SYED ABDUSSALAM UMRI
”ఓ ముహమ్మ ద్! (స) మేము నిన్ను సమ్స త లోకాల పాలిట మూరీ త భవించిన కారుణ్య ింగా చేసి పింపాము”. (అనిి యా: 107)
”నిశ్చ యింగా నేన్న
కాన్నకగా పింపబడిన కారుణ్యయ నిు ” అన్ను రు
ప్పవక త ముహమ్మ ద్ (స). (హాకిమ్)
కరుణ్ నిిండిన ఆయన జీవతానిు తెలుస్కుిందాిం రిండీ! భాన్నడి ప్పతాపానికి తాళలేక మారు మూలలో దాగిన జీవకొటి మత్తిం తొలకరి చిన్నకు తాకగానే భూపరలిు చీలుచ కుని బయటికి వస్తతయి. వాడిపొయిన నేల పత్తతళర లో త్లవాలిచ న మకక లన్ను మగ్ గ తొడిగి మోనరాగ్మాలాపిస్తతయి. కత్త చిగురై పలలవస్తతయి. నవ్వఱ ల జలులలు వెలిల వరుస్తతయి. పుడమి పరవశించి పచ్చ ని ప్పకృత్తని ప్పసవస్తింది. మామి చిగురు త్తను కొయిలలన్ను గింతెత్తత సఱ రఝరిని అిందు కుింటాయి. న్నరసింగా నదురిించే నెమ్లి ఒకక స్తరిగా పురివపిి న్నటయ మ్యూరి అవ్వతింది. పక్షుల కిలకిలలు, నదుల గ్లగ్లలతో వాత్వరణ్మ్ింతా ఆనింత్భరిత్ మోతింది. ఇది వాన జలుల తాకిడితో ధరణిలో వచిచ న పరివర తనిం. అదే అింత్తమ్ ప్పవక త ముహమ్మ ద్ (స) వారి అమ్ృత్ పలుకుల తాకిడితో మానవ త క లు వపాి రుతాయి. మానవ మ్నొ ధరణిలో మూఢ వశ్వఱ స్తలకు మ్నొ మ్సిష్క తాళ లేక మూలమూలలోల దాగిన గుణ్కొటి మత్తిం ప్పవక త (స) వారి అమ్ృత్ జలులతో జీవిం పొస్కుింటాయి. దానవ్వడికన్ను మానవ్వడే గపి ింటూ హృదయ కవాటాలు తెరుచు కుింటాయి. ఎిండి పొయిన మ్నొ భూమి పత్తతళర లో త్లవాలిచ న ప్రేమ్, జాలి, కరుణ్, ఆపాయ యత్, అన్నరాగ్ిం, తాయ గ్ిం అన్ను మగ్ గలు తొడిగి మానవత్ఱ పు దివెఱ లు వెలిగిస్తతయి. మ్నిషిలోన అణ్గారి ఉను నైపుణ్యయ లు, ప్పత్తభా పాటవాలు పురి వపిి ప్పగ్త్త పథాన పయనిస్తతయి. శ్వింత్త మూరుతలై, క్రాింత్తకారులై లోకశ్వింత్తకై పొరాడుతాయి. జగ్మ్ింతా శ్వింత్త స్తత్తఱ కత్ లన్న నెల కొలుి తాయి.
త్పుి చేసిన వారి యెడల ప్పవక త (స) వారి కరుణ్ త్పుి జరగ్డిం మానవ సహజిం. ఎవరూ దీనికి మినహాయిింపు కారు. ”ఆదిం సింత్త్తకి చిందిన ప్పత్త వయ కి తతోనూ త్పుి జరుగుతింది. వారిలో ఉత్త ములు త్మ్ త్పుి న్న దిదుదకును వారు” అన్ను రు ప్పవక త (స). (త్తరిమ జీ) ఒక వషయిం గురిించిన అవగాహన లోపిించినపుి ఆ వషయింలో పరపాటు జరగ్డిం సహజిం. అలా పరపాటు చేసిన ఓ సహాబీ ముఆవయా బిన్ హకమ్ స్లమీ (ర) పటల ప్పవక త (స) ప్పవరి తించిన తీరున్న ఆయనే సఱ యిం గా పేర్క ింటున్ను రు: ”నేన్న ప్పవక త (స) వారితో కలిసి నమాజు చేస్తడగా ఓ వయ కి త తమామ డు. నేన్న ‘యర్హముకలాలహ్ా’ అన్ను న్న. అది వను అకక డును వారు న్న వైపు ఉరిమి ఉరిమి చూడస్తగారు. అది అర థిం కాక నేన్న ‘మీ త్లులలు మిమ్మ లిు పొగటుుకొగాక!’ న్న వైపు ఎిందుకు అలా ఉరిమి ఉరిమి చూస్తతరు మీరు? అని అన్ను న్న.వారు త్మ్ చేతలతో తొడల మీద కడుతూ నన్ను ఊరుకొవాలిళ ింది గా సైగ్ చేయన్నరింభించారు. నేనూ ఊరుకున్ను న్న. నమాజు పూర తయాయ క ప్పవక త చూపిించిన వాత్ళ లాయ నిు నేన్న మ్రువ లేన్న. న్న త్లిలదిండ్రరులిు ఆయనకు అరిి ింతగాక! ఆయన లాింటి శక్షకుణిి నేన్న ఆయనకు ముిందూ చూడలేదు. ఆయన త్రాఱ త్ కూడా చూడ లేదు. అలాలహ్ స్తక్షి! ఆయన నన్ను గ్దిదించ్ లేదు. కటులేదు. త్తటు లేదు. ఎింతో ప్రేమ్గా ఇలా అన్ను రు: ”నిశ్చ యింగా ఈ నమాజు ఉింది చూశ్వవ్వ ఇిందు లో ప్పజల మాటలకు ఆస్తక రిం లేదు. అిందులో త్స్బి హ్, త్కీి ర్, ఖుర్ఆన్ పారాయణ్యనికి మాప్త్మే అన్నమ్త్త ఉింది”. (ముసిిం ల )
త్పుి చేసిన వారి యెడల ప్పవక త (స) వారి కరుణ్ అలాగే మ్సిద్ ి లో ఎవరో ఓ మూలన ఖిబ్లల వైపు ఉమేమ సి ఉిండటిం చూసి ఆయన ఖరూిరపు మ్టుతో దానిు శుప్భ పరిచారు. ఆ త్రాఱ త్ అలా చేయడిం ఎింత్ మాప్త్ిం సమ్ింజసిం కాదు అని హిత్వ్వ పలికారు. (ముసిిం ల ) వేర్క సిందరభ ింలో ఓ పల్లటూ ల రి వయ కి త వచిచ మ్సిద్ ి ఓ మూలన మూప్త్ిం పొస్త త అకక డును సహచ్రులు అప్గ్హోదగ్రరులవగా ఆయన మాప్త్ిం అత్నిు ఎింతో మ్ృదువగా నచ్చ జెపాి ే త్పి కఠినింగా వయ వహరిించ్ లేదు.(బుఖారీ) వేరోక ఉలేఖ ల నిం ప్పకారిం ఆయన (స) సప్త్ి వర తనకు ముగుదడయిన ఆ పల్లవా ల సి – ‘ఓ అలాలహ్ నన్ను మ్రియు ముహమ్మ ద్ (స) వారిని మాప్త్మే కరుణిించు. మాతోపాటు ఇింకెవరిన్న కరుణిించ్కు’ అని దుఆ చేశ్వడు. అది వను ప్పవక త ”అపార మ్యిన అలాలహ్ కరుణ్న్న పరిమిత్ిం చేస్తన్ను వ్వ ఎిందుకు?” అని ఎింతో సౌమ్య ింగా నచ్చ జెపాి రు.
పాపిం చేసిన వారి యెడల ప్పవక త (స) వారి కరుణ్ తెలియనిత్నిం వలల జరిగేది త్పుి , తెలిసి చేస్తది పాపిం. అలాింటిది రాజ ద్రోహానికి పాలి డటిం ఎింత్ నేరమొ ఎవరికీ తెలియనిది కాదు. అలాింటి నేరమే హాత్తమ్ బిన్ అబీ బలతఆ (ర) గారితో జరిగిింది. ప్పవక త (స) మ్కాక అవశ్వఱ స్లతో యుదదిం కొసిం సైనయ ిం తీసకని బయలు దేరబోతన్ను రను రహసయ సమాచారింతో కూడిన త ఇచిచ పింపారు. అది ఉత్తరానిు , మ్కాక వెళుతను ఓ స్త్స్బకి తెలుస్కును ప్పవక త (స) ఆయన్ను పిలిపిించి – ”ఓ హాత్తబ్! ఏమిటీ నిరాఱ కిం?” అని అడిగారు. అిందుకాయన ఇలా సింజాయిషీ ఇచుచ కు న్ను రు: ”ఓ దైవ ప్పవకాత! (స) న్న వషయింలో తొిందర పడి ఓ నిర ియానికి రాకిండి. నేన్న ఖురైషు తెగ్కు చిందిన వాడన్న కాన్న. వారి సింరక్షణ్లో అకక డ ఉింటును వాడన్న. మీతోపాటును ముహాజిర లకు అకక డ ఎవరో ఒకరు బింధువ్వలున్ను రు. వారు వారికి చిందిన వారిని కాపాడుకుింటా రు. న్న వష యిం అలా కాదు గ్నక ఈ వధింగా మ్కాక అవశ్వఱ స్లకు సహాయిం చేసి న్న బింధువ్వలిు కాపాడుకొవాలన్నకున్ను న్న. నేన్న ధరమ ప్భషుుడనయి ఈ పని చయయ లేదు. మిమ్మ లిు వయ త్తేకిించాలను దీ న్న ఉదేశ్య ిం కాదు.
పాపిం చేసిన వారి యెడల ప్పవక త (స) వారి కరుణ్ ఇస్తలిం స్బఱ క రిించిన త్రాఱ త్ పూరాఱ ప్శ్మ్ిం (అవశ్వఱ సిం) యెడల వాత్ళ లయ ింతో చేసిన పని కూడా కాదు’. అది వను ప్పవక త (స) ”అత్న్న మీతో నిజిం చపాి డు”. అన్ను రు. అకక డే ఉను హప్జత్ ఉమ్ర్ (ర) – ‘ఓ దైవప్పవకాత! నను దలిండి నేన్న కపి త్ల నరికేస్తత’ అన్ను రు కొపింతో ఊగిపొతూ. అిందుకు ప్పవక త (స)- ‘అత్న్న బప్ద్ సింగ్రరామ్ింలో పాల్గగన్ను డ ను ది నిరిఱ వాదాింశ్ిం.ఓ ఉమ్ర్! న్నకేిం తెలుస్? బప్ద్ సింగ్రరామ్ింలో పాల్గగను వారి గురిించి ముిందే తెలిసి అలాలహ్ ఇలా అన్ను డేమొ: ”మీకు నచిచ ింది చయయ ిండి. నేన్న మీ సకల పాపాలన్న మ్నిు ించే శ్వన్న”. (బుఖారీ) న్నయ య పరింగా చూస్కుింటే హాత్తమ్ (ర) ముసిిం ల అయిన్న చేసిన నిరాఱ కానికి శక్ష పడి తీరాలి. కాని కారుణ్య మూరి త (స) వారి కారుణ్య ిం వలల ఆయన బత్తకి పొయారు. ఇకక డో వషయిం తెలుస్కొవాలి-న్నయ యిం గపి దే, సిందేహిం లేదు. కాన్న కారుణ్య ిం మ్హిమానిఱ త్మ్యినది.
త ఖుర్ఆన్ పారాయణ్కరల యెడల కరుణ్ అబుదలాలహ్ బిన్ అప్మ్ ఇబుు ల్ ఆస్ (ర) గపి దైవభీత్తపరులు. రాత్రిళుర మేల్గక ని స్దీర ఘ నమాజులు, పారాయణ్యలు చేస్తవారు. ఓ స్తరి ఆయన ప్పవక త (స) వారితో – ‘నేన్న ఖుర్ఆన్న్న ఎనిు రోజులోల పూరి త చేయవచుచ ?’ అని అడిగారు. అిందుకు ప్పవక త (స) – ”ఒక నెలలో దానిు పూరి త చయియ ” అని సమాధానమిచాచ రు. దానికన్ను త్కుక వ సమ్యింలో నేన్న పూరి త చేయ గ్లన్న అని ఆయన వను వించుకొగా, ’20 రోజులోల పూరి త చయియ ’ అన్ను రు. ఆయన మ్ళ్ళర మ్ళ్ళర అడగాగ-’15 రోజులోల, 10 రోజులోల, 5 రోజులోల’ అని బదులివఱ గా,’నేన్న దానికన్ను త్కుక వ రోజులోల పూరి త చేయగ్లన్న’అని ఆయన వను వించుకొగా – ప్పవక త (స) ఆయనకు అన్నమ్త్తనివఱ లేదు”. (ముసిిం ల )
నమాజీల వషయింలో & త్లులల యెడల కరుణ్ ”ప్పవక త (స) రమ్జాన్న మాసింలో రిండు రోజులు త్రావీహ్ నమాజున్న జమాఅత్తో చేయిపిించారు.సహాబ్ల పెదదఎతతన ఆ నమాజులో పాల్గగనడిం చూసి మూడవ రోజు సహబ్ల (ర) ఆయన కొసిం ఎదురు చూస్తన్ను ఫప్్ వేళ అయ్య ింత్ వరకూ అయన బయికి రాలేదు. పప్్ అజాన్ త్రాఱ త్ బయికి వచిచ తాన్న ఆ రాత్రి ఎిందుకు రాలేదో వవరిించారు: ”మీ ఆసకి త చూసి అలాలహ్ ఎకక డ ఈ నమాజుని కూడా మీపై వధిగావించేస్తతడే మొనను భయమే నన్ను రాకుిండా ఆపిింది” అన్ను రు కారుణ్య మూరి త ముహమ్మ ద్ (స). (బుఖారీ) ”కనిు సిందరాభ లలో నేనూ నమాజున్న స్దీర ఘింగా చేసి చ్దవాలన్నకుిం ాన్న. అింత్లోనే శశువ్వ ఏడుపున్న వింన్న.అింత్లా ఏడుస్తను ఆ శశువ్వ కొసిం త్లిల ఎింత్లా త్లలడిలులతిందో పాపిం! అను త రిగా ఆలోచ్నతో న్న నమాజు న్న ముఖస ముగిించేస్తతన్న” అన్ను రు మ్హన్నయ ముహమ్మ ద్ (స). (బుఖారీ)
అన్నథల యెడల కరుణ్ ప్పవక త (స) అమామ న్నను లేని అన్నథలిు చేరదీసి అన్నుఁగు సింతా నింగా చూస్కునేవారు. అింతే కాదు, అన్నథల ఆలన్న పాలన్న చూస్త ఇలుల దేదీపయ మానమ్యి శుభాల హరివలులని త్లపిస్తింది అన్ను రు. అలాగే ‘అన్నథల పొషణ్య భారానిు భరిించే వయ కి త మ్రియు నేన్న ేపు ప్పళయ దిన్నన సఱ ర గింలో ఇలా కలిసి పకక పకక నే ఉింటాము ’ అని చూపుడు వ్రేలున్న మ్ధయ వేలు కాస త ఎడింగా ఉించి చూపేవారు” (బుఖారీ)
నిరుపేదల యెడల కరుణ్ ‘అపుి డే మ్దీన్న చేరుకును ఓ బృిందిం పరిసిథత్త చాలా దయన్నయింగా ఉింది. వారు భించేసి ఎనిు రోజులయియ ిందో తెలీదుగాన్న, వారి కడుపులు వీపులకు కరచుకు పొయి ఉన్ను యి. వారిని ఆ స్థసిథత్తలో చూసిన ప్పవక త (స) త్లలడిలిల పొయారు. వపరీత్ింగా బ్లధ పడుతూ మ్సిద్ ి ఇటూ అటూ త్తరుగు తన్ను రు. నమాజు అనింత్రిం దానధరామ లు చేయాలిళ ిందిగా ప్రేేపిించారు. చాలా స్తపయిింది. ఎవరూ రావడిం లేదు. ఆయన ఎదురు చూస్తన్ను రు. అింత్లో ఓ కారిమ క సోదరుడు ధానయ పు బస్తతన్న భారింగా మొస్తత తీస్కు వచిచ ప్పవక త (స) వారికి అిందజేశ్వరు. అత్నిు చూసి ఒకరూ ఇదదరింటూ దానిం చేయన్నరింభించారు, అలా చూస్తిం డింగానే రిండు రాస్లు ఒకి ధానయ పు రాసి, ఒకి బటుల రాసి ప్రరోగ్యాయ యి. ఎవరి ఏిం కావాలో తీస్ కొిండి అని ఆజాాపిించిన మీదట, వారు వారికి కావాలిళ ింది ఆప్త్ింగా వెళ్ళర తీస్కుింటూ ఉింటే ప్పవక త (స) వదనిం సింతోషింతో దేదీపయ మానింగా వెలిగిపొతూ ఉింది. అప్పయత్ు మ్గానే ఆయన అధరాల మీద చిరునవ్వఱ కదలాడిింది’. (ముసిిం ల )
కారిమ కుల యెడల కరుణ్ మ్ఆ్ బిన్ జబల్ (ర) కాస త స్దీర గింగా నమాజు చ్దివించేవారు. ఓపిక పటుక ఓ కారిమ క సోదరుడు జమాత నమాజున్న మ్ధయ లోనే వదిలేసి సింత్ింగా (ఒింటరిగా) నమాజు చేస్కని వెళ్ళర పొయాడు. నమాజీలిందరూ ఆ కారిమ క సోదరుణిు త్పుి పటుడమే కాక త్న్న కపి అని మాటల తూాలు కూడా పేలాచ రు. అది తెలిసి ఆ కారిమ క సోదరుడి నేరుగా వెళ్ళర ప్పవక త (స) వారతో షికాయత చేశ్వడు. అది వను ప్పవక త (స) ఆప్గ్హిస్తత – మ్అ్ (ర) హాజరు కావాలిళ ిందిగా ఆజాాపిించారు. అలా వచిచ న మ్ఆ్ (ర) గారిన్నదేద శించి: ”ఓ మ్ఆ్! ఏమి న్నవ్వఱ ప్పజలు త త నమాజింటే అసహియ ించుకునేలా ప్పవరిస్ న్ను వా? న్నవ్వఱ నమాజు చేయిపిస్తను పుి డు న్న త , అవసరారుథలు, వెనకాల వృదుధలు, స్త్స్బలు అర ిింటు పని మీద వెళ్ళర లిళ న వారు కూడా ఉింారను సి ృహ కలిగి మ్సలుకొ” అని మ్ిందిలిించారు. (బుఖారీ)
స్తవకుల యెడల కరుణ్ నేడు ఆయుధాలు, మాదకప్దవాయ య వప్కయిం త్రాఱ త్ చపుి కొదగ్ గ వప్కయిం మ్న్నషులిు అమేమ కనేదే. మ్రి వారి హకుక లిు ఎవరు ఎింత్ వరకూ పాటిస్తన్ను రు అను వషయాని అింత్రాితీయ పరిశోధన్న సింసథలకు అపి గిించి, అసలు మానవ హకుక ల చాపే ు లేని న్నటి కాలింలో, బ్లనిసలిు మ్న్నషుల క్రిింద జమా చేయడిం కాదు కదా; జింతవ్వలకన్ను హీనింగా చూడబడే ఆ కాలింలో ప్పవక త (స) ఎలాింటి కరుణ్ కనబరాచ రో, వారికి ఎదురయి ఉను సమ్సయ న్న ఎింత్ చ్కక గా పరిషక రిించారో దానికి మానవచ్రిత్ే స్తక్షి! ఆయన అలన్నటి యజమాన్నలిు ఉదేదశించి ఇలా అన్ను రు: ”వారు మీ సోదరులు, అలాలహ్ వారిని మీ పొషణ్లో (అధీనింలో) ఇచాచ డు. ఎవరి సోదరుడయితే ఒకరికి కైవసిం అయి ఉింాడో అత్న్న త్పి నిసరిగా పాటిించాలిళ కన్నస బ్లధయ త్-తాన్న త్తను దే అత్నికి త్తనిపిించాలి. తాన్న తొడిగినదే అత్నికీ తొడి గిించాలి. అత్న్న చేయగ్లిగిన పనినే అత్నికి అపి గిించాలి. ఒకవేళ శ్కి తకి మిించిన పని అపి గిస్త త ఆ పని పూరి త చేయడింలో అత్నికి తోడాి టునిందిిం చాలి”. (బుఖారీ) వేరోక ఉలేలఖనింలో – ”మీలో ఎవరూ ఎవరిన్న ఇత్న్న న్న బ్లనిస, ఈమె న్న బ్లనిసరాలు అనకూడదు. మీరిందరూ అలాలహ్ దాస్లే. దానికి బదులు న్న స్తవకుడు, న్న స్తవకురాలు అనిండి” అని అపిి చడు వాడుక పదాలన్న సయిత్ిం నిరూమ లిించారు. (బుఖారీ) అింతే కాదు, ”మీలో ఎవరయిన్న త్న అధీనింలో ఉను స్తవకులిు చింప మీద కటిున్న, కాస త గ్టిుగా కటిున్న దాని పరిహారింగా వారిని వడుదల చయాయ లి” అన్ను రు. (ముసిిం ల )
వత్ింతవ్వల, వకలాింగుల, రోగుల యెడల కరుణ్ ”వత్ింతవ్వ, వకలాింగుల బ్లగు కొసిం పాటు పడే వయ కి త అలాలహ్ మార గింలో నిరత్ిం పొరాడే యోధునితో, రాప్త్ింతా ప్రరార థనలో గ్డిపే స్భకుతనితో, దిన మ్ింతా ఉపవాసిం ఉిండే ధరమ పరాయణుడితో సమానిం” అన్ను రు కారుణ్య మూరి త (స). (బుఖారీ) రోగుల యెడల కరుణ్: కుషుు రోగులతో ప్పవక త (స) కలిసి భించేశ్వరు. రోగులిు వెళ్ళర ఆయన త్రచూ సిందరిల ించి వచేచ వారు. సిందరల న్న సిందరభ ింలో వారికి సింతోషిం కలిగిించే వషయాలిు ప్పస్తతవించేవారు. ఉమెమ అలా అనే ఓ మ్హిళన్న ఉదేద శించి- ”ఓ ఉమెమ అలా! శుభవార త! నిశ్చ యింగా ముసిిం ల రోగ్ బ్లరిన పడితే అలాలహ్ా దానికి బదులు ఆ వయ కి త పాపాలన్న ప్పక్షాళ్ళస్తతడు. ఎలాగ్యితే వెిండి బింగారాల తపుి న్న నిపుి వదలగడుతిందో అలా”. (అబూ దావూద్)
మ్రణ్ ఘడియలోల కరుణ్ ”మీరు మ్రణిించ్బోయ్ మీ ఆపుతలన్న ‘లా ఇలాహ ఇలలలాలహ్’ గురిించి తాకీదు చేయిండి”. (ముసిిం ల ) ”ఎవరి చివరి పలుకు ‘లా ఇలాహ ఇలలలాలహ్’ అయి ఉింటుిందో వారు సఱ ర గింలో ప్పవేశస్తతరు”. (అబూ దావూద్) మ్ృతని యెడల కరుణ్: మ్ృతని జన్నజా నమాజు చ్దివే వయ కి తకి ఒక ఖీరాత్ పుణ్య ిం, ఖనన సింస్తక రాల వరకూ తోడుిండే వయ కి త రిండు ఖీరాత్ల పుణ్య ిం లభస్తింది అన్ను రు ప్పవక త (స). ఖీరాత్ అింటే ఏమీ? అని అడగాగ – ”ఉహద్ అింత్త పుణ్య ిం’ అన్ను రు. (బుఖారీ) ”మీరు మీ మ్ృతల గురిించి స్థమాలడితే వారి మ్ించి లక్షణ్యలన్న మాప్త్మే పేర్క నిండి. ఒకవేళ వారిలో చడు ఉన్ను దాని వైపునకు వారు మ్రలిింప బడాారు”. అని తాకీదు చేశ్వరు. (అబూ దావూద్) మ్ృతని ఇింటి వారి యెడల కరుణ్: మ్ృతని ఇింటి వారి వషయింలో ప్పజలకు తాకీదు చేస్తత ఆయన ఇలా అన్ను రు: ”జాఫర్ (ర) వారి కుటుింబీకుల కొసిం ఆహార పదారాథలన్న సిదదిం చేయిండి. వారిని తీప్వ బ్లధకు లోన్న చేస్త పరిసిథత్త ఎదురయి ఉింది” అన్ను రు. (అబూ దావూద్)
త ల, యూదుల, క్రైసవ్వ కపటుల యెడల కరుణ్ యూదులు ప్రవక్ త (స) వారిని చూసి ఉడుక్కు నేవారు. నమసు రిిం చాల్సి న విధానానిి కాస త మారిి చెబుతూ-‘అస్సి ము అలైక్కమ్’మీక్క చావు మూడు గాక్! అనే వారు. అది విని సతీమణి తీప్వింగా సప ిందిించి అదే విధమయి నటువిిం అభివాదిం చేస్త,త ప్రవక్ త (స) ఆమెను మిందల్సించి అలా అనక్క అని చెరప డమే కాక్, ఒక్వేళ తరప ని సరిగా చెప్పప ల్సి వస్త త ‘వ అలైక్కమ్’ మాప్తమే చెప్పప అనాి రు. (బుఖారీ) త ల యెడల కరుణ్: క్రైసవ్వ త బ ిందానిి ప్రవక్ త (స) మసిద్ మదీనా వచిి ఓ క్రైసవ ి నబవీలో వసిింర జేయడమే కాక్, వారి రదతి ధ లో వారిని ప్రార్ థన చేసుక్కనే వెసులుబాటును సయితిం ఆయన క్ల్సప ించారు. (జాదుల్ మఆద్) కపటుల యెడల కరుణ్: క్రటుల నాయక్కనిగా పేరు పిందిన, ప్రవక్ త (స) వారి సతీమణి మీద లేని పొని నిిందలు మోపిన అబుదలాాహ్ బిన్ ఉబై మర్ణిించిబప్పప డు ఆయన కొడుక్క దర్ఖాసుత మీద ఆయన దుపిప కి అతనిపై క్రప డానికి ఇవవ డమే కాక్, సవ యింగా వెళ్ల ా అతని జనాజా నమాజు కూడా చేయిపిించారు. ఆ సిందర్భ లో ఆయన అని మాట: ”నేను నమాజు చేయడిం వల ా ఇతనికి క్షమాబిక్ష దక్కు తుిందని నాక్క తెల్సస్త త నేను అతని కోసిం 70 స్సర్ ాయినా ప్రారి థించడానికి తయారే” అనాి రు. (బుఖారీ)
వప్గ్హారాధకుల యెడల కరుణ్ వప్గ్హారాధకులయిన, త్నన్న త్న జనమ సథలి న్నిండి వెలివేసిన మ్కాక వాస్లు కరువ్వ సి స్థ థత్త ఎదుర్క ింటు న్ను రని తెలుస్కును ఆయన దాదాపు 15 విందల దిర ఴమ్లు వారి కొసిం పింపిించారు. అలాగే ఓ సిందరభ ింలో – మ్కాక అవశ్వఱ స్లు వశ్వఱ స్లిు వేధిస్తన్ను రు గ్నక వారి అిందాలిళ న బతాతన్న ఆపి వేస్తతము అని ఓ జాత్త న్నయకుడింటే, అలా చేయడిం సబబు కాదు అని మ్ిందలిించారు.
అిందరి యెడల కరుణ్: ”నేన్న వారిందరి న్నిండి కొరుతను ఒకే ఒకక వాకయ ిం. దానిు గ్నక వారు నమిమ నటలయితే అరబుి , అరబ్బి త్ర ప్రరాతాలన్ను వారి పాదాక్రాత్ిం అవ్వ తాయి. ఆ మ్హత్తర వాకయ మే -‘లా ఇలాహ ఇలలా ల ల హ్’ – అలాలహ్ త్పి నిజ ఆరాధుయ డెవడూ లేడు. (త్తరిమ జీ)
మూగ్ జీవాల యెడల కరుణ్ ఆయన పక్షులన్న లక్షయ ింగా పెటిు భాణ్యలు వసరడానిు నిరసిించారు. జింత వ్వలకు వాత్లు పెటగ్టడానిు ఖిండిించారు. పని చేయిింపిచు కుని మేత్ పెటుని యజమా న్నలిు ”ఈ మూగ్ జీవాల వషయింలో అలాలహ్కు భయ పడిండి” అని మ్ింద లిించారు. దాహింతో ఉను ఓ కుకక దాహానిు తీరిచ న ఓ వయ భచారిణిని అలాలహ్ మ్నిు ించి సఱ రాగనిు ప్పస్తదిించాడని, త పిలిలని చిప్త్హిిం సలు పి స్థ ా ు చ్ింపిన ఓ స్త్స్బని అలాలహ్ నరకిం పాలు చేశ్వడు అని జింతవ్వల హకుక లిు ఎవరూ తెలియ జేయనింత్ కరుణ్యమ్య పదధత్తలో తెలియ జేశ్వరు కారుణ్య మూరి త ముహమ్మ ద్ (స).
యుదధింలో కరుణ్ న్నటి, నేటి యుదాధలిు మ్నిం పరిశీలిించి నటలయితే యుదధింలో కరుణ్కి చోటుిండదు అను ది సి షిం ు గా తెలుస్తింది.దానికి రిండు ప్పపించ్ యుదాధలు, ప్పస్తత్ిం జరుగుతను యుదాధలే స్తక్షి! ప్పపించ్ యుదాధలోల పాల్గగను వారితోపాటు మ్రణిించిన వారి సింఖయ చూసిన ట స్థ లయితే 351/ శ్వత్ిం మ్ింది మ్రణిించినటుల తెలుస్తింది.అింటే పాల్గగను వారికింటే మూడును ర రటుల అధికిం. పై యుదాధలలో సైన్నకులకింటే ఎకుక వగా స్తమానయ ప్పజలే బల యాయ రు, బలవ్వతన్ను రు. దీనికి భను ింగా – ఎలాాాిం చ్టుిం అమ్లోల లేని ఆ కాలింలోనే ఆయన అను మాట త్రాఱ త్ శ్వసనిం అయియ ింది; త న్న, వృదుధలన్న, పిలల అదేమ్ింటే, ”స్త్స్బల ల న్న, యుదధింలో పాల్గగనని వారిని, ప్రరార థన మ్ింది రాలలో జీవించే వారిని చ్ింప కూడదు. అలాగే శ్త్రువ్వ భూమికి చిందిన ఏ చటుున్న నరక కూడదు. ఏ పలానిు న్నశ్నిం చేయకూడదు”.
యుదధింలో పాల్గగన్ను రు కదా? అింతా బ్లగుింది, యుదధింలో అయితే పాల్గగన్ను రు కదా? అని కిందరు అనచుచ , అింారు కూడా. వారికి మా సమాధానిం – కారుణ్య మూరి త (స) ప్పత్క్షయ ింగా పాల్గగను యుదాధల సింఖయ 27. రక్షణ్యర థిం జరిపిన సైనిక చ్రయ లు 38, ఆయన లేకుిండా జరిగిన యుదాధలు 68. ఈ మత్తిం యుదాధలోల ఇరు వైపులా మ్రణిించిన వారి సింఖయ 1284 మాప్త్మే. పాల్గగను వారి రీతాయ శ్వతానిు ల్లకిక స్త-త ముసిిం ల లలో అమ్రగ్తలయినవారు 1.0/ అయితే ముసి లమే త్రులు 1.5/. ఫలిత్ింగా కేవలిం అరబుి ప్రరాింత్ింలోనే కాదు చుటూు ప్పకక ప్రరాింతాలోల సయిత్ిం ప్పశ్వింత్త్ నెలకింది. అింటే ఆయన వీరిని గెలిచిింది కరుణ్తోనేగాన్న, కత్తతతో ఎింత్ మాప్త్ిం కాదు. చలిమితోనేగాన్న, బలిమితో ఎింత్ మాప్త్ిం కాదు అనడానికి దీనికి మిించిన ఉపమాన్ననిు ఎవఱ రూ తీస్కు రాలేదు అను ది సి షిం ు .
ప్పళయ దిన్నన కరుణ్ ఆయన ఓ సిందరభ ింలో ఇలా అన్ను రు: త ఇవఱ బడిన దుఆ వెస్లు ”ప్పవకలు బ్లటు వారు ఈ లోకింలోనే వనియోగిించుకున్ను రు. కాన్న, నేన్న మాప్త్ిం న్న దుఆన్న పరలోకింలో న్న ఉమ్మ త్ సిఫారస్ కొసిం ఎత్తత ఉించాన్న”. (ముసిిం ల ) వేర్క ఉలేఖ ల నింలో – ”న్న సిఫారస్ న్న సముదాయానికి చిందిన మ్హా పాపుల కొసిం అయి ఉింటుింది” అన్ను రు. (అబూ దావూద్)
మ్హోను త్ శీల శఖరాప్గ్ిం మ్హా ప్పవక త ముహమ్మ ద్ (స) మానవాళ్ళకి దైవభీత్తన్న, నైత్తక రీత్తని ఉపదే శించ్ డానికి ఆవరభ వించిన అసింఖాయ క మానవ రతాు ల రాసిలో అప్గ్జులు మ్హన్నయ ముహమ్మ ద్ (సలలా ల ల హు అలైహి వ సలిం ల ). దైవ వశ్వఱ సిం గ్ల ఒక వశ్వఱ సి, ఒక ఉదోయ గి, ఒక యజమాని, ఒక కారిమ కుడు, ఒక న్నయ యాధిపత్త, ఒక సైనికుడు-అిందరూ వారి జీవతాలోల ప్పత్తనిత్య ిం ప్పవక త ముహమ్మ ద్ (స) వారి ఆదరాల లు ప్పత్తబిిం బిించాలని మ్నస్తూ రి త గా కొరుకుింటారు. ఆయన (స) పటల మ్నకును ప్రేమ్ మ్న జాత్తపోర జీవత్ింలో, పరిపాలన్న వయ వసథ లో, ఆచారవయ వహారాలలో కనిి ించాలి. లేకుింటే అది నిజమైన ప్రేమ్ కాదు.
చివరి మాట ఈ ప్పపించానికి ముహమ్మ ద్ (స) ఒక స్తధారణ్ వయ కే త కావచుచ గాక. కాన్న ఆయన్ను అభమానిించే 170 కొటల మ్ింది ముసిిం ల లకు మాప్త్ిం ఆయనే ప్పపించ్ిం. జీవత్ కాలిం అింటే ఎవరికయిన్న జనన మ్రణ్యల మ్ధయ కాలిం. కాన్న ఒక ముసిిం ల కు మాప్త్ిం కారుణ్య ప్పవక త ముహమ్మ ద్ (స) ఆదరాల ల న్నడలో జీవించిన కాలిం.