Kılavuz Kitap SUPREME Mentörlük Programı, genç insanların becerilerini geliştiren, hem okul hayatları hem kişisel yaşamları hem de gelecekteki meslek seçimlerine yönelik onlara destek olan ve bu yolla okulu erken terkleri önleyen eşsiz bir mentörlük programıdır.
© Mentorprogramma Friesland, Friesland College, ROC Friese Poort, Stenden & NHL University | Inqubator Leeuwarden | BURSA İl Milli Eğitim Müdürlüğü | ETIC Technical School of Image and Communication |Salpaus Further Education | Kaunas vocational training centre of social services and construction business specialists | FI.L.S.E. SPA | European Forum for Vocational Education and Training Yazarlar: Szilvia Simon, Betty Bijvoets, Hendrik Jan Hoekstra, Frank van Hout, Erna van der Werff, Asli Ocal, Joao Cunha, Henna Rautavuo-Hätönen, Hannu Heinonen, Daiva Zolubaitė Deksnienė, Tomas Vilcinskas, Valeria Rainisio, Pietro Demartino, Valentina Chanina Bu kılavuz kitap, 1 Ekim 2012 – 31 Ekim 2014 tarihleri arasında Avrupa Birliği Komisyonu Hayatboyu Öğrenme ,Leonardo da Vinci Programı tarafından sağlanan hibe ile gerçekleştirilen SUPREME Projesi kapsamında oluşturulmuştur. Bu yayının içerikleri yukarıda belirtilen yazarlar tarafından hazırlanmış olup, yayında yer alan görüşlerden AB Komisyonu sorumlu tutulamaz. Leeuwarden, NL 31-10-2014
İçindekiler Gİ Rİ Ş ............................... Fout! Bladwijzer niet g edefinieerd. M e n t o r P r o g r a m m a F r i e s l a n d ( M P F ) ................................................................................................5 M e n t ö r l ü ğ ü n T a n ı m ı .......................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. S U P R E M E M e n t ö r l ü k P r o g r a m ı n ı n A m a c ı ..................................................................................7 D e ğ e r l e r i .......................................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Başarı Faktörle ri ................. Fout! Bladwijzer niet g edefinieerd. İ l a v e R e h b e r l i k ....................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. H e d e f G r u p – T ü m Ö ğ r e n c i l e r ...........................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. S o s y a l y ö n d e n S o r u m l u V a t a n d a ş l ı ğ a K a t k ı ..................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. R f e r a n l a r S i s t e m i ..............................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. R o l M o d e l l e r ................................................................................................................................................................11 B i r e y i n M e r k e z d e k i R o l ü .........................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. S i s t e m l i ..........................................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. T e k T a r a f l ı B i r Y o l D e ğ i l d i r ...............................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. E ğ i t i m i n S t r a t e j i k İ ç e r i ğ i .........................................................................................................................13 B i r ç o k o k u l i l e i ş b i r l i ğ i ..........................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. O k u l i ç i ö ğ r e n m e ş i r k e t i ........................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Me ntör-Me nti İ lişkisi ................................ ................... 15 M e n t ö r l ü k M o d e l i .............................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. B i r M e n t ö r ü n F a r k l ı Y ö n l e r i ..............................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. M e n t ö r l ü k İ l i ş k i s i n i n Ö z e l l i k l e r i ...............................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. P aydaşlar için Avantajları ...... Fout! Bladwijzer niet g edefinieerd. M e s l e k E ğ i t i m Ö ğ r e n c i l e r i ....................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. İ ş D ü n y a s ı ....................................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. T o p l u m ..............................................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. M e s l e k E ğ i t i m K u r u m l a r ı .........................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Ü n i v e r s i t e l e r ........................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. V e l i l e r ..............................................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Uygulama .......................... Fout! Bladwijzer niet g edefinieerd. Adım 1: SUP REME Mentörlük Ek ibini O l u ş t u r m a ....................................................24 A d ı m 2 : M e n t i A l ı m ı .........................................................................................................................................25 A d ı m 3 : M e n t o r A l ı m ı .....................................................................................................................................27 A d ı m 4 : E ş l e ş t i r m e Y a p m a ........................................................................................................................28 A d ı m 5 : İ l i ş k i Y ö n e t i m i ...............................................................................................................................30 S ü r e g e l e n : S t r a t e j i k İ ç e r i k & ..............................................................................................................31 S ü r e k l i G e l i ş i m ....................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Görüşle r ........................... Fout! Bladwijzer niet g edefinieerd. H o l l a n d a .........................................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. T ü r k i y e .................................................................................................................................................................................33 P o r t e k i z ..............................................................................................................................................................................33 F i n l a n d i y a ........................................................................................................................................................................34 I t a l y a .....................................................................................................................................................................................34 L i t v a n y a ..............................................................................................................................................................................35 S UP RE ME Mentörlük Çalışma Araçları ................................ . 36 İ ş D ü n y a s ı n a y ö n e l i k B r o ş ü r ..............................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. İ ş D ü n y a s ı n a Y ö n e l i k P o s t e r ..................................................................................................................36 M e n t ö r l e r e y ö n e l i k S u n u m ...................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Ö ğ r e n c i y e y ö n e l i k B r o ş ü r ............................................................................................................................36 Ö ğ r e n c i y e y ö n e l i k P o s t e r .........................................................................................................................36 M e n t i l e r e Y ö n e l i k S u n u m .......................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. M e s l e k E ğ i t i m K u r u m l a r ı n a Y ö n e l i k B r o ş ü r ......................................................................36 T o p l u m a Y ö n e l i k B r o ş ü r ...........................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. M e n t i A l ı m F o r m u .................................................................................................................................................36 M e n t o r A l ı m F o r m u .........................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Works hop ‘ M e n t ö r l ü ğ ü n B a ş a r ı F a k t ö r l e r i ’ .................................................................36 Works hop ‘ Baş arılı bir ok ul hay atı iç in öğ renc ilerin ihtiy acı n e d i r ? ....................................................................................................................................................................................36 W o r k s h o p ‘ E t k i l i M e n t ö r l ü k ’ .................................................................................................................36 E ş l e ş t i r m e V e r i l e r i .........................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. M e n t o r - m e n t i H ı z l ı G ö r ü ş m e E t k i n l i ğ i ....................................................................................36 P l a n l a m a T a b l o s u ..................................................................................................................................................36
Giriş SUPREME projesinin misyonu, genç insanların becerilerini geliştirip, onlara hem okul hayatları hem kişisel yaşamları hem de gelecekteki meslekİ seçimlerine yönelik destek olmak ve bu yolla mesleki eğitimde okulu erken terkleri önlemektir. SUPREME Mentörlük Programı; Hollanda – Friesland College da uygulanmakta olan son derece yenilikçi ve birçok ödül kazanmış Mentor Programma Friesland (MPF) programını temel alarak geliştirilmiştir. Proje kapsamında MPF mentörlük programının veri ve kaynakları proje ortakları tarafından Avrupa Birliği ihtiyaçları ve kendi bölge ihtiyaçları göz önünde bulundurularak yeniden tasarlanmış, uyarlanmış ve bu şekilde uygulanmıştır. Bu uyarlama, Portekiz,Finlandiya ve Litvanya’da bulunan Meslek Eğitim Kurumları, Hollanda ve İtalya’da bulunan iş dünyasından kuruluşlar ve Türkiye’den bir devlet kurumu ile sıkı işbirliği yapılarak gerçekleşmiştir Bu Kitap, Supreme Mentörlük programının tanımını yapar ve Mesleki Eğitim Kurumlarında programın nasıl başlatılıp, uygulanabileceği konusunda pratik bir rehber niteliğindedir. Supreme Mentörlük Programını rahat bir şekilde uygulamak ve desteklemek için proje kapsamında bazı çalışma araçları da geliştirilmiştir. SUPREME Mentörlük Kılavuz Kitabı, mesleki eğitim kurumlarında mentörlük programının uygulanışında kurumlara ışık tutacak şekilde tasarlanmıştır. Yerel şartlar ve okulların özel durumları göz önünde bulundurularak bu kitapta yer alan bilgiler adapte edilebilir. SUPREME Mentörlük Programının okullarda başarıyla uygulanabilmesi için ulusal ve bölgesel şartları göz önünde bulundurmak ve programı okulun uzun vadeli stratejik hedeflerinde yer almasını sağlamak gerekmektedir. SUPREME PROJESİ ORTAKLARI
MentorProgramma Friesland (MPF) Mentörlük, okullar, işletmeler ve diğer kurumlar tarafından katılımcılarını başarıya götürmek için tüm dünyada kullanılmakta olan yaygın bir araçtır. Uygulama Friesland’ta eğitim kurumları ile iş dünyası arasındaki işbirliklerini artırmak üzere 1997 yılında ders dışı bir program olarak başladı. Programın yaratılmasında, doksanlı yılların sonlarına doğru diplomasız okul terklerinin oranlarındaki artış önemli rol oynamıştır. Öğrencilerin bir üst seviye eğitme geçişi (Meslek Liselerine geçiş ve/veya Meslek Liselerinden Üniversiteye geçiş) sınırlı sayılara düşmüştür. Friesland Meslek Yüksek Okulu’nda yapılan araştırmaların ve öğrencilerle yapılan ayrıntılı görüşmelerin sonucunda bu durumun altında yatan sebepler şu şekilde açıklanmıştır: çoğu öğrencide görülen yetersiz benlik saygısı , (mesleki) kişilik ve kimlik eksikliği tespit edilen sebepler arasındadır. Bu bulgular sonucunda, genç insanların vizyonlarını genişletmek ve onlara gerekli beceriler kazandırmak amacıyla birşeyler yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.. Friesland MYO bu çözüm arayışında, yenilikçi yaklaşımı olan, gerçek hayatla uyumlu, öğrencisine işlevsel şekilde destek olacak ve onların kendi öğrenme süreçlerine yönelik kendi sorumluluklarını alacakları bir program aramaya başlamıştır. Mentörlük bu arayışın tüm karakteristiklerine uyan unsur olmuştur.. Program ilk başlarda yabancı ve etnik kökenleri farklı öğrencilerin eğitim kariyer fırsatlarının artırılması amacıyla başlatılmış,fakat birkaç yıl içerisinde sadece azınlık öğrenciler değil, kişisel ve eğitim kariyerinin gelişimine yönelik destek almak isteyen her öğrenci bir mentor sahibi olmak için başvuru yapabilir hale gelmiştir. 1997’den beri MPF’nin hedefleri • Okullarda sağlanan rehberlik hizmetlerini destekleyici mentör desteği sağlamak. • (zayıf)Öğrencilere , kişisel gelişimlerinde ve eğitim/kariyer planlarında rehberlik etmek ve onlara destek olmak. • Mentörlük programı ile; meslek eğitim kurumlarını, iş dünyasını, yasal otoriteleri ve üniversiteleri, genç insanların öğrenme süreçlerine dahil etmek.. 2013 yılında , MPF öğrencileri desteklemek üzere 300 Mentörle işbirliği yapmıştır..
Mentörlüğün Tanımı Mentörlük kişisel gelişime katkı sağlamak üzere daha tecrübeli ve daha bilgili bir kişinin(mentor) daha az tecrübeli ve daha az bilgili bir kişiye(menti) rehberlik etmesidir.
Mentör rol-modeldir. Mentör sosyal sorumluluk sahibi bir vatandaştır
Mentörlük, toplum içerisinde çok çeşitli yapılar ve uygulamalar ile karşımıza çıkan yaygın bir araçtır. Bir başka deyişle, bireylerin başarısına ve gelişimine önemli katkı sağlayan sosyal iletişim bağlantıları olan bir tür koçluk faaliyetidir. Mentörlük öğrenciye kabul ediliş ve onaylanma sağlar.Aynı zamanda mentörlük ile öğrenci bireysel olarak dikkate alınır.Mentörlük rol model olma ve bireyi teşvik etme gibi faktörleri içerir. Menti (öğrenci) aynı yolları benzer şekilde kat etmiş kişiler tarafından desteklenip,cesaretlendirildiğinde kendi hedeflerine daha hızlı bir şekilde ulaşır.
www.supreme-mentoring.eu
6
Öğrenciler mentörlerinin başarı stratejilerini kullanırlar. Mentörlük programının gücü programdaki her iki tarafın da bu durumdan fayda sağlamasıdır. Mentee’nin kendine güveni artar,yalnız olmadığını hisseder. Mentör ise, liderlik ve koçluk becerilerini geliştirir Mentörün rehber,danışman,koç,eğitmen,sponsor gibi rolleri olabilir. Bu Rol Modeller başarıya giden yolda kilit faktörü oluştururlar. Mentörlük ilişkisi sayesinde mentiler gerçek hayata yönelik uygulamaları görürler ve ona göre çalışırlar. Vazgeçmek yerine devam etmeye motive edilirler.Gelecekleri ile ilgili bilinçli kararlar alırlar.
Workshop – mentörlüğün tanımı
www.supreme-mentoring.eu
SUPREME Mentörlük Programının Amacı Mentörlük güçlü bir araçtır. SUPREME Mentörlük Programı bu güçlü aracı gençler için baskın bir çevre olarak tanımlanan eğitim hayatlarında devreye sokar. Özellikle Meslek Eğitim Kurumları programın öncelikli uygulama alanına girer. SUPREME Mentörlük Programının amaçları:
Mesleki Eğitim alan öğrencilerin becerilerini geliştirmek. Okul Terklerini önlemek. Eğitimin Sürekliliğini desteklemek.(Liseden,yüksekokula/üniversiteye) Genç insanları eğitim hayatlarında desteklemek ve geleceğe yönelik bilinçli meslek tercihleri yapmalarını sağlamak Öğrencilerin kendi yeteneklerini farketmeleri konusunda heveslendirmek.
Değerler
www.supreme-mentoring.eu
8
Başarı Faktörleri SUPREME Mentörlük programının başarı faktörleri:
Mesleki Eğitim Kurumlarındaki Rehberlik faaliyetlerini destekleyici Hedef Grup: tüm öğrenciler Sosyal Yönden Sorumlu Aktif Vatandaşlığa Katkı Sağlaması Birey merkezli Sistemli Tek Yönlü Olmayan Rol modeller Stratejik İçerik Diğer Okullarla İşbirliği Öğrenme şirketi Referanslar Sistemi
Rehberlik faaliyetlerini destekleyici Supreme Mentorlük Programı, öğrencilere okullarda sunulan düzenli rehberlik faaliyetine ek, ders dışı bir destek faaliyetidir. Problem çözme yöntemi değil daha çok önleyici bir yöntemdir Temel prensibi öğrencinin öğrenme ihtiyacına yönelik sorularının okul dışı bir mentor tarafından yanıtlanmasıdır. Program arz-talep arasında en iyi eşleştirmeyi yapmak için çalışır (öğrencinin öğrenme hedefleri) ve (mentörün kendine özgü hayat tecrübesi) Okullarda öncelikli olarak sınıf öğretmenleri ve okul rehber öğretmenleri tüm öğrencilerle çalışmaktadır.Bu yüzden tabloda 1.sırada yer alırlar. İkinci etapta, danışmanlar, özel destek grupları ve kariyer rehberleri özel ihtiyacı olan öğrencilere ekstra destek sağlamaya çalışırlar. Bu sistem, genç insanlar için düzenli bir rehberlik desteğini oluşturur. Mentorlük ise çoğunlukla okul dışında gerçekleştirilen üçüncü adım bir destek faaliyetidir.
www.supreme-mentoring.eu
10
Hedef Grup- Tüm Öğrenciler SUPREME Mentörlük Programı farklı çevrelerden gelmiş meslek eğitim öğrencilerine yönelik tasarlanmıştır. Program Okulu Erken Terklerin engellenmesine yönelik sorunu onarıcı değil, sorunun oluşmasını önleyici bir araçtır. Bu sebeple, özel ihtiyaç sahibi öğrenciler ile başarılı öğrenciler arasında bir fark gözetmez. Hedef grup olan öğrencilere yönelik detaylı bir profil belirtmez. SUPREME Mentörlük Programına başvuran öğrencileri ortak bir noktada buluşturan tek şey: Hedeflerine ulaşmak için yeni şeyler öğrenme arzularıdır. Bu yolda onların ellerinden tutacakları, onları dinleyecek ve onlara olumlu rol model olacak birine ihtiyaçları vardır. Bu sebeple meslek okulları SUPREME Mentörlük Programını kurumlarında uygulamak üzere bir yerden başlamaları gerekmektedir. SUPREME Mentörlük Programını kolay yönetilebilir kılmak için, önce hedef grubun belirlenmesi gerekir: Programda hangi öğrenciler mentör alacak? Hangi Yaş? Hangi alan öğrencileri olacak? Vb. Okullar programı uygulayacak hedef öğrenci grubunu belirledikten sonra başvuru sürecini başlatabilirler. Programın ilk aşamasında,her öğrenci mentör için başvurabilir. Bu durumda öğrencinin kendi için karar vermesine olanak tanınabilir(sadece rehberlik amaçlı mı yoksa diğer sebeplerden mi mentör sahibi olmak istiyor.) Onların gelecekleri ile ilgili bilinçli seçim yapmalarına katkı sağlanır..
Aktif Vatandaşlığa Katkı SUPREME Mentörlük Programı sosyal sorumluluk duyguları gelişmiş, gönüllü vatandaşların gönüllü katkılarına dayanır. Bu vatandaşlar; eğitim hayatlarında, mesleki kariyerlerinde ve sosyal yaşamlarında kendi yollarını başarı ile çizmiş kadın, erkek, genç, yaşlı ayırt etmeksizin; gençlere rol model olabilecek kişilerdir. Mentörler de aynı öğrenciler gibi hayatın farklı yollarından, farklı çevrelerden gelmiş kişiler olabilir. Bazısı parlak bir kariyere sahip iken, bazısı henüz başlıyor olabilir. Onları mentör yapan ve ortak bir noktada buluşturan özellikleri kişisel hayat tecrübeleri, uzmanlıkları ve bunları başkaları ile paylaşma arzularıdır.
Referanslar Sistemi Mentör alımında önemli faktörlerden biri de referanslardır. Mentör ağı ağızdan ağıza söylenti ile gelişir. Genelde her yeni mentör, bir eski mentör vasıtasıyla programla tanışır. Böylece referans sistemi oluşur. Sosyal açıdan, bu sistem okul ve öğrencinin güvenliğini sağlamada güvenilirlik garantisi olur.
www.supreme-mentoring.eu
11
Rol Model Mentörluk, programı, kariyer ve/veya hayatları ile ilgili hedef ve beklentilerinin farkına varılması konusunda öğrencileri teşvik eder. Eğer kendi yaşamında öğrencinin olumlu rol model alabileceği bir kimse yoksa veya çevresinden bu konuda kişisel ilgi bekliyorsa, bu noktada mentor, öğrenciye liderlik, eğitim ve kariyer alanlarındaki ikilemlerini ortadan kaldırma konusunda yardımcı olabilir. Bir mentorün danışman, rehber, koç, öğretmen ve sponsor gibi farklı rolleri olabilir. Rol model olan bu mentörler, başarıya giden yolda kilit kişilerdir. Mentorluk ilişkileri yoluyla, öğrenciler, eğitim ile kariyer fırsatlarını gerçek hayat içinde nasıl değerlendirileceğini görürler. Sonrasında vazgeçmek yerine devam etmek için motive edilirler ve gelecekleri ile ilgili bilinçli kararlar vermeye başlarlar.
Bireylerin Merkezdeki Rolü SUPREME Mentörlük Programınının temel prensibi, programın kurum/kuruluş merkezli olmak yerine, bireyleri merkezine alan bir yapıda olmasıdır. Buna ilave olarak, program öğrencide iki değer üzerine odaklanır : 1) öğrencinin öğrenme hedefleri/talepleri 2) içsel gücü. Gençler bir mentor için programa başvuracakları zaman, SUPREME Programı, öğrencinin öğrenme hedeflerine/sorularına ve soruların arkasındaki sorulara odaklanır ve bir mentörden beklentisinin ne olduğu bulunmaya çalışılır: Sorunun arkasındaki soru nedir? Bir mentörden ne bekliyorum? Hangi hedefe ulaşmaya çalışıyorum?, Öğrenmek istediğim şey nedir? ve bunun için kimlere ihtiyacım var? Daha sonra, okullardaki program koordinatörleri tarafından öğrencinin hedefleri ve ihtiyaçlarına yönelik veriler ile mentörün kendi yaşamına yönelik bireysel tecrübeleri göz önünde bulundurularak uygun eşleştirmeler yapılır. Eşleştirmeler yapılırken ırk, cinsiyet, statü vb. unsurlara bakılmaksızın her bireyin yaşam tecrübesinin eşsiz ve kendine özgü olduğu gerçeği göz önünde bulundurulur. Her koşulda SUPREME Programı, hedef kitlesi olan öğrenciler HAKKINDA konuşmak yerine o öğrenciler İLE konuşur: gençler, şirketler, patronlar, kamu kurumlarındaki yöneticilerin de onlarla konuşmasına olanak sağlar. Program içeriğinde yeni bir hizmet ve/veya faaliyet gerçekleştireceği zaman bile tüm tarafları (ortak,paydaş vb) sürece dahil eder, bu yolla hedef kitlenin tam ihtiyacına yönelik hazırlanmış bir hizmet anlayışı sunar..
Sistemli Program güçlü network bağlantıları ile özel sektör mantığı ile çalışır. Öğrencilerin ve onların gerçek yaşam hikayelerinin bu sosyal iletişim ağlarını kullanarak dış dünyaya açılmasına ve yeni bağlantılar kurulmasına olanak tanınır.
www.supreme-mentoring.eu
12
Tek Yönlü Olmayan Mentörlük toplumda çeşitli uygulamalarla karşımıza çıkan bir araçtır. Bireylerin gelişimlerine ve başarılarına katkı sağlayan koçluk ve sosyal iletişim ağı kurma sürecidir. Mentörlük onaylanma ve tanınma kavramlarını kapsar. Katılımcı(menti) üzerine odaklanır, teşvik eder ve rol modellik içerir. Öğrenciler yaşamlarında aynı yollardan geçmiş tecrübeli kişiler tarafından desteklendiklerini hissettiklerinde cesaretlenirler, motivasyonları artar. Öğrenciler mentörlerinin başarı stratejilerinden yararlanırlar. Mentörlüğün diğer bir gücü de bu programdan her iki tarafın da fayda sağlıyor olmasıdır. Sadece ergenler için olumlu çıktı yaratmaz.Tek taraflı bir yol değildir. Karşlıklı fayda içerir: mentör de mentiden öğrenir,gençlerin bakış açısını anlar,farklı perspektiften bakarak vizyonunu genişletir. (Daha fazla bilgi için bkz. Bölüm “Paydaşlar “)
12
Stratejik İçerik SUPREME Mentörlük Programını Meslek Eğitim Kurumlarında uygulanabilirliğini sağlamak için, uygulama yapılacak okulun eğitim içeriklerinin programla uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. SUPREME Mentörlük Programının başarısının altında yatan en önemli faktör, uygulanan ülkelerdeki eğitim sistemlerinin milli karakterleri ve okulların eğitim stratejilerinin göz önüne alınmasıdır. SUPREME Mentörlük Programı aşağıdaki ilkeler ışığında kurumdan kuruma değişiklik gösteren içeriklerle uygulanmıştır. -Yaparak,yaşayarak öğrenme -Okulu Erken Terkleri Önleme -İş Dünyası ile İşbirliği
Birçok Okulla İşbirliği SUPREME Mentörlük Programının uzun vadeli başarısının altında yatan en önemli faktörlerden biri de meslek lisesi,meslek yüksek okulu, Üniversitelerin Uygulamalı Bilimler Fakültesi gibi farklı okul türlerinden paydaşların birlikte geliştirdikleri kuvvetli işbirliğidir. Bu işbirliği, mentinin okul değiştirse veya yüksek eğitime devam etse bile mentörlük programına devam etmesine olanak sağlar. SUPREME Mentörlük Programı bu sayede yerel/bölgesel otoritelerin, sanayinin ve devlet kurumlarının nezdinde kalıcı bir imaja sahip olur ve bölgesel işbirliklerinin kurulmasında sağlam bir zemine oturur..
www.supreme-mentoring.eu
14
Okul İçi Öğrenme Şirketi SUPREME Mentörlük Programının uzun vadede başarısını artıracak faktörlerden biri de okul içi kurulan öğrenme şirketleri bağlantısıdır. Bu bağlantının temelini Hollanda menşeili MentorProgramma Friesland (MPF, SUPREME Programının kaynağı.) oluşturur. Present Promotions (PP) okul içinde öğrencilere yönelik kurulan bir öğrenme şirketidir. MentorProgramma Friesland (MPF) ekibi tarafından yönetilir. İletişim, organizasyon, reklam, tasarım vb. Işler yapan bir organizasyondur. PP sadece MPF ‘nin işlerini değil aynı zamanda okul dışı şirketlere,devlet kurumlarına da hizmet verir. Bölgede farklı okullarda Mesleki eğitim alan yaklaşık 50 stajyer öğrenci alanları ile ilgili becerilerini burada çalışarak geliştirirler. Bu öğrenme şirketi öğrencilere rol model olan farklı mentörler aracılığı ile farklı öğrenme ortamları sunar. Şirketin tüm işleri,örn; ofis yönetimi, idare ve sekretarya işleri, pazarlama, iletişim, reklam, ticari görevler, planlama ve satış işlerinin tümü stajyer öğrenciler tarafından yürütülür. Stajyerlerin her aşamaya dahil edilmesi MPF için şu avantajları yaratır: • Program Yöneticilerinin iş yükünü azaltır, böylece mentörlük ekibi daha az öğretmen ile çalışır. • Bu yöntem öğrenciler HAKKINDA konuşmaktansa öğrenciler İLE konuşmayı sağlar. • İletişim kampanyaları ve halkla ilişkiler öğrenciler vasıtası ile yapılır. • Öğrenme şirketi kuruma ve programa yaratıcılık,inovasyon ve haraket kazandırır. • Okulda yürütülen mentörlük programına potansiyel mentörler sağlar ve network oluşturur.Bu şirkette staj gören öğrenciler,okulun mentörlük programında mentor olarak görev alabilirler. • Sosyal katılım sağlar. PP katılımcıları koçluk ve mentörlüğün gelecekteki kariyerlerinde önemli olduğunu bilerek öğrenim görürler. Öğrenciler bu bilgi ile eğitimlerini sürdürür ve yaşamdaki kariyerlerine potansiyel mentörler olarak atılırlar.
www.supreme-mentoring.eu
15
Mentor-Menti Ä°liĹ&#x;kisi
Mentörlük Modeli Mentörlük programında bir mentor mentee ilişkisini ilerletmek için çeşitli modeller vardır. SUPREME Mentörlük Programı bu ilişkinin ilerletilmesi için, 4 aşamalı ilişkiden söz eden Goodlad modelini kullanır: Başlatma, Yetiştirme, Dönüştürme, Ayrılma Başlatma
Yetiştirme
Dönüşüm
Ayrılma
‘Senin için buradayım’
‘Sana inanıyorum’
‘Başarılı olabilmen için elimden geleni yapacağım’
‘Bunların üstesinden gelebilirsin’
Beceri ve Yeterliliklerin Seçilmesi Saygı ve içtenlik Özgünlük Mentinin ilgi alanlarına girme
Kolaylaştırıcı tepkiler
Geribildirim sağlama
Kucaklama
Tavsiye verme
Ilişkinin aciliyetini Farketme Hedef belirleme
Entegre etme
Öz bilgilendirme
Cesaret verme
Kaynak: Mentoring and tutoring by students, Sinclair Goodlad, 1998, Kogan Page London
Mentörün Farklı Rolleri Mentörlüğün en önemli yönü deneyimli birinin(mentör)kendinden daha az deneyimli bir kişinin gelişimine yönelik kendini sorumlu hissediyor olmasıdı. Bu görüşe göre, bir mentörün temel görevleri aşağıdaki gibidir: Öğretmen Sponsor Ev sahibi ve rehber Rol Model
Danışman
Bir öğrencinin zihinsel ve teknik becerilerini geliştirir; Bir mentör öğrencinin mevcut yetkinlikleri ve becerileri konusunda ona yardımcı olur. Yeni başlayanlar için işgücü piyasası, iş ve okul organizasyonlarına erişimi sağlar. Yeni başlayanlar için işgücü piyasasını ve takip eğitimlerini tanıtır ve bu konuda Bir yaşam tarzı ve belirli bir uygulama gösterir. Mentor öğrenci için bir rol model olur. Ana hedefi mentinin amaçlarını geliştirmekdir. Mentor bir rol model olmaktan ötedir: Mesaj "Benim gibi ol” değildir fakat; "Kendin ol" ‘dur. Bu tür bir mentörlük için mentor ve menti arasında yüksek bir bağlılık derecesi gerektirir. Yeni başlayanlar için tavsiye, yapıcı eleştiri ve ahlaki destek verir ve aynı zamanda da belli bir sevgi gösterir. Mentörlükte talimatlardan ziyade fırsatlar sunmak ve destek vermek amaçlanmıştır. Bir mentör talimat vermek yerine destek sağlamalı ve teşvik etmelidir.
www.supreme-mentoring.eu
17
Mentörlük İlişkisinin Özellikleri Mentörlük ve koçluk ilişkisi arasında benzerlikler vardır. Bir mentör genellikle koçluk görevini de taşır. SUPREME Program Ekibi programda mentör temaslarının kurulmasını sağlar. En iyi eşleştirmeyi bulma sürecinde, SUPREME ekibi mentör ve menti arasındaki tanıma ve kabullenme konularını yakından inceler. SUPREME Mentörlük Programının başlıca özelliği, menti ve mentörlük ilişkisinin kendine özgü olmasıdır
Merkez
Odak İlişki Anahtar Beceriler
Hedef Yönelimi İlişkinin Yakınlığı Öğrenme AKışı Süre Avantajlar
Koç
Öğretmen
Danışman
Mentör
görev ve beceriler Görev, performans
Yeni bilgi ve beceriler Bilgi ve becerilerin öğrenilmesi
bireysel
bireysel
Öz farkındalık oluşturma ve kişisel problemleri çözme
Kişisel gelişim, beceri geliştirme
Sadece 1.1
Gruba karşı 1
Sadece 1.1
Sadece 1.1
Gözlenen performans üzerine geribildirimde bulunma
Talimat verme , açıklama
Dinleme ve soru sorma
Öğrenici için hedefler koyma
Sınavları geçebilme
orta
düşük
Kişilere kendi başlarına baş edebilmelerin e yardımcı olma düşük
kendi mantığını keşfedebilme si için öğreniciye yardım etme Öğrenicinin kendi hedefleri için çalışma
Tek yönlü
Tek yönlü
Tek yönlü
Ihtiyaca bağlı kısa dönemli
Eğitim yada kursa bağlı
Koçluk yapılan kişi
öğrenci
Kısa süreli, oturumlara bağlı müşteri
Oldukça yüksek Çift yönlü, yetişkin öğrenimi Uzun yıllara dayanan ilişkiler Her iki taraf
Table: Fea tures of a mentoring rela tionsh ip Bas ed on Land sberg 1996 an d Clutterbu ck, 1998
www.supreme-mentoring.eu
18
Paydaşlara yönelik Avantajlar SUPREME Mentörlük Programı farklı paydaşlar ile birlikte çalışır: • Meslek Eğitim Öğrencileri • İş Dünyası • Toplum • Meslek Eğitim Kurumları • Üniversiteler • Aileler
Mesleki Eğitim Alan Öğrenciler SUPREME Mentörlük Programı farklı çevrelerden gelmiş meslek eğitim öğrencilerine yönelik tasarlanmıştır. Program Okulu Erken Terklerin engellenmesine yönelik sorunu onarıcı değil, sorunun oluşmasını önleyici bir araçtır. Aynı zamanda genç insanların motivasyonlarını artırarak onları öğrenmeye teşvik eder. Bu sebeple programda , özel ihtiyaç sahibi öğrenciler ile başarılı öğrenciler arasında bir fark gözetilmez. Menti başvurusunda bulunacak öğrenciye yönelik detaylı bir profil öngörmez. SUPREME Mentörlük Programına başvuran öğrencileri ortak bir noktada buluşturan tek olgu: Hedeflerine ulaşmak için yeni şeyler öğrenme arzularıdır. Bu yolda onların ellerinden tutacakları, onları dinleyecek ve onlara olumlu rol model olacak birine ihtiyaçları vardır.(mentor)
İş Dünyası Sanayi ve iş dünyası için mentörlüğün temel faydaları: 1
Liderlik becerilerinin geliştirilmesi Mentörlük iş dünyasındaki profesyonel kişilerin liderlik ve koçluk becerilerini geliştirmeleri için etkili bir yoldur. Mentörlük, paylaşmak ve dinlemek başta olmak üzere mentinin ihtiyacına yönelik şekillendirilecek gönüllü danışmanlık esasını içerir. Mentörlük ile firmanızın ekonomik değerini belirleyecek beceri takımınızı geliştirip, gelecekteki İnsan Kaynağınıza destek olabilirsiniz!
2
Sosyal Sorumluluğa Katkı Sağlar Mentörlük şirketler için sosyal sorumluluk çalışması yapmanın etkili yollarından birisidir. SUPREME Mentörlük programına dahil olarak toplumun gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz.
3
Geleceğin Çalışanları SUPREME mentörlük programına katılarak, sanayide geleceğin işgücü olarak karşımıza çıkacak gençlere fırsatlar yaratıp, onların geleceğe daha hazır olmalarını sağlayabilirsiniz.
4
İşbirlikçi İmaj Mentörlük programı, gelecekteki çalışanlarınız ve/veya gelecekteki müşterileriniz olacak gençler arasında, şirketinize yönelik olumlu bir imaj oluşturur. Bu anlamda mentörlük firmanız için promosyonel bir kazanca dönüşebilir.
5 Kişisel Ödüllendirme Genç bir insanın geleceğine katkı sağlamak ve tecrübelerinizi
aktarmak için hayatınızdan küçük bir zaman ayırmak, bireysel tatmin duygusu yaşatır.
Toplum Mentörlüğün topluma yönelik temel faydaları: Gençleri Güçlendirir. Yapılan araştırmalara göre mentörlük gençlerin bilişsel ve duyuşsal gelişimlerini destekleyerek, onların okul ve sosyal hayat becerilerini güçlendirir. Özgüven,özsaygı ve sosyal iletişim ağı geliştirmelerini sağlar. • Sosyal Sermayeye Köprü Oluşturur. Sosyal Sermayeye Köprü ifadesi, iki farklı sosyal grup arasındaki ilişkinini toplu veya ekonomik faydalar türetmesi manasını taşır. Mentörlük nesiller ve farklı sosyal gruplar arasında tolerans, güven ve anlayış geliştirmeye katkı sağlar. Hayat tecrübelerinin paylaşılması sonucu karşılıklı anlayış ve saygı ortamı yaratılır. • Okulu Erken Terklerin Önlenmesine Katkı. Mentörlüğün Mesleki Eğitimde Okulu Erken terkin önlenmesindeki katkısı yapılan araştırmalar sonucunda kanıtlanmıştır. • Gençlerin İşsizliği. Mentörlük ergenler ve yetişkin insanlar arasınıda sosyal iletişimi güçlendirerek,işbirliğini artırır ve bu anlamda işsizliği önlemeye katkı sağlar • Aktif Vatandaşlık Mentör bu programda gönüllü çalışan kişidir. Bu sebeple mentörlük aktif vatandaşlığı teşvik eder.
www.supreme-mentoring.eu
21
Meslek Eğitim Kurumları Yukarıda belirtilen avantajlara ek olarak gençlerin güçlendirilmesi ve okul terklerinin önlenmesi) meslek eğitim kurumları açısından diğer avantajları: •
•
Okul Algısı. Sanayiden mentörler ile okulunuz arasındaki işbirliğinin oluşması, kurum içinde farklı düşünme becerisi ve anlayış geliştirilmesine katkı sağlar. Mentörlük Programının öğrenciye yönelik pedegojik açıdan okulunuzda uygulanması ve bu programın pedagojik yönetimi sınıf içi davranışlara katkı sağlar. Sanayi ve işdünyası ile yapılan işbirliği sayesinde öğretmenlerin vizyonu gelişir. Network Mentörlük Programı Sanayi ve Okul işbirliğine dayanır. Çünkü iş dünyasından programa katılacak mentörlerin desteği ile mentörlük programı uygulanabilir. Mentörler ile okuldaki program ekibi bireysel kontak kurar ve iş dünyasından mentörler de kendilerini okulda uygulanan programların içinde hisseder.Sanayi ve iş dünyası okula dahil olur
Üniversiteler Universities offer a continuous supply of student mentors for younger, more vulnerable youth in vocational education. Being a mentor stimulates the personal leadership of university students. In the Netherlands, certain educational fields actually choose to implement mentoring activities in their curricula.
www.supreme-mentoring.eu
22
Aileler Birçok araştırma göstermiştir ki öğrencilerin okul başarısında veli katılımının önemi büyüktür. Özellikle Liselerde çocuklarının eğitim hayatları ile ilgilenen ve okul ile ilişki içinde olan velilerin çocuklarında daha az davranış problemi ve daha yüksek akademik başarı gösterdiklerini belirten birçok çalışma vardır. Velinin öğrencinin eğitim hayatına katılımı ve desteği çocuk ve gençler üzerinde de olumlu etkiler yaratır. Okul, aile, ve çevre bir arada işbirliği yaparak öğrenmeyi destekleyici faaliyetler planladıklarında ,öğrenci okulu sever, başarılı olur, ve eğitim hayatına devam eder. Bu sebeple SUPREME Mentörlük Programı, aile, okul ve toplum arasında bir bağ oluşturur. SUPREME Mentörlük Programı aileleri mentörlük programı sürecine dahil eder ve onları bu konuda toplantılar ile bilgilendirir. Eğitimde Her Çocuk Önemlidir (no child is left behind) anlayışı ancak veli,okul ve diğer paydaşların kuvvatli işbirliği ile gerçeğe dönüşür. Mentörlüğün Veliler İçin Avantajları: • Çocuklarının eğitim hayatlarına dahil olurlar. • Okul ve eğitim ile işbirliği yapan veli çocuğunun sosyal,duyuşsal,bilişsel gelişimi konusunda daha hassas olur ve çocuğu ile iletişim halinde kalarak gelişimini yakından izler. • Ebeveynlik becerilerine daha çok güvenir hale gelirler.
www.supreme-mentoring.eu
23
Uygulama
Adım 1
SUPREME Mentörlük Takımının Oluşturulması
Adım 2
Menti Alımları
Adım 3
Mentor Alımları
Adım 4
Eşleştirmeler
Adım 5
İlişki Yönetimi
Sürekli:Okulun gelişime yönelik devamlılık arz eden çalışmaları
Aşağıdaki adımlar Meslek Eğitim Kurumlarında SUPREME Mentörlük Programı uygulanırken izlenecek yolları içermektedir. SUPREME Mentörlük Programının uygulanışında izlenecek bu 5 adımın yanında, programı uygulayacak kurumun kendi eğitim alanlarını ve stratejik içeriklerini ayrıca devamlılık arz eden işlerini göz önünde bulundurarak kendi programını oluşturması gerekir. SUPREME Mentörlük Programında başarı ancak bu yolla elde edilir.
Adım 1: SUPREME Mentörlük Takımının Oluşturulması SUPREME Mentörlük Programını Meslek Eğitim Kurumlarında uygulayabilmek için, okullarda programı özveri ile yönetecek ve koordinasyon noktası olarak görev alacak bir ekip oluşturmak gerekir. SUPREME Mentörlük Ekibi programın uygulama, yaygınlaştırma ve geliştirilmesinden sorumlu olur. Ekip kendi içinde düzenli toplantılar yaparak programın doğru yönetilmesini sağlar. Aynı zamanda programın vizyonu, kazanılan tecrübeler ve kullanılan yöntemler hakkında meslektaşları ile paylaşımlarda bulunur. Okulda uygulanacak programın ölçeği doğrultusunda ekip aşağıda belirtilen üyelerden oluşur:.
Workshop – Mentörlükte Başarı Faktörleri
Proje Yöneticisi Proje Yöneticisinin görevleri; dış paydaşlar ile irtibat kurma ve iletişimde kalma, SUPREME Mentörlük Programının sürekli gelişimi, kurumun eğitim alanlarına uyan bir yol izlenmesini sağlamaktır. İdari İşler Birimi Bu birimin görevi; mentör ve menti alım duyurularını yapmak, mentor-menti alım görüşmelerini yapmak, eşleştirmeleri yapmak ve mentör-menti eşleşmesindeki ilişkiyi izleyip, yönetmektir. Bu birimde görev alacak ekibin büyüklüğü uygulama yapacak okulun programı ne ölçekte uygulayacağı ile doğru orantılıdır, diğer bir deyişle kaç mentör-menti eşleşmesi yapacağı ile ilgilidir. Danışma Kurulu Danışma Kurulu SUPREME Mentörlük Ekibini destekler ve danışmanlığını yapar. Danışma kurulu sanayi, iş dünyası, yerel/bölgesel otoriteler, sanayi ve ticaret odaları, meslek eğitim kurumlarındaki yönetici ve öğretmenler gibi farklı paydaşların biraraya geldiği 10-15 kişilik bir ekiptir. Danışma Kurulu yılda 2 kere toplanır ve amaçların yerine getirildiğinden emin olur ayrıca programa yeni eğilimler katma,yeni mentörler kazandırma gibi çalışmalarını paylaşır. Yürütme Kurulu Yürütme Kurulu Okul içinde kurulacak programın idaresinden sorumlu ekiptir. Bu ekip, SUPREME Mentörlük Programının stratejik ve finansal kaynaklarını belirler. Ayrıca kurum içinde düzenlenecek atölye çalışmaları ile mentörlüğün faydalarına dikkat çekip, farkındalık yaratılmalıdır. Okul Müdürleri, idareciler, öğretmenler vb. gruplar ile okul içinde mentörlüğün faydaları tartışılmalıdır. Bu çalışmaları yapmak için SUPREME Çalışma araçlarında yer alan “ Mentörlüğün Başarı Faktörleri” isimli Workshop Çalışmasının adımlarını uygulayabilirsiniz. B u çalışmanın amacı, mentörlük hakkında katılımcılar arasında diyalog başlatarak programı uygulayacak eğitim kurumuna bu alanda destek olmak ve programın uygulanışındaki bireysel yöntem ve farklılıkların önemine vurgu yapmaktır.
www.supreme-mentoring.eu
25
Adım 2: Menti Alımı Öğretmenler,Koçlar, Mentörler, Danışmanlar SUPREME Mentörlük Programını öğretmenler için görünür kılarsanız, onlar öğrencilerini okuldaki SUPREME Mentörlük Ekibine yönlendireceklerdir. Bu sebeple programı öğretmenlere,sınıf danışmanlarına, koçlara ve rehberlik servisi çalışanlarına sunacağınız bir toplantı organize edin. Öğretmenler Odalarına program ile ilgili poster ve/veya broşürler bırakın. Mentörlüğün genç insanlara sağlayacağı olumlu katkısına inanan kişiler ile temasa geçin. (eğitim koordinatörleri,öğretmenler,rehberlik servisleri, sosyal hizmetler vb.)Bu kişiler öğrencileri ile direk iletişim halinde oldukları için mentor ihtiyacı olup olmadığını daha net tespit edebilirler
Broşür – Meslek Eğitim Kurumlarına Yönelik
Diğer Mentiler En etkili reklam araçlarından bir de fısıltı gazetesidir. Fısıltı Gazetesi Reklamı olarak mentilerinizin tecrübelerini aktarmasına olanak sağlayacak atölye çalışmaları/ toplantılar düzenleyin. Bu toplantılarda SUPREME çalışma araçlarından “Öğrenci Başarılı Bir Okul Hayatı İçin Nelere İhtiyaç Duyar?” isimli Workshop adımlarını izleyebilirsiniz. Bu çalışma programda daha önce yer alan mentörler ve mentiler tarafından tasarlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin okul hayatlarında/mesleki kariyer seçimlerinde/özel hayatlarında başarıya ulaşmak için gerekli ihtiyaçlarını fark etmelerine olanak tanır.. Workshop - ‘Öğrenci Başarılı Bir Okul Hayatı İçin Nelere İhtiyaç Duyar? Üniversite Öğrencilerinden Mentörler Bir öğrenciyi , öğrenciden daha iyi kim anlayabilir? Kendileri de aynı zamanda menti olan üniversite öğrencilerden, meslek liselerindeki öğrencilere mentörlük yapmalarını isteyebilirsiniz. Üniversitelerin Uygulamalı Sosyal Bölümlerinde okuyan başarılı öğrencilerini mentörlük programının elçisi yapın.Mentörlük yoluyla ve programı yaygınlaştırmak için yapacakları tanıtım ve sunumlar ile alanlrında kendilerini geliştirmelerine fırsat tanımış olursunuz Okulun Promosyon Materyalleri SUPREME Mentörlük Programının okulun tüm iletişim kanallarında yer almasını sağlayın.(broşür,yayınlar,okul web sayfası,facebook,Twitter vb.)
www.supreme-mentoring.eu
26
Okul Kermesleri ve Organizasyonlar Okulda düzenlenen kermes,yarışma,festival gibi organizasyonlarda SUPREME Mentörlük Ekibinin yer aldığından emin olun.Bu tarz etkinlik programın duyurulması ve öğrenciye ulaşması açısından etkili yollardan biridir.. Poster - Öğrenci
Broşür - Öğrenci
Mentilere yönelik Sunumlar
Adım 3: Mentör Alımları Programda iİki çeşit mentör vardır: üniversite öğrencilerinden mentörler ve iş dünyasından mentörler. Mentörler ile farklı kanallar kullanılarak iletişime geçilebilir. Okul Tedarikçileri Okulun alımlarını yaptığı tedarikçi firmalar potansiyel mentörlerin oluşturulması için rahat ve kolay ulaşılabilir kanallardır. Kulüpler/Dernekler Rotary,Lions,SİAD’lar gibi dernek ve kuruluşlara SUPREME Mentörlük Programını tanıtın ve reklamını yapın. Üyesi olduğunuz dernek veya STK üyelerini mentör ağınıza davet ediniz. SUPREME Mentörlük Programının başarısı mentörlerle kurduğu ilişkilerin gücü ve mentör ağının sağlamlığından kaynaklanır. Öğrencilerinizi derneklerin toplantılarına davet edin ve programın başarısının birey merkezli olmasını mentörlerle payşaın. ( öğrenci HAKKINDA değil öğrenci İLE birlikte konuşmak) Üniversiteler SUPREME Mentörlük Programını Üniversitelerin festival ve etkinliklerinde tanıtın. İş Dünyasına Yönelik Fuar ve Konferanslar Karşınızıa çıkabilecek tüm network bağlantılarını fırsata çevirin. Bölgesel mesleki fuarlara, girişimcilik konferanslarına, sanayi ve iş dünyasına yönelik forum ve zirvelere katılın. Ve yine yanınızda öğrencileriniz olsun ve programı onların tanıtmasına izin verin. Diğer Mentörler Aynen menti alımında olduğu gibi mentör sağlamada da en etkili reklam araçlarından biri de fısıltı gazetesidir. Mentörlerinizden bu konuda öneride bulunmalarını isteyin. Yöneticilerden/firma sahibi patronlardan, iş dünyasında organizasyon yapan kişilerden seçilmiş Mentörlük Elçileri oluşturun. Onların yaygınlatırması ile program daha da genişleyecektir. Mentor Davetleri Her yıl veya iki yılda bir mentör davetleri düzenleyin. Bu davetleri mentörlerinizden bir mentör adayı ile birlikte gelmesini rica edin. Böylece mentör ağınızın gelişmesine katkı sağlamış olursunuz. Tematik Toplantılar Mentörlere Yönelik Tematik Toplantılar düzenleyebilirsiniz. Örnek konular: Gençliği Motive Etmenin Önemi. Gençler ile İletişim. Sosyal Medya. Mentörün Sorumlulukları ve Sınırları Networking. Eğitim Sistemi. Halkla İlişkiler Medya ile ilişki içerisinde olun,etkinliklerinize yönelik basın bültenleri hazırlayın.
Poster – İş Dünyası
Broşür-
İşDünyası
Mentörlere Yönelik Sunum
www.supreme-mentoring.eu
28
Adım 4: Eşleştirme Bu adım mentör – menti ilişkisinin kurulması sürecidir. Mentörler ve mentilerin başvuruları alındığında SUPREME Mentörlük Ekibi alım her iki tarafla alım görüşmelerini başlatır. Bu görüşmeler SUPREME Ekibinin her iki tarafın(menti-mentör) programdan beklentisini ölçmeye yönelik planlanır. Görüşmelerden alınan bilgiler ışığında en iyi eşleşmenin yapılması sağlanır. Menti Alımı Menti başvurularını değerlendirip, öğrenciler ile hedeflerine yönelik görüşme yaparken en önemli konu soruların arkasındaki soruları keşfedebilmektir. Gençler genelde bir mentör sahibi olma fikrine sıcak bıkarlar. Ama bunu ne için istediklerini bilmezler. Hangi öğrenme hedefi için? Öğrenmeye yönelik sorum nedir? Bu soruların cevabını vermeleri kolay olmaz. Bu sebeple öğrenciler birebir görüşmeye alınır. SUPREME ekibi öğrencinin ihtiyacını belirlemesine yardımcı olur. Aynı zamanda bu ihtiyacın belirlenmesi için okuldaki diğer öğretmenler ve rehberlik servisleri ile de işbirliği yaparlar. Görüşmelerde öğrenciye sorulan sorular, kendinde geliştirmeyi düşündüğü alanlar ile ilgilidir. Bu sorular aşağıdaki 15 konudan biri ya da bir kaçında öğrencinin gelişim göstermek isteyip istemediğini ölçmek için yöneltilir: • • • • • • • • • • • • • • •
Gelecekteki Meslek Seçimi İş Dünyasının beceri beklentilerini tanımlama Gelecek(genel olarak) Sosyal İletişim Ağı Özgüven Kendi ayaklarının üzerinde durabilme Beceri/Yeteneklerin Tanımlanması,Belirlenmesi Duygularını İfade Etme Cesareti Eğitimi ile ilgili doğru ve bilinçli karar verebilme Okul Etkinliklerinin Planlanması Etkili Ders Çalışma Yüksek Öğretime Geçiş için Beklentiler Farklı Kültürler Farklı yaş/jenerasyon Takım çalışmas
Menti Alım Formu
www.supreme-mentoring.eu 30
Mentor Intake SUPREME Mentörlük Programında önemli adımlardan biri de mentörün tanınması için ayrılan süredir. Mentör alım görüşmesi yaklaşık 1,5-2 saat sürer. Bu görüşme genelde okulda yapılır, böylece mentör okula kendini aşina hisseder. Menti görüşmesinde yer alan aynı 15 konuya bu sefer mentörün özellikleri ve mentörlük becerileri ve güçlü yanlarını bulma açısından değinilir. Mentör görüşmesinde aşağıdaki konulara değinilir: • • • • • • •
SUPREME Mentörlük Programı Nedir? Kısa bir tanıtım Mentörlük İlişkisinde mentörün sınırları ve sorumlulukları Mentörün Rolü SUPREME Mentörlük Ekibinin Rolü Mentörün özgeçmişi Mentörün amacı Mentörün becerileri
SUPREME Mentörlük Programı yeni mentörlere yönelik bir başlangıç eğitimi vermez. Programın yöntemi her kişinin eşsizliğine ve özgünlüğüne dayalıdır. Mentörlerin içsel gücü SUPREME Mentörlük Programındaki itici güçtür. Bu aynı zamanda mentörün menti ile ilişkide kendi kişisel yöntemlerini kullanması anlamına gelir. Mentor Alim Formu
Doğru Eşleştirme Mentörlük ilişkisi hem mentor hem menti için gönüllülük esasına dayalı ilerler. Eşleştirmenin en temel mantığı şu prensiptir: Mentinin aradığı birşeyler var ve mentörün bu arayış için önerdiği çözümler var. SUPREME Ekibi mentor-menti eşleştirmesini doğru bir şekilde yapmak için görüşmede her iki tarafın da doldurduğu alım formlarından yararlanır. Eşleştirme sadece arz-talep ilişkisine dayanmaz aynı zamanda soruların arkasındaki sorular(menti) ve tecrübelerin arkasındaki tecrübeler(mentor) göz önünde bulundurulur. Doğru Eşleştirme için kullanılacak kuvvetli çalışma araçlarından biri de Hızlı Görüşme Etkinliğidir. Bu etkinlik için rahat bir atmosferin sağlanması gerekir.(kafe,okul kantini vb) Bu etkinlikte mentorler ayrı ayrı masalarda oturur ve mentiler belirli bir süre içinde tüm mentörlerle görüşürler. Bu etkinlik SUPREME Lideri tarafından bir oyun şeklinde gerçekleşir. Lider Tarafından çalınan zili duyan menti diğer masadaki mentörün karşısına geçer. Sessizlik ve/veya ne söyleyeceğini bilememe durumlarından kaçınmak için lider tarafından masalara resim,kelime kartı,obje bırakılabilir. Hedef rahat ve eğlenceli bir atmosferde mentor-menti tanışmasını gerçekleştirmektir. Bu etkinlik birçok başarılı eşleştirmenin gerçekleşmesine sebep olan etkisi kanıtlanmış bir yöntemdir. Uygun eşleşmeye (mentor-menti) karar verildiğinde SUPREME ekibi mentor-menti ile ilgili ilk görüşmeyi organize ederç Bu görüşmeye ekip lideri de katılır. Bu ilk görüşmede her iki taraf(mentor-menti) karşılıklı beklentilerini ve hedeflerini konuşurlar.İlk görüşmenin ardından mentor-menti kendi görüşmelerini kendileri ayarlar. Mentör Veritabanı
Etkinlik - Mentor-Menti Hızlı Görüşme
www.supreme-mentoring.eu
30
Adım 5: İlişki Yönetimi
Mentİ Eşleştirme gerçekleştirildikten sonra, okul, öğrenci açısından mentörlük ilişkisindeki süreci,özellikle öğrenci yararına ilerleyip ilerlemediğini takip eder. Önemli tüm konular SUPREME Mentörlük Ekibi ile paylaşılır. SUPREME mentor ile irtibatına devam eder ve gerektiğinde destek sağlayabilir . Mentör SUPREME Mentörlük Ekibi mentörler ile yakın ilişki içerisinde bulunurlar ve gerektiğinde destek olurlar.Mentörlere Yönelik aşağıdaki destekler sağlanabilir: •
Bireysel Destek Talebi The SUPREME Mentörlük ekibi mentörle birebir görüşmek için her zaman hazırdır. Bu görüşme telefon ile ya da yüzyüze olabilir.
•
Mentor Toplantıları SUPREME Ekibi her yıl ya da iki yılda bir mentörlerine tecrübelerini paylaşmaları için davet verir.
•
Tematik Toplantılar
SUPREME Mentörlük Ekibi Mentörlerine yönelik tematik toplantı/seminer/tartışma programları hazırlayabilirler.
Planlama Tablosu
www.supreme-mentoring.eu
31
Süregelen Çalışmalar: Stratejik İçerik & Sürekli Gelişim SUPREME Mentörlük Programının müfredat ve öğrencinin çalışma alanları ile uyumlu hale getirilmesi programın uygulamasında başarıya ulaşmadaki önemli etmenlerden biridir. SUPREME altında yatan başarı Avrupa’da birçok farklı ülke ve farklı ulusal eğitim stratejileri olan kurumlar tarafından kendi yerel/bölgesel durumları gözönünde bulundurularak uyarlanmış olmasıdır. SUPREME Mentörlük Programının stratejik içeriği okuldan okula değişiklik gösterebilir ama her okulda aşağıdaki konulara odaklanılmıştır: • • • •
Yaparak yaşayarak öğrenme. Mesleki Eğitimde Okulu Erken Terkin Önlenmesi. İş Dünyası ile işbirliği. Girişimci Davranış
For the expansion and further development of the SUPREME Mentoring Programme in a vocational SUPREME Mentörlük Programının müfredat ve öğrencinin çalışma alanları ile uyumlu hale getirilmesi programın uygulamasında başarıya ulaşmadaki önemli etmenlerden biridir. SUPREME altında yatan başarı Avrupa’da birçok farklı ülke ve farklı ulusal eğitim stratejileri olan kurumlar tarafından kendi yerel/bölgesel durumları gözönünde bulundurularak uyarlanmış olmasıdır. SUPREME Mentörlük Programının stratejik içeriği okuldan okula değişiklik gösterebilir ama her okulda aşağıdaki konulara odaklanılmıştır: • • • •
Yaparak yaşayarak öğrenme. Mesleki Eğitimde Okulu Erken Terkin Önlenmesi. İş Dünyası ile işbirliği. Girişimci Davranış.
SUPREME Mentörlük Programının Mesleki Eğitim Kurumlarında Uygulanabilmesi için Aşağıdaki faaliyetlerin gerçekleştirilmesine ihtiyaç duyulabilir: •
Okul içi lobi faaliyeti. Mentörlük Programını tanıtma
•
Paydaşlar ile lobi faaliyeti , Örn: Diğer meslek kurumları,milli eğitim müdürlükleri,belediyeler, sosyal hizmetler, dernekler,kulüplere yönelik SUPREME tanıtım toplantısı seminer düzenleme Programın metodolojisini kurumun eğitim içerikleri ve stratejik hedeflerine yönelik revise edilmesi Tecrübe paylaşımını sağlayan seminer/konferans/panel düzenlenmesi ve/veya düzenlenenlere katılım sağlanmsı. Medya temsilcilerini Mentörlük Hakkında bilgi verilmesi. Danışma Kurulu ve/veya üst yönetimlere sunulmak üzere program ile ilgili Verilerin toplanması.
• • • •
Workshop – Sürdürülebilir Supreme
Workshop – Etkili Mentörlük
www.supreme-mentoring.eu
32
İZLENİMLER Supreme projesinin, 1 Ekim 2012’den 31 Ekim 2014 tarihine kadar çalışılması süresince SUPREME Mentörlük Programının Yöntemi geliştirilmiş ve Avrupa’da yer alan tüm ortakların kendi kurumlarında pilot olarak uygulanmıştır. Bu bölüm SUPREME Mentörlük Programına katılan mentor-menti ve diğer paydaşların Programı hakkındaki görüş ve izlenimlerini içermektedir. .
Hollanda “Mentörlük Programına katılan öğrencinin sunumunu dinlerken tarifsiz duygular içerisinde kaldım. Duygularımı tarif etmesi zordu ama öğrenci karşımdaydı ve anlattıkları gerçekti. Hiç böyle birşey hissettiniz mi? Kendinizi herzamankinden farklı hissettiren baskın duygular. Yıllardır programa katılan ve mentor edinen her öğrenciyle birlikte aynı duyguları yaşamaktayım. Bu programda öğrenciler ile farklı şekillerde iletişim halindeyim.Onlara yönelik toplantılar organize ediyor, bazen belirli alanlarda koçluk yapıyorum. Bana göre bu program öğrenciyi iyi ürün çıkarmaya yönlendiriyor.Siz buna isterseniz özgüven kazanıyor deyin ama sonuçta iyi bir ürün çıkıyor. Mentörlük Programı için tüm içeriklere artık sahipsiniz. Siem Jansen- NOM Kuzey Hollanda Yatırım ve Geliştirme Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı
Türkiye Bu program sayesinde gençlerin vizyonları ve bakış açılarına farkındalık kazandım. Mentörlük Programının toplum içinde aktif görev alma açısından harika bir araç olduğunu söyleyebilirim. Genç bir insanı desteklemek ve programın parçası olmaktan mutluluk duydum. Mentor, Sema Eren Schoenrock- Serbest Girişimci, Blog Yazarı Benim Mentörüm bir polis ve çok iyi bir insan. Mentörüm bana olumlu düşünmeyi öğretti. Onun zamanında herşey çok zormuş, bizim şartlarımızın daha rahat olduğunu düşünüyor. Ben de onun sayesinde kendimi şanslı hissetmeye başladım. Bana planlı olmayı ve kendi planımı yapmayı gösterdi. Mentörümle birlikte çok eğleniriz. Yeriz,içeriz,sohbet ederiz. O çok cana yakın biri ve onu çok seviyorum. Menti , Burak TURKOGLU - Hamitler Toki TML Kızımın okulunda böyle bir destek programı başlatıldığı için çok mutluyum. Kızımın içine kapanık bir yapısı vardır. Bu Program sayesinde eminim iletişim becerileri gelişecek ve daha sosyal bir birey haline dönüşecek. Mentörlük Programının öğrenciye yönelik faydalarından çok etkilendim. Ben de mentor istiyorum. Veli, Şeniz Can
Portekiz Bu mentörlük programı öğrencilerimizi destekleme konusunda bizim için farklı bir yöntem oldu. Bu uygulamanın öğrencilerimizin öncelikli hedeflerine ulaşmasında itici güç olduğunu umuyoruz. Bu program öğrencilerin,sadece mentörler le değil aynı zamanda akademik personel ile de iyi ilişkiler kurmasını sağlıyor. Bu proje ile okulumuzda gerekli adaptasyonları yaptık ve aktif olarak 2014 yılından itibaren Mentörlük Programını okulumuzun sürekli programı haline getirdik. José Pacífico – Okul Müdürü ETIC Lisbon “ Mentörlük Programına ulaşım sorunları yaşamama rağmen devam etmek isterim.Bu program hakkında çok olumlu şeyler düşünüyorum.Şu ana kadar program sayesinde birçok şey kazandım umarım bu kazanımlarını gelecekteki meslek hayatımda doğru kullanabilirim. Bekleyip,göreceğiz.” Luís Oliveira –Öğrenci at ETIC Lisbon
www.supreme-mentoring.eu
34
Finlandiya Benim mentörüm çalışma alanım konusunda uzman bir kişi idi. Onun mesleki tecrübesi benim için çok faydalı oldu, ondan çalışmalarımla ilgili ipuçları aldım ve doğru kararlar alıp almadığım konusunda onay aldım. Aynı zaman çevremizde genç insanlara yardımcı olmak isteyen birçok yetişkin olduğunu farkettim. Gelecekteki çalışma alanımı şu an daha iyi belirlemiş bulunuyorum,mentörümle halen görüşmekteyiz. İleride yapacağınız meslek ile ilgili kişilerle tanışmak, geleceğim için çok iyi. Suvi Janger- Öğrenci Salpaus Mentörlük benim için genç bir insanla geleceğine yönelik mesleki alanlarımız ile ilgili tartışıp, konuşmak ve onun sınavlarda iyi puanlar almasını teşvik etmektir. Aynı zamanda mentimle karşılıklı hayatımız ve çalışmalarımız ile ilgili görüş alışverişinde bulunduk. Umarım bu çalışma ile kendine güven kazanmış ve gerekli becerileri geliştirmiştir. Sanna Henttonen - Mentor “Mentörlüğü bana göre önemli kılan faktör genç insanların bir yetişkin tarafından dikkate alınıp, dinlenmesidir. İlk başlarda programa katılacak menti bulmakta zorlandık çünkü onlar programı problem çözücü olarak düşünüp çözülmesi gereken büyük sorunlarına yönelik başladığını düşündüler. Bu tarz bir program okulumuzda daha çok yeni ve ilk etapta öğrenciler programın ne hakkında olduğunu tam olarak anlayamadılar. Daha sonra programa katılan öğrenciler iyi tecrübeler edindiler ve mentörlük programını çok faydalı bulduklarını ifade ettiler. Susanna Salmi - Mentörlük Programı Koordinatörü ,Salpaus
Italya “The SUPREME project is an opportunity to make concrete, the contact between education and business world. This is its greatest value. ‘Play’ to be an entrepreneur is useful for the student because it's a very realistic experience of which are the first steps to get in touch with the labour market. Being a mentor is similarly useful because it makes direct experience of what produces the world of education, not so much from the point of view of technical skills but from the point of view of enterprise and entrepreneurship attitude.” Tiziano Cossu - CEO- Gter srl SUPREME Tecrübesi benim için çok ilginçti çünkü İtalyan okullarına çok uzak olan iş dünyası ile bağlantıya geçip onları tanımama yardımcı oldu. Öğrenci olarak biz mentörlerimizden bir işletme kurarken oluşabilecek zorluklar ve problemler ile çözüm yollarını öğrendik. Mentörümle önemli bir iletişim yakaladığımızı düşünüyorum ve umarım bu iletişim böyle devam eder. Öğrenci VET Instiute Buonarroti Firpo - Genova
www.supreme-mentoring.eu
35
Litvanya “Palliative Sağlık Merkezi www.pmcentras medical ve psikolojik ihtiyacı olan herkese sağlık hizmeti veren bir kurumdur. Palliative Sağlık Sistemine katılmak isteyen veya Tıb Okuyacak birçok gönüllü çalışanı vardır. Ben uzman bir doktorum ve mentörlük benim için yeni bir konu. Bu sebebple Mentim Vytenis’in görüşlerini buradan sizinle paylaşacağım : “ Benim için menti olmak sağlık alanında yapılan çalışmaları görmek açısından bir fırsat idi, ben şu an lisenin son yılındayım ve gelecek yıl Üniversiteye gideceğim. Bu sebeple sağlık alanındaki eeğitim ve iş olanaklarının olumlu ve olumsuz yanlarını görmek istedim. Ve mentörüm sayesinde kendimi geleceğim için daha hazır hissediyorum.” Greta Chlebopaševiene “Hayatta birçok insan, amaçsız bir şekilde, yol haritası olmadan yaşam yolculuğuna çıkar. İşte bu hedefsiz ve plansız bir hayattır. Ama maalesef ki hayatta her zaman bir amaça ihtiyacımız vardır! (Brian Tracy) SUPREME Projesinde yer alan bir mentor olarak Ulusal Kariyer Merkezinde Proje Danışmanı olarak kazandığım tecrübe ve bilgiyi mentilerim Toma ve Vytautarus ile paylaştım. Onların kendi hedeflerine ulaşmalarındayollarını çizmelerine destek oldum. Kendilerini tanımalarına,kişilik özelliklerini,becerilerini,isteklerini,değerlerini,ilgi alanlarını bulmalarına yardımcı oldum. Daiva Zolubaitė Deksnienė
www.supreme-mentoring.eu
36
SUPREME Mentörlük Programı Çalışma Araçları Bu çalışma araçları SUPREME Mentörlük Programının Mesleki Eğitim Kurumlarında kolaylıkla uygulanabilmesi için geliştirilmiştir.Aşağıda adı geçen çalışma araçlarınıprojenin resmi web-sitesi www.supreme-mentoring.eu sayfasından indirebilirsiniz.
İş Dünyasına Yönelik Broşür İş Dünyasına Yönelik Poster Mentörlere yönelik Sunum Öğrenciye Yönelik Broşür Öğrenciye Yönelik Poster Mentiye Yönelik Sunum Meslek Okullarına Yönelik Broşür Topluma Yönelik Broşür Menti Alım Formu Mentör Alım Formu Sunum ‘Mentörün Rolü’ Workshop ‘Mentörlüğün Başarı Faktörleri’ Workshop ‘Başarılı bir okul hayatı için Workshop ‘Sürdürülebilir SUPREME’ Workshop ‘Etkili Mentörlük’ Eşleştirme Tabloları Mentor-menti Hızlı Görüşme Etkinliği Planlama Tablosu
öğrencilerin ihtiyacı nedir?
www.supreme-mentoring.eu Supreme project code 2012-1-NL-LE005-08734. This project has been funded with support from the European Commission through the Leonardo da Vinci - Lifelong Learning Programme. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.