Wereldreis juni 2015

015 JUNI 2

p m a K op

6

n a d e so

nieuws van studio globo Nascholingen voor volgend schooljaar

Omcirkel deze datum op de kalender: maandag 5 oktober luiden we weer onze (school) bellen voor het recht op onderwijs overal ter wereld!

Niet toevallig op de internationale dag van de leerkracht!

Individuele leerkrachten en schoolteams kunnen bij ons terecht voor een ruim nascholingsaanbod.

We werken daarbij steeds praktijkgericht, vanuit concrete werkvormen of didactische materialen.

Vanuit die praktijk geven we ook een stevig inhoudelijk kader mee. Nascholing voor schoolteams bouwen we op maat. We luisteren naar de moeilijkheden die je dagelijks ondervindt en gaan samen aan de slag.

We hebben nascholingen bij Studio Globo en nascholingen op jouw school.

Voor meer info kan je Studio Globo in je buurt contacteren:

Meer info op

www.studioglobo.be/adressen

www.savedbythebell.be

www.studioglobo.be/nascholing

Een abonnement op Wereldreis Je abonnement op Wereldreis loopt ofwel eind juni, ofwel eind december af.

Is jouw abonnement in juni aan hernieuwing toe?

Dan gebeurt dat automatisch (tenzij het anders is afgesproken, bv. bij gemeenten die werken met een bestelbon).

Moet er aan je abonnement iets veranderen? Wil je meer exemplaren of een andere formule? Laat dat dan voor 15 juni weten aan Jan Wynants op het secretariaat van Studio Globo: wereldreis@studioglobo.be of 02 520 05 30.

Wereldreis kost 18 euro per jaar (10 nummers). Wil je het abonnement op Wereldreis combineren met de Wereldkalender, dan betaal je 37,50 euro per jaar. Vanaf 5 combi-abonnementen op één adres krijg je een zesde gratis. www.studioglobo.be/wereldreis

Foto: Studio Globo

Meer nieuws van Studio Globo via…  De nieuwsbrief. Elke maand ontvang je een uitgebreid overzicht van waar we mee bezig zijn: nieuwe workshops, verslagjes, evenementen, tips, gratis lesmateriaal, enzovoort.  Facebook. Volg onze pagina om meteen op de hoogte te zijn van Studio Globonieuws.  Pinterest. We verzamelden al heel wat vrolijke klasideetjes, duurzame knutselinspiratie, diverse kinderboeken, … op onze borden. Ook zonder eigen account kun je onze borden bekijken.  Onze website. Last but not least is er nog onze website, een fantastische schat aan informatie. Je vindt er ons aanbod netjes opgelijst per leeftijd, waarbij je kan gaan filteren op thema, werkvorm of locatie.

Ik ben Khaled en woon in Soedan.

We hebben ons kamp opgeslagen.

• Voorstelling van Khaled • Op kamp met de tent

• De brief van Khaled • Het verhaal van Khaled in een spel

• Een hoop stenen • Kruiswoordraadsel bij het verhaal • Over Darfoer

Fo to: Ma ha A lkhat eeb op Flickr

• De Khaledquiz

oplo s s i n g e n , e i n d t e r m e n , w e b t i p s e n bee l d e n v i n d j e v ia o n z e w eb sit e w w w. s t u d io gl o b o . b e wereldreis - nummer 6 / juni 2015

3

op Kamp Een moeder krijgt hulp van haar zoontje bij de bouw van haar tent met stokken, bast van twijgen, touw, gras en plastic.

Het dorp Kulaykili in het Zuiden van Darfoer* werd een jaar eerder vernield door de milities van de Janjaweed.

De oorspronkelijke inwoners van het dorp waren boeren. Deze Foer werden verjaagd uit hun huizen, hun dieren werden in beslag genomen en hun eigendom verwoest. Zij die konden, zijn gevlucht en bleven weg.

Ze vonden een onderkomen in de ontheemdenkampen rond Nyala, een stad in de buurt van het dorp Kulaykili, en Gereida, 100 km naar het zuiden.

De nieuwe bewoners behoren tot de halfnomadische Baggara*. Deze mensen zijn blij met de nieuwe graasgebieden, waar hun runderen, geiten, schapen en dromedarissen voldoende voedsel vinden. Elk jaar verhuizen ze verschillende keren van noord naar zuid, steeds op zoek naar voldoende gras voor hun vee.

Door de onlusten weken ze af van hun traditionele migratieroutes.

4

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

Heel wat mensen hebben geen vaste woonplaats.

40 miljoen nomaden nemen hun hebben en houden mee op de rug van last- of trekdieren of wonen in makkelijk te verplaatsen wagens. Ze zetten een kamp op voor een tijdje en verhuizen dan weer naar een andere plaats. Zo zorgen ze ervoor dat hun dieren (runderen, schapen, rendieren‌) steeds voldoende voedsel vinden. Ofwel verlangt hun beroep steeds andere plaatsen: denk maar aan circusartiesten, kermiskramers of vrachtwagenchauffeurs.

Verschillende tientallen miljoenen mensen zijn dan weer wegens conflicten of natuurrampen ontheemde in hun eigen land of internationaal vluchteling en zoeken bescherming in noodkampen.

Sommige mensen met een vaste woning gaan wel graag af en toe op kamp. In de zomer trekken ze naar het zuiden met een caravan of tent. Of kinderen gaan op tocht met de jeugdbeweging en slaan elke avond ergens anders hun tentje op. Zo is de horizon telkens anders, de geuren en geluiden nieuw en voel je je overal thuis: je huis is waar je tentje staat.

s o edan Soedan is sinds 2011 gesplitst in de republiek Soedan en de republiek Zuid-Soedan. De naam Soedan komt van het Arabische “Bilad as-Sudan”: het land van de zwarten. Het land is enorm uitgestrekt: met 1 860 000 km² is het wel 60 keer groter dan België.

Door het droge en eindeloze landschap van Sahel en Sahara stromen de Witte en de Blauwe Nijl als twee machtige aders. Deze beide rivieren vloeien samen in de hoofdstad Khartoem alvorens verder te stromen naar Egypte en de Middellandse Zee. Enkel het zuiden is wat vochtiger. De meeste mensen leven langs de Nijl, omdat die de landbouwers en nomaden van water voorziet om akkers te bevloeien en dieren te drenken.

De overwegend islamitische bevolking van Soedan wordt geschat op 37 miljoen en bestaat uit meer dan 500 groepen die meer dan 130 verschillende talen spreken. De hoofdstad Khartoem is de laatste eeuw uitgegroeid van een kleine handelsstad tot een metropool van meer dan 7 miljoen mensen. Daar is de bevolking heel gemengd. Daarbuiten is Nyala, hoofplaats van de bondsstaat Zuid-Darfoer, de grootste stad met een half miljoen inwoners.

Op het platteland leven de meeste mensen in stamverband. Een groot deel van de noordelijke bevolking stamt af van de Nubiërs die zich vermengden met Arabisch sprekende inwijkelingen uit het oosten die de islam meebrachten. Vandaar dat zowat de helft van de inwoners van (Noord)-Soedan zich Arabier voelt.

Soedan haalde geregeld het nieuws wegens etnische en politieke conflicten in Darfoer. Daar werd zwaar gevochten tussen nomadische Arabische Soedanezen en plaatselijke boeren van de Foer-, Masalit- en Zagawa-volkeren, die streefden naar meer onafhankelijkheid. De door de regering bewapende Arabisch-Soedanese milities, bekend als de Janjaweed, stichtten er dood en vernieling.

Momenteel is de rust er weergekeerd, maar blijven er spanningen bestaan met Zuid-Soedan, waar vooral zwarten wonen die traditionele godsdiensten en het christendom belijden.

HDI: met een lage 0,473 staat Soedan op plaats 166 van 187 landen.

Munt: Soedanese pond, EUR 1 = SDG 6,42.

Heb je al geHoord van... darFoer en de janjaweed?

Darfoer betekent “het rijk van de Foer*”. Vanaf de 16de eeuw werden duizenden niet-islamitische slaven, gevangen genomen in het zuiden van Soedan, via Darfoer vervoerd naar Assioet in Egypte, om daar te worden verkocht aan Arabische handelaars.

Janjaweed betekent “een man met een paard en een geweer”. Het is de naam voor de gewapende groepen die dood en verderf zaaiden in Darfoer tussen 2003 en 2005. Deze Arabieren te paard behoren vooral tot de Baggara*. Ze vielen dorpen aan van de Foer, doodden de mannen en namen de vrouwen gevangen. Er zouden meer dan een kwart miljoen mensen door deze milities zijn gedood.

* Baggara: de naam verw ijst na ar Ba qq ar , wa t let te rlijk “koe-man” betekent.

De Baggara zijn van oorspro ng ve en om ad en . Zi j sp re ke n Tsjadisch-Arabisch, een va riant van het Arabisch en de voertaal in de Sahel. * Fo er : zij n nu se de nt air e, gie rst te len de bo er en m et een donkere huidskleur die van oudsher in Darfoer, het westen van Soedan wone n.

Sommigen bezitten ook vee.

Zij sp re ke n Fo er , ee n Ni loSaharaanse taal. wereldreis - nummer 6 / juni 2015

5

bi j d e Kal e n d e rFo to Werkvorm klasgesprek

Dit heb je nodig

kalenderfoto werkblad A (één per leerling)

Verloop

Toon de kalenderfoto en laat de leerlingen de foto beschrijven.

Richtvragen: Is het een jongen of een meisje? (jongen) Wat zou hij aan het doen zijn? (de woning helpen opzetten) Wat zie je op de achtergrond? (bomen, gras, ezels en geiten, bed, waterbussen, emmer) Hoe is de woning van Khaled? (tent, verplaatsbaar) Laat de leerlingen het werkblad bekijken.

Hoe kijkt Khaled naar ons?

Voor welke dieren zorgt zijn broer? (runderen) Hoe wordt de tent opgezet? (takken aaneengebonden met touw) Hoe zien de tenten eruit? (vierkant, met vlechtwerk van takken, daarover stukken zeil) Wat zijn de dieren aan het doen? (schapen drinken en grazen) Laat de leerlingen verwoorden of hun idee over de foto juist was.

op Kamp m e t d e t e n t : wa t n eem j e mee?

Werkvorm klasgesprek groepswerk

Dit heb je nodig werkblad B kleurpotloden doeken touw karton

klassikaal gesprek

Dit heb je nodig spiegelfoto

6

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

35'

Ve rloop

Klasgesprek: slapen op kamp (10’) Je vraagt aan de leerlingen wie er ooit al op kamp is geweest.

Richtvragen: Wie sliep al eens in een tent? Was het wel of niet leuk?

Hoe zag de tent er uit? Hoe werd de tent opgezet? Waar stond de tent? Waarom sliep je in een tent?

Waarin sliepen de andere leerlingen al eens?

Wat nemen we mee als we gaan kamperen? (10’) De leerlingen bekijken de voorbeelden op werkblad B en kleuren de tekeningen van wat zij zouden gebruiken als ze op kamp gaan. Nadien wordt elk voorwerp overlopen en zeggen enkele leerlingen waarom ze die tekening wel of niet hebben gekleurd. Ze gaan na wat de gelijkenissen zijn tussen hun kamp en de kampplaats van Khaled.

Een tent bouwen (15’) De leerlingen krijgen in groepjes enkele grote doeken, touw, karton…

Enkel met dit materiaal en eventueel de banken en stoelen van in de klas maken ze in groep een tent. Evalueer daarna.

Had je voldoende materiaal om je tent te maken?

Wat kon je nog gebruiken?

Verliep het bouwen vlot?

Zou je hier in kunnen wonen?

Wat zou je missen?

b i j d e spi e g e l Fo to Werkvorm

10'

Verloop

5'

Toon de spiegelfoto. Stel richtvragen.

Wat zie je op deze foto?

Wie heeft ooit al eens zoiets gezien of gedaan?

Vul zelf nog aan door te vertellen wie/ wat/… er precies op de foto staat.

vo o rs t e l l in g va n K H a l e d

Khale n e b ik

d.

mijn b roer

zorgt

r p Flick teeb o a Alkha h a M : Foto

mijn moeder is een tent aan het opzetten.

Foto: United Nations Photo

Foto: Rita Willaert op Flickr

voor

de di eren

.

Foto: R ita Willa ert op Flickr

we w o nen Foto: E nough Projec t

in een tent o vaak mdat verhu we izen.

de dieren eten het gras snel op. dan moeten ze weer voedsel zoeken.

n aam : wereldreis - nummer 6 / juni 2015

7

op Kamp met de tent Kleur wat je meeneemt.

naam :

8

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

15'

b i j de Kal e n d e rFo to Werkvorm

groepswerk per vier klasgesprek

Dit heb je nodig

kalenderfoto werkblad B themakaarten placemat per groepje (A3)

Verloop

Toon de foto van deze maand en eventueel ook werkblad B. In groepjes krijgen ze een placemat.

Samen gaan ze een verhaal bedenken over de kalenderfoto.

Elke leerling krijgt een kaartje waarop een ‘thema’ staat waarover hij moet nadenken.

Leerling 1: familie Leerling 2: wat doen ze?

Leerling 3: hoe ziet de omgeving eruit?

Leerling 4: waar?

Ze schrijven hun ideeën elk op hun deel van de placemat en vertellen vervolgens aan elkaar wat ze bedacht hebben. Samen proberen ze er één verhaal van te maken. Dit wordt kort in het midden van de placemat geschreven.

Overloop dit klassikaal. Richtvragen: Hoe kwam je aan deze ideeën?

Waarom denk je dat ze dit doen?

Waarom denk je dat dit Afrika is? …

Het verHaal van KHaled in een spel Werkvorm

klassikaal lezen quiz of groepsspel per vier

Dit heb je nodig

werkblad C de spelletjespagina (p. 18) bij uitbreiding: werkblad D per leerling spelbord per groep (op de website) dobbelsteen per groep pion per leerling

20 - 35'

Verloop

De leerlingen lezen de brief van Khaled.

Na het lezen van de brief vergelijken ze hun eigen ideeën over de kalenderfoto met het verhaal van Khaled in zijn brief.

De leerlingen beantwoorden de vragen als quiz of zij spelen het uitgebreide spel met het spelbord.

Je licht het spel kort toe en laat de leerlingen het vervolgens spelen.

Na het spel overloop je klassikaal de moeilijkheden bij het beantwoorden van de vragen en wat de spelers hebben opgestoken.

b i j d e spi e g e l Fo to Werkvorm

klasgesprek individueel tekenen

Dit heb je nodig spiegelfoto tekenpapier

15'

Ve rl oop

De leerlingen gaan in een kring zitten. Vertel dat je de les over Soedan en op kamp zijn wil afsluiten. Je toont de spiegelfoto.

Wie weet wat er op de foto staat?

Laat de leerlingen hun eigen ervaringen verwoorden.

Nadien laat je hen nadenken over hoe hun droomtent er zou uitzien. Laat hen hiervan een tekening maken. wereldreis - nummer 6 / juni 2015

9

d e bri e F va n K H a l e d

al-salâm alek(i)*

1 juni 2015 Ik ben Khaled. Ik woon in de streek van Darfoer*: dat ligt in Soedan, een groot land in Afrika.

Onze woning is niet van steen of leem, maar bestaat uit stokken, touw, matten en plastic. Het is eigenlijk een zelfgemaakte tent. We zijn nomaden en trekken verder met onze kudde. De koeien, geiten en schapen grazen op de weiden naast onze tenten. Ze eten snel het gras op en daarom moeten we vaak verhuizen om nieuw voedsel te zoeken.

Milities hebben het dorp vlakbij overvallen en de bewoners zijn gevlucht.

Mijn moeder zet haar tent op en ik probeer haar Foto: Maha Alkhateeb op Flickr zo goed mogelijk te helpen. Mijn babyzusje heeft de reis goed doorstaan en zit meestal op de rug van mijn moeder. Mijn grote broer let op de dieren en dat wil ik later ook doen. Ik zorg nu al voor een ezel: hij is als een vriend voor mij.

Zodra de tent rechtop staat, pakken we onze spul- Mijn babyzus vraagt ook aandacht. len uit. Ik maak het bed op en moeder begint al met Foto: UNAMID koken. Met gesprokkeld hout maakt ze een vuurtje. Daar maakt ze dan gierstpap op klaar. Als er iemand op bezoek komt, bieden we die altijd thee aan.

Hoe zien jullie woningen eruit? Zijn jullie tenten ook gemaakt met stokken, touw, matten en plastic?

Khaled

Op het bed kun je overdag samen zitten.

Foto: United Nations Photo

naam :

10

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

* al-salâm alek (voor mannen) en al-salâm aleki (voor vrouwen): “Vrede bij jou” in het Tsjadisch-Arabisch

H e t v e rH a a l va n K H a led i n e en s p el Wat heb je nodig? spelbord (op de website studioglobo.be/Khaled) voor max. 4 spelers een dobbelsteen een pion per speler materiaal om uit te knippen: • 15 vraagkaarten (op de spelletjespagina) • 5 toevalkaarten (met ster) • kampkaarten (5 per speler): tent, dromedaris, schaap, rund, eten

Uitleg bij het spel Kleef de twee helften van het rooster opeen en knip de kaarten uit. Op de ene kant staan vragen, op de achterkant staat telkens het antwoord. Leg ze op een stapel met de vraag zijn toevalkaarbovenaan. De kaarten met ten: leg die op elkaar met de ster bovenaan.

Onderaan het blad staan kampkaarten met tenten, dieren (schapen, dromedarissen en runderen) en eten. Knip die ook uit en leg ze per soort. Elke speler kiest een pion.

3) er worden veel kalfjes geboren, je mag één kalfje nemen 4) de moeder van Khaled heeft lekkere gierstpap gemaakt: geef eten aan je linkerbuur.

Wie het hoogste aantal ogen heeft gegooid, begint. Gooi met de dobbelsteen en ga het aantal ogen vooruit op het spelbord.

Als je op een komt, neem je een ‘vraagkaart’ en probeer je het goede antwoord te geven.

Als het juist is, mag je een kampkaart nemen (een tent, een dier of eten).

Als je op een ‘leeg’ vakje eindigt, blijf je gewoon staan.

Als je op een komt, neem je een ‘toevalkaart’ waarop er verschillende mogelijkheden staan.

Telkens je een ‘vraagkaart’ of een ‘toevalkaart’ hebt genomen, leg je die terug onderaan de stapel.

1) het stormt en de tentzeilen waaien weg: je moet al je tenten afgeven

De speler van links is als volgende aan de beurt.

2) er is een dier van de kudde verdwaald: geef een dromedaris of een schaap aan wie de minste kaartjes heeft.

Het doel van het spel is om allemaal het eindpunt 36 te bereiken met zowel eten, tenten als dieren. Lukt dat niet, dan keer je vanaf 36 (de rest van) het geworpen aantal terug. wereldreis - nummer 6 / juni 2015

11

Vrouwen zorgen voor het eten Foto: Oxfam East Africa

bi j d e Kal e n d e rFo to Werkvorm

brainstorm per twee klasgesprek

Dit heb je nodig kalenderfoto

10'

Verloop

Bekijk samen met de leerlingen de kalenderfoto.

Verdeel de klas in groepjes van twee Bedenk vijf woorden die bij de foto passen.

Nadien gaan er twee groepjes bij elkaar zitten en halen de ‘belangrijkste’ drie woorden eruit.

Deze woorden worden op bord rond de kalenderfoto genoteerd.

Elk groepje vertelt klassikaal over zijn gekozen woorden.

een verHa a l u i t d a r F o e r Werkvorm

individueel lezen kruiswoordraadsel opzoeken en invullen

Dit heb je nodig werkblad E en F werkblad G werkblad H atlas eventueel internet

Verloop

De leerlingen lezen het verhaal “Een hoop stenen”. Daarna vullen ze het kruiswoordraadsel op werkblad G in.

Neem de kalenderfoto er nog eens bij.

Door het verhaal weten de leerlingen nu waarover de foto precies gaat.

Klassikaal bouw je met de leerlingen het verhaal op.

Laat enkele begrippen opzoeken (Janjaweed, Baggara*, Darfoer*…) of geef extra uitleg op basis van de Wereldreisinfo.

Verdeel de klas in groepjes.

De leerlingen vullen werkblad H in. Merk bij de kaart van Soedan op dat er grensgeschillen zijn. Als extra laat je de buurlanden invullen, de hoofdstad...

Bespreek achteraf kort.

b i j d e spi e g e l Fo to Werkvorm

gelijkenissen en verschillen zoeken

Dit heb je nodig spiegelfoto kalenderfoto

12

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

30’

10’

Verloop

Toon de spiegelfoto aan de leerlingen en licht toe.

Hoe zou jij je voelen in deze situatie?

Toon daarna ook de kalenderfoto.

De leerlingen zoeken minstens vijf gelijkenissen en ook verschillen tussen de spiegelfoto en de kalenderfoto. De gelijkenissen en verschillen gaan over het thema ‘op kamp’ in beide beelden.

e e n Ho o p st en e n Khaleds moeder inspecteert haar nieuwe woonst. Het bouwsel bestaat uit takken, touw, grasmatten en plastic. De hele ochtend heeft Khaled zijn moeder geholpen. De stevige stokken staken ze rechtop in de grond, daartussen knoopte Khaled de andere takken zorgvuldig met bast en touw vast. Dat zijn de wanden. Voor het dakgeraamte verbinden ze lange buigzame takken in de lucht met elkaar. Ook die takken moesten goed worden vastgebonden. Tot slot hing zijn moeder er grasmatten en stukken plastic overheen. En klaar, of toch bijna… “Woesh!” Daar vliegt een De ezel van Khaled stuk zeil weg. “Gauw Khaled, loop er achter!”

Foto: Falco De wind pakt het zeil een heel eind met zich mee. Het plastic valt op de grond vlakbij hun ezel die rustig staat te grazen. De ezel kijkt op, snuffelt aan het plastic en zet er zijn poot op. Khaled komt er hijgend aan: “Dank je wel, ezeltje.”

“He, jongen!” roept een man. “Is die ezel van jou?”

Khaled antwoordt niet, hij kijkt de man behoedzaam aan. De man is groot en stevig, bovendien draagt hij een deftig pak en glimmende schoenen. Wat moet zo’n vreemde man hier?

“Ik vroeg je wat”, zegt de man.

Khaled knikt traag. Ja, het is hun ezel, het dier helpt hen met spullen te dragen wanneer ze van de ene plek naar de andere verhuizen. Ze zijn nomaden, ze trekken met hun kudde runderen, geiten en schapen van de ene groene plek naar de andere. Daarom moeten ze telkens hun woonst opnieuw opbouwen.

De man klopt met zijn vlakke hand op de rug van de ezel. “Wat kost dat beest?”

“De ezel is niet te koop”, antwoordt Khaled.

“In deze wereld is alles te koop, jongen. Zeg me jouw prijs.”

Maar Khaled schudt beslist met zijn hoofd van nee. Niet alleen hebben ze de ezel nodig, maar het dier is ook Khaleds vriend en een vriend verkoop je niet.

De man knijpt zijn ogen tot spleetjes. Hij noemt een bedrag.

Khaled kijkt hem verbluft aan: “Voor die prijs kun je op de markt twee ezels krijgen.”

De man knikt en steekt zijn hand uit om de koop te sluiten. Maar Khaled schudt de hand niet. De man fluit zachtjes en dan verhoogt hij zijn bod: “Ik geef je de prijs van een hoop stenen, waarmee je een huis kunt bouwen.”

Maar Khaled wil helemaal niet in een huis van steen wonen. Hij houdt ervan om van plek naar plek te zwerven, om steeds ‘onderweg’ te zijn. In een huis van steen zou hij zich opgesloten voelen.

“Waarom gaat u niet naar de markt een ezel kopen?”

Nu lacht de man hard: “Jongen toch, ik ben op weg naar de markt, maar mijn benen zijn moe en mijn voeten doen pijn, daarom wil ik die ezel kopen, hij kan me naar de markt dragen.”

Khaled weet niet wat hij van de man moet denken. Maar hij weet wel dat hij gastvrij moet zijn, daarom zegt hij: “U kunt in ons kamp uitrusten.”

De man knikt goedkeurend en volgt Khaled. Maar nog voor ze bij hun tent zijn, komt Khaleds moeder hen tegemoet: “Wat een verrassing!”

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

13

De man grinnikt en wijst naar Khaled: “Hij herkent me niet eens.”

“Khaled, dit is jouw oom Adil”, zegt Khaleds moeder. Ze zucht blij: “Hoe lang is het ook niet geleden dat we je zagen? Drie jaar? Woon je nog altijd in de stad?”

Oom Adil knikt, hij woont in de stad, want hij heeft er een belangrijke baan: hij is vredesonderhandelaar. Hier in Darfoer, in het westen van Soedan, wordt er al jaren gevochten tussen de Foer* en de Baggara*bevolking. Er komt maar geen einde aan hun strijd. Beiden willen ze land en water.

De Foer willen landbouwgrond. De Baggara, de nomaden, willen grond voor hun vee. De regering staat aan de kant van de Baggara, ze bewapende de Janjaweedmilities. Die milities zijn verschrikkelijk, het zijn duivels te paard: ze plunderen, moorden... Hele dorpen slaan op de vlucht. De plaats waar Khaled en zijn moeder hun kamp hebben opgezet, is zo’n dorp waar de mensen uit weggevlucht zijn.

Khaleds moeder biedt oom Adil thee aan. “En?” vraagt ze. “Komt er een oplossing van het conflict?”

Oom Adil zucht vermoeid: “We praten en praten en praten..., maar beide partijen zijn koppig, niemand die iets wil toegeven. Dat koppig zijn zit in de aard van de mensen hier, nietwaar Khaled?” knipoogt hij.

“Hij wou onze ezel kopen”, zegt Khaled. “Voor de prijs van een hoop stenen.”

Khaleds moeder lacht hard. “Wat moeten wij met een hoop stenen en geen ezel om die te dragen?”

Mijn babyzus vraagt ook aandacht Foto: UNAMID

naam :

14

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

K r u i s wo o r d r a a d s e l bij Het verHaal Horizontaal

Verticaal

1. tijdelijke verblijfplaats met een verzameling tenten 3. land waar Khaled woont 6. het zet zijn poot op het weggewaaide stuk plastic 8. mensen die rondtrekken met hun vee 9. zij hebben de mensen uit het dorp verjaagd

1. een groep vee 2. hiermee wilde de man betalen voor de ezel 4. wat gebruiken ze om hun tent stevig te maken?

5. ĂŠĂŠn van de zaken waaruit de tent is gemaakt 7. van de ene naar de andere plaats trekken 1

2 3 4 5

6

7

8

9

n aam :

Foto: Rita Willaert op Flickr

Foto: Unitarian Universalist Service Committee op Flickr

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

15

over darFoer 1) Kleur het land Soedan en arceer waar Darfoer* ligt.

Foto: UNAMID

2) Hier zie je een ontheemdenkamp in Darfoer. Schrijf vijf zaken op die je treffen.

3) Verbind jouw vijf kenmerken van een tentenkamp in Darfoer aan een kamp bij ons.

Denk hiervoor aan de (vakantie)kampen die jij al hebt meegemaakt. Wie geen idee heeft, mag samenwerken met iemand die wel al eens op kamp is geweest.

........................................................................................

 ........................................................................................

........................................................................................

 ........................................................................................

........................................................................................

 ........................................................................................

........................................................................................

 ........................................................................................

........................................................................................

 ........................................................................................

4) Wat doen deze mensen? ...............................................................................................................................................

Foto: United Nations Photo

Foto: United Nations Photo

Foto: Rita Willaert op Flickr

Wie zijn dat? ...............................................................................................................................................................................

Welke manier zou jij kiezen? ............................................................................................................................................

naam :

16

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

OP KAMP IN DE TUIN Kleine zus Leen wil, net als haar oudere broer Jan, op kamp. Van hun ouders mogen ze kamperen in hun tuin. In het licht is dat leuk. Maar dan wordt het donker. Als ze ’s nachts iets horen, slaat de angst toe. Eerste leesboekje met een eenvoudig, rechtlijnig verhaal, opgebouwd uit korte zinnen met vlotte dialogen. AVI-M3.

VERDONCK, Alja (auteur) & EYCKERMAN, Merel (illustrator).

Wielsbeke: De Eenhoorn, 2010.

Vanaf ca. 6 jaar.

OP KAMP Emma is negen en mag voor het eerst alleen op kanokamp. Ze heeft het erg naar haar zin, vooral met Joep. Dan worden er opeens dingen gestolen. Verhaal in de vorm van een toneelstuk en bedoeld om met twee of meer hardop te lezen, op school of thuis. AVI-M5.

HORSTEN, Jolanda (auteur) & FITZVERPLOEGH, Peter (illustrator) Zwijsen, 2012.

Vanaf 8 jaar.

DARFUR Filmpje van muziekgroep Mattafix over de situatie in Darfoer in 2007. https://www.youtube.com/ watch?v=qQwCCm-H-sU

ZUID-SUDAN EN DARFUR. In deze Samsam met docentenhandleiding komen kinderen uit Soedan aan het woord, kinderen die getekend zijn door angst na de oorlogen en het geweld van de voorbije jaren. Er was eerst de oorlog tussen Noord- en Zuid-Soedan, daarna vooral in Darfoer waar de rebellen in gevecht zijn met de regering en met elkaar. Samsam heeft kinderen in een vluchtelingenkamp geïnterviewd.

Het zijn geen verhalen van zielige slachtoffers, maar kleine portretjes van weerbare kinderen. Kinderen in Zuid-Soedan

en Darfoer willen rust. Ze willen naar school, spelen en zich vrij voelen. Maar vrede maken is blijkbaar moeilijker dan oorlog voeren. De situatie in Soedan is complex.

SCHOUTEN, Liesbeth.

Amsterdam: KIT, 2007.

9 - 14 jaar.

WELKOM IN DARFUR, DIT IS ONS LEVEN. Dit boek geeft de mensen in de burgeroorlog in Soedan een gezicht. Met verhalen, schitterende foto’s en de benodigde achtergrondinformatie weet dit boek op een unieke manier een lastig conflict uit te leggen.

VERHEGGEN, Elwin.

Amsterdam: KIT Publishers, 2009.

Vanaf 15 jaar.

SUDAN. LANDENREEKS. Soedan is in potentie een rijk land. Dit grootste land van Afrika zou de graanschuur van de regio kunnen zijn. Ook bezit het rijke reserves aan olie. Toch denkt iedereen bij Soedan voornamelijk aan de gewelddadige conflicten die het land al decennialang teisteren. De botsingen over het water van de Nijl, de verdeling van de oliegelden en de strijd om goede landbouwgrond worden verergerd door etnische en religieuze tegenstellingen.

VAN BEURDEN, Jos. Amsterdam/ Brussel: KIT-Publishers/ 11.11.11, 2006.

Voor volwassenen.

DARFUR Masterproef geschiedenis over Darfoer, de crisis en de weergave van het conflict in de westerse dagbladpers. Met geografische, demografische en historischpolitieke schets.

DE MEYER, Michaël.

Promotor: Prof. Dr. Baz Lecocq.

Universiteit Gent, 2008.

Voor volwassenen. wereldreis - nummer 6 / juni 2015

17

DE KHALEDQUIZ Hoe heet de jongen uit het verhaal?

In welk land woont Khaled?

Wie is als een vriend voor Khaled?

Van wie is de tent?

Wat doen jongens en mannen?

Waarin woont Khaled met zijn familie?

De tent is van stokken, grasmatten, plastic en‌?

Wat geeft Khaled aan bezoekers?

In welke soort kamp woont Khaled?

Welke dieren zijn er in de kudde?

Waarom moeten ze vaak verhuizen?

Wat gebruiken zij niet voor hun woning?

Wie overviel het dorp?

In welke streek woont Khaled?

Waarbij helpt Khaled zijn moeder?

dromedaris verdwaald

storm: het zeil waait weg

Darfoer

de tent opzetten

nomadenkamp

runderen, schapen en geiten

moeder

voor de dieren zorgen

een beker thee de ezel

stenen touw Soedan

het eten is klaar voedsel zoeken voor de dieren een tent Khaled

wereldreis - nummer 6 / juni 2015

milities

er is een kalfje geboren

18

schaap verdwaald

naam:

de school is geen eiland!

Dat de school geen eiland is, weten we al lang. Maar dat school ook gerust buiten de schoolmuren plaatsvindt, is een idee dat aan belang wint. Breng je klas in de wereld om beter te kunnen werken aan die wereld én aan je klas!

Door een samenwerking aan te gaan met andere actoren in de buurt, creëer je een krachtige leeromgeving. Dit is essentieel voor de leerlingen, voor hun leerkrachten én de samenleving in zijn geheel. Over ons onderwijs is veel te zeggen: het zou sociale “promotie” niet mogelijk maken, het zou kansarme kinderen niet de nodige stimulans geven om het in onze samenleving te maken. Toch is ons onderwijs van opzet democratisch: elk kind met om het even welke sociale, economische of culturele achtergrond is er welkom. Daarom is het zo essentieel dat het leren niet alleen op school gebeurt maar dat ook kinderen leren door de buurt, de leefomgeving, de samenleving. En dat de samenleving leert van de school, van kinderen en hun leerkrachten. Een pleidooi dus om nòg een (virtuele) muur af te breken: die rond de school.

School De Buurt - pompoensoep maken

Zwerfgoed vzw Foto: Barbara Dewyn

Foto: www.debuurt.be

De uitdagingen van onze samenleving zoals kansarmoede, onveilige thuissituatie, discriminatie… kunnen we niet buiten de muren houden. Ze sijpelen niet alleen binnen, maar overstromen soms het klasgebeuren. Zo trokken enkele Gentse scholen vorig jaar (De Morgen, 15 maart 2014) aan de alarmbel. Kinderen komen zonder jas, zonder boterhammen … naar school. Er werd samengewerkt met de sociale kruidenier en met Kringwinkels

STUDIO GLOBO

Huidevettersstraat 165 1000 Brussel 02 520 05 30 wereldreis@studioglobo.be www.studioglobo.be/wereldreis

in de buurt. Maar een school kan natuurlijk niet alles zèlf oplossen. Daarom is samenwerking met buurtwerk, straathoekwerk, OCMW… heel belangrijk.

Meer en meer scholen werken mee aan de “Brede School”. Dit is een samenwerkingsverband tussen verschillende sectoren waaronder één of meerdere scholen.

Zij werken samen aan een brede leer- en leefomgeving in de vrije tijd en op school. Het doel is om maximale ontwikkelingskansen te geven aan álle kinderen en jongeren (www.bredeschool.org). In een samenleving waar sociale ongelijkheid speelt, krijgen niet alle kinderen en jongeren evenveel mogelijkheden. Daarom is het belangrijk dat sportcentra taichi-lessen aanbieden, dat jongeren proeven van theater, dat ze een cursus beatboxen volgen. Of dat we de schoolbib vullen met Sesam-boeken, een uitstap naar de speel-o-theek plannen, een kookworkshop gezonde voeding in het buurtcentrum volgen, in een circusworkshop ongekende talenten laten ontdekken, een schoolmoestuin aanleggen door kinderen én ouderen. Er zijn talloze leuke voorbeelden om de school en de buurt met elkaar in wisselwerking te laten gaan. De kinderen leren ervaringsgericht en de buurt komt in contact met hen die ze anders gewoon voorbij lopen. Zo wordt niet alleen gewerkt aan een Brede School, maar ook aan een brede en vriendelijke samenleving. Want gekend is ook bemind?!

Brede School is een term die vooral wordt gebruikt voor scholen en klassen die zich in kansarme buurten bevinden. Maar waarom er niet van uitgaan dat élk kind ermee gebaat is? Kinderen met veel ‘ontwikkelingskansen’ hebben misschien net een negatief beeld van de buurt of denken alles al te weten. Een buurtwandeling, een stage bij de warme bakker, de kruidenier, de stadsboer… geven veel kansen tot leren. We hebben er allen deugd van om eens buiten de lijntjes te kleuren!

Groene Speelplaats – www.velt.be www.sesamopenu.be www.desocialekaart.be www.studioglobo.be

© 2015 – ISSN: 1375-2219 – 28ste jaargang, nummer 6 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Piet Spanhove, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel | ABONNEMENTEN lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd.

Vraag wijzigingen schriftelijk of via e-mail aan tot één maand voor het aflopen van het abonnement. 10 nummers voor € 18, andere formules mogelijk | INFO EN ADMINISTRATIE Jan Wynants (02 520 05 30, wereldreis@studioglobo.be) | LE MONDE EN CLASSE, de Franstalige uitgave van Wereldreis, wordt uitgebracht door CNCD-11.11.11, www.cncd.be/lemondeenclasse | REDACTIE EN MEDEWERKERS Helga Vande Voorde (02 526 10 92, helga.vandevoorde@studioglobo.be), Karla Stoefs (verhaal), Yvan Houtteman, Mieke Brain, Joris Cools, Tine Lassuyt, Barbara Dewyn, Geert Van Malderen | FOTO’S Sven Torfin/Panos (p. 1, 4), Studio Globo (p. 2), Marie Jeanne Smets (p. 4, 20) | TEKENINGEN Cédric De Mûelenaere | VORMGEVING Marc Vermeiren | DRUK De Wrikker cvba, Berchem

Met de j jonger eugdbeweg ing pe en r b weer n zetten hun t ent op oot zwerven aa v o Foto: M r huis. o r d e nach langs riviere arie Je t, ma n en an n a k e r a k n S u a m nnen n len: de et s a he ze t z o m erkam p