Wereldreis Januari 2012 by Studio Globo

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 25ste jaargang, nummer 1  Afgiftekantoor Antwerpen X – P912119

JANUARI 2012

China Thema : ETEN

NIEUWS UIT STUDIO GLOBO Creareeks - Multiculturele Expressie

Nieuw lespakket ‘Wonen en leven in India’

Bij uitgeverij Abimo verscheen een tijdje terug ‘Multiculturele expressie’. Deze bundel bevat een schat aan ideeën voor mondiale muzische activiteiten in de lagere school, ingedeeld per continent. Met telkens aandacht voor beweging en spel, kleding en schoonheid, muziek, kunst en cultuur, voeding, en tenslotte wonen en familie. De wereld wordt kleiner. Dichtbij of veraf, in het Noorden of het Zuiden: overal wonen mensen die meer lijken op elkaar dan dat ze verschillen. Ze kleden zich wat anders, eten andere dingen, of feesten op een andere wijze. Maar overal drukken mensen hun gevoelens en verlangens uit. Met de bundel ‘Multiculturele expressie’ speel je hier als leerkracht op in. Deze verzameling gaat immers verder dan een leuke beschrijving: bij elke activiteit krijg je ook de nodige achtergrond en een koppeling met het dagelijkse leven. In plaats van te wijzen op verschillen, ga je met de leerlingen op zoek naar gelijkenissen en overeenkomsten. Daarbij is er oog voor de diversiteit die in elke cultuur en in elk land aanwezig is: verschillen tussen stad en platteland, tussen mannen, vrouwen en kinderen… Vanuit de herkenning van het dagelijkse leven kan je komen tot verbondenheid: een band, sympathie, verwantschap met mensen in het Zuiden. Verbondenheid gaat immers uit van gelijkwaardigheid en is een basis voor respect en solidariteit. Dit boek kwam tot stand in samenwerking met Studio Globo.

Bij elk inleefatelier van Studio Globo hoort een uitgebreid lespakket. Maar deze kunnen net zo goed gebruikt worden als projectmap voor wie los van het inleefatelier een project uitwerkt. Recent verscheen de volledig nieuw uitgewerkte ‘Wonen en leven in India’. India komt vaak in de actualiteit met beelden van natuurrampen, menselijke ellende of exotische vakantiebestemmingen. Hoe de mensen daar werkelijk wonen en leven, kom je meestal niet te weten, en daar kan je a.d.h.v. dit project een antwoord op geven. De leerlingen maken kennis met de familie, vrienden, hobby’s en dromen van drie Indiase leeftijdsgenoten. De verwachte verschillen tussen hier en daar worden doorprikt met beelden die de leerlingen niet automatisch met India associëren. Centraal in het project staat ‘Dabba’, het leerlingenboekje. Een dabba is een luchbox en wordt gebruikt als metafoor voor India. Elke schaal bevat een ander aspect van de Indiase cultuur. Al proevend van de verschillende gerechten dring je dieper en dieper door in het hart van de Indiase samenleving. Het project bestaat uit volgende materialen: - De handleiding ‘Wonen en leven in India’ (12 euro, 126 p.) - Het leerlingenboekje ‘Dabba. Proef India!’: persoonlijk werkboekje voor de leerling. (2,20 euro, 60 p.) - In het mediapakket zitten de didactische materialen die je nodig hebt om de activiteiten te kunnen uitvoeren. (21 euro per week) - Een webpagina met achtergrondinfo, eindtermen en leerplandoelen, nawerking...

Prijs: 10 euro Te bestellen via www.abimo.be

Meer informatie: roeselare@studioglobo.be T 051 22 11 03

INHOUD

VOORWOORD Beste leerkracht, Dit jaar hebben we ‘een wereldkalender om van te smullen’. Wie alle foto’s eens rustig in ogenschouw neemt, ontdekt ongetwijfeld het centrale thema: voedsel. Gezellig koffie drinken met het gezin, boter bereiden, gebakken maïs verkopen, op restaurant gaan… Met op de keerzijde een aperitiefje over de lokale eetcultuur, en vooral een eigentijds gerecht met invloeden van hier en uit het Zuiden. Bedacht door twaalf topchefs uit Vlaanderen en Zwitserland. Bereid door de leerlingen van hotelschool ‘Ter Groene Poorte’ in Brugge. Zo zie je maar dat ook het secundair onderwijs aan de slag kan gaan met deze kalender. Niet alleen als visuele ondersteuning, maar ook vanwege het culinaire gehalte. Voor het lager onderwijs zijn de bereidingen te moeilijk. Toch is ook voor jou deze 40ste editie van de wereldkalender ‘om van te smullen’. Vanuit didactisch oogpunt wel te verstaan. Dat zagen een paar pedagogen in de jaren tachtig onmiddellijk en ze werkten samen met hun studenten de jaarlijkse handleiding bij de kalender uit, toen nog alleen voor de derde graad. 25 jaar geleden werd overgestapt naar de formule van de maandelijkse lesbrief Wereldreis. Ook wij gaan dus een feestjaar in, evenwel zonder culinaire hoogstandjes. Een feest van dankbaarheid omwille van de trouwe inzet van tientallen vrijwilligers, al die jaren. Een feest van verbondenheid en solidariteit met de mensen die we via de kalender ontmoet(t)en. Moge 2012 ook voor jou een boeiende (wereld)reis worden, waarin je alle deugddoende momenten koestert. Bijvoorbeeld wanneer een kind aanstekelijk naar jou lacht. S.V.d.A.

COLOFON

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo (Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, F 02 502 81 01) Weblink www.studioglobo.be/wereldreis

Nieuws uit Studio Globo Creareeks - Multiculturele Expressie ... 2 Nieuw leespakket 'Wonen en leven in India' ............... 2 11.11.11 : 'Een Wereldkalender om van te smullen' ................................ 2 Voorwoord .................................... 3 Wereldreisinfo China (Henan) .......................... 4 Heb je al gehoord van ... soja ? ..... 4 Foto-info .................................. 5 Thema-info : Eten ...................... 5 Reiswoordenschat ..................... 5 Wereldreistips en werkbladen Eerste graad ............................6-8 Tafelmanieren in China ............... 7 Chinese kalligrafie ..................... 8 Tweede graad ........................ 9-11 Brief van Lien ...........................10 Op z'n Chinees ......................... 11 Derde graad ........................ 12-17 Webtips ...................................13 Voer voor boekenwurmen............13 De hemel op aarde ............... 14-15 Zhong guó: het Rijk van het Midden .............16 Chinoiserieën ...........................17 Tekening van de kalenderfoto ......18 Leerkracht aan het woord : Ann Delaere en Hugo Goemaere ........19 Spiegelfoto ...................................20

Le monde en classe (vertaling van Wereldreis) is een uitgave van CNCD-11.11.11 (Handelskaai 9, 1000 Brussel, F 02 250 12 63) www.cncd.be/lemondeenclasse

Abonnement : 10 nummers voor ! 16 Zie weblink voor andere formules. Abonnementen lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd. Vraag wijzigingen schriftelijk, via fax of via mail tot één maand voor het aflopen van het abonnement. Losse nummers zijn verkrijgbaar voor ! 1,60 + verzendingskost. Bankrekening : BE56 0682 3525 0588 Administratie : Jan Wynants (T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be) Redactie en medewerkers : Helga Vande Voorde (T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.be), Bea De Koster (verhaal), Mie Moons, An Van den Broeck, Frans Meul, Stefaan Van den Abbeele, Jan Debonnet, Bob De Pooter Tekeningen : Jos Verhulst Foto's : Mark Henley (kalenderfoto); Roza De Mayer (spiegelfoto); Bob De Pooter (p. 19) Vormgeving : Marc Vermeiren Druk : De Wrikker cvba, Berchem Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding. Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - 11.11.11 v.z.w. en met de steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking

Wereldreis - 2012/1 - 3

China (Henan) LANDENINFO Ligging, landschap en klimaat China ligt in het Oosten van Azië en is 9 596 960 km² groot. De totale lengte van alle landsgrenzen bedraagt ruim 22 000 m, de kustlijn is 6 400 km lang en er liggen meer dan 3 000 eilanden voor. Dat gebied wordt van mei tot oktober regelmatig geteisterd door krachtige tyfoons. De Mount Everest (8 848 meter) in de Himalaya is de hoogste berg ter wereld. De provincie Henan ligt in het Chinese Laagland rond de Gele Rivier. Het klimaat is er subtropisch tot continentaal met natte, warme zomers (gemiddeld 27°C) en droge, koele winters (rond 0°C). Geschiedenis In de vruchtbare vlakte van de Gele Rivier ontstonden achtduizend jaar geleden de vroegste Chinese beschavingen. Dat leidde echter ook tot ontbossing en vervuiling. Keizerrijken hebben in China bestaan van 221 voor onze jaarrekening tot 1911. Ondertussen leidden westerse inmenging en opiumhandel tot een eeuw met hongersnoden. In 1949 richtte Mao Zedong de Volksrepubliek op. Na zijn dood kwam een eind aan de strenge vorm van communisme. Er groeide economische, maar daarom nog geen politieke vrijheid. De huidige

president van China is Hu Jintao en de premier Wen Jiabao. Bevolking De hoofdstad van de Volksrepubliek China is Peking (Beijing), maar de grootste stad, Sjanghai, heeft ongeveer 19 miljoen inwoners. In het begin van de 20ste eeuw waren er 400 miljoen Chinezen, nu al 1 350 583 000, bijna een vijfde van de wereldbevolking! In het dichtbevolkte Henan wonen bijna uitsluitend Han, vooral op het platteland. 92 % van alle Chinezen behoren tot die bevolkingsgroep. De binnenlandse gebieden, waar officieel 56 etnische groepen wonen, vormen meer dan de helft van de oppervlakte van China. Mandarijn-Chinees wordt het meest gesproken door de Han-Chinezen, in het zuiden overwegen Kantonees en veel andere talen of dialecten. De grondwet bepaalt godsdienstvrijheid, maar de beoefening (traditioneel van confucianisme, boeddhisme, taoïsme en vooral voorvaderverering) wordt niet aangemoedigd. HDI: de index voor menselijke ontwikkeling (een maat tussen 0 en 1 voor levensverwachting, onderwijskansen en werkelijke koopkracht) bedraagt voor Henan 0,787 in vergelijking met 0,663 voor heel China, dat op de 91ste plaats van 172 landen in de wereld staat. België is 18de met 0,867.

Economie De individuele consumptiestijging is tot voor kort zeer beperkt gebleven. Wel zijn met een belangrijk deel van de besparingen de collectieve voorzieningen (onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting, enz.) gefinancierd. China is nog steeds een overwegend agrarisch land; de helft van de beroepsbevolking bewerkt stukjes grond van een kwart hectare. De andere helft van de bevolking werkt in huisnijverheid en traditionele industrie, handel, transport en bij het bestuur. Henan produceert tarwe, sesamzaad, rijst en maïs en verder rund- en varkensvlees, dierlijk vet en katoen. De industrie richt zich traditioneel op textiel en voeding, maar raakt meer gediversifieerd. De dienstensector concentreert zich in de steden. De provincie ontwikkelt zich nu heel snel. Munt: één Chinese yuan (CNY) is 0,1123 euro waard.

HEB JE AL GEHOORD VAN … SOJA? De sojaplant (Glycine soja) heeft peulvruchten, net zoals bonen, erwten, linzen en pinda’s. Die vlinderbloemige planten kunnen stikstof uit de lucht binden door bacteriën in hun zijwortels, zodat de bodem verrijkt. De vruchten bevatten veel eiwitten. Daardoor zijn zij een goede vervanger voor vlees. Rauw is soja – behalve de scheuten – giftig. Daarom wordt hij verwerkt tot sojamelk (waterextract), tofoe (gestremde sojamelk), sojasaus (gegist) en sojaolie, de belangrijkste plantaardige olie. Tofoe heeft zelf weinig smaak (vergelijk met het wit van een gekookt ei), maar neemt gemakkelijk de smaak op van de rest van het gerecht. Wereldreis - 2012/1 - Wereldreisinfo - 4

FOTO-INFO De foto toont ons een Chinees meisje dat aanstekelijk lacht naar de camera bij het eten van haar noedellunch. In dit eenvoudig restaurant worden verse noedels geserveerd met daarbij wat groenten en een beetje gemalen varkensvlees in een vette bouillon met chilipeper. De stad Kaifeng ligt op enkele kilometer van de Gele Rivier. Hier was het centrum van de Han. Kaifeng, ooit de hoofdstad van China en eeuwenlang het keizerlijke centrum, is vandaag zelfs geen provinciehoofdstad meer: er wonen ‘slechts’ 827 000 mensen. Vooral in de industriële kustzone van China zijn miljoenensteden aan een opmars bezig. Twee kilometer ten noordoosten van Kaifeng, in het dorp Tieniu, staat sinds 1446 (tijdens de Mingdynastie) de IJzeren Neushoorn ‘om overstromingen tegen te houden’. De provincie Henan is bekend om zijn soepmaaltijden (luoyang shuixi) en gegaarde groenten (xinyang duncai) en in het bijzonder de Kaifengkeuken: kleine knoedels gevuld met varkensvlees (xiaolong bao) of met vermicellinoedels, ei, wortel, paddenstoel en lente-ui (su baozi), gevuld brood met vijfkruidenpoeder (wuxiang shaobing), sesamsoep (zhima duowei tang), pittige lamsvleesspiesjes (yangrou chuan) en kippe- en varkenspoten. THEMA-INFO: ETEN Een Chinees gezegde luidt: “Eten komt voor alle andere dingen”. De keuken is

er het centrum van elke woning. Ondanks de elektrische apparaten, zoals rijstkokers, gebruiken de Chinezen er nog steeds traditionele gereedschappen: een groot hakmes, een wok en stoommandjes. Kleine porties voedsel worden snel in olie geroerbakt of in een bamboemandje boven kokend water gestoomd. Deze methoden besparen brandstof en behouden voedingsstoffen. Licht gekookte verse groente en kleine hoeveelheden vlees en vis dragen bij tot een gezond dieet. Ingrediënten worden in China geselecteerd op smaak en aroma en vanwege hun gezondheidswaarde. Het basisvoedsel is rijst, vooral in Zuid-China: de teelt vereist een warm en vochtig klimaat. De gerechten zijn er doorgaans meer gekruid. Noedels worden vooral gemaakt van tarwe, maar ook van rijst of mungbonen en zij worden gebakken of opgediend in soep. Tarwe is een belangrijk gewas in het koele en droge Noord-China, waar irrigatie, centrale graanopslag en verdediging van de open vlakte mogelijk waren. De Noord-Chinese vlakte wordt ‘de broodmand van China’ genoemd. Rijst en soep worden pas naar het einde van de maaltijd opgediend. Er worden veel verschillende groenten verbouwd: soja, kool, daikon, waterspinazie, bamboescheut, lotus, ui, tomaat, paprika, aardappel en aubergine zijn naargelang de streek populair. De voedzame sojabonen worden verwerkt in tofoe, sojasaus en sojamelk. Melkproducten staan meestal niet op het menu! Eiwitten komen ook van varken, schaap, kip, eend, gans, ei, vis, zeevrucht en aardnoot. Vooral in het zuiden eten ChiWereldreis - 2012/1 - Wereldreisinfo - 5

nezen traditioneel ook orgaan en poot, slang en slak, haaienvin en schildpad, kwal en zeekomkommer, hond en kat: verwondert dit als je weet dat er soms vreselijke hongersnood heeft geheerst in dit dichtbevolkte gebied? Smaakmakers zijn: oestersaus, rijstazijn, paddenstoel, lente-ui, look, sesam, chilipeper, gedroogd fruit… Naarmate Chinezen rijker worden, neemt hun consumptie van vlees, vet en suiker toe. Chinese families komen samen voor een maaltijd en spenderen hun halve inkomen aan eten. Hier is dat slechts 15 % (12 % zonder drank), verdeeld over vlees, charcuterie, wijn en frisdrank, koeken en brood, fruit en groente, bereide gerechten en chocolade, kaas en melk, vis…

REISWOORDENSCHAT daikon: ‘Chinese’ of ‘Japanse’ radijs (Raphanus sativus subsp. longipinnatus). éénkindpolitiek: de overheid bepaalt dat ouders niet meer dan één kind mogen hebben, wie zich daar niet aan houdt, krijgt een fikse boete. fen: Chinese noedels van rijstmeel. kalligrafie: schoonschrift. mi: Chinese tarwenoedels (< Chinees mian). noedel: ongerezen deeg van zetmeel met water, gekookt in water. tyfoon: tropische cycloon boven de westelijke Grote Oceaan. umami: hartig; vijfde smaak naast zoet, zout, zuur en bitter. vijfkruidenpoeder: steranijs, kruidnagel, cassia, venkelzaad en sichuanpeper of gemberwortel. wok: stalen pan met bolle bodem.

Eerste graad EINDTERMEN Wereldoriëntatie 6.9 (dagelijks leven). Lichamelijke opvoeding 1.26 (kleinmotorische vaardigheden). EEN NIEUW JAAR, EEN NIEUWE KALENDER “Wij zijn nu in januari 2012. Op 1 januari is een nieuw jaar begonnen. Dus hebben wij ook een nieuwe kalender.” De leerkracht laat de Wereldkalender 2012 zien. “Wij gaan eens samen kijken naar welke landen wij dit schooljaar nog op reis gaan.” De foto’s tot en met juni worden bekeken. Dan laat de leerkracht de foto van januari zien en wordt aan de kinderen gevraagd in welk land het meisje op de foto woont. Misschien raden zij wel dat het in China is.

Wat eten Chinezen? Kun je een menu van een Chinees restaurant in de klas brengen? Daarop zijn de belangrijke ingrediënten van de Chinese keuken te vinden. Bespreek dit alles aan de hand van eetwaren en/of foto’s. - De Chinese boeren verbouwen al duizenden jaren rijst. Omdat de rijst kleeft, is die makkelijker te eten met stokjes. - Noedels worden vaak gegeten op verjaardagfeestjes. Daarmee wordt de jarige een lang leven toegewenst. - Vroeger hielden de meeste families een paar varkens die ze slachtten als het feest was. - Een heel beroemd gerecht is pekingeend: reepjes eendenvlees met een knaperig vel en dunne pannenkoekjes. - De bonen van de sojaplant zij erg voedzaam en worden verwerkt in sojamelk en tofoe. - Roergebakken groenten uit de wok zijn erg lekker en gezond. Na de oogst worden groenten in de zon gedroogd om ze te bewaren voor de winter. TAFELMANIEREN

BIJ DE FOTO De kinderen bekijken de foto van januari en vertellen wat zij zien aan de hand van gerichte vragen. De leerkracht vertelt meer. “De kalender van 2012 gaat over ‘eten’. De foto die wij hier zien, is genomen bij de open deur van een noedelrestaurantje. Daar kun je verse noedels eten met daarbij wat groenten en een beetje gemalen varkensvlees. De noedels worden gegeten met stokjes zoals je op de foto kunt zien.” Vertel erbij wat noedels zijn en toon het filmpje over het maken van noedels (zie Webtips). China “Weten jullie al dat China het land is waar de meeste mensen wonen ter wereld? In een groot deel van China kan men geen tarwe of rijst verbouwen, omdat er veel bergen zijn en grote woestijnen. De Chinese mensen moeten al honderden jaren heel hard werken om ervoor te zorgen dat iedereen genoeg te eten heeft. Daarom zeggen ze in China niet “Hallo” of “Hoe gaat het met je?”, maar “Chi le ma?” wat betekent “Heb je al gegeten?” Als iemand al gegeten heeft, moet het immers goed met hem gaan.”

Er worden door een groepje kinderen twee tafeltjes gedekt: o een tafel zoals het bij ons gaat en o een tafel bij een gezin in China. De leerlingen vergelijken dit: “Wat is er hetzelfde, wat is er anders?” Overal wordt - behalve aan lekker en voldoende eten - veel zorg besteed aan een mooi uitzicht en gezellig bij elkaar zitten. Dit komt ook aan bod in het lied “In het verre China”: de partituur vind je op het internet en in het boek “Pluk een lied”(zie Voer voor boekenwurmen). De kinderen werken met werkblad A.

KALLIGRAFIE De Chinese geschreven taal is universeel: de karakters (begriptekens) zijn gemeenschappelijk voor alle dialecten, maar de uitspraak is verschillend. De kinderen maken de individuele opdracht op werkblad B: er staan enkele Chinese karakters getekend met erbij het Nederlandse woord. De kinderen overtrekken de karakters met zwarte stift zo mooi als zij kunnen.

Wereldreis - 2012/1 - Wereldreistips - 6

Tafelmanieren in China

Op een gedekte tafel in China staan een kom met een porseleinen lepel en sauskommetjes. Rechts van de kom liggen twee eetstokjes op een blokje. Je neemt stukjes voorgesneden voedsel tussen de eetstokjes met de rechterhand. Eetstokjes gebruik je nooit om te prikken, te wijzen, te spelen of vertikaal te zetten! Je kiest voedsel uit de schotels die midden op de tafel staan en dipt het eten in de sausjes. Rijst eet je uit je eigen kommetje. Er is geen vaste volgorde zoals bij ons, zoete dessertjes zijn niet zo gangbaar. Bij het eten drink je thee. Soep eet je met een lepel op het einde van de maaltijd. Je hoeft je kommetje niet leeg te eten. Als je genoeg hebt, leg je de eetstokjes dwars op het kommetje. Herteken of knip en leg de eetstokjes, de lepel en het sauskommetje op de juiste plaats. Wereldreis - 2012/1 - Werkblad A - 7

&KLQHVH NDOOLJUDoH Het Chinese schrift is een beeldtaal. Het is een heel ander schrift dan het alfabet, het abc.

De letters van het abc hebben een klank en met de 26 letters van het alfabet kun je alle woorden schrijven.

huil

Chinese karakters zijn plaatjes van woorden. Elk woord of deel van een woord heeft een eigen tekening. Aan het karakter kun je niet zien, hoe je het moet uitspreken. Dat moet je leren. De meeste Chinese kinderen leren op school kalligraferen. Dit gebeurt met een penseel, een potje zwarte inkt en een papier of een boek met voorbeelden. lach

Probeer jij deze tekens te schrijven?

liefde Wereldreis - 2012/1 - Werkblad B - 8

paard

Tweede graad EINDTERMEN Lichamelijke opvoeding 1.27 (functionele grepen). Muzische vorming 2.3 (openstaan voor muziek) en 6.5 (respect voor uitingen). Nederlands 7 (interculturele gerichtheid). Wiskunde 1.7 (wiskundige systemen). Leren leren 2 (informatiebronnen) en 6 (op hun niveau leren). KLASGESPREK ROND DE FOTO “Wat zie je op de foto? In welk land bevinden wij ons?” Duid China aan op de wereldkaart. “Hoe weet je dat?” (eten met stokjes) “Heb jij al eens eetstokjes gebruikt? Is het moeilijk? Ben je al een keer bij ‘de Chinees’ geweest? Wat heb je daar gegeten? Wat vond je ervan?”

Noedelhoek: pasta, mi, fen, späzle, gnocchi, kritharáki, manti, bánh canh, soba, ramen… zijn allemaal deegwaren uit verschillende keukens wereldwijd. Laat op de verpakkingen samenstelling en herkomst opzoeken of maak een quiz rond verschillende vormen. De leerlingen kunnen allerlei Chinese eetwaren bekijken, benoemen en eventueel proeven. Telhoek: druk het werkblad ‘Tellen in China’ af (zie Weblinks); de leerlingen maken zelf meer opdrachten voor elkaar. Uitvoering De leerkracht verdeelt de kinderen in groepjes en maakt de klasafspraken nog eens duidelijk. De leerlingen gaan aan het werk in een hoek. Na 30 minuten schuiven zij door. Evaluatie van het hoekenwerk: “Wat vond je de leukste hoek? En waarom? Wat vond je de moeilijkste hoek? Denk je dat de koekjes lekker gaan zijn?”

DE BRIEF VAN LIEN Een leerling of de leerkracht leest de brief van Lien (werkblad C). Korte bespreking. Eindvraag: “Ben je bereid om te helpen?” HOEKENWERK

DE DAG ERNA

Er zijn genoeg opdrachten om een echt Chinees hoekenwerk te organiseren. Maar zorg dan - als het kan - voor extra begeleiding. Zet op voorhand materiaal klaar in de verschillende hoeken (zie werkblad D). Schrijfhoek: (gekleurd) papier, dunne pennen, schaar, meetlat, evt. (rode) servetten, voorbeelden van Chinese tekens op werkblad B. Koekjeshoek: de leerkracht of een ouder helpt hierbij. Stokjeshoek: 2 eetstokjes per leerling, een kommetje met gekookte en een met ongekookte rijstkorrels, een leeg kommetje per leerling. Spelletjeshoek: weiqi (go), tangram, mikado, mahjong, diabolo, jojo, pingpong en vliegeren zijn Chinese spelletjes! Laat ze naar school brengen zodat de leerlingen ze aan elkaar kunnen tonen en uitleggen.

Nodig eventueel ouders of een andere klas uit. De leerlingen dekken de tafel (zie werkblad A): servetten, stokjes, gelukskoekjes in kommetjes. Het feest vindt plaats. Laat Chinese muziek op de achtergrond spelen. Iedereen kan smullen! Maak je enkele foto’s om naar Lien te sturen? Nog enkele ideeën - Gaan kijken naar een Chinees restaurant en daar een interview afnemen - Chinese kinderen of ouders op school? Nodig hen uit om te komen vertellen over ‘eten’ of samen met de kinderen te koken. - De leerlingen kleuren de kalendertekening in (werkblad I) of maken zelf een tekening over wat zij leerden over China. - De Wereldreis van mei 2000 draait helemaal rond mi. Het oktobernummer 2007 biedt meer over ‘voedsel’.

Wereldreis - 2012/1 - Wereldreistips - 9

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad C - 10

Op z’n Chinees Schrijf spreuken 1) Teken op papier 3 rechthoekjes van 1, 5 cm hoog en 8 cm lang. 2) Knip de rechthoekjes uit. 3) Denk aan een lieve wens of aan wat jou gelukkig maakt. Bijvoorbeeld: de zon / een lekker ijsje / een knuffel van mama en papa 4) Vorm daarmee een goede wens. En schrijf deze NETJES op het papiertje. Denk eraan, deze wens moet voor iedereen kunnen! Voorbeelden: Ik wens jou iedere dag zonneschijn! Heb jij weer geluk dat je een lekker koekje kunt eten! … Ben je snel klaar? Versier servetten met Chinese tekens. Bak gelukskoekjes Dit heb je nodig wit van 2 eieren 7 eetlepels olie 125 g bakmeel 6 eetlepels suiker 3 eetlepels water 2 mengkommen klopper of garde ingevet bakpapier op bakplaat oven voorverwarmd op 150 °C lepel Zo ga je tewerk Kluts de eiwitten tot schuim in een kom en klop de olie eronder. In de andere kom meng je meel, suiker en water. Voeg er beetje bij beetje het eischuim bij en roer tot een glad, lopend deeg.

Verwarm de oven voor op 150 °C. Vet het bakpapier in. Giet om de 5 cm een eetlepel deeg op de bakplaat. Bak gedurende 10 tot 15 minuten tot de randen goud kleuren. Stop een geluksspreuk tussen het koekje en plooi het dicht. Eet met stokjes Als kind leren Chinezen al met stokjes eten. Deze stokjes zijn meestal gemaakt uit bamboe en daarop staat er een spreuk. Soms zijn de stokjes ook van ivoor of plastic.

1) Het onderste stokje zit vast tussen de duimbasis en de top van de ringvinger. Het tweede stokje moet kunnen bewegen en komt tussen middelvinger, duim en wijsvinger. 2) Neem zo eens een korrel op uit het kommetje met rijst en leg die in het lege kommetje. 3) Lukt dit al goed? Doe dan een ‘wedstrijdje’ met je partner. In vier minuten zoveel mogelijk rijstkorrels met de stokjes in je kommetje leggen.

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad D - 11

Derde graad EINDTERMEN Lichamelijke opvoeding 1.22 (danscombinatie). Muzische vorming 1.1 (culturen), 1.4 (plezier en voldoening), 4.3 (samenwerken). Wereldoriëntatie 4.4 (welvaart), 4.8 (waarden en normen) en 6.2 (kaart en globe). Wiskunde 5.2 (kritische houding). WOORDVELD “CHINA” De leerkracht schrijft in het midden van een grote flap het woord “China”. De leerlingen zoeken begrippen (vragen, gevoelens, feiten, meningen…) die in hun hoofd opkomen bij het lezen van dat woord. De leerkracht schrijft alle woorden rondom op de flap. De flap met het woordveld krijgt een plaats aan het prikbord. BIJ DE FOTO EN HET VERHAAL De hemel op aarde De leerlingen lezen het mooie verhaal bij de kalenderfoto op werkblad E en F. Met de opdrachten op de werkbladen worden enkele aanknopingspunten uit het verhaal verder uitgewerkt.

gevens, nieuws, afbeeldingen…) en trachten zich in te leven in de werkelijkheid van China. De Reisinfo, boeken (die de leerlingen hebben meegebracht) en computer met zoekrobot (zie hieronder), foto’s (zoals Wereldkalender oktober 2010 en november 2009) en kranten zijn aanwezig in de klas of tijdens een uitstapje naar de bibliotheek. Wist je dat? Stap 1: Lees de volgende ‘Wist-je-datjes’. - families in China de helft van hun inkomen aan eten uitgeven? - Chinezen vaak vegetarisch (geen dieren of vis) eten? - soep er pas op het einde van de maaltijd komt? - in China soms wel hond wordt gegeten? - Chinezen mogen boeren aan tafel? - vis en gevogelte er bij voorkeur levend worden verkocht? - porselein een Chinese uitvinding is?” Stap 2: Zoek nog naar leuke dingen om te weten. Stap 3: Je moet minstens twee weetjes opschrijven!

Nieuwjaren Tijdens de kerstvakantie hebben wij Nieuwjaar gevierd (zie ook Wereldreis van december 2011). Laat de leerlingen vertellen hoe dat in hun gezin gebeurde: opblijven tot middernacht, lekker eten, drinken op het nieuwe jaar, elkaar geluk wensen, vuurwerk afsteken, nieuwjaarsbrief lezen, geschenkjes geven, familie bezoeken... De leerlingen lezen op werkblad G over ‘Xin Nian’: het Chinese Nieuwjaar. Drakendans: opdracht in groep In het verhaal is sprake van een draak en een neushoorn (eenhoorn). Welke verschillende fabeldieren kennen de leerlingen? Vergelijk Oost en West. Als je beschikt over een draak, kun je de kinderen laten proberen een drakendans te doen. Maakt de klas zijn eigen Chinese draak? Gebruik bamboe of plastic buizen, overspannen met kleurige, lichte stof of crêpepapier. De kop van papier-maché wordt verstevigd met ijzerdraad. Verdeel de klas in groepjes van zes kinderen: één kind voor de parel, één kind voor de kop en vier kinderen voor het lichaam. Geef de leerlingen de kans om wat te oefenen. NAAR HET ‘RIJK VAN HET MIDDEN’ Op verkenning De leerlingen gaan op zoek naar meer informatie (cijferge-

Oplossingen van werkblad G en H China e.a. Oppervlakte (km²) China 9 596 961 EU 4 324 782 India 3 287 263 VSA 9 629 091 de VSA – China – India – de EU.

Bevolking (x1 miljoen) 1 351 502 1 250 314

Vijf: zuur, hart, winter, oosten, water, rood. Peking: de zgn. Arabische lente tegen dictatuur, mensenrechtenschendingen, corruptie en de 'indignados' tegen de

Wereldreis - 2012/1 - Wereldreistips - 12

macht van banken en voor sociale hervormingen… Muren: de Israëlische muur, de grens tussen de VSA en Mexico, de Marokkaanse berm, de Attilalijn op Cyprus, het IJzeren Gordijn met de Berlijnse Muur, … SLOTMOMENT Als slot van deze ‘ontdekkingsreis’ naar China bekijken de leerlingen het woordveld nog eens dat zij in het begin maakten. Nu kunnen zij in het rood zetten wat er klopt van wat zij al dachten te weten over China. Rood is een gelukskleur in China! De klas maakt een eenvoudig noedelgerechtje en smult er samen van. De leerlingen proberen dit met stokjes te eten. Elk groepje stelt zijn drakendans voor terwijl de rest van de leerlingen mee muziek maakt op eenvoudige slaginstrumenten: trommel, bekkens, gong... JAARMENU De Wereldkalender staat in 2012 in het teken van ‘eten’. Je merkt het aan de recepten van topchefs op de achterkant van elke foto. Misschien gaat de liefde voor het Zuiden ook door de maag? Bouw een project rond dit thema. Er komen gedurende het schooljaar kookboeken en koks (m./v.) in de klas. Bij elke foto past wel iets lekkers om te proeven. De kinderen stellen maand na maand een eigen kookboekje samen met recepten op hun maat. Op het schoolfeest mondt dat misschien uit in een eigen publicatie en een grote smulpartij! WEBTIPS China, Henan en Kaifeng http://archief.samsam.net/archief/default.asp?id=31753&tab=1 -> Li Jian vertelt over China w w w. s c h o l i e re n . c o m / we rk s t u k ken/29193 -> China w w w. c h i n a c u l t u r e . o r g / g b / e n _ map/2003-09/24/content_21594. htm -> China Culture www.planetware.com/i/map/CHN/ the-peoples-republic-of-china-henanprovince-map.jpg ->Landkaart van China www.china.org.en/english/features/ ProvinceView/170642.htm -> View China ->An Introduction to China’s Provinces, Municipalities and Autonomous Regions http://en.wikipedia.org/wiki/Kaifeng

http://en.wikipedia.org/wiki/One-child_policy www.schooltv.nl/eigenwijzer/2157322/economie/ item/610216/in-china-geboren www.kinderenlerenrekenen.nl/paged/530/breinbreker%20 voor%20groep%204:%20tellen%20in%20het%20 chinees./ www.4shared.com/dir/gxdJcLQp/WR1201_Henan.html -> foto’s kun je vinden en downloaden vanaf deze locatie http://community.guinnessworldrecords.com/_Longestflower-structure/blog/2927550/7691.html : bloemenstructuur / draak in Kaifeng Eten www.proud2bme.nl/index.php?section=7&action=feed&i tem=13&article=4382&rv=6 http://nl.wikipedia.org/wiki/Noedels http:// en.wikipedia.org/wiki/Henan_braised_noodles http:// en.wikipedia.org/wiki/Chinese_noodles www.worldcook.net/Nederlands/Recepten/Wereldrecepten/ China-recepten.htm www.cyberpoli.nl/forum/topic/3066 -> Kinderen in China met overgewicht en diabetes neemt toe http://frans2650.webs.com/apps/videos/videos/ show/12099691-chinese-noedels -> een Chinese kok maakt verse noedels (filmpje) http://education2.uvic.ca/Faculty/mroth/438/CHINA/ traditional_foods.html VOER VOOR BOEKENWURMEN - China. BRULS, A. Nijmegen: Centrum voor Mondiaal Onderwijs, 2007. - China. Landenreeks. VAN DER PUTTEN, J. Amsterdam/Den Haag/Brussel: KIT/ Oxfam Novib/11.11.11, 2008. - De Parel en de Draak. Een boek vol qi van China. RUBEN, L. & VAN OGTROP, B. Amsterdam: KIT publishers, 2009. - Acht schatten thee / Visfilet met gember / Chinese omeletjes in bouillon. C V. Brussel: Vereniging BelgiëChina, januari 2011 / september 2010 / juni 2010. - Eén kind blijft de norm. G  A 14/10/2010. - Een vleugje China. SHUI, A. Amsterdam: Koninklijk Instituut voor de Tropen, 2002. - Hoe 400 miljoen Chinezen nooit werden geboren. D M 2/10/2010. - Klein Chinees Woordenboek. LOUIS, C. Nijmegen: Tutti, 2010. - Koken voor kids. z.n. Amsterdam: Unicef, 2008. - Pluk een lied. LOOBUYCK, R. & VEREECKE, K. Antwerpen: De Boeck, 2002. - Twee tijgers rennen snel. Vliegensvlug Chinees leren. HUANG Hé. Haarlem: Gottmer, 2008.

Wereldreis - 2012/1 - Wereldreistips - 13

De hemel op aarde Xiao Bizi* is mijn buurmeisje en ze gelooft alles, maar dan ook alles wat ik zeg. Vanmorgen vroeg ik haar of ze mee wilde met de draak en ik zag haar oogjes meteen schitteren. “Dadan**,” zei mevrouw Hu, “je mag Xiao Bizi niet zo veel onzin vertellen, straks weet ze niet meer wat ze moet geloven en wat niet.” “Maar mevrouw Hu,” zei ik, “kom dan toch even kijken.” Buiten stond mijn fiets voor de deur. Ik had hem helemaal geschilderd: met groene schubben op de buizen en de stuurstang in het geel. Ik was er vreselijk trots op. Ik ging op het zadel zitten, kromde mijn rug en brieste door mijn neus. “Is dat geen mooie draak, mevrouw Hu?” vroeg ik. Mevrouw Hu glimlachte en hield haar hoofd schuin. “Waar is je parel?” vroeg ze. Met Nieuwjaar was ik met Xiao Bizi naar de drakendans gaan kijken. We hadden samen de voeten geteld van alle mensen die een stuk van de zijden draak op een stok droegen en hem alle kanten op lieten kronkelen. Door zijn spel houdt de draak hemel en aarde in beweging. Dus is die dans van de draak wel heel belangrijk. Vooraan liep een meisje met de parel op een lange stok. De parel ontstaat uit de adem van de draak. Dus ook die parel is erg belangrijk.

“Jij zit voor mij op de stuurstang”, zei ik tegen Xiao Bizi. “Jij bent mijn parel.” “O, o,” zei mevrouw Hu, “dan moet het maar zonder parel. Als mijn dochter met je meegaat, moet ze achterop. En ze moet zich ook heel goed vasthouden.” “Komt in orde”, zei ik. “Xiao Bizi, klim maar achterop.” We fietsten door de velden naar het dorp Tieniu. “Daar ergens stroomt de Gele Rivier”, wees ik. “Uit

het slijk van de Gele Rivier zijn de eerste mensen gemaakt.” Ik hoorde het tinkelend lachje van Xiao Bizi. Ze gaf me een por in mijn rug. “Ik zweer het. Echt waar. Het land was heel vet en vruchtbaar. Daarom werd Kaifeng “de hemel op aarde” genoemd, omdat het hier zo goed was.” “Kaifeng, waar wij wonen? Is dat de hemel op aarde?” “Jawel, vroeger was het een tijdlang de grootste stad van de hele wereld. Heb ik op school geleerd. Maar op een keer kwamen de Mantjoes met een groot leger. Toen hebben ze de sluizen opengezet en toen is heel Kaifeng overstroomd en duizenden en duizenden mensen zijn verdronken.” Er viel even een stilte, en toen kwam dat kleine, bange stemmetje: “De sluizen zijn toch wel goed dicht?” “Ja hoor, het is heel lang geleden. Dat doen ze geen tweede keer. En trouwens, de Gele Rivier staat hier al jaren droog.” “Kijk,” riep Xiao Bizi, “westerlingen! Een hele bus vol!” In Kaifeng kwamen wel vaker westerlingen, maar toch keken we iedere keer onze ogen uit. Ze leken zo anders en soms deden ze zo raar. “Kom”, zei ik, “we laten de draak hier een poosje rusten.” Ik voelde dat Xiao Bizi van de fiets sprong nog voor hij helemaal tot stilstand was gekomen. We liepen naar het standbeeld van de ijzeren neushoorn, want daar was ik voor gekomen. “Deze ijzeren neushoorn”, zei de gids, “staat hier om overstromingen te bezweren.” De gids sprak Engels voor de toeristen, maar ik wist zo ook wel wat hij vertelde. “Vroeger, toen er nog water in de Gele Rivier stond, overstroomde het land een paar keer per jaar,” zei ik tegen Xiao Bizi. “Hé, wat kijk je weer bang. Vroeger, zei ik toch. Er staat al lang geen water meer in.” Met mijn mouw veegde ik een paar traantjes van haar wangen. “Vroeger is echt heel lang geleden, jij was nog niet eens geboren.” Ik ging met Xiao Bizi in de schaduw van een boom zitten. “Zie je die hoorn op zijn kop? Dat hebben alle neushoorns. Daarmee kunnen ze met de hemel praten en de goden vragen om het niet te hard en te lang te laten regenen. Zodat het land niet overstroomt

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad E - 14

omdat er te veel water in de rivier staat. Stond. Vroeger! Vroeger!” Xiao Bizi slikte een paar traantjes weg. “De hoorn van de neushoorn is heel bijzonder”, zei ik. “Als je wil weten of iets giftig is, moet je erin roeren met een speld van neushoornhoorn. Als het begint te schuimen, kun je er maar beter niet van eten of drinken.” Xiao Bizi begon te giechelen. Eerst heel zachtjes en toen steeds harder tot haar lijfje helemaal schudde en alle toeristen onze kant op keken. Na een poosje letten ze niet meer op de gids. Ze namen foto’s van Xiao Bizi en gaven ons snoepjes. Ik was naar de ijzeren neushoorn gekomen omdat ik wist dat er altijd wel iets te rapen viel, maar met Xiao Bizi erbij, was het wel heel gemakkelijk. Toen de toeristen weg waren, liepen we nog een keer om de ijzeren neushoorn heen. “Weet je hoe ze vroeger gif maakten?” zei ik. Xiao Bizi schudde haar hoofd. Er zaten nog altijd lachkuiltjes in haar wangen. “Ze stopten een slang samen met giftige insecten in een kom en klapten er een deksel overheen. Dat hielden ze goed vast en toen de kom niet meer bewoog, haalden ze voorzichtig het deksel weg. Als er nog maar één beest overbleef, zat dat zo vol gif dat je er iemand mee kon doodmaken.” “Mijn mama zegt dat de buurvrouw een giftige tong heeft”, zei Xiao Bizi. “Tja, dan zullen we haar eens samen met een slang in een kuil moeten zetten om te zien wie het overleeft”, zei ik. “Kom, ik krijg stilaan honger. We rijden op onze draak naar huis.” Op de terugweg vertelde ik Xiao Bizi een paar dingen die ik te weten was gekomen over de westerlingen. Dat ze twee keer per dag brood eten en dat ze hun enige warme maaltijd van de dag met de soep beginnen. “Het moet andersom”, schreeuwde Xiao Bizi, alsof ik dat zelf niet wist. “Soep dient om de gaatjes te vullen.”

“En ze eten met messen en vorken van metaal. Metaal! Stel je voor! Wapens zijn van metaal en messen horen bij de kok in de keuken. Daar kom je niet mee aan tafel. Xiao Bizi, je weet toch hoe je met stokjes hoort te eten?” “Je mag niet prikken in je eten, je mag niet wijzen met je stokjes en je mag er niet mee trommelen.” “Mooi zo”, zei ik. “Jij bent een grote meid. Jij hoort niet meer in een kinderwagen.” “Een kinderwagen?” zei Xiao Bizi. “Westerlingen nemen hun kinderen nooit op de rug. Ze rijden ermee rond in kinderwagens.” Xiao Bizi proestte het uit. “Jawel, kinderwagens op wieltjes. En ze trekken hun baby een luier aan om in te plassen en te poepen.” Xiao Bizi viel haast van de fiets van het lachen. “Nietes! Nietes! Nietes!” hikte ze. “Welles, welles, welles”, zong ik terug. Toen we weer thuis waren, trok Xiao Bizi me aan mijn arm mee naar haar kamertje. Ze ging op haar knieën zitten en trok voorzichtig een plastic doos met een deksel onder het bed vandaan. “De buurvrouw is te groot voor deze kom,” zei Xiao Bizi, “maar we kunnen hem in haar huis zetten en de deur dichtdoen.” Ik voelde mijn benen slap worden. Voor ik iets kon zeggen, trok Xiao Bizi het deksel open. Het eerste wat ik zag, was een slang met een giftig patroon op haar rug. Toen Xiao Bizi de slang vastpakte, slaakte ik een gil. Het was een speelgoedslang met geschakelde rugstukjes. In de hand van Xiao Bizi kronkelde ze met slome rukjes naar me toe. “Xiao Bizi?” Mevrouw Hu kwam met grote angstogen de kamer binnengestormd. “Dadan is bang van mijn speelgoedslang”, lachte Xiao Bizi. “Dat dacht je maar”, zei ik snel en ik begon Xiao Bizi onder haar armen te kietelen tot ze om genade smeekte. Daarna kregen we allebei een kommetje mi van mevrouw Hu. Xiao Bizi moest telkens weer zo hard lachen om haar grapje met de slang, dat ze haast niets naar binnen kreeg. * xiao bizi (spreek uit: sjiao bitzu) betekent ‘kleine neus’ en ** dadan (spreek uit: daadèn) betekent ‘stout’.

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad F - 15

Zhõng guó: het Rijk van het Midden Xin Nian Het Chinese Nieuwjaar (Xin Nian) wordt bepaald door de maankalender en valt in 2012 op 23 januari. Dan begint ‘het jaar van de draak’. Nieuwjaar is voor de mensen in China de belangrijkste feestdag van het jaar. Omdat er in alle grote steden op aarde Chinezen wonen, wordt het feest er gevierd, ook in ons land bv. in Antwerpen, Brussel, Bergen en Luik. Op oudejaar wordt het hele huis van onder tot boven gepoetst. ’s Avonds komt de familie bij elkaar en wordt er gepraat en gefeest tot diep in de nacht. Overal wordt vuurwerk afgestoken. De volgende morgen gaan vrienden bij elkaar op bezoek. Op de straat zijn er grote feesten met dansers, steltlopers, toneelspelers, muzikanten en vooral draken. Een Chinese draak herken je zo: hij heeft geen vleugels, hij spuwt geen vuur en hij speelt met een parel. Voorop loopt de danser met de parel. Daarachter volgt de danser die de drakenkop omhoog houdt. En daarachter lopen de dansers die het lichaam van de draak in alle richtingen laten kronkelen.

China e.a. Zoek de oppervlakte en het bevolkingsaantal op van China, de Europese Unie (27 lidstaten), India en de Verenigde Staten van Amerika en vul in. Oppervlakte (km²)

Bevolking (x 1 miljoen)

China EU India VSA

Hieruit kun je besluiten dat China ongeveer even groot is als ............................................................ Van alle landen in de wereld wonen de meeste mensen in .......................... Het volgende bevolkingsrijke land is ......................... Op de derde plaats in de wereld wat betreft inwonertal staat .................. Als je vijf mensen hebt, is er altijd één Chinees bij. Stel dat wij met de klas de hele wereldbevolking voorstellen: hoeveel leerlingen zouden dan in China wonen? ................

Vijf Volgens Chinezen bestaan alle goede dingen uit vijf, maar soms ook uit twee of twaalf of acht… Vul aan. smaak orgaan seizoen richting elementen kleur

zout nieren noorden zwart

bitter longen zomer zuiden vuur

maag voorjaar westen hout groen

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad G - 16

hartig lever herfst metaal blauw

zoet nazomer centrum aarde geel

Chinoiserieën Peking De huidige hoofdstad van de Chinese Volksrepubliek is Peking (Beijing). Vijf eeuwen lang leefden de Chinese keizers in de Verboden Stad. Niemand anders mocht die stad binnen. In de Verboden Stad komen nu mensen uit de hele wereld op bezoek. Ook in Peking is het Tiananmenplein. Dat betekent: “poort van de hemelse vrede”. Daar protesteerden in 1989 ongeveer een miljoen studenten en burgers tegen de Communistische Partij. Het leger sloeg de vreedzame opstand bloedig neer. - Je hebt op het nieuws wel al gehoord van andere protesten. In welke landen? Wie protesteert waartegen?

De Chinese Muur Heel bekend is de Grote Muur. Aarden wallen werden later versterkt met stenen en torens. De ruim 6 000 km lange muur was bedoeld om invallen van nomaden uit het noorden tegen te houden. Hij strekt zich uit van 300 km ten oosten van Peking tot het zuidoostelijk deel van Sinkiang. - Ken je nog andere muren of grote omheiningen in de wereld om mensen tegen te houden?

.......................................................................

Eénkindpolitiek In 1979 voerde China de éénkindpolitiek in, omdat er anders te veel mensen zouden zijn en er weer hongersnood zou komen. Er zijn naar schatting 250 miljoen kinderen minder geboren. Vooral in steden is een klein gezin handig, zeker als beide ouders werken. Dé grote kinderwens van Chinese ouders is het krijgen van een zoon. Zonen zorgen gewoonlijk voor hun bejaarde ouders, meisjes gaan bij hun schoonfamilie wonen en zijn daarom minder gewild. Dat leidt zelfs tot abortus, kindermoord en ontvoeringen. Nu al is er op het platteland een tekort aan echtgenotes. Er worden wel uitzonderingen op de eenkindregel toegestaan, maar veel kinderen bestaan officieel niet omdat zij niet zijn aangegeven! Die enige kinderen worden meestal erg verwend en krijgen vaak ongezonde eetgewoonten, maar zij moeten ook heel hard hun best doen op school. - Hoe zou jij het vinden om geen broer of zus te hebben? Zet de voor- en nadelen op een rijtje. ..............................................................

....................................................................... ....................................................................... Het Terracottaleger Behalve Kaifeng en nog drie steden in de provincie Henan, is ook Xi’an (of Chang’an) vroeger hoofdstad van het Chinese rijk geweest. Het Terracottaleger is een populaire attractie voor twee miljoen toeristen, waarvan een kwart buitenlanders. Niet alleen hotelmedewerkers, maar ook leveranciers en medewerkers van de luchthaven, zelfs de mensen op het platteland profiteren er mee van. Sommigen staan buiten het museum in stalletjes etenswaren en souvenirs te verkopen, anderen hebben in het museum werk gevonden als zaalwachter of als gids, of werken in de museumwinkel of het restaurant. - Komen er in jouw omgeving ook (buitenlandse) toeristen? Waaraan merk je dat?

....................................................................... ....................................................................... .......................................................................

.......................................................

..............................................................

.......................................................

..............................................................

.......................................................

...........................................................

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad H - 17

Wereldreis - 2012/1 - Werkblad I - 18

LEERKRACHT AAN HET WOORD

Aandacht voor de wereld hebben is onze taak Op een zonnige dag in oktober rijd ik door het prachtige West-Vlaamse landschap naar het landelijke Kruiseke, een deelgemeente van Wervik. In basisschool De Graankorrel heb ik een gesprek met twee gedreven leerkrachten. Ann Delaere staat in het vijfde leerjaar in de basisschool in Kruiseke. Haar echtgenoot Hugo Goemaere geeft les in het zesde leerjaar in een gelijknamige school van dezelfde scholengemeenschap, even verderop in Geluwe. Allebei hebben ze heel wat ervaring op de teller staan. We zitten in een klein dorp van 800 inwoners, midden tussen de velden. Ik verwacht hier op school een heel autochtoon publiek. Klopt dat beeld? Ann: We zijn een kleine school. Van elk leerjaar hebben we één klas. Buiten een Chinees kindje van een restaurant, waren tot voor kort alle kinderen autochtoon. De bouw van een sociale woonwijk bracht daar verandering in. We groeiden op enkele jaren flink in aantal, maar ook in diversiteit. In die nieuwe woonwijk kwamen immers vooral gezinnen van buiten het dorp wonen. Daardoor hebben we sinds vorig jaar ook kinderen uit Rwanda, Peru of Rusland. Hugo: Bij ons ligt dat een beetje anders. Onze afdeling bestaat enkel uit het derde tot het zesde leerjaar. Ik herken wel de groeiende verscheidenheid in ons schoolpubliek, alhoewel in mindere mate als hier

in Kruiseke. Wellicht heeft dat ook te maken met het feit dat de gemeente Geluwe groter is en dat de aanwezige allochtone kinderen meer verspreid zitten over verschillende scholen. Ik zag dat de school zichzelf ‘school met een hart’ noemt. Op welke wijze realiseer je dat? Ann: Die slogan is ons heel dierbaar. We moeten die gedachte blijven vasthouden en uitbreiden naar alle mensen. Dat proberen we door deel te nemen aan initiatieven die de aandacht van de kinderen – en de ouders - verbreden. Jaarlijks doen we mee aan de Koffiestop van Broederlijk Delen. We werkten ook rond het themaland van de campagne. De laatste drie jaren werken we met de stoepkrijtactie van Mobile School. We organiseren elk jaar op de Internationale dag van de leerkracht een Saved by the bell-actie. We proberen dat moment in de pers te krijgen. We bezoeken elk jaar Studio Globo Roeselare. Het ene jaar volgen we het India-atelier, het andere jaar ‘Achter de muur’. In het begin vond ik ‘Achter de muur’ wat moeilijk. Nu ontdek ik dat het heel dicht bij onze eigen situatie staat: een grote diversiteit aan sociale groepen. Het project staat dicht bij de leefwereld van de kinderen. Onlangs konden we een mooie link leggen met de dag van de jeugdbeweging die als thema armoede had. Bij elk initiatief geven we veel tijd en aandacht aan het educatieve aspect: de kinderen moeten goed weten waarmee ze bezig zijn. Zonder voorbereiding of nawerking hebben dergelijke initiatieven weinig zin.

Hugo: Wij gaan ook naar het India-atelier. Dat slaat bij ons iets meer aan dan ‘Achter de muur’. Daarnaast participeren we aan 11.11.11 en werken we met de Robby-figuur van Welzijnszorg. Een tijd geleden gingen we naar een prachtig theaterstuk over de situatie van de Palestijnen. Zulke ervaringen spreken de kinderen aan. Het is inderdaad belangrijk dat je meer doet dan ‘gaan kijken’. Je moet het in een kader plaatsen, kinderen de kans geven om er rond te werken. Ann: Een school moet gevoelig worden voor signalen van uitsluiting. Ouders hebben er veel voor over opdat hun kinderen kunnen meedoen met de rest. Zo zag ik op een morgen, naar aanleiding van de ‘fruitdag’ die we ingevoerd hadden, een van onze kinderen in de winkel één mandarijntje kopen. Toen beseften we dat fruit kopen voor een aantal gezinnen wellicht niet vanzelfsprekend is. We hebben samen nagedacht hoe we met de hulp van het oudercomité het fruit gratis konden uitreiken. Hugo: Zo hebben wij moeten ‘ingrijpen’ bij de vieringen van verjaardagen. Dat dreigde op een bepaald moment een opbod te worden waarbij sommigen de show stalen ten nadele van anderen die niet dezelfde middelen hadden. Vind je tijd in je lessenrooster om al deze dingen op te pakken? Ann: Ik wil daar echt tijd voor blijven vinden. Als ik deze dingen niet meer zou mogen of kunnen doen, zou ik dat erg vinden. Ik vind het zeer wezenlijke punten in het onderwijs. Kinderen stimuleren tot sociaal gedrag en tot aandacht voor de wereld, is onze taak in het onderwijs. Ik blijf zoeken naar mogelijkheden. We hebben lessen ‘actualiteit’, we vinden ruimte in de uren godsdienst. Een aantal zaken kan je verwerken in de lessen muzische vorming. De directeur stelde dit jaar de werkgroep “Sociale thema’s” voor. Deze werkgroep zorgt er voor dat de kinderen van de hele school bij het begin van de maand kennis maken met de actie die we gaan voeren via een lied, een toneeltje… Hugo: Ik merk dat sociale inzet vanuit thuis veel minder wordt opgepakt. Dus is het zeker belangrijk dat wij als school daarmee bezig zijn. Je hebt ook altijd nog wel een aantal ‘witruimtes’. Dat zijn lestijden die niet concreet ingevuld worden door de methode. Het is dan jouw keuzevrijheid om ze in te vullen met wat jij belangrijk vindt voor de kinderen.

Een bordje met appelmoes, kip en rijst ‘om van te smullen’. Gezonde voeding, bereid met zorg, geserveerd met aandacht en warmte. Je zou voor minder stralen en tevreden lachen.

191 landen ondertekenden een akkoord om tegen 2015 de armoede in de wereld te halveren. Voer samen met de Vlaamse Noord-Zuidbeweging actie om de politici aan hun belofte te herinneren én de lat hoger te leggen. Armoede moet de wereld uit!