Chicken husbandry guidebook

3

ៀ វ

សី អំ ពី រ ចិ ឹ មស ត

CHI CKEN HUSBANDRYMANUALBOOKSERI ES

រ ចិ ឹ មស ត

ន់

ល កណ ៈ ួ រ រ ៀ បចិ ឹ ម និ ង

សត ំ

ន់

ន់

How t or ai seandt akecar eofyourchi cken

ព័តមា ៌ នទ ូទៅអំពអ ី ង្គការ

យ

ង ើ ជាអ្វ? ើ

គម្រោងម្លក ់ រមត ើ កមពសក ិ ជើវភាពសំរាប់របជាជនរករើ កម្ៅតំបន់ជនបទ គឺជាគម្រោងមួយននកមមវ ិធស ើ ុខុោលភាពនន មជឈមណ្ឌលម្សវាសងគមអុើវា៉ា ម្រោមជំនួយឧបតថមភរបស់KOICA។ គម្រោងម្នេះោនម្ោលបំណ្ងម្លើកកមពស់ករមិត ជើវភាព នង ិ ោរចញ្ ិ ច ឹមជើវ ិតរបស់រគួសាររករើ កម្ៅទជ ើ នបទ ម្ ើមបភា ើ ពរុងម្រឿង នង ិ សុខុោលភាព តាមរយៈោរបម្ងកើន លទធភាព និងមម្ធោបាយរកចំណ្ូល។ គម្រោងម្នេះម្ធវើោរសហោរណ្៍ជាមួយរកុមរបជាជនងាយរងម្រោេះទំងអស់ ដ លោនឆនទៈកនុងោរផ្លលស់បូ រត

និងម្លក ល ើ សទួយករមិតជើវភាពរបស់ខួ ន

ម្ោយោរជួយ/ពរងឹងសទ ំ ច/បម្ងកើត ិ ធិអណា

ឳោស សំរាប់ពក ួ ម្គកនុងោរម្របើរបាស់ធនធាន និងសោតនុពលដ លោនរសាប់ ម្ររេះចំណ្ូល គឺជាមម្ធោបាយ ៏

សំខាន់ ដ លមនុសសរតូវោរចំបាច់កុ ងោរបំ ន ម្ពញតំរូវោរមូលោាន(ចំណ្ើអាហារ ទក ឹ សា​ាត សំម្លៀកបំរក់ ម្សវា សុខភាព នង ិ ម្ផសងៗម្ទៀត)។ ដតម្ទេះបជា ើ យ៉ាងណា ោរម្លក ើ សទួយសុខុោលភាព នង ិ ភាពរុងម្រឿងននោរចញ្ ិ ច ឹម ជើវ ិត

តាមរយៈដតោរបម្ងកន ើ ចំណ្ូលមួយមុខមន ិ ទន់រគប់រោន់ម្

កមពស់ករមិតជើវភាពរបស់របជាជនរកើរក ប៉ាុម្ណាណេះម្ទ

េះម្ទ។

តាមរយៈឥណ្ទនខានតតូច

ូចម្នេះ

គម្រោងម្នេះមិនរតឹមដតម្លើក

និងោរបម្ងកើនជំ

ញដផនកចញ្ ិ ច ឹមសតវដត

ដតម្យង យកមមវ ិធព ើ ក៏ម្ធវោ ើ រសហោរណ្៍យ៉ាងសាត ិ លមតជាមួ ើ រើ ម្ទៀតរបស់មជឈមណ្ឌលម្សវាសងគមអុវា ើ ៉ា ួ

គក ឺ មមវ ិធស ើ ុខភាព

នង ិ កមមវ ិធអ ើ ប់រ ំ

សុខុោលភាពសហគមន៍

ក៏ ូចជាសហោរណ្៍ជាមួយអងគោរសាថប័នម្ផសងៗម្ទៀត

ម្រោមរកយម្សាលក

“ទណា ោនសតវចញ្ ើ ិ ច ឹម

ម្ ើមបម្ើ លក ើ សទួយ

ទម្ើ េះោនម្សវាសងគមកច ិ ច

ទម្ើ េះោន

សុខុោលភាព”។ ម្សវាសងគមកិចចម្ៅកនុងន័យម្នេះ គឺដផាកម្ៅម្លោ ើ រផតូចម្ផតើម ឬ តំរូវោររបស់សហគមន៍។

យេតុអ្? ើវ

របម្ទសកមពុជាោនោរវ ិឌ្ឍយ៉ាងគួរឲ្យកត់សំោល់កុ ងរយៈម្ពលប៉ា ន ុ ម នទសវតសរចុ៍ ងម្រោយម្លវើ ិស័យសំខាន់ទក់ទង

នឹងោរអភិវឌ្ឍមនុសស ដ លរួមោនភាពរកើរក សុខភាព ោរអប់រ ំ និងម្ផសងៗម្ទៀត។ ជាក់ដសតង វ ិស័យអប់រ ំ នង ិ សុខភាពោនភាពលារបម្សើរ ម្ហយ ើ ភាពរកើរកក៏ោនោរថយចុេះជាលំោប់ និងកំពុងបនតរបម្សើរម្ឡង ើ ដ លអាចនឹង ម្ឆលើយបតនង ឹ ម្ោលម្ៅអភិវឌ្ឍន៍សហសសវតសរ។៍ យ៉ាងណាក៏ម្ោយ អរតាននភាពរករើ កម្ៅដតខពស់ម្ៅម្ឡយ ម្ហយ ើ ើ សូច

ករដ លចងាុលបងា​ាញពោ ើ រអភវិ ឌ្ឍមនុសស

ក៏កំពុងបនតឆុ េះបញ្ ល ច ង ំ ឲ្យម្ឃញ ើ នូវសាថនភាពលំបាកននោរចញ្ ិ ច ឹមជើវ ិត ជាពម្ិ សសចំម្រេះរបជាជន ដ លរស់ម្ៅតំបន់

ជនបទ ជាតំបន់ដ លោនរបជាជនរកើរកកំពុងរស់ម្ៅ និងម្ធវើោរ។ ូចម្នេះ ម្ ម ើ បម្ើ ោេះរសាយបញ្ាភាពរកើរក វាទម ទរឲ្យោនោរខត ិ ខំរបង ឹ ដរបងឲ្យចំទិសម្ៅកនុងោរពរងើកធនធានដ លោនរសាប់ ោរអភវិ ឌ្ឍសងគមម្ស ក ា ច ច ិ ។

ម្លស ើ ពម្ើ នេះ

នង ិ បម្ងកើនោររបារស័យផលពើ

កនុងោរម្ោេះរសាយភាពកម្មោយដផនកធនធាន

នង ិ ោរម្របរើ បាស់

សោតនុពលដ លោនរសាប់ គឺគួរដតោនោររបឹងដរបងកនុងោរចត់អាទភា ិ ព និងោក់ម្ោលម្ៅម្ៅតំបន់ជនបទោច់ រសយលជាតំបន់អាទិភាពម្ោលម្ៅ

សំរាប់ោរម្ធវឲ្ ើ យរបម្សើរម្ឡង ើ នូវបញ្ាសុខុោលភាពរបស់រគួសាររកើរកងាយ ូចម្នេះ ោរបម្ងកើនចំណ្ូល គឺជាមម្ធោបាយ ៏ចំបងមួយកនុងោរបម្ងកើន

រងម្រោេះ តាមរយៈកមមវ ិធើសុខុោលភាព។

សុខុោលភាពរបស់រគួសាររករើ កងាយម្ៅតំបន់ជនបទោច់រសយល។

ម្យងតាមមូលនធ ំ ០១០ បានឲ្យ ឹងថា កនុងចំម្ មរបជាជនកមពុជា ិ អ ិ នតរជាតស ិ ំរាប់ោរអភវិ ឌ្ឍកសក ិ មម ោលពឆ្ ើ ន២ សរុប ោនរបោណ្ជា២៦.៦៣% ជារបជាជនរកើរក ដ លរស់ម្ៅតំបន់ជនបទ។ ជាទូម្ៅ ពួកម្គពឹងដផាកម្លើវ ិស័យ

កសិកមម។ ជានិចោ ច ល ពួកម្គដសវងរកោរងារ ឬ សកមមភាពរកចំណ្ូលប ទ ប់បនសំ និងកំនរបដនថមបនតិចបនតូច

ម្ ម ំ ល់ជវើ ភាព នង ើ បម្ើ ោេះរសាយបញ្ាជើវភាព។ ចំណ្ូលទប គជា ឺ បញ្ាម្ចទ ដ លប៉ាេះរល់យ៉ាងខាលង ិ ោរចញ្ ិ ច ឹម ជើវ ិតរបស់របជាជន។ យ៉ាងម្នេះម្ហយ គម្រោងម្លក ់ រមត ើ ម្ទប ើ ើ កមពសក ិ ជើវភាពសំរាប់របជាជនរករើ កម្ៅតំបន់ជនបទ (IIRAP) គឺពិតជាោនសារៈសំខាន់សំរាប់របជាជនរកើរកងាយរងម្រោេះម្ៅតំបន់ជនបទ។

យ

ង ើ យ្វើអ្? ើវ

យុទសា ធ ស្តសទ ត ១ ើ ៖ ផ្តោតផ្

ភាពខ្ ល ាំងរបស់សហគមន ៍ ើ

1) ោរផតល់ឥណ្ទណ្ខានតតូច (ធ

ោរម្ោ)

 សហគមន៍ោនភាពខាលង ំ ផ្លទល់ខួ ន ល នង ិ ធនធានយ៉ាងម្រចន ើ សនធក ឹ ស ធ ប់ ដ លមន ិ អាចកំណ្ត់អស់។

ូចម្នេះ ម្យង ើ បម្ើ កៀងគរធនធានទំងម្ េះកនុងោរជំរុញឲ្យោរអនុវតត ើ នង ឹ ម្ធវើោរជាមួយសហគមន៍ ម្ ម

គម្រោង ំម្ណ្ើោររបកបម្ោយរបសិទភា ធ ពខពស់។

 ម្យង ើ នង ឹ ផតល់ឥណ្ទនខានតតូចម្ៅ ល់របជាជនរករើ ក

ដ លជាអតថ ិ នម្ោលម្ៅរបស់ម្យង ិ ជ ើ ។

ឥណ្ទនខានតតូច គជា ឺ ទុកវ ិនម្ិ យគ ៌សំខាន់មួយសំរាប់បម្ងកើតឳោស ល់ជនរករើ ក ម្ ើមបរើ ំម្ោេះខលួនឲ្យ រួចផុតពើភាពរកើរកតាមរយៈកំម្ណ្ើនរបាក់ចណ្ ំ ូ ល។ 2) ោរផតល់ោរបណ្ុ ត េះបណា ត ល បម្ងកន ើ ជំ

 សហគមន៍ម្ោលម្ៅរបស់ម្យង ើ

ញឯកម្ទសដផនកចញ្ ិ ច ឹមសតវ គជា ឺ សហគមន៍កសក ិ ររករើ ក

និងោរចិញ្ចឹមសតវ ម្ ើមបច ើ ិញ្ចឹមជើវ ិត។

ដ លរស់ម្ៅពង ឹ ដផាកម្លើរបរកសក ិ មម

ូចម្នេះ ម្យង ើ នឹងផតល់ោរោំរទដផនកបម្ចចកម្ទសដផនកចិញ្ចឹមសតវ

ល់ពួកម្គ តាមរយៈោរបណ្ុ ត េះបណា ត ល ម្ ម ើ បប ើ បម្ចចកម្ទសដផនកចិញ្ចឹមសតវ ដ លពួកម្គោន ើ ម្ងកន

រសាប់។

 ម្យង ើ នង ឹ ផតល់មន ិ រតម ឹ ដតោរោំរទដផនកបម្ចចកម្ទសដផនកចញ្ ិ ច ឹមសតវ ដ លទក់ទងបម្ចចកម្ទសដផនកចិញ្ចឹមសតវ។ 3) បណា ត ញ នង ិ នម្ោលម្ៅម្ៅនង ិ ោរផោភា​ាប់អតថ ិ ជ ឹ ម្សវាសងគមកច ិ ច

ប៉ាុដនតម្យង ត ់ជាសំភារៈអប់រ ំ ើ ក៏ផល

 ម្យង ើ នឹងពោយមជំរុញោរម្របើរបាស់ធនធាន មជឈមណ្ឌលម្សវាសងគមអុវា ើ ៉ា

ដ លោនម្ៅកនុងសហគមន៍ក៏ ូចជាធនធានរបស់

គឺោរផោភា​ាប់អតិថិជនម្ោលម្ៅម្ៅនឹងម្សវា

ម្ ើមបម្ើ លើកកមពស់

សុខុោលភាពរគួសារ។ ជាពិម្សស ម្យង ើ នឹងម្របើរបាស់ពហុវ ិធើ ម្ ើមបម្ើ ឆលើយតបម្ៅនង ឹ បញ្ាចំរុេះ ម្ោយ ម្ រើ តួ

ទជា ើ អនកសរមបសរមួល នង ិ សហោរណ្៍ជាមួយសាថប័នម្ផសងៗ។

យុទសា ធ ស្តសទ ត ២ ើ ៖ ពង្ងឹងសិទ្អាំ ិ ធ ណាចសហគមន ៍ 1. ោរផតល់ឥណ្ទណ្ខានតតូច (ធ

ោរម្ោ)

 អតិថិជនម្ោលម្ៅរបស់ម្យង ើ ចំណ្ូលរបស់ពួកម្គ ម្ោយខលួនឯង ម្រោមោរ ើ នឹងោនលទធភាពបម្ងកត ោំរទ និងសរមបសរមួលរបស់ម្យង ើ កនុងរយៈកំណ្ត់មួយ។

 ម្យង ុ ឲ្យអតថ ំ ើ នង ឹ ជំរញ ិ ិជនរបស់ម្យង ើ ោនលទធភាពម្របរើ បាស់ភាពខាលង ឧទហរណ្៍ ម្យង ើ ផតល់ឥណ្ទណ្ខានតតូច ល់ពួកម្គ

នង ល ិ ធនធានរបស់ខួ ន។

ូចម្នេះពួកម្គអាចោនលទធភាពទិញម្ោម្ោយ

ខលួនឯង និងោនភាពោចស់ោរម្លើកមមសិទធិម្លស ល ើ តវចញ្ ិ ច ឹមរបស់ខួ ន។

 ម្យង ត ញធ ោរម្ោ (Cow Bank Network) បណា ត ញសហគមន៍ (Community ើ នឹងបម្ងកើតបណា Network) នង ត ញអងគោរ។ បណា ត ញទំងម្នេះនង ត ញសហគមន៍ជយ ួ ខលួនឯង នង ិ បណា ឹ ោលយជាបណា ិ រកុមោំរទសោជិកសហគមន៍ ៏រងោំ ។ ឹ យុទសា ធ ស្តសទ ត ៣ ា ស់ផ្ ើ ៖ បផ្ងកតភាពជាម្ច ើ 1) ជើកអណ្ូ ត ងទឹក

ើផ្ជាគវាសនារបស់ខ្ន ួល

 ម្យង ើ នឹងោំរទអតថ ិ ិជនម្ោលម្ៅរបស់ម្យង ើ កនុងោរជើកអណ្ូ ត ងទឹកសំរាប់ោរផគត់ផគងទក ឹ កនុងោរម្របើ របាស់របចំនថៃ និងោរចិញ្ចឹមសតវ។

ូចម្នេះ

យុទសា ធ ស្តសតរបស់ម្យង ើ

គស ឺ រមបសរមួលសហគមន៍

ជាពម្ិ សសម្ោយដផាកម្លគ ើ ំនត ិ ម្ផ្លតចម្ផតើមរបស់សហគមន៍

ម្ោយម្របរើ បាស់យុទធសាស្តសតម្ផសងៗោនខាងម្លើ

ម្ ើមបម្ើ លក ើ សទួយភាពជាោចស់ម្លម្ើ ជាគវាស

របស់ខួ ន ល

ម្ៅ ល់សហគមន៍ជានិរនតរ ៍ ដ លជាោរម្ឆលយ ើ តបម្ៅនឹងម្ោលម្ៅ នង ិ ទសសនវ ិស័យរបស់គម្រោង និងមជឈមណ្ឌល ម្សវាសងគមអុវា ើ ៉ា ។

យ ើម្បើនរណា? ម្រោមជំនួយឧបតថមរភ បស់KOICA ឆ្ន២ ំ ០១៣ម្នេះ គម្រោងម្លក ើ កមពស់ករមត ិ ជើវភាពសំរាប់របជាជនរករើ កម្ៅតំបន់ ជនបទ

ននមជឈមណ្ឌលម្សវាសងគមអុវា ើ ៉ា

កំពុងម្ផ្លតតោរយកចិតទ ត ុកោក់ជាសំខាន់

និងចប់អនុវតតគម្រោងម្ៅ

តំបន់ម្ោលម្ៅ ដ លោនទតា ំ ម្ៅឃុរំ សង់ រសុកគងពស ើ ង ិ ើ ម្ខតតកំពង់សពឺ របម្ទសកមពុជា។ ព័តមា ៌ នទំនាក់ទំនង គម្រោងម្ ើ កកម្ពស់ករម្ត ិ ជវី ភាពសំ រាប់របជាជនរករី កម្ៅតំបន់ជនបទ មស្តនតើសងគមកិចច/អនករគប់រគងគម្រោងៈ សាន់ រត អុើដម៉ាលៈ ratana.iirap.ewha@gmail.com

ទូរស័ពទៈ 010 908 614/ 0973 556 088/ 015 891 309/ Po Box 454

2013

ការចិញ្ចឹមសត្វមាន់ លក្ខណៈគ្រួសារ ☑ ជំរក ឬ ទ្ទុង ☑ ការជទ្ជើសជរសពូ ើ ជ ☑ ការជរៀបចំ និងផតល់ចណ ំ ើ ☑ ការថថទំ ☑ ការថថរកាកូនមាន់ ☑ ជម្ងឺជកើតជលើសតវមាន់ ☑ វ ិធានការការពារជម្ងឺ

២០១៣

ការចិញ្ចឹមសត្វមាន់

ការចញ្ ិ ច ឹមមាន់ជលក្ខណៈររួសារនៅក្មពុជ

ពិតជជួយសំរាលយ៉ងខ្លង ំ ដល់ជីវភាពរបស់

ររួសារ។ នដម ី បធា ឹ ពប ី នាថា នយង ី ទទួលបានផលផ្ផលពកា ី រចញ្ ិ ច ឹមមាន់ នយង ី ចំបាច់រតូវដង ី នចចក្នទស ក្នុងការចិញ្ចឹម នដីមបផ្ី ថរក្ាឲ្យមាន់របស់នយង ី មានសុ ខភាពលអ និងធំធាត់ ក្៏ដូចជឲ្យផលនៅតាមការ រ ំពង ឹ ទុក្។ នដីមបឲ្ ី យការចិញ្ចឹមមាន់របស់នយង ី ទទួលបានផលលអ និងសុ វតថិភាពអនាម័យ នយង ី រតូវយល់ ដឹងអំពប ី នចចក្នទសននការចញ្ ិ ច ឹម ផ្ដលមានដូ ចខ្ងនរកាម៖ ☑ ជំរក្ ឬ រទុង ☑ ការនរជីសនរសពូ ី ជ ☑ ការនរៀបចំ និងផតល់ចំណី ☑ ការផ្ថទំ ☑ ការផ្ថរក្ាក្ូនមាន់ ☑ ជមងនឺ ក្ត ី នលស ី តវមាន់ ☑ វ ិធានការការពារជមងឺ

1

I.

ការររៀបចំទ្រុង



មាននរចីនរនបៀបអារស័យនៅតាមបំណង នង ន ។ ិ ធនធានរបស់អក្



រតូវសង់នលដ ី ួលមន ី ទ ិ លច ិ ទក្ ឹ



រទុងរតូវឲ្យពនលឺនថងចង ំ ចូលនៅនពលរពឹក្ នដីមបស ី ំលាប់នមនរារបានមួយចំនួន



រទុងរតូវមានដំបូល នង ំ ន យ ិ ជញ្ជង ី ដំបូលរតូវនធវឲ្ ួ ឲ្យមានខយល់ ី យខពស់ សំរល នចញចូលបានលអ



នធវីរទនំឲ្យសតវនដក្ នង ិ មានសំបុក្ររប់ រាន់សំរាប់នមមាន់ពង់



មុននង ន ង រតូវនធវីការ ឹ ដក្់នមមាន់ក្ុ ងរទុ

រ ំងាប់នមនរារ នដយនរបក្ ី ំនបារបាចនលនី ផទ ដីរទុងទំងមូលន យ ី ទុក្ រយៈនពល ១ នៅ ២ សបាត ៍ បនាទប់នទីបនបាសនចញ ឲ្យសាអត



ទំ

រំ ទុងរឺ ១ផ្ម៉តរក្ឡា សំរាប់មាន់៣

ក្ាល



មន ិ រួរចញ្ ិ ច ឹមមាន់ទុក្នរកាមផទះ នរពាះវា អាចមានឥទធព ិ លមិនលអ ដល់សុខភាព មនុសស

2

3

II.

ការរទ្រើសររើសព ូរ

ពូជក្នងស្រុ ក្មានដូចជា៖ ុ

ពូជមាន់ក្ុ ងរសុ ន ក្មាន់លក្ខណៈ សំាល់របស់វារឺ 

ងាយចិញ្ចឹមជលក្ខណៈ ររួសារ



ធន់នង ឹ ជំងឺ



ងាយរសួលក្នុងការបនាំ អាកាសធាតុ



អាចចិញ្ចឹមនលង ន

យ ី វានដីរ

ក្សុនី ដយខលួនឯង 

នចះរកាបពង និង បនណតីរ ក្ូន ការពារសរតូវរបស់វា បានមួយចំនួន



លូតលាស់យត ់ ងតិច ឺ ផតលព



ពូជមាន់ក្ុ ងរសុ ន ក្សនងេត ន

ញ ី មានដូចជៈ ពូជមាន់

សំនៅ ពូជមាន់ផ្ច ពូជមាន់ សំឡី ពូជមានរក្ញស់ ពូជ មាន់ ក្ណូ ត ង ពូជមាន់ របជល់....។ល។ ពូជមាន់ ទំងននះរបជក្សក្ ិ រនយង ី ក្ំពុងនិយមចិញ្ចឹមនរចីននៅ តាមជនបទនានពលបចចុបបនន ។

4

ពូជក្ស្ៅស្រុក្មានដូចជា៖  ពូជបរនទសផ្ដលមានចិញ្ចឹមក្នុងរសុក្នយង ី សពវនថង ដូ ចជពូជៈ ឡឺ

នរបាន (Isabrown) ន

ន គ (Leghorn) ពូជអុីសា

រប៊ីដ រប៊យល័រ (Hybird broiler).....។ល។

 អាយសានរបានដ៍ (Isabrown)

 មិនសូ វធននឹងជំងឺ  ពិបាក្បនាំនៅនឹងល័ក្ខខ័ណឌ

អាកាសធាតុ  មិនអាចចិញ្ចឹមវានដយនអាយ

នដីរក្សុ ីនដយខលួនឯងបាននទ

 រតូវមានរទុង និង ផ្ថទំតាម

បនចចក្នទសរតម ឹ រតូវ  រតូវការចំណី និង ទឹក្ររប់រាន់  លូ តលាស់រ

័ស (ចំនពាះមាន់

ផតល់សាច់)  ផតល់ពងបាននរចីន (ចំនពាះមាន់

ផតល់ពង)  រតូវមានអនាម័យរទុង និង ទី

ក្ផ្នលងចិញ្ចឹម

5

 ឡិ ន គ (Leghorn)

ច ូរម ើលរូ បភាពម េះ

6

 របនភទនផសងៗ

ន

រប៊ីដ រប៊យល័រ (Hybird broiler)

ផលីន ៉ រក្(Plymouth ៉ Rock)

នរត រប៊យល័រ (Red broiler)

ផ្បលក្ រប៊យល័រ (black broiler)

7

 ការរទ្រើសររើសមាន់មកចិញ្ចឹមៈ ជក្តាតសំខ្ន់ណាស់នដីមបឲ្ ី យការចញ្ ិ ច ឹមននាះទទួលបានលទធផលលអនរ អាចនរជីសនរសក្ូ ី នមាន់ មាន់ជំទង់ ឬ នមមាន់ មក្ចញ្ ិ ច ឹ ម។

 ការរទ្រើសររើសក ូនមាន់ៈ  មានសុខភាពលអ រ ័សរ

ួន

 មាននរាមសងួតរតសុះ ជំពុះបទ ិ ផ្ភនក្រ ័សថាល ផ្សបក្មន ិ រជីវរជួញ ាមន សាលក្់សានម ឈររតង់

 ផ្ផនក្នៅជុំវ ិញរូថ រតូវឲ្យសងួតសាអត (ាមនជប់អាចម៏)  យក្ក្ូនមាន់ផ្ដលធំ ន

យ ី នរជីសពីនមផ្ដលមានមាឌធំ

 ការរទ្រើសររើសមាន់រំរង់ និងរមមាន់ៈ រតូវនរជីសនរសយក្មាន់ ផ្ដលមន ី ិ ធាត់នពក្ ឬ សគមនពក្  រតូវមានជំពុះបិទជិត  ផ្ភនក្ថាល  សិរមានពណ៍រក្

ម

 នជង ី ផ្សបក្នជង ី មិនរជវី រជួញ ភលរឺ នលាង  រូថទូលាយ ចំនពាះនមមាន់មានលក្ចណៈដូចតនៅៈ ចននាលះឆអង ឹ រូថ នង ិ រទូងទូលាយ (ដក្់រមាមនដបច អឹ ី ុះ) ផទុយនៅវ ិញ មាន់មន ិ សូវពង នបឆ ី ង រូថចនងអៀត ។  របបនី រជីសនរស ី ឬ ទុក្នមមាន់ណាផ្ដលមានពងនរចីន (នលីពី១០ពង) នចះភា​ាស់ នង ិ ផ្ថរក្ាក្ូនបានលអ  រតូវទញ ិ នៅក្ផ្នលងណា ផ្ដលាមនជំងឺមក្ចញ្ ិ ច ឹម

8

III.

ចំណអា ី ហារ និងរឹក

9

នៅក្នុងរទុងមាន់មានសនូក្ទក្ ឹ និង សនូក្ចំណី នដីមបដ ី ក្់ទក្ ឹ នង ិ ចំណីឲ្យសតវវាផឹក្ ឬ សុបា ី នសាអត នង ិ សងួត ន

យ ត លឲ្យ ី សនូក្ចំណីរតូវសាអតជនរៀងរាល់នថង រពមទំងនធវីយ៉ងណាក្ុំឲ្យមាន់ជន់ក្ំពប់ ផ្ដលបណា

មានការក្ខវក្់ដល់រទុងមាន់ ។ រនបៀបផតល់ទក្ ឹ នង ិ ចំណី រតូវអនុវតតដូចតនៅៈ

ក. ការររៀបចំ និង ផតលច ់ ំណីៈ ការនរៀបចំណីរតូវអនុវតតនៅតាមរនបៀបចិញ្ចឹម តាមផ្បបនសរ ី ឬ តាមការចិញ្ចឹមដក្់រទុង ឬ តាម ការដក្់ក្ុ ងរទុ ន ងផង ផ្លងផង ។ ចំនពាះមាន់ចិញ្ចឹមតាមផ្បបនសរ ី មិនជនចទនលីបញ្ានរបីរបាស់ចំណីផសំ ដូចមាន់ចិញ្ចឹមដក្់រទុង នទ ពីនរពាះវាដឹងថាវារតូវការបំនពញនូវអវីផ្ដលខលួនវាខវះខ្ត ដូចជជីវជតិ របូនតអុីន ខនិជ...។ល។ ដូច ននះវាអាចរក្បំនពញនដយខលួនវា ក្៏បុផ្នតនយង ី រតូវការផតល់ចំណីនអាយវាផ្ដរ នរពាះចំណីអាហារវាមានសារៈ សំខ្ន់ក្ុ ងការនធវ ន ឲ្ ី យមាន់លូតលាស់ នង ិ មានពងនរចន ី ។ ដូចននះរតូវផតល់ចំណីអាហារផ្ដលមានជតរិ បូនត អុីន ថាមពល ជតិខ្លញ វ ីតាមីន និង ជតិខនិជ ។ ជាតិទ្ុូរត្អីនៈ សំរាប់ផតល់អាហារលូតលាស់ និង ការបនងេីតពង ។ ខវះជតិរបូនតអុីនក្នុងអាហារ នាំឲ្យ សតវលូតលាស់យត ឺ ផតល់ពងតច ិ នរាមមន ិ សាអត ។ ចំណីផ្ដលមានជតរិ បូនតអុន ី មានដូចជៈ រតី សផ្ណត ក្នសៀង កាក្សផ្ណតក្នសៀង សផ្ណតក្បាយ ។ សតវលិត អ នផសងៗក្៏ផតល់ជតិរបូនតអុីនដល់មាន់ផ្ដរ ដូចជ ក្នណតៀរ ជននលន ចរងិត...។ល។ ថាមពលៈ សំរាប់ផតល់ឲ្យរាងកាយ មានសក្មមភាព និង លូតលាស់ ។ ចំណីអាហារផ្ដលសំបូរថាមពល មានដូចជៈ ក្នទក្់ ក្ញ្ចុ ងអងេរ នពាត កាក្ដំឡូងនឈី សេរ ។ ជាតិ ខនិរ និង ររធាត្ ៉ែ ៈ សំរាប់ជួយឲ្យឆអឹងលូតលាស់ និង សំបក្ស៊ុតរង ឹ ។ ចំណីផ្ដល សំបូរជតិ ផ្រមានដូ ៉ ចជៈ នមៅឆអង ឹ សំបក្ខយងនចច សំបក្ររំ សំបក្នលៀស ។ រើវជាតិៈ សំរាប់បនងេត នង ី ភាពរងមាំ ឹ ិ របឆំងនមនរារ ។ ចំណីផ្ដលសំបូរជីវជតមា ិ នដូចជៈ បផ្នល នមម រុក្ខជតិនប៉តង (សលឹក្ក្នធំនថត អងាគដី សលឹក្នសព រតក្ូន) ។

អំបិលៈ ខវះជតិអំបិលនៅក្នុងចំណីបណា ត លឲ្យការសុីចំណីរបស់មាន់រតូវថយចុះ។ ដូនចនះការផសំចំណី ៥០% រតូវនរបីអំបិល១% ។ រតូវឲ្យមាន់សុីចំណីនរចីនមុខ ជពិនសសចំនពាះមាន់ចិញ្ចឹមដក្់រទុង រតូវផតល់ ចំណីឲ្យបានររប់រាន់ និង មានរុណភាពលអ ។

10

ខ. រឹក ទឹក្ជក្តាតចំបាច់សំរាប់មាន់ នរពាះទឹក្ជួយដល់ការរ ំលាយអាហារ ។ នបីសិនជផតល់ទឹក្មិនររប់រាន់ អាចបណា ត លឲ្យមាន់ទល់លាមក្ ។ មាន់អាចសាលប់បានរបសិននបីខវះជតិទឹក្ក្នុងរយៈនពល ២៤នមា៉ង ។ ដូនចនះ រតូវមានសនូក្ទក្ ឹ នង ិ ផតល់ទក្ ឹ សាអតដល់មានជរបចំ ទំងនៅរដូវរបាំង នង ិ រដូ វវសា ។ នដីមបឲ្ ី យ ការចញ្ ឹ ពកា ិ ច ឹមទទួលបានផលលអ នយង ី រួរផ្តយល់ដង ី រផតល់ចំណី នង ិ ទក្ ឹ ដូចជ៖ 

រតូវផ្លលស់បូ រទ ត ក្ ឹ ក្នុងសនូក្ឲ្យបានរាល់នថង ឬ នៅនពលសនងេតន ញ ី ទឹក្ក្នុងសនូក្ក្ខវក្់



រតូវផតលច ់ ំណីឲ្យមាន់នៅនពលរពឹក្ នង ិ នពលលាងចឲ្យបាននទៀងទត់ បផ្នថមនលច ី ំណីផ្ដលមាន់ នដីររក្សុីតាមធមមតា

ល.រ

រមារធាតុចំណី ម រាប់ធញ្ញជតិ

បរមា ិ ណ (ភាគរយ)

១-

រសូវ ក្ញ្ចុ ង នពាតរក្

៤០%

២-

ក្នទក្់

១៥%

៣-

រតហា ី ល ឬ រតរី សស់

១០%

៤-

នមៅកាក្ដូងសងួត

១៥%

៥-

សផ្ណតក្នសៀង ឬ សផ្ណតក្បាយ

៦%

៦-

សលក្ ឹ ក្នធំនថតសងួត

៥%

៧-

នមៅសំបក្ខយង

២%

៨-

អំបិល

០.៥%

11

IV.

ការចិញ្ចម ឹ រែទំ និង វិធានការការ ការចញ្ ិ ច ឹមមាន់តាមវ ិធី៣យ៉ង

១. ការចញ្ ិ ច ឹមដក្់រទុង

៣. ការចញ្ ិ ច ឹមផ្លងនសរ ី ២. ការចញ្ ិ ច ឹមដក្់រទុង នពល យប់ និង ផ្លងនពលនថង

១. ការចិញ្ចឹមដាក់ទ្រុង រឺនរបងាខង ំ ទុក្ក្នុងរទុងទំងយប់ទង ំ នថង ការចិញ្ចឹមផ្បបននះរតូវឲ្យ

មានៈ  រទុងរតឹមរតូវ  ចំណីររប់រាន់ មានរុណភាពលអ  ងាយរសួលក្នុងការរតួតពិនិតយមាន់ និង មិនទមទរដីធំ  កាត់បនថយការចំលងជមងឺ ការចិញ្ចឹមផ្បបននះ លអចំនពាះការចិញ្ចឹមមាន់នរចីនក្ាល

12

២. ការចិញ្ចឹមដាក់ទ្រុង រពលយប់ និង រលងរពលថែងៈ ការចញ្ ិ ច ឹមផ្បបននះ រនឺ រផ្លង

នៅនពលរពឹក្ និង បញ្ចូ លមាន់វ ិញនៅនពលលាងច ។ ដូ នចនះមាន់អាចនដីររក្សុ ីតាមវាលផ្រសចំ ការ និងជុវំ ិញផទះ ន

យ ន ះ។ ី ក្សិក្ររាន់ផ្តឲ្យចំណី ឬ ទឹក្នពលរពឹក្ និង នពលលាងចប៉ុនណា

 ទមទរដី និង ទីធាលសំរាប់មាន់  ងាយរសួលក្នុងការឆលងជមងឺសតវនផសងនទៀត  អាចនធវបា ួ តច ី នចំនពាះការចញ្ ិ ច ឹមមាន់មានចំនន ិ

13

៣. ការចិញ្ចឹមរលងៈ ការចិញ្ចឹមរនបៀបននះ រឺឲ្យវានដីររក្ចំណីសុ ីនដយខលួនឯង តាមទីធាល

ំវ ិញផទះ ។ វាលផ្រស នង ិ បរនវណជុ ិ

ការចិញ្ចឹមផ្លង និង ការចិញ្ចឹមនដយបងាខង ំ ទុក្នពលយប់ ផ្លងនពលនថង លអចំនពាះ ការចញ្ ិ ច ឹមមាន់តច ិ តួចប៉ុនណាណះ នរពាះក្សក្ ិ រចំណាយទុនតិចសំរាប់ទិញចំណី ជងការ

ចញ្ ិ ច ឹមមាន់ដក្់រទុង ។ ប៉ុផ្នតមានផលវ ិបាក្ដូចជ៖  មានការពបា ិ ក្ក្នុងការតាមដនសុ ខភាពមាន់  សតវមិនអាចទទួលចំណីររប់រាន់ (នបីក្រណីមានសតវនរចីន)  ពិបាក្ក្នុងការនធវីការចក្់ថានកា ំ រពារជមងឺ  សតវមានការលូតលាស់យត ឺ នង ិ ផតល់ពងតច ិ នដយសារពុំមានការផ្ថទំល អ

14

ការភ្ញាស់ក ូនមាន់ ការភា​ាស់ក្ូនមាន់មានពីររបនភទរ៖ ឺ់

១. ភា​ាស់សបបនម មិ (រនឺ របនី ដយមា៉សុន ិ ត ី ឬ នរបអ ី ងាេម) ២. ភា​ាស់នដយធមមជតិ (រនឺ រឲ្យនមមាន់រកាប)

សពវនថងននះរបជក្សិក្រនយង ី ធាលប់អនុវតតជទូនៅតាមធមមតា រឺការភា​ាស់នដយឲ្យមាន់ រកាប នរនរជីសយក្នមមាន់ណាផ្ដលធំ ឬ នមទកាបា៉ នដីមបឲ្ ី យវារកាបពងបាននរចន ី រព ឺ ី ១៥ នៅ ១៨ពង ។ ការភា​ាស់រនបៀបននះ រផ ឺ តល់លទធផលលអណាស់ ផ្តពុំអាចផតល់ក្ូនមាន់ឲ្យបានររប់ រាន់ សំរាប់ការចិញ្ចឹមក្នុងក្សិដានធំៗ ផ្ដលរតូវការក្ូនមាន់ ន យ ី មានអាយុនសមីៗាន ។ សំបកៈ នរនរចន ី នរបី លអី ក្នញ្ជ ីរ ឬ ក្ន្រនតក្នធវជ ី សំបុក្ ។ ក្នុងលអី ក្នញ្ជ ីរ ឬ

ក្ន្រនតក្

នរដក្់ចំនបង ី សលក្ ឹ នចក្សងួតជនដីម ។ ន យ ី យក្នៅដក្់ក្ផ្នលងផ្ដលមានការបទ ិ បាំងលអ មន ិ

សូវមានពនលឺ ។

សំបុក្ពងមន ិ រតូវឲ្យប៉ះទក្ ឹ នភលៀង ក្ំនៅនថងនតតនពក្នទ ន យ ី ទុក្ដក្់ក្ុំឲ្យសតវក្ណុ ត ល

ឬ សតវនផសងៗនទៀតចូលនៅសុីបាន ។

រយៈនពលរកាបរឺ ២១នថង នទប ី ញស់ ។ នៅនពលនមមាន់ចប់នផតីមរកាប នយង ី រតូវយក្ សនូក្ទឹក្ ចំណីដក្់ផ្ក្បរសំបុក្ នដីមបឲ្ ី យនមមាន់ងាយរសួលចក្ ឹ ចំណីអាហារ ។ នដីមបនី ចៀសវាងក្ុំ

ឲ្យនក្ីតរសនមីរ នៅនពលនមមាន់ក្ំពុងរកាប នយង ំ ក្់ ក្ិន ឬ បុក្ឲ្យម៉ដា រួចយក្ ី រតូវយក្សលក្ ឹ ថានជ

នៅនរាយនលីខួ ន ល និងសំបុក្របស់វា នរពាះកាលណានក្ត ំ យនមមាន់ផ្លង ី រសនមីរ ផ្ដលជន តុនាឲ្ រកាបសន ិ ក្៏មាន ។

លុះដល់នមមាន់រកាបបាន ២០នថងន យ ី នចះសំបក្ រតូវឲ្យក្ូនមាន់ ី ក្ូនមាន់ចប់នផតម នចះនចញនដយខលួនឯង ។ លុះដល់នថងទី ២១ ក្ូនមាន់ញស់នចញពស ី ំបក្ ផ្តនៅនពលននាះក្ូន

មាន់នៅនសម ង នង ី នយង ី ទុក្បនត១នថង ឬ ២នថងនទៀត នដីមបឲ្ ី យក្ូនមាន់សួ តនរាម ិ មានភាពរងបុ ឹ ង ឹ លអ នទីបនយង ី ដក្់ចុះមក្នរកាមឲ្យនមមាន់បនណតីរ ឬ បំផ្បក្នចញពីនមយក្នៅចិញ្ចឹមក្ផ្នលងនផសង

នទៀតក្៏បាន ។

15

16

V.

ការរែរកាក ូនមាន់ ការផ្ថរក្ាក្ូនមាន់មានពីររនបៀបដូចខ្ងនរកាម ឧសា

រឺនដយនមបនណតីរ

និង

នដយ

ក្មម។

 នយង ី រតូវទុក្ឲ្យនមមាន់នៅផ្ថក្ូនរបស់វានៅក្ំឡុងអាទិតយទី១នៅទី៣។  នយង ់ ឹក្សាអតឲ្យក្ូនមាន់ផឹក្ ី រតូវផតលទ  នបជ ី លក្ខណៈឧសា

ក្មម នយង ី រតូវរបមូ លក្ូនមាន់នចញពនី មរបស់វាមក្ទុ ក្

មតុំ ដូចននះនមមាន់នង ឹ ឆប់រក្នឈមល

 នយង ទុក្ពូជ ឬ លក្់នចញនៅនពលមាន់មានអាយុ ៥នៅ៦ ី អាចនរជីសនរសមាន់ ី ផ្ខ

17

VI.

រមងរឺ ើត្រលីសត្វមាន់

 ជម្ងរា ឺ គរ ១. ជមងរា ឺ រស (Pullorum Disease) 

នមនរាររបស់វានឈមះSalmonella Pullorum



ជមងឺឆលងតាមរយៈលាមក្របស់សតវ និងទឹក្ផ្ដល មាននមនរារ សំភារៈនរបីរបាស់ និងសតវរុយ



័ ជមងនឺ នះនក្ត ី នលស ី តវររប់វយ

នរារសញ្ញ៖ ចំនពាះក្ូនមាន់៖

 o

រពនឺ រាម បះនរាម នសា​ារៗ

o

មន ំ បទ ិ សុច ី ំណី នរសក្ទក្ ឹ ខ្លង ិ ផ្ភនក្ សំក្ុក្ ន

យ ី

ចូលចិតតផុ ំា ត ន នៅក្ផ្នលងមានក្ំនៅ o

លាមក្រារពណ៌ស ដូចដីស របឡាក្់ជប់រូថ

o

ពបា ី ិ ក្ដក្ដនងាម ចំនពាះមាន់ធំ៖

 o

មិនសូវសុីចំណី

o

រារមានពណ៌នខៀវនតានត

o

សរិ នង ំ ិ បួរផ្របនៅជនសលក្សាលង

o

នពលវះសាក្សព នរន

ញ ី ក្ននាមពងរួមតូច ឬ

ដច់ធាលយ ចំណាៈំ ការរាលដលជមងក្ ន វ ័ស នដយមន ឺ ុង ិ បងា​ាញ ូងរ នរារសញ្ញចាស់លាស់

វ ិធានការការពារ នង ិ ពាបាល៖  ចំណី ទឹក្ផឹក្ រតូវសាអត នង ិ មានរុណភាពលអ  ដក្់សតវផ្ដលឈឲ្ ឺ យនៅដច់នដយផ្ឡក្ពស ី តវដនទ  អនាម័យរទុង នង ិ ទធា ី ល ឲ្យបានសាអត នដយបាចក្ំនបារ  ដុតក្ំនទសនខ្មចមាន់ងាប់ និងកាក្សំណល់នចល នដីមបក្ ី ុំឲ្យឆលងរាលដល

 នរអាចនរបីរបាស់ថានB ំ etamaycine ១សាលបរពាកាន

វ លាយទឹក្៤លីរតឲ្យមាន់ផក្ ឹ ៤-៥នថងជប់ាន

 ឬក្៏ផតល់ថានF ំ urazolidoneលាយទឹក្ឲ្យផឹក្រយៈនពល៥នថង ចំណាៈំ មាន់ផ្ដលនក្ត ី ជមងនឺ នះន យ ី មន ិ អាចទុក្នធវនី មពូជបាននទ នរពាះមាននមនរារក្នុងខលួនរបស់វា ផ្ដលជន តុប ណា ត លឲ្យមានការចំលងនៅនថងនរកាយនទៀត

18

 ជម្ងអា ឺ រននក្រាគបក្ស ី

២. ជមងអា ឺ សនននរារបក្សី (Fowl Cholera)

 នមនរាររបស់វានឈមះ Pasterella Multocida  ជមងនឺ នះនរចន ី នក្ត ី នៅនរកាយនភលៀងធាលក្់ និងនៅនដីមរដូវវសា

 ជមងឺននះឆលងតាមរយៈខយល់បក្ បក្សឈ ី ឺ បក្សជ ី សះនសបយ ី ពីជមងឺននះ និងចំណីអាហារ ទឹក្ សំនបារ សំភារៈផ្ដលផទុក្នៅនដយនមនរារ

 វានរចីននក្ីតនលីមាន់ផ្ដលមានអាយុនរកាម៦អាទិតយ

19

នរារសញ្ញ៖ សណា ា នរសួចរសាវៈ  មិនសុ ីចំណី ក្អក្ ក្ណា ត ស់ ដងាក្់ ពិបាក្ដក្ដនងាីម នរាមបះ លាមក្មានពណ៌របផះនលឿង និង នបតង

 ររុននតត នតតខលួន រារជប់រ ូត ន

យ ី មានលាយឈម ឬ សំនបារ

 មុខ សរិ ណង់ នឡង ី ពណ៌សាវយ បនាទប់មក្នឡង ី នចមជ ំ

សណា ា នរា ំនរៈ

 មិនបណា ត លឲ្យសាលប់នរចីននទ  បាតនជីងសតវន

ម ី

 មានសំនបាររ ំអិលនៅរចមុះ និងមាត់  ញក្់ក្ នដរី នវៀចក្

 សតវរារជប់រ ូ ត ន  សរិ នង ិ ណង់ន

យ ី លាមក្មានពណ៌នបតង

ម ី ជួនកាលពណ៌សាវយ និងបនាទប់មក្ជនំ ចម

វ ិធានការការពារ នង ិ ពាបាល៖

 អនាម័យរទុង សនូក្ទក្ ឹ សនូក្ចំណីឲ្យសាអតជនិចច  ដក្់សតវឈឲ្ ឺ យនៅដច់នដយផ្ឡក្ពីសតវជ

 បងាខង ំ មាន់ផ្ដលនទីបទញ ួ ១៥នថង ិ ឬ បញ្ចូ លមក្ថមី នដយផ្ឡក្ចំនន  ក្ុំដក្់ក្ូនមាន់លាយជមួយមាន់ធំ

 ចក្់ថានវា ំ ៉ ក្់សាង ំ ការពារឲ្យបាននទៀតទត់ ជពនិ សសនៅរដូវនភលៀង នង ិ រដូវរតជក្់ នដីមបកា ី រពារជមងឺ  ចំបាច់រតូវពាបាលសតវទង ំ អស់ផ្ដលនៅជមួយាន (ទំងសតវឈឺ និងសតវជ)

 នរបថា លី (ក្ំរត២៥០ម.រក្) នដយឲ្យ១រាប់ក្ុ ងមួ ន យនថង សំរាប់មាន់៥ក្ាល ជ ី ន រំ ាប់ នតរតាសុក្ ី ន ិ ានរយៈនពល៥នថង

 ឬ នរបថា ំ ុ៊លហាវ ៣៣% ចំណុះ៥-៦ម.ល លាយជមួយទក្ ី នស ឹ ៣-៤លរី តឲ្យមាន់ផឹក្រយៈនពល៣៥នថង

 ឬ ក្ូរទម ី ុ៉ក្សា សុល១រាប់ សំរាប់មាន់១០ក្ាលក្នុងមួយនថង (ពាបាលរយៈនពលបនី ថង)  ឬ នរបីថានអ ំ ុក្សុ ីនតរតាសុីក្លីន១០% ចក្់សាច់ដុំ (ចំណុះ០.២-០.៥ម.ល)ក្នុងមួយនថង នដយចក្់ រយៈនពល៥នថង

20

 ជម្ងផ្ត ឺ ា សាយឆលង ៣. ជមងផ្ល ឺ ត សាយឆលង (Infectious Coryza) 

នមនរាររបស់វានឈមះ Hemophilus Paragallinarum



ជមងឺននះអាចនក្ត ី នលីមាន់ ររប់អាយុ ផ្តមាន់ផ្ដលអាច ងាប់ រឺនៅអាយុ៤អាទត ិ យ



វាអាចឆលងពីមាន់មួយនៅ មាន់មួយនទៀត នដយផ្តវា បះាននដយផ្លទល់ ន យ ី វាក្៏ អាចឆលងតាមរយៈខយល់បក្់ ចំណីអាហារ ទឹក្ នង ិ សំភា រៈនរបីរបាស់



ជមងនឺ នះនរចន ី នក្ត ី នៅរដូ វរ ំន យ ី (ពីផ្ខតុលា ដល់ផ្ខ ក្ុមភៈ)

នរារសញ្ញៈ 

ូរទឹក្សំនបារថាលៗ តាមរនធរចមុះ



ផ្ភនក្រក្



ពិបាក្ដក្ដនងាីម ក្អក្ ន ម ី មុខ ផ្ផនក្នរកាមផ្ភនក្

 

ម មិនសូវផឹក្ទឹក្ និងមិនសុីចំណី

វ ធំក្ន លិ អារក្ក្់ ូងសតវ ចំនពាះនមមាន់ រឺមានការអាក្់ពង(ការផលិតពងថយចុះ)

វ ិធានការការពារ នង ិ ពាបាល៖  អនាម័យរទុងឲ្យបានលអ  មន ំ នទ ិ រតូវឲ្យរទុងនសម ី ខ្លង  យក្មាន់ផ្ដលឈនឺ ចញពី ូង វ ឬ មាន់ជ  ក្ប់ ឬ ដុតមាន់ផ្ដលងាប់នចល  លាយថាន ំ ផ្ទរា៉ មីសុីនក្នុងចំណី ឬ ទឹក្ឲ្យមាន់សុី ២ដងក្នុងមួយអាទិតយ  នធវកា ំ ការពារផ្លតសាយនៅអាយុ៥អាទត ី រវា៉ ក្់សាង ិ យ  នរបីថានស ំ ុល ៊ ហាវឌីមីឌីន៣៣% ១សាលបរពាបាយ លាយទឹក្១លីរតឲ្យមាន់ផឹក្៣នថងជប់ាន  ឬ នរបីថានន្រំ សតិបតូមីសុីន១រក្ លាយជមួយទឹក្១លីរតឲ្យមាន់ផឹក្៣-៥នថង

21

 ជម្ងអ ុ បក្ស ី ឺ ត

៤. ជមងអ ឺ ុតបក្សី (Fowl Pox)  នមនរាររបស់វានឈមះ Pox Virus  វាអាចឆលងតាមរយៈការប៉ះផ្លទល់រវាងមាន់នឹងមាន់ ចំណី ទឹក្ និងតាមរយៈសតវមូសខ្ំ  ជមងឺននះនរចីននក្ីតនៅផ្ខតុលា ដល់ផ្ខមិនា 22

នរារសញ្ញៈ

 នលផ្ី សបក្ o មានដុំពក្តូចៗនៅនលីសិរ បួរ ជុំវ ិញរចមុះ o មានដុំរក្ម៉នៅរតង់ក្ផ្នលងផ្ដលាមននរាម o ន

ម ី ក្ាល

o ន

ៀរទឹក្ផ្ភនក្

 នលប ំ ងក្ ី ព o ភានសនសតង ី នៅក្នុងមាត់ និងនដីមក្ មានពណ៌នលឿង និងស រាងជដុំពក្តូចៗដូ ច រចំង

អណា ត ត

o ដុះពក្ននាះរាលដលយ៉ងឆប់រ ័ សនៅក្នុងរបអប់មាត់ ផ្ផនក្ខ្ងនលី និងបំពង់ អាហារ o បនាទប់មក្ វាកាលយជរក្ម៉ធាលក្់ចូលនៅក្នុងបំពង់ដនងាីម ផ្ដលអាចនធវីឲ្យមាន់ងាប់ ការពាបាលៈ  បក្រក្ម៉នចញ ន

យ ៉ ឬ ថាននំ បតាឌន ី លាបតាំងនទៀអយ ី ូត ី

 ឬ បុក្នរបចបន្រញ្ច ក្មាន់ឈ២ ឺ ដងក្នុងមួយនថង នដយពាបាលរយៈនពល៣នថង  ឬ បន្រញ្ច ក្នមទសទុំ (មាន់ធំ ៥-១០រាប់ក្ុ ងមួ ន យនថង រឯមាន់ តូច២-៣រាប់ក្ុ ងមួ ន យនថង) ី

23

 បញ្ហ ា ចច នង ិ អង្ងែ

24

 បញ្ហ ា ស្ពូន នង ិ ក្តបញា

25

ពង

ស្ពូន

ពងស្ពូន

៥. នច នង ិ រសនមល ី វ ិធានការការពារ  រតូវនធវីការរ ំងាប់នមនរារនៅសំបុក្ រទុង និងនៅនលីខួ នមាន់ ល

 យក្ថានជ ំ ក្់លាយជមួយទឹក្នៅរបស់នលស ី ំបុក្ រទុង នង ិ ខលួនមាន់ ៦. រពូនមូល នង ិ រពូនសំផ្ប៉ត វ ិធានការការពារ  រតូវផតល់ចំណី និងទឹក្សាអតដល់មាន់  នធវីអនាម័យរទុង ទីធាល និងបំបាត់ក្ផ្នលងក្ខវក្់ផ្ដលជជំរក្របស់ពងរពូន  នរបថា ក្ុ ងទំ ន ងន់មាន់១០រ.រក្ ំ ebendazole ក្នុងក្ំរត១រាប់ ី នM ិ  នរបីថានP ំ iperazineលាយចំណី ឬ ទឹក្ (ក្នុងក្ំរត៣០០-៤០០ម.រក្ក្ន ិ ុ ងចំណីមួយរ.រក្)  នរបីនមៅថានLំ evamisol មួយរាប់បន្រញ្ច ក្មាន់ពី២៥នៅ៣០ក្ាល (សំរាប់ក្ំចត់រពូនសំផ្ប៉ត)

26

VII.

វិធានការការពាររមងឺ

• នរជស ី នរស ី ឬ ទញ ិ ពូជ ផ្ដលាមនជមងឺ

ម្ុន

• ផ្ថទំ និងនធវីអនាម័យរទុង ចំណី ទឹក្ និងបរយកាស ិ • ចក្់ថានកា ំ រពារជមងឺ និង ទំលាក្់បរាសិត

• យក្មាន់ផ្ដលឈនឺ ចញពី ូងឲ្យបានរ វ ័ស នដីមបក្ ី ុំឲ្យចំ លងនៅមាន់នផសង

ក្ពលក្ក្ត ើ ជម្ងឺ

• នៅរក្នពទយសតវភូមិ នដីមបព ី ាបាល • ចក្់ថានព ំ ាបាលជមងឺ

• ផ្ថទំ នង ិ នធវអ ី នាម័យរទុង ចំណី ទក្ ឹ នង ិ បរយកាស ិ

• នធវអ អត ី នាម័យរទុង នង ិ បរយកាសឲ្យបានសា ិ

ក្ពលមាន់ងាប់

• ទុក្ដក្់សាក្សពសតវមាន់ឲ្យបានលអ • ក្ុំបរនភារឲ្យនសាះ ិ

27

ប្រយ ័ត្នណា! កប ុ​ុំ េះមា ់ ដែលឈឺ

ុំ ឹ ង ប្ត្ូវផ្ាល ់ែណ

ជាពិមេ​េមកេងៗ

ែល ់អជា​ាធរ ូល ដ្ឋា ភា​ា

មពល

មា េត្វឈឺ ឬ ងាប់មប្ចើ

នជៀសវាងឲ្យឆងយពជ ី មងនឺ ផសងៗ ជពនិ សស ជ ឺផ្ត ង ា សាយបកសី

28

ឯកសាររោង រនរមាងបនងេន ំ ), នសៀវនៅបណុ ត ះបណា ត ល ី ផលត ិ ភាពក្សក្ ិ មមផ្ផនក្ផលត ិ ក្មម នង ិ បសុពាបាល (ឆន?

ភានក្់ងារសុខភាពសតវភូមិ,នាយក្ដានផលត ិ ក្មម នង ិ បសុ ពាបាល, រពះរាជណាចរក្ក្មពុជ

នាយក្ដានផលត ំ ), វរគបណុ ត ះបណា ត លសតីពីការចិញ្ចឹមមាន់ ជលក្ខណៈ ិ ក្មម នង ិ បសុពាបាល(ឆន?

ររួសារ, រពះរាជណាចរក្ក្មពុជ

29