6
Tadeusz £opatkiewicz
KARYKATURY
z teki Stanis³awa Kochanka Podkarpacie 1970-1973
Stowarzyszenie Mi³o ników Ziemi Kro nieñskiej Krosno 2011
3
© The drawings and photo copyright by Jacek Kochanek 2011 © The text copyright by Tadeusz £opatkiewicz 2011 Fotografiê portretow¹ S. Kochanka wykona³ Zak³ad Fotograficzny W³adys³aw Niepokój, Krosno, ul. Franciszkañska 11 Skany, sk³ad i projekt graficzny: Tadeusz £opatkiewicz Wyda³o: Stowarzyszenie Mi³o ników Ziemi Kro nieñskiej 2011 ISBN 978-83-910572-2-3
4
Spis rzeczy
Zamiast wstêpu ............................................................. 9 Sta³y wspó³pracownik naszego tygodnika... Stanis³aw Kochanek w Podkarpaciu .................. 14 Uwagi edytorskie ........................................................ 35 Karykatury. Podkarpacie 1970-1973 ........................ 37 Stanis³aw Kochanek (1905-1995) - biogram ............. 185 Bibliografia prac po wiêconych Stanis³awowi Kochankowi ........................................................ 199 Spis karykatur autorstwa Stanis³awa Kochanka ........ 203 Indeks geograficzny .................................................. 215 Indeks nazw i nazwisk .............................................. 217
5
6
Stanis続aw Kochanek (1905-1995) autokarykatura
7
8
Zamiast wstêpu Karykatura to umiejêtno æ celnego, w³a ciwego nicowania ludzi. Zbigniew Mitzner
Po ród wielu sztuk przedstawiaj¹cych jest karykatura portretowa zjawiskiem trudnym do precyzyjnego zdefiniowania i twórczo ci¹ o nad wyraz niejednolitym charakterze. Dla ogó³u ³atwa i przyjemna anegdotyczna i wrêcz kolokwialna w odbiorze przed autorem stawia zwykle spore wyzwania, g³ównie z racji swego pomieszania formalnego. Ta podkasana siostra portretu realistycznego najczê ciej niesie bowiem w sobie znaczny ³adunek realizmu, zmieszanego umiejêtnie z wybranymi sk³adnikami nadrealistycznymi, stanowi¹cymi dopiero rzecz zale¿na wy³¹cznie od talentu twórcy o artyzmie wybranych dzie³ karykatury portretowej. Jej cechami charakterystycznymi, wynikaj¹cymi z pokusy wiadomego i twórczego przekszta³cania ludzkiej sylwetki, s¹ bowiem przesada podo9
bieñstwa1 i wiadome przerysowanie2 okre lonych sk³adników fizjonomii portretowanej osoby. Sk³adników nie zawsze dostrzegalnych w pierwszym ogl¹dzie i czêsto destylowanych dopiero przez artystê z g³êbin charakterologicznych cz³owieka, zawsze jednak buduj¹cych na wskro indywidualny portret postaci. Portret szczególny tym lepszy bowiem, im w wiêkszym skrócie wizualnym zrobiony, tym bardziej atrakcyjny, im z wiêksz¹ finezj¹ i oszczêdno ci¹ rodków formalnych go osi¹gniêto. wietne karykatury satyryczne nosi siê pod powiekami i pamiêta d³ugo, bowiem wiêcej zwykle mówi¹ o cz³owieku, ni¿ jego najd³u¿szy nawet biogram. Tym wiêkszym zatem podziwem otaczaæ nale¿a³oby autorów tych mistrzowskich realizacji z pogranicza psychologii i sztuki, choæ z tym ju¿ bywa ró¿nie, bo ma karykatura w sobie równie¿ spor¹ dozê ulotno ci i okoliczno ciowego charakteru, wcale nie sprzyjaj¹cego trwaniu. Mimo up³ywu czterdziestu lat, tytu³owy cykl kapitalnych karykatur autorstwa Stanis³awa Kochanka (19051995) malarza kro nieñskiego3, stanowi zjawisko, o którym trudno mi zapomnieæ i pogodziæ siê z zapomnieniem u innych. Wci¹¿ bowiem stoj¹ mi przed oczyma kolejne Okre lenie w³asne Stanis³awa Kochanka, mawiaj¹cego tak¿e, i¿: portret to moja specjalno æ. 1
2 W³oskie s³owo caricare, od którego wywodzi siê karykatura, oznacza: przeci¹¿anie, przesadzanie, szar¿owanie, zob. H. Górska, E. Lipiñski, Z dziejów karykatury polskiej, Warszawa 1977, s. 7. 3
10
Zob. biogram artysty dalej.
numery debiutuj¹cego w Kro nie tygodnika Podkarpacie , w których od jesieni roku 1970 zamieszcza³ Kochanek prze miewcze konterfekty mieszkañców szeroko pojêtego regionu. Regionu stworzonego ad hoc przez cztery s¹siaduj¹ce powiaty ówczesnej Polski po³udniowo-wschodniej gorlicki, jasielski, kro nieñski oraz sanocki. Wprawdzie karykatury z Podkarpacia dost¹pi³y rzadkiego dla dzie³ plastycznych przywileju publikacji w nak³adach wielotysiêcznych, ale i tak ostatecznie podzieli³y los egzemplarzy ówczesnej prasy i dzi ju¿ niewielu pamiêta, czy wrêcz zna³o, ich niecodzienn¹ urodê. Chêæ przypomnienia tych cennych rysunków to g³ówny imperatyw powoduj¹cy mn¹ przy pracy nad niniejszym zbiorem. G³ówny, ale nie jedyny. Po czterech dziesiêcioleciach, po wielu zakrêtach dziejowych i przemianach ustrojowych kraju, wobec licznych prób pisania polskiej historii na nowo, a czêsto i na zamówienie bie¿¹ce s¹ dzi karykatury Kochanka nie tylko jako ci¹ ze wiata sztuki i satyry, ale te¿ lustrem odbijaj¹cym precyzyjnie, a przy tym bezstronnie, minion¹ rzeczywisto æ. Artystyczna forma narracji Kochanka mówi o tej przesz³o ci niejedno, je li tylko kto chce pos³uchaæ i zrozumieæ. Jest zwierciad³em, w którym co chwila zjawiaj¹ siê twarze ludzi zacnych a niezas³u¿enie zapomnianych, piastuj¹cych nieznane ju¿ dzi stanowiska w urzêdach, które znik³y wraz z tamt¹ Polsk¹, czy fabrykach, które pozamyka³a Polska nowa. Wiele z tych osób odesz³o ju¿ na zawsze, czê æ ¿yje jeszcze zwykle na uboczu g³ównego nurtu wydarzeñ. Kilkana cie lat temu 11
po¿egnali my tak¿e Stanis³awa Kochanka, autora prezentowanych tu karykatur. Twórcê spe³nionego artystycznie mimo zamieszkiwania na prowincji, kompletnie nie maj¹cego jednak szczê cia do biografów, redaktorów leksykonów artystów polskich, autorów tematycznych syntez4. Cz³owieka coraz bardziej przyprószonego przeto niepamiêci¹... Ju¿ choæby dlatego winni jeste my Stanis³awowi Kochankowi ten skromny zbiorek jego prac, naprawiaj¹cy ów nieuzasadniony niczym lapsus memoriae. Mam nadziejê, i¿ lektura tych stronic przyniesie uwa¿nemu czytelnikowi niejeden artystyczny impuls do zupe³nie pozaartystycznych obserwacji, w³asnych wspomnieñ i pog³êbionych refleksji. 4 Trudno zrozumieæ powody, dla których ¿ycie i dorobek Stanis³awa Kochanka pominiête zosta³y przez redaktorów wielotomowego S³ownika artystów polskich i obcych w Polsce dzia³aj¹cych. Malarze, rze biarze, graficy, wydawanego od lat przez Instytut Sztuki PAN. O Kochanku nie wspominaj¹ te¿ najpowa¿niejsze antologie karykatur i karykaturzystów, powsta³e na gruncie polskim, zob. I. Witz, J. Zaruba, 50 lat karykatury polskiej. 1900-1950, Warszawa 1961; H. Górska, E. Lipiñski, Z dziejów karykatury , op. cit.; F. B. Ruszczyc, J. Urbañski, Karykaturzy ci polscy. Antologia biograficzna od pocz¹tków do wspó³czesno ci, Warszawa 1994; ci¿ sami, Polska karykatura portretowa. Antologia od pocz¹tków do wspó³czesno ci, Warszawa 1994. Nale¿y przy tym samokrytycznie stwierdziæ, i¿ nawet biografia Stanis³awa Kochanka nie sta³a siê dot¹d przedmiotem bardziej pog³êbionych studiów i poszukiwañ przede wszystkim w Kro nie, a jej popularne ujêcia prasowe niewolne s¹ od b³êdów, w¹tpliwych interpretacji i bezkrytycznie powtarzanych opinii.
12
Mi³ym obowi¹zkiem jest podziêkowaæ tym wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób okazali mi sw¹ pomoc w pracy nad niniejszym wydawnictwem. S³owa wdziêczno ci kierujê zatem do Pani Wandy Belcik i Pani Joanny £ach z Kro nieñskiej Biblioteki Publicznej, które udostêpni³y mi archiwalne egzemplarze Podkarpacia do skanowania i s³u¿y³y cennymi sugestiami bibliograficznymi. Redaktorom Boles³awowi Bajorskiemu, Jerzemu Kozio³owi oraz Tadeuszowi Wojnarowi dziêkujê za warto ciowe wspomnienia z lat pracy pierwszych redakcji tygodnika Podkarpacie . Cenne uwagi biograficzne i ród³a ikonograficzne, odnosz¹ce siê do postaci Stanis³awa Kochanka, zawdziêczam Panom: Jackowi Kochankowi synowi Artysty, Andrzejowi Kosiekowi, Zdzis³awowi £opatkiewiczowi i Dariuszowi Zajdlowi. Im wszystkim, a tak¿e niewymienionym tu z imienia sk³adam w tym miejscu serdeczne podziêkowania.
13
Sta³ywspó³pracownik naszego tygodnika... Stanis³aw Kochanek w Podkarpaciu Schy³ek roku 1970 zapisa³ siê w historii Krosna udan¹ inicjatyw¹ powo³ania do ¿ycia pierwszego w regionie tygodnika. Za spraw¹ t¹ z pewno ci¹ sta³y ówczesne w³adze polityczne, byæ mo¿e nawet sam W³adys³aw Gomu³ka (1905-1982), zwi¹zany z Krosnem nie tylko miejscem urodzenia. Do tragicznego grudnia 1970 pozostawa³o ju¿ ledwie kilkana cie tygodni, zatem czas to byæ musia³ w kraju gor¹cy. Mimo to, w³adze ówczesne nada³y Podkarpaciu lekko brzmi¹cy podtytu³ Tygodnik dla wszystkich . Pamiêtaj¹cy tamte czasy wiedz¹, i¿ przez kilka lat pierwszych Podkarpacie rzeczywi cie pozostawa³o pismem dla wszystkich, jednak¿e nie za spraw¹ deklaracji z winiety tytu³owej, lecz zawarto ci rzeczowej i profilu pisma. Zmiana owego podtytu³u na Tygodnik spo³eczno-polityczny któr¹ przyniós³ czytelnikom pierwszy numer 14
Podkarpacia w styczniu roku 1972, nie odmieni³a jednak w istotny sposób charakteru pisma. Skupia³o siê ono nadal na sprawach regionu, popularyzowa³o wiedzê o jego przesz³o ci i kulturze, a kwestie gospodarcze i polityczne serwowa³o w umiarkowanych proporcjach i zno nych dawkach. Na zapleczu trwa³a wprawdzie nieustanna rywalizacja pomiêdzy podkarpackimi sekretarzami powiatowymi PZPR Franciszkiem Krupiñskim w Gorlicach, Mieczys³awem Trze niakiem w Ja le, Stanis³awem Chudzikiem w Kro nie oraz Ignacym B¹kiem w Sanoku chodzi³o jednak¿e sekretarzom nie tyle o ideowe pryncypia, a procentow¹ reprezentacjê tematów z poszczególnych powiatów, aby przypadkiem który powiat i jego sekretarz nie zdominowali na ³amach tygodnika pozosta³ych. Redakcjê Podkarpacia ulokowano od pocz¹tku w Kro nie, w zgodzie z istniej¹cymi byæ mo¿e ju¿ wtedy planami przysz³ego awansowania tego miasta na siedzibê nowego województwa, co te¿ w istocie nast¹pi³o 1 czerwca 1975 roku. W Kro nie funkcjonowa³ ju¿ w tym czasie oddzia³ dziennika Nowiny Rzeszowskie. Organ Komitetu Wojewódzkiego PZPR , zatem siedzibê powstaj¹cego tygodnika wybrano po s¹siedzku, przy ulicy Wolno ci nr 5, na parterze wynajêtej willi pañstwa Delimatów. To, i¿ obie gazety ró¿ni³y siê tak zasadniczo podtytu³ami nie by³o z pewno ci¹ dzie³em przypadku, natomiast dobrze wró¿y³o tygodnikowi Podkarpacie . Redakcjê utworzyli ludzie m³odzi, ze skromnym wprawdzie do wiadczeniem dziennikarskim, ale ambitni oraz pe³ni m³odzieñczego zapa³u. I choæ pierw15
szy numer Podkarpacia z winiet¹ zaprojektowan¹ przez Jerzego Sienkiewicza (1925-1992) ukaza³ siê w czwartek 1 pa dziernika 1970 roku, redakcja pracowa³a intensywnie ju¿ od pierwszych dni wrze nia, gromadz¹c materia³y do numeru próbnego, premierowego i nastêpuj¹cych po nim. Redaktorem naczelnym tygodnika zosta³ Marian Fijo³ek redaktor Nowin Rzeszowskich , wcze niej pracuj¹cy w dêbickiej gazecie zak³adowej Echo Za³ogi (1967). Pierwsz¹ redakcjê tworzyli ponadto dziennikarze ró¿nych oddzia³ów terenowych Nowin Rzeszowskich : Andrzej Ciba lublinianin, Anna Wikiert wywodz¹ca siê z Radomskiego, Jerzy Czaja z Jedlicza pe³ni¹cy funkcjê sekretarza redakcji oraz Jerzy Kozio³ z Tarnobrzega, któremu powierzono odpowiedzialne stanowisko redaktora technicznego i fotoreportera. Pocz¹tkuj¹cy dziennikarz, nie maj¹cy do wiadczenia w technicznym Marian Fijo³ek pierwszy redak- przygotowywaniu pisma, przez ca³y wrzesieñ 1970 tor naczelny Podkarpacia 16
Uwagi edytorskie Reedycja karykatur autorstwa Stanis³awa Kochanka wi¹za³a siê z przyjêciem przeze mnie okre lonych zasad, którym chcia³bym w tym miejscu po wiêciæ s³ów kilka. Rysunki te, czterdzie ci lat temu wydrukowane na papierze niskiej jako ci i dzisiaj ju¿ bardzo po¿ó³k³ym, stawia³y bowiem szczególne wymagania przed procesem komputerowej obróbki poszczególnych skanów i ich przygotowania do powtórnego wydruku. Nale¿a³o wiêc nie tylko oczy ciæ te skany z niepo¿¹danych skaz papieru, plam farby drukarskiej i ró¿nych b³êdów technologicznych druku, ale te¿ skontrastowaæ rysunek wszêdzie tam, gdzie walory pierwotnego orygina³u, sporz¹dzonego przez Kochanka, zosta³y sp³aszczone niskiej jako ci matrycami drukarskimi i odbiciem zastosowanej farby na marnym papierze. Nie zawsze by³o to w pe³ni mo¿liwe, zatem w niejednym przypadku tej gazetowej genealogii prezentowanych tu karykatur nie da³o mi siê ukryæ zupe³nie. Pogrubione, czy wrêcz rozmazane linie w okre lonych partiach poszczególnych rysunków sta³y siê bowiem takimi na zawsze i nic ju¿ nie przywróci im urody oraz lekko ci piórkowego orygina³u. 35
Z drugiej za strony ten niezamierzony i mimowolny efekt graficzny zwi¹za³ karykatury Kochanka z tygodnikiem Podkarpacie du¿o mocniej, ni¿ wynika³oby to jedynie z organizacyjnych ram wspó³pracy artysty z redakcj¹. Jêzykowemu ujednoliceniu i adiustacji poddane tak¿e zosta³y teksty podpisów pod rysunkami. Zrezygnowa³em przede wszystkim z niekonsekwentnie stosowanych wersalików, naprawione tak¿e zosta³y gdzie tylko by³o to mo¿liwe dostrze¿one b³êdy rzeczowe34, a czêsto u¿ywane skróty rozwin¹³em do nazw pe³nych, analogicznie jak i stosowane niekiedy inicja³y imienia. Z uwagi na charakter wydania, zrezygnowa³em ponadto z tekstowych dodatków odnosz¹cych siê do atrybucji autorskiej prac, bowiem informacje te dublowane s¹ przez sygnatury k³adzione rêk¹ Stanis³awa Kochanka wprost na poszczególnych rysunkach. Z uwagi na niejednolite wymiary rubryki Z teki karykaturzysty w archiwalnych numerach tygodnika, maj¹ce istotny wp³yw na finalnie ró¿ne rozmiary reprodukcji karykatur Kochanka, zrezygnowa³em z zasady zachowywania proporcji i wspólnej skali pierwodruków, zamieszczanych w nowym sk³adzie typograficznym. Ta sama uwaga dotyczy justunku poszczególnych podpisów pod karykaturami oraz odst¹pienia od zachowywania pierwotnego uk³adu graficznego tych tekstów.
34 Teksty poprawne merytorycznie zamieszczone zosta³y w nawiasach kwadratowych.
36
KARYKATURY Podkarpacie 1970-1973
37
38
Mgr Tadeusz Benesz aptekarz z Jas³a
75
Mgr Artur Bata powiatowy konserwator zabytków w Sanoku. Wspó³pracownik naszej redakcji
76
Dr Stanis³aw Wojnar ordynator Oddzia³u Chirurgicznego Szpitala Powiatowego w Kro nie
81
Bronis³aw Wójcik sekretarz propagandy Komitetu Powiatowego PZPR w Ja le
82
Henryk Ku choreograf Zak³adowego Domu Kultury Glinik w Gorlicach
85
Kazimierz Mazur dyrektor Rejonowego Przedsiêbiorstwa Upowszechniania Prasy i Ksi¹¿ki Ruch w Ja le 86
Mgr Tadeusz Opoñ dyrektor Pañstwowej Szko³y Muzycznej I i II stopnia w Kro nie
103
Jan Zych poeta i t³umacz z Korczyny
104
Mgr in¿. Jan Ko³der dyrektor Technikum Rolniczego w Suchodole
117
Henryk Krzanowski, rodak kroÂœnieĂąski, warszawski artysta malarz
118
Mgr Zdzis³aw £opatkiewicz kierownik Muzeum Marii Konopnickiej w ¯arnowcu
125
Alfons Migacz starszy mistrz narzêdziowni Wytwórni Sprzêtu Komunikacyjnego w Kro nie
126
Jan Winiarski prezes Oddzia³u Polskiego Towarzystwa Mi³o ników Astronomii w Kro nie 179
184
Stanis³aw Kochanek (1905-1995) Na wiat przyszed³ 25 maja 1905 roku w rodzinie Micha³a i Karoliny z W¹sików w Jedliczu ko³o Krosna. Tutaj równie¿ ukoñczy³ piêcioklasow¹ szko³ê powszechn¹ (1912-1917), ju¿ wówczas zdradzaj¹c ponadprzeciêtne zdolno ci plastyczne. Niezamo¿nym a utalentowanym ch³opcem zajêli siê szczê liwie wiadomi obywatele z s¹siedztwa: Wincenty Manierski (1860-1936) dyrektor miejscowej szko³y, Adam Zdun nauczyciel, a przede wszystkim Zofia Stawiarska (1866-1941) z jedlickiego dworu. Przekonana o wystarczaj¹cych umiejêtno ciach malarskich Kochanka, pragnê³a znale æ mu pracê w Krakowskim Zak³adzie Witra¿ów, Oszkleñ Artystycznych 185
i Mozaiki Szklanej S. G. ¯eleñskiego. W postanowieniu tym upewni³a Stawiarsk¹ opinia artysty malarza Wojciecha Aleksandra Durka (1888-1951), który w lipcu 1920 roku odwiedzi³ jedlicki dwór, delegowany przez Zak³ad ¯eleñskiego, aby omówiæ sprawê witra¿y dla buduj¹cej siê wi¹tyni parafialnej. Przy sposobno ci tej zosta³ Durkowi przedstawiony piêtnastoletni Stanis³aw Kochanek, który przyniós³ tekê w³asnych akwarel i rysunków do oceny przez profesjonalistê. Stawiarskim chodzi³o przede wszystkim o to, aby m³ody jedliczanin zosta³ w Zak³adzie Witra¿ów przyjêty na praktykê malarsk¹. Wkrótce okaza³o siê to mo¿liwe, o ile tylko Kochanek bêdzie mia³ Krakowie zapewnione zakwaterowanie i wy¿ywienie. Stawiarscy zwrócili siê z t¹ spraw¹ do zaprzyja nionego ks. Mieczys³awa Kuznowicza (1874-1945), cenionego wychowawcy m³odzie¿y, który prowadzi³ w Krakowie Bursê Rêkodzielnicz¹. Poproszony Kuznowicz zgodzi³ siê na tê przys³ugê, ale te¿ w rozmowie ze Stanis³awem Kochankiem u wiadomi³ mu zaraz, ¿e je li ten chce byæ malarzem, to musi siê uczyæ. Skoñczyæ szko³ê powszechn¹, nastêpnie redni¹ najlepiej artystyczn¹, potem za krakowsk¹ Akademiê Sztuk Piêknych. Rozwijaj¹ca siê w Jedliczu sprawa witra¿y dla nowego ko cio³a spowodowa³a przyjazd do Stawiarskich, wkrótce po Wojciechu Durku, wy³onionego w³a nie projektanta owych oszkleñ. Iza ¯eleñska, prowadz¹ca po mierci mê¿a Zak³ad, zaproponowa³a jedlickim kolatorom artystê malarza Jana Wa³acha (1884-1979) z Istebnej, który za poby186
tem w Jedliczu w sierpniu lub wrze niu 1920 roku równie¿ ogl¹daæ mia³ tekê prac m³odego Kochanka, wyra¿aj¹c siê o nim z uznaniem. W sytuacji tej, Stawiarscy postanowili jeszcze w jesieni 1920 wys³aæ na swój koszt piêtnastolatka do Krakowa, otwieraj¹c dlañ nie tylko nowe perspektywy, ale i nowy okres w ¿yciu. Kochanek uzupe³ni³ w Krakowie wykszta³cenie podstawowe (klasê siódm¹), a nastêpnie wst¹pi³ do krakowskiej Pañstwowej Szko³y Przemys³u Artystycznego (w 1927 przemianowanej na Pañstwow¹ Szko³ê Sztuk Zdobniczych i Przemys³u Artystycznego), od 1919 kierowanej przez rze biarza Jana Raszkê (1871-1945). Zwróci³ tam na siebie uwagê prof. Henryka Uziemb³y (1879-1949) m.in. cyklem mia³ych karykatur grona profesorskiego, wydanych nastêpnie drukiem w roku 1925, pod tytu³em Nasza buda . W tym samym roku m³ody karykaturzysta ukoñczy³ PSPA i zapisa³ siê na Akademiê Sztuk Piêknych w Krakowie (1926), w której jako student nadzwyczajny studiowa³ na wydziale malarstwa w pracowni prof. W³adys³awa Jarockiego (1979-1965) semestr I i II 1926/1927 (tzw. Szko³a Jarockiego), a nastêpnie prof. Fryderyka Pautscha (18701950) lata 1928-1932. Mistrzami jego w ASP byli równie¿ Jan Wojnarski (1879-1937) profesor wydzia³u grafiki, Karol Frycz (1877-1963) wybitny scenograf krakowski, czy Xawery Dunikowski (1875-1964). Akademia ukszta³towa³a Kochanka artystycznie i warsztatowo, w niej te¿ zbudowa³ swój indywidualny charakter malarza realisty i kolorysty oraz grafika. M³ody arty187
198
Bibliografia prac po wiêconych Stanis³awowi Kochankowi Adamski Antoni, Dzieje przyja ni, Nowiny , 2001, nr 157, s. 10. (a³), W Kro nie powsta³ oddzia³ ZPAP, Podkarpacie , 1976, nr 23, s. 2. Bata Artur, Mój ty Kochanku, Nowe Podkarpacie , 1994, nr 21, s. 8. Bata Artur, Nie malujê psim ogonem, Podkarpacie , 1980, nr 48, s. 10. BH, Bia³oszewskiego zauroczenie Podkarpaciem, Dziennik Polski , 2001, nr 220, dodatek Dziennik Polski Podkarpacie , s. III. CZAK, Po¿egnanie Stanis³awa Kochanka, Dziennik Polski , 1995, nr 163, s. 20. CZAK, Wielka retrospektywa, Dziennik Polski , 1994, nr 199, z 29 sierpnia 1994. ewg, Kochanek w ¯arnowcu, Nowiny , 1994, nr 90, s. 12. Dorynek Józef, Ludzie nafty w karykaturze Kochanka, Wiek Nafty , 1998, nr 2, s. 23-24. Dutkiewicz E. Józef, Jeleniewska- lesiñska Jadwiga, lesiñski W³adys³aw, Materia³y do dziejów Akademii Sztuk Piêknych w Krakowie 1895-1939, ród³a do Dziejów Sztuki Polskiej , pod red. Andrzeja Ryszkiewicza, t. 14, Wroc³aw 1969, passim.
199
Dzieszyñski Ryszard, Jak uratowano pami¹tki po Konopnickiej, G³os Pracy , 1981, nr 19 z 26 stycznia 1981. Dzieszyñski Ryszard, Kochanek malarstwa polskiego, Widnokr¹g , 1970, nr 34, s. 4. Ginalska Maria, Kochanek malarstwa i karykatury, Podkarpacie , 1979, nr 38, s. 1, 5. Huæko Bogdan, Nauczy³ mnie mi³o ci do polskiego pejza¿u, Nowe Podkarpacie , 2010, nr 13, s. 15. Jubileuszowa Wystawa prac artystów plastyków regionu Kro nieñskiego, katalog wystawy zorganizowanej przez Stowarzyszenie Mi³o ników Ziemi Kro nieñskiej w salach Muzeum w Kro nie, 21 grudnia 1974 - 19 stycznia 1975 [na s. 5 spis prac wystawianych przez S. Kochanka]. JT, Legenda miasta, Gazeta Wyborcza w Rzeszowie , 1995, nr 169, s. 2. Kochanek Wojciech, Autoportret Stanis³awa Kochanka, Croscena. Kro nieñska Scena Kultury , 2007, nr 43, s. 8-10. Kochanek Wojciech, Grafika Stanis³awa Kochanka, Croscena. Kro nieñska Scena Kultury , 2008, nr 52, s. 19-21. Kochanek Wojciech, Karykatury Stanis³awa Kochanka czyli przesada podobieñstwa, Croscena. Kro nieñska Scena Kultury , 2006, nr 39, s. 11-14. Kochanek Wojciech, Kochanek malarstwa realistycznego, Nasz G³os , 2008, nr 26, s. 16-17. Kochanek Wojciech, Kochanek teatru czyli niewykorzystane mo¿liwo ci twórcze, Croscena. Kro nieñska Scena Kultury , 2007, nr 47, s. 13-15. Kochanek Wojciech, Rze ba Stanis³awa Kochanka, Croscena. Kro nieñska Scena Kultury , 2008, nr 56, s. 8-10.
200
Kochanek Wojciech, Stanis³aw Kochanek. Karykatura czyli przesada podobieñstwa, Croscena. Kro nieñska Scena Kultury , 2008, nr 59, s. 18-19. Kochanek Wojciech, Stanis³aw Kochanek - wiat sztuki: malarstwo, rysunek, karykatura, grafika, rze ba, [dokument elektroniczny na p³ycie DVD], Kraków 2005 Kochanek Wojciech, Stanis³aw Kochanek - wiat sztuki: malarstwo, rysunek, karykatura, grafika, rze ba, Kraków, brw. Kosiek Andrzej, Ma³y Kraków wielkiemu toruñczykowi, Podkarpacie , 1972, nr 16, s. 4. Kosiek Andrzej, Nestor, Kurier Kro nieñski , 1994, nr 5, s. 3. Kosiek Andrzej, ladem m³odo ci Stanis³awa Kochanka, Kurier Kro nieñski , 1995, nr 12, s. 7. Kosiek Andrzej, [tekst po wiêcony S. Kochankowi], [w:] Malarstwo i rysunek Stanis³awa Kochanka. Katalog wystawy sierpieñ-wrzesieñ 94, Biuro Wystaw Artystycznych, Krosno 1994, s. [1-2]. £opatkiewicz Zdzis³aw, O Jedliczu i oko³o Jedlicza, Jedlicze 2009, passim. £opatkiewicz Zdzis³aw, Stanis³aw Kochanek z Krosna, [w:] Malarstwo i grafika Stanis³awa Kochanka. Katalog szóstej wystawy z cyklu Ludzie znani i ¯arnowiec , maj-czerwiec 1994, ¯arnowiec 1994, s. [3-5]. Malarstwo i rysunek Stanis³awa Kochanka. Katalog wystawy sierpieñ-wrzesieñ 94, Biuro Wystaw Artystycznych, Krosno 1994. Nowak Teresa, Kochanek malarstwa i karykatury, Podkarpacie , 1971, nr 52, s. 1, 2. Obywatel w ród pierwszych, Kurier Podkarpacki , 1994, nr 22 (21), s. 5.
201
184
Spis karykatur autorstwa Stanis³awa Kochanka A. Karykatura red. nacz. Mariana Fijo³ka, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 39 (53), z 30 wrze nia, s. 4. B. Karykatura red. tech. Jerzego Kozio³a, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 39 (53), z 30 wrze nia, s. 9. C. Karykatura red. Anny Wikiert, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 39 (53), z 30 wrze nia, s. 9. D. Karykatura red. Teresy Nowak, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 39 (53), z 30 wrze nia, s. 9. E. Karykatura red. Miros³awy Siry, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 39 (53), z 30 wrze nia, s. 9. F. Karykatura red. Tadeusz Wojnara, rys. Stanis³aw Kochanek, zbiory prywatne T. Wojnara. G. Karykatura red. Andrzeja Ciby, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 39 (53), z 30 wrze nia, s. 11. 1. Karykatura Mariana Ziobry, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 1, z 1 pa dziernika, s. 8. 2. Karykatura Franciszka Krausa, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 2, z 8 pa dziernika, s. 8. 3. Karykatura Józefa Kielara, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 3, z 15 pa dziernika, s. 8.
203
4. Karykatura W³adys³awa Jagie³³y, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 4, z 22 pa dziernika, s. 8. 5. Karykatura [Jana Pasterczyka] Zenona Pisierczyka, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 5, z 29 pa dziernika, s. 8. 6. Karykatura W³adys³awa Ambickiego, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 6, z 5 listopada, s. 8. 7. Karykatura Zenona Jaracza, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 7, z 12 listopada, s. 8. 8. Karykatura Józefa Kuczy, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 8, z 19 listopada, s. 8. 9. Karykatura Stefana Stefañskiego, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 9, z 26 listopada, s. 8. 10. Karykatura Ryszarda Orliñskiego, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 10, z 3 grudnia, s. 8. 11. Karykatura Franciszka Krupiñskiego, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 11, z 10 grudnia, s. 8. 12. Karykatura Kazimierza Kotwicy, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 12, z 17 grudnia, s. 8. 13. Karykatura W³adys³awa Orlikiewicza, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 13, z 23 grudnia, s. 8. 14. Karykatura Jana Gelazy, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 1, 1970, nr 14, z 31 grudnia, s. 8. 15. Karykatura Edwarda Szewczyka, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 15, z 7 stycznia, s. 8. 16. Karykatura Kazimierza Wi niewskiego, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 2, 1971, nr 16, z 14 stycznia, s. 8.
204
140. Karykatura Mariana Sobla, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 4, 1973, nr 29 (147), z 19 lipca , s. 4. 141. Karykatura Jana Winiarskiego, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 4, 1973, nr 31 (149), z 2 sierpnia, s. 5. 142. Karykatura Czes³awy Bo¿ek, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 4, 1973, nr 32 (150), z 9 sierpnia, s. 5. 143. Karykatura dzia³aczy Stowarzyszenia Mi³o ników Ziemi Kro nieñskiej (od lewej): Józefa Baruda, Antoniego Bala, Andrzeja Kosieka, Adama Filepowicza, Józefa Liniewskiego, Mariana Terleckiego, Ireny Okólskiej, Jadwigi K¹dzielewskiej, W³adys³awa Niepokoja, Krystyny Sukiennik, Stanis³awa Kochanka, rys. Stanis³aw Kochanek, Podkarpacie , R. 4, 1973, nr 38 (156), z 20 wrze nia, s. 2.
214
228
Indeks geograficzny
B Biecz 112, 154 Bobowa 98 Borys³aw 189 Bóbrka 156 Brzostek 95 Buffalo 194 C Charków 193 Chorkówka 33 D Dêbica 15 G Gdañsk 33 Gorlice 15, 49, 50, 51, 52, 53, 57, 64, 78, 79, 80, 84, 85, 88, 94, 96, 102, 108, 110, 129, 133, 150, 153, 155, 160, 169, 189 gorlicki powiat 11, 98 I Istebna 186 Iwonicz 135 J jasielski powiat 11, 174 Jasionka 65, 71
Jas³o 15, 59, 62, 66, 68, 70, 75, 82, 86, 101, 107, 111, 116, 119, 127, 131, 136, 146, 147, 149, 151, 157, 172, 180 Jas³o-Nieg³owice 127 Jedlicze 15, 26, 42, 43, 45, 166, 185, 186, 187, 189, 190, 194, 201 Jedlicze-Mêcinka 190 K Kijów 193 Korczyna 104 Kraków 121, 142, 185, 186, 187, 188, 189, 199 Krosno 3, 4, 11, 12, 14, 15, 18, 26, 27, 40, 44, 46, 48, 54, 58, 69, 73, 74, 81, 87, 89, 97, 99, 103, 106, 120, 122, 123, 124, 126, 128, 130, 134, 137, 138, 139, 143, 148, 152, 158, 159, 162, 163, 164, 167, 171, 173, 175, 176, 179, 185, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 199, 200, 201 Krosno-Suchodó³ 117
215
Krosno-Turaszówka 145 kro nieñski powiat 11, 71, 182, 196, 200 L Lwów 193 £ £êki Dukielskie 91 £ódzkie 19 M Marchlewskiego Juliana 5 ul. w Rzeszowie 21 Mêcinka zob. Jedlicze-Mêcinka Miejsce Piastowe 20 Moderówka 170 Moskwa 193 N Nieg³owice zob. Jas³o-Nieg³owice Nowy S¹cz 189 O Odessa 193 P Pary¿ 188 Podkarpacie 199 Polska 11, 192, 193 Polska po³udniowo-wschodnia 11, 18 Posada Górna 61 R Radomskie 15 Ryga 193
Rzeped 113, 114, 115 Rzeszów 21, 30, 92, 144 S sanocki powiat 11, 109 Sanok 15, 47, 55, 56, 60, 63, 67, 76, 83, 90, 100, 168, 177, 178 Stany Zjednoczone Ameryki Pó³nocnej 194 Suchodó³ zob. Krosno-Suchodó³ Sumy 193 Suwa³ki 189 Szebnie 190 T Tarnobrzeg 15, 21 Trzcinica 77 Turaszówka zob. Krosno-Turaszówka W Warszawa 118 W³ochy 188 województwo kro nieñskie 15, 197 Wolno ci 5 ul. w Kro nie 15 Z Zagórz 93 Zaporo¿e 193 Zwi¹zek Socjalistycznych Republik Radzieckich 193 ¯ ¯arnowiec 125, 190, 194, 196, 197, 199, 201, 202 zestawi³: Tadeusz £opatkiewicz
216
Indeks nazw i nazwisk
A Adamski Antoni 199 Afanasjew Anatol 190 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydzia³ Wiertniczy 142 Akademia Sztuk Piêknych w Gdañsku 33 Akademia Sztuk Piêknych w Krakowie 18, 33, 121, 186, 187, 188, 189, 199 Albright-Knox Art Gallery w Buffalo 194 Ambicki W³adys³aw 44, 204 Archiwum Akademii Sztuk Piêknych w Krakowie 188 Armia Czerwona 191 B Bajorski Boles³aw 13 Bal Antoni 182, 214 Bania Janusz 106, 208 Bank Spó³dzielczy w Kro nie 97 Barud Józef 182, 214 Bata Artur 76, 199, 206 B¹k Ignacy 15
Belcik Wanda 13 Benesz Tadeusz 75, 206 Bia³oszewski Miron 165, 195, 199, 213 Biblioteka Powiat. w Kro nie 73 Bielicka Hanka 195 Bieszczadzkie Zak³ady Przemys³u Drzewnego w Rzepedzi 113, 114, 115 Biuro Wystaw Artystycznych w Kro nie 197 Bochorski Micha³ 159, 212 Bo¿ek Czes³awa 180, 214 Brach Janina 150, 212 Bursa Rêkodzielnicza ks. Mieczys³awa Kuznowicza w Krakowie 186 C Cech Rzemios³ Ró¿nych w Ja le 119 Chajec W³adys³aw 143, 211 Chomicz Witold 195 Chopin Fryderyk 194 Chopin Singing Society w Buffalo 194
217
Chorembalski Wawrzyniec 193 Chudzik Stanis³aw 15 Ciba Andrzej 16, 29, 203 Ciechanowicz Witold 192 Cieniawa Czes³aw 155, 212 Cyran Czes³aw 56, 205 Czaja Jerzy 16, 19 Czajkowski Jan 69, 206 Czaplicka Henryka 192 Czaplicki Roman 192 Cz¹stka Jan 142, 195, 211 Czechowicz Edward 133, 210 Czy¿owicz Józef 147, 211 D Delimatowie 15 Deneka Zdzis³aw 192 Dom Kultury Górnika-Naftowca w Kro nie 191 Domaga³a Anna 107, 208 Domaga³a Stefan 32 Dorynek Józef 199 Dranka Zbigniew 172, 213 Dubis W³adys³aw 166, 213 Dubis W³adys³aw in¿. 140, 211 Dudziñski Mieczys³aw 192 Dunikowski Xawery 187 Durek Wojciech Aleksander 186 Dutkiewicz Józef 199 Dziennik Polski 196 Dzieszyñski Ryszard 31, 196, 200 E Echo Za³ogi 16 Elmer Stanis³aw 96, 207 Exposition internationale des Arts décoratifs et industriels moder-
218
nes zob. Miêdzynarodowa Wystawa Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Pary¿u
F Fabryka Amortyzatorów POLMO w Kro nie 65 Fabryka Maszyn i Sprzêtu Wiertniczego GLINIK w Gorlicach 50, 52, 64 Fietko Ludwik 146, 211 Fijo³ek Marian 16, 21, 23, 203 Filepowicz Adam 182, 214 Firlej Stefan 27, 164, 213 Flasza Zbigniew 21 Front Jedno ci Narodu Komitet Miejski w Kro nie 130 Frycz Karol 187 Fundusz Daru Narodowego 194 Fundusz Kultury Narodowej 188 G Gajecki W³adys³aw 171, 213 Gajewski Edmund 72, 206 Ga³ka Mieczys³aw 122, 209 Gawlik Ewa 98, 208 Gelaza Jan 52, 204 Gierek Edward 31 Gimnazjum Tkackie w Kro nie 192 Ginalska Maria 200 Ginalska Michalina Teresa zob. Nowak-Ginalska Michalina Teresa Gocek Marian 114, 209 Goleñ Alfreda 77, 206 Gomu³ka W³adys³aw 14
Gorgoñ E. 188 Gorlickie Zak³ady Materia³ów Izolacyjnych w Gorlicach 84, 108 Gorlickie Zak³ady Przemys³u Drzewnego Forest w Gorlicach 150, 153, 160 Górska Hanna 10, 12 Grabowiec Stanis³aw 123, 209 Grudysz Micha³ 130, 210 Grupa Krakowska 189 Grz¹dziela Romualda 177, 213 H Habrat Józef 152, 212 Hoszowski Adam 156, 212 Huæko Bogdan 200 I Instytut Naftowy w Kro nie 143 Instytut Sztuki PAN 12 IV Dywizjon Artylerii Konnej w Suwa³kach 189 Izba Pami¹tek w Moderówce 170 J Jagie³³o W³adys³aw 24, 27, 42, 204 Jakubczyk Stanis³aw 192 Janiczek Witold 124, 209 Jaracz Zenon 24, 26, 45, 204 Jarocki W³adys³aw 187 Ja wiecki Adam Franciszek 188 Jeleniewska- lesiñska Jadwiga 199 Jó wiak Franciszek 194 K Kaleta Jan 154, 212 Kandefer W³adys³aw 135, 210 Kasa Stefczyka w Jedliczu 189
Kasprowicz Jan 194 Kawa³ek Bronis³aw 57, 205 Kawczyñski Leszek 60, 205 K¹dzielewska Jadwiga 182, 214 Kennedy John Fitzgerald 194 Kidoñ Józef 193 Kielar Józef 24, 26, 27, 41, 203 Kielar Tadeusz 134, 210 Kiosk Ruch 29, 95, 127, 171 Klatka Zygmunt 24 Klub Ruch w Jasionce 71 K³eczek Edward 120, 209 Kmiecik Edward 18, 24 Kochanek Jacek 4, 13, 190 Kochanek Micha³ 185 Kochanek Stanis³aw 3, 4, 7, 10, 11, 12, 14, 17, 18, 19, 22, 23, 24, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 33, 34, 35, 36, 39, 40, 41, 46, 105, 182, 185, 186, 187, 188, 190, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 200, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214 Kochanek Wies³aw Kazimierz 190 Kochanek Wojciech 200, 201 Kochanek z W¹sików Karolina 185 Ko³der Jan 117, 209 Ko³o Gospodyñ Wiejskich w Posadzie Górnej 61 Konieczny Marian 121, 195, 209 Konopnicka Maria 190, 191, 194, 197, 200 Kopalnictwo Naftowe w Gorlicach 51, 133
219
Zychowicz Józef 62, 205 ¯ ¯eleñska z Madejskich Iza 186 ¯eleñski Stanis³aw Gabriel 186
¯ó³ko Aleksandra 202 ¯uchowicz Marian 119, 209 ¯ycie Przemyskie. Tygodnik spo³eczny 18 zestawi³: Tadeusz £opatkiewicz
227
228