PRESENT BY SYED ABDUSSALAM OOMERI
యుద్ధానికి అర్థం: రండు లేద్ధ అంతకన్ధా ఎకకువ వయకకులక, సంసథ లక, లేద్ధ ద్ేశాల మధ్య పెద్ద యెతు తన జరిగే ఘర్షణను యుద్ా ం లేద్ధ సంగాామం అనంటార్ు. మానవ సమాజంలో యుద్ధాలక అన్ధద్ిగా ఏద్ో ఒక ర్ూపంలో జర్ుగుతూన్ే ఉన్ధాయ. చరితర పూర్వ యుగంలో తెగల మధ్య జరిగిన కొటాాటల నుండి తర్ువాత నగరాల మధ్య లేద్ధ ద్ేశాల మధ్య లేద్ధ సామాాజయయల మధ్య అన్ేక ర్కాలకగా ఈ ఘర్షణలక జరిగాయ, జర్ుగుతతన్ధాయ. "యుద్ా ం" అన్ే పద్ధనిా ద్ేశాల మధ్య జరిగే సాయుధ్ పో రాటాలకే పరిమితంగా వాడడం లేద్ు. "మతోన్ధాద్ం పెై యుద్ా ం", "ఉగావాద్ంపెై యుద్ా ం", "ద్ధరిద్రయంపెై యుద్ా ం", "అవినీతిపెై యుద్ా ం" వంటి అన్ేక సంద్రాాలలో "యుద్ా ం" అన్ే పద్ధనిా వాడుతధర్ు. యుద్ా ం అన్ే పరకయ ిా మానవ సమాజయల మధ్య మాతరమే జర్ుగద్ు. చీమల ద్ండుల మధ్య, చంపాంజీల సమూహాల మధ్య కూడధ యుద్ధాలక జర్ుగుతధయని జంతత శాసు రం అధ్యయన్ధల వలా తెలకసుునాద్ి.
యుద్ధ ంలో ప్రత్యక్షంగా పాలగొనే సేన మిలిటరీ. ఇది భూమిపైన కాలబలం లేదా ఆరీీ కావచ్చునచ. సముద్రంలో నౌకాద్ళం కావచ్చునచ. ఆకాశంలో వైమానిక ద్ళం కావచ్చునచ. యుద్ధ ం ఒకే సమయంలో వివిధ రంగాలలోనచ, వివిధ పారంతాలలోనచ జరుగవచ్చునచ. ప్రత్యక్షంగా పోరాటంలో పాలగొనే సైనిక ద్ళమే కాక ండా గూఢచారి వవవసథ , సమాచార వవవసథ , ఆరిధక వయవసథ , పారిశ్ాామిక వవవసథ క చందిన అనేక వరాొల యుద్ధ ంలో పాలగొంటాయి. ఆధచనిక సాంకేతిక విజఞానం వలల అభివృదిధ అయిన మిసైల్స్ వంటి ప్రికరాల యుదాధల సవరూపానిి గణనీయంగా మారిువేసు చనాియి. సరిహద్చులలో రండు దేశ్ాలకే యుదాధల ప్రిమిత్ం కావు. ఒకే దేశం లేదా సమాజంలో వివిధ వరాొల మధయ జరిగే సంఘరషణనచ అంత్రుయద్ధ ం అంటారు. ఈ విధమైన కొనిి అంత్రుయదాధల దేశ్ాల మధయ జరిగే యుదాధలక సమానంగా జన నష్ట ం, ఆసతు నష్ట ం, సమాజ వినాశనం కలిగించే అవకాశం కలిగి ఉనాియి.
యుదాధలక కారణాల
యుద్ధాలక సపష్టమైన పరకటన ద్ధవరా కాని, లేక అపరకటితంగా గాని జర్ుగవచుును. యుద్ధాల కార్ణధలక తెలకసుకోవాలంటే శాంతి వాతధవర్ణధలక కొనసాగే పరిస్థ తతలను కూడధ అధ్యయనం చేయాలి. యుద్ధాలక మొద్లకపెటేట పక్షం కార్ణధలక వేర్ు, తతఫలితంగా యుద్ా ం చేస్ే పక్షం కార్ణం వేర్ు అని కూడధ గాహంచధలి. ఏద్ెైన్ధ యుద్ా ంలో పాలగొన్ే లేద్ధ పరభావం కలిగి ఉనా మూడు వరాొలక - న్ధయకతవం, మిలిటరీ, ద్ేశ పరజలక. ఈ మూడు వరాొలకూ యుద్ా ంలో పాలోొటానికి వేర్ువేర్ు కార్ణధలక లేద్ధ అభిపారయాలక ఉండవచుును.
Why Nations Go to War
(1) యుద్ా ంలో ఇర్ు పక్షాలూ తమ లక్షయం ధ్ర్ాబద్ా మైనద్ని చెపపపకొంటాయ. (claim that morality justifies their fight) (2) యుద్ా ం మొద్లకపెటేట పక్షం యుద్ా ఫలితం తమకక అనుకూలంగా ఉంట ంద్నా (అతి) ఆశాభావం కలిగి ఉంట ంద్ి. (overly optimistic assessment) (3) శతతరపక్షం స్థథతిని తపపపగా అంచన్ధ వేసు ుంద్ి. Fundamental attribution error (4) న్ధగరిక సమాజంలో సుమార్ు 90-95% సమాజయలక ఏద్ో ఒక సమయంలో యుద్ధాలలో పాలగొన్ధార్ు. కొనిా సమాజయలక నిర్ంతరాయంగా యుద్ధాలలో గడిపాయ
Why Nations Go to War వయయం-లాభం స్థద్ా ధంతధలక (Costs vs Benefits Analysis of War theories)
యుద్ా ంలో అయయయ నష్టం లేద్ధ వయయం కంటే ద్ధనివలన వచేు పరయోజనం ఎకకువని ఒక పక్షం భావించ నంద్ువలన యుద్ా ం సంభవిసుుంద్ి. పరయోజన్ధలక చధలా ర్కాలకగా ఉంటాయ - ఉద్ధ: జయతీయ గౌర్వం నిలకపపకోవడం, తమ పరద్ేశపప వనర్ుల వలా పరయోజన్ధలక తమకే లభించేలా చేసుకోవడం, అన్ధయయం చేస్థన పక్షానిా శిక్షించడం (ముఖ్యంగా రండవ పక్షం బలహీనంగా ఉనాపపడు) - ఈ విధ్మైన స్థద్ా ధంతధల పరకార్ం ఆణుయుద్ధాల వంటి విన్ధశక యుద్ధాల అవకాశం తకకువ. ఎంద్ుకంటే ఆంద్ువలా లభించే పరయోజన్ధలకంటే విపరీతధలే ఎకకువ గనుక.
మానస్థక విశలాష్ణ స్థద్ా ధంతధలక (Psychological theories)
౧) మానవపలక సవభావ స్థద్ాంగా తగవపలాడుకొన్ే తతవం కలిగి ఉన్ధార్ు. సమాజంలో ఈ
హంసాతాకమానస్థక స్థథతిని అద్ుపపలో ఉంచుకోవాలి. అపపపడపపపడూ జరిగే యుద్ధాలక ఆ హంసా పరకృతికి అవకాశం కలిగిసు ాయ. ఇంద్ుకక అద్నంగా పరజలక తమలోని అశాంతిని "ఇష్టం, ద్ేవష్ం" అన్ే పరిధ్ులలో మలచుకొంటార్ు.
Why Nations Go to War ౨) మన ద్ృకపథంకలోను, ఆలోచలలోను ద్ేశం, ద్ేశ పేరమ అన్ే అంశాలక తలిా కి సమానమైన పరభావం కలిగి ఉంటాయ. ఈ అంశాలకక సగట పౌర్ుడు ఇచేు పవితర సాథనం కార్ణంగా వాటిని కాపాడకోవడధనికి ఎంతకైన్ధ తెగిసు ాడు. "మర్ణం" అన్ేద్ి మనిషథ తధయగానికి పరాకాష్ఠ. తనకక పవితరమైన వసుువప లేద్ధ భావం ర్క్షణ కోసం తన సంకలపసవచఛతను నిర్ూపథంచుకొన్ే గొపప వేద్ికయయ యుద్ా ం. అంతే కాకకండధ సమాజంలో న్ధయకకలక తండిరకి పో లిన సాథన్ధనిా కలిగి ఉంటార్ు. అంద్ువలా న్ే పౌర్ులక తమ న్ధయకతవం పటట ల కొంత వర్కక పథలా మనసు తధవనిా పరద్రిిసాుర్ు - అతిగా అభిమానించడం లేద్ధ ద్ేవషథంచడం లేద్ధ తిర్గబడడం వంటి చర్యలక. ౩) మరికొంత మంద్ి మానస్థక శాసువ ర ేతుల పరకార్ం మానస్థకంగా సమతతలయత లేని న్ధయకతవం కార్ణంగా యుద్ధాలక సంభవిసాుయ. అయతే అతయధిక సంఖ్యలో జనసామానయం వారిని అనుసరించడధనికి వీర్ు కార్ణధలక చెపపలేద్ు. జనసామానయంలో గూడుకటట కొని ఉనా అసంతృపథు , అశాంతి కార్ణంగా అట వంటి న్ధయకతధవనికి అధికార్ం లభిసుుంద్ని కొంద్ర్ు మానస్థక శాసురవేతా త వివరిసు ున్ధార్ు.
Why Nations Go to War సామాజిక స్థద్ా ధంతధలక (Sociological theories) -
1) ఒక స్థద్ా ధంతం పరకార్ం ఒకద్ేశపప అంతర్ొ త సమసయలే యద్ధాలకక పరధధన కార్ణం 2) యుద్ా ం ఏ ద్ేశం (పక్షం) పెైన చేయాలన్ేద్ి నిర్ణ యం మాతరం అపపటి అంతరాాతీయ, ఆరిథక కార్ణధల వలా తీసుకోబడుతతంద్ి 3) అంతరాాతీయ రాజకీయాలక యుద్ధాలకక ముఖ్యమైన కార్ణధలక. న్ధయకతవం మరియు భౌగోళిక, రాజకీయ కార్ణధల వలా యుద్ధాలక సంభవిసాుయ.
మారిుిసుట స్థద్ా ధంతధలక (Marxist theories) -
మారిుిసుటల అభిపారయం పరకార్ం ధ్నిక, పేద్ వర్ొ పో రాటాలలో యుద్ధాలక కూడధ ఒక భాగం. రండు ద్ేశాలలోని కారిాకకలను ఒకరిపెై ఒకరిని ఉస్థకొలిపథ, వారి మధ్య ఐకయతను భంగం చేస్,థ ఆ రండు ద్ేశాల పెటట బడిద్ధర్ులక లాభం ప ంద్ుతధర్ు. కనుక యుద్ధాలక పెటట బడి ద్ధరి వయవసథ లో అంతరిితమైన ఒక సాధ్నం. పరపంచ సామయవాద్ విపా వంతోన్ే యుద్ధాలక ఆగిపో గలవప.
Why Nations Go to War జన విసు ర్ణ స్థద్ా ధంతధలక (Demographic theories)
ఒక పరద్ేశంలో జన్ధభా పెరిగిన కొలద్ీ అకుడి వనర్ులక వారికి సరిపో వప. అంద్ువలా ఇతర్ పారంతధల వనర్ులపెై ఆధిపతయం సంపాద్ించడధనికి యుద్ధాలక అవసర్మౌతధయ. జన్ధభా పెర్ుగుతూ పో తతంట ంద్ి. అంట వాయధ్ులక, కర్వప, లేద్ధ యుద్ధాలవంటి ఉతధపతధల వలా ఆ జన్ధభా కంటరరల్ అవపతతంద్ి -అని తధమస్ మాలకుస్ (1766–1834) తన ఆరిథక విశలాష్ణలో చెపాపడు. యూత్ బల్ా స్థద్ా ధంతం కొంత భినాంగా ఉంట ంద్ి. జన్ధభా పెర్ుగుద్లకంటే అంద్ులో ఉండే నిర్ుద్ో యగ యువకకల పెర్ుగుద్లకక ఈ స్థద్ా ధంతం పారధధనయత ఇసుుంద్ి. ఒక పారంతపప జన్ధభా పెర్రిగినపపడు అంద్ులో సాఫీగా ఉద్ో యగావకాశాలక లేని జన్ధభా హంసాయుతమైన చర్యలవైపప మళ్ళుతతంద్ి. వారి స్థథతిని ఉపయోగించుకొన్ే పరకయ ిా యయ యుద్ధానికి ముఖ్య కార్ణం. ఎకకువగా యుద్ధాలలో చని పో యయవార్ు 16 - 30 సంవతసరాల మధ్య వారేనని, ఉద్ో యగావకాశాలక సరిపో నపపడు ఆ తర్ం హంసాతాక చర్యలవైపప ఆకరిషతతలౌతధర్ని, అట వంటి పరిస్తి థ ని మత, రాజకీయ న్ధయకకలక అవకాశంగా తీసుకొని తమ వాద్నలక బలం కలిగించుకొని యుద్ా పరిస్థ తతలకక కార్ణమౌతధర్ని ఈ స్థధా ధంతం సారాంశం. ద్ేశం జన్ధభాలో 30 నుండి 40 శాతం వర్కక "యుద్ా వయసుులక" అయనపపపడు ఈ సమసయ తీవరతర్మౌతతంద్ి. వారికి సరైన ఉద్ో యగావకాశాలక లభించవప. వార్ు న్ేరాలవైపప, సాంపారయయతర్ ల ైంగిక సంబంధధలవైపప ఆకరిషతతలౌతధర్ు. తమకక పో టీగా లేద్ధ అవరోధ్ంగా ఉనా వరాొలను న్ధశనం చేయాలన్ే బో ధ్నలను పాటించడధనికి ఉద్ుయకకులౌతధర్ు. మతం లేద్ధ సామాజిక లక్షయం అన్ే అంశాలక ఇలాంటి పరిస్థ తతలలో పరబలంగా కనిపథంచనపపటికీ అవి అసలక కార్ణధలక కాద్ు. కేవలం ఈ పరిస్థథతిని వాడుకొన్ే సాకకలే.
Why Nations Go to War ఆరిాక కార్ణధల స్థద్ా ధంతధలక (Economic theories) –
అంతరాాతీయ ర్ంగం వాణిజయంలో పెరిగే పో టీల ఫలితంగా ఏర్పడే గంద్ర్గోళ్ం యుద్ధాలకక కార్ణమౌతతంద్ని ఈ స్థద్ా ధంతధల సార్ం. కొాతు మారుటా అభివృద్ిాకి, ముడి సర్కకల ఉతధపద్నపెై నియంతరణకక, సంపద్ను హసుగతం చేసుకోవడధనికి యుద్ా ం ఉపయోగ పడుతతంద్ి. ఇలా పేద్వారి పారణధలక బలితీసుకొన్ే యుద్ధాలక సంపనుాల ఆరిథక పరయోజన్ధలను పెంప ంద్ిసు ాయని పరధధనంగా వామపక్షవాద్ులక పేరొుంటార్ు. ఈ ద్ృకపధ్ంపెై విమర్ిలక ఉనాపపటికీ చధలా మంద్ి ఈ విధ్మైన వివర్ణలో కొంత సతధయనిా అంగీకరించధర్ు - ఉద్ధర్ణకక, ఆధ్ునిక పరపంచంలో యుద్ధాలకక మూల బీజయలక పారిశాామిక, వాయపార్ ర్ంగాలలోని సపర్ాలలోన్ే న్లకొని ఉన్ధాయనా విష్యం మీద్ ఎవరికైన్ధ సంద్ేహం ఉంద్ధ? - వపడోర విలసన్, స్ెపట ంె బర్ు 11, 1919. న్ేను మిలిటరీలో గడిపథన 33 సంవతసరాలూ పెద్ద పెద్ద వాయపార్ులకక హై కాాసు గూండధగా గడిపథనటేా . కకాపు ంగా న్ేను పెటట బడిద్ధర్ుల గాయంగులో గడిపాను. - అమరికాలో అతయనాత సాథయ మిలిటరీ పపర్సాురాలక ప ంద్ిన మేజర్ జనర్ల్ స్ెాడలా బటా ర్
Why Nations Go to War రాజకీయ శాసురం స్థద్ా ధంతధలక (Political science theories) -
(realism in international relations) ద్ేశాలక తమ భద్రతను పద్ిల పర్చుకోవడధనికి యుద్ధాలన్ే మారాొనిా ఎంచుకొంటాయ. పరపంచంలో అధికార్ం కొనిా అంతసుులకగా విభజింపబడి ఉంద్ి. పరసు ుతం అధికార్ంలో ఉనా సాథయని మరొక సాథయలోనివార్ు తొలగించడధనికి యుద్ా ం ఉపయోగపడుతతంద్ి
యుదాధల ఫలితాల , ప్రిణామాల
ద్ేశం పెై : కొనిా యుద్ధాలక ద్ేశ చరితర పెైన, భవిష్యతత ు పెైన, పరజల జీవనంపెైన గాఢమైన ఫలితధలను కలిగిసు ాయ. స్ెైనయం పెై యుద్ా ర్ంగంలో తమ పారణధలను ల కు చేయకకండధ పో రాడే స్ెైనికకలక తీవరమైన శారీరిక, మానస్థక అనుభవాలను ఎద్ురొుంటార్ు. మర్ణించన వారి జీవితం అంతటితో సమస్థపో యన్ధ వారి కకట ంబాలకక అద్ి చర్కాల బాధధకార్ణమౌతతంద్ి. గాయపడినవార్ు మానస్థకంగాను, శారీరికంగాను, ఒకోమార్ు జీవితధంతం, అన్ేక వైకలాయలతో బరతతకక గడపవలస్థ వసుుంద్ి. సామానయ జన్ధనీకంపెై జన నష్టంతో పాట ఆస్థు నష్టం, ఆరిథక వయవసథ గంద్ర్గోళ్ం, మానస్థక వతిు డులక సామానయ జన్ధనీకంపెై పరగాఢమైన పరభావం కలిగి ఉంటాయ. న్ేర్ము, శిక్ష, ద్ేవష్ం, జయతి వైర్ం, తెగింపప వంటి భావాలక సమాజయనిా చధలా కాలం అంటిపెటట కొని ఉంటాయ. ఆరిాక వయవసథ పెై సమాజం ఆరిథక వయవసథ ద్ధర్ుణంగా ద్ెబబ తిన్ే అవకాశం ఉంద్ి. కోలకకోవడధనికి సంవతసరాలక లేద్ధ ద్శాబాదలక పటట వచుును. ద్ేశం వనర్ులక చధలావర్కక పరగతినుండి మిలిటరీ అవసరాలకక కేటాయంపబడవచుును. రాజకీయాలపెై ద్ేశంలో న్లకొనా సంక్షోభం వలా , జనంలో రేకతిు న తీవర భావాల వలా పరజలను రచు కొటేట న్ధయకకలక అధికారానిా హసు గతం చేసుకొన్ే అవకాశం ఎకకువవపతతంద్ి. ఇతరాలక అణధవయుధధలక, ర్సాయనిక ఆయుధధలక, లాయండ్ మైనులక వంటి వాటి వినియోగాల వలా ఆరోగయం, జీవనం అసు వయసు ం కావచుును.
విధానం
ఉదాహరణ
దోపతడి యుద్ధ ం
9-13 శతాబ్ాులలో పచనగీరియు క యమన్ ద్ళాల రుస్ పై చేసతన దాడుల
ద్ండయాత్రల
కరా.ప్ూ. 326-323 కాలంలో అలెకజ ాండర్ ద్ండయాత్రల
వలస యుదాధల సామాాజయంపై తిరుగుబ్ాటు మత్ యుదాధల వంశ ప్రంప్ర యుదాధల వాణిజయ యుదాధల తిరుగుబ్ాటు యుదాధల గరిలల ా యుదాధల అంత్రుయదాధల వేరాాటు యుదాధల
చైనా - పరంచి యుదాధల అల్జజ రియా యుద్ధ ం కర ా సేడుల సాానిష్ వంశప్ు యుదాధల నలల మంద్చ యుదాధల ఫరంచి విప్ల వం యుదాధల పనినచ్లార్ యుదాధల సాానిష్ అంత్రుయద్ధ ం అమరికా సవత్ంత్ర యుద్ధ ం
అణు యుదాధల
రండవ ప్రప్ంచ్ యుద్ధ ంలో అణావయుధాల వాడారు. కాని ఇంత్వరక ప్ూరిు సాథయి అణుయుద్ధ ం జరుగలేద్చ.
ఏ విష్ బీజొధ్ూబతం ఈ విషాద్ భూజం?
భగ భగమని ఎగస్థన మంటలక ఏ కాంతి కోసమో? ధ్గ ధ్గమని మరిస్థన కతత ు లక ఏ శాంతి కోసమో? ఏ పంటల ర్క్షనికీ కంచెల ముళ్ళు? ఏ బరతతకకని పెంచుటకీ న్తత ు టి జలకా? ఏ స్ేాహం కోర్వప కయాయల కక్షలక? ఏ ద్ధహం తీర్ువప ఈ కార్ు చచుులక పారణమే పనమై ఆడుతతనా జూద్ం ఇవవద్ే ఎపపపడు ఎవరికీ ఎలాంటి గలకపప చధవపలో విజయం వతతకక ఈ విన్ోద్ం కొతుద్ే ఎపపడు మేలకకొలకపప మేలకకొలకపప అంతరాలక అంతమై అంతధ ఆనంద్మై కలస్థ మలస్థ మలిగే కాలం చెలిాంద్ధ? చెలిమి చనికక కర్ువై పగల స్ెగల న్లవై ఎలాలతో పపడమి వొళ్ళు నిలకవపగా చీలింద్ధ?
ఏ కళ్యయణం కోసం ఇంతటి కలోాలం ? విద్ేవష్ం పాలించే ద్ేశం ఉంట ంద్ధ? విద్వంసం నిరిాంచే సవర్ొ ం ఉంట ంద్ధ? ఉండుంటే అద్ి మనిషథద్ి ఐ ఉంట ంద్ధ? ఆయువప పో సుుంద్ధ ఆయుధ్మేధెైన్ధ ? సాద్ిన్ేుద్ేముంద్ి ఈ వయర్ా విరోధ్ం? ఏ ససయం పండించద్ు మర్ు భూముల స్ేద్యం? అంద్రికి స ంతం అంద్ధల లోకం కొంద్రికే ఉంద్ధ ప ంద్ే అధికార్ం? మటిట తోటి చుటట రికం మరిపథంచే వైర్ం గురిుసు ుంద్ధ మనిషథకి మనిషథతోటి బంధ్ం? ఏ కళ్యయణం కోసం ఇంతటి కలోాలం ? ఎవవరి క్షేమం కోసం ఈ మార్ణ హో మం?
ఖండాల గ విడదీసే జండాలనిి త్లవంచే త్లపే అవుదాం ఆ త్లపే మన గల ప్ని అందాం ||