Wereldreis juni 2010

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 23ste jaargang, nummer 6

Bijen en de wind zorgen in het voorjaar dat de perenbloesem wordt bevrucht met stuifmeel van andere perenbloesems. Alleen dan kunnen er peren groeien. Hiervoor is geen klim- en klauterwerk nodig zoals bij de dadelpalmen in Jemen. De fruitbloesems vragen wel heel wat andere verzorging: vooral bescherming tegen de vorst.

JUNI 2010

Jemen Thema : VRUCHT

NIEUWS UIT STUDIO GLOBO

LEERKRACHT AAN HET WOORD

Wacht mee… en help armoede de wereld uit tegen 2015

hebben deelgenomen aan acties die in de gemeente werden ingericht.

De wereld kan er in 2015 helemaal anders uitzien. Dat beloofden 191 regeringsleiders in 2000 op de Algemene vergadering van de Verenigde Naties.

De Noord-Zuidbeweging heeft zich van bij het begin verzameld om de realisatie van die Millenniumdoelstellingen mee te ondersteunen.

Onder de noemer ‘2015. De tijd loopt’ gingen ondertussen 26 organisaties een engagement aan om met hun campagnes en activiteiten de aandacht voor de Millenniumdoelstellingen warm te houden. Tegelijk werd ook gewaarschuwd dat de doelstellingen slechts een minimum zijn. Zo kunnen we geen genoegen nemen met slechts een halvering van de armoede.

Ondertussen zijn we tien jaar verder. Tijd om een stand van zaken op te maken. We wachten nog steeds op écht resultaat. Waar blijven de politieke beslissingen en de centen om deze beloftes waar te maken?

Op 11 september 2010 vindt in Gent daarom ‘de Wachtnacht’ plaats, een groots evenement van de coalitie ‘2015-De tijd loopt’. Je krijgt er een interessant programma met muziek en getuigenissen. Met de opname van een videoboodschap zullen alle aanwezigen tonen dat we al tien jaar wachten op daadwerkelijke initiatieven en engagement om de Millenniumdoelstellingen te realiseren. Deze videoboodschap zullen we aan onze politici overhandigen. Want zij kunnen zorgen voor verandering op de VN-top rond de Millenniumdoelstellingen eind september.

Noteer 11 september dus nu al in je agenda, je hoort er nog van.

Wat kan je doen op school?

Abonnementen Wereldreis Een abonnement op Wereldreis loopt per schooljaar of per kalenderjaar. De abonnementen die aflopen, worden automatisch vernieuwd (tenzij dit anders werd doorgegeven, bv. voor gemeenten die werken met een bestelbon).

Gelieve voor wijzigingen aan aantallen of formules vóór 15 juni contact op te nemen met het secretariaat van Studio Globo: wereldreis@studioglobo.be of telefonisch op 02 520 05 30.

Pijzen vanaf september 2010: - abonnement Wereldreis: 16 euro per jaar (10 nummers Wereldreis + de extra affichekranten van 11.11.11) - 1+1 abonnement: 34 euro per jaar (1 abonnement Wereldreis + de Wereldkalender) - 6+6 abonnement: 170 euro per jaar (6 abonnementen Wereldreis en 6 kalenders voor de prijs van 5). Dit geldt enkel voor verzending naar één adres.

- Vanaf 18 mei loopt in voorbereiding van de Wachtnacht een online-actie op www.wachtmee.be. Je kunt filmpjes uploaden van leerlingen, ouders en leerkrachten die tonen hoe ze wachten op resultaat.

- Nodig het oudercomité nu al uit om als activiteit voor het begin van het schooljaar deel te nemen aan de Wachtnacht.

- Hang de affiche die bij deze Wereldreis wordt meegestuurd, op een zichtbare plaats uit.

- Op www.wachtmee.be kan je ‘teaseraffiches’ downloaden. Bedenk met de leerlingen originele wachtboodschappen, plaats ze op de affiches en hang ze op de gekste plaatsen uit.

- Blijf op de hoogte op www.wachtmee.be!

Peter Delepierre studeerde af als maatschappelijk werker en trok toen 2,5 jaar naar Tanzania. Daar werkte hij in een lagere school en werd er gebeten door het onderwijsvirus. Na zijn terugkeer volgde hij de lerarenopleiding en werd onderwijzer. Hij werkt sindsdien in de Vrije Basisschool Zedelgem-Dorp als klasleerkracht in het vijfde leerjaar en als zorg- en GOK-leerkracht.

Aan het woord een leerkracht met een warm hart voor het Zuiden.

Waarom vind je het belangrijk om in de klas aandacht te schenken aan mondiale vorming?

We komen in ons dorp weinig in contact met mensen uit andere culturen. Op onze school zijn er hooguit 10 kinderen op de 300 die van elders komen. Voor hen heeft dat natuurlijk het grote voordeel dat ze heel gemakkelijk de taal en de gewoontes opnemen, maar voor de andere kinderen blijft de grote wereld ver weg. Ik vind het belangrijk dat kinderen weten wat er in de wereld gebeurt en dat ze leren om niet enkel aan zichzelf te denken.

Ik probeer daarom veel aandacht te geven aan de actualiteit en probeer ook iets van mijn eigen ervaringen in Tanzania met hen te delen. Ik hoop dat het Zuiden voor hen af en toe een spiegel kan zijn om te reflecteren over hun eigen situatie en hun eigen leven.

Leeft die bekommernis doorheen heel de school?

We doen ons best om de hele school te betrekken. Zo organiseerden we een drietal jaren geleden een ‘Tanzaniaanse schooldag’. Alle kinderen kwamen in blauwe uniformkleuren

naar school met een plastieken zak, we kookten Tanzaniaans, maakten sandalen, dansten op Tanzaniaanse muziek. Door een schooldag van kinderen uit Tanzania te beleven, verhoogde de belangstelling en de betrokkenheid. Nu nog vertellen oud-leerlingen me over die belevenis. We krijgen op zulke momenten ook steun vanuit de parochie en van de ouders: zij begeleidden workshops, filmden de dag en maakten foto’s.

Jaarlijks doen we met de school ook mee aan solidariteitsacties zoals Broederlijk Delen en Damiaanactie.

Ik denk dat we hier in een hele fijne situatie zitten. Enkele jaren geleden hadden we niet de gewoonte om klasdoorbrekend te werken.

Maar toen we het, naar aanleiding van een sinterklaasfeest geprobeerd hadden, was iedereen snel enthousiast. Samenwerken is totaal geen probleem.

Door bij acties aan te sluiten, speel je in op de actualiteit.

Inderdaad. Zo werd er enkele maanden geleden een papa van een van de kinderen van mijn klas opgeroepen om mee te helpen bij de noodactie in Haïti naar aanleiding van de aardbeving. Dat was een goede insteek om een project over Haïti op te starten: we hielden bijvoorbeeld een ochtendwake uit verbondenheid met de mensen ginder. Die vader kwam na zijn terugkeer in de school vertellen over de hulpactie. Je kunt zelf als onderwijzer veel vertellen, maar iemand die in je klas een verhaal uit eigen ervaring brengt, is niet te overtreffen. Op die manier kwam de verre wereld levensecht heel dichtbij. De kinderen waren sterk betrokken en

Zit er geen gevaar in om te vertrekken vanuit de realiteit die binnen komt via de media? Het Zuiden komt gewoonlijk in het nieuws met aardbevingen, oorlog, hongersnood, vluchtelingen. Krijgen kinderen op die manier geen heel negatief beeld?

De realiteit moet inderdaad ‘erg’ zijn, wil ze in het nieuws komen. Kinderen hebben vaak een eenzijdig beeld over mensen in het Zuiden. Als je hen vraagt waaraan ze denken bij het woord ‘Afrika’, antwoorden ze: ‘zwarte mensen, arm, hutjes’. Meer weten ze niet. Het is belangrijk om hen te laten zien dat er ginder ook auto’s rond rijden, dat er ook winkels en scholen zijn.

Het is onze taak om de kinderen een ander Zuiden te leren ontdekken. Toen we in de campagne van Broederlijk Delen het verhaal van Samuël uit Bolivia beluisterden, hoorden we een verhaal met een hoopvolle klank. De mensen die daar aan het woord komen zijn geen sukkelaars, maar mensen die zelf aan hun toekomst bouwen. Dat ook is de realiteit van het Zuiden.

Dat andere beeld komt ook te voorschijn in een nieuw project van Studio Globo: ‘Bouba in Senegal’ dat jullie als pilootschool uitprobeerden.

We hebben het aanbod al uitgeprobeerd in verschillende klassen: van de tweede kleuterklas tot het tweede leerjaar. Het was een fijne ervaring met leuk uitgewerkte activiteiten.

Aan de hand van heel gevarieerde opdrachten leren de kinderen Bouba kennen: met een Senegalees lied, een knutselopdracht, Arabische lettertekens, … Ze worden betrokken bij het concrete leven van elke dag van Bouba. Zo wordt hij herkenbaar. De leerkrachten waren zeer positief over dit project. We konden ook nog suggesties ter verbetering geven. Binnen enkele weken proberen we het ook uit met de grote klassen, uiteraard met aangepaste opdrachten.

Is dat wel allemaal te doen op school?

Je hebt natuurlijk veel te doen op school. En lezen en rekenen blijven belangrijk. Maar er is in de klas nog zoveel meer te doen dan wat er in je handleidingen en werkboekjes staat.

Laat ons wat meer naar het nieuws kijken: daar vind je actuele thema’s om rond te werken. Tegenwoordig kan je toch veel opzoeken op internet om je lessen te actualiseren. En tegelijk werk je aan heel wat leerplandoelen.

Er is meer op de wereld dan wat je rondom je ziet.

VOORWOORD

INHOUD

Beste lezer, Jemen is de laatste Wereldreis-halte voor we de grote vakantie ingaan. In dit nummer ontdek je hoe de kweek en de oogst van dadels het dagelijkse leven bepaalt. Een mooi voorbeeld van hoe andere en ‘vreemde’ gebruiken toch heel herkenbaar kunnen zijn.

Het wordt vast en zeker nog een drukke maand voor leerlingen en leerkrachten.

Het is misschien niet vanzelfsprekend om nog wat Wereldreis-tijd af te kopen.

Toch roepen we hier graag toe op. In de dagen voor de vakantie kan dit nummer een aanleiding zijn om nog een virtuele reis te maken, vooraleer velen echt op reis vertrekken.

Met toetsen of proefwerken meten we straks nog een laatste keer de stand van zaken en dat gaat met de nodige zenuwachtigheid gepaard. Ook de Vlaamse Noord-Zuidbeweging bereidt zich voor op zo’n toets. Op de Wachtnacht van 11 september maken we onze politieke leiders duidelijk dat er nog veel werk aan de winkel is. Graag roepen we je op om erbij te zijn.

Daarmee blikken we al wat vooruit naar het volgende schooljaar. We hopen je ook dan weer als Wereldreis-abonnee te mogen begroeten.

J.D.

COLOFON

Nieuws uit Studio Globo : Wacht mee... en help armoede de wereld uit tegen 2015 ................................. 2 Voorwoord ...................................3 Wereldreisinfo Landeninfo Jemen .....................4 Heb je al gehoord van ...

Socotra ? .................................4 Foto-info .................................5 Thema-info : Vrucht ...................5 Reiswoordenschat .....................5 Wereldreistips en werkbladen Eerste graad ..........................6-8 Kameleon.................................7 Dieren uit Jemen .......................8 Tweede graad ....................... 9-11 Brief van Lien ......................... 10 Ontdek met alle zintuigen ......... 11 Derde graad ........................12-17 Webtips ................................. 13 Voer voor boekenwurmen .......... 13 De beste dadels groeien op water en vuur .............................. 14-15 Wegwijs in Jemen .................... 16 Bloemen en vruchten van de dadelpalm ............................ 17 Tekening van de kalenderfoto .... 18 Leerkracht aan het woord : Peter Delepierre ........................... 19 Spiegelfoto ................................. 20

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2010 Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11 Website : www.studioglobo.be/wereldreis Abonnement : 10 nummers + affichekrant 11.11.11 voor € 15 - Abonnementen lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd. Andere formules : zie website. Wijzigingen aan de abonnementen kunnen gevraagd worden schriftelijk, via fax of via mail tot één maand voor het aflopen van het abonnement.

- Losse nummers zijn verkrijgbaar voor € 1,50 + verzendingskost

Bankrekening : 068-2352505-88 Administratie : Studio Globo, T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be Redactie : Jan Debonnet en Helga Vande Voorde, T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.be Aan dit nummer werkten mee : Anna Bukhari, Ewout Catteeuw, Niels Vandeghinste, Frans Meul, Bob De Pooter, Jos Verhulst (tekeningen), Marc Vermeiren (vormgeving) Foto’s: cover: kalenderfoto: Pascal en Maria Maréchaux; spiegelfoto: Jana Vanroose; p. 19: Bob De Pooter Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding Wereldreis is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging-11.11.11 v.z.w. en met de steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking

Wereldreis - 2010/6 - 3

Jemen LAnDEninFo Algemeen Jemen (527 968 km²) is een republiek in Azië, in het zuiden van het Arabische schiereiland. Ten westen van Jemen ligt de Rode Zee en ten zuiden de Golf van Aden. In Jemen wonen bijna 24 miljoen mensen : dat is het tienvoud van de bevolking in het begin van de 20ste eeuw.

De hoofdstad is Sanaa : daar wonen ruim 1,7 miljoen mensen. Deze stad ligt op ongeveer 2 200 meter boven de zeespiegel. Het land bestaat voor een groot deel uit woestijnlandschap, gebergtes en aan de kust ook laagland. Jemen omvat ook nog een aantal eilanden.

Er heerst voornamelijk een woestijnklimaat, maar regionaal is er een grote variatie als gevolg van hoogteverschillen. Aan de kust en in het oosten is de temperatuur tussen de 20 en 48 graden en valt er zeer weinig regen. In de bergen is de temperatuur overdag 20 tot 25 graden, maar in de wintermaanden kan het er ’s nachts vriezen. Regen valt hier tijdens de kleine moesson in maart en april en de grote moesson van juli tot september.

Geschiedenis De republiek Jemen is ontstaan op 22 mei 1990 door de vereniging van

de Jemenitische Arabische Republiek (Noord-Jemen) en de Democratische Volksrepubliek Jemen (Zuid-Jemen).

Deze samenstelling leidde aanvankelijk tot een kleine burgeroorlog in 1994, maar dit werd vrij snel opgelost.

Bevolking Jemen heeft een zeer snel groeiende bevolking die bovendien nog zeer jong is. De meeste Jemenieten zijn moslim, daarin zijn twee grote stromingen : de soennieten en de sjiieten. De soennieten (53 %) wonen voornamelijk in het zuiden en zuidoosten van het land. De sjiieten (47 %) wonen in het noordelijke bergland en zijn vrijwel allemaal zaidieten. In Jemen is de officiële landstaal Arabisch. Volgens de Verenigde Naties leeft 42 % van de bevolking er onder de armoedegrens. HIV en malaria eisen veel slachtoffers.

HDI : Jemen staat met een lage 0,575 op de 140ste plaats in de wereld.

nitische bevolking vaak arm en werkloos achter. Ruim de helft van de Jemenieten werkt in de landbouw. Omdat in het bergland twee regenseizoenen zijn, is de meeste landbouw ook in deze streken van het land. Fruit- en groenteteelt - maar helaas ook de teelt van qat - gebruiken veel grondwater, aangevoerd langs zgn. qanats. Dat zijn ondergrondse aquaducten, in Oost-Jemen ook miyan genoemd. Het opdrogen daarvan wijst op de daling van de grondwatertafel.

Sedert de Oudheid is Jemen beroemd om zijn honing.

Munt : de Jemenitische rial, YER 1 = 0,0033 euro.

Economie De Jemenitische economie draait rond twee zaken : aardolie en landbouw. Aardolie is de grootste bron van inkomsten voor Jemen : van de totale export bestaat 80 % uit olieproducten. Maar doordat de meeste oliebronnen in handen zijn van buitenlandse firma’s, blijft de Jeme-

HEB JE AL GEHOORD VAN …

SOCOTRA ?

Socotra maakt deel uit van Jemen, maar ligt 350 km ten zuiden in de Indische Oceaan. Deze eilandengroep behoort tot het werelderfgoed van de UNESCO omwille van haar unieke fauna en flora. Ongeveer één derde van de planten- en boomsoorten die voorkomen op Socotra, kan men nergens anders ter wereld vinden. De meest bizarre boom en tevens het symbool van het eiland is de drakenboom. Op Socotra spreekt men het Soqotri, een Zuid-Arabische, Semitische taal die niet wordt geschreven.

Wereldreis - 2010/6 - Wereldreisinfo - 4

voor dat 90 % van het water wordt gebruikt voor de landbouw en er zo niet veel meer over is voor dagelijkse behoeften. 17 juni is de werelddag voor de strijd tegen woestijnvorming en droogte.

Foto-info Deze foto werd getrokken in de Wadi Do’an, één van de valleien in Jemen.

Je ziet twee mensen aan het werk in een dadelplantage. Met behulp van een speciale riem klimmen zij in de dadelpalmen om de bloemen van de vrouwelijke dadelpalmen te bestuiven met het mannelijke stuifmeel. Na de bevruchting groeien er sappige dadels.

Dadelpalmen (Phoenix dactylifera) zijn tweehuizig. Eén mannelijke dadelpalm kan genoeg stuifmeel voorzien voor vijftig vrouwelijke dadelpalmen. Daarom staan er in de aanplantingen vooral of uitsluitend vrouwelijke dadelpalmen, omdat daar de dadels aan groeien. De mannelijke bloemen kopen de telers op de markt. In Jemen zijn meer dan twintig verschillende soorten dadelpalmen.

De bekendste daarvan zijn Mijraf (met grote amberkleurige dadels), Madini, Hamra, Suqtri, Serfana, Bqal, Hajri, Gizaz, Saree’a, Jahmi en Azar.

de kust leven de bewoners dan ook uitsluitend van de visvangst op sardine, tonijn en haai.

In het Jemenitische bergland is landbouw wel mogelijk op basis van de twee regentijden per jaar. Hier telen de boeren onder andere appels, peren, bananen, druiven, papaja’s, mango’s, tuinbonen, meloenen en qat. Als het regent, zijn dit meestal meteen stevige stortbuien waardoor rustige rivieren in korte tijd veranderen in woeste stromen.

THEMA-INFO : VRUCHT Jemen is een land dat naar vruchtbaarheid in twee kan worden opgedeeld. De onvruchtbare woestijn aan de kust en in het noordoosten en het vochtigere bergland met zijn vruchtbare dalen of wadi’s. Door eeuwenlange ontbossing, landbouw en veeteelt is de natuurlijke plantengroei grotendeels verdwenen.

De onvruchtbare zand- en kiezelvlakte aan de westkust wordt de Tihama genoemd. Op een paar oases en mangrovegebieden na is er aan de kust enkel steppevegetatie te vinden. Aan

Er wordt vooral aan landbouw gedaan in de valleien van het bergland. Van deze valleien is de grootste Wadi Hadramaut, deze is ongeveer 500 km lang. Hoewel een wadi ook droog kan staan, is er het hele jaar door grondwater aanwezig waardoor dit ideale landbouwgebieden zijn. Om de landbouw efficiënt te laten verlopen, maken de boeren gebruik van irrigatietechnieken. Dit zorgt er echter Wereldreis - 2010/6 - Wereldreisinfo - 5

In Jemen is er een grote populatie vogelsoorten : mussen, reigers, gieren, arenden, papegaaien … Verder zijn hagedisachtige reptielen zoals de kameleon, de varaan en de agame typisch voor droge gebieden. Als zoogdieren komen nog Nubische steenbok, Arabische oryx, baviaan en enkele luipaarden voor.

REISWOORDENSCHAT moesson : in tropische streken bestaan de jaargetijden meestal uit een droog halfjaar en een nat halfjaar (< Arabisch : seizoen). oase : vruchtbare, waterrijke plaats in de woestijn. parasiet : wezen dat ten koste van een ander leeft. qat : een plantaardig product met een stimulerende werking, door op de bladeren van de struik (Catha edulis) te kauwen, komen er sappen vrij die een roes veroorzaken. sjiiet : volgeling van de islamitische profeet Mohammed en zijn opvolger Ali ibn Aboe Talib. soenniet : volgeling van de grootste hoofdstroming van de islam, gebaseerd op het leven van Mohammed. wadi : een diep uitgesleten, meestal droog rivierdal in woestijngebied (< Arabisch wadi of oued : rivier). zaidiet : volgt een sjiitische stroming binnen de islam ; zaidieten staan ook bekend als de ‘vijvers’ omdat zij vijf imams erkennen.

Eerste graad instap : bij de foto “Wat zie je op de foto ?” Mannen die klimmen.

“Welke planten zijn dit ?” Dadelpalmen.

“Wie heeft al eens palmen gezien ? En waar ?

Wie heeft er ook al eens in een boom geklommen ? Is dat gemakkelijk, leuk ?

Waarom zouden deze mannen dit doen ?”

KERN Kortverhaal bij de foto Ali en Yahya zaten in de palmen. Zij waren bezig met de planten te bestuiven zodat er volgend jaar weer vruchten aangroeien. “Oh !” riep Ali plots. “Yahya, zie je die prachtige kameleon daar ?” Ali wees naar een blad een beetje hoger. “Ik zie niets,” zei Yahya. “Kijk nog eens goed naar waar ik wijs !”

Yahya keek nog eens heel goed maar hij zag echt niets. Het enige wat hij zag, waren grote groene bladeren. “Nee, ik zie hem echt niet !” zei Yahya. “Je moet goed kijken tussen de groene blaadjes !” En toen zag Yahya het ook : het was een mooie, groene kameleon die zich supergoed had verstopt.

- http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/ Cameleon.JPG - http://images.travelpod.com/users/diannemurray/indian_ocean-06.1150040460.p1020629.jpg - www.sxc.hu/pic/m/s/sp/spentv/252133_hidden_chameleon.jpg - www.eyje.com/images/emimages/may2008/find_the_chameleon_camouflage.jpg Gevoelens Kameleons kunnen vrij vlug van kleur veranderen. Dit kan van heel heldere tot heel donkere kleuren gaan. Als de kameleons zich op hun gemak voelen, hebben zij een kleur die overeenstemt met hun omgeving (groen als zij in een boom zitten, bruin als zij op de grond leven). De kleur van de kameleon verandert wanneer zij opgewonden zijn of als zij stress hebben. Als zij ziek, boos of bang zijn, krijgen zij vooral donkere kleuren. Maar wanneer een vrouwtje zwanger is, krijgt zij heel felle kleuren. Kleur nu werkblad A. Dieren in Jemen “Welke dieren zou je naast de kameleon in Jemen nog vinden ?”

Ezel, oryx, mus, reiger, gier, varaan, agame. Vul nu werkblad B in. “Welke van deze dieren leven hier ook ? Waar vind je deze dieren dan ? In een dierentuin of in het wild ?”

SLOTACTIVITEIT Neem een groot stuk behangpapier of een ander groot blad.

Creëer samen met de leerlingen een grote oase met palmen op dit blad. Die kun je schilderen of via een collage laten maken.

Kameleon “Wat weten jullie over de kameleon ?”

De kameleons zijn een familie van hagedissen en dus kruipdieren. Kameleons kunnen van kleur veranderen. Kameleons worden tot 80 cm groot en de mannetjes zijn gemiddeld veel groter dan vrouwtjes. Kameleons hebben aangepaste poten om zich goed vast te houden aan de takken. Zij leven in streken waar er veel vegetatie is en het redelijk warm is.

Kameleons leven vrij kort en sommige soorten planten zich dan ook meerdere keren per jaar voort. Kameleons hebben een schietende tong waarmee zij insecten kunnen vangen.

De kameleon heeft een camouflagekleur waardoor hij soms moeilijk waarneembaar is in zijn omgeving.

Zoekplaten Probeer met de leerlingen op de zoekplaat de kameleon te vinden. De zoekplaten staan van gemakkelijk naar moeilijk.

Laat daarna alle leerlingen hun kameleon van werkblad A uitknippen en ergens in de grote oase verstoppen. Laat de leerlingen ontdekken dat de kameleons nu nog erg zichtbaar zijn in hun omgeving. Geef hen daarna de kans om hun kameleon zo aan te passen dat hij volledig opgaat in zijn omgeving, dit kan met potloden, stiften, snippers, verf …

Eens alles af is, hang je de oase met de kameleons zichtbaar in de klas.

EINDTERMEN WERELDORIËNTATIE 1.2 : De leerlingen kennen in hun omgeving een paar biotopen en kunnen erin enkele veel voorkomende dieren en planten herkennen en benoemen ; 1.3 : de leerlingen kunnen bij organismen kenmerken aangeven waaruit hun aangepastheid blijkt aan hun voeding, aan bescherming tegen vijanden en aan omgevingsinvloeden ; 3.2 : de leerlingen kunnen beschrijven wat zij voelen en wat zij doen in een concrete situatie en kunnen illustreren dat zowel hun gedrag als hun gevoelens situatiegebonden zijn.

Wereldreis - 2010/6 - Wereldreistips - 6

Kleur en vul in : deze kameleon is ............................... * * kies uit : bang / boos / blij / verdrietig

Kameleon

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad A - 7

Dieren uit Jemen

1

3

2 1. ezel : ............................................

4. reiger : .........................................

3. gier : ............................................

2. hagedis : .....................................

3. mus : ...........................................

1. oryx : ...........................................

Deze dieren komen voor in Jemen. Schrijf hun naam over.

Sommige van deze dieren leven ook bij ons : kun je een prentje vinden of zelf een tekening maken ? Nummer de afbeeldingen en zet elk cijfer bij de juiste naam.

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad B - 8

Tweede graad instap : bij de foto Bekijk samen de foto.

“Wat zie je op de foto ?” Mannen die klimmen.

“Waar klimmen zij in ?” Dadelpalm.

“Waarom zouden zij in die palmen klimmen ?”

“Vinden wij zulke planten ook bij ons ?”

KERN Brief van Lien Laat de leerlingen de brief (werkblad C) voorlezen en herhaal daarna kort wat er in de brief aan bod komt.

Herinner de leerlingen eventueel aan het april- en het oktobernummer 2009, waarin Jemen ook aan bod kwam.

Neem de lesbrieven er kort bij en vraag hen wat zij er nog over weten.

Bestuiving van de dadelpalm De bloem van de dadelpalm wordt in natuurlijke omstandigheden bestoven via de wind. Maar in moderne plantages gebeurt dit manueel. Er klimmen dan mensen in de dadelpalmen die zorgen dat het stuifmeel van de mannelijke bloem in de vrouwelijke bloem terecht komt. Eén mannelijk plant kan genoeg stuifmeel voorzien om 50 vrouwelijke planten te bestuiven. Door dit manueel te doen, gaat de bestuiving veel beter en kunnen de palmen meer vruchten produceren op een jaar.

In België gebeurt de bestuiving in de vrije natuur via wind, water, insecten of andere dieren. De belangrijkste insecten zijn bijen en hommels. Hier bij ons zijn geen dadelpalmplantages, want daarvoor is het te koud. Maar wij hebben wel groenten- en fruitaanplantingen met tomaten, peren …

Deze plantages worden niet enkel bestoven via de ‘gewone’ manier, want vaak is dit onvoldoende. Daarom zetten boeren bijenvolken in om de bloemen te bestuiven. Maar ook handmatige bestuiving, zoals in Jemen bij de dadelpalmplantages, komt voor bij ons.

Vruchten in Jemen

Naast dadels komen er in Jemen nog andere vruchten voor : appels, peren, druiven, bananen, mango’s, papaja’s, meloenen en granaatappels. Breng enkele van deze vruchten in de klas (de dadel werd al besproken in het januarinummer 2010 over Oman). Laat nu met deze vruchten multisensorieel waarnemen. Deze waarneming kun je als een geblinddoekte ontdektocht organiseren. Blinddoek enkele leerlingen

en laat hen de vrucht met al hun zintuigen waarnemen. Laat hen de vrucht horen, ruiken, proeven, voelen en zien. Laat hen ook de naam van de vrucht raden. Ten slotte toon je hen de vrucht en geef je de correcte naam van de vrucht.

SLOTACTIVITEIT Een boom creëren Toon enkele voorbeelden van bomen en vruchten. Suggesties : - http://api.ning.com/files/r3JzoUF369pBSVz-6sB6CIF4dtUp6vGtn-10rwM9L5Y_/olijfboom.jpg - www.ezinenieuwemaan.nl/images/dragoicod2drakenbloed.jpg - http://buskermolen.nl/bestanden/Wilg-groen.jpg - http://data.weeronline.nl/html/images/weernieuws/ image/populier.jpg Laat de leerlingen zelf een fantasieboom creëren met de bijhorende vrucht. Laat hen de vrucht eventueel vergroot naast de boom tekenen. De leerlingen mogen zelf een naam bedenken voor hun boom en bijhorende vrucht.

Eindtermen Wereldoriëntatie 1.2 : De leerlingen kennen in hun omgeving een paar biotopen en kunnen erin enkele veel voorkomende dieren en planten herkennen en benoemen ; 1.4 : illustreren dat de mens de aanwezigheid van planten en dieren in zijn omgeving beïnvloedt ; 1.12 : gericht waarnemen met al hun zintuigen en waarnemingen op een systematische wijze noteren.

Wereldreis - 2010/6 - Wereldreistips - 9

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad C - 10

Ontdek met alle zintuigen Onderzoek de vruchten en schrijf op wat je allemaal hebt waargenomen HOREN : ................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................

RUIKEN : .................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................

SMAKEN : ................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................

VOELEN : . ................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................

ZIEN : ........................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad D - 11

Derde graad instap : de kalenderfoto De kinderen beschrijven wat zij zien. “In welk werelddeel is deze foto genomen ? In welk land ?” Laat Jemen op de wereldkaart aanduiden. Verwijs zeker naar de foto van oktober 2009 met de façade. Bespreek wat de mannen in de palm doen. “Waarom klimmen zij in de palm ?

Hoe raken zij in die palm ? Klimmen jullie in bomen ?

Wat zouden zij doen in die palmen ?”

KERN Informatie opzoeken over Jemen Verdeel de leerlingen in een vijftal groepjes. Laat de leerlingen nu informatie opzoeken over Jemen op websites (zie Webtips). Met deze informatie moet elk groepje vijf meerkeuzevragen over Jemen samenstellen, deze vraagjes worden later gebruikt voor de Jemenquiz.

- http://nl.wikipedia.org/wiki/Jemen - www.mondireizen.nl/Jemen_reizen.html

Verhaal lezen en bespreken De leerlingen lezen het verhaal op werkblad E en F individueel. Overloop na het lezen van de tekst kort de reacties van de leerlingen. Na de eerste reacties vullen de leerlingen werkblad G in (zonder verhaal !), zo komen zij de betekenis van de moeilijkere woorden uit de tekst te weten. Werkblad F kan dienen ter controle. Nadat de moeilijkere woorden geduid zijn, kun je de tekst nog verder bespreken op andere vlakken. Zo kun je werken rond ‘bijnamen’. Bespreek hoe Radio aan zijn bijnaam komt en laat de leerlingen eventueel bijnamen zoeken voor zichzelf of voor de anderen.

Parasieten Een parasiet is een levensvorm die zich ten koste van een ander organisme, de gastheer genaamd, in stand houdt en vermenigvuldigt. Vertel dat je parasieten kunt vinden bij mensen, dieren en planten. Laat de leerlingen uitzoeken hoe je bepaalde parasieten kunt verwijderen. Laat hen ook vertellen of zij zelf al in aanraking gekomen zijn met bepaalde parasieten (teek, lintworm, schimmel …)

Er zijn verschillende soorten geleedpotigen die de oogst van dadelpalmen in Hadramaut kunnen vernietigen, bijvoorbeeld de kleine dadelmot (Batrachydra amydraula) en de dadelpalmspintmijt (Oligonychus afrasiaticus). Deze

mijt verbergt zich in de winter in het hart van de stengel en op het punt waar de bladeren aanhechten aan de stengel.

In maart verschijnt de mijt op de dadels. Larven, poppen en volwassen mijten zuigen het sap uit de onrijpe dadels, waardoor die uitdrogen, klein blijven en vol met draden van de mijten komen zitten. Deze dadels kunnen niet meer worden verkocht. Palmen die dicht bij stromend water staan, worden minder snel geïnfecteerd dan palmen die op droge plekken groeien.

Bestuiving en vruchtvorming In het verhaal ziet Radio hoe z’n broers in een dadelpalm klimmen om deze te bestuiven. Bespreek met de leerlingen waarom zij zo’n plantages aanleggen. Basis voor de lokale economie, gaat verwoestijning tegen.

Vraag dan aan de leerlingen waarom de dadelpalmen handmatig worden bestoven en hoe zij denken dat dit in zijn werk gaat. Mensen klimmen in de dadelpalmen en zorgen dat het stuifmeel van de mannelijke plant in de vrouwelijke bloem terecht komt. Vraag aan de leerlingen hoe zij denken dat planten in België worden bestoven. Via wind, water, insecten, andere dieren of handmatig. Je kunt de leerlingen eventueel laten ontdekken dat er verschillende types van bestuiving zijn : zelfbestuiving, kruisbestuiving en buurbestuiving. Bij het bespreken van windbestuiving kun je met je leerlingen ingaan op het thema hooikoorts.

Hooikoorts is immers een allergie voor stuifmeel (pollen) van grassen, kruiden of bomen. Bespreek daarnaast klassikaal of er dadelpalmen kunnen groeien in België. Vertel dat deze hier moeilijk kunnen groeien wegens het klimaat.

Je kunt met de leerlingen overlopen welke aanplantingen wij wel hebben in België.

Je kunt ten slotte ons klimaat in België vergelijken met het klimaat in Jemen.

Op werkblad H leren de kinderen meer over bloemen en vruchten. Worden er bloemen naar de klas meegebracht, dan kunnen de leerlingen die ontleden en vergelijken.

Genieten van Socotra Lees het stukje ‘Heb je al gehoord van … Socotra ?’ voor aan de leerlingen (pagina 4). Vraag hen of zij weten wat Werelderfgoed is. Leg indien nodig uit dat dit cultureel en natuurlijk erfgoed wordt beschouwd als onvervangbaar, enig en dat het heel belangrijk is dat het wordt behouden. Alleen zaken die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan, worden beschouwd als Werelderfgoed. Laat hen eventueel kennismaken met andere zaken op de Werelderfgoedlijst zoals bijvoorbeeld belforten en scheepsliften.

Wereldreis - 2010/6 - Wereldreistips - 12

Laat hierna de kinderen genieten van enkele beelden van het unieke landschap van Socotra. Op het internet vind je prachtige foto’s (zie Weblinks). Laat de leerlingen nadien benoemen wat zij mooi of bijzonder vinden aan de fauna en flora van het eiland en bespreek of Socotra al dan niet terecht op de Werelderfgoedlijst staat.

SLOTACTIVITEIT : JEMENQUIZ Als afsluiter houd je in de klas een Jemenquiz. Voor deze quiz moesten de leerlingen in groepjes informatie opzoeken over Jemen en met deze informatie vijf meerkeuzevragen samenstellen. De leerlingen gaan nu in dezelfde groepjes zitten waarin zij de vragen samenstelden. Eén van de groepjes begint daarna vragen te stellen aan de andere groepjes.

Voor elk correct antwoord, mag de groep een dadelpalm bijtekenen in zijn aanplanting. Het groepje dat op het einde van de quiz de meeste dadelpalmen heeft, is de winnaar van de Jemenquiz.

www.zaaieens.nl/id32.htm www.btcctb.org/showpage.asp?iPageID=1525 : woestijnvorming www.ucowr.siu.edu/proceedings/2003%20Proceedings/ T19C.pdf : qanats Kameleon http://nl.wikipedia.org/wiki/Jemenkameleon http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/ Cameleon.JPG http://images.travelpod.com/users/diannemurray/indian_ ocean-06.1150040460.p1020629.jpg www.sxc.hu/pic/m/s/sp/spentv/252133_hidden_chameleon. jpg www.eyje.com/images/emimages/may2008/find_the_chameleon_camouflage.jpg Socotra www.llink.nl/Socotra-uitgelicht.2115.0.html http://freshpics.blogspot.com/2008/09/socotra-island-mostbizzare-place-on.html h t t p : / / t r a v e l . w e b s h o t s . c o m / a l b u m /­ 73549186rZajRG?start=0 http://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31 : werelderfgoed

EINDTERMEN WERELDORIËNTATIE 1.1 : In een beperkte verzameling … planten gelijkenissen en verschillen ontdekken en op basis van minstens één criterium een eigen ordening aanbrengen en verantwoorden ; 1.9 : het verband illustreren tussen de leefgewoonten van mensen en het klimaat waarin ze leven ; 7.1 : op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

WEBTIPS Klik deze weblinks aan via www.studioglobo.be/wereldreis en klik op wereldreis-extra.

Jemen www.geolinks.nl/ye2.htm#11 www.imaginature.nl/pages/Yemen%20-%20Wadi%20 Do%27an.html : Wadi Do’an www.fotosearch.com/photos-images/wadi.html : Wadi Stock Photo’s and Images Vrucht, vruchtbaarheid www.overkruiden.nl/kruiden/plantengroepen/bomen/ dadelpalm/

VOER VOOR BOEKENWURMEN - Woestijnen. Aarde in gevaar. JENKINS, M. Ars Scribendi, Etten-Leur, 2003.

- Yemen, Land and People. SEARIGHT, S & TAYLOR, J. Pallas, Athene, 2002.

- Yemen. GAROZZO, A. Tiger Books International, z.d.

- Woestijn. Mijn eerste ontdekkingen. GRANT, D. Biblion, Leidschendam, 2004.

- Reishandboek Jemen. EYCK, F. Elmar, Rijswijk, 2000.

- Tropische verrassing. Bodytalk, Roeselare, augustus 2007.

- Wetten van de woestijn. PALARCZYK, M. Explorer, november 2008.

Wereldreis - 2010/6 - Wereldreistips - 13

De beste dadels groeien op water en vuur Voorzichtig gluurde hij om de steen en trok toen snel zijn hoofd terug. Daar kwamen Yahya en Ali ! Als zij hem zagen, werd hij gelijk naar huis gestuurd.

Ver weg, in de stad Khaylah in Jemen, woont Abdulsalam. Hij heeft vier grote broers en drie grote zussen.

Om te zorgen dat niemand hem vergeet, praat hij aan een stuk door. “He, zet de radio eens uit !” zei zijn oudste broer Yahya een keer, toen Abdulsalam door hem heen praatte. En sindsdien noemt iedereen hem Radio. De stad van Radio ligt op de bodem van een diepe kloof. In het midden ervan loopt een riviertje en alles is er groen en vruchtbaar. Er zijn prachtig gekleurde huizen van leem, geiten en dromedarissen, bomen waar wierook van wordt gemaakt en heel veel dadelpalmen. Rondom de kloof is alles stoffig en droog. Daar is geen water en er groeit niets. Er ligt alleen een grote woestijn. Radio is daar nog nooit geweest. Maar soms komt er goed nieuws over de weg door de woestijn naar Khaylah. Zoals op een dag in de lente....

Radio zat met zijn rug tegen een grote steen en prikte met zijn jambiya gaatjes in grond. “Waar bleef Saleh nou ?” Saleh was zijn beste vriend. Vandaag zouden zij stiekem naar Yahya en Ali, de broers van Radio, gaan kijken, die de dadelpalmen gingen bestuiven.

Eigenlijk moest Radio thuis helpen, maar toen zijn moeder stond te kletsen met de buurvrouw, was hij zachtjes weggeslopen. Naar zijn geheime plek in de zon achter de grote steen. De steen lag midden in het dadelbos buiten de stad. Als je goed op de foto kijkt, kun je hem rechts zien liggen. Niemand in Khaylah wist hoe de steen daar terecht was gekomen.

“Laten wij hier beginnen”, hoorde hij Ali zeggen. Er klonk gekraak en geschuur en toen het geluid van blote voeten tegen de palm. “Nu klimt Ali omhoog”, wist Radio. Ali had een speciaal touw om zijn middel en de stengel van de dadelpalm gebonden. Dit touw zorgde ervoor dat hij niet naar beneden kon glijden. Lenig zette Ali zijn voeten op de schubben van de dadelstengel en stapte steeds een ring hoger. Radio maakte zich nog kleiner. “Als Ali maar niet omkijkt,” dacht hij, “want dan ziet hij me vast !” Gelukkig keek Ali alleen naar de palm. Rustig klom hij verder. Een dadelpalm is verschrikkelijk hoog. Wel vijf of zes verdiepingen. Helemaal bovenin hangen de bloemen. Als de bloemen open zijn, moet er een beetje stuifmeel van een mannelijke bloem op gestrooid worden om ze te bestuiven. Anders komen er geen mooie sappige dadels in.

Radio zuchtte : “Ali was helemaal niet bang ! Zonder aarzelen klom hij omhoog en hij keek geen enkele keer naar beneden ... was hij ook maar zo groot.” Hij rekte zich uit om nog beter te zien wat Ali ging doen.

En toen ... bijna had hij een schreeuw gegeven. Een hand greep hem bij zijn nek. Toen lachte hij en siste : “Saleh ! Sukkel, straks horen zij ons nog !” Hij kneep hem hard in zijn zij. De hand om zijn nek liet los en toen hij zich omdraaide, keek hij in het lachende gezicht van Saleh. “Wat ben je laat,” fluisterde hij Radio geeuwde. In maart is het al warm in de Hadra- verwijtend, “ik wacht al de hele middag op je !” maut. De wind ruiste en ritselde door de dadelbomen.

De zon stond hoog in de lucht, maar op de grond lag “Ik heb nieuws”, fluisterde Saleh. “Net toen ik weg alles in de schaduw. Plotseling hoorde hij stemmen. wilde gaan, kwam er een witte jeep de stad in. Ik heb Wereldreis - 2010/6 - Werkblad E - 14

gewacht om te kijken wie erin zat. Het was een man uit de stad. Hij droeg geen futah, maar een pak en glanzende schoenen. Ze zeggen dat hij van het landbouwcentrum in Al Moekalla is.” “OOOOh !” zei Radio. “Zou dat echt waar zijn ?” Hij sprong overeind.

“Wat doen jullie daar ?” donderde het ineens boven zijn hoofd. Ali keek over de steen. “Saleh zegt dat de man van het landbouwcentrum is gekomen !” piepte Radio geschrokken. Saleh knikte hard met zijn hoofd.

Ineens keek Ali heel anders. “Yahya ! Yahya !” riep hij naar zijn broer. “Er is iemand van het landbouwcentrum” en tegen Radio : “Ga snel naar de stad en kijk of het waar is, wij moeten hier de palmen afmaken.”

En hij knipoogde naar Radio : “Laat maar eens zien hoe snel deze Radio met het laatste nieuws komt !”

del te sturen. Radio’s vader was woedend en dagenlang zaten de boeren van Khaylah bij elkaar om een oplossing te zoeken. Maar niemand kon de dadelmijten stoppen. Dat jaar hadden veel boeren niet genoeg geld om hun gezin te verzorgen. Nu lachte de vader van Radio, want de man van het landbouwcentrum had deze keer wel goed nieuws. Hij had een nieuw bestrijdingsmiddel meegebracht. Alle dadelmijt ging er van dood, maar het was veel minder slecht voor de natuur en de mensen dan het oude.

Toen de man van het landbouwcentrum uitgepraat was, kon Radio zijn mond niet langer houden : “Waarom hadden de bomen van Salehs vader zoveel meer dadelmijt dan die van mijn vader ?” De man lachte naar Radio : “Jij hebt goede oren, je zult later vast een goede boer worden. Dat komt omdat de dadels van jouw vader dicht bij de rivier staan. Er is een wet die voor alle dadelpalmen geldt : de sterkste en mooiste dadels groeien met hun voeten in het water en met hun hoofd in het vuur van de zon.”

Anna Bukhari

Die avond zat de mafradj in Radio’s huis vol gasten.

Zijn vader was er en Yahya en Ali en zijn twee andere broers. En de vader van Saleh en vijf buren en de man van het landbouwcentrum. Radio kneep vrolijk in Salehs hand. Meestal werden zij weggestuurd, maar nu was iedereen hen vergeten. De vader van Radio vertelde hoe vorig jaar alle dadels dood waren gegaan omdat er een parasiet, de dadelmijt, inzat. De larven en volwassen dadelmijten aten de dadels van binnenuit op. In plaats van glanzendbruine sappige dadels hingen er alleen uitgedroogde schillen aan de palmen.

Niemand wilde deze dadels kopen.

Toen zij de dadelmijten ontdekten, hadden de boeren van Khaylah aan het landbouwcentrum een bestrijdingsmiddel gevraagd om de parasieten te doden.

Maar pas na lange tijd was er antwoord gekomen : de regering van Jemen had geen geld om bestrijdingsmid-

Woordverklaring bij de tekst • wierook : harsachtige stof van de wierookboom die bij verbranding een lekkere geur verspreidt.

• jambiya : een kromme dolk die alle Jemenitische mannen en grotere jongens voor hun buik dragen.

De dolk wordt niet gebruikt om te vechten, maar wel om mee te dansen en als teken van mannelijkheid.

• Hadramaut : de Hadramaut is een honderden kilometer lange wadi in het zuidoosten van Jemen.

De wadi bestaat uit een centrale wadi en aftakkingen daarvan, die ieder eigen namen hebben.

Khaylah ligt in zo’n aftakking, die Wadi Do’an heet.

• futah : een geruite of gestreepte doek die Jemenitische mannen en jongens als een rok om hun middel slaan.

• mafradj : de bovenste kamer van een Jemenitisch huis. Een mafradj heeft aan drie kanten ramen van waaruit je heel ver over de omgeving kunt uitkijken (Jemenitische huizen zijn vaak wel vijf of zes verdiepingen hoog). In de mafradj worden de gasten ontvangen.

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad F - 15

Wegwijs in Jemen Omschrijf de termen met je eigen woorden.

Sommige verklaringen kon je vinden door de tekst te lezen, voor andere woorden zul je in het woordenboek moeten neuzen, eventueel kun je ook op het internet zoeken. wierook : .............................................................. ............................................................................. .............................................................................

jambiya : .............................................................. ............................................................................. .............................................................................

Hadramaut : . ....................................................... ............................................................................. .............................................................................

futah : .................................................................. ............................................................................. .............................................................................

mafradj : ............................................................. ............................................................................. .............................................................................

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad G - 16

Bloemen en vruchten van de dadelpalm Dadelpalmen zijn planten met bloemen. Die kleine bloemen hangen met honderden aan trossen.

Er zijn mannelijke en vrouwelijke dadelpalmen. Dat wil zeggen dat de mannelijke bloemen met meeldraden op andere planten van dezelfde soort groeien dan de vrouwelijke bloemen met stampers. Zo’n plantensoort noemen we “tweehuizig”.

In elke bloem kun je delen onderscheiden : kelk, kroon, stamper en meeldraden. Zo kun je overeenkomsten ontdekken tussen bloemen, die misschien niet meteen op elkaar lijken - en verschillen vinden tussen bloemen met bijvoorbeeld dezelfde kleur. bloemdeel

kelkblad kroonblad meeldraad stamper

kleur in het bloemschema groen blauw geel rood

aantal in de mannelijke dadelbloem 3 3 6 0

aantal in de vrouwelijke dadelbloem 3 3 0 1

aantal in mijn bloem

Kies een bloem en kleur het bloemschema hieronder volgens de tabel. Het is een soort doorsnede van de bloem met het vruchtbeginsel. Als het nodig is, teken je zelf extra blaadjes of meeldraden bij het bloemschema.

Als er stuifmeel op de stamper komt - dat heet bestuiving kan bevruchting plaatsvinden.

Dan groeit in de vrouwelijke bloem een vrucht : een dadel.

Uit een zaadje in die vrucht kan een nieuw plantje ontstaan met wortels en bladeren.

Misschien kun je zelf een palm kweken uit een dadelpit !

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad H - 17

Wereldreis - 2010/6 - Werkblad I - 18

NIEUWS UIT STUDIO GLOBO

LEERKRACHT AAN HET WOORD

Wacht mee… en help armoede de wereld uit tegen 2015

hebben deelgenomen aan acties die in de gemeente werden ingericht.

De wereld kan er in 2015 helemaal anders uitzien. Dat beloofden 191 regeringsleiders in 2000 op de Algemene vergadering van de Verenigde Naties.

De Noord-Zuidbeweging heeft zich van bij het begin verzameld om de realisatie van die Millenniumdoelstellingen mee te ondersteunen.

Onder de noemer ‘2015. De tijd loopt’ gingen ondertussen 26 organisaties een engagement aan om met hun campagnes en activiteiten de aandacht voor de Millenniumdoelstellingen warm te houden. Tegelijk werd ook gewaarschuwd dat de doelstellingen slechts een minimum zijn. Zo kunnen we geen genoegen nemen met slechts een halvering van de armoede.

Ondertussen zijn we tien jaar verder. Tijd om een stand van zaken op te maken. We wachten nog steeds op écht resultaat. Waar blijven de politieke beslissingen en de centen om deze beloftes waar te maken?

Op 11 september 2010 vindt in Gent daarom ‘de Wachtnacht’ plaats, een groots evenement van de coalitie ‘2015-De tijd loopt’. Je krijgt er een interessant programma met muziek en getuigenissen. Met de opname van een videoboodschap zullen alle aanwezigen tonen dat we al tien jaar wachten op daadwerkelijke initiatieven en engagement om de Millenniumdoelstellingen te realiseren. Deze videoboodschap zullen we aan onze politici overhandigen. Want zij kunnen zorgen voor verandering op de VN-top rond de Millenniumdoelstellingen eind september.

Noteer 11 september dus nu al in je agenda, je hoort er nog van.

Wat kan je doen op school?

Abonnementen Wereldreis Een abonnement op Wereldreis loopt per schooljaar of per kalenderjaar. De abonnementen die aflopen, worden automatisch vernieuwd (tenzij dit anders werd doorgegeven, bv. voor gemeenten die werken met een bestelbon).

Gelieve voor wijzigingen aan aantallen of formules vóór 15 juni contact op te nemen met het secretariaat van Studio Globo: wereldreis@studioglobo.be of telefonisch op 02 520 05 30.

Pijzen vanaf september 2010: - abonnement Wereldreis: 16 euro per jaar (10 nummers Wereldreis + de extra affichekranten van 11.11.11) - 1+1 abonnement: 34 euro per jaar (1 abonnement Wereldreis + de Wereldkalender) - 6+6 abonnement: 170 euro per jaar (6 abonnementen Wereldreis en 6 kalenders voor de prijs van 5). Dit geldt enkel voor verzending naar één adres.

- Vanaf 18 mei loopt in voorbereiding van de Wachtnacht een online-actie op www.wachtmee.be. Je kunt filmpjes uploaden van leerlingen, ouders en leerkrachten die tonen hoe ze wachten op resultaat.

- Nodig het oudercomité nu al uit om als activiteit voor het begin van het schooljaar deel te nemen aan de Wachtnacht.

- Hang de affiche die bij deze Wereldreis wordt meegestuurd, op een zichtbare plaats uit.

- Op www.wachtmee.be kan je ‘teaseraffiches’ downloaden. Bedenk met de leerlingen originele wachtboodschappen, plaats ze op de affiches en hang ze op de gekste plaatsen uit.

- Blijf op de hoogte op www.wachtmee.be!

Peter Delepierre studeerde af als maatschappelijk werker en trok toen 2,5 jaar naar Tanzania. Daar werkte hij in een lagere school en werd er gebeten door het onderwijsvirus. Na zijn terugkeer volgde hij de lerarenopleiding en werd onderwijzer. Hij werkt sindsdien in de Vrije Basisschool Zedelgem-Dorp als klasleerkracht in het vijfde leerjaar en als zorg- en GOK-leerkracht.

Aan het woord een leerkracht met een warm hart voor het Zuiden.

Waarom vind je het belangrijk om in de klas aandacht te schenken aan mondiale vorming?

We komen in ons dorp weinig in contact met mensen uit andere culturen. Op onze school zijn er hooguit 10 kinderen op de 300 die van elders komen. Voor hen heeft dat natuurlijk het grote voordeel dat ze heel gemakkelijk de taal en de gewoontes opnemen, maar voor de andere kinderen blijft de grote wereld ver weg. Ik vind het belangrijk dat kinderen weten wat er in de wereld gebeurt en dat ze leren om niet enkel aan zichzelf te denken.

Ik probeer daarom veel aandacht te geven aan de actualiteit en probeer ook iets van mijn eigen ervaringen in Tanzania met hen te delen. Ik hoop dat het Zuiden voor hen af en toe een spiegel kan zijn om te reflecteren over hun eigen situatie en hun eigen leven.

Leeft die bekommernis doorheen heel de school?

We doen ons best om de hele school te betrekken. Zo organiseerden we een drietal jaren geleden een ‘Tanzaniaanse schooldag’. Alle kinderen kwamen in blauwe uniformkleuren

naar school met een plastieken zak, we kookten Tanzaniaans, maakten sandalen, dansten op Tanzaniaanse muziek. Door een schooldag van kinderen uit Tanzania te beleven, verhoogde de belangstelling en de betrokkenheid. Nu nog vertellen oud-leerlingen me over die belevenis. We krijgen op zulke momenten ook steun vanuit de parochie en van de ouders: zij begeleidden workshops, filmden de dag en maakten foto’s.

Jaarlijks doen we met de school ook mee aan solidariteitsacties zoals Broederlijk Delen en Damiaanactie.

Ik denk dat we hier in een hele fijne situatie zitten. Enkele jaren geleden hadden we niet de gewoonte om klasdoorbrekend te werken.

Maar toen we het, naar aanleiding van een sinterklaasfeest geprobeerd hadden, was iedereen snel enthousiast. Samenwerken is totaal geen probleem.

Door bij acties aan te sluiten, speel je in op de actualiteit.

Inderdaad. Zo werd er enkele maanden geleden een papa van een van de kinderen van mijn klas opgeroepen om mee te helpen bij de noodactie in Haïti naar aanleiding van de aardbeving. Dat was een goede insteek om een project over Haïti op te starten: we hielden bijvoorbeeld een ochtendwake uit verbondenheid met de mensen ginder. Die vader kwam na zijn terugkeer in de school vertellen over de hulpactie. Je kunt zelf als onderwijzer veel vertellen, maar iemand die in je klas een verhaal uit eigen ervaring brengt, is niet te overtreffen. Op die manier kwam de verre wereld levensecht heel dichtbij. De kinderen waren sterk betrokken en

Zit er geen gevaar in om te vertrekken vanuit de realiteit die binnen komt via de media? Het Zuiden komt gewoonlijk in het nieuws met aardbevingen, oorlog, hongersnood, vluchtelingen. Krijgen kinderen op die manier geen heel negatief beeld?

De realiteit moet inderdaad ‘erg’ zijn, wil ze in het nieuws komen. Kinderen hebben vaak een eenzijdig beeld over mensen in het Zuiden. Als je hen vraagt waaraan ze denken bij het woord ‘Afrika’, antwoorden ze: ‘zwarte mensen, arm, hutjes’. Meer weten ze niet. Het is belangrijk om hen te laten zien dat er ginder ook auto’s rond rijden, dat er ook winkels en scholen zijn.

Het is onze taak om de kinderen een ander Zuiden te leren ontdekken. Toen we in de campagne van Broederlijk Delen het verhaal van Samuël uit Bolivia beluisterden, hoorden we een verhaal met een hoopvolle klank. De mensen die daar aan het woord komen zijn geen sukkelaars, maar mensen die zelf aan hun toekomst bouwen. Dat ook is de realiteit van het Zuiden.

Dat andere beeld komt ook te voorschijn in een nieuw project van Studio Globo: ‘Bouba in Senegal’ dat jullie als pilootschool uitprobeerden.

We hebben het aanbod al uitgeprobeerd in verschillende klassen: van de tweede kleuterklas tot het tweede leerjaar. Het was een fijne ervaring met leuk uitgewerkte activiteiten.

Aan de hand van heel gevarieerde opdrachten leren de kinderen Bouba kennen: met een Senegalees lied, een knutselopdracht, Arabische lettertekens, … Ze worden betrokken bij het concrete leven van elke dag van Bouba. Zo wordt hij herkenbaar. De leerkrachten waren zeer positief over dit project. We konden ook nog suggesties ter verbetering geven. Binnen enkele weken proberen we het ook uit met de grote klassen, uiteraard met aangepaste opdrachten.

Is dat wel allemaal te doen op school?

Je hebt natuurlijk veel te doen op school. En lezen en rekenen blijven belangrijk. Maar er is in de klas nog zoveel meer te doen dan wat er in je handleidingen en werkboekjes staat.

Laat ons wat meer naar het nieuws kijken: daar vind je actuele thema’s om rond te werken. Tegenwoordig kan je toch veel opzoeken op internet om je lessen te actualiseren. En tegelijk werk je aan heel wat leerplandoelen.

Er is meer op de wereld dan wat je rondom je ziet.

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 23ste jaargang, nummer 6

Bijen en de wind zorgen in het voorjaar dat de perenbloesem wordt bevrucht met stuifmeel van andere perenbloesems. Alleen dan kunnen er peren groeien. Hiervoor is geen klim- en klauterwerk nodig zoals bij de dadelpalmen in Jemen. De fruitbloesems vragen wel heel wat andere verzorging: vooral bescherming tegen de vorst.

JUNI 2010

Jemen Thema : VRUCHT