werking secundair onderwijs met de aanwerving van een nieuwe coördinator in de persoon van An Van De Walle. Na een periode van niet- of tijdelijke invulling, werd de functie van pedagogisch stafmedewerker opnieuw ingevuld vanaf het werkjaar 2009-2010. Het gaat hier dus niet echt om een uitbreiding. Hiervoor werd Marleen Van Schoor geëngageerd in een halftijdse functie. Ze combineert dit met een opdracht voor Komyuniti, nl. het luik programmawerking en kwaliteitszorg van de Noordwerking van Komyuniti (Broederlijk Delen en Studio Globo). 65

BESTUUR EN ORGANISATIE

Verschuivingen en vervangingen Zoals in de overzichtstabellen op te merken valt, is er in de loop van een jaar heel wat beweging. Dat heeft vooral te maken met het inzetten van tijdelijke medewerkers in de piekperiodes van de werking maar ook met tijdelijke vervangingen. Zo waren er in 2009 personeelsleden langdurig afwezig wegens tijdkrediet of door ziekte. Zes vrouwelijke medewerkers brachten samen zeven nieuwe wereldburgers op deze aardbol (Sara Goethals, Annelies Flamand, Coroline van Wijngaerden, Lieslot Van Ooteghem, Gaëlle De Jaegher en Marian Corten). In 2009 waren er ook medewerkers die een andere werkomgeving opzochten: »» De voorbije twee jaar superviseerde Pieter Stevens onze boekhouding. Maar in de zomer 2009 zocht Pieter verdere horizonten op en ging hij als coöperant van Broederlijk Delen werken in Rwanda. »» Na 10 jaar dienst stapte Hugo Vandenbroucke (afdeling Antwerpen) over naar de pedagogische staf van het GO!.

STATISTISCHE GEGEVENS Evolutie van het leeftijdsprofiel (2007-2009)

mannen 36% vrouwen 64%

Fig. 28 - Verhouding man-vrouw vast personeel op 31/12/2009

50-54 10%

55+ 10% 25-34 32%

45-49 10% 35-44 38%

Fig. 29 - Leeftijdsprofiel vast personeel op 31/12/2009

leeftijdsprofiel

2007

2008

2009

-24 jaar

25-34

45%

33%

35-44

13%

20%

37%

45-49

11%

13%

10%

50-54

11%

10%

55+

10%

We merken een belangrijke verschuiving naar de groep 35-44 jaar. Ook de groep 45-60 jaar is gestegen, samen 30%, met ook meer 55+. Deze globale evolutie is een element in de verklaring van de stijging van de personeelskosten. Naargelang men ouder wordt, ontvangt men een hoger loon. De leeftijd zorgt in een zin ook voor een stijging van de werkdruk aangezien er naargelang van de leeftijd door de overheid opgelegde extra vakantiedagen via arbeidsvrijstelling bijkomen voor 35+, 40+, 45+, 50+ en 55+. Compenserende maatregelen vanwege de overheid zijn er niet of in ruim onvoldoende mate.

BESTUUR EN ORGANISATIE

meer dan 15 5%

11 tot 15 jaar 16%

administratie 6%

minder dan 2 10%

leiding 10%

2 tot 5 jaar 33%

educatieve activiteiten 84%

6 tot 10 jaar 36%

Fig. 30 - Aantal dienstjaren â&#x20AC;&#x201C; vast personeel op 31/12/2009

Fig. 32 - Personeelsinzet volgens activiteit op 31/12/2009

Tewerkstellingsstatuten op 31/12/2009

50% of minder 28%

60 tot 80% 13%

80 tot 100% 59%

Tewerkstellingsstatuten op 31/12/2009

VTE

gewoon gesalarieerde

25,85

gesubsidieerde contractueel

0,5

contractueel dep. onderwijs

gratis gedetacheerde

1,5

betaalde gedetacheerde

1,5

Ingezet via Komyuniti-platform

0,9

totaal

32,25

Fig. 31 - Tewerkstellingspercentage op 31/12/2009

BESTUUR EN ORGANISATIE

Financieel verslag 2009 In dit hoofdstuk beperken we ons tot de voornaamste cijfers. Een meer uitgebreid financieel verslag en een geauditeerde jaarrekening zijn beschikbaar.

RESULTAAT VAN BOEKJAAR 2009 De Algemene Vergadering van 22/04/2009 keurde een begroting goed van 2.041.735 euro. Dit betekent een toename van ca 105.000 euro tegenover boekjaar 2008. Deze groei was nodig om enerzijds de stijgende loonkosten en anderzijds het nieuwe Peru-atelier te kunnen financieren. Er werd een kleine 29.000 euro minder inkomsten gerealiseerd dan geraamd. Dit kwam omdat een begrote subsidie voor het project Saved by the bell werd verschoven naar 2010. Ook enkele beoogde eenmalige inkomsten voor de verbouwing te Antwerpen werden niet gerealiseerd (wegens vertraging van het project) en komen pas in 2010 in de rekeningen. Voor deze verbouwingen werd voor 2010 wel een belangrijk infrastructuursubsidie verworven van 65.000 euro, verkregen bij het Federaal Impulsfonds voor Migranten. De Europese subsidies overtroffen in 2009 de ramingen met ca 16.000 euro en de inkomsten via het Fonds voor de Sociale Maribel en de VIA-akkoorden bedroegen circa 26.000 euro meer dan gebudgetteerd. Wat de uitgaven betreft, valt vooral een stijging van de loonkosten op. Daarin spelen verschillende factoren mee. Zo staat er voor het eerst een deeltijdse medewerker van Komyuniti op de loonrol van Studio Globo, 68

maar deze uitgave wordt wel gerecupereerd vanuit het budget van Komyuniti. Verder speelden de uitbreidingen die we in september 2008 realiseerden (voor de werkingen Achter de Muur, volwassenenvorming en secundair onderwijs) nu een vol jaar mee. In 2009 hebben we nog een bijkomende stap gezet in de versterking van de werking secundair onderwijs. Ten slotte speelt de extern bepaalde loonstijging (door loonindexeringen en door stijging van de vergoeding voor woon-werkverkeer) ons parten, alsook de globale stijging van de anciĂŤnniteit van onze personeelsploeg. Mede door een strenge beheersing van de algemene werkingskosten (-15.500 euro), een verschuiving van een gedeelte van de kosten van het nieuwe Peru-inleefatelier naar 2010 (-84.500 euro) en een beperking van de kosten voor de werking Secundair Onderwijs (-14.500 euro) kon het begrotingstekort van 41.686 euro nog worden teruggebracht tot een verlies van 21.822 euro. Na drie jaren met een klein positief resultaat hebben we nu een verlies. De Raad van Bestuur zal aan de Algemene Vergadering voorstellen het verlies over te dragen naar het volgende boekjaar. Volgend jaar zijn de projecten in de Rolwagenstraat achter de rug en kan over de twee jaren een globale evaluatie worden gemaakt.

Totalen resultatenrekening 2009 Opbrengsten: Kosten: Resultaat:

1.971.435 1.993.257 - 21.822

BEGROTING 2010 Voor 2010 zal de Raad van Bestuur aan de Algemene Vergadering een begroting met een verlies van 37.554 euro voorleggen. We voorzien daarmee terug een tekort. Dit heeft te maken met enkele grote uitgaven, waaronder de renovatie in de Rolwagenstraat alsook de bouw van een volledig nieuw Peru-inleefatelier. Komt daarbij dat we er noodgedwongen rekening mee houden dat we vanaf september 1 van de 2 loonsubsidies vanuit het departement Onderwijs zullen verliezen. Overigens is het ook mogelijk dat we de subsidie van 2 lonen verliezen (we weten dit pas in mei of juni). Dit zet bijkomende druk op de loonkosten die al zwaar wegen. De RvB heeft dan ook een besparingsplan) uitgewerkt dat de personeelskost naar beneden haalt evenwel zonder dat er ontslagen moeten vallen. Dit kan in 2010 echter nog maar een beperkt resultaat hebben, maar kan in 2011 op kruissnelheid komen. De situatie vraagt de nodige aandacht en opvolging.

BESTUUR EN ORGANISATIE diverse 0,34%

administratie 0,91% voorzieningen 0,05%

giften en steun 0,44%

activiteiten 7,23%

algemene werking 10,49%

diverse opbrengsten 3,15%

organisaties 4,39%

opbrengsten uit werking 10,44%

afschrijvingen 0,38%

lonen 80,59% overheden 81,57%

Financies 2009- Verdeling van de kosten

Financies 2009- Herkomst van de inkomsten

secundair onderwijs 1,05%

hoger onderwijs 0,99%

lager onderwijs 8,40%

Steden 1,61%

EU 7,61%

niet overheden 18,43%

Provincies 10,43%

niet-werking 89,56%

Brussels Hoofdstekelijk Gewest VGC 1,15% 1,23% Vlaamse Gemeenschap - valorisatie personeel 9,12%

DGOS 46,99%

Vlaamse Gemeenschap - subsidies 3,45%

Financies 2009- Herkomst inkomsten uit de werking

Financies 2009- Herkomst van de inkomsten - overheden 69

BESTUUR EN ORGANISATIE