Yüzey İşlem ve Kumlama Dergisi sayi7 by surface_finishing

Turkey Distributor

Yüzey Ýþlem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News ARTI BASIN YAYIN VE REKLÂM HÝZMETLERÝ Adýna sahibi/Publisher Cesur ÖZDOÐAN Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü / Chief Editor H.Ýbrahim KURUCAN Reklam ve Tasarým Sorumlusu/ Advertisement and Design Coordinator M.Bahaddin SAYIK Editör/Editor Cesur ÖZDOÐAN

Yayýn Kurulu/Editorial Board Prof. Dr. Mustafa ÜRGEN - Ýst. Teknik. Üniv. Prof. Dr. Hatem AKBULUT - Sakarya. Üniv. Prof. Dr. Süleyman SARITAÞ - TOBB Üniv. Doç. Dr. Gökhan ORHAN - Ýstanbul. Üniv. Yrd. Doç. Özkan SARIKAYA - Sakarya. Üniv. Yrd. Doç. Ergün KELEÞOÐLU - Yýldýz Tek. Üniv. Adnan AYTEKÝN - Tosçelik Granül

Danýþmanlar Kurulu/Advisory Board Kumlama Makineleri/Blasting Machines Ulf KAPITZA - AGTOS Ferhat BÝLGÝN - BSM Makina Sergio ABIUSO - ALJU Vibrasyon Makineleri/Vibratory Machines Habib AYKOL - Delta-Rösler Gerilim Giderme/Shot Peening Zeki KÖROÐLU Millenium Ýnd. Kaplama-Boyama/Coating-Painting M.Bahattin ÞENKÖK - Süyütek Heinz Georg VOLLMER - SLF Mustafa SUCUKA - Ýntergalvano Ferit SATICIOÐLU - Dede Kimya Tolga DIRAZ- Çimtaþ Adres/ Management Center ARTI BASIN YAYIN VE REKLAM HÝZMETLERÝ Ýkitelli OSB Eskoop San. Sit. B1 Blok No:6 34306 Ýkitelli - Ýstanbul - TURKIYE Tel : + 90 212 549 39 50 Fax : + 90 212 549 81 91 info@artibasin.com www.artibasin.com Baský/Printed by Erkam Printing / 0212 671 07 07 Yerel süreli yayýn, 2 ayda bir yayýnlanýr. 6 times a year Tüm yayýn hakký Yüzey Ýþlem-Kumlama ya ait olup kaynak gösterilmek suretiyle alýntý yapýlabilir. Tüm reklamlarýn sorumluluðu reklam veren firmalara, yazýlardaki görüþler yazarlarýna aittir. All publishing rights reserved by Surface Finishing-Blasting, may be quated by indicating source. Advertisements are a liability of the advertising firms. Opinions are a liability of writer.

Editörden FUAR ANLAYIÞIMIZ Fuarlardan etkin bir þekilde yararlanmak için dikkatli bir ön hazýrlýk yapýlmalýdýr. Stantta bulunan personelin mutlaka sergilenen ürünlere ait teknik bilgiye sahip olmasý gerekmektedir. Ancak bu sayede ziyaretçilere hýzlý ve etkin bir bilgi aktarýmý saðlanacaktýr. Maalesef bir çok katýlýmcý firma bu noktayý gözden kaçýrmakta ve kiralýk görevlilerle kart ve broþür vererek pazarlama yaptýðýný veya marka deðerini yükselttiðini zannetmektedir. Buna ek olarak kartvizitler, ürün tanýtým kartlarý, sergilenen ürünler dikkatli bir þekilde hazýrlanmalý ve sunulmalýdýr. Fuarlarý aktif satýþ yeri gibi algýlamak son derece hatalýdýr. Oradaki asýl amacýn; firmanýn marka deðerini yükseltmek, yeni ürün ve hizmetleri tanýtmak olduðu unutulmamalýdýr. Ayrýca stantta mümkün olduðu ölçüde farklý birimlerden eleman bulundurarak ziyaretçi veya kendi müþterilerimizin sorunlarý veya muhtemel sorularý anýnda cevaplanmalýdýr. Bu yaklaþým bizim ilgili alandaki hakim gücümüzü artýracaktýr. Dergi grubu olarak sektörel büyük fuarlara desteðimizi sürdüreceðiz. Bu baðlamda ANKIROS ve TURKCOAT 'un katýlýmcýlara ve ziyaretçilere bol kazanç getirmesi dileðiyle. Saygýlarýmla, FAIR CONCEPT. To obtain maximum advantages from fair every company have initial preparation. Stand personnel have good - technical knowledge of the all products. At this time visitor could obtained fast-correct information of the materials. However many company never attention at this point. Brochures, business cards, products data sheet must be prepared before the fair. Not only in the fair is hot sales point but also increasing brand equity of the company. Addition to that different department person will ready at the stand to answer visitors question and solve some technical problems during the fair. At that time we'll contact directly our customers to eliminate problem very short time. While using the fair these points, we have maximum advantage of the fair. We believe that our country prepare good international trade fair therefore Surface Finishing & Blasting news support these types fairs. We hope that ANKIROS & TURCOAT increase marketing level all exhibitor and visitor companies. Best Regards,

ÝÇÝNDEKÝLER...

CONTENTS... Success Key of Mec Shot: Continuously Strive For The Product Development & Innovate With New Technology

Sergio Abiuso:

Alju Çözüm Üretir

Sayfa/Page 14

Sergio Abiuso:

Alju Gives Solution

Sayfa/Page 4 Prof. Dr. Hatem Akbulut - Röportaj Prof. Dr. Hatem Akbulut - Interview

Investigation of Residual Stresses in Shot Peened AISI 1020 Steel by Layer Removal Technique

Kurubuz Çaðý Geliyor Dry Ice Age Will Start

Sayfa/Page 48

Peening Uygulamalarý Peening Applications 26 Reach Nedir? What is Reach? 40 Termal Püskürtme Konferansý (ITSC 2008) Thermal Blasting Conference (ITSC 2008) 44 Kitap Tanýtým Book Publicity Kumlama ile Titanyum Döküm Kalýplarýn Etkili Temizliði Demoulding of Titanium Sand Castings With Shot Blasting Bir Fason Ýþlemcinin Yeni "Yüzey-Hazýrlama" Tekniðine Yatýrýmý - 2 Flexible Surface Preperation with Sweep Blasting Facility DMS Dökümhane Makinalarý DMS DMS Foundry Equipments Nikel Kaplama-2 Nickel Coating

Shot Blasting Machines Efficiency Practicals

Sayfa/Page 36

58 61 62

Kumlama Etkinliði ve Veriminin Artýrýlmasý Increasing Efficiency of Blasting 66 Ticari Ýlanlar - Ýkinci El Makina Commertial Advertisements-Used Machine 68

We Like Our Job and Work Without Expectation

Sayfa/Page 32

Reklam Ýndeksi / Advertisement Index Firmalar/ Companies

Sayfa No./ Page Nr.

Agtos Alju Ankiros Artý Basýn Yayýn Asal Metal Atü Mühendislik Bk Shot Bsm Makine Çelik Granül

23 25 69 80 Arka Kapak içi 30 34 43 Arka Kapak

Firmalar/ Companies

Sayfa No./ Page Nr.

Dafeng Daqi Delta - Rösler DMS Makina GRP Dýþ Ticaret Huzur Makina Mec Shot Mikrometalurji Özmak

17 1 13 7 39 19 31 35

Firmalar/ Companies Pan Abrasive Sedmak Makina SLF Surface Finishing TFM Makine Tosçelik Granül Turkcoat Voith

Sayfa No./ Page Nr.

52 18 12 70 24 Ön Kapak Ýçi 57 11

KUMLAMA

BLASTING

Javier Pérez;

Alju Çözüm Üretir Alju Gives Solution Javier Pérez / Alju S.L. Sergio Abiuso / Alju S.L.

spanya nýn büyük kumlama makinesi üreticisi Alju nun Genel Müdürü Javier Pérez ve Uluslararasý Pazarlama Sorumlusu Sergio Abiuso ile yüzey hazýrlama sektörü üzerine konuþtuk. Alju firmasýndan ve çalýþmalarýndan bahsedebilir misiniz? Alju firmasý, iki aile tarafýndan 1959 yýlýnda Ýspanya'da kurulmuþtur. Döküm, otomotiv, dövme metal, doðal taþ, granit ve mermer sektörleri baþta olmak üzere çok farklý sanayi dallarýna kumlama makineleri üretmektedir. Alju nun baþarý anahtarý; deðiþen pazar ihtiyaçlarýna hýzlý cevap verebilmesidir. Ayný zamanda biz müþterilerimizle satýþ öncesi ve sonrasý yakýndan ilgilenerek, müþteri ihtiyaçlarýný en iyi þekilde

parça ve teknik servis konularýnda en büyük referansýmýz; yýllarýn getirmiþ olduðu tecrübe ve dünyanýn birçok ülkesinde kullanýlan kumlama sistemlerimizdir. Makine bakýmý konusunda müþterimizin çalýþma þartlarýna göre; üretim devam ederken veya üretimin durdurulduðu bir zaman diliminde gerçekleþtiriyoruz. Ar-Ge çalýþmalarýnýz hakkýnda bizi bilgilendirebilir misiniz? Kumlama sektörü hem dünyada hem de Türkiye de oldukça büyük bir pazara sahip. Bu büyük pazara paralel olarak kumlama makineleri sürekli geliþtiriliyor. Biz de Ar-Ge ye önemli bir bütçe ayýrýyoruz. Geri dönüþüm, daha fazla verim, daha az hacim ve yeni uygulama teknikleri üzerinde

Javier Pérez Javier Pérez is the managing director. He is son of one of the founders of the company. He dedicates himself with passion to ALJU, but also likes to stay with his family: wife and three children. We have always worked in close cooperation with our customers to respond to their needs. Thanks to our engineering department we have been developing our models to reach the best balance between quality and price.

belirleyip üretim ve satýþ stratejimizi ona göre þekillendirmekteyiz. Ayrýca üretim mühendislerimiz de kalite ve uygun fiyat dengesi ile en iyi modelleri geliþtirmektedir. Müþterilerimizin bizi tercih nedenlerinden biri de; makinelerimizin en az bakýma ihtiyaç duymasýdýr. Satýþ Sonrasý Hizmetleriniz nelerdir? Uzman mühendislerimiz, bölge temsilcilerimizin personellerine eðitimler vermektedir. Bu sayede dünyanýn herhangi bir yerinde karþýlaþýlacak bir problemde hýzlý çözümler üretebilmekteyiz. Yedek 4

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

sürekli çalýþýyoruz. Bu konuyla ilgili olarak patentli çalýþmalarýmýz var. Bunun yanýnda üretimlerimizde sadece yüksek kaliteli malzeme kullanýyoruz. Böylece kullanýcý makine ile çalýþtýðý süre içerisinde çeþitli süprizlerle karþýlaþmaz. Ayrýca baþta döküm sektörü olmak üzere hizmet verdiðimiz sektörün sorunlarýna özel çözümler de üretmekteyiz. Örneðin; kumlama sistemlerinde manyetik ayýrýcý ve titreþimli elek kullanýmý konusunda öncü bir firmayýz. Alju olarak farklý sektörlere özel çözümler üretebilmekteyiz.

KUMLAMA

BLASTING

May we learn more about you and ALJU? Sergio Abiuso is in charge for the export of the company. He is Italian but now lives in Bilbao that is a very nice city in the north of Spain, close to the Atlantic sea.

develops our product. Indeed we have some patents for special applications in several industrial sectors. We only use high quality materials because of the high wears generally experienced in blasting-finishing processes.

Javier Pérez is the managing director. He is son of one of the founders of the company. He dedicates himself with passion to ALJU, but also likes to stay with his family: wife and three children.

What is your marketing strategy in the future? Domestic & International Area. We will continue focusing on some important markets. Rather than being present all over the world, we prefer to concentrate on quality, more than quantity.

ALJU is a family company, established in 1959 with a strategic location among the industrial area of Bilbao. It is a point of reference in the manufacturing of shot blasting machines for any kind of surface finishing. Market leader in Spain, also supplies machinery worldwide. What is ALJU's success key in all worldwide Markets? ALJU is a medium sized company, ready to adapt to market changes quickly. We have always worked in close cooperation with our

What do you think about marketing in Turkey? Turkey is a very big and important country. Companies and people generally work very hard. The country is growing a lot. That is why we think Turkey is a strategic market. Can you tell us about your after sales technical support? We do have specialised engineers in our company and also usually give training to the Sergio Abiuso

Sergio Abiuso is in charge for the export of the company. He is Italian but now lives in Bilbao that is a very nice city in the north of Spain, close to the Atlantic sea. ALJU gives the solution. We are able to manufacture customized models, with the best quality price. Customers prefer our brand because they need reliable, robust and low maintenance shotblast machines. They want to be sure to work well for decades, without surprises during the life of the machine. customers to respond to their needs. Thanks to our engineering department we have been developing our models to reach the best balance between quality and price. Indeed our customers choose ALJU brand because they need reliable and robust machines that can work for decades with just a minimum maintenance. Can you tell us about your R&D and your product's quality? Our engineering department constantly

staff of our agents to give quick and professional service in Spain and abroad. Customers must receive assistance whenever they need. Please explain what is your new technology of shot blasting machines? We are constantly studying new solutions for the manipulation of the parts to allow customers to connect the processes before and after the blasting. Of course you know many machine Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KUMLAMA

manufacturers are in Europe so why user prefer your company. Shortly what is your important advantage? ALJU gives the solution. We are able to manufacture customized models, with the best quality price. Customers prefer our brand because they need reliable, robust and low maintenance shotblast machines. They want to be sure to work well for decades, without surprises during the life of the machine. Thanks to our experience we offer also additional services to our customers. What services do you offer to your customers? We offer not only a robust and lustful machine, but also a free service of consulting to reach the best solution free of charge for our customers. In addition, once gained their trust we offer an after-sale service that goes beyond the mere commercial relationship and it is based on friendship and trust. Do you offer installation service? Of course we do offer installation, supervision and training of personnel. What kind of maintenance can you provide? We offer maintenance on-line through our hot line and maintenance in deep or periodic refurbishment during the stops of production of our customers. Which industrial area generally prefer your

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

BLASTING

products? i.e. foundry, automotive, peening Foundry, automotive and forging. Generally not only metal sector, but also different sectors like surface treatment of stone. Addition to that how can you solve the problems in this area? Our experience in this sector helps us to give ingenious solutions that benefit the user who, because of sand and high temperature, may have lots of problems. We are pioneers in the use of the magnetic separators and vibrating sieves for the cleaning of the shot and we have helped the sector of foundry (and not only) a lot. What do you think about the growing potential for shot blasting machine? The field of shot blasting machines is big, but every day it surprises us with a new application. Thanks to the research, to which we dedicate part of our profit, we have been developing new solutions through the mechanical attack, that go beyond the cleaning and surface preparation and solve esthetical problems, recycling, etc. What do you think about future of shot blasting sector? It is a bright future, because it is in constant expansion. Many times it is requested to substitute a difficult chemical finishing process with a more simple blasting-finishing process. We'd like to thank to Javier Pérez and Sergio Abiuso for this very informative interview.

KAPLAMA

COATING

Türkiye Nano Teknoloji Trenini Kaçýrmamalý Nano Technology Very Important For Turkey

Prof. Dr. Hatem Akbulut / Sakarya Üniv. Metalurji ve Malz. Müh. - Sakarya Univ. Metallurgical & Material Eng.

akarya Üniversitesi akademisyenlerinden Prof. Dr. Hatem Akbulut ile kaplama konusunda üniversitelerin faaliyetleri üzerine konuþtuk. Kendinizden biraz bahseder misiniz? Van da doðumluyum, ortaokul ve liseyi Van da okudum. 1982 yýlýnda ÝTÜ Sakarya Metalurji Mühendisliði bölümünü kazandým. 1986 da ÝTÜ de mastera baþladým, 1996 da ÝTÜ de doktorayý bitirip Amerika ya gittim, New Mexico Üniv. de Post Doc olarak çalýþtým. Doktora çalýþmalarým sýrasýnda Aston Üniversitesi nde doktora deneylerini yaptým. 1997 de doçent, 2001 yýlýnda da profesör oldum. Çalýþmalarýnýzdan bahsedebilir misiniz? Doktora çalýþmam metal matrisli kompozitler üzerinedir. Yurtdýþýnda Post Doc olarak çalýþýrken Amerikan ulusal laboratuarlarýndan San Diego laboratuarlarýnda paslanmaz çeliklerin yüzeylerinin kalayca zengin kalay oksit kaplanmasý üzerine çalýþmalar yaptým. Amerika da projeler parçalanýr ve üniversitelere daðýtýlýr, kimse nihai ürün hakkýnda bilgi sahibi deðildir. Ben de daha sonralarý bu çalýþmalarýn, pillerde elektrot malzemesinin geliþtirilmesinde kullanýldýðýný öðrendim ve nano araþtýrmalarla ilk defa o zaman karþýlaþtým ve çalýþtým. Nano araþtýrmalarla ilgili olarak NATO nun düzenlediði 4 yaz okuluna katýldým. Bundan sonra nano çalýþmalarýna hýz verdim. Þu anda çeþitli yurtiçi ve yurtdýþý merkezli nano projelerimiz devam ediyor. Artýk teknolojinin geliþimine baðlý olarak hangi alanda çalýþýrsanýz çalýþýn, kendi alanýnýzýn nano boyutuna inmeniz gerekiyor. Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

DPT destekli bir projemiz yakýn zamanda bitti. Otomotiv sektörü için otomobil fren disklerinin ve balatalarýnýn çelik, dökme demir gibi malzemeler yerine alüminyum içine silikon karbür parçacýk takviyeli malzemelerden ürettik. Balatayý da bakýr ve bronz esaslý malzemelerden ürettik. Ayrýca balata ve disk malzemesine sert ve kaydýrýcýlýðý saðlayan grafit türü malzemeler ekledik. Nano yapýlý kalay ve kalay oksit kaplamalarýn üretilmesi, bir metali mesela paslanmaz çeliði bir cam üzerine tane boyutlu, 10 nanometre ile 100 nanometre arasýnda deðiþen zerreciklerle kaplayabiliyoruz. Kendi çalýþmalarýmýzda orijinal birtakým bulgularla karþýlaþtýk, bazý kaplamalarda pil elektrotu olarak kullanýlan grafit, levha olarak kullanýlýyor, ama üretimi zor, levha olarak kullanýlmasý da zor, çok hassas bir malzeme. Bizim ürettiðimiz malzemenin þarj kapasitesi (kalay oksit) mevcut kullanýlanýn iki katý. Ayrýca bizim yaptýðýmýz camýn üzerine paslanmaz çeliði tanecik olarak 8 ile 20 nanometre kalýnlýðýnda kaplýyoruz. Bunlar anot malzemesi olarak kullanýlýyor. Yeni projemizde direk pil üreteceðiz. Daha sonra isteyen kuruluþ olursa onlara vereceðiz veya istemiyorlarsa biz burada üreteceðiz. Katot malzemesinde Almanlar bizden çok ilerde ama biz hangi katodun verimli çalýþtýðýný biliyoruz. Esas problem anodu optimize etmek. Bunu þu anda yapabiliyoruz. Prof. Dr. Hatem Akbulut

Nano metal matrisli kompozitler yapmak da diðer projemiz, bitme aþamasýnda. Nikel kaplama çok yumuþaktýr. Biz bir nikel kaplama çözeltisi oluþturduk. Bu çözelti içerisine nano alümina silisyum karbür partiküllerini askýda kalacak þekilde ekledik. Bu çok zor

KAPLAMA

çünkü partikül etrafýna çift tabaka oluþturuyorsunuz ve çözelti içerisinde geziyor. Nikel iyonlarý anottan katoda giderken bu partiküller de nikelin içine gömülüyorlar. Dolayýsýyla nano zerrecikli, sertleþtirilmiþ kaplama elde ediyoruz. 280 Vickers olan nikelin sertliðini 680 lere çýkardýk. Toz metalurjisinde nano parçacýk takviyeli kompozitlerin üretilmesi çalýþmalarý yapýyoruz ama bu bilinen, yapýlan çalýþmalar. Biz, zor olaný yapýyoruz, zor matrislerle çalýþýyoruz. Mesela çinko esaslý malzemeler, alümina esaslý malzemeler, bronz esaslý malzemeler üzerinde çalýþýyoruz. Çinko erimeden buharlaþan bir malzeme ve elektrik taraklarýnda sinterleme esnasýnda genleþmeye sebep oluyor. Biz bu olayý elemine etmek için akýmla malzemeyi sinterliyoruz. Nano parçacýklarla hazýrladýðýmýz malzemeyi soðuk olarak sýkýþtýrýp 300 ampere kadar akým uygulayýp malzemeyi sinterliyoruz. Daha baþka bir boyutu; bunlarý sinterleyip yapýþtýrabiliyoruz. Ayný zamanda bunlarý da kaplayabiliyoruz. Bunlar mesela otomobillerde debriyaj plakalarý üretimi için çok önemli. Debriyaj plakalarý üretimi normal sinterleme ile yapýlýyor. Genelde Fransa ve Ýtalya dan getiriliyor. Biz þu anda bunu üretebiliyoruz. Ülkemizde yüzey iþlemlerin geleceðini nasýl görüyor sunuz? Bana göre yüzeyle ilgili çalýþmalar bizim ülkemiz için orijinal noktalardan biri olacak, belki böylece diðer ülkelerle rekabet edebiliriz. Nano çalýþmalar bizim için önemli bir þans, bir devrim olabilir ülkemiz açýsýndan. Otomotiv üretimini kaçýrmýþýz, uçak üretimini kaçýrmýþýz, þimdi nano teknoloji fýrsat treni geçiyor ülkemizden, bunu kaçýrmayalým. Sürekli teknolojik imkânlarý kullanýp üretmememiz; bir çiftçinin sürekli tarlalarý satýp yemesine benzer, bizim tarlayý iþlememiz, üretim yapmamýz gerek. Bugüne kadar sanayi - üniversite iþbirliði tam saðlanamamýþ, sanayici riskli iþlere, yeni ürünlere girmek istemiyor, bu biraz kültürümüzle de alakalý belki, bununla birlikte zamanýnda sanayinin üniversiteye verdiði destekler sonucunda sonuç alamamasýnýn da etkisi var. Biz þimdi bunu aþmak için nihai ürün ortaya koyacaðýz.

COATING

Çalýþmalarýnýzda karþýlaþtýðýnýz sorunlar nelerdir? Karþýlýþtýðýmýz en önemli sorun maddi kaynak yetersizliðidir. Örneðin ben yurtdýþýnda ilk çalýþmalarýma baþladýðýmda bana bir laboratuar tahsis ettiler, oradaki aletlerin bazýlarýný kullanmayý bilmediðimi söyledim, öðreneceksin dediler ve ben orda 2 defa makinenin pompasýný yaktým, niye yaktýn demediler, hemen yenisi ile deðiþtirildi. Ýkinci bir olay; analiz yapmam gerekiyordu ama mevcut makineler yetersizdi, beni Amerika nýn ünlü Los Alomos laboratuarýna gönderdiler ki; bu laboratuarlar Nagazaki ye atýlan atom bombalarýnýn yapýldýðý laboratuarlar. Orada çalýþmalarým sýrasýnda bilim adamýnýn ayný zamanda teknisyen de olmasý gerektiðini öðrendim, çalýþtýðý sistemi ayrýntýlarýna kadar bilmesi gerektiðini öðrendim. Genelde çalýþan bilim adamý kendi cihazýný kendisi üretiyor. Ama tabi istediði yedek parçayý kolayca alabiliyor. Ben þunu gördüm; bize yeterli imkânlar verilse her þeyi yaparýz. Her alanda hýzla geliyen dünyada Türkiye hangi kaplama dalýna önem vermelidir? Herhangi bir kaplama türü diðerinden daha önemlidir diyemeyiz. Hepsi kendi çalýþma alanlarýnda kendilerini yenileyerek ilerleyecektir. Þunu söyleyebiliriz; Türkiye'nin eksik olduðu kaplama dallarý var; optik kaplamalar ve sert kaplamalar. Mutlaka Türkiye optik kaplama

Prof. Dr. Hatem Akbulut Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KAPLAMA

üretmelidir. Optik kaplamalar askeri alanda da kullanýldýðý için stratejik önemi de vardýr. ayrýca güneþ enerji sistemlerinde optik kaplamalar kullanýlmaktadýr. Dünyanýn güneþ enerjisine yoðunlaþtýðýný ve ilerde çok daha fazla kullanýlan enerji kaynaðý olacaðýný düþünürsek optik kaplamalarýn önemini daha iyi anlayabiliriz. Sert kaplamalar konusunda da zayýfýz. ÝTÜ de bu konuda çalýþmalar var ama sadece bir yerde yapýlan çalýþmalar yeterli olmaz. Genel olarak yüzey çok önemli, çünkü tüm reaksiyonlar yüzeyden baþlýyor. Yüzey teknolojilerinin de gittiði nokta Nano çalýþmalar. Nano malzemeler daha kararsýz, nano malzemelerin tanecik yapýsýndan dolayý yüzey alaný daha fazla, daha fazla iyon alýþveriþi var. Sensörlerde kullanýlýyor mesela, bu alanda ne kadar nano çalýþýrsanýz o kadar hýzlý cevap verecektir. Mesela uçaðýn kanadýnda bir sensör var, otomatik pilota baðlý, sensör algýladýðý verileri ana bilgisayara gönderiyor ana bilgisayar bunu deðerlendiriyor ve ilgili mekanizmalarý çalýþtýrýyor. Bunun çok hýzlý gerçekleþmesi gerek. Baþka bir örnek; CD/DVD teknolojisi, ne kadar nano çalýþýrsanýz o kadar çok bilgiyi sýðdýrýrsýnýz. Hem DVD üzerindeki kaplamayý nano yapacaksýnýz hem de okuyucu ucu nano yapacaksýnýz. Bugün 8GB20GB veri kaydediliyorken bir DVD ye, yarýnýn hedefi 1000GB veri kaydetmek. Stephan Hawking diyor ki; Bugünün hayali, bilim kurgusu, yarýnýn gerçeðidir . 1960 yýlýnda yapýlan bir filmde nano teknoloji konu olmuþ. Ýlk önce özgürce hayal kurmalý insanlar sonra da tabiki çok çalýþmalý. Baþka bir örnek; nano radyo. Göremediðiniz bir radyo, nano boyutta.

COATING

working on doctorate. a Some of his article which published on has refereed journal; "Dry wear properties of A356-SiC particle reinforced MMCs produced by two melting routes", Diffusion Kinetics of Explosively Treated and Plasma Nitrided Ti-6Al-4V Alloy, Vacuum, "Surface modification of 8620 steel by pulse plasma technique after a prior carburization process", "Comparison of the Mechanical Properties of A356-SiC Particle-Reinforced Metal Matrix Composites Produced by two Melting Routes", "Thermal Expansion and Wear Properties of Centrifugally Produced AlSi/SiC MMCs". Nano technology is important chance for rising in technology and economy. Nano technological products are going to be rise. After scientific developments, scientist must work nano size in their working area. In this point we have some nano coating projects. We manufactured cell electrode and we will manufacture a cell which have upwards of other cells. In other project, we manufactured brake disc and lining from 'silicon carbide in aluminum'.

Nano teknolojide doðadan da esinlenildiði olmuþ. Kertenkelenin yüzeylere kolayca tutunabiliyor olmasý incelenmiþ. Kertenkelenin ayaklarýnda çok ince içi boþ kýllar olduðu gözlenmi; nano borular. Birbirine yapýþmayan veya yapýþmasý sorunlu olan malzemeleri nano borularla birbirlerine yapýþtýrmayý baþarmýþlar. Prof. Hatem Akbulut is a professor about 8 years who has been working in Sakarya University Metallurgical Engineering. Ha was at New Mexico Tech. Univ., Aston Univ. and Los Alamos National Lab. in USA when he was

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Prof. Dr. Hatem Akbulut

KUMLAMA

BLASTING

Mec Shot ýn Temel Felsefesi:

Yeni Teknoloji Ýle Sürekli Yenilenmek Success Key of Mec Shot:

Continuously Strive For The Product Development & Innovate

With New Technology

A.K.Modi / Mec Shot Blasting Equipments Pvt. Ltd.

ec shot Genel Müdürü A.K.MODI ile kumlama sektörü üzerine konuþtuk.

Mec Shot ýn faaliyetlerinden bahsedebilir misiniz? 1992 yýlýnda 50 kiþilik uzman bir ekip ile kumlama makinesi üretimine baþlamýþtýr. Hindistan'da, Shot peening makineleri, malzeme taþýma sistemleri, filtreler ve aksesuarlarý ile kumlama makineleri üretiminde öncü firmayýz. Kumlama alanýnda Hindistan'nýn ilk ISO-90012000 belgesi alan firmasýyýz. Ayný zamanda makinelerimiz CE belgesine sahiptir. A.K.MODI Mec Shot Genel Müdürü Managing Director

Mec Shot ýn baþarý anahtarý; yeni teknoloji ile sürekli ürünlerini geliþtirmesi ve yenilemesi. Biz sadece basit müþteri memnuniyeti için çalýþmayoruz ayrýca insanlýk için, çevre güvenliði için çalýþýyoruz. Deðiþen þartlar için bilgimizi artýrýyor ve bunu hayata geçiriyoruz. Kalite control departmanýmýz sürekli çalýþmalarý analiz ediyor ve olumsuzluklar için önlem alýyor. Firmamýzýn felsefesi; Endüstriye uygun fiyatta makine üreterek yardýmcý olmak, Sürekli ürünlerimizi geliþtirerek verimli çalýþmayý saðlamak, Uzun müþteri iliþkileri geliþtirmek, Sürekli müþteri memnuniyeti için gayret göstermek, 14

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Yeni müþterilerle, satýcýlarla ve çalýþanlarla iþbirliði içinde olmak, Ticari etiklere baðlý kalmaktýr. Sektörün geleceðini nasýl deðerlendiriyorsunuz? Kumlama ve peening endüstrisi önümüzdeki yýllarda hýzla büyüyecek. Ürün alýmlarý artýcaktýr ve kumlama sekörünün geleceði parlaktýr. Türkiye pazarýnýn çok büyük potansiyel taþýdýðýný öngörüyoruz. Biz tüm mesaimizi satýcýlarýmýza göre adýmlar atmak ve teknik bilgi birikimimizi artýrmak için harcýyoruz. Ar-Ge çalýþmalarýnýzdan bahsedebilirmisiniz? Ulusal ve uluslararasý çalýþan teknik ekiplerimiz var. Uzman mühendislerden oluþan teknik ekibimizin bir bölümü makine bakým çalýþmalarý ve teknik servis hizmeti vermekte, bir bölümü de kumlama makinelerini geliþtirmektedir. Biz CNC ve robotic, özel üretim kumlama - peening makinesi üretiyoruz. Gerekli alanlarda son teknolojiyi kullanýyoruz. Yeni çalýþmamýz hibrit kumlama makinesi; basýnçlý hava ve türbin sistemlerinin combine çalýþmasýný saðlayacak. Can you tell about Mec Shot? MEC SHOT was established in 1992 with total force of 50 agile & qualified Engineers & Fabricators team has been manufacturing Abrasive Blasting machines in the field of Surface Preparation. In India we are the pioneer in manufacturing of Surface Cleaning, Finishing, Shot Peening machines, Media Conveying, Dust Collectors & its accessories. We Design, Manufacturer & provide services of Air Operated Abrasive Blasting / Airless Shot Blasting & Shot Peening machines to various industries for last 15 years. We provide various types of Custom built Automated or semi-automated machines, Dust Collectors & accessories to Industries for achieving different substrate finishes with protection & safeguarding of working environment and human resource. The customers are finding

KUMLAMA

that our machines are cost effective by way of purchase or in operation. We feel proud worthy to say that our is the First Company to be accredited with ISO-9001-2000 in abrasive / shot blasting field in INDIA by BVQI. Now with constant efforts of improvement in product quality, our products have been accredited with 'CE' Marking. What is Mec Shot's success key? Success Key of MEC SHOT is to continuously strive for the Product development & Innovate with new technology. Simply satisfying Customer is not only our goal but we also look for mankind Safety Environment. We innovate & Implement knowledge, Change with changes & also transfer the changes. Our quality department continuously Analysis the causes & take Preventive action. Dedication & agile ness of joint work force is treasure of our organisation. Our company policy is our Philosophy too: Serve the industry with cost effective machines. Continuously improve product for its work efficiency. Build long lasting Customer relationship. Continuously strive for customer satisfaction. Collaborate with new vendors, customers & Employees. Follow the business ethics. What do you think about future of shot blasting sector? The shot blasting & peening industry and its allied industries are growing rapidly in the recent

BLASTING

years. We have observed various trends in our sector. Earlier these products were procured by only selected customers and market trend was on lower side but now due to more awareness in surface preparation field & strict Pollution Control norms has increased the trend on higher side. The demand of product is on rise and the future of shot blasting sector is very bright. Can you tell us about your 'after sales technical support? We have well established National & International Teams of Service Engineers for attending the complaints and servicing calls immediately. We have a Team of Specialized Qualified Engineers at Head Office for attending the specialize services required at customer site. We also take the Annual Maintenance Contract for supplied equipments. What do you think about marketing in Turkey? We foresee the market for our product in Turkey is very good. We are making all our efforts to put our foot prints and provide technical know how by supplying the surface preparation machines What is your marketing strategy in the future? Domestic & International Area. Our organization has technically expert & proficient team of marketing engineers. The marketing network has spread all over India with Branch offices & Representatives Agency through out the Globe. Now we are planning to spread our product to Europe & America. 'MEC SHOT' desires to expand its horizon by entering into export market, to extend its product quality and

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KUMLAMA

business reputation into global recognition. Our vision is to constantly upgrade and expand our business activities to lead the global market in abrasive blasting & shot peening technology. We are planning to enter in collaboration with internationally renowned machine manufacturer to meet the present uprising demand of market. Please explain what is your new technology of shot blasting machines? We have manufactured, erected and commissioned various Robotic or CNC custom built shot blasting or peening machines. We regularly innovate & implement the latest technology of requisite field. Latest we are manufacturing Hybrid Shot Blasting Machines which shall be a combination of Air-operated & Turbine Wheel Technology. Why user prefer your company. Shortly what is your important advantage? Our products also meet European directives and all International Safety Standards required for surface preparation & Peening Machines which are provided by European Suppliers. All Electrical Gadgets used in our machines are with 'CE'

compliance. Our products are manufactured using Robo & CNC machine for the accuracy and increase productivity. The product quality and cost effectiveness in competitive market is our main important advantage against the European Supplier. We are also in the process of AS-9100 accreditation for Aviation Industry job work. What services do you offer to your customers? We provide various customized Air Operated / Airless automated or semi-automated Abrasive/Shot Blasting machines, and accessories to industries for achieving different

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

BLASTING

substrate finishes with protection and safeguarding of working environment and human resource. Machine manufactured by us are for surface preparation and have supplied in the all fields of industries related to mankind. Interacting & apprising about the new technology or developments in the field of surface preparation, samples processing, design, manufacture, install, commission & provide after sale service as per the requirements of customers. We have established a Shot Peening Job Shop to facilitate customers who can't procure the CNC Shot Peening Machine. Do you offer installation service? Yes we offer installation & commissioning services for our supplied equipments to our customers. Our commissioning engineers carry out installation, commissioning of supplied equipment at customers site. Even our engineers impart training for operation and maintains to customer's operators. What kind of maintenance can you provide? We can supply spares required for maintenance of supplied equipments. Our engineer can attend any service call as per terms and condition. Which industrial area generally prefers your products? I.e. foundry, automotive, peening etc. Our machines cater to every walk of life of human beings. We at Mec Shot call the product are applicable for Human Teeth Cleaning to Air Crafts. In short Aviation, Automobile, Railways, Defence, Surgical, Construction & Stone, Textile, Rubber, Steel, Fabricated Structures, Foundries, Construction Industries etc. are our range of area of operation for different applications. Addition to that how can you solve the problems in this area? We are the solution provider in the field of surface preparation. We have our established Technology Development Wing which caters Study, Analysis & carry out the different tests to solve the problems being faced by the customer & if required our Technology Development Engineers interact with well established research department in India or abroad to reach the fathom depth of related cause and appraise the solution.

KURU BUZ

DRY ICE

Kurubuz Çaðý Geliyor Dry Ice Age Will Start Arzu Keleþ / Voith Industrial Services

ransýz kimyacý Charles Thilorier'in 1834 yýlýnda ilk defa sývý CO2 i kar haline getirmesi ile baþlayan sývý Karbondioksiti katýlaþtýrma çalýþmalarý 1925 yýlýndan beri endüstrinin çeþitli dallarýnda kullanýlmakta ve yaygýnlaþmaktadýr. o Kurubuz; -78 C lik sýcaklýðý ve direk olarak katý halden sývý hale geçmesi gibi üstün özelliklere sahiptir. Voith firmasý, dünya çapýnda sahip olduðu tecrübesi, bilgi birikimi ve teknolojisini kullanarak kurubuz ile temizlik konusunda uzmanlaþmýþtýr. Voith'in, kurubuz ile temizlik yöntemleri üzerinde düzenli olarak çalýþmalar yapmasý sonucu; kurubuzun en hassas bölgelerde bile kullanýlabilir hale gelmesine neden olmuþtur. Araþtýrmalar sonucu; kurubuz ile hýzlý, yüzeye ve çevresine zarar vermeden, çok yönlü olarak, her türlü zemini ve ürünün temizlenebildiði görülmüþtür. Kurubuz Ýle Temizlik Kuru buz temizliði bir püskürtme yöntemidir. o Eksi 79 C deki katý CO2 (karbondioksit) pelletler (parçalar) basýnçlý hava ile temizlenecek zeminin/ürünün üzerine püskürtülür. Yüzeye yaklaþýk 300 metre/saniye hýzla çarpan kurubuz pelletleri, çarptýðý yüzeyin enerjisini hýzla deðiþtirir ve yüzeydeki istenmeyen maddelerin yüzeyle baðýný koparýr. Kurubuz ise direk gaz fazýna geçerek yok olur. Kurubuzun yüzeye çarptýktan sonra hemen kaybolmasýndan dolayý büyük zaman ve iþçilik tasarrufu saðlanmýþ olur. Böylece uygulamadan sonra atýk temizlenmesi minimum düzeye düþüyor. Bu iþlem kimyasal kullanmadan ve çevreye zarar vermeden iþlemektedir. Temizlenen zeminin, ürünün aþýnmasý anlamýnda hiç bir þekilde zarar görmemesinden dolayý dayanýklýlýk süresi uzuyor. Doðru ekipman ile birlikte hassas elektroteknik bölümler, kumanda panolarý tamamen zarar vermeden temizlenebiliniyor. Kullaným Alanlarý Kurubuz metodu bir çok alanda kullanýlabilir.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Otomotiv ve otomotiv yan sanayi (kaynak lekelerinin, taþýma hatlarýnýn temizlenmesi Plastik / sentetik sanayisi Kimya sanayisinde Gýda sanayisinde Bina ve dýþ cephe temizliðinde Nükleer enerji santrallerinde, türbinlerin temizliðinde Panolarýn temizlenmesinde Elektrik sanayisinde Elektronik sanayisinde Tekstil sanayisinde Hangi Maddelerde Etkindir? Tutkal ve reçine, asfaltlý maddeler, aþýnma tabakasý, balmumu, matbaa mürekkebi, silikon, PU köpükleri, boya ve cila, gýda kirlenmeleri, kabuklanma, grafiti ve yaðlar

KURU BUZ

Avantajlarý Etkin Çabuk ve mobil kullanýlabilinir. Temizlik maliyetlerini düþürür ve makinelerin, üretim hatlarýnýn duraklama aralarýný kýsaltýr. Temizlemeden çok kýsa bir süre sonra üretim hattý tekrar çalýþtýrýlabilir, kuruma için vakit ayýrmaya gerek kalmýyor ve parça sökmeden gereken ürün temizlenebilir. Ayrý maddelerden oluþan iki yüzeyi veya malzemeleri ayný anda temizleme olanaðýný saðlýyor.

DRY ICE

What is Dry Ice? Dry ice is the genericized trademark for solid carbon dioxide. It is commonly used as a versatile cooling agent. Dry ice sublimes, changing directly to a gas at atmospheric pressure.

Çevreci Kimyasal katkýsýz. Kurubuzun kendisinden geriye hiç bir atýk geri kalmaz, atýk olarak oluþan sadece zeminin, ürünün üzerinden temizlenen kirler olacaktýr.

History of Dry Ice In 1835 the French chemist Charles Thilorier published the first account of dry ice. Upon opening the lid of a large cylinder containing liquid carbon dioxide he noted much of the carbon dioxide rapidly evaporated leaving solid dry ice in the container. Throughout the next 60 years, dry ice was observed and tested by scientists.

Maddeye zararsýz Ne yüzeye ne de malzemeye herhangi bir zarar vermez.

Aplications in Blast Cleaning One of the largest alternative uses is dry ice blast cleaning. Dry ice pellets are shot out of

Çok yönlü Pekçok alanda kullanýlabilir. Düzensiz geometrik ve zor ulaþýlabilen alanlarda, çeþitli püskürtme

Voith Industrial Services End. Hizm. Pazarlama Sorumlusu Arzu Keleþ, çeþitli fuarlarda kurubuz teknolojisini tanýttýklarýný belirtti. Voith Industrial Services End. Hizm. Marketing Specialist Arzu Keleþ has been presenting Dry Ice Blasting in different fairs in Turkey.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KURU BUZ

DRY ICE

Voith Industrial Services, kurubuz uygulamalarýný dünyanýn bir çok ülkesinde, profesyonel çalýþma disiplini ile sürdürüyor. Voith Industrial Services has been working professionally about dry ice cleaning in a lot of countries. aðýzlýklarý sayesinde kolay ve sorunsuz temizleme imkaný sunar. Esnek DIW (Voith kuruluþunun bir þirketi) kurubuz pelletlerini kendisi üretmektedir bundan dolayý her zaman üretim ve geliþtirme olmaktadýr. Tasarruflu Hýzlý uygulanmasý ve uygulamadan sonra minimum atýk olmasý zamandan tasarruf etmenizi saðlar. Üretim hattýnýzýn veya makineninizin duraklama süresinin çok kýsa olmasý ve ömrünü uzatmasý ile maliyetlerden tasarruf edebilirsiniz.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

a nozzle with compressed air. This can remove residues from industrial equipment. Examples of materials being removed include ink, oil, glue, mold, paint and rubber.

The advantages over other cleaning methods are; nonabrasive, no dismantling, no moisture, no residual blasting media, ecologically friendly.

SHOT PEENING

Peening Uygulamalarý Peening Applications

Shot Peening, Wet Peening, Ultrasonic Peening, Laser Peening, Flap Peening Namýk Bek / Çelik Granül

1- Shot Peening: oðuk þekil verme olarak bilinen bu iþlemde yüksek hýzla fýrlatýlan aþýndýrýcýlar bütün yüzey üzerinde bir ön gerilme tabakasý oluþturur. Bu ön gerilme mukavemeti yük altýnda kullanýlan malzemenin yorulma dayanýmýný önemli ölçüde artýrmakla birlikte, stres korozyon

çatlaklarýna karþý direnç meydana getirir. Yaylar, Diþliler, Torsiyon Barlarý vs. çeþitli otomotiv ve hava endüstrisinde kullanýlan malzemelerin imalatlarý esnasýnda geçtikleri talaþlý imalat, kaynak, taþlama, Isýl iþlem, Eðme, Hadde vb deðiþik üretim süreçlerinde malzeme iç gerilmelere maruz kalýr. Ýþte Shot Peening prensip olarak malzemelerde mevcut olan iç gerilmelerine ve çatlaklara karþý yüzeyde karþý direnç oluþturulmasý prensibidir. Bu sayede yük altýnda malzemelerin daha uzun ömürlü olmalarý hedeflenmektedir. Bu iþlem için aþýndýrýcý olarak çelik bilya, yuvarlatýlmýþ tel kesme tel, cam kürecik ve seramik bilya kullanýlmaktadýr.

Kullanýlan aþýndýrý tipleri ve standartlarý tablo1 de detaylý olarak verilmiþtir. Cold working can improve or alter the surfaces of metal products. Peening is a cold working process where the surface of the metal is blasted by shot pellets.This induces compressive stress in the region just below the skin to compensate for the stretching of the skin. When a tensile load is applied on this residual compressed load, the net effect is a reduced amount of stress on the part. This makes the metal well suited for fatigue applications which involve cyclic loads-such as gears, crankshafts etc.Most weldment surfaces are under tension due to shrinkage after being exposed to welding heat. Peening can reduce tensile stress by inducing compressive stress on the part. Shot peening iþlemleri peening iþlemi yapýlacak aksam ve parçalarýn þekil ve özelliklerine göre, SAE 'AMS' (Aerospace Material Specification) Havacýlýk endüstrisi MIL-S- 13165 standardýný iptal edildi. Onun yerine AMS 2430 kullanýlmakta. Türbinli sistemlerde veya nozullu sistemlerde gerçekleþtirilmektedir.

Tablo1: Kullanýlan aþýndýrýcý tipleri ve standartlarý/Abrasives and specifications

Aþýndýrýcý Tipi/ Abrasives

Standart/Specifications

Sertlik/ Hardness

Çelik Bilya /Cast Steel Shot

AMS 2431/1 veya/or AMS 2431/2

45-52 HRC veya/or 55-62 HRC

Tel Kesme / Cut Wire Shot

AMS 2431/3 veya/or AMS 2431/8

45-52 HRC veya/or 55-62 HRC

Cam Kürecik /Glass Beads

AMS 2431/6

48-52 HRC

Seramik Bilya / Seramic shot

AMS 2431/7

58-63 HRC

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

SHOT PEENING

Light peening using micron sized glass balls at relatively low pressures may be specified for light alloys, delicate components or for low levels of induced stress. Heavy peening using large steel balls at high velocity would be selected for steel castings, forgings and similar rugged subjects. 2- Wet Peening (Sulu Peening): Çeþitli aþýndýrýcýlarla deðiþik sistemlerde yapýlan Shot peening iþleminin Aþýndýrýcýlarla birlikte su ile karýþtýrýlmak suretiyle yapýlmasý iþlemidir. Daha çok Hava endüstrisindeki Türbin kanatlarý vs gibi ince cidarlý ve hassas parçalarýn peening iþlemlerinde kullanýlan bir metoddur. In wet systems, glass bead conditioning uses similar techniques so that by slowing down the water flow the larger beads settle, whilst dust and debris (including oil and grease on occasions) is "floated" off using weirs or positive filters. The detrimental effect of worn or even misshapen beads in a wet system is much less disadvantageous due to the "cushioning" effect of water. Excellent light peening without damage to fragile components can be undertaken using glass beads in a wet system. The surfaces treated by the wet process come close to perfection as far as physical/chemical cleanliness is concerned. This process is particularly suited to the treatment of delicate, precision machined parts. The main advantages are; No dust, Ability to use very fine abrasives, Reduced fragmentation due to the water film (ideal for shot peening using glass beads) and Reduced risk of inclusions (especially on soft metal) as water has a cleaning effect. 3- Ultrasonic peening: Daha çok köprü, baraj vs gibi uzun yýllar yorulmaya maruz kalmýþ / kalacak aksamlarda kullanýlan metoddur. Normal Shot Peening iþleminde yüksek

hýzla fýrlatýlan bilyalarýn yüzeyde yaptýðý etkiyi bu sistemde yüksek frekanslý ultrasonic dalgalar yapmaktadýr. The ultrasonic shot peening is being popularized among aeronautic industries for production parts and maintenance application because of its compact equipment that allows processing partially and that can be integrated into production line. However, the ultrasonic shot peening has a big difference in processing method compared to that of conventional shot peening. Therefore, the peening management, which influences the peening effect, needs to be renewed In conventional shot peening, the kinetic energy of the shot is transferred to a com-ponent by means of compressed air. In ultrasonic shot peening, in contrast, the same effect is achieved by means of high-frequency ultrasonic waves. In the process, the shot is set into a random whirling motion inside a

component-specific peening chamber to act on the component. The result of the peening action essentially depends on the arrangement of the sonotrode relative to the component. The major advantages provided by ultrasonic shot peening are: It produces defined and reproducible Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

SHOT PEENING

residual compressive stresses It does not change the roughness of the surfaces to be peened 4- Laser Peening: Laser peening iþleminde su duvarý arkasýndaki iþ parçasý lazer ýþýnlarýna maruz býrakýlarak malzemenin yorulma dayanýmý artýrýlýr. A unique advantage of Lasershot's laser pulse is its square profile. A typical laser's round output beam requires overlapping spots on a metal surface in an inefficient manner, but the new system allows full coverage of each square spot directly adjacent to the next. What's more, the system automatically maintains the laser-pulse wavefront near the physically allowable limit, enabling higher power without worry of laser glass damage or damage to the treated part.

5- Flap Peening (Kanatlý Dövme / Roto Peening): Sökülmesi zor olan büyük sistemlerde yorulmaya maruz kalan aksamlarýn lokal olarak peening yapýlmasý iþlemidir. Döner bar üzerine tutturulan özel peening kanatçýðýnýn yüzeyde ovalama yaptýrýlmasýyla gerçekleþtirilen bir peening yöntemidir. Bu yöntemde MIL-R-81841 standardý na göre iþlem yapýlýr.

Flapper peening kits can provide a convenient method of small area local repair without the need for a blast cabinet. The basic kit includes the unique components to conduct precision peening according to the highest military standards. Peening Yoðunluðu Ölçüm ve Deðerlendirme Kriterleri a- Yoðunluk ( Peening Intensity): Shot Peening iþlemi yapýlmadan önce bu proses sonrasý elde edilecek yoðunluðun özel yöntem ve aletlerle tespit edilmesi iþlemidir. General motors da araþtýrma mühendisi olan John Almen tarafýndan geliþtirilen yöntemle malzeme üzerine transfer edilen kinetik enerjinin ölçümü saðlanmýþtýr. Almen þeritleri ve almen test cihazý sayesinde bu ölçüm gerçekleþmektedir. Yoðunluk (intensity, Shot Peening yapýlmýþ almen test plakasý üzerindeki doyum grafiðindeki (saturation curve) arc yüksekliði olarak ifade edilir. Doyum noktasý, doyum grafiðinde püskürtme süresinin iki katýnda çýktýðýnda arc yüksekliðinin en fazla % 10 arttýðý ilk eðim noktasý olarak tarif edilir. Peening intensity is governed by the velocity, hardness, size, and weight of the shot pellets, and by the angle at which the stream of shot impinges against the surface of the workpiece. Intensity is expressed as the arc height of an Almen test strip at or at more than saturation

Tablo2: Almen test þeritleri kalýnlýklarýna göre isimlendirilmiþtir;

Þerit Adý/Strip Name

Standart

AMS-S 13165

+/- 0.038 mm

44-50 HRC

0.79 mm

SAE J442

+/- 0.025 mm

44-50 HRC

1.29 mm

SAE AMS 2432

+/- 0.013 mm

45-58 HRC

2.39 mm

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Düzlem/Flatness

Sertlik/Hardness

Kalýnlýk/Thickness

SHOT PEENING

h2t Arc Height

2t Exposure time

coverage. Arc height is the measure of the curvature of a test strip that has been peened on one side only. The lowest peening intensity capable of producing the desired compressive stress is the most efficient and least costly, because the peening process can be achieved with the minimum shot size in the minimum exposure time. Conversely, an intensity may be considered excessive if, as with very thin parts, a condition is produced in which the tensile stresses of the core material outweigh the beneficial compressive stresses induced at the surface. Saturation curve Bu grafiðin çizilmesinde özel olarak geliþtirilmiþ Alcom 5.0 diye tabir edilen otomatik bilgisayar programlarý da mevcuttur. Genel olarak en az dört farklý almen test plakasýnýn Peening iþlemi yapýlarak arc yükseklikleri ölçülür ve grafiðe iþlenir. Böylece yoðunluk tespit edilerek gerçek parçanýn penning iþlemine geçilir. Normal iþletme koþullarýnda her sekiz (8) saatte bir bu test iþleminin yapýlmasý tavsiye edilmektedir.

Yoðunluk (intensity), aþýndýrýcý akýþ oranýna, aþýndýrýcý hýzýna (basýnçlý sistemlerde basýnca), vuruþ açýsýna ve malzemeye olan uzaklýða göre deðiþmektedir. Ayrýca aþýndýrýcý boyutuna ve sertliðine baðlý olarak ta artmaktadýr. Increasing the intensity (shot peening energy) enhance the depth of compressive residual stress. Higher intensity used on parts with a hardness up to ca 52 HRC will also lead more rapidly to the maximum compressive residual stress. Higher intensity used on parts with a hardness over ca 52 HRC has no noticeable influence on the maximum of compressive residual stress. b- Coverage (örtme) Aþýndýrýcý bombardýmanýna maruz kamýþ yüzeyin % olarak ne kadar yoðun etkilendiðinin bir göstergesidir. Aþýndýrýcý Püskürtme Süresi (Exposure time) ve Aþýndýrýcý Akýþ Oraný ( Shot Flow Rate) ile direkt olarak artýrýlabilmektedir.

Not shot peened

Coverage 98%

Genelde görsel olarak Shot peen edilmiþ yüzeyin yeterli büyütme yapýlarak tespitine dayanmaktadýr. Increasing the coverage (shot peening time) enhances at each point of its distribution the amount of compressive residual stress. Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KAPLAMA

COATING

"Ýþimizi Severek, Hiçbir Karþýlýk Beklemeden Yapýyoruz" We Like Our Job and Work Without Expectation Ferit Satýcýoðlu / Dede Kimya Teknik ve Pazarlama Müdürü Technical Marketing Director

u yýl 40.senesini kutlayan Dede Kimya nýn Teknik Satýþ ve Pazarlama Müdürü Ferit Satýcýoðlu ile çalýþmalarý, baþarýlarý ve sektör üzerine konuþtuk. Kendisini 'meslek aþýðý' olarak tanýmlayan Ferit bey, 1960 yýlýnda Ýstanbul da doðmuþ. ÝTÜ Maden Mühendisliði mezunu ve 20 yýlý aþkýn bir süredir kaplama sektöründe çalýþýyor. 12 yýldýr Dede Kimya ailesi ile birlikte olan Ferit bey, firmada çalýþanlarýn da iyi bir abi si olarak biliniyor. Dede Kimya yý farklý kýlan özelliði nedir? Hep izlenen firma olduk, izleyen hiç olmadýk. En güzel tarafý da o zaten. Teknik servis grubumuz çok kuvvetli. Üniversite düzeyinde yaklaþýk 400 metrekare alanda bir laboratuarýmýz var. Satýþ sonrasý hizmet ve laboratuar bizim sektörde çok önemli. Laboratuvarda 5 teknik mühendis ve sorumlu doktor arkadaþýmýz var. Pilot kaplama tesisimizde testlerimizi gerçekleþtiriyoruz. Biz kimyasal malzeme satan firma deðil, servis ve bilgi veren bir firma özelliðini taþýmak istiyoruz. O yüzden de farklýlýðýmýzý hissettiriyoruz sektörde. Çalýþtýðýmýz ve Türkiye sanayisine yön veren firmalarýn arkasýnda Dede Kimya olmasý da zaten bunun bir iþareti. Ar-ge çalýþmalarýmýz proje bazýnda hazýrlýklarý yapýlýyor. 2008 sonu veya 2009 ilk altý ayýnda hýz kazanacaktýr.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Müþteri portföyümüz çok zengin, otomotiv, beyaz eþya, tekstil, inþaat v.s gibi sektörler var. Çevrenizde gördüðünüz, dokunduðunuz ve kullandýðýnýz metal ve plastikler Dede Kimya kimyasallarý ile kaplanýyor. Mümkün olduðu kadar her sektöre hizmet vermeye çalýþýyoruz. Türkiye de kaplama nýn geleceðinin nasýl görüyorsunuz? Kalite çok fazla arttýðý için beklentiler de deðiþmeye baþladý. Özellikle otomotiv sanayinin bu sektörü biraz daha fazla terbiye edeceðini düþünüyorum. Artýk daha bilinçli insanlar sektörde yer almaya baþladý. Bu da hem kalite hem kullanýlabilirliðin artmasý açýsýndan oldukça güzel. Ben 20 senedir bu sektörün içerisindeyim. Her geçen gün daha da kaliteli insanlar bu sistemin içerisine giriyor. Özellikle 2008, 2009, 2010 yüzey iþlem bölümünün altýn çaðýný yaþayacak diye düþünüyorum. Yatýrýmlar son derece hýzlý bir þekilde ilerliyor. Eskiden sistemler manüel olarak yapýlýyordu þimdi otomatik sistemler var. Eskiden senede 2 tane tesis yapýlýrken, þimdi 10-20 tane tesis yapýlabiliyor. Ýnsanlar bütçelerini ayýrýyorlar. Ona göre bir leasing sistemiyle çalýþýyorlar. Yani doðru iþ yapma peþinde insanlar çünkü bu iþi yapan insanlar artýk kaliteden ödün vermek istemiyorlar. Kalitesinden emin olmak istiyorlar. Ürünün bozuk çýkmasý, tekrar kaplanmasý ya da yaþanabilecek birtakým korozyonla ilgili problemler özellikle otomotiv

Ferit Satýcýoðlu / Dede Kimya Teknik ve Pazarlama Müdürü Technical Marketing Director

KAPLAMA

COATING

sektörünü oldukça rahatsýz etmekte. Otomotivin belirlemiþ olduðu direktifleri karþýlayacak parametrelere dikkat edilmesi gibi bir zorunluluk var artýk. O yüzden son derece iyi yönde bana göre. Bu tür ürünlerin zaten kimyasal malzemelerinin hepsi ithal. Birtakým lokal firmalar da var tabi ama önemli olan ürünün özelliðini korumasý. Ürünün özelliðini korumasý lazým fakat Türkiye'de maalesef bunun altyapýsý oluþmuþ deðil. Satýþ sonrasýnda ne tür hizmetler veriyorsunuz? ISO belgemiz var, fuarlara katýlýyoruz, müþteri bazlý eðitim seminerleri veriyoruz. Müþterilerimize yeni tesisler kurmadan önce hazýrlanan fizibilite raporu doðrultusunda sorumlu olan mühendis arkadaþlarý önce firmamýza davet ediyoruz. Projeyle ilgili teknik bilgi veriyoruz. Teorik bilgiyi de verdikten sonra uygulamalý eðitime geçiyoruz. Bunun karþýlýðýnda hiçbir ücret almýyoruz. Dolayýsýyla insanlarý bilinçlendirdiðiniz zaman insanlar mutlu oluyorlar çünkü ne yaptýklarýný bilerek anlayarak yapýyorlar. Þu an hepimizin baþýnda bir su felaketi var. Su bizim sektör için çok önemli. En ufak atölye 5 tondan aþaðý su kullanmýyor. Dolayýsýyla 2008 yýlýnýn arýtma ve suyun geri kazanýmýyla ilgili yatýrýmlarla geçeceðini düþünüyorum. Ýnsanlar çevrenin önemini kavramaya ve bu konu üzerine düþünmeye baþladý. Ýnsanlarda tesis kavramý oluþtukça, arýtma kültürü de yavaþ yavaþ oluþmaya baþlýyor. Fakat yine de þu an ikinci planda. Türkiye'de tahminimce 5 binin üzerinde kaplamacý var. Bunlarýn yaklaþýk %90'ýnda arýtma yok. Ama yavaþ yavaþ oluþacak. Sektörden umutluyum. Sivil Toplum Kuruluþlarýndan beklentileriniz nelerdir? Sektörde bir ara dernek çalýþmalarý oldu ama dernekle ilgili bir sýkýntý var esasýnda. Dernek çalýþmalarýný insanlar kendi menfaatleri doðrultusunda kullanmaya baþladýlar. Amaç sektöre deðil kendine hizmet þekline dönmeye baþladý. Bu tür derneklerde fedakarlýk gerekiyor. Daha bilinçli, daha doðru insanlar yetiþmeli. Biz hiçbir karþýlýk beklemeden elimizden gelen desteði veriyoruz, vereceðiz. Ýþimizi seviyoruz her þeyden önce, seven insanlarla da beraber olmak istiyoruz. Büyük firmalar büyük firmalarla, doðru insanlar doðru insanlarla muhakkak karþýlaþýr. Biz pozitif bakýyoruz, insanlara o yönde enerji veriyoruz. Sektördeki herkese baþarýlar diliyorum.

Dede Kimya is congratulating 40th year in coating sector. Dede Kimya technical and marketing manager Ferit Satýcýoðlu said that; "We were always leader company which was followed by other companies because we love our job furthermore we have strong technical service. 5 engineer and 1 doctor have been doing researches in our laboratory. We always want to be a company which gives information and service, not only sells chemicals so sector feel our difference. Our customer portfolio is so wide for example; automotive, textile, white goods, bath accessories, promotion sector. We try to give services as possible as the entire sector. Expectations have been changing while quality has been rising. Especially automotive sector is leading of rising quality. I have been in coating sector about 17 years. I think next years will golden age for coating sector. People want not to meet problem so they earmark to investment. People want to be sure of quality. Investments have been improving immediately, automatic facilities have been ascending. Our philosophy of business is being 'a solution partner' and giving best service after selling. Our customers can use laboratory services for free. Water will have had very important think day by day. A normally coating facility uses over 5 tone water so water treatment plants must accrue. I am hopeful in this subject because people have been understanding importance of environmental. " Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KUMLAMA

BLASTING

Bilyalý Temizleme Makinalarý Verimlilik Pratikleri

Shot Blasting Machines Efficiency Practicals Hasan Ataþ / Componenta A.Þ

öküm parça temizleme makinalarý en basit olarak parça üzerinden kalýp ve maça kumu kaldýrma iþlemidir.

Componenta A.Þ de parça temizleme iþlemi 3 methodla yapýlmaktadýr. 1- Askýlý tip bilyalý temizleme makinalarý 2- Tamburlu tip temizleme makinalarý 3- Elle bilya püskürtme iþlemi Þekil olarak farklý olsalarda her bir iþlemin amacý istenilen yüzey kalitesinin saðlanmasýdýr. Firmamýzda 5 adet askýlý tip, 8 adet tamburlu tip ve 1 adet yolluk temizleme makinesi mevcuttur. Askýlý makinalardan 3 tanesi 6 türbinli, 1 adet 8 türbinli ve 1 adet 4 türbinli makina mevcuttur. Tamburlu makinalardan 4 adeti 2 türbinli, 4 adeti 1 türbinlidir. Yolluk temizleme makinasý 4 türbinlidir. Ýstediðimiz yüzey kalitesini saðlamak için dikkat etmemezi gereken faktörler; 1- Aþýndýrýcý seçimi 2- Türbin ayarlarý 3- Filtre ünitesi 4- Seperatör 5- Makine tipi 6- Bilya miktarý 1- Aþýndýrýcý seçimi; Döküm parçalarýn temizlenmesinde kullandýðýmýz aþýndýrýcý yuvarlak tip ve düþük karbonlu bilyadýr. Tercihe göre yüksek karbonlu veya düþük karbonlu bilya kullanýlabilir. Her iki çeþit bilyada kumlama iþlemlerinde avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Yüksek karbonlu tip bilya kullanýlmasý sürekli sistemlerde baþarýlý olmakla beraber bilya sarfiyatý, iþçilik, iþlem süresi v.b hususlar ile

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

parça yüzey kalitesi arasýndaki dengeyi iyi irdelemek gereklidir. Püskürtülen bilye türbin kanatlarýndan geçerken belli bir kinetik enerji kazanýr. E = ½ mv² E = Bilya enerjisi kütlesi v = Bilyanýn hýzý

m = Bilyanýn

M= Vk . ( yoðunluk ) = 4/3 r³ E = ½ .4/3 . r³. .v² Temizlenecek malzemeye aktarýlacak enerji formulu incelenirse yarýçapýn küpü ve hýzýn karesi ile doðru orantýlý olarak arttýðý görülür. Granül yarýçapý 2 kat artarsa aktarýlan enerji 8 kat artar. Bilya kinetik enerjisi temizleme operasyonu boyunca sürekli harcanýr. Ýdeal olaný enerjinin büyük kýsmýnýn temizlenecek parça yüzeyinde olmasýdýr. Çelik bilya türbinden ortalama olarak 75- 85 m/sn hýzla fýrlatýlýr. Fýrlatýlan bilyanýn parça üzerinde istenilen etkiyi yapmasý tane iriliðine / tane daðýlýmýna / bilya fýrlatma hýzýna / türbin ayarýna / bilya malzemesine baðlýdýr. Componenta firmasý düþük karbonlu bilya

Hasan ATAÞ - Componenta A.Þ

KUMLAMA

kullanmaktadýr. Kullandýðýmýz bilya makinada yapýlan iþleme yönelik olarak S-330 ve S-780 arasýnda farklýlýklar göstermektedir. Her iþlem çeþidi için bilya karýþýmýný elek analiz yöntemi ile ayarlamaya çalýþýyoruz. Çelik Granül firmasý ile yapýlan uzun deneme ve tecrübeler ile geliþtirdiðimiz elek analiz çalýþmasý ile pratik bilya ilavesi metodlarý geliþtirdik. Makinalara periyodik bilya ilavesi ile bilya karýþýmýnýn istenilen düzeyde tutulmasý döküm parçalarýn temizlenmesinde önemlidir. Componenta olarak kumlu parçalarýn temizlenmesinde S-550 elek analizi grafiðini ve ikinci temizlemelerde (taþlanan yüzeylerin giderilmesi) S-330 karýþýmlý grafiði kullanýyoruz. Kullanýlan grafikler tuzun denemeler sonucu ve tecrübe ile çelik granül firmasý ile Þekil 1. Bilya geliþtirilmiþtir. fýrlatma grubu Kullanýlan aþýndýrýcýnýn parça üzerinde kum kaldýrma iþlemini yapmasý için elek analizi ve ilave yöntemi oldukça önemlidir.

BLASTING

tamburlu makina tipine göre ayrý hazýrlamak gerekir) bilyalama iþlemi yapýlan parça boyutlarýna göre hazýrlanan bir sýçýn türbin karþýsýndan 30 saniye süre ile bilya bombardýmanýna tutulmasý ve saç üzerinde meydana gelen izlerin birleþtirilmesi ile istediðimiz bilya vurma (hot spot) bölgelerinin tayini yapýlýr. Türbinler üzerindeki açýlarý gösteren parçalarýn günlük ve vardiyalýk olarak kontrol edilmesi gereklidir. Türbin üzerindeki kovan (impeller cage) parçasýnýn sabitleme sisteminin iyi olmasý gerekir. Kovan dediðimiz bilyanýn daðýtýcý yardýmýyla püskürtülmesini saðlayan ve türbin açýsýný ayarlayan parçanýn çalýþma esnasýnda hareket ederek dönmesini engelleyecek yöntemler geliþtirmek gerekyor. Bu çalýþmanýn bir kaç yöntemi mevcut bunlarý uygulayarak tesbit edilen açýnýn istediðiniz þekilde kalmasýný saðlayabilirsiniz. En basit uygulama olarak kovan açýklýðý ile püskürtme açýsý arasýnda

2- Türbin ayarlarý Bilya püskürtmek için kullandýðýmýz türbin açýlarýnýn kontrolu ve ayarlarý temizleme etkinliði ve kullanýlan aþýnma parçalarýnýn ömürleri açýsýndan önem arzetmektedir. Türbin ayarlarý makina içerisinde (askýlý veya Þekil 2. türbin paleti konumunun aþýnmaya etkisi 1/4 Lead

No Lead

Fig. 1

initial wear

impeller

Control case

50 derecelik bir açý mevcuttur. Bu pratik uygulama türbinin dönme yönüne göre ve hot spot bölgesine göre deðiþiklik arzeder.

Blade Face

impeller

Fig. 2

impeller

Þekil 3. Türbin paleti savurucu grubu

Türbin açýsýna detaylý bakmadan üzerindeki ayar derecesine veya sayýsýna bakarak türbinin hangi bölgeye vurduðunu anlayabilirsiniz.bu çalýþma pratikte çok faydalý olmaktadýr. Kovan açýsýnýn yalnýþ olmasý aþýnma parçalarýnýn çabuk aþýnmasýna ve sarfiyatýn artmasýna sebep olurken temizleme etkinliðininde istenilen seviyede olmasýný engeller. Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KUMLAMA

Pratik olarak 3 türbin paleti deðiþtiðinde kovan ve daðýtýcýnýn deðiþmesi uygun olacaktýr. Kovan açýklýðýndaki aþýnma ve daðýtýcý aralýklarýndaki aþýnmalarýnýn periyodik kontrollerde operatörler tarafýndan kontrol edilmesi gereklidir.

BLASTING

türbinin sað ve sol türbin olmasýna göre sað ve sol daðýtýcý tipleri mevcuttur. Ayrýca daðýtýcý long ve short diye 2 çeþite ayrýlmaktadýr. Belli bir mesafeden bilya vurduðunuzda (30"mesafede) bilyanýn etki gösterdiði mesafe long veya short tip kullanýlmasýna göre deðiþiklik gösterir. Short (S) mesafesinde A mesafesi 30" long (L) de ise 36" olarak gerçekleþir. Bu tamamen kullanýcýnýn temizleme etkinliði ve makinasýnýn özelliklerine göre deðiþecek bir uygulamadýr.

Þekil 4. bilya fýrlatma mesafesi tayini

Kovan veya kontrol kafesi bilya sevk aralýðýndaki aþýnma ½" (bazý türbinlerde ¼") aþarsa bilya vuruþ bölgesindeki farklýlýk parça temizliði üzerinde etkisini arttýrmaya baþlar. Kovan veya kontrol kafesi sað ve sol olmak üzere iki çeþittir. Sol ve sað türbinlerde kullanýlan tipleri mevcuttur ve aralarýnda (bilya sevk penceresi) 19º farklýlýk vardýr. Mutlaka takmak zorunda kalýnýrsa sol kovan yerine sað kovan taktýðýnýzda türbin açýsýný da buna göre geçici olarak ayarlamak zorundasýnýz. Ayný þekilde daðýtýcý (impeller) kullanýmýnda da

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Tüm bunlarý dikkate aldýðýnýzda eðer türbinlerin sað ve sol olarak 2 çeþidini kullanýyorsanýz, türbinlere takýlan aþýnma parçalarýnýn tiplerine dikkat edilmeli ve bunlarýn doðru takýlmasýný garanti altýna alýnmasý için önleyici bakým ve hatasýzlaþtýrma metodlarý geliþtirmelisiniz. Yalnýþ malzeme kullandýðýnýzda daðýtýcý ve kovaný yalnýþ taktýðýnzda türbin paletleri üzerine gelen bilyanýn palet üzerine savrularak aþýnmasýna neden olacak ve deformasyonu kolaylaþtýracaksýnýz. Bu durumda palet ömrü ve belkide daha önemlisi palet deðiþimi için üretimin durmasýna neden olacaksýnýz. Üretim kaybý duruþ süresine göre buradaki operatörlerinde boþta çalýþma zamanýný gösterdiðinden aþýnma parçalarýnýndaki basit uygulama pratiklerinin ne denli önemli olduðunu gözler önüne sermektedir. Componenta firmasýnda uzun zamandýr uygulanmakta olan T.P.M. uygulamalarý ile yapýlan çalýþmalar bilyalý temizleme ve verimlilik konusunda T.P.M. ödülü alma aþamasýna gelen firmamýzda oldukça baþarýlý sonuçlar vermiþtir.

KAPLAMA

COATING

REACH Nedir? What s REACH? Yusuf Kenan Yýldýrým

kapsamýndaki düzenlemelerin kimya ilindiði üzere, 18 Aralýk 2006 tarihinde sektörümüzün tüm üretim faaliyetlerinde Avrupa Parlamentosu tarafýndan kabul uygulanmasý zorunlu hale gelecektir. edilen ve 1 Haziran 2007'de yürürlüðe giren REACH Tüzüðü (Registration, Evaluation and Mevcut Durum ve Muhtemel Önemli Sorunlar: Authorisation of Chemicals / Kimyasallarýn Kaydý, REACH düzenlemesi 1 Haziran 2007 tarihinden Deðerlendirilmesi ve Ýzni) (REACH Tüzüðü itibaren yürürlüðe girmiþtir. Ancak 1 Haziran Regulation (EC) 1907/2006 concerning REACH 2007'den 1 Haziran 2008'e kadarki süreçte resmi AB Resmi Gazetesi'nin 30 Aralýk 2006 tarih ve olarak gerçekleþtirilmesi gereken bir yükümlülük L396 sayýlý nüshasýnda yayýmlanmýþtýr). Söz konusu bulunmamaktadýr. Fiili ilk resmi uygulama 1 tüzüðe göre, AB üye ülkelerinde faaliyet gösteren Haziran 2008 - 1 Aralýk 2008 tarihleri arasýnda ve yýlda bir tondan fazla kimyasal madde üreten gerçekleþtirilecek olan "ön kayýt"týr. Bilindiði üzere, veya ithal eden firmalarýn, söz konusu kimyasal REACH kapsamýnda kimyasallarýn kayýt edilmesi maddeleri, AB örgütlenmesi içinde yer alan Avrupa süreci 2018 yýlýna kadar Kimyasallar Ajansý devam edecektir. Ön kayýt yönetimindeki merkezi bir veri yapýlmasý yoluyla, 2018 yýlýna tabanýna kaydettirmeleri REACH in Amacý Nedir? kayýt yapýlmasý gereken gerekmektedir. Ýnsan saðlýðý ve çevrenin daha maddelerin AB pazarýna ürünlerin pazara sunulabilmesi üst düzeyden korunmasý satýþýna ara verilmeden için, ihtiyaç duyulmasý halinde, amaçlanmaktadýr. devam edilmesi mümkün çeþitli testlerin Kimyasal maddeler hakkýnda olacaktýr. gerçekleþtirilmesi ve söz daha fazla bilgiye sahip konusu Ajanstan izin alýnmasý olunacak ve bu bilgiler REACH sistemi, AB'de zorunlu bulunmaktadýr. toplumla paylaþýlacaktýr. üretilen ve AB'ye, AB üyesi Ýnsan saðlýðýnýn ve çevrenin korunmasýnýn hedeflendiði REACH tüzüðü, hem kimyasallardan kaynaklanan risklerin yönetiminde, hem üretilen kimyasal maddeler hakkýnda saðlýklý bilgilerin saðlanmasý konusunda, sanayiye büyük sorumluluklar ve yüksek maliyetler yüklemektedir. REACH Tüzüðünün, Türkiye'nin henüz AB'ye üye olmamasýndan dolayý, yurtiçi kimya üretimimize kýsa vadede doðrudan bir etkisi bulunmamaktadýr. Ancak ülkemizden AB'ye yapýlacak kimyevi madde ihracatýnda, ihracatçý firmalarýmýzýn REACH Tüzüðünün öngördüðü þartlarda üretim yapmalarý ve ürünlerini Avrupa Kimyasallar Ajansý'na kaydettirmeleri gerekmektedir. Diðer taraftan, AB'ye tam üye olmamýz durumunda, REACH

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

olmayan ülkelerden ithal edilen kimyasallarý düzenlemektedir. AB, bu süreçte sadece AB'de yerleþik özel /tüzel kiþileri muhatap kabul etmekte, AB dýþý üreticileri (nonEU manufacturer) ise doðrudan muhatap kabul etmemektedir. T ü r k i y e ' d e k i üretici/ihracatçý firmalar REACH sistemine göre "AB dýþý üretici" (non-EU manufacturer) kategorisindedir. Bu kategori çerçevesinde bulunan firmalarýmýzýn AB'ye doðrudan müracaatlarý mümkün olmamaktadýr. Firmalarýmýzýn AB'ye ihracat yapabilmeleri için iki alternatif mevcuttur. Birincisi , AB'de yerleþik bir ithalatçý, Türkiye'den ithalatýný yaptýðý maddeleri bizzat kendisi REACH sistemine kaydedecektir. Bu durumda ithalatçýnýn sorumluluðu herhangi bir AB'li üretici ile aynýdýr.

KAPLAMA

Ýthalatçý firmanýn Türk üretici/ihracatçý adýna kayýt dosyasýný hazýrlayýp Avrupa Kimyasallar Ajansý'na (AKA) sunmasý için gerekli tüm veriler (gizlilik derecesi ne olursa olsun) Türk firma tarafýndan ithalatçý firmaya verilecektir. Bu alternatifin önemli bir olumsuz yaný ithalatçýnýn maddeye / formülasyona iliþkin tüm bilgileri elde edebilmesidir. Diðer taraftan, ithalatçýlarýn kayýt iþlemini (kayýt ve bürokrasi sürecinin uzunluðuna baðlý olarak) kendi üzerlerine almak konusunda isteksiz davranmalarý söz konusu olabilir. Ýkinci alternatif ise Türk üretici/ihracatçýlarýnýn tek temsilci (only representative) atamalarýdýr. Tek temsilci AB'de yerleþik bir gerçek veya tüzel kiþi olabilir. Tek temsilci AKA'nýn ve sistem içerisinde yer alan diðer AB kurumlarýnýn tek muhatabý konumundadýr. AB kurumlarý Türk firmalarla REACH sürecine iliþkin resmi iliþki içerisinde bulunmayacaklardýr. Tek temsilci ihraç edilmek istenen maddeleri AKA'ya kaydettirecek ve REACH kapsamýnda tek sorumlu olacaktýr. Bu durumda ithalatçý firma alt kullanýcý (downstream user) konumunda olup, Kimyasal Güvenlik Deðerlendirmesi (KGD), Kimyasal Güvenlik Raporu (KGR), Maruziyet Senaryosu (MS), Güvenlik Bilgi Formu (GBF) vb. rapor, belge ve verileri, kendisi hazýrlamak yerine, tek temsilciden talep edecektir. Firmalarýmýzýn Dikkat Etmesi Gereken Hususlar ve Öneriler: Ön kayýt aþamasýnýn kaçýrýlmamasý gerekmektedir. 1 Haziran - 1 Aralýk 2008. Ön kayýt yaptýrýlan kimyasallar (substance) , 2018 yýlýna kadar devam edecek olan kayýt altýna alma ve izin verme sürecine iliþkin geçiþ süresinden faydalanabilecek ve AB pazarýna sunulabilecektir. Ön kayýt sürecinde kimyasal maddelerin ön kaydýnýn yaptýrýlmamasý, maddelerin AB pazarýna sürülebilmesi için tüm kayýt süreçlerinin tamamlanmasýný zorunlu kýlmakta ve 2018 yýlýna kadarki geçiþ sürecinden faydalanamama sonucu doðuracaktýr. En kýsa zamanda, firmanýzýn kullandýðý maddelerin bir envanteri çýkarýlmalýdýr. Söz konusu madde envanteri, firmalarýmýzýn ön kayýt ve kayýt dosyalarýnýn hazýrlanmasýnda firmalarýmýza kolaylýk saðlayacaktýr. Ayrýca firmalarýn REACH ile ilgili bir sorumlu personel atamalarý ve REACH'e iliþkin yükümlülük ve geliþmeleri yakýndan takip etmeleri gerekmektedir. REACH Hakkýnda Bilinmesi Gereken Önemli

COATING

REACH Ýçin Hazýrlanmaya Þimdi Baþlayýn! REACH mevzuatý hakkýnda, yeterli bilgi sahibi olun, yeni yönerge ve talimatlarý takip edin. Bir eþya ya da müstahzar içinde olsun veya olmasýn, firmanýzca üretimi ve/veya ihracatý yapýlan tüm kimyasal maddelerin envanter listesini hazýrlayýn. Her bir kimyasal maddenin halihazýrdaki ve gelecek yýllardaki ihracat tonajýný tespit edin. Kimyasal maddelere iliþkin CAS., EINECS. ve ELINICS. numaralarýný tespit edin. Her bir kimyasal madde için tehlike sýnýflandýrmasýný yapýn ve mevcut tehlike verilerini derleyin. Envanterinizdeki her bir kimyasal madde için hangi konumda olduðunuzu (ihracatçý, üretici-ihracatçý) belirleyin. Her bir madde için tedarikçilerinizi ve AB içindeki ithalatçýlarýnýzý listeleyin. Ön-Kayýt yaptýrmanýz gereken maddeleri tespit edin. Olasý maddeleri de listeye ekleyin. Kurumunuzda REACH den sorumlu, Ýngilizcesi yeterli, en az bir çalýþan atayýn ve RIP lere (REACH Implementation Projects) yönlendirin. ÖNEMLÝ: Sektörel iþbirliði yapýn. Sektörel kuruluþlar çatýsý altýnda ortak kimyasal madde envanteri oluþturun. CAS Numarasý: Chemical Abstracts Service Numarasý. EINECS Numarasý: (European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances) Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri numarasý. ELINICS Numarasý: (European List of Notified Chemical Substances) Avrupa Bildirilmiþ Kimyasal Maddeler Listesi numarasý. Hususlar Nelerdir? REACH Sisteminde Kayýt, Deðerlendirme, Ýzin ve Kýsýtlama olmak üzere 4 temel basamak vardýr; I. Kayýt (Registration): Avrupa Birliði (AB) üyesi ülkelere, yýlda bir ton veya daha fazla Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Avrupa Kimyasallar Ajansýnýn Kurulmasý

1 Haziran 1 Haziran 2007 2008

1 Aralýk 2008

Ön Kayýt (Faz Ýçi Maddeler Ýçin) 1 ton/yýl KMÜT 100 ton/yýl NNR50-53** 1000 ton/yýl maddeler için kayýt 100 ton/yýl

en son tarih olan 2018 yýlýna kadar devam edecektir (Son tarihler, maddenin tehlikeli bir kimyasal olup olmamasý ve pazara sürülen maddenin yýllýk tonajýna baðlý olarak 2010, 2013 ve 2018 yýllarý olarak belirlenmiþtir). Ön kayýt yapýlmasý yoluyla, REACH Sistemine kayýt edilmesi gereken maddelerin 2018 yýlýna kadar AB pazarýna satýþýna ara verilmeden devam edilmesi mümkün olacaktýr. Ön-kaydý yapýlmýþ olan maddelere iliþkin detaylý kayýt dosyalarý 2018 e kadar AKA ya sunulabilecek ve bu geçiþ periyodunda AB ye ihracatta herhangi bir duraksama yaþanmayacaktýr. II. Deðerlendirme (Evaluation): Kaydý yapýlmýþ tüm madde dosyalarý, kayýt yükümlülüklerine uygunluk yönüyle, Avrupa Kimyasallar Ajansý (AKA) tarafýndan deðerlendirmeye tabi tutulabilecektir. Ayrýca bazý kimyasallar, insan saðlýðý ve çevre üzerinde risk taþýmasý þüphesiyle Ajans tarafýndan deðerlendirmeye tabi tutulabilir. III. Ýzin (Authorisation): Týpký deðerlendirme aþamasýnda olduðu gibi, izin aþamasý da sadece bazý maddeleri kapsamaktadýr. Ýzin iþlevi, çok tehlikeli kimyasal maddelerin kanserojen maddeler veya doðada biriken maddeler gibi) kullaným veya pazara sürülmesi durumunda gündeme gelmektedir. Bir kimyasal madde Ýzne Tabi Maddeler listesinde yer alýrsa, söz konusu maddenin piyasaya sürülme aþamasýnda Ajans tan izin alýnmasý zorunludur. IV. Kýsýtlama (Restriction): Bazý kimyasal maddelerin AB pazarýnda kullanýlmasý ve/veya pazara sürülmesi, ECHA tarafýndan yapýlacak deðerlendirme sonucu kýsýtlanabilir veya tamamýyla yasaklanabilir.

31 Mayýs 2018

Ön-kayýt Nedir? REACH düzenlemesi 1 Haziran 2007 tarihinden itibaren yürürlüðe girmiþtir. Ancak 1 Haziran 2007 den 1 Haziran 2008 e kadarki süreçte fiili olarak gerçekleþtirilmesi gereken bir yükümlülük bulunmamaktadýr. Fiili ilk uygulama 1 Haziran 2008 - 1 Aralýk 2008 tarihleri arasýnda gerçekleþtirilecek olan ön kayýt týr. Firmalar EINECS de (Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri) listesinde yer alan kimyasal maddeleri (faz-içi maddeleri) ön-kayýt ettirerek geçiþ sürelerinden faydalanabilirler. Ön kayýt sürecinde, firmalarýmýzýn önümüzdeki yýllarda AB ye ihraç etmeyi planladýklarý tüm kimyasallarý AKA ya bildirmeleri gerekmektedir. REACH kapsamýnda kimyasallarýn kayýt edilmesi süreci

COATING

31 Mayýs 2013

kimyasal madde ihraç ediyorsanýz, ihraç ettiðiniz her bir madde baþýna ithalatçýnýz veya AB deki tek temsilciniz kanalýyla bir kayýt dosyasýnýn (dossier) Avrupa Kimyasallar Ajansý na (AKA) sunulmasý gerekmektedir. Kayýt iþleminin yerine getirilmemesi ürünlerinizin AB ye ihraç edilmesine engel olabilir. REACH yürürlüðe girdikten sonra, firmanýz halihazýrda AB pazarýnda satýþý olmayan yeni bir kimyasal maddeyi ihraç edecekse, öncelikle kayýt iþleminin yapýlmasý ve maddeye iliþkin kayýt dosyasýnýn AKA ya sunulmasý gerekmektedir. Yeni bir kimyasal madde ancak kayýt iþleminin yapýlmasý koþuluyla AB pazarýna verilebilecektir. Eðer AB ye ihraç edeceðiniz madde halihazýrda AB pazarýnda yer alan bir madde ise, önkayýt yapmýþ olmak þartý ile, 2018 yýlýna kadar devam edecek geçiþ periyotlarýndan faydalanabilirsiniz.

30 Kasým 2010

KAPLAMA

1 ton/yýl Yeni Kimyasallar

*Kansorejen, mutajen, üreme için Toksik Kanserojen, mutajen, üreme için Toksik **Sudaki organizmalar için çok Toksik, su ortamýnda uzun süreli olumsuz etkilere neden olabilir 42

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KAPLAMA

COATING

Termal Püskürtme Konferansý (ITSC 2008) Thermal Blasting Conference (ITSC 2008) Fevzi YILMAZ, Fatih ÜSTEL ve Özgür CEVHER Sakarya Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliði Bölümü fyilmaz@sakarya.edu.tr, ustel@sakarya.edu.tr, ocevher@sakarya.edu.tr

GÝRÝÞ: Uluslararasý termal püskürtme konferans ve fuarý (ITSC 2008) 2-4 Haziran 2008 tarihleri arasýnda Hollanda Maastricht þehrinde gerçekleþtirildi (MECC Maastricht Kongre Merkezi). Konferans ve fuar, DVS-Alman Kaynak Cemiyeti, DSM (TSS)-Termal Püskürtme Cemiyeti ve IIWUluslararasý Kaynak Enstitüsü ve Hollanda yerel enstitüleri tarafýndan desteklenmiþtir. ITSC 2008'de 41 teknik oturumda 32 ülkeden 220 sözlü sunuþ, 140 poster sunusu yapýlmýþtýr. Ülkemizden dördü üniversitemizden (Sakarya Üniv.) olmak üzere 10'a yakýn araþtýrmacý katýlmýþtýr. ITSC 2008 fuarýna ise 40 firma ürünleri ile katýlmýþlardýr. Fuar organizasyonu Alman Messe Essen GmbH gurubu tarafýndan gerçekleþtirildi[1].

sunumlar yapýlmýþtýr:

_ A. Gulec, A. Turk, O. Cevher, F. Ustel and F. Yilmaz, "Comparation of performance of TWEA sprayed zinc and zinc/aluminium 85/15 coatings for ductile iron pipe protection against corrosion (Düktil demir borularýn korozyona karþý korunmalarýnda TWEA çinko ve çinko/alüminyum 85/15 kaplamalarýn performanslarýnýn mukayesesi)", pp. 288-293 _ E. Altuncu and F. Ustel, "A comparison of sintering behavior and phase transformation characteristics between plasma sprayed commercial CSZ and conventional YSZ based TBCs (TBC'ler için plazma ile püskürtülmüþ ticari CSZ ve geleneksel YSZ kaplamalarýn sinterleme davranýþý ve faz dönüþüm karakteristikleri)", pp. 779-783 _ N. Toplan, F. Ustel, H. O.Toplan and G. Erdogan, "Mullitezircon thermal barrier coating production by plasma spraying process (plazma püskürtme prosesi ile üretilen mullit-zirkon termal bariyer kaplamalar)", pp. 1013-1016 _ O. Cevher, A. Gulec, A. Turk, F. Ustel and F. Yilmaz, "Study on corrosion resistance behaviors of Zn, Al, Zn/Al 85/15 coatings produced by twin arc spray technique on steel (çelik üzerine ikiz ark sprey tekniði ile üretilen Zn, Al, Zn/Al 85/15 kaplamalarýn korozyon direnci davranýþlarý üzerine çalýþma)", pp. 1156-1158

ITSC 2008 Konferans baþlýklarý ve önemli özel oturumlar: Otomotiv, Aþýnmadan korunma, Yeni ekipmanlar, _ A. Gulec, A. Turk, F. Ustel and F. Yilmaz, "The effect of Tozlar, teller,gazlar, Katý oksit yakýt hücresi, process parameters on the microstructure and mechanical Plazma püskürtme ve plazma transfer ark, Baský properties of arc sprayed Zn, Al, Zn/Al 85/15 coatings (ark ve kaðýt endüstrisi-sert krom kaplama yerine, Gaz püskürtmeli Zn, Al, Zn/Al 85/15 kaplamalarýn yapý ve mekanik türbinleri, Korozyondan korunma, Ark ve Lazer özelliklerine proses parametrelerinin etkisi)", pp. 1159-1164 Püskürtme, Demir esaslý malzemeler, Ýleri Vaka _ U. Saral, F. Ustel and N. Toplan, "Thermal cyclic behavior çalýþmalarý, Nanomalzemeler, Soðuk püskürtme, of plasma-sprayed YSZ/Al2O3 thermal barrier coatings HVOF ve alev püskürtme, Karakterizasyon, Ön ve (plazma püskürtmeli YSZ/Al2O3 termal bariyer kaplamalarýn termal çevrim davranýþý)", pp. 1436-1440 son iþlemler, Diagnoz ve sensörler, Biyomedikal kaplamalar, Polimerler, TERMAL SPREY PROSESÝNÝN ÞEMASI çevre dostu kaplamalar, tahribatsýz III Adýmlý Proses testler, Seramikler, Endüstri 1. Termal/Kinetik enerjinin üretimi 2. Enerji ile sprey malzemelerinin etkileþimi forumlarý. Yukarýda verilen daðýlmýþ ilgi alaný ve yönelim termal püskürtme teknolojisinin doðasýndan dolayýdýr. Püskürtme ve kaplama yapý/özelliði çok disiplinli bakýþ ve etkileþim harmonisine sahiptir. Þekil 1 termal püskürtme prosesini ve etki/ilgi boyutunu þematik olarak vermektedir. ITSC 2008 konferansýnda üniversitemiz öðretim elemanlarýnca aþaðýda verilen

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

3. Sprey malzemeleri ile altýlýðýn etkileþimi

PÜSKÜRTME HÜZMESÝ (Alev, plazma vb.)

TABANCA

Kompozisyon Hýz Dýþ ortamý/Çevre

Nozul geometrisi Güç Gaz akýþý Gaz kompozisyonu

MALZEME BESLEME

Partikül Boyut, Þekil veya Tel Çapý Besleme Hýzý Enjeksiyon Metodu ve Geometrisi Taþýyýcý Gaz, Akýþ ve Hýzý Kimyasal ve Fiziksel Özellikleri

Sýcaklýk Sprey mesafesi Türbülans Kaplama

Püskürtme/sprey hüzmesi ALTLIK/TABAN

Yüzey kirliliði Yüzey Profili Sýcaklýk Kimyasal ve Fiziksel Özellikler Tabancaya göre relatif hýz

KAPLAMA

artýþla insan gücünün bu sektöre yöneldiði de görülmektedir.

Geliþmeler: Yüzey iþlemleri teknolojileri (termal püskürtme, yüzey sertleþtirme, PVD vb.) sürekli geliþme halindedir.

Sürekli artan sayýda farklý þirketler fuara ve konferansa katýlmaktadýr. Bu, termal püskürtmenin saðlýklý geliþmesini ve yeni oyuncular ve sektörlerle iliþkisinin geniþlediðiniderinleþtiðini gösterir.

2,2

Yapý ticareti

2,4 2,2

Týp teknolojisi

2,1 2,3

Petrol endüstrisi

2,1

Havacýlýk

Plastik iþleme endüstrisi

2,4

2,2

Tekstil teknolojisi

2,3

Otomobil endüstrisi

Kimya endüstrisi

2,2 2,4

3,0

3,3

3,3 3,4

3,0

2,5 2,5 2,5

2,4

Makine takým imalatý

2,4 2,3

Pompa endüstrisi

Matbaa/kaðýt endüstrileri

Enerji teknolojisi

2,4

2,7

3,0

3,0 3,0

2,8

3,1 3,1 3,1

3,3

Termal püskürtme özel uygulamalar için butik teknoloji özelliði (Genellikle küçük iþletmelerde uzman guruplarla yapýlan iþlemler) taþýmaktadýr. Termal püskürtme sektörü, standart ürün ailesinden ev eþyasý üreten büyük þirket yapýlanmalarýndan çok farklýdýr. Toplamda yýllýk 10 milyar avro olarak düþünülen bu pazarýn sürdürülmesi ve büyütülmesi için artan uzman ihtiyacý, artan yeni temel bilimler ve uygulamalý Uluslararasý termal püskürtme konferans ve fuarýndan (ITSC 2008) yansýmalar bilimler aðýrlýklý Ar-Ge Poster alanýndan görüntüler (soldan saða: Yüksek lisans öðrencisi Garip ERDOÐAN, programlarýna ihtiyaç vardýr. Doç. Dr. Ahmet TÜRK, Prof. Dr. Fevzi YILMAZ, Bu programlara teknoloji aþýðý insanlarý almak, yöneltmek ve yönetmek çok yýl incelenirse, konferans bildirileri ve makaleler önemlidir [2]. yorumlanýrsa insanlarýn hala ayný þeyleri konuþtuklarý görülür. Bu, termal püskürtmenin Küresel termal püskürtme pazarý 100 yýllýk bir uzun dönem iþ ve kiþisel kariyeri beslediðini geçmiþe sahiptir. Küresel boyutta 30,000 kiþinin gösterir. Ýlave olarak yýllýk bazda %15-20 oranýnda püskürtme kaplamada çalýþtýðý bilinmektedir. Bu rakama havacýlýk sektörü, kaðýt ve matbaa sektörü çalýþanlarý dahil deðildir. Termal püskürtme pazarýnýn 1/3'ü Avrupa'dadýr ve bunun da üçte biri Almanya eksenlidir. Çok sayýda araþtýrma kuruluþlarý, bazý büyük boyut endüstri gruplarý ve küçük orta boy iþletmeler (KOBÝ-SME) ana oyunculardýr. Aparatlar fabrika mühendisliði

2,0

COATING

ITSC 2009 gelecek yýl Mayýs ayýnda ABD'nin görkemli þehri Las Vegas'ta gerçekleþtirilecektir.

"Termal püskürtme teknolojik limitine ulaþtý mý?" sorusu bugün akýllýca sorulmaktadýr. Son 5, 10

3,0

Yazýnýn ikinci bölümü sonraki sayýmýzda KOBÝ Büyük Endüstriler Araþtýrma Kurumlarý yayýnlanacaktýr. Ýkinci bölümde konuyla ilgili Yeni Þekil 2. Araþtýrma kurumu ve þirketlere sipariþ veren endüstriyel sektörler (1: bilgi yok, 5: çok Pazarlar ele alýnacaktýr. fazla) [4] Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KUMLAMA

BLASTING

Kitap Tanýtým-Book Publicity

Aþýnmaya Karþý Yüzey Mühendisliði Yöntemleri

Surface Engineering Methods Against Abrasion Yrd. Doç. Özkan Sarýkaya

u kitap; Makina Mühendisliði ve Malzeme ve Metalürji Mühendisliði bölümlerinde "Aþýnma", "Yüzey Mühendisliði", "Yüzey Modifikasyonlarý" ve "Kaplamalar" gibi deðiþik adlarla okutulan derslere, kaynak bir kitap olacaðý düþünülerek hazýrlanmýþtýr. Kitap, yüksek lisans ve doktora düzeyinde çalýþma yapacak olanlara ve bu konularla uðraþanlara bilimsel bir altyapý kazandýracak niteliðe de sahiptir. Kitabýn ilk bölümü Aþýnma Mekanizmalarýna, ikinci bölümü ise Yüzey Mühendisliði Yöntemlerine ayrýlmýþtýr. Her iki bölümde de bahsi geçen konular, kafalarda en az soruya yer býrakacak þekilde ve sade bir anlatýmla izah edilmeye çalýþýlmýþtýr. Yrd. Doç. Özkan Sarýkaya Kimdir? 1973 yýlýnda Ýstanbul'da doðdu. 1990 yýlýnda Ýstanbul Teknik Üniversitesi,

Kimya Metalürji Fakültesi, Malzeme ve Metalürji Mühendisliði Bölümü'nde baþlamýþ olduðu Lisans eðitimini 1996 yýlýnda tamamladý. Yine ayný yýl Sakarya Üniversitesi, Makina Mühendisliði Bölümü, Kaynak Bilim Dalýnda Yüksek Lisans Programýna baþladý.1997 yýlýnda yine Makina Mühendisliði Bölümü Makina Malzemesi ve imalat Teknolojisi Anabilim Dalýnda Araþtýrma Görevlisi olarak göreve baþladý.1998 yýlýnda Kaynak Bilim Dalýnda Doktora Programýna baþladý. 2004 yýlýnda Bilim Doktoru unvaný aldý. Evli ve bir çocuk babasý olan Özkan SARIKAYA halen Sakarya Üniversitesi'nde çalýþmalarýna devam etmektedir. Sipariþ: sarikaya@sakarya.edu.tr Yazar/author: Assist. Prof. Özkan Sarýkaya Ebat/size: 24cmx17cm Sayfa/page: 322 Dil/language: Türkçe/Turkish

ISO 8501-1:1988

Boyama ve Kaplama Öncesi Çelik Yüzeylerin Hazýrlanmasý Standardý Preparation of Steel Substrates Before Application of Paints and Related Products

oyama ve kaplama öncesi yüzey temizliðini deðerlendirmede herhangi bir ölçüm veya deðerlendirme aleti olmayýp, ISO 8501-1 standardýnda verilen resimlerle görsel kýyaslama yapýlmaktadýr. ISO Teknik Komitesi tarafýndan hazýrlanmýþ olan kitap; uluslararasý geçerliliði olan referans bir kitaptýr. Kitabýn temini için; 0212 549 39 50 no lu telefonu arayabilirsiniz. ISO (the International Organization for Standardization) is a worldwide federation of national standards bodies (ISO member bodies). The work of preparing International Standards is normally carried out through ISO

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

technical committees. Each member body interested in a subject for which a technical committee has been established has the right to be represented on that committee. International organizations, governmental and non-governmental, in liaison with ISO, also take part in the work. Draft International Standards adopted by the technical committees are circulated to the member bodies for approval before their acceptance as International Standards by the ISO Council. They are approved in accordance with ISO procedures requiring at least 75 % approval by the member bodies voting.

KUMLAMA

BLASTING

Yeni Nesil Kumlama Makinesi

New Generation Shot Blasting Machine Fikret Baþ / Huzur Makina

eknolojinin getirdiði yeniliklerin kullanýldýðý, kullanýcý güvenliðinin saðlandýðý, yeni tasarýmlarla verimin artýrýldýðý ve zamandan tasarruf edilen yeni nesil kumlama makineleri ile sektördeki makine kalitesinin daha da artacaðý görülmektedir. Huzur Makina nýn ürettiði ve Ankiros Fuarý nda ilk kez görücüye çýkacak olan yeni nesil kumlama makinesi barýndýrdýðý özelliklerle büyük ilgi çekmesi bekleniyor. Kullanýcý Güvenliði Makinede bulunan sensörler sayesinde; operatör kazaya sebeb olacak bir yerde bulunduðunda makine otomatik olarak durmakta ve muhtemel kazalarý önleyebilmektedir. Bu özelliði ile yeni nesil makineler; konunun sadece proses kýsmý deðil, iþçi güvenliði kýsmý da düþünülerek üretilmektedir.

aldýðý destek ve güvenle hýzla büyümüþ, sektörde kendini kanýtlamýþtýr. Türbin yedek parçalarýný, elevator kovalarýný, filtre sistemlerini de özel olarak tasarlayýp üretmekteyiz. Bu konuda tescillenmiþ çalýþmalarýmýz vardýr. Yeni tasarým Huzur kumlama makinalarý ile %20 nin üzerinde zaman ve enerji tasarrufu saðlandýðý test edilmiþtir.

Programlanabilir Yönetim Paneli Elektronik, programlanabilir, göstergeli yönetim paneli ile kolayca ve esnek çalýþma þartlarý oluþturulabiliyor. Bunun yanýnda makinede oluþacak herhangi bir arýzanýn nerede olduðunu da panel üzerindeki ekrandan görebiliyorsunuz. Böylece zamandan büyük bir tasarruf saðlanabiliyor. Otomatik Yükleme Boþaltma Geliþtirilmiþ otomatik yükleme boþaltma sistemi ile makineye malzemeler kolayca ve hýzlý bir þekilde yüklenip boþaltýlabilmektedir. Böylece zamandan tasarruf edilebilmektedir.

New generation shot blasting machines have worker safety, more efficienty, quickly loadingunloading, programmable control system, improving filter system.

Geliþtirilmiþ Filtre Sistemi Yeni filtre sistemi, daha uzun sürede daha az bakýma ihtiyaç duyan, otomatik þoklama yapabilen yeni filtre sistemleri ile iþçilik, yedek parça ve zamandan tasarruf edilebilmektedir.

Huzur Machine has been manufacturing shot blasting machines for many sectors since 1985. Huzur Machine has been exchanging experience to knowledge and new applications so he growed and proved him in sector.

Geliþtirilmiþ Türbin ve Motor Ayarlarý Yeni Tasarlanmýþ türbin dizaynlarý ile türbin verimi artýlýrmýþ, motor ayarlarý geliþtirilmiþtir. Böylece zamandan ve enerjiden tasarruf saðlanabilmektedir.

Huzur Machine achieved trust of customers by gives complete technical services and high quality shot blasting machines with new applications. %100 customer satisfaction is first aim in Huzur Machine.

Huzur Makina 1985 yýlýnda kurulan Huzur Makina, birçok alanda özel amaçlý makine imalatý ve montajýný yapmýþ, tecrübesini ve bilgi birikimini, müþterilerinden

Huzur Machine has been manufacturing turbine and turbine spare parts, elevators, filter systems with speacial design. You can save %20 time and energy with special design shot blasting machines. Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

SHOT PEENING

Bilyeli Dövülmüþ Ç 1020 Malzemede

Kalýcý Gerilmenin Katman Kaldýrma Yöntemi Ýle Ýncelenmesi

Investigation of Residual Stresses in Shot Peened AISI 1020 Steel by Layer Removal Technique Emrah DÜLEK*, Çetin KARATAÞ* ve Süleyman SARITAÞ** *Makine Eðitimi bölümü, Teknik Eðitim Fakültesi,Gazi Üniversitesi, Ankara, cetink@gazi.edu.tr ** Makine Müh. Böl., Müh. Fakültesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara, ssaritas@gazi.edu.tr ÖZET Bilyeli dövme, metal parçalarýn yüzeylerinde basma kalýcý gerilmeleri oluþturarak performanslarýný geliþtirmek için kullanýlan bir metottur. Bu çalýþmada bilyeli dövülmüþ Ç 1020 çelik numunedeki kalýcý gerilme deðerleri, elektro-kimyasal katman kaldýrma tekniði ve gerinim ölçerler kullanýlarak incelenmiþtir. Farklý þartlarda bilyeli dövülerek elde edilen çeþitli Almen

þiddetleri ile kalýcý gerilmeler arasýndaki iliþki araþtýrýlmýþtýr. Çelik malzemede hadde halinde ve tavlanmýþ halinde oluþan kalýcý gerilmeler karþýlaþtýrýlmýþtýr. Bilyeli dövme ile çelikte oluþturulan maksimum kalýcý gerilmelerin 276 MPa (basma) ile 363 MPa (basma) arasýnda deðiþtiði görülmüþtür.

ABSTRACT Shot peening is used for creation of compressive residual stresses on the surface layers of components and thus improving their performance. In this work, residual stresses in shot peened AISI 1020 steel were measured by using electrochemical layer removal technique and strain gauges. Relations between Almen intensities, obtained by shot peening under various conditions,

and residual stresses were investigated. Residual stresses in the steel in rolled and in annealed conditions were compared. Maximum residual stresses created in the steel by shot peening varied between 276 MPa (compression) ile 363 MPa (compression).

1. Giriþ Bilyeli dövme iþleminde; küçük, küresel ve sert bilyeler yüzeye kontrollü þartlarda fýrlatýlarak, yüzeyde plastik deformasyon oluþturulur. Bu iþlemde asýl hedeflenen plastik deformasyon ile basma kalýcý gerilmeli bir tabaka oluþturmaktýr. Bu tabaka sayesinde malzemenin yorulma ömründe dikkate deðer artýþlar elde edilebilmektedir.

Dövme þiddetinin artmasýyla, malzeme yüzeyinden daha derin bölgelerde basma kalýcý gerilme alanlarý oluþmakta, bilyenin malzeme yüzeyinde oluþturduðu çukurluk derinliði büyümektedir [3,4]. Bilye hýzý ve çapý arttýkça, dövme þiddetinin deðeri de artmakta ve malzeme yüzeyinden daha derin bölgelerde basma kalýcý gerilme alanlarý oluþmaktadýr [5,6]. Bilyenin malzeme ile olan temas yarýçapý küçüldükçe, malzeme yüzeyindeki basma kalýcý gerilmesinin deðerleri artmaktadýr [6]. Bilyeli dövme iþlemi, haddeleme iþlemine göre malzeme yüzeyinde daha yüksek basma kalýcý gerilme deðerleri oluþturmaktadýr [7]. Almen (dövme) þiddetinin artmasýyla, malzemenin yüzey pürüzlülük deðeri kötüleþmektedir [8].

Kalýcý gerilmeler, dýþ kuvvete baðlý olmayan ve bir parçada "hap solmuþ" gerilmeler þeklinde düþünülmektedir. Kalýcý gerilmeler mühendislik malzemelerinin yorulmalarýnda önemli rol oynar. Çünkü yorulma çatlaklarý genellikle yüzeyde baþlar. Yüzeyde oluþan basma gerilmeleri genellikle faydalýdýr. Çünkü basma gerilmeleri çatlak oluþumuna ve geliþimine engel olur Çekme gerilmeleri ise zararlýdýr, çünkü çekme gerilmeleri; yüzeyde çatlak oluþumuna ve geliþimine yardýmcý olur ve gerilmeli korozyon çatlamalarýna öncülük eder [1,2]. Bilyeli dövme iþlemi ile oluþturulan kalýcý basma gerilmeleri, malzeme bünyesindeki kalýcý çekme gerilmeleri ile dengelenerek yorulma ömrü üzerinde bazý etkiler meydana getirir. Bunlar:

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Anahtar Kelimeler: Kalýcý gerilme, katman kaldýrma tekniði, bilyeli dövme

Keywords: Residual stress, layer removal technique, shot peening

Bu çalýþmada farklý þiddetlerde bilyeli dövülmüþ olan Ç 1020 çelik numunelerdeki kalýcý gerilmeler elektrokimyasal iþleme ile katman kaldýrarak ve gerinim ölçerler kullanýlarak araþtýrýlmýþtýr. 2. Materyal ve Metot 2.1. Deney Numunelerinin Hazýrlanmasý Deney malzemesi olarak Ç 1020 çeliði kullanýlmýþtýr. Numuneler soðuk haddelenmiþ 8mm çaplý çelik bir

SHOT PEENING

milden Þekil 1'de gösterildiði ölçülerde CNC torna tezgahýnda iþlenmiþtir. Deney numunelerinin bir bölümü tavlanýp bilyeli dövülmüþ, diðer bir bölümü ise yalnýzca bilyeli dövme iþlemine tabi tutulmuþlardýr. Yürütülen çalýþmanýn yorulma ile ilgili kýsmý daha önce yayýnlanmýþtýr [9]. Bu çalýþmada ise, ayný yorulma numunelerinde Elektro Kimyasal Ýþleme (EKÝ) ve katman kaldýrma tekniði kullanýlarak kalýcý gerilmeler araþtýrýlmýþtýr. Çeliðin malzeme analizi

Çizelge 1 de verilmiþtir. Þekil 1 Yorulma deney numunesi

Element %

0,172 0,453 0,050 0,040 0,037 0,020 0,018

Çizelge 1. Ç 1020 çeliðin kimyasal bileþimi Bilyeli dövülmüþ numunelerin iþlem parametreleri Çizelge 2'de verilmiþtir. Kalýcý gerilmelerini ölçmek üzere dövülen numuneler 3 gruba ayrýlmýþtýr. Bu gruplar Þekil 2 de gösterilmiþtir. Deney numunelerinin EKÝ'ye tabi tutulacak kýsýmlarý açýkta kalacak þekilde, diðer yüzeylerine 3 kat klorovinil reçine sürülmüþtür. Reçine ile kaplama iþleminde, EKÝ ile oyulacak kýsým 2 mm geniþliðinde 180º yay oluþturmuþtur (Þekil 2).

Dövme þiddeti 0,23 mm A 0,26 mm A 0,43 mm A 0,46 mm A 0,48 mm A 0,53 mm A

Bilye tipi (çap, mm) S 170 (0,42) S 170 (0,42) S 460 (1,17) S 780 (1,98) S 550 (1,4) S 660 (1,68)

Hava Dövme basýncý süresi (s) (bar) 3.8 60 3.8 60 5.0 40 5.0 50 5.0 60 5.0 75

Çizelge 2. Bilyeli dövme iþlem parametreleri

Þekil 2. Reçine ile kaplanmýþ kalýcý gerilme ölçme numunesi

2.2. Kalýcý Gerilme Deney Seti Kalýcý gerilme ölçüm tekniklerinden olan Elektro Kimyasal Ýþleme (EKÝ) deney seti aþaðýdaki kýsýmlardan oluþmaktadýr. Elektro kimyasal kýsým: Cihazýn bu kýsmý, numuneden katmanlarýn elektro kimyasal olarak kaldýrýlmasýný gerçekleþtirmektedir. Mekanik kýsým: Cihazýn bu kýsmýnda numunenin cihaza tutturulmasý ve aþýndýrýlmasý sonucunda meydana gelen deformasyonun yaptýðý sehim deðerinin ölçecek, gerinim ölçerlerin yapýþtýrýlmýþ olduðu yaprak yaya iletilmesi iþlemi yapýlmaktadýr. Elektriksel kýsým: Bu kýsým mekanik olarak oluþturulan sehim deðerinin elektrik sinyallerine dönüþtürülmesini saðlamaktadýr. Kullanýlan bilgisayar donanýmý ve yazýlýmý: Sistemde DATATAKER DT 50 donanýmý, veri toplama amacýyla kullanýlmýþtýr. DT 50 cihazý için veri toplama ve bilgisayarda deðerlendirme iþlemi için ise Determinal programý kullanýlmýþtýr. Çalýþmada, DT 50 cihazýndan ve Determinal programýndan faydalanarak her birim zamana karþýlýk gelen sehim deðerlerinin verdiði voltaj deðiþimi ölçülmüþtür. Kalýcý gerilmeleri ölçülen numuneler Dövülmemiþ numuneler

Haddelenmiþ ve bilyeli dövülmüþ numuneler

Dövme þiddeti 10 A (0,26 mm A) 17 A (0,43 mm A) 21 A (0,53 mm A)

Tavlanmýþ ve bilyeli dövülmüþ numuneler Dövme þiddeti 9 A (0,23 mm A) 10 A (0,26 mm A) 17 A (0,43 mm A) 18 A (0,46 mm A) 19 A (0,48 mm A) 21 A (0,53 mm A)

Þekil 3 Kalýcý gerilmeleri ölçülen numune gruplarý 2.3. Deneylerin Yapýlýþý Deneye baþlanmadan önce numunelerin aþýndýrma yapýlmayacak kýsýmlarý reçine ile kaplandýktan sonra, numuneler iki ucundan manivela kollarýna tespit edilmiþtir. Daha sonra cihazýn mekanik kýsmýna sabit manivela kolu yardýmýyla numune baðlanmýþtýr. Numunenin diðer ucundaki serbest manivela koluna yaprak yay temas ettirilmiþtir. Bakýr katot ile numune arasýndaki mesafe 5 mm'ye getirilerek çalýþma boþluðu da ayarlanmýþ ve sistem deneye hazýr hale getirilmiþtir. Sistem hareketli kol vasýtasýyla numunenin yarýsý elektrolit (300 ml H2SO4, 700 ml H3PO4, 75 gr CrO3 Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

SHOT PEENING

karýþýmý) içerisine girene kadar aþaðýya doðru hareket ettirilip, DC güç kaynaðýndan 10 volt ve 1,5 amper'lik akým yoðunluðu sisteme gönderilerek deneye baþlanmýþtýr. Veriler birer dakikalýk aralýklarla alýnmýþtýr. Yani deformasyon deðerine karþýlýk gelen mV verileri bilgisayara birer dakika ara ile gelmiþtir. Numunelerden 0,26 mm tabaka kaldýrýlmýþtýr. Elde edilen mV deðerleri daha sonra Microsoft Excel programýna aktarýlarak, yüzeyden kaldýrýlan her bir tabaka için df/da türevi grafik yöntemle bulunmuþtur. Daha sonra da gerilmeaþýnma grafikleri oluþturulmuþtur.

-II-

Elektrik Motoru

DC Güç Kaynaðý

Yazýcý Bilgisayar Dijital Sinyal

A/D Dönüþtürücü Analog Sinyal Amplifikatör

Mv Sinyali Weston Köprüsü

-I-

4 1 5 2 3 6

3- Sonuç ve Tartýþma Deney düzeneðinin þematik resmi 3. 1. Haddelenmiþ ve Dövülmüþ 1. Taþýma plakasý, 2.Anot numue, 3.Kurþun Katot, 4.Gerinim ölçerli yaprak yay, 5.Serbest Numuneler manivela kol, 6.Elektrolit havuzu, 7.Daldýrma mekanizmasý, 8.Gövde, 9.Tabla, 10.Pompa, Soðuk haddelenmiþ ve dövülmüþ Ç 1020 11.Numune tutma kolu numunelerin deneyde ölçülmüþ kalýcý gerilme sonuçlarý Þekil 4'de verilmiþtir. Deney sonuçlarý oluþan basma gerilmesinin yüzeyden derinliðinin de incelenecek olursa, haddelemiþ numunelerin yüzeyinde azaldýðýný belirterek çekme dayanýmý 870-1000 MPa -130 MPa basma gerilmesi var iken bu numunelerin aralýðý için 0,26 mm dövme þiddeti ile numune maksimum basma gerilmesi deðeri -291 MPa yüzeyinden yaklaþýk 0,32 mm derinliðe kadar basma bulunmuþtur. Bilyeli dövülen numulerde ise yüzeyinde gerilmesinin devam ettiðini belirtmektedirler. Çalýþýlan oluþan en yüksek basma gerilmesi deðeri, 0,26 mm A Ç 1020 malzememizin çekme dayanýmý 634 MPa dir. þiddetinde yapýlan dövme sonucu -250 MPa iken, 0,26 mm A þiddetindeki dövme ile 0,26 mm derinliðe yüzeydeki en düþük basma gerilmesi, 0,53 mm A kadar basma kalýcý gerilmesi elde edilmiþtir. Çalýþmanýn þiddetinde yapýlan dövme sonucu -160 MPa uyum saðladýðý görülmektedir. bulunmuþtur. Ç 1020 malzemesinde maksimum basma Torres and Voorwald [10], Meguid et al [6], Guagliano gerilmesi deðeri, 0,43 mm A þiddetinde yapýlan dövme et al. [4], Wang et al. [3], dövme þiddetinin artmasý ile sonucu -343 MPa olarak bulunmuþtur. 0,26 mm A basma kalýcý gerilmelerin malzeme yüzeyinden daha þiddetinde dövülen numunede ise maksimum gerilme derinlere ulaþacaðý belirtilmektedir. Þekil 4'de -331 MPa bulunmuþtur. Dövme þiddeti arttýkça basma görüldüðü gibi çalýþmamýzda da dövme þiddeti gerilmesinin derinliðinin de arttýðý görülmektedir. artýrýldýkça maksimum kalýcý gerilmenin yüzeyden Þekil 4. Soðuk haddelenmiþ ve farklý dövme þiddetleri derinliði artmýþtýr ile dövülmüþ Ç 1020 malzemede oluþan gerilme Wang et al [3], yaptýklarý diðer bir çalýþmada daðýlýmlarý malzemenin akma dayanýmý bilindiði taktirde malzeme yüzeyindeki ve malzemenin maksimum noktasýndaki Wang et al. [3], çekme dayanýmý düþtükçe numunede basma kalýcý gerilme deðerinin, yaklaþýk olarak bulunabileceðini söyleyerek ampirik formülleri ortaya çýkarmýþlardýr. Wang ve diðerlerinin bulduðu ampirik formüle göre numunemizin yüzeyindeki basma gerilmesi deðerinin -270 MPa olmasý gerekirken, deneyde -300 MPa olarak bulunmuþtur. Torres and Voorwald [10], yaptýklarý çalýþmalarýnda numune yüzeyindeki en yüksek basma gerilmesi deðeri 0,21 mm A þiddetinde, en düþük basma gerilmesi deðeri ise 0,35 mm A þiddetindeki dövmelerde olduðunu, ancak dövme þiddetinin artmasý ile yüzeyden daha derin bölgelerde basma gerilmelerinin oluþtuðunu belirtmiþlerdir. Çalýþmamýzda yüzeydeki en yüksek basma gerilmesi deðeri 0,26 mm A þiddetinde

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

SHOT PEENING

yakalanmýþtýr. Bu þiddettin üzerindeki dövme þiddetlerinde yüzeydeki basma gerilmelerinin deðeri düþmüþtür.

-230 MPa olduðu, bunlarýn dövüldükten sonra -450 MPa deðerine kadar ulaþtýðý görülmüþtür. Çalýþmamýzda da dövülmemiþ (tavlanmýþ) numune yüzeylerindeki basma kalýcý gerilme deðerinin -84 MPa olduðu, tavlanýp 0,26 mm A þiddetinde dövülmüþ numune yüzeylerindeki kalýcý gerilme deðerinin -276 MPa deðerine ulaþtýðý Þekil 5'de görülmektedir.

3.2. Tavlanmýþ ve Dövülmüþ Numuneler Yapýlan bu çalýþmada ise tavlandýktan sonra farklý þiddetlerde bilyeli dövülmüþ olan Ç 1020 malzemedeki kalýcý gerilmeler incelenmiþtir. Tavlanmýþ ve dövülmüþ Tavlanýp bilyeli dövülen Ç 1020 numunelerin, haddelenip Ç 1020 numunelerin katman kaldýrma tekniði ile bilyeli dövülen numunelere göre yüzeylerindeki ve ölçülmüþ kalýcý gerilme deney sonuçlarý Þekil 5'de maksimum noktalarýndaki basma gerilmesi gösterilmiþtir. Deney sonucunda tavlanmýþ deðerlerindeki artýþ oranlarý Çizelge 3'de verilmiþtir. (dövülmemiþ) numunelerin yüzeylerindeki basma kalýcý gerilmelerin -84 MPa deðerinde olduðu görülmüþtür. Ayrýca yüzeyden derinliklere Dövme Yüzeydeki Artýþ Maksimum Artýþ Numune þiddeti gerilme gerilme inildikçe basma gerilme deðerleri azalmýþtýr. % % grubu (mm A) (MPa) (MPa) Tavlanmýþ-bilyeli dövülmüþ numunelerin, 10,4 4 -250 -331 haddelenmiþ-bilyeli dövülmüþ numunelere Haddelenip bilyeli döv. 0,26 göre, yüzeylerindeki ve maksimum Tavlanýp bilyeli döv. 0,26 4 -276 -344 10,4 noktalarýndaki basma gerilmesi deðerlerinin 13 -200 -343 6 arttýðý görülmüþtür. Haddelenmiþ-bilyeli Haddelenip bilyeli döv. 0,43 13 -226 -363 dövülmüþ numunelerde ve tavlanmýþ-bilyeli Tavlanýp bilyeli döv. 0,43 6 dövülmüþ numunelerde gerilme Haddelenip bilyeli döv. 0,53 9 -160 -271 22,5 daðýlýmlarýný veren grafikler (Þekil 4 ve 5) incelenecek olursa, her iki numune Tavlanýp bilyeli döv. -196 -295 22,5 9 0,53 grubunda da 0,26 mm A þiddetinde yapýlan dövme iþlemi, yüzeydeki en yüksek basma Çizelge 3. Tavlamanýn numunedeki basma gerilmesi deðerini vermiþtir. Yine her iki grup içinde gerilmelerine etkisi numunedeki maksimum basma gerilmesi deðeri 0,43 Literatür araþtýrmalarýnda [3,4,10] ve bizim mm A þiddetinde yapýlan dövme sonucu oluþmuþtur. çalýþmamýzda 0,2 ile 0,4 mm A aralýðýndaki þiddetin ve Bunun yaný sýra her iki numune grubunda da (bilyeli bu þiddetlere uygun bilya çaplarý ve hýzlarý ile yapýlan dövülmüþ ve tavlanmýþ-bilyeli dövülmüþ) dövme dövmelerin, numune yüzeyindeki basma kalýcý gerilme þiddetinin artmasýyla yüzeyden daha derinlerde basma deðerlerine, en iyi etkiyi verdiði anlaþýlmýþtýr. Yani gerilmeleri oluþmuþtur. Þekil 5 Tavlanmýþ ve farklý bilyeli dövme þiddetleri ile dövme þiddeti belli bir deðerin üzerine çýktýðýnda veya altýnda kaldýðýnda numune yüzeyinde istenen etkiyi gösterememektedir.

dövülmüþ Ç 1020 malzemede oluþan gerilme daðýlýmlarý Ochi et al. [11], yaptýklarý çalýþmada bilyeli dövülmüþ ve dövülmemiþ numunelerin kalýcý gerilmeleri karþýlaþtýrmýþlardýr. Bilyeli dövme iþleminde 0,6 mm çapýnda bilyalar kullanýlýrken, bilyeli dövme þiddeti 0,4 mm A seçilmiþtir. Çalýþma sonunda, dövülmemiþ numune yüzeylerindeki basma kalýcý gerilme deðerinin

3.3. Sonuç Bu çalýþmanýn sonunda aþaðýdaki belirtilen sonuçlara varýlmýþtýr. 1. Bilyeli dövme iþlemi malzemede basma gerilmesi oluþturmaktadýr 2. Avlanmýþ Ç 1020 malzemesinin yüzeyindeki basma kalýcý gerilmeleri -84 MPa dýr. 3. Avlanýp farklý þiddetlerde (0,23, 0,26, 0,43, 0,46 ve 0,53 mm A) bilyeli dövülmüþ Ç 1020 malzemesinin yüzeyindeki en yüksek basma kalýcý gerilme deðeri 276 MPa olup, 0,26 mm A þiddetindeki dövme sonucu elde edilmektedir. 4. Haddelenip farklý þiddetlerde (0,23, 0,26 ve 0,53 mm A) bilyeli dövülmüþ Ç 1020 malzemesinin yüzeyindeki en yüksek basma kalýcý gerilme deðeri -250 MPa olup, 0,26 mm A þiddetindeki dövme sonucu elde edilmektedir. 5. Ç 1020 malzemenin 0,26 mm A þiddetinde dövülmesi Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

SHOT PEENING

ile malzeme yüzeyindeki en yüksek basma gerilmesi deðeri elde edilmektedir. Bu þiddetin üzerindeki þiddetler yüzeydeki basma gerilmesi deðerlerini düþürmektedir. Malzemenin maksimum noktadaki en yüksek basma gerilmesi deðeri 0,43 mm A þiddetinde yakalanýrken bu þiddetin üzerindeki þiddetler de maksimum noktadaki basma gerilmesi deðerlerini düþürmektedir. 6. Tavlanýp bilyeli dövülen numunelerdeki basma gerilmesi deðerlerinin, haddelenip bilyeli dövülenlere göre daha yüksek olduðu görülmektedir. Bilyeli dövme öncesinde tavlama iþlemi malzemede basma gerilmesi oluþturmada olumlu etki yaratmaktadýr. 7. Ç 1020 numuneye uygulanan dövme þiddetlerinin arttýrýlmasý ile, yüzeyden daha derin bölgelerde basma gerilmeleri oluþmaktadýr. 8. Dövme þiddetini belirleyen bilya çaplarýnýn ve hýzlarýnýn gereðinden büyük seçilmesi durumunda dövme þiddetinden beklenen sonuç alýnamamaktadýr. Ýstenilen dövme þiddetine ulaþmada, bilya çapý ve hýzý arttýrýlmadan önce dövme süresi bir miktar daha arttýrýlmalýdýr. Kaynaklar 1. Kafkas, F., "Katman Kaldýrma Tekniðine Dayalý Olarak

Kalýcý Gerilmelerin Ölçülmesini Saðlayan Bilgisayarlý Ölçme Cihazýnýn Tasarýmý ve Ýmalatý", Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen bilimler Enstitüsü, Ankara, 2001. 2. Lu, J., Handbook of Measurement of Residual Stresses, Society For Experimental Mechanics, Prentice-Hall Inc., 342411, 1996.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

3. Wang, S., Li, Yongjun., Yao, M., Wang, R., "Compressive residual stress introduced by shot peening", Journal of Materials Processing Technology, Cilt 73, 64-73, 1998. 4. Guagliano, M., Riva, E., Guidetti, M., "Contact fatigue failure analysis of shot-peened gears", Engineering Failure Analysis, Cilt 9, 147-158 2002. 5. Guagliano, M., "Relating Almen intensity to residual stresses induced by shot peening: a numerical approach", Journal of Materials Processing Technology, Cilt 110, 277-286, 2001. 6. Meguid, S.A., Shagal, G., Stranart, J.C., Daly, J., "Threedimensional dynamic finite element analysis of shot-peening induced residual stresses", Finite Elements in Analysis and Design, Cilt 31, 179-191, 1999. 7. Altenberger, I., Scholtes, B., Martin, U., Oettel, H., "Cyclic deformation and near surface microstructures of shot peened or deep rolled austenitic stainless steel AISI 304, Materials Science and Engineering, Cilt A264, 1-16. 8. Wagner, L., 1999, Mechanical surface treatments on titanium, aluminum and magnesium alloys", Materials Science and Engineering, A263, 210-216, 1999. 9. Orman, Þ. ve Sarýtaþ, S., "Bilyalý Dövme Parametrelerinin 1020 Çeliðinin Yorulma Davranýþýna Etkileri", 9. Denizli Malzeme Sempozyumu, Pamukkale Üniversitesi, 8-10 Mayýs 2002, Denizli, 122-128. 10. Torres, M.A.S. and Voorwald, H.J.C., "An evaluation of shot peening, residual stress and stress relaxation on the fatigue life of AISI 4340 steel", International Journal of Fatigue, Cilt 24, No 8, 877-886, 2002 11. Ochi, Y., Masaki, K., Matsumura, T., Sekino, T., "Effect of shot-peening treatment on high cycle fatigue property of ductile cast iron", International Journal of Fatigue, Cilt 23, No 5, 441-448, 2001

KUMLAMA

BLASTING

Kumlama ile Titanyum Döküm Kalýplarýn Etkili Temizliði

Demoulding of Titanium Sand Castings With Shot Blasting Barbara Müller / Rösler Oberflächentechnik GmbH Habib Aykol / Delta Vibrasyon (Rösler Türkiye Temsilcisi)

ek raylý vinci olan ýsmarlama olarak üretilen bilyeli kumlama makinesi yüksek üretim esnekliði sunuyor

Yüksek üretim hacimleri ve kalite gereksinimleri Doncasters Settas'ý yeni kalýp sökme bilyeli kumlama sistemine yatýrým yapmaya yöneltti. Rösler Oberflächentechnik bu dökümhane uygulamasý için özellikle tasarlanmýþ ýsmarlama tek raylý kumlama sistemi için çok çeþitli, komplike titanyum hassas kum dökümü için müþteri spesifikasyonlarýný karþýlýyor. Makine yüksek esneklik, optimum aþýnma koruma, etkili kumlama aþýndýrýcý geri kazaným sistemi ve yüksek kum taþýma oraný. Bütün bu özellikler kalýp sökme maliyetini düþürmeye ve makinenin çalýþma ömrünü artýrmaya yardýmcý oldu.

Yeni kalýp temizleme sisteminde tüm kalýpta dökümde herhangi bir hasar oluþturmadan ince ve kalýn kesitli bileþenlere kum yapýþmasýnýn hemen hemen yüzde 100'ünü alabilmektedir. 54

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Doncasters 1778 yýlýnda Sheffield, Ýngiltere'de kuruldu. Bugün grubun Ýngiltere, Avrupa, A.B.D., Çin, Meksika'da çeþitli sektörlerde alt kuruluþlarý var. Doncasters havacýlýk endüstrisi, endüstriyel gaz türbinleri üretimi, otomotiv endüstrisi (Formula 1 motor yarýþý, diðerlerinin arasýnda) ve petrokimya pazarý için hassas bileþenler ve donanýmlarýn lider üreticisi. Grup þekillendirilmesi ve biçimlendirilmesi zor olan metal ve alaþýmlarýn iþlenmesinde uzmanlaþmýþ durumda. Bu uzmanlaþma, titanyum ve çeþitli tipte titanyum alaþýmlarýný içeriyor. Belçikalý alt kuruluþ Doncasters Settas S.A. VAC ergitme fýrýný iþletiyor ve yüksek kalitede hassas kum ve hassas döküm üretmek için santrifüj döküm sistemiyle santrifüjlü döküm kullanýyor. Diðer taraftan müþteri Settas yöntemiyle verilen mükemmel mekanik özelliklerden (dövmede elde edilenlere benzer) ve þirketin çeþitli kalite sertifikalarýndan faydalanýyor.(ISO 9001, ISO 9100, Nadcap, ISO 14001, PED, ADWO, NORSOK M650R2). Formula 1'deki faaliyetlerinden dolayý Settas kompleks prototip bileþenlerini çok kýsa teslim zamanýnda geliþtirmeyi saðlayan hýzlý prototiplemede uzmanlaþtý. Titanyum hassas dökümleri 120kg (265 Ibs) aðýrlýðýna kadar ve kum dökümü 400kg (882 Ibs) aðýrlýðýn kadar olabilir. Kalýp Sökme için Bilyeli Kumlamanýn Kullanýmý Düþük Maliyetle Yüksek Kalite Saðlýyor Doncasters Settas tarafýndan üretilen hassas ve doðru kum döküm yüksek kalite ve hassaslýkta olmalýdýr. Kalite kalýp sökme bilyeli kumlama prosesiyle elde edilemez. Ayný zamanda bilyeli kumlama prosesi iyi fiyatlandýrýlmýþ olmalý. Daha yüksek üretim kapasitesi talebiyle beraber bu gereksinimler var olan bilyeli kumlama makineleriyle karþýlanamýyordu ve Doncasters Settas yeni bir sisteme yatýrým yaptý. Þirket çözüm için Hollanda'daki Rösler de dahil birçok imalatçýyla iletiþim kurdu. Doncasters Settas Yönetim Müdürü Axel Luckow yeni bilyeli kumlama ekipmaný

KUMLAMA

BLASTING

gereksinimini: "Yeni makine tüm kalýpta dökümde kum kalýplarý bilyeli kumlama haznesine tel herhangi bir hasar oluþturmadan ince ve kalýn sepetlerde taþýr. Sistem PLC çeþitli dökümler için kesitli bileþenlere kum yapýþmasýnýn hemen hemen birçok proses programlarý içerir. Üst çarktan yüzde 100'ünü baþlayarak kalýp sökme alabilmeliydi, tercihen Yeni kalýp temizleme sisteminde tüm kalýpta dökümde herhangi bir prosesi S390 çelik bilye yüksek verimlilik oraný hasar oluþturmadan ince ve kalýn kesitli bileþenlere kum yapýþmasýnýn ile belirlenen alanlara için bilyeli kumlama hemen hemen yüzde 100'ünü alabilmektedir. kumlama yaparak tek zamanýnda. Bundan çarklarla gerçekleþir. baþka biz yeni Bu proses 4 veya 5 sistemden yedek dakika sürer. Kumlama kapasite saðlamasýný prosesi süresince istedik. Diðer bir önemli dökümler kumlama durum aþýnma parçasý çarklarý üzerinde maliyetlerinin döner. Bu tipteki kalýp azaltýlmasýnda yardýmcý sökümü elmanýn olan etkili aþýndýrýcý soyulmasýyla iyileþtirme sistemiydi." karþýlaþtýrýlabilir. Diðer diye açýklýyor. taraftan bu, parçalarýn hasar görmesini Dökümhanelerin engeller, kum kalýp Gereksinimleriyle kontrollü bir þekilde alýnýr ve titanyum Optimal Uyum bileþenlerinin sepetten düþmesi önlenir. Diðer Untermerzbach-makine imalatçýsý- mühendisleri taraftan kumlama aþýndýrýcýlarý ve kum sistemde tek raylý vinci olan bilyeli kumlama makinesinin aþýndýrýcý ve kumun etkili bir þekilde ayrýlmasýný konsept ve tasarýmýný hazýrladýlar, model RHBE garantiye almaya yardýmcý olacak sabit bir oranda 20/25. Axel Luckow'a neden Rösler'in çözümünü tutulur. Dökümler yüzde 80-90 oranýnda kumdan tercih ettikleri sorulduðunda: "Rösler'in çözümü bizleri ikna etti. Makine sadece yüksek esneklik saðlamýyor, ayný zamanda diðer þirketlerin önerdiði makinelere göre bizim gereksinimlerimize çok daha uygun." diyor. Bilyeli kumlama makinesinin kasasýnýn boyutlarý yaklaþýk olarak 2600 x 3000 x 2680 mm, [102 x 118 x 106 in], (geniþlik, yükseklik, boy) ve tamamý aþýnmaya dirençli manganez çelikten yapýlmýþ. Hava akýmýna maruz kalan alanlar aþýnmaya dayanýklýlýðý yüksek deðiþtirilebilir döküm astarý ile ilave olarak korunuyor. Bilyeli kumlama odasý dört adet 280mm [8 in] çapta Hurricane® H 28 tipte yüksek performanslý kumlama çarklarý ve her biri 15 kW güçte. Çarklar dikey olarak kumlama odasýnýn kenar duvarlarýna monte ediliyor. Bilyeli kumlama prosesinin 3 boyutlu canlandýrýlmýþ simülasyonu optimum yerleri ve eðim açýcýný belirlemede yardýmcý oldu. Her bir kumlama çarký PLC yoluyla kullanýlabiliyor ve böylece kumlama çarklarý her türlü istenen kombinasyonda kullanýlabilir. Bileþene Özel Programlanabilir Kumlama Prosesi Döküm prosesinden sonra ikili taþýma arabalarý ile Y-þekilli tek raylý vinç 3 tona kadar aðýrlýðý olan

Yeni kalýp temizleme sisteminde tüm kalýpta dökümde herhangi bir hasar oluþturmadan ince ve kalýn kesitli bileþenlere kum yapýþmasýnýn hemen hemen yüzde 100'ünü alabilmektedir. Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KUMLAMA

ayrýldýðýnda bütün kumlama çarklarý bileþenleri 5 ila 10 dakika kumlayacaktýr. Bu herhangi bir kalýntý kumun dökümdeki boþluklardan güvenli bir þekilde gitmesini garanti altýna alýr. Bilyeli kumlama prosesi sýrasýnda oluþan kum tozu sürekli çýkarýlýr. Bu yüksek kumlama

aþýndýrýcýlarýný da çekebilen bir hava akýmý hýzý gerektirir. Kumlama aþýndýrýcýlarýný tutmak için Rösler RHBE 20/25 düþme kutusu ile donatýlmýþtýr. Aþýndýrýcý Kum Karýþýmýnýn Toz Tutucu ile Baðlantýlý Kapsüllü Titreþimli Besleyici ile Taþýnmasý Doncasters Settas'a verilen RHBE 20/25 bilyeli kumlama makinesi kumlama aþýndýrýcý/kumu karýþýmýný geri döndürmek için kapalý düþük aþýnmalý titreþimli konveyör ile donatýldý. Burada sistemden kum yýðýný, kaba kirli parçacýklarý, döküm yolu ve besleyiciyi otomatik olarak ayýran ve deþarj eden ayýrma eleði de bulunuyor. Proses sýrasýnda oluþan kuvars tozlarý çoklu noktalardan çýkarýlýr- titreþimli konveyör, siloböylece çevreye herhangi bir toz kaçaðý olmaz. Çift filtreli toz tutucu havadaki toz partikülleri ortadan kaldýrýr ve temiz havayý çevreye tekrar sirküle eder. Optimum Aþýndýrýcý Ýyileþtirmesi Aþýnma ve Çalýþma Maliyetlerini Minimize Eder Büyük miktarda kumun güvenilir bir þekilde kumlama aþýndýrýcýlarýndan ayrýlmasýný garanti altýna almak için Doncasters Settas'daki tek ray

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

BLASTING

vinçli bilyeli kumlama makinesi çift yön tamburlu manyetik ayýrýcý ile donatýldý. Kumlama aþýndýrýcýsý/kum karýþýmýnýn ince filmi iki manyetik tambur üzerine yayýlýyor. Tambur içinde bulunan elektro-magnetlerin güçlü manyetik kuvveti ferritik kumlama aþýndýrýcýlarýný kumdan ayýrýr. Ayrýca

çift kademeli hava temizleme ayýrýcý mikro-hassas partikülleri aþýndýrýcýdan ayýrýr. Parçalarýn boþaltma/yükleme çevriminde karýþým bypass ayýrýcý ile temizlenir: Kumlama aþýndýrýcýsý depolama haznesinde bulunan özel vana kovalý besleyici vasýtasýyla manyetik ayýrýcýya sonra çift kademeli hava temizleme ayýrýcýya ve kumlama aþýndýrýcý haznesine beslenen ciddi miktarda kumlama aþýndýrýcýsýný tahliye eder. Bu özel aþýndýrýcý geri dönüþüm sistemi sayesinde kumlama aþýndýrýcýsýnda sadece 1 dakikalýk kum kalýr ve hem aþýnma hem de operasyon maliyeti azalýr. Entegre geri besleme sistemi alýnan kumu kum geri dönüþüm sistemine taþýr. Patlama Korumasý Olmadan Toz Ýþlemi Genelde kumlama aþýndýrýcýsý/kumu karýþýmý iþlemi oluþturulduðunda olan titanyum parçalarýn bilyeli kumlamasýnýn, alüminyum ve magnezyum parçalarýn prosesinde olduðu gibi ayný patlama koruma ölçümüne gereksinimi vardýr. Rösler Doncasters Settas'da kalýp sökme bilyeli kumlama prosesi sýrasýnda oluþan tozun patlamasýz olduðunu gösteren toz analizi yaptý. Analiz Belçikalý dökümhaneyi ek yatýrým yapmaktan kurtardý.

KUMLAMA

BLASTING

Pratik Uygulama Örnekleri

Bir Fason Ýþlemcinin Yeni "Yüzey-Hazýrlama" Tekniðine Yatýrýmý - 2 Flexible Surface Preperation with Sweep Blasting Facility M. Bahattin ÞENKÖK - Gen. Md. - SüYüTek Ltd. Þti. - Süper Yüzey Teknik Teknolojileri - (TR) Ulf KAPITZA - Marketing ve Servis Md. - AGTOS Gesellschaft für Oberflaechensysteme mbH - (D)

akinenin tasarýmýnda, AGTOS Þirketiyle (iþleve göre özel kumlama makinesi üreticisi), müþteri arasýnda yoðun bir fikir alýþ veriþi ve diyalog sürdürülmüþtür. Baþarýnýn sýrlarýndan birisi budur. Çünkü, makine üreticisine aktarýlmasý gereken özel þart ve deneyimlerini sadece müþterinin kendisi bilebilir. Böylelikle, her iki tarafýn bilgi sinerjisiyle, müþterinin özel istem ve þartlarýna göre optime edilmiþ bir makine ortaya çýkmýþtýr. Ýþlenecek parçalar, iþletmenin içerisindeki kendi transport sistemiyle, makinenin aðýz savaðýna kadar gelir ve aský sistemine asýlýr. Makine çeþitli iþler için en modern kumanda-kontrol (PLC/SPS) sistemine sahiptir. Bu baðlamda tam otomatik, kademesiz olarak ayarlanabilir. Bir yandan transfer sistemi, parçalarý alarak otomatik olarak makineye sürer. Parçanýn sürüþ, geçiþ hýzý, þalter dolabýndan ayarlanýr ve gene oradaki bir dijital göstergede (display) [m/saniye] biriminde gösterilir. Makinenin ekonomik olarak çalýþabilmesi için, içinde bulunan bir sensor perdesini geçen parçalarýn yaratacaðý impuls, türbinlere gidecek aþýndýrýcý akýþýnýn açýlmasýný saðlar. Savak bölgesi giriþinde olan sensör perdesi, ayný zamanda makinenin aþýnmasý, yani ömrü açýsýndan da çok önemlidir. Böylelikle, aþýnma parçalarý ve bakýmonarým gibi olasý iþletme masraflarý minimize edilmiþtir. Parçalarýn çok çeþitli ve girift yüzey geometrileri, önceden göz önüne alýnmýþ, türbinlerin konumlarýda ona göre hesaplanmýþ ve tasarýmlanmýþtýr. Çeþitli açýlarda ve eðimlerde konuþlandýrýlmýþ türbinlerle ulaþýlan netice de memnuniyet vericiden öte, mükemmeldir. Parçalarýn her türlü girift yüzeyi de böylelikle, mükemmelce kumlanabilmektedir. Bu baðlamda, AGTOS-Yüksek-Performans-Türbinlerinin

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

(AGTOS-High-Performance-Turbine/AGTOSHoch-Performans-Turbine) özelliklerinden olan, daha uzun, daha geniþ ve homojen kumlamabölgesinin (Hot-Spot), bu mükemmel sonucun saðlanmasýnda önemli bir payý vardýr. Ayný þekilde, türbin motorlarýnýn þalter dolabýndan ayarlanabilir devir sayýlarý, deðiþen parça geometrisi, cinsi, farklý programlarýn uygulanabilmesi vs. gibi parametrelere rahatlýkla uyum saðlayabilmeye yardýmcý olmakta ve neticeyi doðrudan etkilemektedýr. AGTOS-YüksekPerformans-Türbinleri, uzun ömür, dayanýklýlýk, kolay bakým, aþýnma parçalarýnýn çok çabuk ve kolaylýkla deðiþtirilebilmesi gibi kriterler göz önüne alýnarak tasarýmlanmýþtýr. Yaygýn olarak kullanýlan, çift diskli benzerlerine karþýlýk, daha basit yapýlýdýrlar, bünyelerinde daha azsayýda aþýnma parçasý olduðundan, bakým, bakým-onarým masraflarýndan, yani iþletme-masraflarýndan da tasarruf edilebilmesine katkýda bulunurlar. Ayný güç (Amper) çekiminde, %20 daha fazla aþýndýrýcý savurarak, daha hýzlý bir sürüþ güvenliði de saðlayarak, iþletme-masraflarýnýn minimize edilebilmesine katký saðlarlar. Kumlama prosesinde oluþan tozlar (bunlar çinko gibi hafif metallerden oluþtuðunda patlayýcý, yanýcý ve kýsmen zehirlidirler), çok güçlü bir aspirasyon sistemi tarafýndan emilerek, özel AGTOS-YüksekPerformans-Filtre ünitesine gönderilerek, en güvenli þekilde tutulurlar. Bu tip filtre üniteleri yaþ veya kuru tip olabilir. Kuru tipleri, özel ExProof versiyonlar olup, kývýlcým tutma, tanýma ve özel CO2 söndürme sistemleriyle donatýlmýþlardýr. Filtre ünitesinde klasik sistemlerde olduðu gibi, bir siklon ayrýþtýrýcý yoktur, dolayýsýyla yerden oldukça tasarruf saðlanmýþtýr. Kaba tozlar, birinci filtre kademesi olan, "Çarpma-Seperatöründe" (Impact seperator/Prallkasten) tutulup, ayrýþtýrýlarak, altta konuþlandýrýlmýþ bir BigBag denen, özel toz çuvalýnda birikirler. Kaba

KUMLAMA

parçalardan ayrýþtýrýlmýþ atýk hava, filtre kartuþlarýnýn (ikinci filtre kademesi) olduðu hazneye geçer ve orada da daha ince olan tozlar, kartuþ filtreler tarafýndan tutulurlar. Tozlar, kartuþ filtrelerin geometrik þekli, malzemesi ve daha bir dizi özellikleri sayesinde, mükemmel þekilde tutulurlar. Kartuþ filtreler, belirli periyotlarda otomatik olarak verilen hava darbeleriyle (Jet Puls/Luftdruckstösse), düzenli bir þekilde yüzeylerinde tutulan tozlardan kurtularak, temizlenirler. Dökülen tozlar, bir huni düzenek tarafýndan, doðrudan altta bulunan bir bidon veya bigbag'te toplanýr. Bu þekilde temizlenmiþ atýk hava, þu an geçerli olan standartlarýn öngördüðü 2mg/m3 düzeyinde artýk toz partikülleri ihtiva ettiði için, sorunsuzca hol dýþýna, dýþarýya açýk havaya gönderilebilirler. Filtre üzerindeki üçüncü bir filtre kademesiyse Polis-Filtrelerdir. Kartuþlu filtrelerden temizlenerek gelen atýk havanýn içerisindeki en ince tozlarý tutar. Böylelikle temizlenmiþ atýk hava, þu an geçerli olan standartlarýn öngördüðü 1mg/m3 düzeyinde artýk toz partikülleri ihtiva ettiði için, standartlara uygun þekilde, sorunsuzca hol içine verilebilir. Ancak uygulamasý aktarýlan tesiste, iþlenen parçalarýn çinkoyla kaplandýðý ve oluþan tozlarýn da çinko yüklü olduðu ve yan hollerde boyama iþlemlerinin de yapýldýðý düþünülerek, temizlenmiþ atýk havanýn hol içerisine verilmesi yerine dýþarýya verilmesi özellikle tercih edilmiþtir. Bu davranýþ, iþletmenin iþ þartlarý ve iþ hijyeni prensiplerinin oluþturduðu felsefesinin sonucudur. Filtre ünitesinin filtre kartuþlarý, çekmeceye benzer özel düzeneklerinden, çekilerek çýkarýlabilmekte ve çalýþaný kirletmeyen, en rahat çalýþma þartlarýnda, kolaylýkla deðiþtirilebilmektedir. Bu çözüm de AGTOS'a özgü, zaman ve iþletme

BLASTING

masraflarýndan tasarruf saðlayan, iþletmelere sunulan, bir baþka kolaylýk ve avantajdýr. Bu ve benzeri daha bir dizi özellik ve üstünlükler, 80 yýllýk Know-How ve deneyimi bünyesinde bulunduran, ancak sadece 6,5 yýldýr yeni bir isim ve markayla piyasaya çýkan AGTOS'u, kýsa sürede sadece branþýn yýldýzý yapmakla kalmamýþ, ayný zamanda bazý rakip markalarýn bile AGTOS komponentlerini kendi marka ve adlarý altýnda uygulamalarý, kullanmalarýna neden olmuþtur. Buna paralel; her türlü halen kullanýlmakta olan kumlama makinesi ve tesisi, AGTOS tarafýndan modernize edilmekte, yeni komponentlerle ve ör. Lojistik sistemlerle donatýlmaktadýr. Bir örnek verilecek olursa; bazý makine ve donanýmýnda, sadece lojistik sistem ve türbinlerin yenilenmesiyle %30 - %50 oranlarýnda verimlilik artýrýmý söz konusudur. (1):Sweep-Kumlama yerine; Hassas-kumlama, incekumlama, nazik-kumlama, zayýf veya hafif-kumlama gibi deyimler de kullanýlmaktadýr. Ancak "sweep blasting/sweep strahlen", ISO EN 12944 gibi standartlarda da kullanýlan deyimdir ve bizim de tekerleði yeniden keþfetmek istemediðimiz kesindir, o nedenle ismi standartta kullanýlan þekliyle býrakýlmýþtýr. Türbinli-Sweep-Kumlama makinelerinde; normal kumlama tekniðinde kullanýlan ayný veya benzeri aþýndýrýcýlar, tanýmlanmýþ bir mesafeden türbinler tarafýndan savrulurlar. Ancak bu tip makinelerde, türbinlerin devir sayýsý, iþleme, mesafeye, parçanýn þekline, çinko tabakanýn kalýnlýðýna ve aþýndýrýcýnýn istenen, tanýmlanmýþ kinetik enerji düzeyine göre manuel/elle veya bir veri bankasýndan alýnarak, ayarlanmasý gereken özel makinelerdir. Piyasada hem sweep-kumlamasý, hem de normal kumlama iþlevini gören "multi fonksiyonel" özel makineler vardýr. Ancak bu tip makineler sadece sipariþ üzerine üretilmektedir. AGTOS özellikle bu tip makineleri sunan bir ana üreticidir.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Tarih / Date (16-19)/10/2008

Etkinlik / Event Name ANKIROS Uluslararasý Demir-Çelik ve Döküm Teknolojileri, Makina ve Ürünleri Ýhtisas Fuarý ANKIROS International Iron Steel & Foundry Technology, Machinery & Products Trade Fair www.ankiros.com

Yer / Location Ýstanbul, Türkiye Ýstanbul, Turkey

29/10/2008 02/11/2008

Automechanika - Otomobil Yan Sanayi Fuarý Automechanika - Automotive Parts and Service Suppliers www.automechanika.messefrankfurt.com

Shanghai, Çin Shanghai, China

30/10/2008 02/11/2008

Turkcoat Boya Kimyasallarý ve Üretim Teknolojileri Fuarý 2008 Ýstanbul, Türkiye Turkcoat Paint Chemicals and Production Technologies Fair 08 Ýstanbul, Turkey www.turkcoat.com

30/10/2008 02/11/2008

14. Uluslararasý Otomotiv ve Yan Sanayi Fuarý 2008 14. Automotive and Supply Industries Fair 2008 www.itf-otomotiv.com

Ýstanbul, Türkiye Istanbul, Turkey

(13-16)/11/2008

5. Uluslararasý Mermer, Doðal Taþ Ür. ve Teknolojileri Fuarý 5th International Marble, Natural Stone Pro. Tech. Fair www.naturalstoneturkey.com

Ýstanbul, Türkiye Istanbul, Turkey

(26-28)/11/2008

SFChina Boyama-Kaplama Fuarý SFChina Painting - Coating Fair www.sfchina.net

Guangzhou, Çin Guangzhou, China

(27-30)/11/2008

Endüstri Fuarý 2008 Industry Show 2008 www.endustrifuari.com

Ýstanbul, Türkiye Istanbul, Turkey

(26-27)/11/2008

MFN Shot Peening Semineri MFN Shot Peening Workshop www.mfn.li

Avignon, Fransa Avignon, France

(25-27)/11/2008

Avrupa Kaplama Kongresi 2008 Central European Coatings Congress 2008 www.coatings-group.com

Polonya Poland

(03-06)/12/2008

Euromold 2008 - Kalýp Teknolojileri Fuarý Euromold 2008 - Mold Technology Fair www.euromold.com

Frankfurt, Almanya Frankfurt, Germany

31/03/2009 05/04/2009

Tatef Uluslararasý Metal Ýþleme ve Teknolojileri Fuarý Tatef International Metal Working Technologies Exhibition www.tatef.com

Ýstanbul, Türkiye Istanbul, Turkey

31/03/2009 02/04/2009

Avrupa Kaplama Fuarý 2009 European Coatings Show 2009

Nürnberg, Almanya Nürnberg, Germany

(20-24)/05/2009

Hannover Messe 2009 Hannover Messe 2009 www.hannovermesse.de

Hannover, Almanya Hannover, Germany

* Etkinliklerle ilgili detaylý bilgiye www.yuzeyislem-kumlama.com adresinden ulaþabilirsiniz. * You can find details of activity at www.finishing-blasting.com

KUMLAMA

BLASTING

DMS Dökümhane Makinalarý DMS Foundry Equipments Oktay Kahraman / DMS Dökümhane Makinalarý

MS Ltd. Þti. 1981 yýlýnda Ýstanbul'da kurulmuþtur. DMS sektördeki faaliyetlerine dökümhane makinalarý imalatý ile baþlamýþtýr. Zaman içerisinde dökümhanenin kum sistemini imal etmeye baþlamýþtýr. Müþterilerinden gelen talepler doðrultusunda kumlama makinalarý imal etmeye baþlayan DMS müþterilerinin memnuniyetini kazanmýþtýr. DMS imalatlarýna Bandýrma bölgesinde 2000 metrekare arsa üzerinde kurulu olan 1200 metrekare kapalý alanda devam etmektedir. Yýllarýn vermiþ olduðu tecrübe ile Avrupalý rakiplerimizin ürünleri aratmayacak olan imalatlarýmýz ise; Kumlama Makinalarý; Askýlý kumlama makinasý, Havai konveyorlu kumlama makinasý, Tamburlu kumlama makinasý, Çelik tel kumlama makinasý, Sac ve profil kumlama makinasý, Tüp, Lpg ve otogaz tanký imalatçýlarý için dizayn edilmiþ sürekli ve askýlý kumlama makinasý, Boru dýþý kumlama makinasý, Boru içi kumlama makinasý, Tünel tipi kumlama makinasý Dökümhane Makinalarý; Kalýplama Makinasý (Sarsma / Basma), Derece bozma (Shake Out), Kum deðirmeni ve mikseri, Vibro elek, Manyetik seperatör, Derece bozma, pançý, Derece kapatma sistemleri, Kum taþýma, depolama, soðutma ve rejenarasyon sistemleri. Bu ürünlerin yaný sýra birçok yabancý ve yerli kumlama makinasýna adaptasyonlar, revizyonlar ve yedek parça servisleri yapýlmaktadýr. Kumlama Makinalarýnýn Kullanýldýðý Sektörler ve Alanlar Otomotiv sektörü; motor kapaklarý, akslar ve

genel motor / motor aksamlarýnýn kumlanmasý Dökümhane sektörü; dökümden çýkmýþ parçalarýn yüzeyindeki kumun geri dönüþümü ve temizlenmesi Çelik sektörü; yeni imal edilmiþ sac / sac ürünleri, çelik tel, çelik boru, çelik dövme gibi malzemelerin tufallarýnýn kýrýlmasý Ýnþaat sektörü; çelik konstriksyon yapý elemanlarýnýn boya v.b. Öncesi yapýlan temizliði Alüminyum sektörü; alüminyum anodlarýn, otomotiv parçalarýnýn ve ev gereçlerinin yüzey temizliði Uçak sektörü; shot peening yöntemi ile uçak parçalarýnýn geriliminin giderilip ömrünün uzatýlmasý DMS Ltd Þti was established in 1981 in Istanbul/Turkey. DMS has started its facilities with manufacturing foundry equipments and green sand preparation systems. Demands which come from customers forced DMS to manufacture shot blasting machines and now hundreds of DMS customers are satisfied with DMS shot blasting machines. Hook type shot blasting machine, continuous batch shot blasting machine, tumble type shot blasting machine, steel wire and bar descaling and shot blasting machine, sheet metal and profile shot blasting machine, gas bottle, lpg tank shot blasting machines, external pipe shot blasting machine, internal pipe shot blasting machine, tunnel type shot blasting machine, in addition to its own spare parts DMS also supply spare parts for European shot blasting machines. Foundry Equipments and Green Sand Preparation System; moulding machine (jolt and squeeze type), sand Muller and mixer, vibratory screen, mold manipulator punch, sand conveying cooling storing systems.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KAPLAMA

COATING

Nikel Kaplama* Nickel Coating Ferit Satýcýoðlu / Dede Kimya

Dolap Nikel Kaplama olap nikel kaplama çözeltileri, aský kaplama çözeltilerine göreceli olarak benzer; yine de, çok radikalce olmasa da çalýþma koþullarý ayrýlabilir. pH'ýn 4'ten yukarý tutulmasýnýn zorunlu olduðu durum olan çinko saðlamlaþtýrma durumu dýþýnda pH genellikle 4 deðerinin etrafýnda tutulur. Yine de, anot korozyonu, alt bir pH da daha iyidir, ve anot alaný, sýnýrlýdýr. Oksijen ve klorun serbest kalmasýndan kaçýnmak için anot alaný mümkün olduðu kadar geniþ olmalýdýr.

Sýcaklýk, dolap nikel için deðiþebilir. Bazý çözeltiler için 86-104 F, diðerleri için ise 104-140F. Yoðunluk da deðiþebilir. Tipik bir dolap için, yaklaþýk olarak 24-32 inç uzun ve 16 inç çapta;

yük; yük baþýna 1-1.5 A/dm2 deðerleri arasýndadýr. Göz önüne alýnacak diðer unsurlar ise, dolap yükü, yüzey alaný ve kaplama kalýnlýðýdýr. Dolap kaplamasý hususunda göz önünde bulundurulmasý gereken unsurlar þunlardýr: Dolapta serbestçe hareket etme yeteneðine sahip olmalýdýr; Yýkamayý ve durulamayý da

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

kapsayacak þekilde titizce yapýlacak yüzey hazýrlýðý gereklidir. Nikel Kaplamanýn Özellikleri Kalýnlýk: Korozyon direnci, çoðunlukla kaplamanýn kalýnlýðýna yakýndan baðlýdýr; yine de, kaplamanýn fonksiyonel gereksinimleri ayrýca önemlidir. Kaplamanýn kalýnlýðýný kararlaþtýrmak için genellikle en çok mikrometre okumalarý kullanýlýr. ASTM standardý B487, kaplanmýþ parçanýn karþý kýsýmýnýn metalografik tetkikinin temel alýndýðý, bir levha kalýnlýðý ölçme metodunu tanýmlar. Diðer ASTM testleri, ASTM B530 ve ASTM B504'ü kapsar. Sertlik: 1. veya 2. sýnýf parlatýcýlar, bir nikel kaplamanýn sertliðini artýrabilir. Islatýcý maddeler de sertliði artýrabilir. Watts banyosu, sulfamat veya fluoborat banyosunun sertliði 650 HV'ye (HV:Vickers Hardness) çýkabilir. Aðýr nikel banyolar, 250 ile 350 arasýnda sertlikli tabakalar üretirler. Sertlik, sadece ilave ajanlarýn bir sonucu deðildir, ayrýca kaplama banyosu kompozisyonundan, sýcaklýktan, yoðunluktan ve diðer çalýþma koþullarýndan etkilenir. Kaplanmýþ levhalarýn mikrosertliðini ölçen test ASTM B578'dir. Yumuþaklýk. Yumuþaklýk, iki ASTM testi prosedürü (B489 ve B490) kullanýlarak ölçülebilir. Yumuþaklýk ayný zamanda, gerilme-test makinesi ile de ölçülebilir; Yine de bu test spesifik olarak kaplanmýþ ince varaklarý ölçmek için kullanýlýr. kaplamanýn yüzeyini çizmez. Subjenin üzerinde yazýlý hacimler olmuþtur. Watts Banyosunun Bileþenleri Tipik bir Watts banyosu, nikel sulfat, nikel-klorür ve borik asit içerir. Bileþenlerin tipik bir daðýlýmý Tablo 1'de gösterilmiþtir. Tatmin edici nitelikteki kaplamanýn elde edilmesinde Watts formülasyonunun her bileþeni zorunlu bir rol oynar.

KAPLAMA

Nikel Sülfat: Banyo içerisindeki nikel iyonlarýnýn büyük bir kýsmý nikel sülfat tarafýndan saðlanýr. Geriye kalan küçük miktar ise nikel klorür tarafýndan karþýlanýr. Tavsiye edilen deðerler içerisinde çalýþýldýðý taktirde yüksek kalitede ve yanmanýn oluþmadýðý bir kaplama elde edilir. Düþük konsantreli banyolarda verimli çalýþabilmek için; düþük miktarlardaki nikel sülfat oranýna karþý yüksek oranlarda nikel klorür bulunmalýdýr. Düþük nikel sülfat miktarýnýn sonucunda banyo içerisindeki düþük nikel metali yüzünden katotun verimi azalacaktýr. Bunun sonucunda ise istenilen kaplama kalýnlýklarýný elde etmek için daha uzun süreler kaplama gerekecektir. Düþük nikel sülfat miktarýnýn diðer sonucu olarak ise; yüksek akým bölgelerinde oluþan pittingtir (karýncalanma, noktacýklanma, ele gelmeli). Banyonun deðerleri istenilen oranlara getirldiðinde bu poblemin ortadan kalkdýðý görülür. Bunun yaný sýra banyo içindeki nikel sülfat miktarýnýn fazlalýðýnda ise dumanlý bir kaplama görülür. Ýlave olarak banyo içerisindeki nikel miktarýnýn eksikliði yanma limitini düþürecek, fazlalýðý ise katkýlarýn (parlatýcýlar) verimini düþürecektir. Yüksek tuz konsantrelerinde çalýþmalarýn sonucunda seviyelenme özelliðinde azalmalar görülmektedir. Çalýþma tuz deðerleri ortalama olarak belirlenmiþtir. Kolay þekilli parçalarda, avaraj akým yoðunluklarýnda çalýþan banyolarda düþük nikel sulfat deðerlerinde çalýþýlabilinir. Bunun yanýsýra kompleks, zor parçalarda, yüksek amper yoðunluklarýnda çalýþýlmasý gerektiðinde yanma problemi görüldüðünde nikel sulfat deðeri arttýrýlmalýdýr. Nikel Klorür: Banyo içerisindeki nikel iyonlarýnýn balansýný saðlar. Nikel sülfata yardýmcý olarak nikel iyonlarýný tamamlar. Bunun yanýsýra, nikel klörür banyonun iletkenliðini, anot çözünürlüðünü, parlatýcýnýn harcanmasýna yardýmcý olacak kimyasallarýn çözünmelerini arttýrýr. Yüksek konsantrasyonlardaki çalýþmalardan

COATING

Nickel Plating Nickel is a silver-white metal generally used to enhance the value, utility, and lifespan of industrial equipment and components by protecting them from corrosion. Nickel is also commonly used in the chemical and food processing industries to prevent iron contamination. Because the properties of nickel can be controlled and varied over broad ranges, there are numerous applications for nickel plating, including ... Corrosion prevention, Controlling lubricity Controlling hardness, Magnetic properties, Controlling reflectivity, Controlling emissivity, Controlling absorptivity Electrolytic Nickel Electrolytic nickel is electroplated, and can be deposited soft or hard, dull or bright. Hardness can range from 150-500 Vickers. Appearance can range from a dull grey to an almost white, bright finish. Sulfamate nickel is deposited from a nickel sulfamate bath, and is the most widely used electrolytic nickel. It is often used as a final plating layer and also as an underplate for precious metals. Sulfamate nickel is a pure deposit that allows soldering and brazing during later assembly steps. It is normally a dull grey to dull silver color depending upon the finish of the plated part. Watts nickel is deposited from a nickel sulfate bath. Watts nickel normally yields a brighter finish than does sulfamate nickel since even the dull Watts bath contains a grain refiner to improve the deposit. Watts nickel may also be

Tablo I-Watts banyosunun tipik bileþenleri Bileþen

Parlak Nikel Kaplama

Yarý-Parlak Nikel Kaplama

Nikel Sulfat

(oz/gal) 20 - 40

(g/litre) 150-300

(oz/gal) 30 - 40

(g/litre) 225-300

Nikel Klorür

8 - 20

60 - 150

4-6

30 - 45

Borik Asit

5-7

37.5-52.5

5-7

37.5-52.5

Nikel sulfat miktarý NiSO4· 6H2O'den referans alýr. Nikel klorür miktarýnýn NiCl2· 6H2O'den referans almasý gibi Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

KAPLAMA

deposited as a semi-bright finish. Semi-bright Watts nickel achieves a brighter deposit because the bath contains organic and/or metallic brighteners. The brighteners in Watts baths levelize the deposit yielding a smoother surface than the underlying part. The semibright Watts deposit is easily polished to a high lustre; however, the brighteners may lead to problems with soldering and brazing, and this should be considered when selecting a finish for your application. A bright nickel bath contains a higher concentration of organic brighteners which have a levelizing effect on the deposit. Sulfurbased brighteners are normally used to achieve levelizing in the early deposits and a sulphurfree organic, such as formaldehyde, is used to achieve a fully bright deposit as the plating layer thickens. Organic brighteners yield a lustrous deposit; however, the negative effects on later assembly operations such as brazing and soldering should be considered. Black nickel is a decorative coating that is often applied over an underplating of electrolytic or electroless nickel. Black nickel offers little in the way of additional protection, and is easily scratched or stained. A thin layer of black nickel gives an attractive cosmetic finish. Thicker layers of black nickel attain a matte black finish that is often used to achieve high emissivity in aerospace applications. Electroless Nickel Electroless nickel plating is an autocatalytic process and does not use externally applied electric current to produce the deposit. The electroless process deposits a uniform coating of metal, regardless of the shape of the part or its surface irregularities; therefore, it overcomes one of the major drawbacks of electroplating - the variation in plating thickness that results from the variation in current density caused by the geometry of the plated part and its relationship to the plating anode. An electroless plating solution produces a deposit wherever it contacts a properly prepared surface, without the need for conforming anodes and complicated fixturing. Since the chemical bath maintains a uniform deposition rate, the plater can precisely control deposit thickness simply by controlling immersion time.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

COATING

sünekliði (duktilite) azalttýðýndan dolayý kaçýnýlmalýdýr. Düþük konsantrasyonlardaki çalýþma sonucunda sarma gücünde azalma görülecektir. Mümkün olabilecek en yüksek süneklikte (duktilite) çalýþabilmek için nikel klörür deðeri 50g/l olmalý ve parlatýcý fazlalýðýndan kaçýnýlmalýdýr. Ýlave olarak yüksek miktarlardaki nikel klorür sonucunda kaplama ekipmanlarý ve kaplama banyolarý üzerinede kimyasal aþýnma görülür. Borik Asit: Asit borik banyo solüsyonunun pH tamponlayýcýsýdýr. En belirgin özellikleri olarak; a)Yüksek akým bölgelerindeki pitting (karýncalanma, noktacýklanma, ele gelmeli) ve yanmayý engellemesi. b)Kaplamanýn sünek (duktil) olmasýný saðlar. c)Katodun verimli çalýþmasýný saðlar. Borik asit konsantrasyonu istenilen deðerlerde olduðu zaman banyonun pH deðerinin artýþýnýn minimum deðerlere düþürür. Diðer açýdan bakýldýðýnda metalik hidroksitlerin kirlilik olarak oluþumu minimum deðerlere düþer. Bu da büyük önem taþýmaktadýr. Çünkü dikkat edilmediði takdirde hidroksit bileþikleri kaplama içine dahil olacaklardýr. Bunun sonucu olarak yanma veya kýrýlganlýk (brittle) görülecektir. Düþük konsantrasyondaki çalýþmalarda yukarýda belittiðimiz problemler oluþacaktýr. Yüksek borik asit konsantrasyonundaki çalýþmalarda ise, eðer deðerler çözünme deðerlerinin üzerinde ise sonucunda depolama sýrasýnda yüzey pürüzlülüðü görülür. Asit boriðin çözünülürlüðü banyo içindeki diðer malzemelerin konsantrasyonlarýna baðlý olduðu gibi çalýþma sýcaklýðýna da baðlýdýr. Normal koþullarda bu oraný saðlamak güçtür. Bu yüzden bazý kaplamacýlar bu olayý çözümlemek için yeni yollar keþfetmiþlerdir. Kaplama tankýnýn köþesine çalýþmayý engellemiyecek þekilde asýlmýþ içinde asit borik bulunan bir anot torbasý kullanýlmaktadýr. Böylelikle banyo içindeki konsantrasyon düþtüðü zaman ilave malzemeler çözülecek ve konsantrasyon doyma noktasýnýn altýnda olacaktýr. Eðer konsantrasyonun deðeri yüzey pürüzlülüðü oluþturacak deðerlere ulaþýrsa, solüsyon içerisindeki asit borik fazlalýðýný almak için banyo yaklaþýk olarak 39°C'ye kadar soðutulduktan sonra

KAPLAMA

fitre edilmelidir. Bununla beraber solüsyon içerisindeki asit borik miktarý normal deðerlerine düþene kadar herhangi bir ilave yapýlmadan çalýþýlýr. Sonuç olarak asit borik fazlalýðýnda çökmeler oluþacaðýndan pitting (karýncalanma, noktacýklanma, ele gelmeli) ve yüzey pürüzlülüðü yaþanacaktýr. Eksikliðinde ise katod yüzeyinde oluþan hidroksit filminden dolayý pürüzlülük görülür. Organik parlatýcýlar: Deðiþmez parlak kaplamalar elde etmek için bir Watts banyosuna parlatýcýlar eklemek zorunludur. Bunlar, arzulanan bir görünümü sonuçlandýrmak için nikel electrodepoziti modifiye eden tipik organik bileþiklerdir. Yarýparlak nikel

COATING

için olan parlatýcýlar, kükürtün nikelle co-depozite olmadýðý birörnek kaplama vermek için tasarlanmýþlardýr. Parlak nikel için parlatýcýlar, tipik olarak kükürtü kaplamaya ekleyen, yumuþaklýðý saðlayan ve birörnek zerrecikli yapýyý veren bir taþýyýcý katký maddesini içerirler. Yüksek derece parlaklýðý saðlamak için taþýyýcý ile birlikte çalýþan ikincil bir parlatýcý bu baþlýk altýnda görülebilir. Sonunda, bazý formulasyonlarda, eþitleyici bir mekanizma boyunca en yüksek parlaklýðý temin etmek için bir eþitleyici eklenir. Bu organik bileþenlerin dengede kalmasý kritik bir sorundur, ve bu yüzden onlar metal kaplama üreticilerinden patentli ambalajlar içinde alýnýrlar. Bu paketler, dengeyi, parlaklýðý, yumuþaklýðý ve diðer çeþitli uygulamalardaki kullaným kolaylýðýný saðlamak için formüle edilmiþlerdir. *Geçen sayýmýzda yayýnlanmaya baþlayan nikel kaplama yazýsýnýn devamýdýr.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

TEKNÝK BÜLTEN

TECNICAL BULLETIN

Kumlama Etkinliði ve Veriminin Artýrýlmasý* Increasing Efficiency of Blasting Çelik Granül Sanayi A.Þ.

3- Akýþ Oraný kýþ oraný terimi ile kastedilen bilyalarýn separatörde tozlardan temizlendikten sonra besleme spotu vasýtasý ile tekrar fýrlatýlmak üzere türbinlere akýþýdýr. Dolayýsý ile akýþ oraný ile Türbin ve motor güçlerinin hangi verimde çalýþtýðýný tespit edilir. Eðer sistem bilya fýrlatmazsa temizleme yapamaz bu periyodik olarak aþýndýrýcý ilave kayýt formu ile takip edilebilir. Akýþ oraný kumlama makinasý tip ve özelliklerine baðlý olarak seçilmiþ; Motor gücüne, Palet ölçülerine, geniþlik vs. Türbin dönüþ hýzýna, Türbin palet sayýsýna göre deðiþmektedir.

Türbin Saati, türbinlerin yük altýnda çalýþtýrýldýðý süreyi ifade eder. Makinanýn kapalý olduðu zamaný göstermez. Modern temizleme makinalarýn uygun ölçme ekipmanlarý mevcuttur. Bunun dýþýnda makina ampermetresinin kontrol edilmesi çok önemlidir. Ampermetrenin kontrolu, türbin motorlarýnýn nominal yükte çalýþýp çalýþmadýðýný gösterir. Düþük amperaj deðeri; Türbin kanatlarýnýn veya kontrol kafesinin aþýnmýþ olabileceðini, Motor V-kayýþýnýn gevþemiþ olabileceðini veya bilya beslemesinin yetersiz olduðunu iþaret eder. Her türbin motorunun boþ yükte ve tam dolu yükte çekmesi gereken bir amper deðeri vardýr ve bu deðerler aþaðýda motor oranlarý tablosunda verilmiþtir. Ampermetre her zaman gösterdiði deðeri çekmeyebilir. Bu nedenle manuel olarak da kontrol edilmeli. Motorlarýn gerçek tam yükleri üzerlerindeki plakalardan da okunabilir. Kumlama sýrasýnda sistemden bir amperlik eksik akým çekilmesi her sefer ve her dakika için 12 kg eksik bilya fýrlatýlmasý anlamýna gelmektedir. Örneðin 50 amperde çalýþan 50 HP'lik bir motoru ele alalým. Yukarýdaki motor oranlarý tablosundan, 50 HP'lik (37KW) bir motorun tam yükteki amperajý

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

Imax 74 amper, boþta çalýþma yani türbine aþýndýrýcý akmadýðý zaman amperajý I0 23 amper olduðunu görmekteyiz. Þimdi verim formülünden;

Böylece;

50-23 x 100 = % 53 Verim 74-23 Burada sistemden 74 - 50 = 24 Amper eksik çekilmektedir. 380 voltta bir amper de sadece bir türbin 12 kg bilya fýrlatmaktadýr. Aþaðýdaki tabloda ise sekiz paletli bir türbinin bir dakikada fýrlattýðý bilya miktarlarý görülmektedir. Motor Oranlarý Motor Gücü KW h.p. 7,5 10 11,0 15 15,0 20 18,0 25 22,0 30 30,0 40 37,0 50 44,0 60 55,0 75

I0 5,8 8,1 10,5 11,6 14 19,8 23 27 35

380 V Imax 17 24,5 31 38 45 59 74 86 106

IU 11,2 16,4 20,5 26,4 31 39,2 51 59 71

Fýrlatýlan Bilya Miktarlarý Kilowatt HP Kg/Dakika 7,5 10 130 11,0 15 190 15,0 20 240 18,5 25 300 22,0 30 360 30,0 40 440 37,0 50 580 45,0 60 700 55,0 75 810 Örneðimize devam edersek 24x12= 288 kg bilya eksik fýrlatýlmýþtýr. Tam yükte çalýþmýþ olsaydý tablodan da görüldüðü gibi 580 kg bilya bir dakikada fýrlatýlmýþ olacaktý.

TEKNÝK BÜLTEN

TECNICAL BULLETIN

Bu örnekte de görüldüðü üzere, eðer türbinlere yeterli bilya gelmiyor ise; çok kaliteli bilya kullanmanýn hiçbir önemi yoktur. Elektrik motorlarý tam yükte çalýþýlmaya göre dizayn edilmiþtir ve en verimli þekilde çalýþtýrýlmalýdýr. Tam yükten aþaðý yüklerde çalýþma türbin motorunun çalýþma maliyetini yükseltir. Yetersiz Bilya Fýrlatma Nedenleri Ampermetre doðru okuyamýyor. Türbinin tam yükte çalýþtýrýlmamasý Sistemde yeterli bilyanýn olmamasý Sisteme giren yabancý parçalarýn türbini týkamasý (cývata ve kýrýk palet vs.) V kayýþlarýn gevþekliði veya elavaatör sistemeinin yetersiz oluþu sistemi besleyememesi olarak sayýlabilir. Yüzey Temizliði ve Yüzey Pürüzlülüðü Temizlenmiþ bir ürünün kumlama verimi ve yüzey kalitesinin deðerlendirilmesinde; yüzey temizliði ve yüzey pürüzlülüðü olmak üzere iki kriter esas alýnmaktadýr. I- Yüzey Temizliði: Yüzey temizliði; kir, pas, çapak, kaynak ve kaplama

kalýntýlarý vs. tüm kirliliklerin yüzeyden uzaklaþtýrýlmasýdýr. Yüzey temizlik derececi bu istenmeyen kirlerin yüzeyden temizlenme oranýný göstermektedir. Bunun tespiti tamamen görseldir ve kýyaslama yöntemi ile tayin edilmektedir. Genel olarak referans fotoðraflarla kýyas yöntemine dayanan Ýsveç standardý SA ( ISO 8501-1: 1998 ) kullanýlmaktadýr. Ýsveç Standartlarýna Karþýlýk Gelen Yüzey Temizlik Deðerleri: SA 3 SA 2,5 SA 2 SA 1

%99 %96 %80 <%80

Komple Temizlenmiþ Çok Ýyi Temizlenmiþ Ýyi Temizlenmiþ Hafif Temizlenmiþ

2- Yüzey Pürüzlülüðü: Yüzey profili olarak da adlandýrýlan metal yüzeyinin mikrometrik biçimidir. Birçok deðiþik güvenilirlikte ve özelliklerde cihazlarla çeþitli yollardan ölçülebilmektedir. Yüzey pürüzlülüðünü tanýmlamak için genellikle Aritmetik pürüzlülük Ra ve Maximun pürüzlüðü ifade eden Rmax parametreleri kullanýlmaktadýr. Bunlarýn dýþýnda daha detaylý analizler için Rz ,Rt, ve Pc parametreleri de kullanýlmaktadýr.

Yüzey Temizliði Standartlarý

ÝSVEÇ NORMU

FRANSIZ NORMU

ÝNGÝLÝZ NORMU

USA NORMU

NACE NORMU

Beyaz Metal Beyaza Yakýn Metal

NACE1

SP5

NACE2

SA11

Ticari

NACE3

SA6

Temizlenmiþ

NACE4

SA7

SA3

DS3

1.kalite

SA2,5

DS2,5

2.kalite

SA2

DS2

3.kalite

SA1

DS1

SSPC NORMU

* Önceki sayýmýzda yayýnlanan teknik bültenin devamýdýr.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

TÝCARÝ ÝLANLAR

COMMERTIAL ADVERTISEMENTS

SATIM - SALES 13.08.2008 SüYüTek - Agtos

09.09.2008 / Delta - Rösler

SCHLICK / RB 500-04N marka, 1990 model, türbinli-tünel-tip-rulo-konveyörlü-kontinükumlama makinesi: 08-07.028-03 (Ýletiþimde mutlaka belirtiniz) satýlýktýr. Giriþ savak aðýz geniþliði: 500 mm, yüksekliði: 250/330 [mm] (kapak takýlý/kapak çýkarýlmýþ). Savak aðzý giriþ rulo-konveyör: 6.000 [mm] Türbin sayýsý /-gücü: 4 adet / beheri 7,5 kW Yer: AGTOS deposu, Emsdetten Almanya Tel:0232 369 71 24 / Fax:0232 364 58 56 Email:info@suyutek.com Yetkili:M. Bahattin ÞENKÖK

Bakýmý yapýlmýþ, 3 adet 350 litrelik Rösler marka R350 vibrasyon makinesi uygun fiyat ve ödeme koþullarý ile satýlýktýr.

08.09.2008 / Asal Metal 150kg kapasiteli ikinci el lastik bantlý kumlama makinesi satýlýktýr. Adres:Ýkitelli O.S.B. Eskoop San. Sit. B1 Blok No:6 Küçükçekmece - Ýstanbul Tel: +90 212 549 81 90 Fax: +90 212 549 81 91 Email: asal@asalmetal.com Web: www.asalmetal.com 18.08.2008 / Akfe Metal 3 ay / 85 saat kullanýlmýþ konveyörlü statik toz boya fýrýný satýlýktýr. Özel üretimdir, hem konveyörlü hemde arabalý olarak kullanýlabiliyor. Adres Tel Fax Email Yetkili

: Topkapý - Ýstanbul : +90 212 674 47 54 / 0532 400 28 79 : +90 212 674 47 54 : akfemetal@hotmail.com : Adem Kotan

Adres Tel Fax E-mail Web Yetkili

: Ýkitelli OSB Eskoop San. Sit. - Ýstanbul : +90 212 549 20 28 : +90 212 549 20 68 : info@rosler.com.tr : www.rosler.com.tr : Habib Aykol

29.08.2008 / Sedmak Makina Bakýmý yapýlmýþ, aþýnan parçalarý deðiþtirilmiþ kumlama makinesi satýlýktýr. Adres : Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra / Ýstanbul Tel : +90 216 471 23 37 Fax : +90 216 471 23 38 Cep : +90 532 764 15 58 Yetkili : Sedat Yurbaþ 22.08.2008 / Her türlü doðal ve yapay taþý 1 m eninde homojen kumlamayabilen özel imalat kumlama makinasý. 2005 yýlý yapýmý, çok az kullanýlmýþ yenisine muadil, 2 türbinli, konveyör bantlý, istenen kumlama hýzýna kolayca ayarlanabilen hassas elektronik hýz kontrollü, Saatte 100 m2 mermer kumlama kapasitesi. Adres : Ankara Tel : +90 542 244 64 77 Email : ofgul@fibernur.com Yetkili : Faruk Gül

22.09.2008 / Özde Makina

08.09.2008 / Asal Metal

Komple revize edilmiþ, 1000 litrelik VM 1000 vibrasyon makinesi satýlýktýr.

150kg kapasiteli ikinci el kurutma makinesi uygun fiyata satýlýktýr.

Adres Tel Fax E-mail Web Yetkili

Adres:Ýkitelli O.S.B. Eskoop San. Sit. B1 Blok No:6 Küçükçekmece - Ýstanbul Tel: +90 212 549 81 90 Fax: +90 212 549 81 91 Email: asal@asalmetal.com Web: www.asalmetal.com

: Bayrampaþa / Ýstanbul : +90 216 471 23 37 : +90 216 471 23 38 : info@ozdemakina.net : www.ozdemakina.net : Cengiz Polat

Ýkinci el makine ilanlarýnýzý dergimizde ücretsiz yayýnlatabilirsiniz.

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

FÝRMA ÝNDEKSÝ

COMPANY INDEX

Firma indeks bölümünde logolu firma reklamýnýzý size uygun bölümlerde yayýnlayat a bilirsiniz* You can give your advertisements on suitable sections of company index* * Logolu firma bilgileri yayýn ücreti 500 Ytl/yýldýr. / Place your company with logo price is 300 Euro per year. Kod/Code 1000 2000 3000 4000 5000

Kategori Adý Aþýndýrýcýlar Makinalar Makina Ekipmanlarý Yedek Parça Servisler

Category Abrasives Machines Equipments Spare Parts Services

Kod/Code 1210 1220 1230 1240 1250 1260 1280 1290 1300 1310 1320 1330 1340 1350 1360 1370 1410 1420 1430 1440 1450 1460 1500 1510 1600 1610 1620 1670 1700 1710 1720 1730

Aþýndýrýcýlar Çelik Bilya Çelik Grit Paslanmaz Çelik Bilya Paslanmaz Çelik Grit Çelik Tel Kesme Alüminyum Tel Kesme Çinko Tel Kesme Bakýr Tel Kesme Nikel Tel Kesme Yüzey Ýþlem Sývýlarý Seramik Aþýndýrma Taþlarý Plastik Aþýndýrma Taþlarý Seramik Parlatma Taþlarý Kurutma ve Parlatma Granülleri Silis Kumu ve Bazalt Mineral Grit Çinko Bilya Alüminyum Bilya Seramik Bilya Silikon Karbid Plastik Granüller Granit Kesme Bilyasý Cam Kürecik Cam Grit Garnet Olivin Korund Paslanmaz Tel Kesme Alüminyum Oksit Kayýsý Çekirdeði Ceviz Kabuðu Mýsýr Koçaný

Abrasives Steel Shot Steel Grit Stainless Steel Shot Stainless Steel Grit Steel Cut Wire Aluminium Cut Wire Zinc Cut Wire Copper Cut Wire Nickel Cut Wire Surface Finishing Compounds Ceramic Abrasives Plastic Abrasives Ceramic Polishing Chips Drying and Polishing Granules Silica Sand and Bazalt Mineral Grit Zinc Shot Aluminium Shot Ceramic Shot Silicone Carbide Plastic Granules Granite Cutting Shot Glass Bead Glass Grit Garnet Olivine Korundum Stainless Steel Cut Wire Aluminium Oxide Apricot Seed Walnut Shell Corn Flakes

ARTI BASIN YAYIN VE REKLÂM HÝZMETLERÝ Ýkitelli Organize Sanayi Bölgesi Eskoop San. Sit. B1 Blok No:6 34306 Ýkitelli - Ýstanbul - TÜRKÝYE Tel : + 90 212 549 39 50 Fax: + 90 212 549 81 91 www.artibasin.com info@artibasin.com Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

FÝRMA ÝNDEKSÝ

COMPANY INDEX

1740 1750 1810 1820 1900

Demir Oksit Fýndýk Kabuðu Pik Demir Döküm Bilya Pik Demir Döküm Grit Kuru Buz

Ferro Oxide Hazelnut Shell Chilled Iron Shot Chilled Iron Grit Dry Ice

Kod/Code 2100 2200 2300 2400 2410 2420 2430 2500 2600 2700 2800 2900 2910 2930

Makineler Türbinli Kumlama Makineleri Basýnçlý Hava ile Püskürtme Makineleri Vibrasyonlu Temizleme Makineleri Portatif Kumlama Makineleri Vakumlu Kumlama Makinesi Cam Kumlama Makineleri Tekstil Kumlama Makineleri Kabin Tipi Kumlama Tesisleri Boru Ýç - Dýþ Kumlama Makineleri Oda Tipi Kumlama Sistemi Shot Peening Makinesi Islak Kumlama Makinesi Kuru Buz Temizleme Ekipmanlarý Ultrasonik Temizleme Makineleri

Machines Shot Blasting Machines Air Blasting Machine Vibratory Finishing Machines Portable Blasting Machines Vakum Blasting Machines Glass Blasting Machines Textile Blasting Machines Blasting Cabins Pipe Blasting Machines Blasting Rooms Shot Peening Machines Wet Blasting Machines Dry Ice Blasting Equipments Ultrasonic Cleaning Machines

Kod/Code 3100 3200 3300 3400 3500 3600 3700 3800 3840 3850 3860

Makine Ekipmanlari Almen Test Plakalarý, Tutucu ve Þeritleri Toz Tutucular, Filtreler, Filtre Torbalarý Elevatör, Konveyor, Bunkerler Akýþ Valfleri ve Sensörler Magnetik Separatör, Separatör Elekleri Laboratuvar Elekleri Kum Toplama Üniteleri Boru Ýç Kumlama Ekipmaný Kaplama Sistemleri Boyama Sistemleri Laser Yüzey Temizlik Sistemleri

Equipments Almen Gages & Holders & Strips Dust Collectors, Filters,Fiter Bags Elavator, Konvoyer, Hoppers Flow Control Valves and Sensors Magnetic Separator, Separator Screens Laboratory Screens Abrasive Collecting Units Pipe Inner Blasting Equipment Coating Systems Painting Systems Laser Surface Cleaning Systems

Kod/Code 4100 4200 4300 4400

Yedek Parca Türbin Parçalarý, Paletler, Savurucu, Plaka vs. Püskürtme Nozullarý, Tabanca ve Hortumlar Koruyucu Maske, Kazanlar Kumlama Makinasý Tel Fýrçalarý

Spare Parts Wheel Parts, Blades,Liners Blasting Nozzules, Guns and Hoses Protecting Masks, Blasting Pots Wire Brushes

Kod/Code 5100 5150 5200 5300 5310 5320 5400 5500 5600 5700 5800 5810 5820 5830

Servisler Bilgisayar Yazýlým ve Programlama Kumlama Yüzey Kalitesi Kontrolü Danýþmanlýk Hizmetleri, Kumlama Tesis Dizayný Fason Kumlama Ýþleri Fason Islak Kumlama Hizmetleri Fason Vibrasyon Açýk Saha Kumlama ve Müteahhitlik Hizmetleri Shot Peening Teknik Servis, Sahada Eðitim ve Danýþmanlýk Makine Tamir, Bakým ve Revizyon Ýþleri Endüstriyel Temizlik Ýþleri Tarihi Eser ve Koruyucu Kumlama Dekoratif Cam ve Vitray Kumlama Ýkinci El Makineler

Services Computer Software and Programming Blasting Surface Quality Control Consulting, Audits and Blasting System Design Contract Job Shop Blast Cleaning Contract Job Shop Wet Blasting Contract Job Shop Vibratory Finishing Open Air Blasting and Subcontracting Shot Peening Technical Service, On-site Training, Consultants Maintanence, Machine Revision Industrial Cleaning Historical Work Art and Protective Blasting Blasting of Glass and Vitray Used Machines

Yüzey lem ve Kumlama Dergisi Surface Finishing & Blasting News

1210 ÇEL K B LYA ve ÇELÝK GRÝT - STEEL SHOT and STEEL GRÝT

ÇEL K GRANÜL SAN. A. . Turgut Özal Cad. Hastane Mah. No:25 34555 Had mköy - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 771 45 55 Fax: 0090 212 771 20 57 Yetkili / Contact: Nam k Bek www.celikgranul.com info@celikgranul.com

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

TOSÇELÝK GRANÜL SANAYÝ A.Þ. Barbaros Mah. Sütçüyolu Cad. Tosyalý Plaza No:70 34746 Yenisahra Kadýköy - Ýstanbul - Türkiye Tel:+90 216 544 36 00 Fax:+90 216 544 36 06 Yetkili/Contact: Bersis Aytekin www.toscelikgranul.com.tr info@toscelikgranul.com.tr

DELTA VIBR. - RÖSLER OBERFL. kitelli OSB. Eskoop San Sit. C1 Blok No:1-3 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 20 28-29 Fax: 0090 212 549 20 68 Yetkili/Contact: Habib Aykol www.rosler.com.tr info@rosler.com.tr

1230 PASLANMAZ B LYA - STAINLESS STEEL SHOT DAFENG DAQI DAFENG DAQI METAL GRINDING Jinyi Road, Dafeng Eco.&Tec. Development Area Dafeng City, Jiangsu Province 224100 China Tel: 86-515-83859977 Fax: 86-515-83793000 Yetkili / Contact: Keynes Khu www.daqiabrasive.com keyneskhu@daqigroup.com

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

1250 ÇEL K KESME TEL - STEEL CUT WIRE DAFENG DAQI ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

DAFENG DAQI METAL GRINDING Jinyi Road, Dafeng Eco.&Tec. Development Area Dafeng City, Jiangsu Province 224100 China Tel: 86-515-83859977 Fax: 86-515-83793000 Yetkili / Contact: Keynes Khu www.daqiabrasive.com keyneskhu@daqigroup.com

1310 YÜZEY ÝÞLEM SIVISI - SURFACE FINISHING COMPOUNDS

GRUP DIÞ TÝCARET Girne Mah. Küçükyalý Ýþ Merkezi F Blok No: 18 34852 Maltepe - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 489 57 27 Fax: 0090 212 489 55 51 Yetkili/Contact: Erol Çetin www.grptechnic.com info@grptechnic.com

DEDE KÝMYA Ýkitelli Organize Sanayi Bölgesi Depo ve Ardiyeciler Kooperatifi 103. Ada 7. Parsel Ýkitelli - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 212 675 16 40 (pbx) Fax: 0090 212 675 16 48 Yetkili/Contact: Ferit Satýcýoðlu www.dedekimya.com dede@dedekimya.com

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

1320-1330 SERAM K ve PLASTÝK A INDIRMA TA LARI - CERAMIC and PLASTIC ABRASIVES

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

1350 KURUTMA VE PARLATMA GRANÜLLER - DRYING AND POLISHING MEDIA

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

1500 - 1700 CAM KÜRE ve ALUM NYUM OKS T - GLASS BEADS and ALUMINIUM OXIDE

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

1900 KURUBUZ - DRY ICE

VOITH INDUSTRIAL SERVICES Dünya Ticaret Merkezi (IDTM) EGS Bloklarý B3 Kat: 3 No: 166 34149 Yesilköy - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 212 465 01 60 Yetkili / Contact: Arzu Keleþ www.voith.com vitr-istanbul@voith.com

2100 TÜRB NL KUMLAMA MAK NES - SHOT BLASTING MACHINES BSM Makina BSM MAK NA SAN LTD. T . Çal San. Böl. Sar yerler Cad. 19. Sk. No:5 Bursa - Türkiye Tel: 0090 224 482 42 42 Fax: 0090 224 482 28 35 Yetkili / Contact: Ferhat Bilgin www.bsmmakina.com.tr info@bsmmakina.com.tr

SÜPER YÜZEY TEKNOLOJÝLERÝ 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

ALJU TALLERS S.L. Ctra, San Vicente, 17 48510 VALLE DE TRAPAGA VIZCAYA - SPAIN Tel: 34 944 920 111 Fax: 34 944 921 212 Yetkili / Contact: Sergio Abiuso www.alju.es alju@alju.es

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

2200 BASINÇLI HAVA LE PÜSKÜRTMEL MAK NELER - AIR BLASTING MACHINE BSM Makina BSM MAK NA SAN LTD. T . Çal San. Böl. Sar yerler Cad. 19. Sk. No:5 Bursa - Türkiye Tel: 0090 224 482 42 42 Fax: 0090 224 482 28 35 Yetkili / Contact: Ferhat Bilgin www.bsmmakina.com.tr info@bsmmakina.com.tr

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

ALJU TALLERS S.L. Ctra, San Vicente, 17 48510 VALLE DE TRAPAGA VIZCAYA - SPAIN Tel: 34 944 920 111 Fax: 34 944 921 212 Yetkili / Contact: Sergio Abiuso www.alju.es alju@alju.es

SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ATÜ MÜHENDÝSLÝK Cumhuriyet Mah. 100. Sokak No: 14 Koyundere Beldesi Menemen - Ýzmir - Türkiye Tel: 0090 232 846 19 40 Fax: 0090 232 846 19 43 Yetkili / Contact: Osman Sönmez www.atumuh.com atumuh@atumuh.com

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

2300 V BRASYONLU TEM ZLEME MAK NELERÝ - VIBRATORY FINISHING MACHINES

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

2410 VAKUMLU KUMLAMA MAKÝNESÝ - VACUUM BLASTING MACHINES BSM Makina SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

BSM MAK NA SAN LTD. T . Çal San. Böl. Sar yerler Cad. 19. Sk. No:5 Bursa - Türkiye Tel: 0090 224 482 42 42 Fax: 0090 224 482 28 35 Yetkili / Contact: Ferhat Bilgin www.bsmmakina.com.tr info@bsmmakina.com.tr

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

2500 KAB N T P KUMLAMA TES SLER - BLASTING CABINETS BSM Makina DELTA VIBR. - RÖSLER OBERFL. kitelli OSB. Eskoop San Sit. C1 Blok No:1-3 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 20 28-29 Fax: 0090 212 549 20 68 Yetkili/Contact: Habib Aykol www.rosler.com.tr info@rosler.com.tr

SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

2700 ODA TÝPÝ KUMLAMA SÝSTEMÝ - BLASTING ROOMS BSM Makina SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

2600 BORU ÝÇ-DIÞ KUMLAMA MAKÝNELERÝ VE EKÝPMANLARI - PIPE BLASTING MACHINES AND EQUIPMENTS BSM Makina

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

2800 SHOT PEENÝNG MAKÝNESÝ - SHOT PEENING MACHINES

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

2930 ULTRASONÝK YIKAMA SÝSTEMLERÝ - ULTRASONIC CLEANING SYSTEMS TFM Makina TFM MAKÝNE SAN. ve TÝC. Ýkitelli Org. San. Böl. Galvano Teknik San. Sit. B Blok No:4 34670 Ýkitelli - Ýstanbul - Türkiye Yetkili / Contact: Sarven Sertþimþek Tel: 0090 212 549 19 15 / 16 Faks: 0090 212 549 00 32 sarven@tfmmakine.com www.tfmmakine.com

3100 ALMEN TEST PLAKALARI,TUTUCU, ER TLER - ALMEN GAGES&HOLDERS&STRIPS

MILENYUM ENDUSTRI ve HAV. GER. Ziya Pa a Cad. Uzmen Sk. No:3/1 26090 Eskiþehir - Türkiye Yetkili / Contact :Zeki Köroðlu Tel: 0090 222 221 32 44 Fax: 0090 222 221 13 88 info@milenyumhavacilik.com www.milenyumhavacilik.com

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

3500 MAGNETÝK SEPERATÖR, SEPERATÖR ELEKLERÝ - MAGNETIC SEPERATOR, SEPERATOR SCREENS

ALJU TALLERS S.L. Ctra, San Vicente, 17 48510 VALLE DE TRAPAGA VIZCAYA - SPAIN Tel: 34 944 920 111 Fax: 34 944 921 212 Yetkili / Contact: Sergio Abiuso www.alju.es alju@alju.es

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

3300 ELEVATÖR, KONVEYOR, BUNKERLER - ELEVATOR, KONVOYER, HOPPERS BSM Makina AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

ALJU TALLERS S.L. Ctra, San Vicente, 17 48510 VALLE DE TRAPAGA VIZCAYA - SPAIN Tel: 34 944 920 111 Fax: 34 944 921 212 Yetkili / Contact: Sergio Abiuso www.alju.es alju@alju.es

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

3800 BORU ÝÇ KUMLAMA EKÝPMANI - PIPE INNER BLASTING EQUIPMENT

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

3840 KAPLAMA S STEMLER - COATING SYSTEMS

ÝNTERGALVANO Davutpaþa Cad. Kale Ýþ Mer. Kat:4 No: 232 Topkapý - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 212 482 15 46 Fax: 0090 212 482 15 93 Yetkili / Contact: Umur Karakaya www.intergalvano.com info@intergalvano.com

HAYTEK MAKÝNA KÝMYA SAN. Tuzla Kimya San. Org. San. Böl. Tem Yolu Cd. No:4 B 41 Blok Tepeören, Tuzla Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 593 08 44 (4 Hat) Fax: 0090 216 593 08 48 Yetkili / Contact: Raðýp Acarer www.haytekkimya.com.tr haytekkimya@gmail.com

ALTINOK GALVANOKÝMYA Velibaba Mah. Mimar Sinan Cad. Velibaba San. Sit. A4 Blok No:24 Dolayoba, Pendik-Ýstanbul-Türkiye Tel: 0090 216 307 51 21 Fax: 0090 216 307 51 53 Yetkili / Contact: Savaþ Altýnok www.altinokkimya.com savas.altinok@altinokkimya.com

3850 BOYAMA S STEMLER - PAINTING SYSTEMS BSM Makina SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

3860 LASER YÜZEY TEMÝZLÝK SÝSTEMLERÝ - LASER SURFACE CLEANING SYSTEMS

S.L.C.R. LASER TECH. 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

3200 TOZ TUTUCULAR, FÝLTRELER, FÝLTRE TORBALARI - DUST COLLECTORS, FILTERS, FILTER BAGS BSM Makina AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ALJU TALLERS S.L. Ctra, San Vicente, 17 48510 VALLE DE TRAPAGA VIZCAYA - SPAIN Tel: 34 944 920 111 Fax: 34 944 921 212 Yetkili / Contact: Sergio Abiuso www.alju.es alju@alju.es

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

4100 TÜRB N PARÇALARI, PALETLER VS. - WHEEL PARTS, BLADES, LINERS ETC. BSM Makina DELTA VIBR. - RÖSLER OBERFL. kitelli OSB. Eskoop San Sit. C1 Blok No:1-3 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 20 28-29 Fax: 0090 212 549 20 68 Yetkili/Contact: Habib Aykol www.rosler.com.tr info@rosler.com.tr

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

SÜPER YÜZEY TEKNOLOJÝLERÝ 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

MEC SHOT BLASTING EQUIPMENTS E-279, M.I.A., Phase-IInd, Basni JODHPUR - 342 005 (Rajasthan) India Tel: 0091 291 274 06 09 0091 291 274 40 68 Fax: 0091 291 274 40 68 www.mecshot.com mail@mecshot.com

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

4200 PÜSKÜRTME NOZULLARI, TABANCA VE HORTUMLARI BLASTING NOZZLES, GUNS&HOSES BSM Makina SLF - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

4300 KORUYUCU MASKE VE KAZANLAR - PROTECTING MASKS, BLASTING POTS BSM Makina ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

5200 DANIÞMANLIK HÝZMETLERÝ,KUMLAMA TESÝS DÝZAYNI - CONSULTING, AUDITS & BLASTING SYSTEM DESIGN

YÜZ-TEK KUMLAMA SAN. Küçük San. Sit. 26. Blok No:12 Be evler Nilüfer - Bursa - Türkiye Tel: 0090 224 441 27 38 Fax: 0090 224 441 26 68 Yetkili / Contact: Ferhat Bilgin yuztek@mynet.com

SÜPER YÜZEY TEKNOLOJÝLERÝ 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

5300 FASON KUMLAMA - CONTRACT JOB SHOP BLASTING CLEANING

YÜZ-TEK KUMLAMA SAN. Küçük San. Sit. 26. Blok No:12 Be evler Nilüfer - Bursa - Türkiye Tel: 0090 224 441 27 38 Fax: 0090 224 441 26 68 Yetkili / Contact: Ferhat Bilgin yuztek@mynet.com

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

SÜPER YÜZEY TEKNOLOJÝLERÝ 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

5500 SHOT PEENING

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

5700 MAK NE TAM R BAKIM - TECHNICAL SERVICE, MACHINE REVISION BSM Makina ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ÖZMAK MAK NA SAN. ve T C. Görece Köyü P.K. 9 Menderes - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 782 11 74 Fax: 0090 232 782 11 39 Yetkili / Contact: Özbey Nart www.ozmak-san.com.tr info@ozmak-san.com.tr

5800 ENDÜSTRÝYEL TEMÝZLÝK - INDUSTRIAL CLEANING

5830 K NC EL MAK NE - USED MACHINES BSM Makina SÜPER YÜZEY TEKNOLOJÝLERÝ 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

ASAL METAL SAN. ve TÝC. kitelli OSB. Eskoop San. Sit. B/1 Blok No:6 34306 kitelli - stanbul - Türkiye Tel: 0090 212 549 81 90 Fax: 0090 212 549 81 91 www.asalmetal.com asal@asalmetal.com

AGTOS - SÜYÜTEK 1740 Sok. No:6/6 35530 Kar yaka - zmir - Türkiye Tel: 0090 232 369 71 24 Fax: 0090 232 364 58 56 Yetkili / Contact: Bahattin enkök www.suyutek.com baha@senkoek.de

SEDMAK MAKÝNA Ferhatpaþa Mah. G-4 Sk. No:26 Samandýra - Ýstanbul - Türkiye Tel: 0090 216 471 23 37 Fax: 0090 216 471 23 38 Yetkili/Contact: Sedat Yurbaþ

eyi 35 ülk rde e aþkýn yyoruz! okunu been It has ver 35 o read inntries! cou

Abone Formu Subscription Form

Firma / Company Name

: ...............................................................................................................................................................

sim / Name

: ...............................................................................................................................................................

Adres/Address

: ...............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

lçe/County

: ............................................................................................................................................................................................................

l/City

Ülke/Country

Tel

.................................................................................

Fax : .........................................................................................

V. Dairesi

.................................................................................

V. No : .........................................................................................

Abonelik Bedeli (yýllýk): 45 YTL - Subscribtion Fee (Per Annum) : 25 Euro

Reklam Formu / Advertisement Form Firma / Company Name

: ...............................................................................................................................................

Fatura Adresi / Invoice Address

: ...............................................................................................................................................

Yayýn Sayfasý / Advertisement Place : Ýç Sayfa / Inner Page Ýlk Sayfa / First Page Arka Kapak / Back Cover Ön ve Arka Kapak Ýçi / Inner of Front - Back Cover Banner Ebadý / Banner Dimensions :

160X60

Banner Yayýn Süresi / Banner Publish Time :

160X120

160X160

400X80

3 Ay/Month

6 Ay/Month

9 Ay/Month

12 Ay / Month

Tel

.................................................................................

Fax

: .........................................................................................

V. Dairesi

.................................................................................

V. No

: .........................................................................................

BANKA HESAP NUMARALARI BANK ACCOUNT NUMBERS Türkiye Ýþ Bankas A. . kitelli Sanayi ubesi (1278) YTL Hesap No: 0243619

EURO Account No: 0088128

USD Account No: 0088114