• Alles over acties en activiteiten • Kwaliteit heeft prioriteit • Inzicht in de tariefskortingen • Kamer Dienstverband komt bij u langs Ve e r t i e n d e j a a r g a n g
•
oktober 2010
•
nummer
4
Jennifer Huizer en Margreet Pols
“Goed kwaliteitsbeleid ontwikkel je continu”
Hoofdredactioneel
Dr. B.J. Heesen, arts, MBA directeur Orde van Medisch Specialisten
3
Voor u ligt al weer het vierde Ordenieuws van het jaar. Recent ontving u nog een nummer waarin de zomer tot 1 juli nog heet bleek. Daarna brak er met de vakantietijd een druilerig weertje los boven Nederland en de Nederlandse politiek. Het verenigingsleven binnen de Orde kenmerkt zich op dit moment door een grote drukte rondom het dossier van de medisch specialist vrij beroepsbeoefenaar. Vermeende overschrijdingen die juridisch opnieuw worden aangevochten nadat de Nederlandse Zorgautoriteit haar kortingspercentages gepubliceerd heeft. Maar ook wetswijzigingen die ergens zweven in Den Haag en waarvan wij ons afvragen wanneer deze echt besproken of aangenomen gaan worden. Om te voorkomen dat deze voorgestelde wetswijzigingen het einde van het vrij beroep betekenen is er op donderdag 7 oktober een landelijke actiedag. Op deze dag wordt dus gewerkt binnen de ziekenhuizen alsof het een zondag is.
schap). Dit zorgt ervoor dat uw positie binnen het ziekenhuis zo sterk mogelijk verankerd blijft. Kortom, u ziet dat de Orde er wel degelijk voor alle medisch specialisten is. Om dit nog duidelijker te maken is er ook een nieuw richtsnoer medisch-specialistische afdeling UMC gemaakt. Dit richtsnoer kan u binnen een UMC helpen om uw eigen situatie te toetsen aan de mogelijkheden die binnen dit richtsnoer genoemd worden. Ook hiervoor geldt dat een richtsnoer geen blauwdruk is maar wel een aantal zeer bruikbare handvatten biedt. Zoals Willem van der Ham zegt in zijn column: ‘Verbeter de gezondheidszorg, begin bij uzelf.’ Een waar adagium. Daarom organiseert de Orde samen met de wetenschappelijke verenigingen een groot kwaliteitscongres op woensdag 3 november. Onder andere op deze manier en via directe contacten met andere partijen laten wij zien waarom de Nederlandse zorg al jaren in de top van de wereld staat. Een ding is zeker, als wij dat zo willen houden moeten wij als professionals samen verantwoordelijkheid blijven nemen voor kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg. De politiek moet ons dan ruimte geven om dat te blijven doen en niet met wetgeving komen die leidt tot allerlei ongewenste bijeffecten.
In dit Ordenieuws vindt u handvatten voor de organisatie van medisch specialisten in dienstverband. Daarmee willen wij u helpen om een sterk samenwerkingsverband te vormen (vergelijkbaar met een stafmaat-
Ik wens u een prettig warme herfst en hopelijk is één waarschuwing aan de politiek op donderdag 7 oktober voldoende. Bart Heesen
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
De politiek moet ons de ruimte geven om verantwoordelijk te blijven voor kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg
Maar het verenigingsleven binnen de Orde bestaat ‘gelukkig’ uit meer dan het vrije beroep. Dat getuigt ook dit Ordenieuws. Binnen de Kamer Dienstverband is verder gewerkt aan het model vakgroepreglement. Een model vakgroepreglement regelt veel, een duidelijke structuur, duidelijkheid omtrent aanspreekpunten en een duidelijke doelstelling voor een vakgroep. Kortom een document om de structuur binnen uw vakgroep opnieuw tegen het licht te houden en waar nodig aan te passen. Dit om ervoor zorg te dragen dat met heldere doelen en communicatielijnen het functioneren zo optimaal mogelijk blijft.
Inhoud
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
4 Hoofdredactioneel
3
Na een natte zomer een hete herfst Column voorzitter Kamer Vrij Beroep Janko de Jonge
5
Alles over de acties en activiteiten
6
Verbeter de gezondheidszorg, begin bij uzelf Column algemeen voorzitter Willem van der Ham
7
Uit het nieuws Ondermeer: • Medisch specialisten in dienstverband zijn absoluut geen grootverdieners! • Uitspraak juridische procedure tegen de tarieven van de DBC’s in de GGZ • Ingezonden artikel Financieele Dagblad: Specialist verdient betere behandeling • Zichtbare Zorg terug naar de tekentafel: • Orde wijst NZa-besluit af • Kans op disfunctioneren minimaliseren • Nadere afspraken tussen Stichting Bezorgd en Orde • Ingezonden brief van de wetenschappelijke verenigingen • Nationale Patiëntveiligheid Award 2010 • Hoe staat het met uw eHealth? • Kamerleden ondergaan oogtest • Wet cliëntenrechten moet van tafel • Landelijke actiedag op donderdag 7 oktober
8
Kwaliteit heeft prioriteit Interview dr. Margreet Pols en Jennifer Huizer
10
Inzicht in de tariefskortingen
12
De medisch specialist die...
13
Model voor vakgroepreglement
14
Handvatten voor organisatie medisch specialisten in dienstverband
14
Richtsnoer medisch-specialistische afdeling UMC Praktisch hulpmiddel bij beleidsontwikkeling
15
Rode Hoed Symposium ‘Medisch Specialist 2011’
16
Stafmaatschap, in harmonie geharmoniseerd
17
Kamer Dienstverband komt naar u toe deze herfst!
17
1e Nationaal Kwaliteitscongres ‘Kwaliteit heeft prioriteit. Over kwaliteit van medisch-specialistische zorg’
18
Congres ‘Expeditie Patiëntveiligheid; een nieuwe kijk op leiderschap’
18
Landelijke AIOSdag voor aankomend medisch specialisten
19
Ledenservice • Op weg met Saab • Meeùs Rechtsbijstandverzekering Meeùs voor leden van de Orde
21
Agenda 2010
22
ACTUEEL
Na een natte zomer een hete herfst Weet u nog? Net voor de vakantieperiode hebben velen van ons, waarschijnlijk voor de eerste keer in hun leven, meegedaan aan een demonstratieve actie. Op 1 juli liepen 1.000 medisch specialisten door Den Haag om te laten zien dat wat hen betreft de maat vol is. Om duidelijk te maken dat de voorliggende wetsvoorstellen voor de medisch specialisten onacceptabel zijn en aandacht te vragen voor de consequenties die deze voorstellen hebben voor de patiënten, gaan we door met acties in de herfst.
5
over hun visie op de zorg (www.actieorde.nl). De pers was volop aanwezig om hiervan verslag te doen. In de regionale dagbladen zijn de afgelopen maanden artikelen verschenen om duidelijk te maken waar het de medisch specialisten nu om te doen is.
Akelig stil Ondertussen is er nog overleg geweest met VWS en de minister. Door de formatieperikelen en na de brief van Klink over de formatie is het akelig stil gebleven. Ook onze brief met het verzoek te reageren voor 7 september is niet beantwoord (zie ook weblog mednet).
Hoe staat het eigenlijk met onze natuurlijke partners?
Door wijziging van de Wet Marktordening gezondheidszorg (Wmg) staat ons vrije beroep op de tocht. Analyses door twee advocatenkantoren laten aan duidelijkheid niets te wensen over. Als deze wet wordt aangenomen door de Tweede Kamer komen 7.500 medisch specialisten in een, gedwongen, dienstverband. De Wet Cliëntenrechten Zorg (WCZ) is door de Tweede Kamer controversieel verklaard wat betekent dat deze wet (nog) niet behandeld wordt. De essentie van deze wet is dat de arts-patiëntrelatie op de tocht staat en de raad van bestuur een aanwijzingsbevoegdheid krijgt over de inhoud van de zorg. Denk daarbij aan voorschrijfbeleid, onderzoeken, wel of niet uitvoeren van dure operaties. De patiënt en de medisch specialist moeten echter samen kunnen blijven bepalen wat de beste zorg is voor dat moment. Verder spelen ook nog de vermeende omzetoverschrijdingen waarvoor een separaat juridisch traject is ingezet.
Noodklok Genoeg redenen om de noodklok te luiden. De afgelopen zomerperiode hebben wij dan ook niet stilgezeten. Met alle politieke partijen hebben we contact gezocht om van gedachten te wisselen over de vragen die beantwoord moeten worden. Over toename van de zorgvraag en beheersing van de kosten en ook over de waarborg van het vrije beroep en de arts-patiëntrelatie. Het antwoord van dit kabinet, bezuinigingen, lost deze vragen niet op. We hebben via de Plaatselijke Actie-Comités (PAC’s) alle medisch specialisten gevraagd om een kaart te sturen naar de leden van de vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid. Bij het begin van het parlementaire jaar stonden we, in de stromende regen, voor de ingang van de Tweede Kamer met de OOGbus, om met kamerleden te spreken
Oproep aan alle collega’s
Laat zien dat de medisch specialist niet langer accepteert dat er eindeloos bezuinigd wordt op de zorg. Laat zien dat de arts-patiëntrelatie in stand moet blijven. Laat zien dat het vrij beroep gewaarborgd moet zijn. Wij zullen, wanneer het nodig is, eendrachtig laten zien dat deze herfst heter zal worden dan de zomer… ■ Janko de Jonge voorzitter Kamer Vrij Beroep
Over de acties is meer te lezen op pagina 6. Toelichting op de tariefskortingen vindt u op pagina 12. Via www.ordeactie.nl blijft u op de hoogte van alle actuele actieontwikkelingen en producten.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Waarom een actie
Voor donderdag 7 oktober hebben we een actiedag aangezegd, 85% van de PAC’s in de ziekenhuizen heeft toegezegd hieraan mee te werken. Hoe staat het eigenlijk met onze natuurlijke partner de ziekenhuizen en de raden van bestuur? 18 raden van bestuur hebben gehoor gegeven aan onze oproep om onze steunbetuiging te tekenen. De NVZ vond één standpunt van de Orde, ‘wij zijn voor behoud van het vrije beroep’, te stellig en wilde deze wijzigen door toe te voegen ‘op dit moment’ daarna zijn nog 18 verklaringen binnen-gekomen. Dit geeft te denken!
Alles over de acties en activiteiten 6 In het vorige Ordenieuws kreeg u een overzicht van de geplande activiteiten. Hieronder leest u wat er in de tussentijd is gebeurd en wat de nieuwe plannen zijn. De activiteiten zijn onderverdeeld in vier pijlers: Acties, Communicatie, Public Affairs en Juridisch.
Kamerlid Henk van Gerven (SP) ontvangt de visie van de Orde.
Actie 1: gratis check-up voor politici en publiek Onder het motto ‘Heeft u oog voor zorg? ‘ stond op woensdag 8 september een OOGbus tegenover de ingang van de Tweede Kamer. Kamerleden van de vaste commissie voor VWS Eelke van der Veen (PvdA), Halbe Zijlstra (VVD), Linda Voortman (Groen Links), Pia Dijkstra (D66) en Henk van Gerven (SP) gingen in op de uitnodiging om hun ogen te laten testen en kregen in de bus de visie van medisch specialisten op de plannen van VWS overhandigd door Janko de Jonge. Deze ludieke actie bleek een goed aanknopingspunt voor een gesprek met deze Kamerleden. Ook voorbijgangers konden in de bus hun ogen laten testen door oogarts Tjeerd de Faber van Het Oogziekenhuis in Rotterdam. Op Radio 1 werd live verslag gedaan van de actie en ook in andere media was hier volop aandacht voor.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Actie 2: zondagsdienst op donderdag 7 oktober Op 14 september is door de Orde bij de NVZ en de raden van bestuur de zondagsdienst voor 7 oktober 2010 aangezegd. Van de ruim 75% van de PAC’s die gereageerd hadden was ongeveer 85% voor een zondagsdienst en ongeveer 12% had geen mening. Daarmee bleek er meer dan voldoende draagvlak voor de zondagsdienst. Op www.ordeactie.nl staan de brieven die de Orde heeft verstuurd. De bedoeling is dat medisch specialisten in de ziekenhuizen
activiteiten opzetten waarbij de patiënt centraal staat.
Actie 3: brief raad van bestuur van ziekenhuizen De Orde heeft een steunbetuiging opgesteld die begin september door de PAC’s is verspreid onder de raden van bestuur. De NVZ reageerde op deze actie met het verzoek aan haar leden om de steunbetuiging van de Orde niet te ondertekenen of anders een door hen aangepaste steunbetuiging te ondertekenen. In totaal hebben 36 raden van bestuur de steunbetuiging onder-tekend teruggestuurd aan de Orde.
Actie 4: reactie medisch specialisten naar woordvoerders zorg van de Tweede Kamer De actie ansichtkaarten met daarop voorgedrukt de standpunten van medisch specialisten zijn door hen ondertekend en worden met regelmaat opgestuurd aan de woordvoerders zorg van de Tweede Kamer. Zij hebben de eerste stapels kaarten ontvangen in de week van de actie OOGbus en krijgen nog met regelmaat stapels kaarten. Inmiddels zijn ruim 3.000 kaarten aan de Kamerleden verstuurd en de actie loopt nog door.
interviews met medisch specialisten uit de regio. Doel van deze interviews is weergeven waar de medisch specialist voor staat en wat de gevolgen zijn van de plannen van VWS. De volgende specialisten zijn hiervoor geïnterviewd: • dr. Paul Houben, gynaecoloog in het Gemini Ziekenhuis, Den Helder • dr. Hans de Boer, anesthesioloog in het Martini Ziekenhuis, Groningen • dr. Jacques Oskam, chirurg in de Isala Klinieken, Zwolle • dr. Peter van den Akker, chirurg in Medisch Centrum Alkmaar • dr. Tjeerd de Faber, oogarts in Het Oogziekenhuis Rotterdam • dr. Marcel Grosfeld, cardioloog in Ziekenhuis Bernhoven, Veghel/Oss De komende tijd zullen nog enkele interviews plaatsvinden. U kunt de artikelen vinden op de website www.orde.nl.
TV-serie In het vorige Ordenieuws lieten we weten dat de Orde de mogelijkheden verkent voor een tv-serie. Inmiddels is duidelijk dat de real-life serie er gaat komen. Hij zal vanaf 6 december in acht delen te zien zijn bij RTL 4 en volgt het wel en wee van vijf ziekenhuisartsen. Aan onze oproep om mee te werken aan deze tv-serie hebben ruim twintig medisch specialisten gehoor gegeven. Heeft u zich nog niet aangemeld en voelt u ervoor om mee te doen? Neem contact op met communicatie@orde.nl.
Public Affairs Naar aanleiding van de OOGbus-actie zijn afspraken gemaakt met Kamerleden van de vaste commissie van VWS. De Orde ziet dit als een groot winstpunt van de actie. Dit geeft de ruimte om in gesprek te gaan en de standpunten van medisch specialisten toe te lichten. De Orde wordt in haar PA-activiteiten ondersteund door een gespecialiseerd PA-bureau.
Communicatie en PR De afgelopen tijd is vooral veel gedaan op het gebied van regionale PR. In verschillende regionale kranten zijn in de afgelopen weken artikelen verschenen op basis van
Juridisch Alles over het juridische traject leest u in het artikel over de tariefkortingen 2010 en 2011 op pagina 12. ■
CO L U M N VA N D E A LG E M E E N VO O R Z I T T E R
Verbeter de gezondheidszorg, begin bij uzelf
W.G.J.M. van der Ham algemeen voorzitter Orde van Medisch
7
Specialisten
Als we de gezondheidszorg betaalbaar willen houden, hebben we een groot probleem. Als we zo doorgaan, dan zullen binnen twintig jaar de uitgaven aan zorg zo groot zijn, dat we de ministeries van Onderwijs en Defensie moeten sluiten, willen we de collectieve lasten op 50% van ons bruto binnenlands product blijven houden. Niet alleen een hoogst onwenselijk, ook een totaal onrealistisch scenario. We zullen dus iets anders moeten bedenken. Kwaliteitsverbetering leidt tot afname van de kosten De beste oplossingen die wij kunnen bieden, zijn een sterke verbetering van de kwaliteit van de zorg en de verdere invoering van ketenzorg. Vooral op kwaliteitsterrein kunnen we de kosten fors verlagen door enkel dat te doen waar we goed in zijn en complexe en ingewikkelde zorg te concentreren.
besluitvorming aan u voor en ik beveel deze van harte aan. Hier is ook een belangrijke rol weggelegd voor ons convenant met huisartsen en apothekers, waarbij de dokters goed gebruik maken van de expertise van de apothekers op het terrein van begeleiding van de patiënten, medicatietrouw en controle op eventuele interactie bij inname van meerdere geneesmiddelen tegelijk voor verschillende aandoeningen.
Goede zorg is ook goedkope zorg Wie goed werk levert, kent minder complicaties bij de behandelingen, hersteloperaties en extra ligdagen. Dit werkt door in de kostprijs. Enige voorbeelden bewijzen dit. De kostprijs van een heupvervanging is al 30% hoger wanneer bij slechts 5% van de gevallen een infectie optreedt. Kwaliteitsverbetering leidt hier dus tot een forse afname van de kosten. Dit geldt op veel meer terreinen. Concentratie van pancreasresecties op één locatie in Zuidoost-Brabant reduceerde de mortaliteit van 24% naar 4% en de kosten daalden exponentieel.
Over de grenzen heen kijken Het is duidelijk dat ook de farmaceutische industrie, vanuit een gedeeld standpunt maatschappelijk ondernemen, zelf ook het gebruik van generieke middelen toejuicht als dit kan. Tevens willen ze, net als wij, echter nieuwe middelen ter beschikking blijven stellen van de ziekenhuisapotheken om hier ervaring mee op te doen. President Garnier van GlaxoSmithKline publiceerde dat zij in 2008 hun koers radicaal hebben bijgesteld en ook over de grenzen heen zijn gaan kijken. Ze hebben een periode hun beleid vooral laten bepalen door de aandeelhouderswaarde, maar kwamen tot de ontdekking dat hierdoor bijna geen nieuwe geneesmiddelen meer werden ontwikkeld. Toen hebben ze dit punt meer bij de wetenschappers gelegd en zijn gaan focussen op de terreinen waarin zij goed zijn. Nu hebben ze weer ruim 30 geneesmiddelen die in fase 4 verkeren en dus vrijwel gereed zijn om de markt op te gaan.
Goede ketenzorg maakt de zorg minder duur Onlangs moest ik een voordracht houden tijdens een bijeenkomst van Nefarma. Het motto van die dag was: ‘Kijk ook eens over de grenzen heen’ en dat sloot wonderwel aan op wat ik wilde vertellen. Ook wij moeten leren buiten de muren van ons ziekenhuis te kijken en over de grenzen van ons eigen vakgebied. Het eerste is het geval bij een goede ketenzorg. Deze maakt de zorg minder duur, want hierbij levert de eerste lijn voor een deel tevens tweedelijns (na)zorg, dichter bij de patiënt en los van een duur ziekenhuis. Ook bij de medicatie zullen we dingen beter op elkaar af moeten stemmen. We zouden moeten willen dat de patiënten generieke middelen voorgeschreven krijgen. Als we hier meer oog voor hebben, is dat niet alleen gemakkelijker voor de patiënt, maar het levert tevens een miljoenenbesparing op. De richtlijn verantwoord voorschrijven van de wetenschappelijke verenigingen en de Orde ligt ter
Zelf het voortouw nemen Het blijkt dus dat de professionals het beste toegerust zijn om grote verbeteringen op hun vakterrein door te voeren. Dit geldt ook voor ons als dokters. Willen we naar een betaalbare, doelmatige en veilige gezondheidszorg, dan zullen wij het voortouw moeten nemen en zelf verbeteringstrajecten moeten bedenken en in gang zetten. Hier geldt dus een aloud thema: Verbeter de gezondheidszorg, begin bij uzelf. ■
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Wie goed werk levert, kent minder complicaties
8
Uit het nieuws
Op www.orde.nl plaatst de Orde regelmatig actuele nieuwsberichten. In deze nieuwe rubriek een korte samenvatting van het nieuws van de afgelopen maanden. De volledige berichten staan op www.orde.nl. 28 juli 2010
Kamerlid Pia Dijkstra (D66) laat haar ogen testen.
Kamerlid Eelke van der Veen (PvdA) laat zijn ogen testen.
Medisch specialisten in dienstverband zijn absoluut geen grootverdieners! In het artikel ‘Topsalaris arts in loondienst’ van het Financieele Dagblad van 28 juli 2010 wordt het beeld geschetst dat de medisch specialist in dienstverband in onder andere de universitair medische centra (UMC’s) een grootverdiener zou zijn. Niets is minder waar! De medisch specialisten in de UMC’s en hun collega’s in dienstverband in de perifere ziekenhuizen weten beter. 3 augustus 2010
Uitspraak juridische procedure tegen de tarieven van de DBC’s in de GGZ Al geruime tijd zijn de Orde en de NVvP bezig met de juridische procedure tegen de tarieven van de DBC’s in de GGZ. Inzet van de procedure is dat het uurtarief van de medisch specialisten zou moeten gelden voor alle medisch specialisten en dus ook voor de psychiaters. Daarnaast zou de invoering van de DBC’s in de GGZ voor sommige (met name vrijgevestigde) psychiaters onevenredige negatieve inkomenseffecten hebben.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
9 augustus 2010
Ingezonden artikel Financieele Dagblad: Specialist verdient betere behandeling Het inkomen van rond 80% van de medisch specialisten in loondienst van de UMC’s varieert van ± € 7.000 tot € 10.000 bruto per maand bij een voltijd dienstverband. Voor avond- en weekenddiensten worden ze extra betaald, maar daarmee horen ze nog niet thuis op welke lijst van ‘grootverdieners’ dan ook. De resterende 20% van de in de UMC’s werkzame medisch
Kamerlid Henk van Gerven (SP) ontvangt de visie van de Orde.
specialisten is hoogleraar en verdient 10 tot 20% meer. 10 augustus 2010
Zichtbare Zorg terug naar de tekentafel: Orde wil voortvarend doorgaan met transparantie van zorg De Orde betreurt het dat Zichtbare Zorg Ziekenhuizen (ZZZ) in de huidige vorm niet blijkt te werken, zoals verschillende media berichtten. De Orde benadrukt dat de wetenschappelijke verenigingen en de medisch specialisten voorstander zijn van transparantie van zorg. Binnen ZZZ wordt gepleit voor goede afspraken en kwalitatief goede indicatoren. 12 augustus 2010
Orde wijst NZa besluit af De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft op 10 augustus 2010 besloten om met ingang van 1 september 2010 de honorariumtarieven van medisch specialisten gedifferentieerd te verlagen. Hiermee is de bezwaar-
procedure bij de NZa afgerond. Dit besluit betekent een draconische tariefsverlaging die, afhankelijk van het specialisme, kan oplopen tot een omzetdaling van bijna 30%. De Orde wijst het besluit van de NZa af, omdat de onderbouwing van het kortingsbedrag van € 512 miljoen nog steeds volstrekt onduidelijk is. Daarnaast zet de Orde grote vraagtekens bij de differentiatiemethodiek van de NZA. De Orde stapt daarom opnieuw naar de rechter. 19 augustus 2010
Nadere afspraken tussen Stichting Bezorgd en Orde over juridische procedures In goed overleg met Stichting Bezorgd verzet de Orde zich met alle mogelijke middelen tegen onrechtmatige kortingen en andere overheidsmaatregelen die de positie van de medisch specialist binnen het ziekenhuis in gevaar brengen. Recent heeft tussen de advocaten van de Orde en Stichting Bezorgd een overleg over de juridische trajecten plaatsgevonden.
8 september 2010
Kamerleden ondergaan oogtest: Heeft u oog voor zorg? Vandaag voeren medisch specialisten actie met als motto ‘Heeft u oog voor zorg?’ Op het Plein in Den Haag staat een OOGbus waarin Kamerleden van de vaste commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport een oogtest laten uitvoeren. Ze ontvangen daarbij de visie van medisch specialisten op de plannen van VWS, toegelicht door Janko de Jonge, voorzitter van het Landelijk ActieComité van de Orde van Medisch specialisten. Ook voorbijgangers kunnen hun ogen gratis laten testen door een oogarts in de bus.
een toenemende zorgvraag. En weer krijgen de medisch specialisten de Zwarte Piet toegespeeld. Dat heeft te maken met ons in de media geschetste imago: te arrogant en te weinig transparant. Ondanks de serieuze aandacht die de medisch specialisten de laatste jaren aan kwaliteitszorg, patiëntveiligheid en klanttevredenheid hebben besteed, is het blijkbaar niet gelukt dat beeld te weerleggen.
9
2 september 2010
Ziekenhuizen kunnen hun beste initiatief op het gebied van patiëntveiligheid aanmelden voor de Nationale Patiëntveiligheid Award 2010 De prijs wordt op 25 november tijdens het congres ‘Expeditie Patiëntveiligheid’ uitgereikt. De stimuleringsprijs bestaat uit een award en een uniek werkbezoek aan een organisatie buiten de zorg waar veiligheid topprioriteit is en er parallellen zijn te leggen met de ziekenhuiszorg. 6 september 2010 Kamerlid Halbe Zijlstra (VVD) in gesprek met Janko de Jonge.
Hoe staat het met uw e-Health? Voor veel artsen is eHealth nog een ver-vanmijn-bed show. Voorlopers onder de artsen kennen de winst van zorg op afstand. Zij delen op dit congres graag hun ervaringen met collega’s. Artsenfederatie KNMG en de Nederlandse Vereniging voor e-Health (NVEH) bieden hiervoor een platform. 16 september 2010
Kamerlid Eelke van der Veen (PvdA) wordt ontvangen door oogarts Tjeerd de Faber.
19 augustus 2010
Kans op disfunctioneren minimaliseren door structureel kwaliteitsbeleid De raden van bestuur van ziekenhuizen zijn samen met de medische staf verantwoordelijk als het gaat om het functioneren van (collega) medisch specialisten. Hiervoor is een structureel kwaliteitsbeleid in het ziekenhuis nood-zakelijk, dat continu geëvalueerd en aangepast dient te worden. Samen met de continu in ontwikkeling zijnde kwaliteitsinstrumenten moet de hoogstaande kwaliteit van de Nederlandse
patiëntenzorg nog beter worden en de kans op disfunctioneren en medische missers worden geminimaliseerd.
Medisch specialisten in vrij beroep in de algemene ziekenhuizen gaan op 7 oktober 2010 een zondagsdienst draaien. De formele positie van de medisch specialisten met een dienstverband (zowel in algemene ziekenhuizen, UMC’s als GGZ instellingen) en a(n)ios is anders dan die van de medisch specialisten vrij beroepsbeoefenaren.
23 augustus 2010 16 september 2010
Ingezonden brief van de wetenschappelijke verenigingen in NRC Handelsblad
Uit Medisch Contact: Wet cliëntenrechten moet van tafel
De gezondheidszorg heeft te maken met budgetoverschrijdingen. Dat is al jaren zo. Enerzijds komt dat door onjuiste begrotingen door de overheid en overmoedig inkopen van de zorgverzekeraars, anderzijds door
In juni werd dan eindelijk het wetsvoorstel cliëntenrechten zorg bij de Tweede Kamer ingediend. Met de eerdere kritiek van het veld is weinig gedaan. Het wetsvoorstel kan in deze vorm beter worden ingetrokken.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Wat betekent de zondagsdienst voor medisch specialisten in dienstverband universitair specialisten en a(n)ios?
KWA L I TE I T
10
Kwaliteit heeft prioriteit Veiligheid voor de patiënt en continue verbetering van zorg, dat is de essentie van kwaliteitsbeleid. De wetenschappelijke verenigingen zijn er volop mee bezig, zo ook de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN). “Door het werk van dr. Margreet Pols, senior adviseur bij de Orde van Medisch Specialisten, is ons kwaliteitsbeleid naar een hoger niveau gebracht. Dit gaan onze leden zeker merken”, aldus Jennifer Huizer, directeur van de NVN. De NVN streeft naar goede kwaliteit van zorg voor de neurologische patiënt door de neuroloog en wil dit ook kunnen toetsen. “Margreet Pols van de afdeling Ondersteuning Professionele Kwaliteit van de Orde heeft ons geholpen het kwaliteitsbeleid goed op de rit te zetten”, vindt Huizer.
Pols benadrukt dat kwaliteitsbeleid niet draait om een prachtige set kwaliteitsindicatoren in de kast. “Het gaat juist om de samenhang: richtlijnen, kwaliteitsmeting, accreditatie, visitatie en na- en bijscholing moeten één geheel vormen. Als we de richtlijnen veranderen, kunnen we daar dan passende indicatoren bij voegen?
En moeten we aan bijscholing doen wanneer de richtlijnen wijzigen? Doen we dit dan via een digitale web-based nascholingsmodule of op een andere wijze? Hoe verwerken we richtlijnen en indicatoren in onze visitatiemethodiek? De commissies van de NVN die zich bezighouden met deze onderwerpen, werken nu veel meer samen dan voorheen. Bovendien bekijken de commissies nu vaker of er iets moet veranderen. Een goed kwaliteitsbeleid vraagt immers om continue monitoring, het is een cyclisch proces.”
Praktisch en eenvoudig Huizer: “Niet alleen de Inspectie en zorgverzekeraars, maar ook patiëntenverenigingen vragen om informatie. We realiseren ons dat het zichtbaar maken van de kwaliteit bijvoorbeeld door het registreren van indicatoren en complicaties een flinke belasting kan zijn voor de neuroloog in het veld. Over het algemeen zijn medisch specialisten hiertoe graag bereid. Het moet dan wel gaan om praktische en eenvoudige indicatoren die ook daadwerkelijk iets zeggen over de kwaliteit van zorg. De uitdaging van de wetenschappelijke verenigingen is om juist deze op te stellen.” De NVN vraagt neurologen zitting te nemen in een klankbordgroep die betrokken wordt bij de ontwikkeling van nieuwe indicatoren. Bij voorkeur is elke maatschap vertegenwoordigd in deze klankbordgroep.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
1e Nationaal Kwaliteitscongres ‘Kwaliteit heeft prioriteit’ Medisch specialisten werken hard aan een zo goed mogelijke medisch-specialistische patiëntenzorg. De resultaten hiervan deelt de beroepsgroep uiteraard graag met collega’s, leden van raden van bestuur van ziekenhuizen en directieleden/voorzitters van onder meer zorgverzekeraars, VWS, IGZ en patiëntenorganisaties. Op de informatiemarkt en gedurende de workshops krijgen deelnemers volop de gelegenheid zich te informeren en inspiratie op te doen. Meer informatie over het congres vindt u op www.orde.nl/kwaliteitscongres. Via deze site kunt u zich eveneens kosteloos inschrijven.
De verwachting is dat de grotere betrokkenheid resulteert in betere indicatoren die in de praktijk goed te meten zijn én die meten wat men wil weten. Bovendien creëert deze aanpak een groter draagvlak voor de kwaliteitsmeting. De ambitie van de NVN is dat in 2011 zo’n 10% van de leden bijdraagt aan het kwaliteitsbeleid.
Proactief “Het uiteindelijke doel van het geïntegreerde kwaliteitsbeleid is natuurlijk een zo goed mogelijke zorg voor de patiënt”, stelt Huizer. “Het is goed om hier niet alleen aan te werken, maar hierover ook te communiceren met het publiek. Onze boodschap is: neurologen in Nederland doen hun werk goed en er is volop aandacht voor hoogstaande zorg voor patiënten.” De opvatting ‘Ik doe mijn werk goed en heb daarbij alleen met de patiënt te maken’, is niet meer van deze tijd. De maatschappij is nu veel opener en transparanter. Ook zijn
Samen sterk Sinds oktober 2008 is Margreet Pols door de afdeling Ondersteuning Professionele Kwaliteit van de Orde voor twee dagen per week gedetacheerd bij de NVN om het kwaliteitsbeleid een impuls te geven.
11
Huizer: “In 2009 publiceerde de NVN de strategienota ‘Kwaliteit heeft prioriteit’. Deze nota is gelukkig niet in de la beland, maar vormt de basis voor ‘De toetsbare neuroloog’, een praktisch beleidsplan waar Margreet zich mee bezighoudt. Zij heeft het vlot en professioneel van de grond kunnen krijgen. Het kan lastig zijn voor wetenschappelijke verenigingen om een vaste medewerker met dezelfde kennis en ervaring te vinden.” De combinatie van het werken bij de Orde en de NVN bevalt Pols uitstekend. “Ik kijk in de keuken van de NVN en gebruik de kennis die ik hier krijg voor mijn werk bij andere verenigingen. Bij het maken en implementeren van kwaliteitsbeleid komen zij namelijk dikwijls dezelfde struikelblokken tegen. Uiteraard neem ik ook de kennis die ik bij andere wetenschappelijke verenigingen heb opgedaan mee naar de NVN. Dat is een pluspunt, zeker nu het multidisciplinair werken een enorme vlucht neemt. Uiteindelijk staan alle medisch specialisten voor goede zorg aan patiënten en moeten de verenigingen geen aparte eilandjes vormen.”
patiënten met de komst van het internet beter geïnformeerd en kritischer geworden. Regelmatig verschijnen er negatieve berichten in de pers over de kwaliteit van medisch specialisten. In de regel betreft dit incidenten. Huizer: “Het is belangrijk dat verenigingen niet alleen daarop reageren, maar zelf ook proactief het publiek informeren over de kwaliteit van medisch specialisten. De NVN wil zichtbaarder zijn en meer vertellen over haar activiteiten. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens het gezamenlijke kwaliteitscongres van de Orde en de wetenschappelijke verenigingen op 3 november en op dagen van patiëntenverenigingen. Zo is de NVN aanwezig op de publieksdag van de Hersenstichting. Verder zijn er werkgroepen voor de belangrijke neurologische gebieden zoals hoofdpijn, epilepsie en bewegingsstoornissen. Wanneer er een verzoek voor een spreker over dit onderwerp binnenkomt, kunnen we dat meestal honoreren. Kortom, we hollen niet meer achter de berichtgeving van de media aan, maar zijn steeds meer in de lead.” ■ Jennifer Huizer (links) en Margreet Pols (rechts) vinden dat hun samenwerking een meerwaarde heeft voor de Orde en de NVN. Wil uw vereniging ook extra aandacht besteden aan kwaliteit? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Infodesk (030) 28 23 666.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
“Goed kwaliteitsbeleid ontwikkel je continu.”
VRIJ BEROEP
12
Inzicht in de tariefskortingen In de loop van 2009 constateerde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een overschrijding van het Budgettair Kader Zorg (BKZ) over 2008. In 2008 waren enkele grote veranderingen doorgevoerd zoals de afschaffing van de lumpsumsystematiek en het invoeren van het normatief uurtarief. In eerste instantie ging het om een overschrijding van € 375 miljoen waarvan € 152 miljoen werd toegeschreven aan een foute berekening van de ondersteunercompensatie. Om de resterende € 222 miljoen (512-152) in de tarieven te corrigeren voerde de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op aanwijzing van VWS per 1 januari 2010 een generieke tariefskorting van 12,7% door. Daarnaast werd er gekort door de ondersteunercompensatie te herijken. Gemiddeld werden de tarieven van ondersteunende medisch specialisten in het A-segment met 44% gekort. Hierin was de generieke korting van 12,7% meegenomen. Hieronder een toelichting op de kortingen en de juridische acties die de Orde tot nu toe heeft ondernomen.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Bezwaarprocedure De Orde startte in november 2009 een bezwaarprocedure bij de NZa tegen de hoogte van de korting, het generieke karakter ervan en de onderbouwing van de herijkte ondersteunercompensatiefactor. Daarnaast werd een verzoek ingediend bij de voorzieningenrechter van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven om de tariefskorting ongedaan te maken. Maar op 27 januari 2010 bepaalde deze dat de tarieven van de medisch specialisten voorlopig toch gekort mogen worden met 12,7%. De voorzieningenrechter concludeerde echter ook het volgende: “Zonder diepgaand nader onderzoek is geen enkele verantwoorde conclusie over de omvang van de overschrijding (en dus van de korting) te trekken. In het licht van de vele daartoe overgelegde stukken, is twijfel over de omvang van de overschrijding zeer zeker op zijn plaats. (…) Met in achtneming van de kanttekeningen die hier geplaatst zijn, zal de NZa opnieuw naar de hoogte van het kortingsbedrag moeten kijken en vervolgens een redelijke differentiatie moeten toepassen”. In februari 2010 startte de NZa een onderzoek om de tarieven per specialisme te differentiëren.
Nieuwe CVZ-informatie, nieuwe gedifferentieerde tarieven In december 2009 maakte VWS bekend dat op basis van nieuwe informatie van
1 september 2010 komen er dus niet bovenop. Omdat de minister in zijn aanwijzing de NZa had opgedragen de overschrijding van € 512 miljoen in 2010 geheel terug te halen in de tarieven, moest € 137 miljoen (512-375) worden ‘ingehaald’. Om tariefsfluctuaties te voorkomen heeft de NZa besloten om het bedrag dat moet worden ingehaald, over een periode van 16 maanden te verrekenen (laatste 4 maanden van 2010 en 2011). Vervolgens maakt de NZa op 11 augustus 2010 haar beslissing op het bezwaar bekend. Ten aanzien van de hoogte van het kortingsbedrag wijkt de NZa niet af van de korting uit de aanwijzing (€ 512 miljoen) zonder hiernaar diepgaand onderzoek te hebben verricht. Daarnaast houdt de NZa vast aan een differentiatie van de korting die leidt tot onbegrijpelijke uitkomsten. De Orde heeft hiertegen in september 2010 een bezwaar en beroep ingediend bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven. Voorlopig gaan de kortingen echter gewoon door.
Overschrijding 2009
het College voor zorgverzekeringen (CVZ) de overschrijding over 2008 geen € 375 miljoen bedroeg, maar € 512 miljoen. Een
Inmiddels heeft VWS bekend gemaakt dat er ook in 2009 een overschrijding van het Budgettair Kader Zorg (BKZ) ten opzichte van 2008 heeft plaatsgevonden van € 136 miljoen. Hierover heeft de minister de Tweede Kamer op 29 juni 2010 geïnformeerd door middel van de zogenoemde voorhangprocedure. Het is wettelijk vereist dat de minister zijn voornemen om de NZa een aanwijzing te geven, eerst voorlegt aan de Tweede Kamer. De termijn van deze procedure eindigde medio september en de NZa bereidt zich al voor op de uitvoering van de komende aanwijzing. Met deze aanvullende korting van € 136 miljoen in 2011 worden de tarieven voor de medisch specialisten structureel met € 648 (€ 512 + € 136) miljoen gekort. De Orde start hiertegen een juridische procedure. ■
De kortingspercentages per 1 september 2010 zijn niet additioneel nieuwe aanwijzing van VWS (7 mei 2010) was de basis voor de NZa om met ingang van 1 september 2010 weer nieuwe tarieven vast te stellen. In deze tarieven is de korting nu wel gedifferentieerd toegepast. Deze per specialisme verschillende kortingspercentages vervangen de generieke korting van 12,7%. De kortingspercentages per
Heeft u vragen over dit artikel, neem dan contact op met de Infodesk van de Orde van Medisch Specialisten: (030) 28 23 666.
De medisch specialist die… 13 Door publiciteit rond disfunctioneren van medisch specialisten merken we dat er veel onduidelijkheid is over wat kan en mag in dit traject. Graag geven we u hierover meer duidelijkheid. Aan de hand van een casus gaan we in op het met onmiddellijke ingang opzeggen van de toelatingsovereenkomst aan een medisch specialist vrij beroepsbeoefenaar door de raad van bestuur wegens (vermeend) disfunctioneren. Was deze opzegging rechtsgeldig? Had er opgezegd mogen worden, en zo ja mocht dit dan met onmiddellijke ingang wegens dringende redenen? De casus is gedeeltelijk fictief, de beoordeling sluit aan op een soortgelijke casus waarbij door het Scheidsgerecht Gezondheidszorgvonnis is gewezen.
van de toelatingsovereenkomst besluit de raad van bestuur vervolgens tot beëindiging van de toelatingsovereenkomst met X en wel met onmiddellijke ingang wegens dringende redenen.
Casus
Beoordeling
Sinds een aantal jaren is X, chirurg, op basis van een toelatingsovereenkomst werkzaam in ziekenhuis Y. Het document medische staf (DMS) is onderdeel van de toelatingsovereenkomst en bevat een Procedure (Dis)functioneren. X maakt deel uit van de maatschap heelkunde. Initieel zijn er geen problemen. Gaandeweg verslechteren echter de verhoudingen tussen X en zijn maten. Er komt steeds meer kritiek op zijn functioneren en er ontstaan meningsverschillen over de samenwerking en communicatie binnen de maatschap. De maten roepen de hulp in van een bemiddelaar maar omdat dit op niets uitloopt dienen de maten een functioneringsvraag in bij het stafbestuur. Deze verklaart de functioneringsvraag ontvankelijk waarna twee commissies worden ingesteld; een externe commissie om de vakinhoudelijke kennis en werkwijze van X te onderzoeken en een interne commissie om de communicatie te bestuderen.
Opzegging wegens een dringende reden kan alleen als de specialist in kwestie zodanig ernstig tekortschiet in het functioneren dat vanwege de mogelijke gevolgen of risico’s voor de patiëntenzorg, of andere zwaarwegende omstandigheden, er geen andere mogelijkheid overblijft dan onmiddellijke beëindiging. Dit laatste geeft dus aan dat onderzocht moet worden of een minder ingrijpende maatregel opgelegd kan worden. In deze casus, die is beoordeeld door het Scheidsgerecht, werd vastgesteld dat deze mogelijkheid niet was onderzocht. De medisch specialist is tevens niet door het ziekenhuis gehoord voordat de overeenkomst werd opgezegd. Evenmin bleek dat het werk van de medisch specialist een onaanvaardbaar risico voor de patiëntenzorg opleverde. Met andere woorden, onmiddellijke beëindiging kon niet worden gerechtvaardigd. Uiteraard dient ook gekeken te worden naar de adviezen van de commissies; gaven zij aan of er met onmiddellijke ingang diende te worden opgezegd? In het beschreven geval was dat niet zo.
Beide commissies brengen verslag uit van hun bevindingen. De externe commissie adviseert de toelatingsovereenkomst op te zeggen, de interne commissie stelt vast dat er een ernstige vertrouwensbreuk is tussen X en zijn maten en dat het correct functioneren van X als chirurg sterk betwijfeld wordt. Nadat de vereniging medische staf zich positief heeft uitgelaten over opzegging
Beëindiging met onmiddellijke ingang mocht kortweg niet. De opzegging van de toelatingsovereenkomst bleef echter wel in stand, met inachtneming van de zes maanden opzegtermijn. Hierbij speelde namelijk dat de vertrouwensbreuk tussen
de maten onherstelbaar was. Daarmee ontbrak een basis voor samenwerking, en daarom was er geen andere keus dan opzegging van de toelatingsovereenkomst. Het antwoord op de bovengestelde vragen hangt dus af van een aantal factoren. Het enkele feit van het constateren van disfunctioneren is in ieder geval geen grond voor het bestaan van een ‘dringende redenen’. ■ Heeft u vragen naar aanleiding van deze beschrijving, neem dan contact op met de Infodesk van de Orde: telefoon: (030) 28 23 666 of via e-mail: infodesk@orde.nl.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Beëindiging mocht niet maar de opzegging bleef in stand
DI ENSTVER BAN D
14
Model voor vakgroepreglement Een krachtige vakgroep die wordt gehoord en waarmee rekening wordt gehouden. Dat is de wens van iedere vakgroep. Door binnen een vakgroep duidelijke afspraken te maken over de onderwerpen als taakverdelingen en aansturing, en die te formaliseren, worden de krachten gebundeld en kan invloed worden uitgeoefend op de directe werkomgeving. Ter ondersteuning heeft de Kamer Dienstverband van de Orde daarom het model vakgroepreglement ontwikkeld. Ook dit draagt bij aan een sterke positie. Het model vakgroepreglement is een voorbeeld van hoe een vakgroep de taakverdeling en aansturing binnen een vakgroep kan inrichten en reikt daarnaast de onderwerpen aan waarover binnen de vakgroep afspraken kunnen worden gemaakt. Het model vakgroepreglement is niet statisch; het is een kader dat door de vakgroep inhoudelijk kan worden aangepast aan de eigen wensen of eisen.
Aansturing
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Overleg raad van bestuur In het model vakgroepreglement is de zeggenschap bij de vakgroep neergelegd zodat deze de meeste invloed kan uitoefenen op de directe werkomgeving. Verder vult de vakgroep het vakgroepreglement grotendeels zelf in om het passend te maken binnen de geldende kaders. De raad van bestuur is echter eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van de zorg. Streven naar consensus met de raad van bestuur is dus van groot belang.
De Orde wil voorkomen dat de positie van medisch specialisten in dienstverband onder druk komt te staan. De Kamer Dienstverband van de Orde werkt daarom aan nieuw beleid om de positie van medisch specialisten te versterken. Het document Organisatie van Medisch Specialisten in Dienstverband is hier een uiting van.
Hoofdlijnen Het model vakgroepreglement beschrijft de doelstellingen van een vakgroep. Vervolgens wordt ingegaan op de samenstelling, werkwijze en de besluitbevoegdheid van de gewone en buitengewone leden. Het model zet ook de verschillende taken van de vakgroep en de individuele vakgroepleden op een rijtje. De samenstelling en de benoeming van het vakgroepbestuur komen aan de orde, de werkwijze en de besluitvorming. Bovendien vermeldt het reglement de taken van het vakgroepbestuur als geheel en de afzonderlijke taken van de voorzitter, secretaris en het lid. ■
De vakgroep kan het reglement naar eigen wens aanpassen
De verantwoordelijkheidsverdeling binnen de vakgroep is van toenemend belang, zoals bijvoorbeeld bij een Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE). Het is goed om te overwegen op welke wijze de sturing plaatsvindt voordat een vakgroepreglement wordt opgesteld. Zo kan een vakgroepbestuur de aansturing verzorgen, maar ook een primus inter pares. Dit is mede afhankelijk van de omvang van een vakgroep. In het vakgroepreglement is uitgegaan van een vakgroepbestuur dat bestaat uit drie personen: een voorzitter, een secretaris en een lid.
Handvatten voor organisatie medisch specialisten in dienstverband
Het volledige vakgroepreglement is te vinden op www.orde.nl. U kunt ook contact opnemen met kdv@orde.nl.
Medisch specialisten in dienstverband hebben zitting in een medische staf. Binnen veel ziekenhuizen ontbreekt echter nog een adequaat samenwerkingsverband van medisch specialisten in dienstverband, zoals die geldt voor vrij beroepsbeoefenaren. Maar dit is wel nodig om de belangen van medisch specialisten in dienstverband goed te kunnen behartigen in relatie tot onder meer de raad van bestuur, de raad van toezicht, de medische staf en de stafmaatschap.
Samenwerkingsverband Een dergelijk samenwerkingsverband, een tegenhanger van een stafmaatschap voor medisch specialisten in vrij beroep kan zich richten op belangenbehartiging, informatie-uitwisseling en het samenbrengen van de achterban. Op die manier krijgen medisch specialisten in dienstverband meer invloed en inspraak.
Hoe organiseren? Een samenwerkingsverband kan worden opgericht als informele vereniging. Ook is het mogelijk om een formele vereniging op te richten met statuten bij notariële akte. De Kamer Dienstverband heeft hiervoor model statuten vereniging medisch specialisten in dienstverband opgesteld. De bepalingen uit het model zijn ook te gebruiken voor een informele vereniging. Wilt u het volledige document Organisatie Medisch Specialisten in Dienstverband en het model statuten vereniging medisch specialisten in dienstverband inzien, kijk dan op www.orde.nl. Ook kunt u meer informatie aanvragen via kdv@orde.nl.
Richtsnoer medisch-specialistische afdeling UMC
15
Praktisch hulpmiddel bij beleidsontwikkeling De universitair medisch specialist werkt als professional binnen een organisatie met een duidelijk hiërarchische lijn. Voor het goed functioneren van een UMC is het van belang dat universitair medisch specialisten nauw betrokken zijn bij het formuleren van de doelstellingen, de missie, de strategie en het beleid van een UMC en de eigen afdeling. De Kamer Academische Specialisten (KAS) heeft daarom een richtsnoer voor universitair medisch specialisten ontwikkeld. Een artikel over de belangrijkste punten uit het richtsnoer. Medisch specialisten zijn grotendeels verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid van hun afdeling in het ziekenhuis. In de praktijk blijkt de organisatie hiervan echter lastig te zijn. Het nieuwe richtsnoer probeert met praktische adviezen richting te geven aan de wijze waarop universitair medisch specialisten bij de afdeling betrokken zouden moeten zijn. Daarnaast beschrijft het richtsnoer welk organisatiemodel het beste past bij universitair medisch specialisten en welke eisen gelden voor de inrichting en het functioneren van een medische afdeling in een UMC.
ontwikkelen. Het richtsnoer biedt handvatten voor het vormgegeven van strategisch beleid voor de komende 3 à 5 jaar waaruit blijkt wat de visie en missie zijn, welke ontwikkelingen in het verschiet liggen, welke keuzes er gemaakt zijn en welke doelen moeten worden gehaald. Naast SMART-geformuleerd moeten de doelen jaarlijks geëvalueerd worden met daarna een doorvertaling naar de afdeling. Dit mede omdat de wijze van besluitvorming binnen de afdeling gericht is op consensus.
Geen afgerond reglement, wel praktische aanwijzingen
Voorafgaand aan het opstellen van het richtsnoer is uitgebreid onderzoek gedaan. Zo werd een literatuurstudie gedaan en zijn er gesprekken gevoerd met universitair medisch specialisten die geen afdelingshoofden zijn. Zowel de KAS als de stafconventen hebben adviezen gegeven over het opstellen van het richtsnoer. Uiteindelijk is het richtsnoer een beschrijving geworden van het doel, het hoe en waarom van goed functionerende afdelingen in een UMC.
Centraal of decentraal model Het richtsnoer schetst allereerst het hiërarchische kader waarbinnen de universitair medisch specialisten worden geacht te werken en aan welke interne en externe referentiekaders zij zich conformeren. In hoeverre de universitair medisch specialisten hun verantwoordelijkheden en ambities kunnen waarmaken hangt sterk af van hoe de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen een UMC zijn vormgegeven.
Het decentrale model daarentegen is disciplinegebonden. De bevoegdheden liggen op een zo laag mogelijk niveau en het principe van integraal management geldt.
Afdelingshoofd en afdeling De rol en competenties van het afdelingshoofd staan uitvoerig beschreven omdat deze positiecruciaal is voor het goed functioneren van de afdeling. Aandacht gaat ook naar punten als de vertegenwoordiging van de universitair medisch specialisten in de diverse gremia binnen het ziekenhuis, het belang van kwaliteit en de wijze waarop kwaliteit binnen de afdeling wordt gewaarborgd, intercollegiale toetsing en jaargesprekken, de wijze waarop de afdeling verantwoording aflegt aan de raad van bestuur van het UMC en de communicatie binnen de afdeling.
Strategisch beleid Elke afdeling zou strategisch beleid moeten
Toepassen richtsnoer door universitair medisch specialisten Het richtsnoer is geen afgerond reglement dat direct toegepast kan worden. Wel bevat het praktische aanwijzingen die kunnen worden verwerkt in een reglement. De universitair medisch specialisten moeten, afhankelijk van hun werksituatie, er zelf invulling aan geven. ■ Het volledige richtsnoer vindt u op www.orde.nl. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met kas@orde.nl
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Hoe is het tot stand gekomen?
In het richtsnoer wordt het centrale en decentrale organisatiemodel beschreven en een voorkeur uitgesproken voor het decentrale model. In het centrale model zijn namelijk meerdere disciplinegebonden afdelingen onderdeel van een divisie of resultaatverantwoordelijke eenheid. Budgettaire verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn hierbij gebundeld in een bestuur van slechts een of enkele personen.
C O N G R E S PA G I N A
16
Stafmaatschap in harmonie geharmoniseerd Medisch specialisten en beleidsmedewerkers informeren over nut en noodzaak van een geharmoniseerde stafmaatschap, mede in het licht van de budgetplannen van de minister. Zo luidde het doel van het congres ‘Stafmaatschap, in harmonie geharmoniseerd’, dat plaatsvond op donderdag 9 september 2010 in Den Haag. Het congres was het initiatief van de stafmaatschappen van het Bronovo en het Deventer Ziekenhuis en werd samen met de Orde van Medisch Specialisten georganiseerd. Het congres werd bijgewoond door ruim 100 deelnemers, grotendeels medisch specialisten. Ze luisterden in de plenaire sessie naar Micon Bijl (Kamer Vrij Beroep, Orde van Medisch Specialisten), Onno Guicherit (voorzitter stafmaatschap Bronovo), Michiel Ledeboer (voorzitter stafmaatschap Deventer Ziekenhuis), Joop Hendriks (raad van bestuur Bronovo) en Marleen de Groot (secretaris stafmaatschap Bronovo).
en eenduidige gesprekspartner voor de raad van bestuur die kan onderhandelen over kosten en het productievolume. Een ander voordeel van het collectief is een solide intern draagvlak en een positie als stevige gesprekspartner voor zorgverzeke-
Parallelle workshops Uit de terugkoppeling van de parallelle workshops bleek dat in elke workshop dezelfde onderwerpen en vragen waren besproken. Diverse onderwerpen kwamen aan de orde, zoals compensatie van de goodwill, de verschillen in kosten tussen maatschappen en de wijze waarop de werklast inzichtelijk kan worden gemaakt.
De moeite waard Duidelijk werd dat het Bronovomodel in het Bronovo werkt omdat het bij hen past. Binnen elk ziekenhuis zal moeten worden gezocht naar een model dat past bij die groep medisch specialisten. De conclusie van de dag was dat het zeker de moeite waard is om onderzoek te doen naar de oprichting of instandhouding van een stafmaatschap en een vorm van harmonisatie dan wel herverdeling. De avond werd op een spontane, informele manier afgesloten door ‘entertainer’ Jan van Setten. Deze sprankelende persoon nam de zaal mee naar de leuke kant van de veranderingswereld. Stel jezelf de vraag: ‘Ben je bereid om…’. Een vraag waarover de deelnemers zich na afloop nog eens rustig konden buigen tijdens het lezen van Settens boek ‘Hoe krijg ik ze zover?’. ■
Een collectief zorgt voor een solide intern draagvlak
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Het oprichten van een collectief van vrij gevestigden in elk ziekenhuis werd sterk bepleit en dat gold ook voor herverdeling of harmonisatie, gezien de huidige onevenwichtige tarieven. Daarbij zou dan wel rekening kunnen worden gehouden met verschillen in werklast en kosten. Tevens kwam naar voren dat een collectief binnen een ziekenhuis veel voordelen kent. Een collectief is bijvoorbeeld een volwaardige
raars. Sprekers uit het Bronovo en het Deventer Ziekenhuis vertelden over de oprichting van de stafmaatschap in hun respectievelijke ziekenhuis en over de geharmoniseerde winstaandelen. Gemiddeld werd er 6 jaar over gedaan om alle specialismen op hetzelfde winstaandeel uit te laten komen. Van belang is dat alle medisch specialisten vrij beroepsbeoefenaren meedoen en met elkaar willen samenwerken. ‘De neuzen moeten dezelfde kant op staan’.
Entertainer Jan van Setten zorgde voor een spontane afsluiting van de dag. Van links naar rechts: Ernst Ziere, Joop Hendriks, Willem van der Ham en Mirjam de Groot.
Rode Hoed Kamer Dienstverband Symposium komt naar u toe deze herfst! DI ENSTVER BAN D
Actuele en toekomstige ontwikkelingen van de medisch-specialistische zorg Tijdens het ochtendprogramma geven landelijke beleidsverantwoordelijken hun visie op de actualiteit en ontwikkelingen in de medisch-specialistische zorg. Toelichting door de minister van VWS, Zorgverzekeraars Nederland, Inspectie voor de Gezondheidszorg, nederlandse vereniging van ziekenhuizen, Nederlandse Zorgautoriteit en Orde van Medisch Specialisten. In de middag is ruim aandacht voor de politieke en maatschappelijke discussie over voor- en nadelen van medisch specialisten in loondienst. Wat betekent loondienst of vrije vestiging voor de organisatie van het ziekenhuis? Maakt dienstverband het ziekenhuis beter en doelmatiger bestuurbaar of heeft de onafhankelijke positie van de vrijgevestigde medisch specialist daarin juist een belangrijk toegevoegde waarde? Zijn er ook andere modellen die meer recht doen aan een optimale positionering van de medisch specialist in het ziekenhuis, bijvoorbeeld de stafmaatschap met inkomensharmonisatie? Uiteenlopende opvattingen worden getoetst aan voorbeelden uit de praktijk van drie ziekenhuizen.
Vanaf midden oktober bezoekt de Kamer Dienstverband de medisch specialisten in dienstverband. Tijdens dit bezoek wordt een toelichting gegeven op het nieuwe beleid dat gericht is op het versterken van de positie van medisch specialisten. Ook andere actuele onderwerpen komen aan bod en er is ruimte voor het stellen van vragen. Zoals eerder gezegd in dit Ordenieuws: de Orde wil voorkomen dat de positie van medisch specialisten in dienstverband onder druk komt te staan. Voor het behoud en uitbreiding van de bestaande positie is het essentieel dat medisch specialisten in dienstverband goed zijn georganiseerd. Hiervoor heeft de Kamer Dienstverband het model voor een vakgroepreglement opgesteld dat zij graag wil presenteren. Op pagina 14 kunt u meer lezen over dit vakgroepreglement. Bovendien wil de Kamer Dienstverband met u in discussie over aanvullend beleid dat is ontwikkeld om de positie van medisch specialisten in dienstverband te versterken.
de AMS-onderhandelingen met de NVZ in 2011 heeft de Kamer Dienstverband een discussienotitie over dit personeelsbeleid opgesteld. Tijdens de locatiebijeenkomsten komt deze aan bod zodat de Orde bij de komende AMS-onderhandelingen rekening kan houden met de opvattingen van haar achterban. Tenslotte wordt kort aandacht besteed aan het in dienst nemen van medisch specialisten in een stichting die nauw is gelieerd aan het ziekenhuis.
Luisteren naar de opvatting van onze leden
Personeelsbeleid Een ander actueel onderwerp is het personeelsbeleid dat is gericht op de ontwikkeling en de persoonlijke omstandigheden van de medisch specialist tijdens de verschillende levensfasen van zijn of haar werkzame leven (levensfasebewustpersoneelsbeleid). Ter voorbereiding op
Doelgroep
Locatie Datum Inschrijfkosten
Accreditatie
Aanmelden Half augustus is bij alle medisch specialisten in dienstverband die lid zijn van de Orde, gemeld dat zij de Kamer Dienstverband kunnen uitnodigingen om over de genoemde onderwerpen te praten. De eerste groepen medisch specialisten hebben zich inmiddels aangemeld. ■ Bent u ook geïnteresseerd, en u heeft nog niet gereageerd? Neem dan contact op met Jolanda Lavue, telefoon (030) 28 23 670 of mail naar kdv@orde.nl.
Medisch specialisten en medisch specialisten in opleiding, directies en raden van bestuur van ziekenhuizen, wetenschappelijke verenigingen, overige belangstellenden werkzaam in de ziekenhuissector De Rode Hoed, Amsterdam Woensdag 6 oktober 2010 (08.30 - 16.15 uur) Normaal tarief: € 895 Medisch specialist: € 795 Leden VvAA en/of Orde tot 1 september: € 695 Het Rode Hoed Symposium is geaccrediteerd door het Accreditatie Bureau Medisch Specialisten (ABMS) met 5 punten.
Meer informatie en aanmelden www.mediforum.nl
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
‘Medisch Specialist 2011’
17
18
Congres ‘Expeditie Patiëntveiligheid; een nieuwe kijk op leiderschap.’ De ziekenhuizen die aan het VMS Veiligheidsprogramma deelnemen zijn op een unieke expeditie patiëntveiligheid. Zij stellen daarbij alles in het werk om de top in december 2012 te behalen. Een nieuwe kijk op leiderschap is onontbeerlijk om de expeditie naar die top te vervolmaken, maar ook dé succesfactor om blijvend aan patiëntveiligheid te werken en de risico’s op onbedoelde vermijdbare schade optimaal te kunnen beheersen. Doelgroep
(medische) professionals in ziekenhuizen, van beleidsmedewerkers, verpleegkundigen, medisch specialisten, management tot en met raden van bestuur Locatie World Forum, Den Haag Datum Donderdag 25 november 2010 (9.00 - 18.00 uur) Inschrijfkosten Vóór 28 oktober 2010 € 195 (ex btw) Na 28 oktober 2010 € 220 (ex btw) Accreditatie Is aangevraagd bij het Accreditatie Bureau Medisch Specialisten (ABMS) Informatie Meer informatie en aanmelden www.expeditiepatientveiligheid.nl
1e Nationaal Kwaliteitscongres ‘Kwaliteit heeft prioriteit. Over kwaliteit van medisch-specialistische zorg.’ Sinds jaar en dag wordt er door medisch specialisten hard gewerkt aan kwaliteit van de medisch-specialistische patiëntenzorg. Dit met resultaten om als beroepsgroep trots op te zijn. De Orde en de wetenschappelijke verenigingen organiseren daarom het 1e Nationaal Kwaliteitscongres. Hét kwaliteitscongres voor medisch specialisten. Een inspirerende middag met topsprekers uit de zorg en politiek, spraakmakende kwaliteitsprojecten in inspirerende workshops en de kwaliteitsmarkt. Doelgroep
Locatie Datum Kosten Accreditatie Informatie
Medisch specialisten, directies en raden van bestuur van ziekenhuizen, wetenschappelijke verenigingen. Domus Medica, Utrecht Woensdag 3 november 2010 (13.00 – 19.00 uur) Geen deelnamekosten Is aangevraagd bij het Accreditatie Bureau Medisch Specialisten (ABMS) Meer informatie en aanmelden www.orde.nl/kwaliteitscongres
Hét Kwaliteitscongres voor en door medisch specialisten woensdag 3 november 2010, Domus Medica, Utrecht Kwaliteitsmarkt
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Symposium met prominente sprekers uit de zorg en politiek Inspirerende workshops www.orde.nl/kwaliteitscongres
Het Kwaliteitscongres is een initiatief van de Orde van Medisch Specialisten en de wetenschappelijke verenigingen en wordt mede mogelijk gemaakt door
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
19
LEDENSERVICE
Op weg met Saab De Orde sloot op 1 september jl. een contract met Saab Nederland. De leden van de Orde krijgen door de overeenkomst een aantal aantrekkelijke voordelen bij de aanschaf van een Saab.
De samenwerking met Saab betekent voor de leden (medisch specialisten en a(nios) dat ze kunnen profiteren van een extra korting bij de aanschaf van een nieuwe Saab. Volgens Saab Nederland zal de nieuwe Saab 9-5 veel leden aanspreken. Dit model werd in juli geïntroduceerd onder het motto ‘Durf te kiezen voor veiligheid, techniek en design’. ■
21 Wilt u meer weten, neem dan contact op met de infodesk: (030) 28 23 666.
Willem van der Ham en Kees van der Berg, algemeen directeur Saab Nederland voor de Saab 9-5.
In het streven van de Orde naar een zo breed mogelijk pakket aan diensten zoekt zij ook naar producten die iets toevoegen aan het huidige aanbod van producten en diensten waar medisch specialisten en (aankomende) aios gebruik van maken.
kerde som van € 100.000,- per gebeurtenis kunt u tot een uurtarief van € 220,- exclusief BTW naar een advocaat. Het eigen risico bij deze verzekering bedraagt € 500,per gebeurtenis, dit geldt niet voor de juridische helpdesk of de Infodesk/juristen van de Orde.
Voor leden van de Orde biedt Meeùs een rechtsbijstandverzekering met volledig vrije advocaatkeuze aan. Binnen een verze-
De vrije advocaatkeuze geldt bijvoorbeeld bij mogelijke conflicten met de zorgverzekeraar, het ziekenhuis, een tuchtzaak, maar
Nieuw: Rechtbijstandverzekering met vrije advocaatkeuze
ook met de aannemer als het gaat om privé-eigendommen. Voor het juridisch advies inzake maatschaps- en vennootschapsrecht evenals voor het arbeidsrecht blijven de juristen van de Orde de intake doen. ■ Meer informatie kunt u vinden op www.orde.nl. U kunt ook contact opnemen met Meeùs: (070) 53 13 480.
Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
Rechtsbijstandverzekering Meeùs voor leden van de Orde
COLOFON
22 Ordenieuws is een uitgave van de Orde van Medisch Specialisten en verschijnt in een oplage van 11.200 exemplaren
Reageren? Bel naar
Agenda 2010 De agenda is een nieuw item van Ordenieuws. Het biedt een overzicht van bijeenkomsten, congressen en andere belangrijke data die interessant kunnen zijn voor iedere medisch specialist. 6 oktober 2010 Rode Hoed Symposium ‘Medisch-specialistische zorg 2011’ van Mediforum, Amsterdam.
(030) 28 23 672 of e-mail naar
7 oktober 2010
communicatie@orde.nl
Redactie Afdeling Communicatie en Informatie
Redactie-adres Postbus 20057 3502 LB Utrecht (030) 28 23 672
Druk Verweij Printing Mijdrecht
Medewerkers aan dit nummer
Conferentie ‘Ken uw risico’s’ van het VMS Veiligheidsprogramma. Domus Medica, Utrecht. 12 oktober 2010 Themaconferentie ‘Verwisseling van en bij patiënten’ van het VMS Veiligheidsprogramma. Domus Medica, Utrecht. 3 november 2010 Kwaliteitscongres ‘Kwaliteit heeft prioriteit’ van de Orde van Medisch Specialisten en de wetenschappelijke verenigingen, Domus Medica, Utrecht.
Rob van Es
4 november 2010 Vormgeving Berkhout Grafische Ontwerpen, BNO Harmelen Overnemen van de inhoud, geheel of gedeeltelijk, is toegestaan mits met
Nationale Zorg Management Dag 2010 thema ‘Taakverdeling’, Kasteel Wijenburg, Echteld. 6 november 2010 AIOSdag van De Jonge Orde, de Orde van Medisch Specialisten en de LVAG. Domus Medica, Utrecht.
bronvermelding. Ordenieuws • oktober 2010 • nummer 4
25 november 2010 ISSN: 1572-252X Kijk voor het laatste nieuws op www.orde.nl
Congres ‘Expeditie Patiëntveiligheid; een nieuwe kijk op leiderschap’. van het VMS Veiligheidsprogramma. World Forum, Den Haag.