Wereldreis Maart 2011

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 24ste jaargang, nummer 3  Afgiftekantoor Antwerpen X – P912119

MAART 2011

Bangladesh Thema : VERVOER

NIEUWS UIT STUDIO GLOBO Wat zit er in de koffer?

Koffer in de kijker: Pinoy-koffer Deze koffer bevat tal van mogelijkheden om op een ervaringsgerichte wijze de Filippijnen te leren kennen.

In het onderdeel Filippino-Filippina komen kinderen via foto’s, raadsels, voorwerpen en korte activiteiten meer te weten over het dagelijkse leven op de Filippijnen.

In het luik Pinoy Food pluizen de kinderen vijf ontdekdozen uit. Via doefiches, foto’s, voorwerpen en voedingsmiddelen maken ze kennis met vijf Filippijnse kinderen en hun voedingsgewoonten.

Ken je al de ruime waaier voorwerpenkoffers van Studio Globo? Ze vormen een mooie instap om een mondiaal project op te zetten of om lessen Wereldoriëntatie concreet te maken.

Aanleidingen om met een koffer aan de slag te gaan, kunnen heel divers zijn: een mondiale dag, een nummer van Wereldreis dat je eens uitgebreider wil uitwerken, een gebeurtenis uit de actualiteit, …

De koffers bevatten een reeks authentieke voorwerpen, mediamaterialen (foto’s, video, cd-rom of dvd) en een pak begeleidingssuggesties. Met gebruiksvoorwerpen, kleding

of instrumenten komt een andere cultuur tot leven.

Elk voorwerp heef t zijn eigen verhaal.

Vandaar dat het werken met voorwerpen uit andere landen kinderen geweldig boeit.

Het kan een concrete instap zijn om meer openheid en respect voor andere culturen los te weken en verwondering op te wekken voor de vindingrijkheid en levenskracht van mensen uit het Zuiden. Vanuit het verhaal achter de voorwerpen kan op een positieve manier verbondenheid met mensen wereldwijd groeien.

Je lessen of de klas opluisteren?

De klasbib aanvullen?

Dat kan snel en gemakkelijk via www.11.be/winkel. ÝÛ Mggjd]]kZg]c]f ÝÛ C]]kZg]c]fÛnggjÛ\]Û]]jkl]ÛlglÛ\]Û\]j\]Û_jYY\ ÝÛ D]]jÛ\YfÛ~ Û[\¿k ÝÛ M]jbYYj\Y_kcYd]f\]j ÝÛ ;n\¿k ÝÛ N]j]d\Zgdd]f ÝÛ @f^gjeYla]n]ÛZg]c]f ÝÛ =glgcY\]j ÝÛ G]l]jkÛo]j]d\cYYjl ÝÛ CYf\]fj]]ckÛnggjÛlg]_Yfc]dabc]Ûaf^gjeYla]Ûgn]jÛ meer dan 75 landen ÝÛ Gg"ra] ÝÛ 8ldYk ÝÛ C]]jjabc]Ûhmrr]dkÛ]fÛZgmohYcc]ll]f ÝÛ

Ten slotte bevat de koffer ook bouwstenen om een Filippijnse fiësta te houden: meezingen met Pinoy-rock, Pinoy-games spelen, proeven van de Pinoy-food, ...

De inhoud: een handleiding, een video, cd’s, foto’s, 5 ontdekdozen met voorwerpen, doe-, zoek-, lees- en spelenfiches en een kaft met materiaal om de fiësta op te vrolijken (cd’s, knutselfiches, dansfiches, spelenfiches).

De koffer is te huren voor 22 euro per week, in elke afdeling van Studio Globo.

Het volledige aanbod met voorwerpenkoffers vind je op www.studioglobo.be

VOORWOORD

INHOUD

Beste lezer, Neem je ook af en toe de trein? Met de trein reizen, is een interessante manier om je kijk op de wereld te verruimen. Je passeert langs plaatsen waar je te voet of met de wagen niet zo gemakkelijk komt. Van de mooiste natuur tot de grauwe achterbuurten van de stad, altijd weer ontdek je nieuwe beelden. En als je het even treft, ontmoet je oude bekenden of kleurt een kennismaking met interessante medereizigers je dag.

Ook met Wereldreis bieden we jou en je leerlingen de kans om regelmatig van de bekende paadjes af te stappen. Anders dan de snelle passage van de trein door het landschap, nemen wij elke maand ruim de tijd voor een halte.

We staan stil bij de foto en maken plaats om nieuwe mensen te ontmoeten en boeiende ervaringen op te doen.

Goeie reis!

J.D.

COLOFON

© 2011

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo (Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, F 02 502 81 01) Weblink www.studioglobo.be/wereldreis

Nieuws uit Studio Globo : Wat zit er in de koffer ?

Koffer in de kijker : Pinoy-koffer ......... 2 11.11.11 : Je lessen of klas opluisteren ?

De klasbib aanvullen ? ....................... 2 Voorwoord ...................................3 Wereldreisinfo Landeninfo Bangladesh ..............4 Heb je al gehoord van ... fietsriksja's ? ...........................4 Foto-info .................................5 Thema-info : Vervoer .................5 Reiswoordenschat .....................5 Wereldreistips en werkbladen Eerste graad ..........................6-8 Fietsriksja ...............................7 Transportmemory ......................8 Tweede graad ....................... 9-11 Brief van Lien ......................... 10 Te gekke woorden .................... 11 Derde graad ........................12-17 Webtips ................................. 13 Voer voor boekenwurmen .......... 13 Elke dag een avontuur .......... 14-15 Avontuur op het spoor ? ........... 16 Spoor je mee ? ...................... 17 Tekening van de kalenderfoto .... 18 Leerkracht aan het woord : Marijs Kempynck .......................... 19 Spiegelfoto ................................. 20

Le monde en classe (vertaling van Wereldreis) is een uitgave van CNCD-11.11.11 (Handelskaai 9, 1000 Brussel, F 02 250 12 63) www.cncd.be/lemondeenclasse

Abonnement : 10 nummers + affichekranten bij de 11.11.11-campagne voor € 16 Zie weblink voor andere formules. Abonnementen lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd. Vraag wijzigingen schriftelijk, via fax of via mail tot één maand voor het aflopen van het abonnement.

Losse nummers zijn verkrijgbaar voor € 1,60 + verzendingskost. Bankrekening : BE56 0682 3525 0588 Administratie : Jan Wynants (T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be) Redactie en medewerkers : Helga Vande Voorde (T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.be), Jan Debonnet, Stefaan Van den Abbeele, Chris Verschooten (verhaal), Nancy Van Remoortel, Stefan Potums, Aurèle De Clercq, Frans Meul, Bob De Pooter Tekeningen : Jos Verhulst Foto's : G.M.B. Akash (kalenderfoto); Gilderic /www.flickr.com (spiegelfoto); Liesbet De Pooter (p. 2); Marijs Kempynck (p. 19) Vormgeving : Marc Vermeiren Druk : De Wrikker cvba, Berchem Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding.

Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - 11.11.11 v.z.w. en met de steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking

Wereldreis - 2011/3 - 3

Bangladesh LANDENINFO Landschap Het grootste deltagebied ter wereld wordt gevormd door de Ganges, de Brahmaputra en de Meghna. Bovendien is het land bijna volledig plat. Moessonregens zetten elk jaar een derde van het land onder water en zorgen voor aangeslibd land dat zeer vruchtbaar is.

Rijst en jute, twee van de voornaamste gewassen in Bangladesh, zijn bovendien waterminnende planten. Maar buitengewone overstromingen, die vroeger eerder uitzonderlijk waren maar nu om de drie tot vier jaar voorkomen, zaaien dood en vernieling en vergen heel veel van het legendarische herstellingsvermogen van de Bengalezen.

Geschiedenis Bangladesh is een relatief jonge natie (1971), maar heeft een heel rijke geschiedenis. Bij de onafhankelijkheid van Brits-Indië werd het Indische subcontinent opgedeeld in India en Pakistan.

Oost-Bengalen waar de meerderheid van de bevolking islamitisch was, werd een deel van Pakistan. Terwijl West-Bengalen met dezelfde taal, traditie en cultuur, maar waar vooral hindoes wonen, bij

India werd gevoegd. De directe aanleiding tot een korte maar hevige ‘bevrijdingsoorlog’ was de weigering om het Bengali te erkennen als nationale taal.

Ook de economische uitbuiting door West-Pakistan speelde een rol.

Bevolking Er zijn 168 miljoen Bengalezen. Dhaka is de hoofdstad en tegelijkertijd de grootste stedelijke metropool. (Groot) Dhaka telt 6,7 miljoen inwoners en het aantal groeit sterk. Bangladesh kent een jaarlijkse bevolkingsaangroei van bijna 1,3 %. Bijna 90 % is moslim, 9 % is hindoe. 73 % van alle Bengalezen woont op het platteland. Toch kent het land een toenemende urbanisatie. Veel mensen trekken naar de steden in de hoop er een betere en veilige toekomst op te bouwen. Maar vaak komen zij van de regen in de drop en leven zij in armoede in sloppenwijken.

HDI : Bangladesh staat 129ste in de wereld met een lage 0,469.

Economie Textiel is vandaag het belangrijkste exportproduct. 90% van alle arbeiders zijn vrouwen. De opkomst van de textielindustrie heeft dan ook voor een belangrijke sociale verandering gezorgd. Voordien was het voor een vrouw ongepast om alleen te reizen of buitenshuis te werken. Toch wil dit niet zeggen dat ‘purdah’, of de afzondering van vrouwen in hun eigen leefwereld, niet meer aanwezig is. De meeste (jonge) vrouwen gaan te voet naar hun werk en vermijden bijvoorbeeld overvolle bussen waar fysiek contact met mannen vaak onvermijdelijk is.

Ook binnen de fabrieken zelf wordt contact met mannen zoveel mogelijk vermeden, o.m. via duidelijke werkverdelingen die seksegebonden zijn.

Munt : Bengalese taka, BDT 1 = 0,0107 euro.

Wereldreis - 2011/3 - Wereldreisinfo - 4

HEB JE AL GEHOORD VAN …

FIETSRIKSJA’S ?

De fietsriksja kan als nationaal symbool worden beschouwd. Hij is niet vervuilend, een ideaal vervoermiddel in het vlakke landschap en een belangrijke motor voor de economie. Bangladesh heeft een bloeiende fietsindustrie. De fietsriksja’s worden grotendeels lokaal geproduceerd en daarnaast groeit de export van fietsen.

De fietsriksja’s zijn dikwijls voor een groot deel uit gerecycleerd materiaal gemaakt.

Fietsreparaties gebeuren langs de weg en geven veel kleine ondernemers werk. Zij voeren met een minimum aan materiaal de nodige herstellingen uit.

Drie vierde van alle fietsriksja’s is in stedelijke gebieden te vinden, maar de bestuurders zijn vaak migranten van het platteland. Wegens enorme opstoppingen in het drukke stadscentrum mag de riksja in bepaalde gedeelten van de stad niet meer rijden.

De fietsriksja’s zijn allemaal zeer kleurrijk en opzichtig geschilderd. Elke vierkante centimeter is versierd. De explosie van kleuren is een plezier voor het oog. De fietsriksjakunst ontstond tijdens de onafhankelijkheidsstrijd tegen Pakistan, toen patriottistische afbeeldingen geschilderd werden, bijvoorbeeld afbeeldingen van mensen die een groet brachten aan de Bangladeshi-vlag. Vandaag zijn de thema’s sterk onderhevig aan trends.

Terwijl de elite traditioneel neerkeek op deze vulgaire kunstvorm, worden riksjadecoraties meer en meer erkend als een belangrijke volkskunst.

Verkeersopstoppingen zijn dagelijkse kost. Het aantal verkeersongevallen ligt verontrustend hoog.

De Bengalese luchtvaartmaatschappij Biman verzorgt interne vluchten vanuit de hoofdstad Dhaka naar de andere belangrijke steden. De tarieven voor vliegtickets zijn in Bangladesh verhoudingsgewijs erg laag, maar altijd nog ongeveer 3 keer zo duur als het duurste treinkaartje.

FOTO-INFO Wij zien een trein door het groene landschap rijden. Er hangen mensen langs beide kanten van de trein. Er zitten ook heel wat reizigers bovenop de trein. De jonge man vooraan op de foto die ons aankijkt, draagt een vest en een lungi, een stuk stof dat mannen rond hun lendenen draperen. De reizigers zijn pendelaars en zij zitten boven op de trein omdat de treinen overvol zitten of omdat zij geen geld hebben om een treinticket te kopen. Het is een zeer typisch beeld.

THEMA-INFO : VERVOER

De mens beschikt over een veelheid van transportmiddelen om zich van de ene locatie naar de andere te verplaatsen, zoals fiets, motor, auto, trein, boot, slee en vliegtuig. Voor het gebruik van een aantal van deze transportmiddelen is het belangrijk dat de nodige infrastructuur aanwezig is : zonder wegen bijvoorbeeld is het moeilijk om auto’s, vrachtwagens en bussen te gebruiken, zonder sporen rijden er geen treinen.

Het is de infrastructuur die in Bangladesh vaak te wensen over laat. Er zijn in Bangladesh 2 768 km spoorwegen,

20 782 km verharde wegen en ongeveer 5 968 km waterwegen. Terwijl de trein en de boot in Bangladesh nog steeds de belangrijkste transportmiddelen zijn, groeide de afgelopen jaren vooral het wegverkeer.

Het treinverkeer blijft belangrijk in Bangladesh omdat het veel mensen tegelijkertijd kan vervoeren. In een volkrijk land is dat natuurlijk erg belangrijk. Het treinnetwerk dateert, net zoals dat van India en Pakistan, van de tijd van de Britten en bestrijkt alle districten van Bangladesh. De kwaliteit van de dienstverlening laat dikwijls te wensen over. Er is veel geld voor nodig. Materiaal moet meestal vanuit het buitenland ingevoerd worden. En voor een uitbreiding van het spoorwegnet moeten meestal ook bruggen aangelegd worden.

Hoewel Bangladesh een land van waterlopen is en het vervoer per boot relatief goedkoop is, wordt het watertransportsysteem nog onvoldoende uitgebaat. De regering heeft in de laatste jaren wel al extra inspanningen gedaan om meer gemechaniseerde boten in gebruik te nemen en de bestaande boten te moderniseren. Soms is vervoer per water de enige optie, bijvoorbeeld tijdens de moessonregens wanneer een deel van de wegen onberijdbaar is.

Toch verloopt meer dan 80 % van al het passagiersvervoer in Bangladesh via de weg. Voor een buitenstaander komt het verkeer op de weg erg chaotisch over. De meeste chauffeurs negeren de verkeersregels. ’s Nachts rijden is geen sinecure, want de wegen zijn totaal niet verlicht, zelfs niet in steden.

Wereldreis - 2011/3 - Wereldreisinfo - 5

Elk openbaar vervoermiddel in Bangladesh heeft capaciteitsproblemen : bussen, treinen en boten zitten vaak overvol. Er zijn nu eenmaal zeer veel mensen die het openbaar vervoer nemen. Dit leidt tot veel zwartrijden en jammerlijke ongevallen. Het vervoer in Bangladesh is dan ook zeker één van de grote uitdagingen in de nabije toekomst.

In de hoofdstad Dhaka is het zoals in veel miljoenensteden in zulke landen.

Het krioelt er van de auto’s, waaronder een massa taxi’s, riksja’s, bestelwagens, bussen e.d. Ook de fietsriksja’s nemen in aantal toe. Dit zorgt niet alleen voor enorme chaos, oponthoud, tijdverlies, economisch verlies, maar ook voor enorme milieuproblemen. Dit oplossen vergt een heel degelijk beleid, voldoende budget en duidelijke afspraken. Wat uiteraard ook zou helpen is de ontwikkeling of opwaardering van het platteland.

Dan zouden er minder inwoners naar de stad trekken en zou de ‘drukte’ daar wat afnemen.

REISWOORDENSCHAT riksja : licht tweewielig door één man getrokken voertuig spoorwijdte : afstand tussen twee sporen, varieert voor treinen van 1 000 tot 1 676 mm (= 5 ½ voet).

Eerste graad BIJ HET THEMA We starten met de reiservaringen van de kinderen. “Ben je al op vakantie geweest ? Hoe ga je daar naartoe ? Ben je ook al met de trein op reis geweest ? Had iedereen een zitplaats ?

Waar haal je een treinkaartje ? Hoe gaan je papa en mama naar hun werk ?” De leerlingen sommen de verschillende vervoersmiddelen op.

Een ander vervoermiddel dat je ook veel ziet in Bangladesh is de fiets. Niet de fiets zoals wij hem hier bij ons kennen, maar een fietsriksja. Die fiets heeft drie wielen en een dakje.

Je kunt je ermee laten vervoeren zoals in een taxi. Zij zijn allemaal zeer kleurrijk en opzichtig geschilderd.”

Enkele weetjes over de trein… Niet elke trein stopt in elk station. Een stoptrein doet dat wel. Je hebt ook dubbeldektreinen. Sommige treinen vervoeren ook de auto’s van de passagiers. Terwijl de trein rijdt, slapen de passagiers rustig in de treinwagons. Er zijn ook treinen die in een tunnel onder de zee rijden. Op het perron kun je zien waar de trein naartoe gaat en hoe laat hij vertrekt.

Op het bord hangen duidelijke prenten van verschillende vervoersmiddelen. Werk nu met geluidsfragmenten. Leerlingen duiden dan de juiste prent aan. Misschien kun je even de straat op om te luisteren naar de omgevingsgeluiden. Wat hoor je en uit welke richting komt het geluid?

BIJ DE WERKBLADEN Op werkblad A zie je een tekening van een fietsriksja. “Versier de fiets zo mooi je kan met kleurpotloden en stiften. Teken er bloemen, vogels, de zon… op.

Teken daarna jezelf in of op de fiets. Knip je fiets uit en maak met je vriendjes een drukke straat in Bangladesh.”

BIJ DE FOTO “Welk vervoersmiddel zie je hier ? Zou dat een trein uit ons land kunnen zijn ? Zou jij graag meerijden met deze trein ?

Waarom wel/niet ?” De foto is genomen in Bangladesh.

Situeer het land even op de wereldkaart of globe.

Op werkblad B staan verschillende vervoermiddelen : een boot, een overvolle trein en een fietsriksja uit Bangladesh.

Geef aan elk kind één kopie van het werkblad zodat ze hun eigen memoryspel kunnen maken.

“Maak twee bij elkaar horende prentjes door ze dezelfde kleur te geven. Doe dat zo voor elk van de prentjes.

Is alles gekleurd dan kun je met je vriendjes je eigen memoryspel spelen. Leg de prentjes omgekeerd op je bank. Om de beurt mag je 2 prentjes omdraaien. Komen zij overeen, dan heb je geluk en mag je ze houden. Anders moet je ze terug leggen.”

“Al deze mensen rijden naar hun werk. Er hangen langs beide kanten van de trein mensen. Er zitten ook heel wat reizigers bovenop de trein. Zij zitten daar omdat de treinen overvol zitten of omdat zij geen geld hebben om een treinticket te kopen. De treinconducteur komt toch niet naar boven om te controleren of je wel een ticket hebt ! Er zijn nu eenmaal teveel mensen die het openbaar vervoer nemen in Bangladesh.

Jammer genoeg gebeuren er ook veel ongevallen.

Wereldreis - 2011/3 - Wereldreistips - 6

Fietsriksja Hier zie je een tekening van een fietsriksja. Versier de fiets zo mooi je kunt met kleurpotloden en stiften. Teken er bloemen, vogels, de zon ‌ op.

Teken daarna jezelf in of op de fiets. Knip je fiets uit en maak met je vriendjes een drukke straat in Bangladesh.

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad A - 7

Transportmemory

boot

boot

trein

trein

fietsriksja

fiets

Hier zie je transportmiddelen uit Bangladesh.

Vul aan met vervoermiddelen bij ons.

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad B - 8

Tweede graad EINDTERMEN

BIJ DE FOTO

Nederlands – lezen 3.3, schrijven 4.4 en 4.8, strategieën 5.1 t/m 5.4 Wereldoriëntatie – mens 3.1 en 3.4, techniek 2.14 Muzische vorming – 1.4 en 1.5 BIJ HET THEMA Vervoer is een dankbaar thema. Alle kinderen zijn gefascineerd door boten, treinen, vliegtuigen enz. Alles kun je hierbij betrekken : mens, maatschappij, milieu, technologie, vroeger en nu, ruimte, techniek en beeldende vorming.

Maar ook naar de lessen wiskunde en Nederlands zijn er veel aanknopingspunten.

Brainstorm met de klas De leerkracht schrijft het woord ‘trein’ op bord en de leerlingen mogen vrij associëren. Het kan gaan over gevoelens, ervaringen, mensen, materiële zaken enz. Stimuleer hen om breed te denken. Dit is trouwens steeds een leuke techniek om een thema te starten. We gaan wat dieper in op de associaties over ‘op reis gaan’ en vertellen dat de foto en de brief ook met de trein te maken hebben.

Wij bespreken de foto a.d.h.v. een aantal gerichte vragen : “Wat zie je ? Op welke plaats in de wereld zou die foto genomen kunnen zijn ? Waarom denk je dat ? Wat valt je op ?

Wat doen deze mensen daar, denk je ? Welke kleuren zie je ? Is dit een foto van nu of van vroeger ? Hoe zie je dat ?

Welk gevoel krijg je bij het kijken naar deze foto ? Kun je een woord bedenken dat voor jou bij deze foto past ?”

Op een aantal vragen kunnen we nog geen antwoord vinden.

Misschien vinden we dat in de brief van Lien ?

BIJ DE WERKBLADEN De brief van Lien De brief (werkblad C) wordt in stilte gelezen. Nadien gaan de leerlingen per twee alle woorden aanduiden die zij niet begrijpen.

Klassikaal zoeken wij samen naar verklaringen en activeren de voorkennis van de hele groep.

Je staat verbaasd hoeveel kennis er in een klas aanwezig is.

De zaken die de leerlingen niet begrijpen, kunnen door de leerkracht worden verklaard of kunnen worden opgezocht.

Laat de leerlingen in hun eigen woorden vertellen waarover de tekst gaat. Bijkomende vragen : “Zou jij ook graag op die trein zitten ? Wie heeft er ook al eens iets meegemaakt dat spannend was ? Vertel er eens over ? Wat is jouw favoriete vervoermiddel ? Waarom?”

Als leerkracht is het zeker interessant om een wereldkaart bij de hand te hebben om Bangladesh te situeren. Heel mooi is natuurlijk om een wereldkaart te hangen waar elke maand een nieuw kaartje (met foto) bijkomt na het lezen van de brief van Lien. In veel klassen is dit al een traditie geworden.

Te gekke woorden !

Werkblad D vormt de start van een activiteit ‘creatief schrijven.’

De woorden worden samen gelezen en besproken.

Dan wordt de opdracht gelezen en gaan de leerlingen aan de slag.

Na een gezamenlijke bespreking gaan de leerlingen zoveel mogelijk voertuigen op een ‘gekke’ manier voorstellen. Indien nodig kunnen we vooraf samen een lijstje met mogelijke voertuigen opstellen. We kunnen de woorden presenteren via een boekje of tentoonstelling, waarbij tekeningen of foto’s van voertuigen worden gecombineerd met alle gevonden woordbeelden. Leuke resultaten gegarandeerd !

Wereldreis - 2011/3 - Wereldreistips - 9

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad C - 10

Te gekke woorden !

Bekijk deze woorden eens. Wat staat er geschreven ? Deze gekke woorden krijg je door tegelijk te tekenen en te schrijven.

Probeer het nu zelf eens hieronder met het woord TREIN. Tips : 1. Oefen eerst op een kladblaadje tot je een goed ontwerp hebt gevonden.

2. Aandachtspunt : doe het zo dat het woord toch nog leesbaar blijft.

3. Controleer nadien : is de voorstelling duidelijk en is het woord leesbaar ?

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad D - 11

Derde graad EINDTERMEN Nederlands – spreken/lezen 2.5-2.7, 3.4 en 3.5 Nederlands – schrijven 4.6 Wereldoriëntatie 2.5, 5.8 en 7 Muzische vorming – beeld 1.3-1.5 WERKEN MET DE FOTO

“Wat zie je ? Waar denk je dat de foto genomen is ? Wat treft je op de foto ? Hoe ziet de trein er uit ? Wat had je niet verwacht bij dit beeld van een rijdende trein ? Wat is anders dan bij ons ? Zie jij bepaalde risico’s / gevaren ? Zo ja, welke ? Vinden sommigen dit misschien ‘wijs, cool’ ?

Zo ja, waarom ? Bemerk wel dat het praktisch uitsluitend jongeren zijn die bovenop de trein zitten. Waarom, denk je ?” Minder financiële mogelijkheden, nog niet zo beducht voor de gevaren …

Vertrek vanuit de uiterlijke kenmerken van de jongeren om het land te bepalen waar deze foto werd genomen.

Eventueel zelf aanbrengen en dan laten aanduiden op een wereldkaart of op een wereldbol.

Geef enige algemene informatie over Bangladesh (of laat het opzoeken), een relatief ‘jong’ land tussen enkele grote broers, met toch een rijke geschiedenis en heel wat problemen (zie Reisinfo).

Zo komen we tot de transportproblemen. Voor de treinen : overvol, tickets vaak te duur, zwartrijden, jammerlijke ongevallen als gevolg van het aan de trein te hangen of bovenop de trein reizen … Maak een vergelijking met ons land : wel voldoende treinen, passagiers buiten de wagons onvoorstelbaar, zwartrijden verboden.

HET OPENBAAR VERVOER IN BANGLADESH IN EEN NOTENDOP De overheid heeft een redelijk dicht netwerk van busdiensten door het hele land. Daarnaast bieden ook enkele private busmaatschappijen hun diensten aan. Busreizen zijn over het algemeen goedkoop, maar de bussen zitten dan ook overvol.

Bovendien moet je assertief genoeg zijn om een plekje te bemachtigen. Dit geldt niet voor de expresbussen, waarvoor slechts zoveel kaartjes verkocht worden als er zitplaatsen zijn.

Voor deze bussen moet men van tevoren wel reserveren.

Helaas gebeuren er redelijk veel busongelukken en dit vooral door de wat roekeloze rijstijl van de chauffeurs.

De trein is een goed alternatief voor mensen die wat rustiger willen reizen. Het spoorwegnetwerk verbindt de grootste steden met elkaar, maar heeft ook zwakke plekken. Rivieren zonder brug moeten per boot overgestoken worden en er worden veel omwegen gemaakt langs de rivieren. Een andere moeilijkheid zijn de verschillende spoorwijdtes in het oosten en het westen van het land. Ook zijn de tickets niet voor iedereen betaalbaar.

Het laatste en traditioneel gezien belangrijkste vervoermiddel in Bangladesh zijn boten. Boottochten duren over het algemeen vrij lang en zijn dus vooral een optie voor reizigers met meer tijd.

BIJ HET VERHAAL Dat vervoer een grote rol speelt in het leven van de jongeren is duidelijk (werkblad E en F). Bij gebrek aan een eigen vervoermiddel zijn zij aangewezen op het openbaar vervoer. Doch dit is eigenlijk ontoereikend in het overbevolkte Bangladesh.

Zo zitten treinen en bussen steeds overvol, met alle problemen van dien. Moeder vindt het dan ook te gevaarlijk voor de twee meisjes om de bus te nemen en daarom gaan zij met de fietsriksja naar de fabriek. Zij denkt ook liefst zo weinig mogelijk aan de gevaarlijke treinritten van Alim bovenop de wagons … Bij ons is dit gewoon uitgesloten. Je mag er niet aan denken dat vanaf morgen bepaalde passagiers bovenop de wagons gaan zitten. Trouwens met de snelheden die treinen tegenwoordig ontwikkelen, is het onmogelijk.

Hieronder de oplossingen van werkblad G : 1. a) Alim stopt met zijn studies en gaat werken ; b) de meisjes nemen elke dag een fietsriksja ; c) Alim zit liever bovenop de trein om zich te verplaatsen.

2. a) promotie, b) groter inkomen, c) hij werd met de boot naar school gebracht.

3. a) overstroming, b) de spanning, de kick.

4. eigen antwoorden

Wereldreis - 2011/3 - Wereldreistips - 12

ONTSTAAN VAN DE TREIN EN SOORTEN TREINEN George Stephenson (1781-1848) staat bekend als de uitvinder van de stoomlocomotief. Zijn vader werkte als stoker bij een kolenmijn en George werd ook machinist in de mijn.

Hij had veel belangstelling voor techniek en vooral voor de stoommachine. Hij werd gepromoveerd tot onderhoudsmonteur en kreeg toestemming om met de stoommachine te experimenteren. In 1814 had hij zijn eerste stoomlocomotief gebouwd ; deze locomotief was in staat om 30 ton steenkool met een snelheid van 4 mijl per uur (6,44 km/u) te trekken.

De eerste locomotief op rails was een feit.

In 1821 startte de bouw van de spoorlijn tussen Stockton en Darlington. Oorspronkelijk was het de bedoeling om paarden te gebruiken om de metalen wagons over de metalen rails te laten rijden. Nadat de bedrijfsdirecteur Stephenson ontmoette, werden de plannen gewijzigd. In september 1825 had Stephenson zijn nieuwe locomotief voor deze spoorlijn ontworpen. Op 27 september 1825 werd de lijn geopend.

De Locomotion, bestuurd door Stephenson, trok 80 ton aan kolen en lood en deed er twee uur over. Hij bereikte een topsnelheid van 24 mijl per uur (38,6 km/u) en legde de afstand van 9 mijl (14,5 km) in 1 ruk af. Het eerste passagiersvoertuig was bij wijze van experiment ook aangehecht, met aan boord enkele personen.

In ons land reed de eerste trein tussen Brussel en Mechelen in 1835. Dit was ook meteen de eerste passagierstrein op het Europese vasteland. Hierover kun je heel wat vernemen bij een bezoekje aan “Spoorwegmuseum De Mijlpaal” te Mechelen.

Van stoom over diesel naar elektriciteit. De eerste personentreinen reden op stoom. Daarvoor waren kolen en water nodig. Dit nam heel wat ruimte in beslag en voor lange afstanden diende er regelmatig ‘bijgetankt’ te worden. Ook veroorzaakte de stoom enorme wolkuitstoten en kon er niet onmiddellijk vertrokken worden. Die ‘bijwerkingen’ verdwenen deels toen Rudolf Diesel de dieseltrein uitvond.

Die treinen werden heel populair, vooral in de VSA. Dieseltreinen moeten echter ook bijtanken. Elektrische treinen hoeven dit niet te doen, zijn stiller en milieuvriendelijker en daarom momenteel de meest voorkomende.

Verwerking Oplossingen voor werkblad H : 1) vrij (hier kan Technopolis aangehaald worden als ontdekkingsplaats van techniek)

t IFU HJOH TOFMMFS t [XBBSEFSF MBTUFO LPOEFO XPSEFO WFSWPFSE t EF NBDIJOF XFSE OJFU ANPF 3) negentiende 4) Parijs 5) eigen antwoord 6) de Oosterschelde (vroeger de belangrijkste tak van de Schelde in de delta gevormd door Schelde, Maas en Rijn).

Voor de handige harry’s Mits wat zoeken, vind je heel wat ideeën op webpagina’s en in diverse knutselboeken. Zo vind je op www.kinderpleinen.nl afdrukken van de eerste treinen die je kunt kopiëren, uitknippen en vouwen. Enkel nog dichtkleven en beschilderen.

WEBTIPS Bangladesh www.landenweb.net www.samsam.net http://nl.wikipedia.org/wiki/Bangladesh Vervoer, treinen http://nl.wikipedia.org/wiki/Trein http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/Trein : Nederland http://ict.axland.be/nmbs/soorten_treinen.html : ontdek de trein http://en.wikipedia.org/wiki/Bangladesh_Railway * Youtube filmpjes met Bengalese treinen : www.youtube.com/watch? v=JOBCWN8HWXs v=D_JbKqDGoeA v=NCFFho4_5Bs v=rwKEX2U4TRw v=hMVzFy5Axgw v=Bym9Zds93rA

VOER VOOR BOEKENWURMEN - Bangladesh. BUTLER, S. London : Lonely Planet Publications, 2008.

- In the eye of the storm. Life on an island in Bangladesh.

MARCOVITCH, L. Somerset : Actionaid, 2003.

- Met de trein. VAN SONDEREN, J. Groningen, WoltersNoordhoff, 2003.

- Over-leven in ontwikkelingslanden. MUDDE, A. Hilversum : Teleac NOT, 2006.

- Riksja rijden. S. Amsterdam : K.I.T., oktober 2005.

- Vervoer. ROYER, A. & CERISIER, E. Aartselaar : Zuidnederlandse uitgeverij, 2005.

Wereldreis - 2011/3 - Wereldreistips - 13

Elke dag een avontuur Alims moeder heeft een zwakke gezondheid en dat brengt heel wat kosten met zich mee. Gelukkig zorgen zijn twee oudere zussen mee voor het inkomen. Zij werken in Tongi zelf, in een textielfabriek. Vroeger was het niet zo eenvoudig voor vrouwen om uit werken te gaan. Maar dat is gelukkig al enkele decennia geleden.

Zonder de hulp van zijn zussen zou Alims familie het nooit overleefd hebben na de dood van zijn vader.

Alim was nog maar zes toen zijn vader verdronk.

Dat gebeurde tijdens de grote overstromingen van 1998. Zijn vader was gaan vissen en zij hebben hem nooit meer terug gezien. Hun huis in Kachirchar, in het noordwesten van Bangladesh, werd helemaal verwoest. Alims moeder besloot toen met haar drie Alim glimlacht tevreden. De frisse wind die de trein kinderen naar Dhaka te trekken, in de hoop dat zij veroorzaakt, geeft een heerlijk gevoel van afkoeling. daar een manier zou vinden om haar jonge gezin van Zijn lange werkdag zit erop en hij is op weg naar huis. de hongerdood te redden.

Thuis, dat is in Tongi, een klein voorstadje op zo’n twintig kilometer van Dhaka-centrum. Alim pendelt Zij kwamen uiteindelijk terecht in Tongi. Zijn moeelke dag van Tongi naar Dhaka en terug, soms met der vond snel werk in een textielfabriek en toen zijn de bus, maar meestal met de trein, omdat hij dat het zussen Jhuna en Runa 12 en 14 werden, gingen zij er leukste en het spannendste vindt. ook werken. Hoewel zijn moeder vond dat hij verder moest studeren, had Alim er niet veel zin in. En toen Hij werkt als theejongen voor een telecommunicatie- zijn moeder zo ziek werd dat zij niet meer kon gaan bedrijf in Dhaka. Honderden kopjes thee serveert hij, werken, gaf Alim de brui aan de school en zocht hij op elke verdieping van het grote bedrijf, voor personeel zelf een baantje. en bezoekers. Hij heeft er zijn handen mee vol, loopt de hele dag doorheen het hele gigantische gebouw en Als Alim terugdenkt aan zijn vader, denkt hij meteen is best wel moe als hij naar huis gaat. aan boten. Alim herinnert zich nog goed hoe zijn vader hem tijdens de moessonregens met zijn visserssloep Zoals altijd zit de trein ook vandaag weer overvol. naar school bracht. Bangladesh kent elk jaar overstroPendelaars hangen naast de trein en ook bovenop de mingen en dan zijn boten op veel plaatsen het enige trein is het behoorlijk druk. Alim heeft gelukkig een transportmiddel. Alim vond het een prachtig zicht, al plekje kunnen veroveren waar nog niet veel volk zit. die kleine bootjes op weg naar werk en school. Nog Zoals gewoonlijk zit hij bovenop de trein, op het dak. altijd houdt hij van boten en samen met de trein zijn Hij doet dat niet alleen omdat de trein altijd zo vol dat zijn favoriete transportmiddelen. Hij droomt erzit, maar ook omdat hij dat spannend vindt. Het geeft van om ooit eens met een groot schip op reis te gaan, hem een gevoel van vrijheid en een prachtig uitzicht maar of dat zal lukken, weet hij niet. op de omgeving. Ook spaart hij zo een treinticket uit, want hier boven komt de conducteur niet langs Zijn zussen Jhuna en Runa nemen elke dag een om de kaartjes te controleren ! Twee keer per dag een fietsriksha naar de fabriek, want Alims moeder vindt treinticket, zes dagen per week : ook al zijn de tickets de overvolle bussen veel te gevaarlijk. Dat haar zoon niet zo duur, het zijn samen toch heel wat taka’s die dagelijks bovenop de trein zit, daar wil zij liever niet hij niet moet uitgeven. Alim voelt er zich niet schul- teveel aan denken. Zij maant hem elke ochtend aan dig over. Hij heeft een job die hem een regelmatig om voorzichtig te zijn. Het gebeurt af en toe wel eens inkomen geeft, maar thuis kunnen zij elke taka goed dat iemand van de trein valt. Alim zat ooit zelf op een gebruiken. trein die moest stoppen wegens een dodelijk ongeval Wereldreis - 2011/3 - Werkblad E - 14

voor zijn moeder en zussen. Vandaag kreeg hij op zijn werk te horen dat er een baantje beschikbaar is als postjongen. En hij kan het baantje krijgen, als hij wil ! Alim weet zeker dat zijn moeder heel blij zal zijn met dit nieuws. Zij vond het twee jaar geleden echt spijtig dat hij gestopt was met school en deze promotie zal veel goed maken.

met een zwartrijder bovenop een wagon. Vooral het naar beneden klauteren om de trein te verlaten, is niet zo gemakkelijk, zeker niet als de trein afgeladen vol zit.

Het vraagt een zekere behendigheid, maar na twee jaar is Alim een volleerd zwartrijder ! En hoewel hij van de spanning geniet, blijft hij toch altijd voorzichtig.

Er is één moment in het jaar dat Alim de trein liever niet neemt. Dat is wanneer het Bishwa Ijterna-festival plaatsvindt in Tongi. Het is een religieus festival dat drie dagen duurt en daar komen enkele miljoenen moslimpelgrims op af. Dan zit zowat elk transportmiddel naar en van Tongi propvol : bussen, treinen, boten, motor- en fietsriksha’s, taxi’s, auto’s. Op de wegen staan lange files en de mensenzee in Tongi en de omgeving is dan buitengewoon indrukwekkend. Ook al worden er extra treinen ingelegd, dan de trein moeten nemen, is een echte marteling. Als het enigszins kan, probeert Alim tijdens het festival verlof te krijgen.

Ondertussen rijdt Alims trein het station van Tongi binnen. Het is een drukte van jewelste, met veel reizigers die van de trein moeten en veel nieuwe reizigers die erop moeten. Verkopers allerhande lopen langs het perron. Alim springt goedgemutst van de trein.

Vanuit het station moet hij maar vijftien minuutjes stappen en dan is hij thuis. Hij heeft leuk nieuws

Als hij aan hun huis aankomt, een semi-pucca die zij vorig jaar lieten bouwen, hoort hij zijn beide zussen hevig discussiëren met moeder. “Amma, wat is er aan de hand?”, vraagt hij als hij binnengaat. Moeder draait zich naar hem om en zegt : “Vandaag werd de textielfabriek gesloten. En je zussen zijn mee gaan protesteren in plaats van naar huis te komen”. “Stel je voor”, zegt Runa, de oudste zus, boos, “dat kunnen zij toch niet maken, de fabriek zomaar voor een maand sluiten zonder iets op voorhand te laten weten aan ons!” “En we hebben ons loon nog niet ontvangen”, voegt Jhuna er geïrriteerd aan toe. Moeder schudt het hoofd : “Als de eigenaars zoiets beslissen, kan je er als werker maar weinig aan doen. Ik vind het niet verstandig van jullie om mee te doen met het protest. Er zijn doden gevallen”, zegt ze, terwijl zij zich opnieuw tot Alim wendt.

Alim voelt de spanning tussen zijn moeder en zussen stijgen en weet dat hij snel iets moet verzinnen, want anders wordt het een avond waarop de drie vrouwen niet meer met elkaar willen praten. “Weet je wat, laat ons morgen bekijken hoe we dat oplossen. Vanavond trakteer ik jullie na het eten op shondesh, want ik krijg promotie op mijn werk!”. Gelukkig reageren Amma, Jhuna en Runa uitbundig op zijn voorstel en zijn zij nieuwsgierig naar zijn verhaal. Oef, ruzie vermeden ! taka = eenheidsmunt van Bangladesh semi-pucca = huis gemaakt met een combinatie van organische en niet-organische materialen, bijvoorbeeld bamboe, hout en stenen Amma = Bengali-aanspreekwoord voor moeder shondesh = een typische Bengali zoetigheid, die als snack of als dessert wordt gegeten

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad F - 15

Avontuur op het spoor ?

1. Oorzaak en gevolg Kies uit : P de meisjes nemen elke dag een fietsriksja P Alim zit liever bovenop de trein om zich te verplaatsen P Alim stopt met zijn studies en gaat werken a) ziekte van moeder £ ....................................................................... b) overvolle bussen zijn gevaarlijk £ ....................................................................... c) treintickets zijn duur

4. Eigen mening a) Zou jij ook stoppen met de school als mama of papa dat zouden vragen ? Waarom ? ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... b) Welk vervoermiddel verkies jij ? Wat vind je er leuk, aangenaam of … aan ? .......................................................................

£ .......................................................................

.......................................................................

2. Beantwoord de vragen a) Wat zijn de goede vooruitzichten op het werk voor Alim ?

....................................................................... c) Wat is jouw houding tegenover ‘zwartrijden’ ?

.......................................................................

.......................................................................

....................................................................... b) Wat zijn daarvan de gevolgen voor het gezin ?

.......................................................................

....................................................................... ....................................................................... c) Welke herinneringen heeft Alim aan zijn vader ?

....................................................................... d) Hoe denk jij dat de toekomst van Alim er uitziet ? .......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

3. Vul de zinnen correct aan a) Alims vader is omgekomen tijdens een grote ....................................................................... b) Alim reist vaak bovenop de trein, niet alleen om geld te sparen, maar ook voor de ....................................................................... .......................................................................

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad G - 16

Spoor je mee ?

1) De Brit George Stephenson werkte net als zijn vader in een steenkoolmijn.

Hij had veel interesse voor alles wat met machines en techniek te maken had. £ Wist je dat hij in die tijd ook nog uurwerken herstelde ? Dit om een centje bij te verdienen en omdat hij graag met techniek bezig was. Vind jij techniek ook boeiend ? Zo ja, waarom ? ....................................................................... .......................................................................

2) Hij kreeg de opdracht om te experimenteren met de stoommachine. Hij bouwde een stoomlocomotief. Zo werd de eerste echte trein geboren ; een machine die zichzelf voortbewoog. Dit in tegenstelling tot de trein getrokken door paarden. £ Wat waren de voornaamste voordelen hiervan, denk je? ...................................................................... ....................................................................... .......................................................................

3) In 1825 reed de eerste trein tussen Stockton en Darlington. Die dag was een heel belangrijke dag in het leven van Stephenson. Een nadeel bij deze stoomlocomotief was dat er heel regelmatig steenkool en water moesten worden bijgevuld.

Op het Europese vasteland blies de eerste passagierstrein stoom uit in 1835 tussen Brussel en Mechelen.

In 1862 werd de eerste spoorweg aangelegd in Bangladesh. £ In welke eeuw gebeurde dat allemaal ? .......................................................................

4) Rudolf Diesel vond de diesellocomotief uit. Een eerste werkend model hiervan werd geproduceerd in 1897. Dat was al een grote stap voorwaarts.

De verplaatsing duurde minder lang, hoewel er toch nog bijgetankt moest worden. £ Afgaande op de naam van de man denk je wellicht dat hij een Duitser is. Toch werd hij geboren in

een stad buiten Duitsland ? Welke ? .......................................................................

Dit kwam omdat zijn ouders naar daar waren gevlucht omwille van de Duitse Maartrevolutie.

5) De uitvinding van de elektrische trein was een ‘verademing’. De trein reed heel wat stiller en was milieuvriendelijker. £ Op elektriciteit rijden, lukt niet vanzelf. Daar gaat een heel proces aan vooraf. De productie van elektriciteit houdt wetenschappers al lang bezig.

Zij zijn steeds op zoek naar nieuwe, goedkopere en milieuvriendelijkere manieren. Ook het soort grondstof(fen) speelt hier een belangrijke rol.

Wat zouden volgens jou betere oplossingen zijn ?

M.a.w. waarop zou jouw ‘trein van de toekomst’ rijden ? ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... .......................................................................

6) Vandaag telt het spoorwegnet in Bangladesh 2 768 km sporen. Voor een uitbreiding moeten meestal ook een aantal bruggen aangelegd worden. Dit is uiteraard een gevolg van de aanwezigheid van zo’n 250 rivieren in dit land. De Jamunabrug zorgt sedert 1998 voor de verbinding van twee spoorwegnetten in Bangladesh. De brug is zo’n 5 km lang, je kunt ze dus vergelijken met de Zeelandbrug. £ Over welke rivier is die gebouwd ? .......................................................................

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad H - 17

Wereldreis - 2011/3 - Werkblad I - 18

LEERKRACHT AAN HET WOORD

Veel mensen zijn bang en daardoor ontstaan er vaak misverstanden Hoe probeer je de kinderen die bij je komen en die heel weinig Nederlands bezitten aan te spreken?

Marijs Kempynck is juf ‘Anderstalige Nieuwkomers’ in de Jenaplanschool De Kleurdoos in Ledeberg (Gent). Zoals de naam van de school het laat vermoeden, een kleurige buurtschool met ongeveer 60% kinderen met wortels in een andere cultuur. Vanuit de verschillende stamgroepen (klassen met kinderen van verschillende leeftijd) komen nieuw instromende kinderen die geen of nauwelijks Nederlands kennen, 3 uren per week bij Marijs in haar klasje om extra taalaanbod te krijgen.

Je vertelt dat de school een mooi gemengde, heterogene populatie heeft. Hoe gaan jullie daar mee om? Hoe probeer je ouders te betrekken?

We proberen laagdrempelige en informele momenten in te bouwen, zoals een koffieuurtje. De ouders zijn ook altijd welkom op de weekopeningen en -sluitingen. Je ziet er de trekkers die er altijd zijn Maar je merkt dat je een aantal mensen niet bereikt. Anderen komen, maar je merkt dat ze zich heel onwennig voelen. We houden bijvoorbeeld ook rommelmarkten, maar je merkt dat er zeer weinig allochtone mensen op afkomen.

Misschien voelen zij het wat vernederend aan als ze dingen kopen aan één euro of zo. Je weet dat niet, het is zeer complex. Maar we hebben als school al heel wat stappen gezet.

Vroeger kwam prins Carnaval tijdens het carnavalsfeest op school. Er werd dan in de zaal gefeest, maar ook –soms flink- gedronken. Dat was voor heel wat moslimouders vrij choquerend. Zij hielden zich daardoor afzijdig van het feest. Mensen samen brengen vraagt een zeer delicaat evenwicht. Hoe betrek je elke ouder, hoe zorg je ervoor dat elke ouder zich goed kan voelen?

Ik ben van opleiding regent Plastische Opvoeding.

Mijn invalshoek is vooral het creatieve aspect. Via muzische vorming bereik je kinderen heel snel. Het heeft dan weinig belang waar ze vandaan komen.

Omdat het belangrijk is dat kinderen zich in hun directe omgeving thuis voelen, ga ik graag met hen op stap in de buurt: de kerk, de moskee, de post, een winkel, …

Die ervaringen verwerken we dan op een creatieve manier in de klas en zo komt er heel wat taal en woordenschat aan bod. Het is belangrijk dat zij daarbij ook de schooltaal, de instructietaal opnemen. Ze worden taalvaardig in dagelijkse contexten.

Nieuwkomers moeten de tijd krijgen om hun ‘cultuurshock’ te verwerken. Vaak komen ze uit conflictgebieden en hebben ze een hele geschiedenis bij, die je niet altijd kent.

Deze klas moet daarom een veilige omgeving in het warme nest van de school zijn. We zitten in kleine groepjes. Ze moeten niet bang zijn omdat ze iets niet kunnen, want ‘we zitten samen in het zelfde schuitje’. Daardoor hebben ze na een tijd heel wat minder gêne, waardoor je soms heel waardevolle dingen te weten komt. Zo was hier ooit Eugène, een Egyptische jongen die die door omstandigheden een tijd op straat had geleefd. Toen hij hier pas aankwam, had hij het heel moeilijk op de speelplaats. Hij klemde meisjes in zijn armen en zei: “Je t’ aime”. In de klas ging het op een dag over voeding: wat vind je lekker?

Eugène keek rond met een blik die duidelijk maakte dat hij totaal niet door had waarover het gesprek ging. Bleek dat hij het belang van ‘lekker’ niet begreep. Voor hem was eten gelijk aan overleven. Of het lekker was of niet, daar had hij nooit bij stil gestaan. Zulke momenten doen je nadenken. Je laat een aantal evidenties van onze eigen samenleving in vraag stellen.

Hoe gaan de kinderen om met culturele diversiteit?

Je merkt dat samenleven niet altijd vanzelfsprekend lukt. Kinderen hebben vaak vooroordelen die ze waarschijnlijk ook oppikken van thuis, van anderen. Ze vinden iemand anders vies, willen er niet naast zitten, willen geen hand geven bij een volksdans. * Dan heb je als leerkracht de belangrijke rol om dat niet zo te laten. Heel veel heeft te maken met de lage status die kinderen in een groep kunnen hebben. Veel van onze kinderen hebben het gevoel dat ze een trapje lager staan dan anderen. Door kinderen te bevestigen in wat ze goed kunnen, kan jij , als leerkracht, ze helpen om een sterkere plaats in de groep te krijgen.

Wat maakt het boeiend om in deze school te werken?

Het trekt je wereld open! Door het contact met de kinderen leer je onze luxe-werkelijkheid te relativeren. Door hun manier van zijn, leer je zelf anders te kijken. Zo heb ik hier een paar Afrikaanse meisjes die elke ochtend zo enthousiast binnen komen dat je er zelf blij van wordt.

Het is geen vrijblijvende job. Ofwel spring je er in met een heel groot hart en veel liefde voor die verschillende culturen ofwel begin je er niet aan. Je moet de taak als leerkracht breder bekijken dan het aanleren van een aantal inhouden. Het heeft veel te maken met je eigen, persoonlijke inbreng. Je kan geen handleiding volgen van pagina één tot het einde, maar je moet creatief zoeken naar een goede aanpak.

Veel mensen zijn bang en daardoor ontstaan er vaak misverstanden. Als je met een open blik naar mensen toe gaat en je bejegent hen met respect, dan ontstaan er veel minder snel problemen. Het is natuurlijk niet altijd koek en ei, maar dat is het leven natuurlijk. Respect en openheid leveren zonder twijfel positieve resultaten op. Dan groeit er contact en dan krijg je zelf ook heel veel terug. * Lees ook in het tijdschrift MO* van februari 2011: ‘Racisme onder kinderen’ www.mo.be/ artikel/wat-racisme-met-een-kind-doet

Openbaar vervoer is voor mensen in Noord en Zuid een belangrijke manier om zich te verplaatsen.