అజాన్‌-ఇఖ;భత్‌
SYED ABDUSSALAM OMERI
పర్జ ్‌్‌నభ;జు్‌షభమం్‌అయందతు్‌ణెలిమజేమట<తుకి్‌ భరిము్భుసల ంలు్‌నభ;జ్‌్‌చేమట<తుకి్‌తృరోగు్‌ కహవహలతు్ణెలుుటకు్ఇసహలం్ధయమం్ోవేవనెటి న ట ్క్ ఆరహధన్‌(ోకటన). తురణీత్‌షభమంలో్‌చేము్‌పర్జ ్‌్‌నభ;జు్‌కొయకు్‌ భరిము్‌చేజారితృరయన్‌పర్జ ్‌్‌నభ;జుల్‌కొయకు్‌అజాన్‌్‌ లకడం్ష఼ననత్.్‌సహభూహికంగహ్‌నభ;జ్‌్‌చేసేవహరి్‌ కొయకు్అజాన్్లకడం్ష఼ననత్్భుఅకకదహ్,్‌కహక తృరణే్జన్షభూసంలో్ఏ్కకయూ్అజాన్్లికిధ:్ అందరి్తయుధ:్‌అథే్‌షరితృరత ంథి.్ంటరిగహ్నభ;జ్‌్‌ చేసేవహరి్కొయకు్అజాన్్లకటం్ష఼ననణె్ఐతుమయహ్.్ ఇసహలం్చిహ్ననలలో్అజాన్్లకడంలో్చ:ల;్గొ్ విశిశఠ త్‌ఉంథి.
అజాన్్రిచమం్
అజాన్‌్‌తృహోయంబం:్‌హిజ్రో్‌వకం్‌ముదటట్‌షంఴతసయం లో్అజాన్్లకడం్తృహోయంబమైనథి. ఆద:యం:్‌అల;లహ్‌్‌ఇల;్‌సెలవిచ:ాడు:్”్‌ఒ్‌విశ్హా ష఼ల;రహ!్‌శుకరవహయం్‌ధ:డు్‌నభ;జు్‌కొయకు్‌ అజాన్‌(నలుు)్ఇఴాఫడినుడు,్‌మీయు్‌అల;లహ్‌్‌ ద:యనం్వైు్యుగెతతండి,్‌కరమవికరమ; లన఼్‌ ఴదలినెటిండి.్‌మీయు్‌గనక్‌ణెలుష఼కోగలిగిణ్‌ే ఇథి్‌ మీ్‌కొయకు్‌ఎంణో్‌మేల ైనథి.్”్ (్‌షఽరహ్‌జుభుఅహ్‌:్9) థెైఴోఴకత (ష)్‌ఇల;్ోఴచించ:యు:్”్‌నభ;జు్‌చథివే్‌ షభమం్ఆషననమైనుడు్మీలో్కయు్ అజాన్్లకహలి్భరిము్మీలో్నెదదవహయు్ ఇభ;భత్‌్‌చేమ;లి.(ఫుఖ;రి:602,భుసల ం:674)
అజాన్‌్‌తృహోయంబం
అల్లాహు అక్బర అల్లాహు అక్బర, అల్లాహు అక్బర అల్లాహు అక్బర, అషహదు అల్లాఇల్లహ ఇల్ా ల్లాహ్, అషహదు అల్లా ఇల్లహ ఇల్ా ల్లాహ్, అషహదు అన్న ముహమమదర్రసూల్ుల్లాహ్, అషహదు అన్న ముహమమదర్రసూల్ుల్లాహ్, హయ్య అల్ససల్లహ్, హయ్య అల్ససల్లహ్, హయ్య అల్లఫల్లహ్, హయ్య అల్లఫల్లహ్, అల్లాహు అక్బర అల్లాహు అక్బర, ల్ల ఇల్లహ ఇల్ా ల్లాహ్. పజర్్‌్‌నభ;జులో్అజాన్్లికేటుడు్”సమయ్‌ అలల్‌పల;హ్‌”్‌తరహాత్‌”అససల్లతు ఖైర్ున మిన్న్ననమ్, అససల్లతు ఖైర్ున మిన్న్ననమ్” అతు్లకహలి.్‌ఈ్‌విశమం్‌‘ఫుఖ;రి,భుసల ం్‌ ముదలగు్‌గరంత:లలో్‌తృహోభ;ణికమైన్‌సథీష఼ల్‌ థ:ారహ్‌యూఢీ్‌అయనథి.
అజాన్్లుకులు
అల;లహ్్గొవహడు్అల;లహ్గొవహడు,అల;లహ్‌్‌ గొవహడు్అల;లహ్్గొవహడు,్‌అల;లహ్్త్ వేరే్ఆరహధయ్థెైఴం్లేడతు్ధేన఼్సహక్ష్యం్ఇష఼త ధ:నన఼,్‌అల;లహ్్త్వేరే్ఆరహధయ్థెైఴం్లేడతు్ ధేన఼్‌సహక్ష్యమిష఼తధ:నన఼,్‌భుసభమద్్‌(ష)్ అల;లహ్్ోఴకత ్‌అతు్‌ధేన఼్‌సహక్షమిష఼తధ:నన఼,్ భుసభమద్్‌(ష)్‌అల;లహ్్ోఴకత ్‌అతు్‌ధేన఼్‌ సహక్ష్యమిష఼తధ:నన఼,్‌యండి్‌నభ;జ్్వైునకు,్ యండి్‌నభ;జ్్వైునకు,్‌యండి్‌సహపలయం్‌ వైునకు,్యండి్సహపలయం్వైునకు,్‌అల;లహ్‌్‌ గొవహడు,్‌అల;లహ్్గొవహడు,్‌అల;లహ్్త్ వేరే్ఆరహధయ్థెైఴం్ఎఴయూ్లేయు. ”అషసల;త ్ఖెైయున్్మినధననమ్్”్‌అంటే్‌నభ;జు్‌ తుదోకంటే్‌మేల ైనథి.)
అజాన్‌్‌అయథ ం
1.్‌భుఅజ్జజ న్‌(అజాన్‌ ్ ్లికే్ఴయకిత)్భుసల ం,్యుశ డు,్ ణెలివి,్‌భరిము్‌ఫ<లిగ్‌్‌(ముకత ్‌ఴమష఼కడు)్‌అయ్‌ ఉండ:లి.(భంచి,్‌చెడులో్‌ణేడ:్గరహించ్గల్నలలవహడు్ కూడ:్నెదదవహరి్ఆధయయంలో్అజాన్్లికిధ:్‌షభమతమే.) 2.అజాన్్లుకులు్కరభంగహ్లకహలి. 3.్అజాన్్లుకుల్భధయ్నెదద్విరహభం్ఉండకూడద఼. 4.్‌సహభూహికంగహ్‌చేసే్‌నభ;జు్కోషం్అజాన్్లుకు త ననుడు్తగగ యగహ్‌వఫ<దతున్నెంచి్లకహలి.్ సహభూహికంగహ్‌నభ;జు్చేమఫడిన్భసజద్లో్కహక్ఇతయ్ ్ ోథేవంలో్ంటరిగహ్నభ;జ్‌్‌చేముటకు్‌కూడ:్తగగ యగహ్‌ అజాన్్లకడం్ష఼ననత్్విద:నం.్‌అయణే్‌సహభూహి కంగహ్‌నభ;జు్చేమఫడే్భసజద్లో్ంటరి ్ గహ్‌నభ;జ్‌్‌ చేమదలచిన్ఴయకిత్ధభమథిగహ్అజాన్్లుకులు్లకహలి,్ ఎంద఼కంటే్తగగ యగహ్అజాన్్లికిణే్ోజలు్తయువహతి్ నభ;జ్‌కు్‌షభమం్‌అషననభయందతు్‌అతృహయథం్‌ చేష఼కుధే్ోభ;దభుంట ంథి.
అజాన్‌్‌శయత లు
అఫూషయీద్్‌్‌అల్‌్‌ఖ఼థీ్‌ో (య)ణో్థెైఴోఴకత (ష)్ ఇల;్ఉథేశించ:యు:్”్‌తూఴు్‌గొరెరలన఼,్లల లన఼్‌ ఇశి డుత ధ:నఴధే్‌విశమం్‌ధేన఼్‌గభతుష఼త ధ:నన఼,్‌తూఴు్‌గొరెరల్‌దగగ య్ఉననుడు్లేథ:్ లల లో్ఉననుడు్నభ;జ్‌్‌చేముటకు్‌అజాన్‌్‌ లికిణే్తగగ యగహ్‌వఫ<దతున్నెంచి్అజాన్్లుకు.్ ఎంద఼కనగహ్అజాన్్లికే్ఴయకిత్వఫద ం్‌ఎంత్‌ దఽయం్‌తృరత ంథో్ఆలోు్ఉనన్భ;నఴులు,్ జ్జధ:నత లు,్భరిము్ోతి్కకటీ్అతతు్ గురించి్యలోకంలో్సహక్ష్యం్లుకుణ:య.్ (ఫుఖ;రి-584)
అజాన్‌్‌శయత లు
5.నభ;జు్వేళలోధే్అజాన్్చెతృహలి.్‌ఎంద఼కనగహ్‌ నభ;జు్‌షభమ;తుకి్‌భుంద఼్‌చేమఫడద఼,్ నభ;జు్‌షభమం్‌అయందతు్‌ణెలినే్‌ఈ్‌అజాన్‌్‌ లుకులు్షభమ;తుకి్భుంథే్లకడం్ ధయమషభమతం్‌కహదతు్‌ద:రిమక్ండిత లందయూ్‌ ఏకహతేతృహోమం్‌కలిగి్‌ఉధ:నయు.్‌కహకతృరణే్‌పజర్్‌్‌ నభ;జుకెై్అయథరహతిో్న఼ంచే్అజాన్్లకఴచ఼ా, థీతు్‌గురించి్‌భరితున్‌విఴరహలు్‌అజాన్‌లోతు్‌ ష఼ననత లు్‌అధే్‌అద:యమంలో్‌ఴసహతయ. థెైఴోఴకత (ష)్‌ఇల;్ోఴచించ:యు:్”నభ;జు్‌ షభమం్అషననభయనుడు్మీలోతు్కయు్ అజాన్్లకహలి.”్(ఫుఖ;రి్‌603,్భుసల ం్‌674)
అజాన్‌్‌శయత లు
1.్‌భుఅజ్జజ న్‌(అజాన్‌ ్ ్లికే్ఴయకిత)్‌ఖిఫ<ల్వైు్ భుఖం్చేస్తులఫడ:లి. 2.్‌భుఅజ్జజ న్‌చినన్‌అశుదధ ్ త్‌భరిము్‌నెదద్‌ అశుదధ త్‌రెండింటట్‌న఼ండి్‌శుబోత్‌తృ ంథి్‌ఉండ:లి. ఴుజూ్‌లేకుండ:్అజాన్్లకడం్అయశి కయమైన్‌ విశమం.్‌భరిము్‌జున఼తె్‌(గుష఼ల్్తతుషరి్ అయన్‌ఴయకిత)్అజాన్్లకడంయ్భరణ్హేమ మైనథి. థెైఴోఴకత (ష)్‌ఇల;్ోఴచించ:యు:్”రిశుబోత్ లేకుండ:్‌అల;లహ్‌్‌ధ:భ్‌షమయణ్‌చేమట<తుకి్‌ధేన఼్‌ ఇశి డన఼”.(అఫూథ:ఴూద్్‌:్17) 3.”సమయ్‌అలషసల;హ్‌”్అననుడు్మడన఼్ కుడివైు్తిన్లకహలి.్‌భరిము్‌”సమయ్‌ అలల్‌్‌పల;హ్‌”్అననుడు్మడన఼్ఎడభ్ వైు్తిన్లకహలి.్‌మడన఼్‌భ;తోమే్తితృహలి్ వరణరహతున్‌కహద఼.
అజాన్‌్‌ష఼ననత లు
4.అజాన్్లుకులిన్భంచి్కంఠంణో్భంచి్ షాయంణో్లకహలి,్అజాన్్లుకులు,్‌హ్నజయు్‌ కహతువహరిక్‌ి (నభ;జ్‌్‌షభమం్‌ అషననభయందతు)్ణెలుుటకు్లుకుణ:యు.్ కహఫటటి్‌(తర్్‌తీల్‌ణో)్‌అంటే్‌నెదద్‌కంఠంణో్‌భంచి్‌ షాయంణో్అజాన్్లికిణేధే్షంథేవం్వహరి్ఴదద కు్‌ చేయుత ంథి. 5.”తరణజ”్అజాన్్లకడం.్”తరణజ”్‌అంటే్‌ శహ్నదణెైన్్లుకులన఼్భుంద఼్ధభమథిగహ్ లికి్తయువహత్తగగ యగహ్లకడం. 6.పజర్్్అజాన్్లో్తసాబ్్.్”తసాబ్్”్‌అంటే్‌ పజర్్‌్‌అజాన్‌లో్‌‘సమయ్‌అలల్‌్‌పల;హ్‌’్ తయువహత్‌”అషసల;త ్ఖెైయున్్మినధననమ్్”్‌అతు్‌ రెండుసహయుల్లకడం.
అజాన్‌్‌ష఼ననత లు
7.అజాన్్లికే్ఴయకిత్భంచి్కంఠం,్‌భంచి్‌షాయం్‌ గలవహడెై్ఉండ:లి.్‌అతతు్‌కంఠహతున్‌విననవహరి్‌ సాదమం్‌మతత ఫడ:లి,్‌వహయు్‌నభ;జు్‌చదఴట<తుకి్‌ సదధడ:లి. 8.్‌అషసయకయమైన్‌రహగహలణో్‌తృహటల్‌ల;గహ్‌అజాన్‌్‌ లక రహద఼. 9.్అజాన్్లికే్ఴయకిత్భంచి్నడఴడిక్భరిము్ ధ:యమతురేీతగహ్ోజలలో్నేయుగహంచిన్వహడెై్ఉండ:లి. 10.్‌పజర్్‌్‌నభ;జులో్‌ఇదద యు్‌భుఅజ్జజ నల ఼్‌ఉండటం్‌ ష఼ననత్‌్‌విద:నం.్కయు్పజర్్కి్భుంద఼్భరొకయు్ పజర్్్తయువహత్అజాన్్లుకుణ:యు. థెైఴోఴకత (ష)్‌ఇల;్ోఴచించ:యు:్”తల;ల్‌(య)్‌రహతిో్‌ ఉండగహధే్అజాన్్నలుు్ఇసహతయు.్‌మీయు్‌ఇఫనన్‌ ఉమమ్‌భకూ త మ్్‌(య)్‌అజాన్‌్‌ఇచేా్‌ఴయకూ్‌తినఴచ఼ా్‌ ణ:ోగఴచ఼ా”.్(ఫుఖ;రి్‌592,్భుసల ం్‌1092)
అజాన్‌్‌ష఼ననత లు
11.్‌అజాన్‌్‌విధేవహయు్‌తువశఫద తన఼్‌తృహటటంచ:లి,్ భరిము్అజాన్్లికేవహతుల;గే్‌అజాన్‌్‌విధేవహయు్‌ షభ;ద:నంగహ్లకహలి. భుఅజ్జజ న్‌ఇల;్లికి ్ ణే్‌షభ;ద:నంగహ్‌ఇల;్ లకహలి అష్‌సద఼్‌అనన్‌భుసభమదయరషఽలుల;లహ్‌-్ అష్‌సద఼్‌అనన్‌భుసభమదయరషఽలుల;లహ్‌ సమయ్‌అలషసల;హ్‌- ల;్‌సౌల్‌ఴల;్‌ఖ఼ఴాత్‌ ఇల;ల్తల;లహ్‌ సమయ్‌అలల్‌్‌పల;హ్‌్‌- ల;్‌సౌల్‌ఴల;్‌ఖ఼ఴాత్‌ ఇల;ల్తల;లహ్‌ అల;లసృ్‌అకబర్్‌్‌అల;లసృ అకబర్్‌్‌- అల;లసృ్‌ అకబర్్‌్‌అల;లసృ్‌అకబర్్‌ ల;్‌ఇల;స్‌ఇలల ల;లహ్‌్‌- ల;్‌ఇల;స్‌ఇలల ల;లహ్‌
అజాన్‌్‌ష఼ననత లు
12.్అజాన్్తయువహత్ద఼ఆ్భరిము్థెైఴోఴకత (ష) నెై్దయూద్్్ఠించ:లి. థెైఴోఴకత (ష)్‌ఇల;్ోఴచించ:యు: ”్‌ఎఴయయణే్‌ అజాన్్నలుు్వితు్ఈ్ద఼ఆ్”్‌అల;లసృభమ్‌ యఫబ్‌హ్నజ్జహిదదఴతిణ:తభమతి,్‌ఴషసల;తిల్‌్‌ ఖ;యభతి,్ఆతి్భుసభమదతుల్్ఴసలత్ఴల్్ పజ్రలత,్‌ఴబ్్‌అస్‌సృ్‌భఖ;భన్‌్‌భహ్‌భూద్‌ తులల జ్ర్‌ఴఅతత హ్‌”్‌చేసత హడో్‌అతతు్‌కోషం్‌ ోళమథిధ:న్ధేన఼్సతౄహయష఼్చేమటం్ షభమతమై్‌తృరత ంథి.(ఫుఖ;రి్‌579)
అజాన్‌్‌ష఼ననత లు
అయథం:్‌ఒ్‌అల;లహ్‌!్ఈ్షంూయీ్నలుుకు,్సహథనంచఫడే్ నభ;జ్కు్అదితి్అయనవహడ:!్‌భుసభమద్్‌్‌(ష్‌)కు్‌ ోతిష్హఠతమక్భయన సహథధ:తున(భఖ;మ్‌భసౄమద్్‌)్ ఆదికయతన఼్ోసహథించ఼.్ఏ్ోవంసహతమకభయన (ఉననత)్‌సహథనం్‌(షాయగ ంలో)్ోసహథిసత హనతు్‌తూఴు్‌వహగహదనం్‌ చేశ్హవో్‌ఆ్‌సహథనంలో్‌(ఆమతున)్ోతిశి ం జెయయ). అల;లహ్‌్‌ఇల;్‌ణెలిమజేశ్హడు:్”…తాయలోధే్తూ్ోబుఴు్ తున఼న్‌భఖ;మ్‌భహ్‌భూద్్‌కు్‌(ోవంసహతమ కమైన్‌ సహథధ:తుకి)్‌చేయుసహతడు.”్(అల్‌్‌ఇసహో-79) భుఅజ్జజ న్‌అజాన్‌ ్ ్తయువహత్ద఼ఆ్భరిము్థెైఴోఴకత (ష) నెై్దయూద్్్ధభమథిగహ్చదవహలి.్‌ఎంద఼కనగహ్‌ విధేవహయు్‌ఇవి్‌కూడ:్అజాన్్లుకులేధేమో్అతు్ అతృహయథం్చేష఼కుధే్ోభ;దభుంథి.
అజాన్‌్‌ష఼ననత లు
ఇఖ;భత్‌్‌అజాన్‌్‌ల;గే్‌ఉంట ంథి,్‌కహకతృరణే్‌కిరంద్‌ ఇఴాఫడిన్‌కొతున్‌ణేడ:లు్‌అంద఼లో్‌ఉంట<య. 1.అజాన్్లుకులు్రెండేస్సహయుల్లుకఫడ ణ:య.్‌ఇఖ;భత్్లుకులు్కొకకకసహరి్ భ;తోమే్లుకఫడణ:య. ఇఖ;భత్్లుకులు:్‌అల్లాహ్ అక్బర అల్లాహు అక్బర, అషహదు అల్లా ఇల్లహ ఇల్ా ల్లాహ్, అషహదు అన్న ముహమమదర్రసూల్ుల్లాహ్, హయ్య అల్ససల్లహ్, హయ్య అల్లఫల్లహ్, ఖద ఖలమతిససల్లహ్, ఖద ఖలమతిససల్లహ్, అల్లాహు అక్బర అల్లాహు అక్బర, ల్ల ఇల్లహ ఇల్ా ల్లాహ్. 2.్అజాన్్లుకులు్తుద:నంగహ్ోశ్హంతంగహ్ లుకఫడణ:య,్‌ఇఖ;భత్్లుకులు్ణ ందయగహ్‌ లుకఫడణ:య.
ఇఖ;భత్‌ష఼ననత లు
నభ;జు్‌చథివే్‌ఴయకిత్‌కహఫత ల;లహ్‌న఼్‌దగగ య్‌న఼ండి్‌చఽష఼తధ:న డంటే్అతన఼్తతుషరిగహ్కహఫ<్ వైు్ూరిత్నభమకంణో్భుఖం్చేస్ తులఫడ:లి.్కవేళ్నభ;జు్‌చేసే్‌ ఴయకిత్దఽయ్ోథేవంలో్ఉధ:నడంటే్‌ షశి మైన్‌ఆద:రహల్ోకహయం్భుఖం్ ఖిఫ<ల్వైు్చేస్తులఫడ:లి.్‌ఆద: రహలు్థొయకనుడు్అంచధ:వేస్ థ:తు్‌ఆద:యంగహధే్‌తులఫడి్‌నభ;జు్‌ చథివిధ:్‌షరితృరత ంథి.
ఖిఫ<ల్వైు్భుఖం్చేము్విద:నం
ఇఖ;భత్‌్‌కోషం్‌శయత లు: అజాన్్లుకుటకు్ఉనన్శయత లే్‌ ఇఖ;భత్్లుకుటకు్ఴరితసత హయ.
ఇఖ;భత్‌్‌లోతు్‌ష఼ననత లు: అజాన్‌లో్‌ఉనన్‌ష఼ననత లు్‌ ఇఖ;భత్‌లోనఽ్‌ఉధ:నయ.్‌అజాన్‌్‌ లికిన్ఴయకేత్ఇఖ;భత్్లకటం్ భుషత సబ్్‌.్‌ఇఖ;భత్‌్‌విధే్‌ఴయకిత్‌ ”అఖ;భసల;లసృ్‌ఴ్‌అథ:భహ్న”్ అనటం్‌ష఼ననత్‌్‌.
ఇఖ;భత్‌
పయజ్‌్‌కహతు్‌నభ;జుల్కొయకు్నలుు: పర్జ్‌్‌నభ;జుల్‌కొయకు్‌అజాన్‌్‌భరిమ్‌ఇఖ;భత్‌్‌ ష఼ననణె్‌భుఅకకదహ్‌.్‌భరి్‌సహభూహికంగహ్‌ చేమఫడే్‌పర్జ్‌్‌కహతు్‌నభ;జులు్‌ఉథ:సయణకు్‌ ండగల్నభ;జు,షఽయయచందో్‌గరసణ:ల్‌ నభ;జులు,్‌జధ:జా్‌నభ;జు్‌ఴగెైరహలో్‌అజాన్‌్‌ భరిము్‌ఇఖ;భత్్లకటం్ష఼ననత్్దధ తి్‌ కహద఼,్‌ఇల;ంటట్‌నభ;జుల్‌కోషం్‌”అషసల;త ్ జామిఅహ్‌”్అతు్నలుుతువహాలి. అఫుదల;లహ్్తన్్అమ్్్(య)్కథనం్ోకహయం్ థెైఴోఴకత (ష)వహరి్‌కహలంలో్‌షఽయయగరసణం్‌ ఏయడినుడు్”ఇననషసల;త్‌జామిఅహ్‌”్‌అతు్‌ నలఴఫడింథి.”్(ఫుఖ;రి్‌1003)
ఇఖ;భత్‌