Wr 2012 07 by Studio Globo

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - 25ste jaargang, nummer 7  Afgiftekantoor Antwerpen X – P912119

SEPTEMBER 2012

Bangladesh (Chittagong)

Thema : TECHNIEK

Saved by the Bell Vredesweek

WACHTENTOT HET

Van 21 september tot en met 2 oktober 2012 vindt naar jaarlijkse gewoonte de Vlaamse Vredesweek plaats. Talrijke organisaties werken samen voor een krachtdadigere, niet-militaire aanpak op wereldvlak om oorlogsmisdaden en massawreedheden te voorkomen. Zij willen de focus verleggen van militaire interventie naar preventie. Onder meer voor het onderwijs hoort daarbij een brede waaier aan educatieve materialen.

OVERKOOKT?

21 september - 02 oktober 2012

Alle informatie vind je op www.vredesweek.be Leerlingen en leerkrachten zijn wel eens opgelucht als ze ‘s avonds de schoolbel horen. Maar miljoenen kinderen en jongeren op aarde horen dat gerinkel nooit. Nochtans is onderwijs de hefboom voor ontwikkeling. Onderwijs maakt werk van gelijke kansen. Daarom zetten we op de Internationale dag van de leerkracht (5 oktober) niet alleen de eigen leerkrachten in de schijnwerpers. Overal ter wereld geven leerkrachten, vaak in moeilijke omstandigheden, het beste van zichzelf. Ook de miljoenen kinderen en jongeren die geen toegang hebben tot basisonderwijs, verdienen onze aandacht. Voor het zesde jaar op rij roepen we scholen op om op vrijdag 5 oktober de schoolbel eens extra te luiden. Zo laten we de wereld horen dat er dringend iets moet veranderen. Meer over Saved by the bell vind je in de bundel met lessuggesties bij deze Wereldreis of op www.savedbythebell.be

In 2011 kiest de Vlaamse Vredesweek ervoor om vanuit een vredesperspectief de Millenniumdoelstellingen te ondersteunen.

den

wreedhe n massa

iddel tege

als m Preventie

www.vredesweek.be

Wereldreisthema’s schooljaar 2012-2013 Ook in het nieuwe schooljaar staat er weer heel wat nieuws op de Wereldreis-plank. Om al een idee te hebben van wat je de komende maanden van ons kunt verwachten, geven we je graag een overzichtje van de landen die aan bod komen en de thema’s die we daarbij uitwerken. Maand September Oktober November December Januari Februari Maart April Mei Juni

Land Bangladesh (Chittagong) Afghanistan Bangladesh (Dhakka) Ethiopië Mali Peru Congo Brazilië Maleisië Jemen

Thema Techniek Fast food Licht Koffie Toekomst Aardappelen Muziek Mijn straat Mode Spiegelbeeld

INHOUD

VOORWOORD Beste leerkracht, Beste leerkracht, Met meer dan 200 waren we. Allemaal onderwijsmensen geboeid door wereldorientatie (WO). Veel leerkrachten en directies, maar ook lectoren uit de lerarenopleiding, pedagogisch begeleiders, wetenschappers, zelfs inspecteurs. ‘Samen op zoek naar mogelijke verbeteracties.’ Buiten scheen voor het eerst een heerlijk zomerzonnetje, binnen werd je warm van de gevarieerde waaier van interessante bijdragen. Zowel onderzoeksresultaten als praktijkverhalen. Graag verwijzen we naar de inspirerende conferentiebundel die je elektronisch kan raadplegen via www.ond.vlaanderen.be/curriculum/peilingen/conferenties/wereldorientatietijd-ruimte-maatschappij-brongebruik.htm Aanleiding was de vaststelling dat ‘een kwart van de leerkrachten in de Vlaamse steekproef en een derde van de leerkrachten in Brussel niet graag WO geven’ . Het zou arbeidsintensief zijn, er is te weinig materiaal voorhanden, er bestaan geen leerlijnen op school… Ik vermoed dat jij niet tot deze groep behoort. Dat jij WO juist heel belangrijk vindt. Misschien is het wel de essentie van onderwijs? De rode draad doorheen alle klasactiviteiten? Ook dit schooljaar krijg je elke maand lesmateriaal aangereikt om het blikveld van je leerlingen te verruimen. Ze zappen ‘ns niet snel door, maar staan uitdrukkelijk stil bij een foto met een verhaal… Zo belanden ze in landen die ongetwijfeld het wereldnieuws zullen halen: Bangladesh, Afghanistan, Congo, Brazilië, Mali. Maar ook in Ethiopië, Maleisië, Cuba en Peru. Misschien is het niet altijd groots en spectaculair. Dat hoeft ook niet. Volgehouden aandacht en herhaling bewezen in vele leerdomeinen al hun pedagogisch nut. Wij zijn er helemaal klaar voor en wensen jou een boeiend en wereldwijs schooljaar toe!

Saved by the bell ............................. 2 Vredesweek .................................... 2 Wereldreisthema's schooljaar 2012-2013 ..................................... 2 De Wereldkalender van 11.11.11 ......... 2 Voorwoord .................................... 3 Wereldreisinfo Bangladesh (Chittagong) ............ 4 Heb je al gehoord van ... scheepssloop? .......................... 4 Foto-info .................................. 5 Thema-info: Techniek ................. 5 Reiswoordenschat ..................... 5 Wereldreistips en werkbladen Eerste graad ...........................6-8 Keukengerei ............................. 7 Recepten ................................. 8 Tweede graad ........................ 9-11 Brief van Lien ..........................10 Reis naar de keuken in 2050! ...... 11 Derde graad ........................ 12-17 Webtips ...................................13 Voer voor boekenwurmen............13 Een drukke maar vrolijke dag voor Ponemala .................... 14-15 Waterbeheer ............................16 ICT en Fair trade .......................17 Tekening van de kalenderfoto ......18 Leerkracht aan het woord : Stefan De Herdt .............................19 Spiegelfoto ...................................20

S.V.d.A.

COLOFON

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo (Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, F 02 502 81 01) Weblink www.studioglobo.be/wereldreis

Le monde en classe (vertaling van Wereldreis) is een uitgave van CNCD-11.11.11 (Handelskaai 9, 1000 Brussel, F 02 250 12 63) www.cncd.be/lemondeenclasse

Abonnement : 10 nummers voor € 16 Zie weblink voor andere formules. Abonnementen lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd. Vraag wijzigingen schriftelijk, via fax of via mail tot één maand voor het aflopen van het abonnement. Losse nummers zijn verkrijgbaar voor € 1,60 + verzendingskost. Bankrekening : BE56 0682 3525 0588 Administratie : Jan Wynants (T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be) Redactie en medewerkers : Helga Vande Voorde (T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.be), Chris Verschooten (verhaal), Stijn Van Assche, Joke Balcaen, Mikke Maerschalck, Frans Meul, Bob De Pooter, Stefaan Van den Abbeele, Jan Debonnet Tekeningen : Jos Verhulst Foto's : Jashim Salam (kalenderfoto op de cover), Bob De Pooter (p.19), Brian M. Forbes (spiegelfoto p.20) Vormgeving : Marc Vermeiren Druk : De Wrikker cvba, Berchem Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding. Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - 11.11.11 v.z.w. en met de steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking

Wereldreis - 2012/7 - 3

Bangladesh (Chittagong) LANDENINFO In het meinummer 2012 van Wereldreis vind je algemene informatie over het land. Bevolking De meerderheid van de bevolking in Bangladesh is Bengalees. Zij spreken Bangla, een Indo-Europese taal die verwant is aan het Sanskriet. Bijna 90% van de bevolking is moslim en 9% is hindoe. Een heel kleine minderheid is boeddhistisch, christelijk of animistisch. Er wonen in Bangladesh ook inheemse volkeren, Adivasi genoemd. Het zou om meer dan vijftig groepen en twee miljoen mensen gaan. Zij kunnen worden ingedeeld in drie clusters: - etnische groepen in de streek van Mymensingh, onder meer de Garoâ&#x20AC;&#x2122;s, die verwant zijn met inheemse volkeren in het noordoosten van India; - de hindoe-Santals in de districten van Rajshahi, Dinajpur en Rangpur, verwant met de Santals in het Indiase West-Bengalen, Orissa en Bihar; - en ten slotte de inheemse groepen van de Chittagongheuvels.

Deze laatste groepen wonen in de uitgestrekte heuvels van Chittagong, een divisie in het zuidoosten van het land. In het Engels spreekt men over de Chittagong Hill Tracts of CHT. De steile heuvels en diepe ravijnen van dit gebied, bedekt met dichte bossen, staan in sterk contrast met het vlakke landschap in de rest van Bangladesh. In de CHT wonen ongeveer een miljoen Adivasi, die behoren tot dertien verschillende stammen. De Chakmas, Marmas en Tripuras zijn de grootste stammen, terwijl de Mro tot de kleinere stammen behoort. Hoewel de dertien stammen enkele gelijkaardige gebruiken hebben, zijn er toch ook grote verschillen. Zo worden de woningen meestal van bamboe gemaakt en hebben zij daken van bladeren, maar de grootste drie stammen bouwen hun huizen in de valleien en de andere doen dat voornamelijk op heuveltoppen. Ook de meeste rituelen, de talen die zij spreken en de kleding die zij dragen, verschillen van stam tot stam. Terwijl de Adivasi tijdens de periode van de Britse kolonisatie de enigen waren die land mochten bezitten in de CHT, kwam er na de onafhankelijkheid een einde aan deze bijzondere status. Meer en meer Bengalezen verhuisden naar het gebied en eigenden zich tribale gronden toe. In 1973 namen de Adivasi de wapens op. De gewapende strijd met het leger, die leidde tot massale schendingen van de mensenrechten, kwam pas in 1997 tot een einde met een vredesakkoord.

Wereldreis - 2012/7 - Wereldreisinfo - 4

HEB JE AL GEHOORD VAN â&#x20AC;Ś SCHEEPSSLOOP? De kustlijn van Chittagong is berucht voor haar scheepswerven. Op deze werven worden geen vaartuigen gebouwd, maar afgedankte schepen van over de hele wereld gesloopt. Eigenaars van deze scheepswerven willen vooral het staal recupereren waarmee deze schepen werden gebouwd, want deze grondstof brengt veel geld op. Op het strand liggen meestal een dertigtal zulke schepen te wachten. Deze schepen worden ontmanteld door een heel leger arbeiders, die vaak afkomstig zijn uit de armste gebieden van Bangladesh. Bovendien zou een op vijf jonger zijn dan vijftien jaar. Deze arbeiders gebruiken branders, hamers, wiggen, maar ook hun blote handen om de schepen af te breken. De werven hebben een slechte reputatie opgebouwd omdat de arbeiders er in afschuwelijke arbeidsomstandigheden moeten werken. Dit heeft te maken met de scherpe prijzen die de werfeigenaars vragen aan scheepsrederijen, waardoor zij beknibbelen op het loon van de arbeiders en vooral op de veiligheid. Ook het ecosysteem in de buurt van deze scheepswerven en het leven van lokale vissers worden door deze sloopactiviteiten bedreigd. Een strengere wetgeving kan de groeiende sector naar buurlanden doen uitwijken.

aantal bedienden in een huishouden. Het gebruik van elektriciteit leidde dan weer tot de komst van veel apparaten die het werk in de keuken aanzienlijk verlichtten.

FOTO-INFO Op de foto zien we een Mro-vrouw die rijst aan het wannen is. Zij gooit de rijst omhoog in een grote platte geweven mand. Op die manier komt het lichtere kaf in de lucht en kan het door de wind verwijderd worden van de rijstkorrels. De vrouw draagt kleurrijke armbanden. Links van haar staat een grote rieten draagmand, die door de Mro gebruikt wordt om dingen te transporteren, zoals waterkruiken, groenten en fruit, hout… Verder staan er ladders van bamboe. De vrouw bevindt zich in een donkere ruimte, maar er valt door een raamopening licht naar binnen. De Mro (ook gekend als Mru of Murang/Moorang) behoren tot de oudste en meest geïsoleerde van de inheemse volkeren in Bangladesh. Zij hadden geen schrift en de taal die zij spreken, behoort tot de Tibeto-Birmaanse familie. Zij kennen een patriarchale samenleving en een grootfamilie. De Mro behoren tot verschillende clans. Huwelijken tussen leden van eenzelfde clan zijn verboden. Hoewel de vader het familiehoofd is, spelen vrouwen een belangrijke rol in het sociale leven. De Mro zijn overwegend animisten. De Mro behoren tot de zgn. Jhumavolkeren, waarmee wordt verwezen naar de landbouwtechnieken die zij gebruiken. Daarbij blijven bepaalde stukken grond jaren braak liggen, om ze opnieuw vruchtbaar te maken. De stukken grond die wel worden gebruikt, maken zij via de jhumtechniek klaar voor de bebouwing.

THEMA-INFO: TECHNIEK Onder ‘techniek’ verstaan we het geheel van bewerking, overdracht en opslag van materialen, energie en informatie. Vaak heb je voorwerpen nodig om een bepaalde werkzaamheid te kunnen verrichten: keukengerei om te koken, werktuigen om landbouw mogelijk te maken, een batterij om energie bij de hand te hebben, een webcam om beelden door te sturen enz. Al in de prehistorie maakte de mens gereedschap. Het Stenen Tijdperk betekende het begin van de eerste echt bewerkte stenen. Met de komst van de landbouw, 11 000 jaar geleden, ontstonden andere werktuigen en gebruiksvoorwerpen dan tijdens het jagerstijdperk: sikkels, hakken, maalstenen, aardewerk. Er werd toen ook voor het eerst gebruik gemaakt van metalen in plaats van steen als grondstof. Door de eeuwen heen is het gereedschap steeds verfijnder geworden. Ook keukengerei is al vele eeuwen oud en vondsten, bijvoorbeeld in het oude Pompeï, leerden archeologen veel over de eetgewoonten van oude beschavingen. Vooral sinds de 19de eeuw kende de ontwikkeling van modern keukenmateriaal een snelle vlucht, wat verband hield met de afname van het

Wereldreis - 2012/7 - Wereldreisinfo - 5

Terwijl materiaal bij ons meestal is gemaakt van kunststof of roestvrij staal, gebruiken de Mro heel veel rotan en bamboe. Zo hanteert de Mro-vrouw in de foto bijvoorbeeld een rotan mand voor het wannen van de rijst. Beide grondstoffen zijn overvloedig aanwezig in de heuvels van Chittagong en bijgevolg heel goedkoop. Natuurlijke materialen worden er gebruikt voor zeer diverse toepassingen, zoals het bouwen van huizen, meubelen en allerhande landbouw- en keukengereedschap. De Mro hebben ook heel wat spullen uit aardewerk, zoals waterkruiken. Ten slotte gebruiken de Mro eveneens materiaal uit aluminium, vooral dan voor potten, pannen, bestek en borden.

REISWOORDENSCHAT grootfamilie = joint-family: gezin met meer dan één volwassen generatie. jhum = slash and burn: landbouwtechniek die door de inheemse volken van de Chittagongheuvels wordt gebruikt, door bos te rooien en te verbranden voor landbouwgrond en waarbij stukken land tijdens een langere periode braak blijven liggen; tegelijkertijd worden andere stukken land bebouwd; het is een vorm van zwerflandbouw. patriarchaal: waarbij mannen een overheersende rol spelen. wan: een grote platte rieten mand om het kaf van het graan te scheiden; door de wan te schudden, worden de lichte onzuiverheden in het graan (kaf ) door de wind of de tocht weggeblazen.

Eerste graad EINDTERMEN

KEUKENGEREI

Wereldoriëntatie - Algemene vaardigheden 1.1 (waarnemingen noteren); 1.23 (omgaan met afval, energie, papier, voedsel en water) - Techniek 2.7 (stappen herkennen), 2.9 (technisch proces). Muzische vorming - Muziek 2.2 (improviseren en experimenteren, klankbronnen), 2.4* (genieten van musiceren). BIJ DE KALENDERFOTO Verkenning Bekijk samen de foto. Laat de leerlingen eerst vertellen/filosoferen/fantaseren over wat er op de foto te zien is. Vertel daarna zelf het verhaal van Ponemale (zie derde graad). Leg uit wat zij aan het doen is. Door te wannen worden stof en pelletjes die rond de graankorrels zitten verwijderd. Bij heel wat graansoorten worden deze pelletjes kaf genoemd. Aangezien kaf en stof lichter zijn dan graankorrels, is de minste luchtbeweging voldoende om ze te verplaatsen en zo te scheiden. Door het graan op te gooien met behulp van een wan, krijgt de wind vat op het stof en de kafjes. Rijst Probeer in een (natuur-) voedingswinkel ongepelde rijst te vinden. Deze kan samen met de leerlingen worden gewand. Bereid samen met de leerlingen enkele rijstsoorten en laat de leerlingen proeven van de verschillende smaken. Bespreek eventueel enkele rijstgerechten: nasi goreng, paëlla, risotto, rijstpap… Gebruik de Wereldreis van mei 2012.

Bekijken en tekenen Laat de kinderen nadenken of je een recept kunt uitvoeren zonder keukengerei. De leerkracht brengt het keukengerei, vermeld op werkblad A, naar de klas. Bespreek die ‘kookinstrumenten’. De leerlingen vullen hun werkblad aan. “Waarvoor gebruiken we dit keukengerei?” Dit keukengerei zal dienen voor het bereiden van de volgende recepten. Aan de slag In deze fase van de les gaan we (eenvoudig) koken met de leerlingen. Breng enkele stukken fruit mee om fruitspiesjes te maken. Laat de leerlingen dit schillen met een mes en in stukjes snijden op een snijplank. Zij prikken stukjes op een satéstok. Zorg voor eieren en bloemsuiker om eiwitschuimpjes te maken. Laat de leerlingen experimenteren om de eiwitten netjes te scheiden van de dooiers. Zij proberen het wit op te kloppen met een garde of handmatige klopper (moeilijk). Introduceer nu de elektrische klopper. De eiwitten zijn stijf genoeg als je de klopper eruit haalt en er blijft een piek omhoog staan. Weeg eenzelfde gewicht als de eiwitten af aan bloemsuiker en voeg toe. Schep het eiwit met suiker in de spuitzak. Spuit mooie vormpjes op een vel bakpapier. “Waarom moeten de vormpjes allemaal even groot zijn?” (samen doorbakken raken). Bak de schuimpjes in een voorverwarmde oven gedurende anderhalf uur op 100 à 110°C. De schuimpjes zijn klaar als zij vlot loskomen van het bakpapier en als de onderkant droog is. Stappenplan koken Op werkblad B staan de verschillende stappen voor twee recepten. Laat de leerlingen het gerief zelf op een tafel uitzoeken. Zij vinken aan na elke stap. Wat gebeurt er met het eigeel? Gooi nooit eten weg! Maak er bv. mayonaise mee. Muziek! Maak in groepjes een minimuziekstuk met allerlei keukengerei. Zorg ervoor dat we zowel iets stil als luid horen, traag en snel, zacht en hard, lichaamspercussie enz. Beluister hierna de muziekstukken van alle groepen. De kinderen zorgen zelf voor een begin- en eindsignaal. Zorg hierbij voor keukengerei.

Wereldreis - 2012/7 - Wereldreistips - 6

Keukengerei Ken je dit keukengerei? Teken het!

wan

snijplank

mes

spies

kom

klopper

weegschaal

bakblik

bakpapier

spuitzak

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad A - 7

Recepten Ponemala vindt sinaasappel, ananas en mango lekker. Wat lust jij graag? ............................................................................................................. Fruitspies

Eiwitschuimpje

stap 1: fruit schillen

stap 1: eiwit scheiden

stap 2: fruit snijden

stap 2: eiwitten opkloppen

stap 3: de stukjes prikken op de satĂŠstok

stap 3: suiker toevoegen

stap 4: scheppen in de spuitzak

stap 5: torentjes spuiten met de spuitzak

stap 6: bakken

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad B - 8

Tweede graad EINDTERMEN Wereldoriëntatie - Techniek 2.1 (materialen of grondstoffen), 2.5 (evolueren en verbeteren), 2.10 (vereisten), 2.11 (ontwerp), 2.12 (keuzen maken), 2.13 (stap voor stap uitvoeren) - Tijd 5.9* (verleden, heden en de toekomst, hier en elders). Muzische Vorming - Beeld 1.4* (plezier en voldoening), 1.5 (beeldend vorm geven), 1.6 (impressies, ervaringen, gevoelens en fantasieën weergeven) - Drama 3.4 (spelvormen hanteren), 3.5 (ervaringen, gevoelens, ideeën, fantasieën uiten) - Media 5.4 (audiovisuele taal). INSTAPSUGGESTIES Laat de leerlingen keukengerei meebrengen, voorwerpen die de kinderen / hun ouders / hun grootouders gebruiken om eten te bereiden. Laat hen de brief van Lien lezen (werkblad C). - Kleur wat het je het leukste, het meest interessante, het meest verrassende… uit de brief vindt. - Waarom vind je dit? - Laat de kinderen het spreekwoord “het kaf van het koren scheiden” effectief opzoeken. - Wat bracht jij mee uit de keuken? - Waarvoor gebruik je het? - Hoe gebruik je het? Toon dit aan de anderen. - Wie kan (en mag) het gebruiken? - Hoe komt het dat deze voorwerpen werken? (eigen spierkracht) - Kennen jullie keukengerei dat niet door onze spierkracht werkt? (mixer, waterkoker, koffiezet, vaatwasser, kookplaat …) Hoe werken deze dingen? (elektriciteit, stroom veroorzaakt door water- of stoom- of windenergie, aardgas) - Uit welk materiaal denk je dat jouw voorwerp is gemaakt? Hout (bv. houten lepel, plank, deegrol…), kunststof (bv. plastic bewaardozen…), roestvrij staal (bestek, potten…), glas (drinkglas, kommetjes…), steen (kopje…), combinatie van materialen (schaar, blikopener, broodmes …) enz. Schrijf hierbij de belangrijkste soorten materialen op het bord. Of leg op aparte tafeltjes woordkaarten met allerlei soorten materialen (ook materialen die niet

zullen voorkomen) en laat de kinderen hun voorwerp op de juiste plaats leggen. Liggen alle voorwerpen juist? - Laat de kinderen recepten lezen. Omcirkel welk keukengerei je zoal nodig hebt. Uit welke materialen zijn deze voorwerpen gemaakt? Schrijf ze in de juiste kolom op het bord. - Wat lees je in de brief van Lien over keukengerei? Hoe denk je dat dit eruit ziet? Van welk materiaal zou het gemaakt zijn? Ponemala want rijst met een wan. BIJ DE FOTO Bouw samen met de kinderen het fotoverhaal op, vertrekkende vanuit de brief van Lien. - Wie zie je op de lievelingsfoto van Lien? (Ponemala) - Waar bevindt Ponemala zich? (Bandarban, Bangladesh, binnenshuis) - Wat doet zij? Waarom doet zij dit? (rijst wannen, door het op en neer te gooien komt het kaf los van de graankorrels) - Wat gebruikt zij hiervoor? (grote, platte rieten mand of wan, armkracht, wind)

REIS IN DE TIJD Bespreek de evolutie van keukengerei doorheen de geschiedenis a.d.h.v. foto’s van keukengerei. Neem een kijkje in de toekomst: individueel of als groepswerk. “Je leeft in het jaar 2050. Hoe maak jij jouw gerecht klaar? Verzin en maak reclame voor jouw zelf uitgevonden keukengerei. Maak schetsen ervan, een stappenplan. Hoe zal het worden gemaakt, in de fabriek door robots? Knutsel, bouw dit met kosteloos materiaal, steek een reclamespot in elkaar en film dit. Bekijk hiervoor samen diverse bestaande reclamespots. Toon dit aan de klas/ school/ ouders.” Je kunt hierbij het werkblad D gebruiken.

Wereldreis - 2012/7 - Wereldreistips - 9

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad C - 10

Reis naar de keuken in 2050! Paspoort van mijn zelf verzonnen keukengerei Schets: hoe ziet het eruit? Zorg dat je zo gedetailleerd mogelijk schetst.

Naam: .......................................................... Je gebruikt het voor: ...................................... Zo gebruik je het: ......................................... Dit maakt het zo bijzonder: .......................... Gemaakt uit deze materialen: ........................ Reclameslogan: .............................................. Te verkrijgen bij: ...........................................

Benodigdheden: wat heb ik allemaal nodig om het te maken?

Stappenplan: “Hoe maak ik het, stap voor stap?” 1. .................................................................. 2. .................................................................

1. .............................................. 2. .............................................. 3. .............................................. 4. .............................................. 5. .............................................. 6. ..............................................

3. .................................................................. 4. .................................................................. 5. .................................................................. 6. .................................................................. 7. .................................................................. … .................................................................. Bouw het na met waardeloos materiaal!

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad D - 11

Derde graad EINDTERMEN Nederlands – Taalbeschouwing 6.3 (factoren van communicatiesituatie). Wereldoriëntatie – Techniek 2.2 (functies), 2.6 (natuurlijke verschijnselen), 2.8 (toepassingsgebieden), 2.15 (gebruiken), 2.18 (nuttig of schadelijk). ICT 6 (informatie opzoeken en verwerken). DE FOTO EN HET VERHAAL De leerlingen bekijken de foto en vergelijken haar met die van mei (rijst) en juli (mangomarkt), die ook in Bangladesh zijn gemaakt. Zij lezen het verhaal (werkblad E en F). Zij verkennen de talrijke aspecten van ‘techniek’ in de tekst door een klasgesprek. In tegenstelling tot de eerste en de tweede graad, waar keukentechnieken centraal staan, trekken we het thema hier breder open. “Hoe gebeurt het transport bij de Mro? Welke is de gebruikte brandstof? Wat wordt geteeld? Welke bewerkingen ondergaat katoen? Hoe maken zij muziek? Wat denken de leerlingen over de jhumtechniek in Chittagong?” Enzovoort. Vergelijk ook de wijze waarop wordt gecommuniceerd in het verhaal: roepen, zuchten, uitflappen, toevoegen, opperen, praten, zeggen, overtuigen, fluisteren, vertellen, roddelen. TECHNIEKEN IN BANGLADESH Grondstoffen verwerken, overdragen en bewaren In verschillende groepjes onderzoeken de leerlingen met werkblad G technieken i.v.m. water. Het gaat er best heel praktisch aan toe! De volgende kaderstukjes i.v.m. Bangladesh bieden meer achtergrondinformatie bij enkele andere aspecten van techniek. Opslag van de rijstoogst Mislukte rijstoogsten zijn in veel landen van het Zuiden vaak het gevolg van overstromingen en droogte. De media besteden veel minder aandacht aan een andere grote schuldige: de rat. Die gaat elk jaar met miljoenen tonnen rijst lopen. Een groot deel van de boeren, ook in Bangladesh, nemen deel aan een campagne om hun gewassen op een milieuvriendelijke manier te beschermen tegen knaagdieren. Door in gemeenschap te werken, leren de boeren nu hoe zij ratten onder controle kunnen houden. Onder meer door hun gewassen niet allemaal tegelijk maar met een interval van twee weken te planten, maar ook door niet giftige insecticiden te leren gebruiken op de juiste tijdstippen. Sinds de voedselcrisis van 2008 besteden alle betrokkenen ook meer aandacht aan de bescherming van rijst tegen verliezen na de oogst. Zo gaan zij de geoogste rijst in kleine metalen silo’s opslaan. Deze zijn beter bestand tegen ratten dan de manden en kleipotten die de boeren al eeuwen gebruiken.

Fairtrade betekent eerlijke handel Eerlijke handel zorgt dat bijvoorbeeld rijstboeren, koffietelers, cacaoboeren of bananenkwekers in ZuidoostAzië, Afrika en Latijns-Amerika een eerlijke prijs krijgen voor hun exportproducten. Een prijs die in verhouding staat tot de werkelijke productiekosten en die mensen een loon geeft waarvan zij echt kunnen leven. Men werkt niet met individuen, maar met producenten die zich organiseren in een groep, democratisch samenwerken en openstaan voor nieuwe leden. Zo vormen zij een coöperatie of associatie en zo krijgen de kleine boeren ook een kans. Alle producten van Fairtrade voldoen aan strenge normen. Het best bekende label van Fairtrade is het Max Havelaarlabel. Het gaat hier om een keurmerk dat streng controleert of producten voldoen aan alle voorwaarden van eerlijke handel. Het label garandeert niet alleen dat de boeren in het Zuiden een eerlijke prijs krijgen voor hun producten, het garandeert ook betere arbeidsomstandigheden, aandacht voor het milieu en zo weinig mogelijk tussenhandelaars, gelijkheid tussen man en vrouw, geen kinderarbeid, een samenwerking op lange termijn en opleidingen. Deze coöperaties krijgen een vooraf afgesproken prijs, die moet garanderen dat de boeren volgens de plaatselijke maatstaven een menswaardig inkomen krijgen. Bovenop deze prijs betaalt de eerlijke handel een fairtradepremie, bestemd voor de coöperatie, hiervan kunnen zij dan scholen oprichten, een goede gezondheidszorg uitbouwen, een waterput boren, een sociaal fonds voor de werknemers oprichten en nog veel meer. Oxfam-Wereldwinkels is de voornaamste organisatie voor eerlijke handel in België. Op werkblad H oefenen de leerlingen met Informatie- en Communicatie Technologie rond dit onderwerp.

Wereldreis - 2012/7 - Wereldreistips - 12

Klimaatverandering en teeltmethoden Bangladesh is het meest kwetsbare land voor klimaatverandering! Bij de problemen met rijstoogst hebben we als eerste: droogte en overstromingen. Deze problemen worden versterkt door de klimaatverandering. In het Zuiden zijn de veranderingen van het klimaat levensbedreigend. Niet kunnen oogsten betekent honger lijden, ziek worden of doodgaan. Ook natuurrampen komen steeds vaker voor. Wist je dat bijna een miljard mensen, dus 1 op 7, elke avond gaan slapen met een lege maag? En dat velen van hen zelf landbouwers zijn? Iedereen, waar ook ter wereld, heeft recht op voldoende voedsel. Samen moeten we een duurzame en eerlijke wereld laten groeien! Als je daar wil bij stilstaan met je klas of groep, surf dan naar: www.ikgroeimee.be/nl en ontdek verder hoe we in het Zuiden en thuis kunnen werken aan een betere toekomst voor iedereen! Boeren van Green Net zijn erg gemotiveerd om de klimaatverandering tegen te gaan. Sommige producenten zijn overgeschakeld op andere producten. Velen zijn biologisch gaan telen. Biologische productie verbetert de weerbaarheid van de rijstplant, de grond en het ecosysteem. Zo zal biologische productie bijvoorbeeld gewassen voortbrengen met sterkere wortels en is de bodem vruchtbaarder en veel vochtiger. De planten zijn elastischer en dus beter bestand tegen extreme weersomstandigheden zoals droogte of storm. Ook een deel van de fairtradepremie wordt bij Green Net gespendeerd aan bewustmaking van producenten over klimaatverandering en hoe zij kunnen omgaan met de invloed ervan op landbouw en gezondheid. Zij richtten ook een noodfonds op dat bijstand kan verlenen wanneer producenten worden getroffen door uitzonderlijke weersomstandigheden. Daarnaast gaan de boeren ook de ontbossing verminderen en nieuwe bomen planten voor zuivere lucht, humus en schaduw tegen uitdroging van de gewassen. Of zij bouwen een houtbesparend kleifornuis dat ook de warmte beter vasthoudt.

En wat doen wij? Vredeseilanden daagt jullie uit! - Ga naar www.potverdorie.be - Kies met je klas, school of groep een uitdaging en bereken de impact ervan voor planeet en boer.

WEBTIPS Bangladesh, Chittagong, Mro http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/ Map_of_Bangladesh-en.svg o reliëfkaart van Bangladesh www.4shared.com/folder/HQsdbMCE/WR1207_Chittagong.html o foto’s www.flickr.com/photos/kabir_bd/sets/72157614074376603/ detail/ o foto’s Mro www.undp.org.bd/feature/CHT%20Artisan%20Showcase%202006/files/c_mru.html o Weavers from Bandarban, Bangladesh o Mro www.prayway.com/unreached/clusters/8021.html o The Mru of South Asia www.independent-bangladesh.com/travel/mro-folk-tale. html o Mro Techniek http://de.wikipedia.org/wiki/Technik www.mot.be/w/1/index.php/MuseumNl/Museum o Museum voor de Oudere Technieken http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_ustensils_de_cuisine http://nl.wikipedia.org/wiki/Maaidorser http://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaalcultureel/25027-tuinbouw-of-horticulture.html o de slash-and-burntechniek VOER VOOR BOEKENWURMEN - B is for Bangladesh. RAHMAN, U. & DAS, P. Londen: France Lincoln Limited Series, 2009. - Fair Kids: jonge wereldburgers in actie. Op weg naar een eerlijke planeet. Leuven: Miel Maya Honing, 2010. - Matten van Bamboe & Vlijmscherp werk. Samsam. Amsterdam: KIT, oktober 2005. - Werkmap brood. 3de graad Lager Onderwijs. Grimbergen: MOT - Educatieve dienst, Januari 2010.

Wereldreis - 2012/7 - Wereldreistips - 13

Een drukke maar vrolijke dag voor Ponemala Ponemala is druk bezig met het wannen van de rijst. Regelmatig gooit ze de rijst in een grote, platte rieten mand omhoog. Zo kan het kaf, de harde vliezen rond de rijstkorrel, wegvliegen door de bewegende lucht. Het is een heel werk. Plots hoort ze iemand van buiten de donkere hut roepen: “Ponemala, Ponemala!” Het is een stem die ze uit duizend herkent: haar vriendin Runapo! Als Runapo binnenstapt, ziet Ponemala dat Runapo’s dochtertje, Tum Yen, er ook bij is. Runapo heeft een zware rieten mand op haar rug, die met een lint om haar hoofd vast hangt. Ook Tum Yen draagt een rieten mand, maar Runapo heeft er wel voor gezorgd dat die niet te zwaar geladen is. ’s Ochtends vroeg zijn de twee afgedaald, langs een smal pad, naar de rivier aan de voet van de heuvel. Daar hebben ze hun waterkruiken gevuld en nu, terug op weg naar huis, zijn ze blij dat ze even kunnen rusten bij Ponemala, die aan de rand van hun dorp woont.

Ponemala. Toch ziet Runapo er bijzonder vrolijk uit. En ook haar dochtertje Tum Yen straalt. Ponemala heeft een sterk vermoeden waarom de twee zo uitgelaten zijn. Maar nog voor ze iets kan vragen, flapt Tum Yen het er al uit: “Ik mag van papa naar school gaan!”. “En ik moet jou en je man heel hard bedanken”, voegt Runapo er aan toe. De man van Runapo, Khamlai, wou eerst niet dat Tum Yen naar school ging. Hij wou dat ze thuis bleef om Runapo te helpen met het huishouden. Ook vond hij het geen goed idee dat de school zo ver van huis lag. Zelfs toen Runapo opperde dat Tum Yen met Muching en Nungla, de kinderen van Ponemala, mee kon gaan, bleef hij koppig voet bij stuk houden. Zoals veel andere mannen in het dorp zag Khamlai zijn dochter liever thuisblijven. Toen Runapo het wou opgeven, kwam Ponemala met een ideetje: “Laat mijn man eens met Khamlai praten”. Want Mengpon was er wel van overtuigd dat meisjes best naar school gingen. En hij had Khamlai blijkbaar weten te overtuigen!

Runapo en Tum Yen zetten hun manden neer. Runapo zucht even, want met het halen van het water is Ponemala is erg blij voor Runapo en Tum Yen. De haar werkdag nog maar net begonnen. Ze bedenkt twee vriendinnen spreken af dat Tum Yen morgen dat ze thuis ook nog rijst zal moeten ziften, net als al meteen mee mag met Muching en Nungla. “Ga maar eens kijken”, zegt ze vrolijk tegen Tum Yen. “Ze zijn aan het werk in de tuin.” Tum Yen loopt snel de hut terug uit, naar de achterkant, waar Ponemala haar groententuin heeft. Muching is haar dochter en Nungla is haar zoon, en zoals alle Mro-kinderen helpen ze waar ze kunnen. Beiden moeten straks naar school, maar eerst wieden zij met een schoffel het onkruid in de tuin. De twee varkens, de geit en de kippen hebben ze al te eten gegeven. Even later komt Tum Yen alweer de hut binnengelopen. “Mama”, zegt ze breed lachend, “kijk wat ik kreeg van Muching en Nungla”. Ze laat een grote, glanzende mango zien. “Ze sloegen die voor mij met een stok uit de grote mangoboom in de tuin”. “Mag ik die opeten?”, vraagt ze aan Ponemala en ze wil meteen ook al bijten in de vrucht. “Wacht”, zegt Ponemala, “ik schil hem eerst”, en ze haalt een mes. Ze lacht om het enthousiasme van het kleine meisje en geeft haar een knuffel.

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad E - 14

“Kom, Tum Yen”, zegt Runapo, terwijl ze het meisje bij de hand neemt, “tijd om met onze waterkruiken naar huis te gaan, want mama heeft nog veel werk”. Ze draait zich om naar Ponemala, fluistert glimlachend “bedankt” en gaat dan met haar dochtertje naar buiten. Ponemala roept haar kinderen bij zich, want die moeten dringend naar school vertrekken. “Vergeten jullie straks bij het naar huis komen niet om het hout bijeen te zoeken?” vraagt ze, terwijl ze hen uitzwaait. Dat hout heeft ze nodig om te koken, want de voorraad is bijna op. Gelukkig heeft ze twee flinke kinderen op wie ze kan rekenen. Zoals alle Mro-vrouwen heeft Ponemala veel werk. Niet enkel het huishoudelijke werk, maar ook de groentetuin, het halen van water en hout, de zorg voor de dieren en het zoeken van kruiden en vruchten in het bos zijn zaken waar ze dagelijks mee bezig is. Daarnaast werkt ze met Mengpon en een aantal andere inwoners van het dorp op de jhumvelden, waar ondermeer rijst, maïs, chilipepers, komkommers en katoen groeien. Ponemala gaat naar de zijkant van de hut, waar haar weefgetouw staat. Omdat het teeltseizoen ondertussen bijna is afgelopen, heeft ze weer wat meer tijd om te weven. Ze weeft niet enkel kleren voor haar hele gezin, maar maakt ook dekens, sjaals en ander textiel dat ze maandelijks op de markt in het dorp beneden in het dal verkoopt. Het katoen dat ze samen met de anderen oogst, spint ze zelf tot draad. Ook het verven van de draad doet ze zelf, met

natuurlijke kleurstoffen, zoals het mooie blauw van de indigoplant. Dit is het favoriete moment van de dag voor Ponemala: wanneer ze aan haar weefgetouw kan zitten en mooie kleurpatronen kan laten verschijnen. Ze is een wanklai of wikkelrok aan het weven voor Muching. Nadien wil ze een bijpassende korma of bloes maken. Bovendien heeft Ponemala enkele dagen geleden op de markt kleurrijke kralen gekocht. Ze wil die kralen tot een mooie halsketting rijgen en haar dochter ermee verrassen. Die kan de ketting dan samen met haar nieuwe kleren dragen op Chiasod Poi, het oogstfestival dat er binnenkort aankomt. Wat zal Muching blij zijn! Ook Nungla kijkt uit naar het grote feest dat twee volle dagen lang duurt. Hij zal samen met zijn vader voor de eerste maal op de plung spelen, een traditionele fluit gemaakt uit bamboe. Hij is volop aan het oefenen en speelt al niet slecht. “Zeg, Ponemala, ga je mee?” hoort ze plots. Ze ziet twee van haar buurvrouwen op de weg staan, met een groot visnet. “We gaan vissen”, vertelt de ene buurvrouw. “En we kunnen wat hulp gebruiken”, vult de andere lachend aan. Ponemala twijfelt even. Hoewel ze graag nog wat zou verder weven, is het vooruitzicht van verse vis voor het avondeten ook erg aantrekkelijk. “Oké, ik kom”, roept ze, “wacht even, dan neem ik een mand mee om de vis in te doen”. Ze hangt de draagmand op haar rug met een band om haar hoofd en loopt de weg op. De zon staat ondertussen al hoog aan de hemel. Ponemala bedenkt goedgehumeurd dat het vangen van de vissen meteen de nodige verfrissing zal brengen. En haar gezinsleden zullen zeker blij zijn als ze vanavond de lekkere vis op het menu zien staan! Terwijl ze naar het geroddel van haar buurvrouwen luistert, begint ze zacht te neuriën. Een drukke dag, dat wel, maar wat een mooie dag! En tevreden denkt ze terug aan het goede nieuws dat Ponemala en Tum Yen wisten te vertellen.

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad F - 15

Waterbeheer In Bangladesh vormen de rivieren, die in de Himalaya ontspringen en uitmonden in de Golf van Bengalen, een grote delta voor zij in zee stromen. Kenmerkend is dat rivieren zich niet alleen vertakken in veel zijarmen, maar ook dat zij vaak buiten hun oevers treden. Hierbij overstromen grote gebieden en blijft er rivierklei achter. Deze geeft vruchtbare landbouwgrond waarop in Bangladesh veel rijst wordt verbouwd. Omdat er in Bangladesh zo ontzettend veel mensen leven en al die monden gevoed moeten worden, is héél veel rijst nodig. Eén rijstoogst per jaar is niet genoeg. Daarom startte de Bengalese overheid in het noordwesten van Bangladesh een groot irrigatieproject. Er werd een lang kanaal gegraven. Het water in het kanaal komt uit de rivier en stroomt naar een heleboel kleine kanalen, zoals deze. Die kleine kanalen komen vervolgens uit in duizenden sloten en die sloten komen uit bij de akkers. In het droge seizoen gaan de sluizen open en wordt het water doorgelaten. Door te pompen komt het water uit de sloten op de akkers. Dankzij dit systeem van watertoevoer kunnen de boeren net zoveel water op hun akkers laten stromen als zij nodig hebben, zelfs in het droge seizoen. Per jaar hebben zij zo wel twee of zelfs drie rijstoogsten. Terwijl het ene lapje grond wordt natgemaakt om rijst ín te zaaien, groeit er al volop rijst op een veldje vlakbij. Daaromheen staat rijst die nu al klaar is om te oogsten. In Azië blijkt dat in ongeveer 80 procent van de onderzochte steden onbehandeld of gedeeltelijk gezuiverd afvalwater voor de landbouw wordt gebruikt. Met het afvalwater worden vooral groenten en graan, in het bijzonder rijst, geteeld. Volgens de studie houdt dit grote gezondheidsrisico’s in voor de consumenten. Zoek een antwoord op volgende vragen - Wat is de invloed van dijken op de vruchtbaarheid van de grond? - Wat verstaan we onder irrigatie? - Wat is een kanaal? Geef enkele voorbeelden. - Hoe werkt een sluis? - Hoe werkt een pomp? - Hoe gebeurt waterzuivering?

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad G - 16

ICT en fair trade Wat betekent “ICT”? I………………………… en C ………………………… T………………………… En “fair trade”? ....................................................................................................................................... Opdrachten 1. Ga naar de website van Oxfam Wereldwinkels: www.oww.be en zoek bij producten/ voeding / granen en rijst hoeveel verschillende soorten rijst van fairtrade worden verkocht in wereldwinkels en supermarkten: ………. Noteer ze hier: ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. 2. Zoek op dezelfde site bij ‘Granen en rijst’ naar de naam van de producent van Bio volle rijst. Hier gaat het om de organisatie die de ontwikkeling van biologische landbouw ondersteunt en zorgt voor verkoop en export van de producten. ............................................................................. 3. Welke andere producten levert het? .............................................................................

.............................................................................

............................................................................. 4. Hoeveel kleine boerenfamilies produceren voor Green Net? ……………… 5. De familie Man is lid van een productiegroep van 225 families. Wat realiseerden zij met hun fairtradepremie? Noteer minstens drie voorbeelden. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6. Lees meer! Wat doet Green Net in de strijd tegen de klimaatwijziging? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ (7. Neem ook een kijkje bij de recepten met bv. paarse rijst.) Wereldreis - 2012/7 - Werkblad H - 17

Wereldreis - 2012/7 - Werkblad I - 18

LEERKRACHT AAN HET WOORD

MEER VERRIJKING DAN OPGAVE tijdens zo’n hype kritische kanttekeningen te maken. ‘Helpen’ wordt nog vaak erg caritatief ingekleurd. Je wil meer dan weetjes overdragen. Wat wil je bij kinderen losmaken? Een moeilijke vraag. Misschien gaat het over de verwondering laten groeien. Verwondering over de manier waarop mensen dingen aanpakken en oplossen. Het gaat over het waarderen van mensen die in andere omstandigheden hun leven opbouwen. Door met hen kennis te maken kunnen wij ons eigen leven bekijken en relativeren. Op die manier wordt het Zuiden een spiegel die je helpt om te reflecteren over je eigen samenleving, over je eigen waarden en normen.

We zij te gast bij Stefan De Herdt, leerkracht in de zesde klas van ‘Het Hinkelpad’ in Berchem(Antwerpen) . Stefan is begeesterd door Peru. Hij heeft het land meermaals bezocht. Daarenboven is hij dirigent van het orkest Perusica, een jeugdorkest dat Peruviaanse muziek uitvoert en sterk betrokken is bij kinderen jongerenprojecten in Peru. Niet te verwonderen dat Stefan het Peru-atelier in Studio Globo Antwerpen goed kent. Wat heeft jou op het spoor van mondiale vorming gezet? Ondanks mijn grote interesse had ik het gevoel dit te weinig aan bod te laten komen in de klas. Ik vroeg ik me af wanneer ik dat “er nog moest bijdoen”, en of ik er aparte lessen zou moeten rond geven. De vorming van Studio Globo voor het atelierbezoek heeft mij aan het denken gezet. Het werd me duidelijk dat ik er impliciet al wél wat mee deed. Waaraan denk je dan? Mondiale vorming gaat niet in de eerste plaats over grote projecten. Je vindt het in kleine dingen die je in de klas doet en zegt. Door op de vorming van Studio Globo met andere mensen in gesprek te gaan over beelden, ben ik daar attenter op geworden. Beelden blijven bij kinderen hangen. Vandaar het belang om zeer zorgvuldig om te springen met beelden die je in de klas toont over een andere cultuur. Ik kijk daarom ook kritisch naar handleidingen. Een

positief voorbeeld is onze recente methode godsdienst. Er staat een verhaal in over een zuster die in het Zuiden werkt. Terwijl vroeger vaak de nadruk lag op een eerder caritatieve benadering, klinkt het nu dat zij met mensen gemeenschap maakt, houvast biedt, hen uit een negatieve spiraal tracht te halen door alternatieven te bieden. Dan krijg je toch een heel andere benadering. Voor WO werken wij veel thema’s zelf uit. Dan heb je alle kans om de juiste accenten te leggen. Ik probeer altijd correcte termen te gebruiken waarin respect voor anderen doorklinkt . Zo spreek ik nooit over ‘ontwikkelingshulp’, maar wel over ‘ontwikkelingssamenwerking’ of ‘internationale solidariteit’. Op die manier benadruk je veel meer het wederzijdse. Ik wil graag kinderen de ogen openen voor wat wij kunnen leren van het Zuiden. Ik heb foto’s van een Peruviaanse straatjongen die zelf een skateboard gemaakt heeft. Die creativiteit maakt indruk op kinderen. Op die wijze ben je ver weg van een neerbuigende, helpende houding. Aandacht voor het Zuiden sluipt in je lessen binnen en maakt ze rijker. Zo wordt mondiale vorming meer een verrijking dan een opgave. Je ontwikkelt een heel andere wijze om naar het Zuiden te kijken. Heel anders dan wat je bijvoorbeeld enkele maanden geleden kon meemaken bij de actie van het ‘Glazen huis’. Daar ging het vooral over ‘geld bijeen halen voor de arme mensen’ en medelijden. En daarmee sta je mijlen ver van een betrokken houding van solidariteit. Maar het is niet makkelijk om

Je kent Peru vrij goed. Je bent ook al in Ichuña geweest, het dorp dat in het inleefatelier van Peru ter sprake komt. Herken jij iets van de realiteit in de manier waarop het atelier is uitgebouwd? Het beeld dat in het atelier naar voor komt is heel herkenbaar: de verkoper die met de vrachtwagen meekomt, onderhandelingen over prijzen, mensen die samenwerken, de ruilhandel, … De beleving klopt met de realiteit. Ichuña, dat als model gebruikt wordt, is in realiteit wel erg veranderd. Het is geen echt bergdorp meer, maar een centrumstadje geworden. In die zin zou het misschien beter zijn om het dorp in het atelier een andere naam te geven. Dat neemt echter niets weg van de sterke belevingservaring van een bezoek aan een inleefatelier. Wat is volgens jou de meerwaarde voor kinderen van een inleefatelier? Je kan in een klas veel vertellen, maar in een atelier kunnen ze die dingen voelen, ervaren. Het is heel belangrijk om achteraf, na het bezoek, stil te staan bij die ervaringen, erover te reflecteren. Dan wordt het pas echt leren. Je hebt de nawerking nodig om het atelier volledig tot zijn recht te laten komen. Anders dreigt het voor sommige kinderen niet meer te worden dan een leuke dag. De meeste kinderen zijn onder de indruk van het gebeuren en houden er heel wat van vast. Ze lopen aan tegen dingen die voor hen heel normaal zijn: de elektriciteit die in Lima plots uitvalt of de watertoevoer die wordt afgesloten. Het zet hen aan het denken over het Zuiden, maar ook over onze eigen situatie.

Eind augustus in Mawcarse (Schotland): het graan wordt met grote middelen geoogst. Toch speelt ook hier de wind mee.

191 landen ondertekenden een akkoord om tegen 2015 de armoede in de wereld te halveren. Voer samen met de Vlaamse Noord-Zuidbeweging actie om de politici aan hun belofte te herinneren ĂŠn de lat hoger te leggen. Armoede moet de wereld uit!