Mağaracı Bülteni 2005 by Tamer Çekici

MAĞARACI 1. Sayı

Şubat 2005

Mağara Araştırma Derneği

Newsletter of Cave Research Society, Ankara

MAD Türkiye Mağaracılar Birliği (http://www.tumab.org) ve Uluslararası Speleoloji Birliği (http://www.uis-speleo.org) üyesidir.

Başkan: Emre Baturay Altınok baturay46@yahoo.com, Editör : Uğur Murat Leloğlu leloglu@bilten.metu.edu.tr MAD Ana Sayfası: http://www.mad.org.tr, http://www.madorg.com

Haberler Başlarken

•

Emre Baturay Altınok Derneğimizin yazınsal ve görsel üretimini arttırmak, elimizde biriken yazı ve haberlerin değerlendirilmesi, uzun zamandan bu yana çıkaramadığımız Bültenimiz için bir motivasyon kaynağı olacağı ve açıkçası çıkarırken kendi kendimize eğleneceğimiz düşüncesi ile Yönetim Kurulu olarak Şubat ayından itibaren küçük küçük broşürler çıkarmaya karar verdik.

30 Ocak tarihinde yapılan Olağan Genel Kurul sonucunda Yönetim Kurulu Asil Üyeliklerine E. Baturay Altınok, Tulga Şener, Cengiz Çelikbilek, Yücel Gürses, Vedat Gün; Yedek Üyeliklerine Muharrem Samuk, Özlem Canbeldek, Kubilay Erdoğan, Uğur Murat Leloğlu, Veysel Özbek; Denetim Kurulu Asil Üyeliklerine E. Haluk Yurdakul, Ferhat Aytekin, Kamer Sağlar; Yedek Üyeliklerine Onur Avcı, Aylin Selçuk, Ayşe Bahar Haser seçilmişlerdir.

•

Yorum ve katkılarınızı bizimle paylaşırsanız seviniriz. Paylaşmazsanız biz ısrarla istemeye ve broşürümüzü çıkarmaya devam edeceğiz.

2 Şubat tarihinde Yönetim Kurulu’nun ilk çalışmalarından biri olan ve uzun zamandır herkesin fikir birliğinde olduğu derneğin çalışma alanını genişletmesi politikası çerçevesinde MAD ulusal (il, bölge) ve uluslararası (eyalet, ülke, kıta) temsilciliği için dernek yönetimi ile irtibata geçilmesi için çağrı yapılmıştır. İrtibat için baturay46@yahoo.com

•

12-13 Şubat 2005 tarihleri arasında AntalyaOlympos’ta MAD’dan 12, toplamda 73 mağaracının katılımı ile bir çalıştay düzenlenmiştir. Derneğimiz üyelerinden Tulga Şener tarafından verilen eğitim oldukça verimli geçmiş; çalıştay, diğer kulüplerle olan ilişkilerin gelişmesi açısından olumlu bir adım olmuştur.

•

13 Şubat tarihinde Bursa MAD Şube Girişimi, üyelerimizden Emrah Sınmaz, Okan Özşekerci ve Cem Ersoy ve 10 yeni mağaracı adayı ile birlikte Oylat Mağarası’na etkinlik düzenlemiştir.

•

27 Şubat günü dernek evinde Muharrem Samuk ve Kubilay Erdoğan, yüksekte çalışma için eğitimi için 3 saatlik bir seminer vermişlerdir. Seminere toplam 15 mağaracı katılmıştır.

•

27 Şubat günü dernek üyelerimizden Ferhat ve Ebru AYTEKİN çiftinin ikinci çocukları Beliz dünyaya gelmiş, Ferhat FULL BABA lakabı ile onurlandırılmıştır.

•

Dernek üyelerimizden, TMB Mağara Koruma Komisyonu üyesi Emre Baturay Altınok’un girişimi ile Oylat Mağarası’nın turizme açılması kararı ile ilgili olarak daha sağlıklı bilgilere ulaşılabilmesi amacıyla Bilgi Edinme Hakkı’nın kullanımı için tüm mağaracılara çağrı yapılmıştır. Yapılan ilk başvurulara cevaplar gelmeye başlamıştır.

•

Türkiye Mağaracılar Birliği Mağaracılar Envanteri için Mağara Araştırma Derneği’nin gelmiş geçmiş tüm üyelerinin bilgileri bilgisayar ortamına geçirilmeye başlanılmıştır.

Başkan’dan

Sizin de katkılarınızla broşürümüzün bülten için bir üretim ve motivasyon aracı olması ümidiyle keyifli okumalar diliyor ve soruyoruz: BUGÜN MAD İÇİN NE YAPTIN?

BU SAYIDA

1 1 2 2 3 4

Başlarken Haberler Duyurular Mağaraların Astım Tedavisinde Yeri Var Mı? Mağarabilimi (Speleoloji) Nedir? Olimpos Çalıştayı Hakkında

MAĞARACI 1. SAYI ŞUBAT 2005, Sayfa: 1

Dünyanın

Duyurular •

•

bir

çok

ülkesinde

halen

hastalar

tarafından

uygulanmaktadır. Bu ülkeler arasında Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Romanya gibi doğu Avrupa, İsviçre, İtalya gibi Batı

Kültür ve Turizm Bakanlığı resmi web sayfasında mağaraların turizm açısından değerlendirilmesi ile ilgili olarak “Büyük olması nedeniyle kafeterya, gazino veya restoran olarak değerlenebileceği düşünülmektedir." ifadeleri yer almıştır.

Avrupa ülkeleri ve Nahcivan gibi Kafkasya ülkeleri sayılabilir.

21 Şubat Turkish Daily News gazetesinde Türkiye’nin en büyük, dünyanın 3. büyük mağarası olan Tınaztepe Mağarası’nın turizme açılacağı haberleri yer almıştır.

bulunduğu kabul edilmektedir. Bilimsel olarak henüz astım

Ülkemizde de en popüleri Antalya'da Damlataş olmak üzere bir çok ilimizdeki mağaralar astım tedavisi için ziyaret edilmektedir. Bugün için bu tedavi yönteminin sadece geleneksel tecrübelere dayalı olduğu, ama o bölgenin turizmine de önemli katkıda üzerine etkisi net olarak gösterilememiştir. Mağaralarda havanın temiz olması, toz, polen, kimyasal kirlilik vs. içermemesi hastaları rahatlatmaktadır. Bazı Doğu Avrupa adresli araştırmalarda mağara içindeki havada bulunan

bazı

eser

gazların

bronş

genişletici

etkisinden

bahsedilmektedir. Ancak konu ile ilgili daha ileri araştırmalara ihtiyaç vardır. Nedense bu konu araştırmacıların pek ilgisini çekmemiştir. Mağara tedavisi için, bir çok ülkede doğal mağaraların yanısıra eski madenler de kullanılmaktadır. Avrupa'da en popüler olanları eski tuz madenleridir. Özellikle Doğu Avrupa ülkelerinde sosyalist rejim döneminde ekonomik sıkıntı nedeniyle pahallı ilaç tedavilerine alternatif olarak buraları sıklıkla kullanılmış ve tedavide bazı olumlu gözlemler bildirilmiştir. Bu tıbbi bildirimlerin

hepsi

Doğu

Avrupa’ya

ait

tıp

dergilerinde

yayınlanmıştır. Batı Avrupa ülkelerinde astım hastalığının tedavisi esasen korunma ve ilaç tedavisi üzerinedir. Ancak tıbbi literatürde 1980'li yıllarda mağara tedavisi üzerine düzenlenmiş bir kaç kongre olduğu görülmektedir. Mutlaka görülen olumlu etkilerinin olması nedeniyle, bu madenlerdeki doğal ortamı aynen simüle eden "özel kapalı odalar" geliştirilmiş ve bu ortamlarda hastalar tedavi seanslarına alınmaya başlanmıştır. Halen de Litvanya, Estonya ve Saint Petersburg' (Leningrad) da bu konuda çalışan merkezler vardır. Hastalar belirli oranlarda tuzlu rutubet içeren kapalı ortamlarda günün belirli saatlerini geçirmekte ve olabildiğince ilaçsız ya da nisbeten daha az ilaçla tedavi olmaktadır.

Astım esasen uygun genetik zeminli kişilerde belirli çevre

Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’nde Büyük mağaraların üzerine oteller inşa edilmiş ve hastalar direk asansörlerle buralara indirilip, tedavi kürleri uygulanmaktadır. Antalya'daki Damlataş mağarasında da hastalar genellikle iki üç haftalık kürler uygulamaktadır. Hastaların bir bölümü bu tedaviden yarar gördüğünü ifade etmektedir. Ayrıca Çankırı gibi yeraltında eski tuz madenleri olan illerimiz de bu yönden incelenebilir. Mağaralarda rutubet ve küf olduğundan, küf mantarlarına allerjik kişilerin buralara girmesi sakıncalıdır.

koşullarının etkisi ile gelişen bronşların müzmin bir hastalığıdır.

Sağlık turizmi beldeler için günümüzde önemli bir gelir kaynağıdır.

Mağaraların Astım Tedavisinde Yeri Var Mı? Hacettepe Tıp Fakültesi Göğüs Hast. ABD. Erişkin Alerji Ünitesi öğretim üyesi Prof.Dr. A.Fuat Kalyoncu

Mağara tedavisi (speleoterapi, subterranioterapi) astım tedavisinde kullanılan eski, fakat sürekli güncelliğini koruyan bir tedavi yöntemidir.

Dolayısıyla öncelikle yerel yönetimlerce desteklenen astım tedavisinin araştırıldığı bu tür projelerin gerçekleştirilmesi hem tıbba hem hastalara hem de yöre insanlarına yarar sağlayabilir. Cumhuriyet Bilim Teknik 17.07.2004

MAĞARACI 1. SAYI ŞUBAT 2005, Sayfa: 2

Mağara Bilimi (Speleoloji) Nedir? Temuçin Aygen (MAD, 1959) Mağara Araştırma Derneği Kurucusu Ve Onursal Üyesi (Yazarın 1959 Senesindeki bir yazısından kısaltılarak alınmıştır) Speleoloji veya mağaracılık, insanların çok geç rağbet gösterdikleri bir ilim ve spor branşıdır. En kısa şu şekilde tarif edilebilir : Mağaraların, uçurumların, yarık ve boşlukların, yeraltı ırmaklarının araştırılmasıyla, geniş manada yerin dibi ile meşgul olan ilim ve spora "Speoloji" diyebiliriz, Birçok müellifler, speleolojiden, "Tersine alpinizm" diye bahsetmişlerdir. Speleoloji, ilim ve sporun birbiriyle çok kaynaştığı bir branştır. Mağaraların ilmi ve sistematik bir tetkike tabi tutulması 19 uncu asrın sonlarında başlar. Speoloji'nin ilim ve spor branşı olarak büyük gelişmesi ise, ikinci dünya harbini takip eden yıllarda yani 1945 senesinden itibaren vuku bulmuş veya bulmaktadır. Bu yeni ilim ve spor branşı, Türkiye’mizde henüz bekaretini muhafaza etmekte ve memleketimiz gençlerinin büyük bir ekseriyetince meçhul bulunmaktadır. Speoloii, Avrupa memleketlerinde cazip birkaç muvaffak olmuş yeraltı seferi ile aktüaliteye ve büyük halk kitlelerine intikal etmiş son yılların favori sporu haline gelmiştir. Mağara araştırmalarına bugün bilhassa Fransa'da çok rağbet edilmektedir. Adedi yüzleri bulan Speleoloji kulübü ve birkaç bini mütecaviz faal azalarıyla, bu memleket, Speleoloji sahasında en ön safı işgal etmektedir. Birçok kimseler Speleolojiyi, süslü ve güzel manzaralı mağaraları keşfetmek ve yalnız turistik maksatlarla bunlardan istifade etmek veya gençliğin sportif kabiliyetlerini denedikleri meraklı bir saha zannederler. Bunlar mağaracılığın ikinci derecede kalan hedefleridir. SPELEOLOJİ'NİN TARİHÇESİ Speleoloji, ilim olarak, 19. cu asrın sonlarında meydana çıkan, 20 inci asrın ortalarına doğru, bilhassa ikinci dünya harbini takip eden yıllarda büyük gelişmeler kaydeden yeni bir ilim branşıdır. İlk mağara araştırıcıları, taş ve yontma taş devrinde yasayan insanlardır. Tarihten evvelki çağ insanları ilk speleologlar olarak kabul etmek yanlış olmaz. İlk insanların, mağara içerİsinde sığınma ve barınmaya sevk eden başlıca sebep, şüphesiz dışarıdaki iklim koşullarıdır. Kuaterner'in son glasye devirlerinde iklimin çok sertleşmesi

üzerine, insanlar mağaralarda barınmaya mecbur oldular. Yontma taş devrinin muhtelif çağlarında, Mousterien, Aurignacien ve Magdalenien'de mağaralar insanlar için hem bir sığınak hem de ideal bir avlanma sahası idi. Buralarda, mağara ayısı (Ursus Speloeus), mağara sırtlarını ve hatta mağara aslanı bulmak ve avlamak kabil oluyordu. Orta çağlardan itibaren mağaralara, geçici olarak, isyan, işgal ve dahili harplerde münferit veya gurup halinde insanların sığındıklarını görüyoruz. Modern zamanlarda insanların tekrar mağaralara dönmelerine başlıca sebep, buralarda kıymetli maden ve hazinelerin bulunmaları ihtimalleri ve bunların araştırılması keyfiyetidir. İlmi mahiyette sayılabilecek ilk araştırmalar, 18 inci asrın ikinci yarısından sonra başlamaktadır. Nagel, 1743 de Moravya'da 136 m. gakuli derinliği bulunan Masocha uçurumuna indi. 1770 de Lloyd İngiltere’de Derbyshire'de Eldon-Hole mağarasına girdi. Bundan sonra Alman Esper 1774 de nesrettiği "Nachricht von neuentdeckten Zoolithen" adlı eserinde, Almanya'da muhtelif mağaralarda bulunan büyük hayvan kemiklerinin, şimdi nesli yok olmuş, tarihten evvelki çağlarda yaşamış büyük hayvanlara ait olduğu hipotezini ortaya atmıştır. Fransiz Marcorelle, Rosenmuller ve Tiselius, Laurenti nihayet 19 uncu asrın ortalarında da Avusturyalılar metodik olarak mağara araştırmalarında başladılar. Avusturyalı Lindler 1840-1841 de Istirya'da 322 m. derinliğe inerek, Tiryeste şehrinin su ihtiyacını temin maksadıyla Trebiciano Mağarasını tetkik etti. 1850 ve 1857 arasında doktor Adolf Schmidl, meşhur Adelsberg (veya Postumia) mağarası ve civardaki diger birkaç mağarayı etüt etti. Amerika'da bulunan dünyanın en büyük mağarası (ufki yayılma bakımından) Mammoth Cave (Kentucky) 1854 te Owen'in, 1897 de de Hovey ve Ellsworth Call'un çalışmaları ile tanınmış ve 100 kilometreyi mütecaviz galerileriyle, bugün bütün dünyadaki mağaraların en büyüğüdür. 1860 da, Lartet meşhur Aurignac mağarası ve bunun prehistorik değeri üzerinde Paris akademik ilimler enstitüsünde bir tebliğ yayınladı. Mağara hayvanları üzerinde tetkikler yapan Ch.Lespes, 1899 da bu mevzuda enteresan bir etüd neşretti. Antomolojist ve arkeologlardan sonra yeraltı hidrolojisi mevzuunda ilk mühim çalışmaları 1879 senesinden itibaren, meşhur Fransiz eksploratör, jeolog ve coğrafyacısı Martel'e borçluyuz. Martel'in araştırmaları, Portekiz’den Norveç ve Kafkasya'ya ve hatta Atlantiği de aşarak Amerika'ya Devamı 4. sayfada MAĞARACI 1. SAYI ŞUBAT 2005, Sayfa: 3

Olimpos Çalıştayı Hakkında Aylin SELÇUK (MAD) Etkinlik Yeri: Antalya, Olimpos, Kadir’in Ağaç Evleri Etkinlik Tarihi: 12-13 Şubat 2005 Etkinliğin Amacı: Tek ip tekniklerini uygulayan tüm mağaracılık gruplarının bilgi ve becerilerini karşılıklı katkı yoluyla geliştirmek, asgari bilgi ve beceri düzeyini arttırmak ve SRT uygulama ve eğitim standardizasyonu için bir temel ve başlangıç oluşturmak. (Programda sıralanan konular interaktif şekilde işlenmiş, gruplardan her konuya katkıda bulunmaları ve varsa farklı uygulamalarını da göstermeleri istenmiştir) Etkinliğin Programı: 1. Malzemeler (alt ve üst emniyet kemerleri, karabinler, desandörler, cumarlar, ipler, kısa-uzun bağ, ekstra uzun bağ, ayak bağı vb.) Burada farklı marka ve tipteki malzemeler gösterilerek avantaj ve dezavantajları 2. Düğümler (düğüm seçimi, sekizli ve konfigürasyonları, dokuzlu, bulin ve konfigürasyonları, kelebek, yarım kazık, tam kazık, pursik düğümü vb.) 3. Kuşanma (delta üzerinde malzeme dizilimi, pursik halkası kullanımı vb.) 4. Güvenlik amaçlı yedek malzeme taşınması (ışık kaynağı, alüminyum folyo, yedek karabin, makara halkası, çakı vb) 5. Döşeme teknikleri (doğal emniyet noktaları, mağaracılığı ilgilendirdiği kadarıyla fall faktörler, boltlama ve bolt kulağı seçimi, deviasyon, yan geçiş döşeme, eğimli tyrolean döşeme, matkap kullanımı vb.)

Başı 3. Sayfada

kadar yayılmış ve yarım asır kadar devam eden etütleri sonunda binlerce mağarayı keşfederek kalker içindeki yeraltı hidrolojisi ve hidrojeolojisi ile, speleoloji'ye ait pek çok sayıda eser vermiştir, ayrıca, 1895 yılında Fransa'da ilk speleoloji cemiyetini kurarak, birinci dünya harbine kadar, bu cemiyetin bülteninde, Hidroloj'i'ye ait birçok ilmi makale ve arastirmalar neşretmiştir. Bugün için iptidai sayılacak teçhizatla, içinde şakuli uçurumlar da. bulunan binlerce mağaarayı tetkik etmiş ve kilometrelerce uzunluktaki galerilerin topografyasını ve planlarını çizmiştir. Martel, şüphesiz speleoloji'nin yegâne piyonniyesi değildir. Başka memleketlerde de Fransa'ya mümasil olarak ilmi yeraltı araştırmaları yapılmıştır. Fakat, yapılan araştırmalardan ilmi ve sistematik mülahazalar çıkararak, bunları kitap halinde, ekseriya merak ve sürükleyici bir ifadeyle büyük halk kitlelerine mal etmekle, Martel, modern speleolojinin babası ve yaratıcısı olmak şerefini kazanmıştır. Norbert Casteret Birinci dünya harbinden sonra Fransa'da, arkeoloji ve hidroloji sahasında büyük keşifler yapmıştır. 1935 ve 1946 yılları arasında, (658 m. derinliği ile, zamanın (1963 senesi) dünya rekorunu elinde bulunduran Pierre Chevalier, İsere eyaletindeki "La Dent de Crolles" masifinde "Trou du Glaz" mağarasındaki tetkikleriyle ve birçok yeraltı seferi organize eden, aynı zamanda bu araştırmalar için yepyeni bir teknik, (mesela çelik tel ve dür alüminden çubukla hafif merdiveni ilk yapan) ortaya çıkaran Robert de JOLY'de speleoloji'nin bugünkü alemşümul yayılışındaki hisseleri çok büyük olan mağara araştırıcılarıdır. Not: Bazı eski Türkçe kelimelerin yerine metnin anlaşılabilir olması için yenileri kullanılmıştır..

6. İniş-çıkış teknikleri (istasyon geçişleri, yan geçişler, eğimli tyrolean iniş ve çıkışları, deviasyon geçişleri, ayak cumarı kullanımı vb.) 7. Eğitim standardizasyonu. 8. Farklı grupların kendi sistemlerini tanıtmaları. 9. TMB için standart eğitim sistemi önerilerinin tartışılması. Katılanlar : MAD, ESMAG, HÜMAK, TAMAG, BÜMAK, DEUMAK, EMAK, ANÜMAB, MTA MAD’dan katılanlar : E.Baturay ALTINOK, Tulga ŞENER, Cengiz ÇELİKBİLEK, Birhan ALTAY, Vedat GÜN, Yücel GÜRSES, Bahar HASER, Ülkü TEKE, Uğur ÇÖKTÜ, Onur YURTBAŞI, Ozan ERSOY, Aylin SELÇUK Yanda: Eğitimden bir görüntü MAĞARACI 1. SAYI ŞUBAT 2005, Sayfa: 4

MAĞARACI 2. Sayı

Mart 2005

Mağara Araştırma Derneği

Newsletter of Cave Research Society, Ankara

MAD Türkiye Mağaracılar Birliği (http://www.tumab.org) ve Uluslararası Speleoloji Birliği (http://www.uis-speleo.org) üyesidir.

Başkan: Emre Baturay Altınok baturay46@yahoo.com, Editör : Uğur Murat Leloğlu leloglu@bilten.metu.edu.tr MAD Ana Sayfası: http://www.mad.org.tr, http://www.madorg.com

Haberler Başkan’dan Emre Baturay Altınok Mağaracı’nın ikinci sayısı ile karınızdayız. İlk iki sayıya aldığımız olumlu eleştiriler ve destekler sonucu çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu arada derneğimizin resmi bülteni MAD için de kıpırdanmalar başladı. Bu hafta eğitim köşemizde ilgi ile okuyacağınızı düşündüğümüz Tulga Şener, Fatih Büyüktopçu, Oral Ülkümen ve Birhan Altay arasında geçen uzun-kısa’da ip seçimi konusunda karşılıklı yazışmaları aktarıyoruz. Yeni başlayanların bu tartışmadan oldukça faydalanacağı düşüncesindeyiz. Yine mağara kazalarında olay yerinde ilk müdahale: sistematik yaklaşım yazısı ile Tulga Şener, hepimizin ihtiyacı olan bilgiler konusunda oldukça keyifli bir derleme yapmıştır. Üretimimize katkılarınızın artması ümidiyle keyifli okumalar diliyoruz.

•

Dernek malzemelerinin sayımı ve kayıt altına alınması için çalışmalara başlanmıştır. Konu ile ilgili olarak Cengiz ÇELİKBİLEK ve Yücel GÜRSES görevlendirilmiştir. Malzeme alımları için lütfen kendileri ile irtibata geçin.

•

Türkiye Mağaracılar Birliği bünyesinde Bulgaristan Mağaracılık Federasyonu’nun Nisan ayı içerisinde vereceği kurtarma eğitimi için çalışmalara başlanmıştır.

•

Oylat Mağarası’nın turizme açılması kararı ile ilgili olarak daha sağlıklı bilgilere ulaşılabilmesi için Bilgi Edinme Hakkı kapsamında yaptığımız 6. başvuruya da cevap geldi. Koruma Komisyonunda bulunan üyelerimiz konu ile ilgili çalışmalarını ve temaslarını sürdürüyorlar.

•

Yönetime gelen talepler doğrultusunda daha önce dağıtılan 20 adet yeni kimlik belgelerine ek olarak 15 kişiye daha kimlik belgesi dağıtılmıştır.

•

Mağara Araştırma Derneği, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından 24 – 26 Haziran 2005 tarihinde BEYŞEHİR ve Çamlık Beldesi’nde düzenlenecek 1. Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu’na bildiri ve poster sunumlar ile katılmaya karar vermiş, konu ile ilgilenenler ile iki adet toplantı yapılarak eğilimler belirlenmiştir.

•

24 Mart günü dernek üyelerimizden Haluk ve Özlem YURDAKUL çiftinin çocukları AZERHAN dünyaya gelmiştir.

•

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Mağaracılık Kulübü ZÜMAK ile bağlantıya geçilmiş, ileride ortak çalışmalar yapılabilmesi için irtibatın devam etmesi konusunda anlaşılmıştır.

BU SAYIDA

1 1 2 2 3 4

Başkan’dan Haberler Duyurular Eğitim Notları Mağara Kazalarında Olay Yerinde İlk Müdahale Eski Etkinliklerden

MAĞARACI 2. SAYI MART 2005, Sayfa: 1

Duyurular •

Türkiye Mağaracılar Birliği’nin yayın organı speleoTURK’un 3. sayısı çıktı. Yayına ulaşmak için speleo@deu.edu.tr’den Fatih BÜYÜKTOPÇU ile irtibata geçiniz.

•

Türkiye Mağaracılar Birliği’nin resmi web sayfası http://www.tumab.org deneme yayınlarına başladı.

•

Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından 24 – 26 Haziran 2005 tarihinde BEYŞEHİR ve Çamlık Beldesi’nde düzenlenecek 1. Ulusal Mağara Günleri Sempozyumuna bildiri ve poster sunumlar için geniş bilgi için http://www.ttkder.org.tr ‘i ziyaret ediniz.

Eğitim Notları MAD Listesi’nden Tulga Şener- Bilenler olabilir ya da ilk kez duyanlar olabilir. Fikri olan lütfen belirtsin. Hepimizin kullandığı, bazılarının göbek bağı bazılarının kısa-uzun dediği iki adet ip için, okuduğum kaynaklarda, dinamik ipten yapılmalıdır diyor. Petzl’in hazır olanı var. Bunun olası bir düşmede özel dikişi sayesinde şok emme özelliği var. Biz ara ara dinamik ip alıp onu bölüyorduk, ancak bunun için belirli sayı gerekiyor. Bir dükkanda gördüm. Singing Rock marka hazır kısa-uzun, ancak statik ipten yapılmış. Fiyatı da çok makul. Mağaracılıktaki kısa-uzun üzerindeykenki olası düşme düşünüldüğünde bunun statik ya da dinamik olmasının çok anlamlı olduğunu düşünmüyorum. Siz ne dersiniz? Fatih Büyüktopçu- Tulga, biz bu konuda bir çalışma yaptık..

MAD’A 40. YIL ARMAĞANI

Bilindiği üzere kısa göbek bağlarımız 25-30 cm’yi geçmemektedir. Bu kadar kısa bir uzunlukta ipin dinamik olmasının hiç bir etkisi

1964- 2004

yok. Yani 25-30 cm’lik bir düşüşte bu ipin esnemesi hiç bir zaman

İLLUSTRASYON: Yaman ÖZAKIN (BÜMAK),

1cm’yi bile bulmayacaktır. Bilindiği üzere iplerin kopma noktaları

TASARIM: E. Baturay ALTINOK (MAD)

düğüm atılan yerlerdir. Yani hiç bir ip (sürtünme, mantonun zayıf olması, kesilme yok ise) düğüm noktası dışında kopmaz. Dikkat edilmesi gereken şey düğüm noktalarında üst üste gelen atkı kısımlarıdır. Ben göbek bağı olarak kaya tırmanıcılarının kullandığı hazır dikilmiş 1 cm genişliğine 35 cm uzunluğunda bir ekspres perlonu kullanıyorum. Oldukça iyi. Dediğin gibi dikişli olması çok daha iyidir. burada atkı noktaları olan düğümlenmiş bir ipten daha az moment etkisi olmaktadır. Dediğin gibi ipin statik veya dinamik olması hiç önemli değildir. Oral Ülkümen- İplerin şok altında kopma ya da boltun kırılma riski, "fall factor" e bağlıdır ve göbek bağının kullanım şeklinde fall factor önemsenmeyecek kadar küçüktür. ayrıca temel iplerimizin hepsinin statik (aslında terim yarı statiktir) olduğu düşünülürse, göbek bağının dinamik olması biraz fantaziye kaçmaktadır. rahatlıkla statik kullanabilirsiniz. Birhan Altay- Ben kısa-uzun bağımızda dinamik ip kullanmadan yanayım. Bunun avantajı olarak; 1. Dinamik ipin esneme katsayısı statik ip ya da diğer esnemez malzemelere göre (perlon vb) çok daha fazladır. Ayrıca ipin esnemesi düşme mesafesi ve ipin boyuna göre oranlıdır. Düşme mesafesi ve ip boyu az olduğunda da doğaldır ki esneme miktarı da göreceli olarak az olacaktır. Ama bu esneme o uzunlukta ipin kopmasına vb. dayanımı arttırmaya yetecektir. 2. İp kullandığımızda zaman içinde düğümlerini çözüp hem

AİDATLAR

temizleyebiliyor,

hem

düğüm

yerini

bir

miktar

değiştirebiliyorum. Bu da ipin dış kılıf ve iç liflerinin hep aynı noktadan örselenmesini önlüyor, temizlenmesini kolaylaştırıyor.

Mağara Araştırma Derneği Üye Aidatı: Yıllık 120 YTL’dir. Aidatlar için: İş Bankası 4229 – 849136, Vedat Gün

3. Ayrıca ipin düğüm halkası içine yerleştirilen plastik koruyucular kullanıyorum ve kullanımı öneriyorum. Karabin ve delta'ya bağlanan düğüm halkalarına bu koruyucular takıldığında ipin açısal kırılması azalıyor, sürtünme ve özürlenme olasılığı daha da azalıyor. Hazır olanlarda bunları yapmak güç herhalde. MAĞARACI 2. SAYI MART 2005, Sayfa: 2

Mağara Kazalarında Olay Yerinde İlk Müdahale: Sistematik Yaklaşım Derleyen : Dr. Tulga Şener (MAD) Aşağıda sıralananlar hem mağara, hem de tüm doğa sporları kazalarında,

olay

yerinde

kazaya

yaklaşımın

temellerini

oluşturmaktadır. Ancak mağaranın kendine ait özel koşulları bu yaklaşımlarda bazı ayrıcalıklara neden olmaktadır. 1-Dur Ve Durumu Değerlendir

ciddiyette ise (ya da en azından, hemen mağara ağzındaki ekipten yardım istenecekse) ekiptekilerden mümkünse iki kişinin dışarıdan yardım getirmek için ayrılması gerekir. Yardım getirmek için gidenler, yanlarındaki yedek yiyecek ve giysileri de mağarada kalanlara bırakmalıdır. Kazazede yanında en az bir kişi kalmalıdır. Birçok küçük yaralanmada, dışarıdan yardım gerekmeksizin, ekibin diğer elemanları kazazedeyi mağara dışına çıkarabilir. Ancak buna iyi karar vermek gerekir. Böyle bir teşebbüs bazen de kazazedenin durumunun daha da kötüleşmesine neden olabilir. Kazazedenin ekipte kalan elamanlarca (ya da mağara dışı

İster bir aksiliğin yaşandığı ekibin elemanı olarak, isterse bir

kampta yeralan elemanlarca) dışarı çıkarılma kararı verilirken

kurtarma grubu içinde, herhangi bir kazaya çağrıldığında,

şunlara dikkat etmek gerekir:

yapılacak öncelikli iş durmak ve durumu değerlendirmektir. Bu, genel duruma, ortama dikkatlice bakmak, çevrede başka bir tehlike var mı, kaza yeri güvenli mi onu değerlendirmek anlamına gelir. Mağara için değerlendirildiğinde, oynak kaya, taş düşmesi, ipte zedelenme, derin su vb. gibi olası tehlikelerin varlığının

-Risk nedir. Kazazedeye zarar verir miyiz? -Yeterli eleman var mı? -Yeterli beceri var mı?

gözlenmesidir.

-Yeterli malzeme var mı?

2-Diğer Tehlikelerin Ortadan Kaldırılması, Güvenli Ortam

-Bu, kazazede için en iyi seçenek mi?

ya da Pozisyon Oluşturulması

Burada mağara çıkışına olan uzaklık ve yaralanmanın durumu da

Eğer değerlendirme sonucunda, kazazede ya da yardıma giden kişi

önemlidir.

için ek bir tehlike varlığı düşünülüyorsa, bir müdahale yapmadan

Eğer dışarı çağrı gidiyorsa, gerekli tüm bilginin, dışarı giden

önce, bu tehlike ya da riskin ortadan kaldırılması gerekir. Bu iki yolla olur. Birincisi tehlikenin (riskin) kendisinin ortadan kaldırılmasıdır. (oynak kaya, düşmekte olan taş vb. gibi) İkinci yol

ekiple yazılı olarak gönderilmesi gerekir. Gerekli bilgiler şunlar olabilir:

ise tehlikenin (riskin) olduğu yerden kazazedeyi hareket

-Kazazedenin mağaradaki yeri

ettirmektir. Ancak şu kural kesinlikle unutulmamalıdır. Kesin

-Kazanın nasıl olduğu

gerekli olmadıkça (kazazede su içinde değilse ya da sudan etkilenmiyorsa ya da üstüne taş düşme riski yoksa) yaralı birini, ikinci değerlendirme bitmeden hareket ettirmemek gerekir. Özellikle yüksekten düşmelerde ve omurga yaralanması şüphesi varsa kazazede hareket ettirilmemelidir. 3-İlkyardım 4-Partner Kurtarma ya da Mağara Dışından Yardım Kararı

-Kazanın saati -Gerekebilecek malzemeler (sedye gerekip gerekmediği) -Mağara koşulları Hayat İdame Eğer dışarıdan yardım istendiyse ya da herhangi bir nedenle beklemeye

karar

verildiyse

aşağıda

sıralananlar

önem

İlk yardım ve tedavi tamamlandıktan ve kazazedenin durumu

kazanmaktadır. Bu bekleme bir su baskını etkisinin geçmesini

mümkün olan en iyi şekilde stabilize edildikten sonra, verilmesi

beklemek gibi kısa ya da uzaktan yardım için geçebilecek çok

gereken ilk karar, kazazede, varolan ekiple dışarı çıkarılabilir mi,

uzun saatler şeklinde de olabilir. Bu yüzden kaza oluşmadan

yoksa dışarıdan yardım mı beklenecek kararıdır. Yani hareket mi

alınacak bazı tedbirler bu bekleme süresini daha konforlu ve

beklemek mi, buna karar verilmesi gerekir. Bu bekleme, kamp dışı

güvenilir hale getirecektir.

bir kurtarma ekibinin beklenmesi, mağara yakınındaki kamptan bir ekibin gelmesinin beklenmesi ya da bir su baskını etkisinin geçmesinin beklenmesi şeklinde olabilir. Eğer yaralanma bir kurtarma grubunun gelmesini gerektirecek

1-Işık İhtiyacının Karşılanması Bekleme süresinin ne kadar olacağı bilinmediğinden ışık kaynaklarının idareli kullanılması gerekir. Burada yaralanma ya da olayın şekli de önemlidir. Eğer bir su baskını etkisinin Devamı 4. sayfada MAĞARACI 2. SAYI MART 2005, Sayfa: 3

Başı 3. Sayfada

geçmesi bekleniyorsa, bir yaralanma söz konusu değilse, karpit lambalarının suyu kapatılabilir. Ancak bir yaralı varsa ve durumu takip ediliyorsa, en az bir ışık kaynağının açık kalması gerekir. Işığın psikolojik destek etkisini de unutmamak gerekir. 2-Isı Kaybından Korunmak Uzun süreli bekleyişlerde hipotermi yaralı için daha fazla olmak üzere tüm ekip için risk faktörüdür. Hipoterminin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekir. 3-Yiyecek ve Su Vücutta ısı üretimi ve normal fonksiyonlarımız için enerjiye ihtiyaç vardır. Bu da yiyecekle sağlanır. Uzun süreli bekleyişlerde, varolan yiyecek ve su durumunu dikkate alarak, belirli aralıklarla küçük

Eski Etkinliklerden

miktarlarda birşeyler yemek ve su içmek gerekir. Büyük miktarlarda soğuk suyun bir defada tüketilmesi mağarada hipotermi riskini arttıracaktır. Ayrıca mağara içinde su kaynağı varsa belirli aralıklarla gidip, su doldurmak da hipoermiyi önlemek açısından iyi bir egzersiz olabilir. Bu söylediklerimiz, ağızdan sıvı ve yiyecek alımına engel bir yaralanması yoksa kazazede için de geçerlidir. 4-Beklenen Yerin Belli Edilmesi Yardım için beklenen yer, esinti, su serpintisi vb. gibi nedenlerle ana galeriden uzakta olmak zorunda ise mutlaka ana galeriye nerede olduğunuzun ayrıntılı açıklama ve krokisini, kağıda yazılı olarak ve taş vb. gibi malzemeyle de işaretle bırakınız.

Bir kar faaliyeti

Mersin Atlılar Mağarası önü kamp yeri MAĞARACI 2. SAYI MART 2005, Sayfa: 4

MAĞARACI 3. Sayı

Nisan 2005

Mağara Araştırma Derneği

Newsletter of Cave Research Society, Ankara

MAD Türkiye Mağaracılar Birliği (http://www.tumab.org) ve Uluslararası Speleoloji Birliği (http://www.uis-speleo.org) üyesidir.

Başkan: Emre Baturay Altınok baturay46@yahoo.com, Editör : Uğur Murat Leloğlu leloglu@bilten.metu.edu.tr MAD Ana Sayfası: http://www.mad.org.tr, http://www.madorg.com

Haberler Başkan’dan Emre Baturay Altınok Derneğimizin yazınsal ve görsel üretimini arttırmak, elimizde biriken yazı ve haberlerin değerlendirilmesi, uzun zamandan bu yana çıkaramadığımız bültenimiz için bir motivasyon kaynağı olacağı ve açıkçası çıkarırken kendi kendimize eğleneceğimiz düşüncesi ile Yönetim Kurulu olarak göreve başladığımız Şubat ayından itibaren küçük küçük broşürler çıkarmaya karar vermiş ve çalışmalara başlamıştık. Bugün 3. sayısına ulaştığımız broşürümüz için harcadığımız emek, her geçen gün daha da keyifli bir eziyete dönüşüyor.

•

Türkiye Mağaracılar Birliği bünyesinde oluşturulan Mağara Koruma Komisyonu’nda etkin bir şekilde faaliyet göst eren üyelerimizden Emre Baturay Altınok’un TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, mağaraların turizme açılması ile ilgili sorduğu sorulara 28.3.2005 tarihinde cevap geldi. Mağara Koruma Komisyonu gelen cevaba göre çalışmalarını hızlandırmaya başladı.

•

Dernek evine projeksiyon aleti alındı. İlk gösterim 13. Nisan tarihinde Amazing Caves filmi ile yapıldı. Filmi izlemeye yaklaşık 25 mağaracı katıldı.

•

16-17 Nisan tarihleri arasında Bursa Oylat Mağarası’nda Türkiye Mağaracılar Birliği üyesi dernek ve kulüplerden ikişer kişilik temsilcilere Bulgar Mağaracılık Federasyonu’na bağlı mağaracılar tarafından kurtarma eğitimi verildi. Eğitime MAD adına Tulga ŞENER ile Yücel GÜRSES katıldı.

•

20 Nisan tarihinde dernek evinde üyemiz Tulga ŞENER tarafından "Döşeme Teknikleri ve SRT Manevraları” başlıklı bir seminer verildi.

•

Üyelerimiz Veysel ve Aysun ÖZBEK’in ikinci çocukları Beren ÖZBEK dünyaya geldi.

•

30 Ocak 2005 tarihli Olağan Genel Kurul’da değiştirilen tüzüğümüz Ankara Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü tarafından onaylanarak resmiyet kazandı.

Üretimimize katkılarınızın artması dileğiyle. İyi okumalar... Klasikleşen sorumuz ile devam ediyoruz:

BUGÜN MAD İÇİN NE YAPTIN?

BU SAYIDA

1 1 2 2 3 4

Başkan’dan Haberler Duyurular Eğitim Notları Güvenli Mağaracılık İletişim İçin Adresler

•

MAD tarafından Türkiye ve yurtdışı temsilciliği için yapılan çağrıya çok sayıda başvuru yapıldı. Yönetim Kurulu önümüzdeki aylarda temsilcilik gündemiyle özel olarak toplanmayı kararlaştırdı.

MAĞARACI 3. SAYI NİSAN 2005, Sayfa: 1

Duyurular •

•

Dernekler Yönetmeliği 31.3.2005 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. (Daha fazla bilgi için http://www.dernekler.gov.tr) Türkiye Mağaracılar Birliği’nin yayın organı speleoTURK’un 3. sayısı çıktı. Dergiden edinmek için speleo@deu.edu.tr Fatih BÜYÜKTOPÇU ile iletişime geçebilirsiniz. Eskişehir Mağara Araştırma Grubu 30 Nisan- 1 Haziran tarihleri arasında Balatini Mağarasına mikrobiyolojik örnekleme yapmak amacı ile bir dizi etkinlik düzenleyecek. İletişim için myamac@ogu.edu.tr Mustafa YAMAÇ ile irtibata geçebilirsiniz.

Eğitim Notları Tulga Şener ( MAD)

Eğitim-1: Dar Pasajlarda Desandörle İniş Dar pasajlarda iniş sırasında desandörün göğsünüz ve duvar arasında

sıkışmaması

için,

desendörü

kısanıza

bağlayarak

inebilirsiniz. (Böylelikle desandör yüz seviyenize gelecektir) Kontolllü iniş için de desandörden çıkan ipi desandörün kilitli karabinden geçiriniz. (Aşağıdaki şekle bakınız)

13 Nisan’da Dernek’te film gösterimi yapıldı:

Eğitim-2: Düğümler ve Kuvvet Her atılan düğüm ipin statik kuvvetini azaltır. Aşağıda sık kullandığımız bazı düğümlerin ipin statik kuvvetlerine etkileri sıralanmıştır. •

Dokuzlu % 70

•

Sekizli % 55

•

Bulin % 50

•

Çift Bulin % 50

•

Kelebek % 45

Açıklama yani ipe dokuzlu düğüm atıldığında ipin statik kuvveti orijinalinin % 70’ine iner. Tabii bu değerler, doğru atılmış, dressing ve setting’i iyi yapılmış düğümler için geçerlidir. Yanlış düğümlerde rakamlar kötü yönde değişir.

AİDATLAR Mağara Araştırma Derneği Üye Aidatı: Yıllık 120 YTL’dir.

UZUN SÖZÜN KISASI DÜĞÜMÜNÜZÜ İYİ ATIN

Aidatlar için: İş Bankası 4229 – 849136, Vedat Gün

MAĞARACI 3. SAYI NİSAN 2005, Sayfa: 2

GÜVENLİ MAĞARACILIK Ertan Karaismail (MAD) Mağaracılık, gerek bilim ve keşif, gerekse sportif amaçlı Türkiye’de ve tüm dünyada yapılan bir aktivitedir. Her ekstrem sporda olduğu gibi mağaracılıkta da bir takım riskler ve tehlikeler söz konusudur. Mağaracılığın karanlıkta, zor ve alışılmamış koşullarda yapılması bu tehlike ve riskleri biraz daha üst seviyeye çıkartmaktadır. Mağarada karşılaşılabilinecek ufak ya da ciddi bir kaza, yaralanmalara, kalıcı sakatlıklara veya ölüme neden olabilir. Bu kötü sonuçlardan kaçınmak, her konuda olduğu gibi mağaracılıkta da önceden yapılacak risk analizleriyle ve dikkatli ve sorumlu davranışlarla minimum seviyeye indirgenebilir. Mağaraya ilk defa girecek kişi yanında tecrübeli bir mağaracı olmadan girmemelidir. İlk önce gerekli bilgileri, teknikleri ve nasıl bir ortamla karşılaşacağını deneyimli kişilerden öğrenmeli, kurslara katılmalı ve bu işe öğretmenleriyle birlikte başlamalıdır. Mağaraya girecek kişi öncelikle ruhsal açıdan kendini iyi ve hazır hissetmelidir. Çünkü mağarada gerek karanlık ve soğuk gerekse yalnızlık duygusu, kişinin moralinin ve motivasyonun bozulmasına neden olabilir. Motivasyon bozuklukları ise beraberinde dikkat dağılmasını getireceğinden istenmeyen sonuçlar meydana gelebilir. Ruhsal olarak iyi durumda olan kişi, ekipman ve kıyafetlerinin de uygun ve yeterli hatta yeterlinin üstünde bir durumda olduğundan emin olmalıdır. Teknik ekipmanların nasıl kullanıldığını ve kapasitelerini çok iyi bilmelidir. Her ne olursa olsun, mağaracılığın olmazsa olmazı sayılan standartlara uygun mağaracılık için tasarlanmış bir kask ve güvenilecek bir ışık kaynağı, yedekleriyle birlikte mağaracının yanında olmalıdır. Bu ikisi olmadan mağaraya girmenin dönüşü olmayan bir yola atılan ilk adım olduğunun farkına varılmalı ve konunun ciddiyeti anlaşılmalıdır. Mağarada giyilecek kıyafetlerin, belirli markaların ürettiği ürünler olması tercih edilmelidir. Genellikle ıslak ortamlar olan mağaralarda, iç ve dış olmak üzere iki kat giysi giyilmesi uygun olur. Dış giysinin su geçirmemesi ve dayanıklı olması, iç giysinin ise sıcak tutması ve ıslandığında çabuk kuruması aranan özelliklerdendir. Uygun olmayan kıyafetler, varolan ısı kaybını azaltamayacağından, hipotermiye varabilen

rahatsızlıklara yol açabilir. Mağaraya lastik çizme ya da sağlam botlarla girilebilir. Lastik çizmelerin su geçirmemesi ve daha dayanıklı olması botlara göre bir avantaj sayılırken, botların ayak bileğini daha iyi kavraması da önemli bir detaydır. Sonuçta bu konuya mağaracı kendisi karar vermelidir ve her iki durumda da çok dikkatli davranmalıdır. Ekstrem sporların büyük kısmı da dahil olmak üzere birçok spor tek başına yapılabilirken, solo mağaracılık defalarca girilmiş bir mağara ve engin tecrübe için bile düşünülemez. Güvenli bir mağaracılık en az 4 kişiyle yapılmalıdır. Başa gelebilecek kaza halinde 1 kişi yaralının yanında kalıp ilk yardım yaparken, diğerleri yardım çağırmalıdır. Bu durumda, mağaracıların iyi derecede ilk yardım bilgisine sahip olmaları ve yanlarında donanımlı bir ilk yardım kiti de taşımaları gerekir. Mağaraya girmeden önce civardaki insanlara ve yakınlara mutlaka, giriş ve tahmin edilen çıkış saati ile ekibin kimlerden oluştuğu bilgisi verilmelidir. Ayrıca giriş için gerekli mercilerden izin almayı da unutmamak gerekir. Sonuç olarak mağaraya girmeye hazırlanan kişi şu sorulara tatminkar cevaplar verebilmelidir; 1.

Ruhsal açıdan kendimi hazır hissediyor muyum?

Kaskım ve yeterli (yedek) ışığım var mı?

3. Çantam tamam mı? Su ve yiyeceğim olağan ve acil durumlar için yeterli mi? 4. mu?

Malzemelerim tam mı? Kullanacağım ip uygun

5. Ekip arkadaşlarım yeterli bilgiye ve tecrübeye sahip mi? Onlara güveniyor muyum? Mağara içinde ise herkesin limitlerini bilmesi ve onu aşmaması gerekir. Yapılacak herhangi bir zorlama davranış hem kişinin kendisini hem de ekip arkadaşlarını tehlikeye sokabilir, istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Mağaranın yorucu bir ortam olduğu baştan kabul edilmeli ve enerjinin tasarruflu kullanıması gerekmektedir. Yorgunluk halinde ise kesinlikle dinlenilmeli ancak ısı kaybının artacağı da düşünülmeli ve mümkünse önlemi alınmalıdır. Diğer önemli bir konu ise mağaracının tecrübesini objektif olarak değerlendirmesi ve gerektiği gibi davranmasıdır. Mağaracının mağarada kullanılan ekipmanlara hakimiyetinin tam olması gerekir. SRT’yi ve merdivenle iniş çıkış tekniklerini tam olarak bilmelidir. Devamı 4. sayfada MAĞARACI 3. SAYI NİSAN 2005, Sayfa: 3

Başı 3. Sayfada

İLETİŞİM İÇİN ADRESLER http://www.mad.org.tr mad@mad.org.tr http://www.madorg.com admin@madorg.com

http://www.groups.yahoo.com/group/mad_list mad_list-owner@yahoogroups.com

MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ Dö Gol Caddesi No: 35/4 Beşevler/ANKARA +0.90.312.2125812 (Her Çarşamba 19-21 Arası)

Yazışma Adresi: Mağara Araştırma Derneği PK. 670 Kızılay/ANKARA

Tecrübeli mağaracılar da mağarada deneyimlerinin verdiği güvenle rastgele hareketlerde bulunmamalıdır. Çünkü ekipteki herkes kendinden başka arkadaşlarına da karşı sorumludur. Mağarada her adım dikkatli atılmalı, koşarak ve zıpyarak ilerlenmemelidir. Karanlık ortamda görme kabiliyeti azalacağından, yanlış adım sonucu ayak bileğinin burkulması, kırılması ya da ayağın sıkışması ihtimalleri unutulmamalıdır. Kontaminasyon içilmemelidir.

olabileceği

için

mağara

suyundan

ÖNEMLİ NOT: Bu materyal deneyimli ve bilgili mağaracılar için hazırlanmış olup, içerdiği herşeyin doğruluğu hakkında bir iddiası yoktur. Yanlış ve eksik bilgiler de içerme ihtimali vardır. Bu nedenle ekipman ve para, hatta can kaybına neden olabilir. Mağaracılık yapan ve yapacak her kişi kendi güvenliğinden sorumludur. Bu materyalin yazarı ve veb sitesinde yayınlayan organizasyon hiçbir şekilde bahsedilmiş ve bahsedilmemiş konular hakkında garanti vermez, dolayısıyla olabilecek olumsuz sonuçlardan sorumlu değildir, sorumlu tutulamaz.

MAĞARACI 3. SAYI NİSAN 2005, Sayfa: 4

MAĞARACI 4. Sayı

Mayıs 2005

Mağara Araştırma Derneği

Newsletter of Cave Research Society, Ankara

MAD Türkiye Mağaracılar Birliği (http://www.tumab.org) ve Uluslararası Speleoloji Birliği (http://www.uis-speleo.org) üyesidir.

Başkan: Emre Baturay Altınok baturay46@yahoo.com, Editör : Uğur Murat Leloğlu leloglu@bilten.metu.edu.tr MAD Ana Sayfası: http://www.mad.org.tr, http://www.madorg.com

Bu Ay Mağaracı’da… Bu ay 4. sayımız ile yine karşınızdayız. Bu ayki sayımızda Tulga ŞENER’in Pantin ile ilgili kısa eğitim notlarını, mağaraların korunması ile ilgili E. Baturay ALTINOK’un kaleme aldığı tavsiyeleri, 2004 senesinde Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanan ve halen tartışılan mağara galerilerinin oluşumundaki bakterilerin rolü ile ilgili bilgilendirmeyi okuyacaksınız. Oldukça keyifli bir ayı geride bırakırken bizi en çok üzen İtalyan mağaracı dostumuz Dalcin’in aramızdan sessiz sedasız ayrılışı oldu. Umarız yeraltında yeni yerleri keşfetmenin hazzını hala yaşıyordur. Mağarası bol olsun… İyi Okumalar. Bültenimiz için katkılarınızı bekliyoruz.

Haberler • OYLAT Mağarası ile ilgili Çevre ve Orman Bakanlığı'na 23.2.2005 tarihli, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamındaki yaptığımız başvurumuz, sorularımızın arazi faaliyeti sonucu cevaplandırılabileceği gerekçesi ile kısmen cevapsız bırakılmıştır. • Türkiye Mağaracılar Birliği'nin hukuki durumu ile ilgili çekinceler dikkate alınarak dernek üyelerimizden E. Baturay ALTINOK tarafından bir rapor hazırlanmış ve MAD ve TMB ile paylaşılmıştır. Rapora ulaşmak için baturay46@yahoo.com adresi ile irtibata geçebilirsiniz.

BU SAYIDA

1 1 2 2 3 3 4

Bu Ay Mağaracı’da… Haberler Duyurular

• 07.05.2005 tarihinde Tulga ŞENER, Onur AVCI, Uğur ÇÖKDÜ, Ferhat AYTEKİN ve Ahmet ELMA (APPLE) ile gerçekleştirilen Çayırhan Eğitim Faaliyeti videoya çekilmiştir. Etkinlik ve video ile ilgili bilgiler için Ferhat AYTEKİN ile irtibata geçilebilir. dr.caver@gmail.com • 9.5.2005 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı'na OYLAT Mağarası ile ilgili 23.2.2005 tarihli yaptığımız başvuruya ek cevaplar gelmiştir. • Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından 24 – 26 Haziran 2005 tarihinde Beyşehir ve Çamlık Beldesi’nde düzenlenecek 1. Ulusal Mağara Günleri Sempozyumuna Tulga ŞENER tarafından sunulacak Yatay Mağarada Sedye Taşıma Teknikleri konulu poster için 15 Mayıs günü Tuluntaş Mağarası'na fotoğraf çekimine gidilmiştir. Fotoğraf çekimlerine üyelerimizden Tulga Şener, Yücel GÜRSES, E. Baturay ALTINOK, Onur AVCI, Ahmet ELMA (APPLE), Koray TÖRK, Birhan ALTAY, Vedat GÜN, Emrah ÖZTEKİN katılmışlardır. • 12 Mayıs tarihinde, 11-12 Haziran tarihlerinde Bursa AVYAİNİ Mağarası'na eğitim etkinliğine gidilmesi yönünde karar alınmıştır. • MAD Portalına ( http://www.madorg.com ) 12.5.2005 tarihinde, daha önce speleoTURK dergisinde yayınlanan ve üyelerimiz Tulga ŞENER, Coşkun ÖZAŞÇILAR ve Onur YURTBAŞI imzalı "Tuluntaş Mağarası’nda Oluşum Onarımı; Deneysel Çalışma" ile 2003 yılı Balatini Faaliyeti fotoğrafları yayınlanmıştır. • Yüksekte Çalışma ve İş Güvenliği Eğitimlerimizde bu ay 14- 15 Mayıs 1 ve 2. Gruplar Yenileme Eğitimi ile 2829 Mayıs 3 ve 4. Gruplar Yenileme Eğitimleri tamamlanmıştır.

Mağara Galerini Bakteriler mi Oluşturuyor?

• 14-15 Mayıs tarihlerinde Kubilay ERDOĞAN ve Uğur Murat LELOĞLU tarafından yapılan 2 günlük Altıntaş Mevkii Araştırma Faaliyeti sonucunda 6 tane yeni düden bulunmuştur.

Mağaraların Korunması İçin Neler Yapmalıyız?

• HÜ MAĞARA ARAŞTIRMA KULÜBÜ’nün Oylat Mağarası ile ilgili koruma girişimlerine karşı ileri sürdüğü

Eğitim Notları

Dalcin’i Kaybettik

MAĞARACI 4. SAYI MAYIS 2005, Sayfa: 1

çekincelere ve gerekçelerine karşı TÜRKİYE MAĞARACILAR BİRLİĞİ HAKKINDA E. Baturay ALTINOK tarafından 8 sayfalık bir yazı ile yeni bir tartışma açılmıştır.

Eğitim Notları Derleyen: Tulga Şener ( MAD)

• TÜRKİYE MAĞARACILAR BİRLİĞİ hakkında E. Baturay ALTINOK tarafından açılan tartışmada her birimin yeniden Koruma ile ilgili görüşlerini bildirmesi için bir haftalık süreli çağrıya TAMAG 26. Mayıs tarihinde cevap vermiş ve MAD, çağrı sonucunda TMB'deki komisyon görevlerinden çekilme ile ilgili kararını yeni gelişmelerin olması umuduyla 4 gün daha uzatmıştır.

Eğitim-3: Petzl Pantin (Ayak Cumarı)

• Yeni gelişmelerin olmaması dolayısıyla MAD, 11. Türkiye

olarak Petzl’in geliştirdiği ve sadece ayak için kullanılan Pantin,

Mağaracılar Birliği Toplantısına kadar koruma komisyonu başta olmak üzere kurtarma hariç tüm birlik komisyon faaliyetlerinden çekilmiştir. 11. TMB Toplantısı Kasım 2005 tarihinde yapılacaktır.

Tek ip tekniğinde ayak cumarı kullanımı aslında uzun yıllar öncesine dayanır. Birçok mağaracı tırmanış sırasında ayak cumarı kullanımının rahatlığını fark etmiş ve Basic cumarı ayağına bağlayarak tırmanmayı denemiştir. Ancak bu yöntem istasyon ve saptırıcı geçişlerinde bazı problemlere neden olmuştur. Zaman içinde Aphanice ve Economy adlı ayak cumarları da üretilmiştir. Son kolay takılıp çıkarılmasıyla, her geçen gün daha çok mağaracı tarafından tercih edilmektedir. Pantin 122 gram ağırlığında, sadece sağ ayakta kullanılan ve bantlarla ayağın iç kısmına monte edilen bir cumardır. Cumarla

• Oylat Mağarası’ndaki projenin durdurulması ile ilgili 26.5.2005

aynı prensiple çalışır. 8-13 mm.lik iplerde kullanılır. İpe daha

tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli

paralel ve dik bir duruş sağlayarak, daha rahat ve hızlı bir çıkış

Parklar Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve

sağlar. Tırmanış sırasında ip boşluğunu almak gerekmez. Yine

Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na MAD adına Emre Baturay ALTINOK tarafından başvuru yapılmıştır.

tırmanış sırasında çantanın ipe dolanmasını engeller. El ya da göğüs cumarının çalışmadığı durumlarda geçici olarak bunların yerine kullanılabilir. Özellikle uzun çıkışlarda daha az hızlı ve daha az yorucu çıkış sağlar. Arkaya doğru yapılan tekme hareketiyle ip kolayca çıktığından, istasyon geçişlerinde problem yaratmaz.

Duyurular •

İçişleri Bakanlığından Dernekler Tarafından Bastırılacak Alındı, Ayni Yardım Teslim ve Ayni Bağış Alındı Belgeleri ile Gider Makbuzları Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2005/1) Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

•

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı tarafından 3.5.2005 tarihinde Genel Kurul Toplantıları ile ilgili 2005/47 sayılı, Lokal Denetimleri ile ilgili 2005/48 sayılı ve son olarak 18/05/2005 tarihinde 2847 sayılı Kanun'un uygulaması ile ilgili 2005/53 sayılı genelgeler yayınlanmıştır.

Ayak cumarı ile tırmanıi için iki yöntem vardır. Birinci yöntem klasik otur-kalk yöntemidir. İkinci yöntem ise asimetrik tırmanış yöntemidir. İkinci yöntem çok pratik çalışma gerektirir ancak alışıldığında çok hızlı çıkış sağlar. Özellikle boşluk çıkışlarında rahatlık sağlar.

Otur kalk yöntemi

Asimetrik tırmanış yöntemi

Tuluntaş Sedye Eğitiminden Bir Görüntü.

MAĞARACI 4. SAYI MAYIS 2005, Sayfa: 2

Mağara Galerilerini Bakteriler mi Oluşturuyor? 29.05.2004 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nden alınmıştır Mayıs 2004’de Cumhuriyet Gazetesinde çıkan bir haber yeni bir iddiayı gündeme getirdi. Yeni teoriye göre bazı mağara sistemleri kükürt bakterilerinin eseri. Buna göre küçük canlılar kireçtaşını alçıya dönüştürüyorlar. Alçı ise daha sonra suyun etkisiyle yok oluyor. Bilim adamları mağara bakterilerini özellikle de binlerce yıllık duvar resimlerine zarar vermeleri nedeniyle araştırıyorlar. Texas Üniversitesi jeologları şimdi kükürt bakterilerinde yepyeni bir yeti keşfettiler. Kükürt bakterileri özümlenme sonucunda kireçtaşını alçıya dönüştürebilen sülfürik asit üretiyorlar. Alçı suda çözüldüğü için de suyla yıkandığında zamanla boşluklar oluşmakta. Anette Summers Engel yönetiminde çalışan ekip, bakterilerin etkisiyle, Amerika'nın Wyorning eyaletindeki Lower-Kane mağarası gibi büyük mağaraların oluşabileceğine inanıyorlar. Bilim adamları bugüne dek sülfürik asidin kükürt bakterileri olmadan oluştuğunu sanıyorlardı. Doğal kaynaklarda kokmuş yumurta kokusuyla kendisini belli eden hidrosülfürik asit yüzeye çıktığında havadaki oksijenle reaksiyona girerek sülfürik asit üretebilir. Bu asit kayanın içindeki kalsiyum karbonatla (kireç) tepki göstererek kalsiyum sülfata (alçı) dönüştürür. Ve böylece kalsiyum sülfat suda çözülür ve zamanla büyüyen küçük boşluklar oluşur. Anette Summers Engel , Lower Kane mağarasında büyük boşlukları oluşturmaya yetecek kadar hidrosülfürik asidin açığa çıkmadığını fark etmiş. Ama bunun yerine mağaranın zemininde bakterilerden oluşan beyaz lekeler bulmuş. Bu bakteriler enerji kazanmak için diğer organizmaların karbondioksitten yararlandıkları gibi hidrosülfürik asitten yararlanıyorlar. Ve bu şekilde artı ürün olarak büyük mağara yapısından sorumlu olan sülfürik asit oluşmakta.

Mağaraların Korunması İçin Neler Yapmalıyız? Emre Baturay Altınok (MAD) tarafından Mart 2005’de TMB’e sunulan koruma ile ilgili hukuk raporu’ndan… 1) Bilgi Akışı Sürekli Kılınmalıdır. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim sürekli bilgi akışının sağlanması için kanuni ve Anayasal haklarını sonuna kadar kullanmalıdır. (Dilekçe Hakkı, Bilgi Edinme Hakkı…) 2) Sosyal Sorumluluğun Gerektirdiği Siyasal Tavır Gösterilmelidir. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim tüzel kişilik sahibi olsun olmasın, örgütlü gücünü daha da yükseltmeli, somut taleplerinin arkasında somut gerekçelerle sıkı durmalı, siyasal iradesini yerel, ulusal, uluslararası alanda açık etmelidir. 3) Teori ve Eylemsel Pratikte Birlik Sağlanmalıdır. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim koruma bilinci ile teorik düzeyini alabildiğince yükseltmeli, eylemsel pratik noktaları yaratmada yaratıcı olmalı, ses getirici projeler ve eylemliliklerin örgütleyicisi olarak diğer tüm grupları etkilemeli ve peşinden sürüklemelidir. 4) Projenin İptali Değerlendirilmelidir.

İçin

Tüm

Yasal

Yollar

Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim gerek tüzel kişiliği, gerekse de söz konusu birimleri oluşturan her birey, menfaat ihlali iddiasıyla turizm projelerine ilişkin alınmış olan kararların geri alınması/iptali için idari başvurularda bulunmalı, başvuruların sonucuna göre idari davalar açılarak menfaat ihlali kriterinin geniş yorumlanması yolu açılmalı, Çevre Koruma Davalarının birer idari dava formatından çıkarak gerçek anlamda Çevre Davası kimliğini kazanması, ayrı bir Çevre Usul Yargılamasının oluşturulması için elinden gelenden daha fazlasını ortaya koymalıdır. 5) Tam Anlamıyla Koruma Sağlayacak Düzenlemeler Tavsiye Edilmeli, Mağara Bilimciler/ Sportif Mağaracılıkla İlgilenenlerce Sürekli Denetim ve İç ve Dış Bilgilendirme Yapılmalıdır. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim, gerekli araştırmaları yaptıktan sonra ulusal ve uluslararası koruma statülerinin koruma güdüsü ile hareket edilen tüm mağaralar için uygulanabilir olduğu iddiasıyla baskısını arttırmalıdır.

Tuluntaş Sedye Eğitiminden Bir Görüntü.

Devamı 4. sayfada MAĞARACI 4. SAYI MAYIS 2005, Sayfa: 3

Dalcin’i Kaybettik MAD ile birçok etkinliğe katılan İtalyan mağaracı dostumuz Dalcin'i Mayıs ayının ilk günlerinde yakalandığı ağır bir hastalık sonucu kaybettik. Toprağı bol olsun. “DALCIN”, Fotoğraf: HÜMAK Arşivi

Başı 3. Sayfada

6) Ulusal/ Uluslararası Medya Etkili Bir Araç Olarak Kullanılmalıdır. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim, Ulusal ve Uluslararası alanda hassasiyetleri arttırmalı, Medya’yı baskı unsuru olarak sistematik bir biçimde kullanmayı “Koruma” amacının önemli bir parçası olarak benimsemelidir. 7) Uluslararası İşbirliği İçin Çağrı Yapılmalı, Şikayet Yollarına Başvurulmalıdır. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim, dünyadaki mağarabilimcileri, sportif mağaracılıkla ilgilenen kesimleri, doğa koruma gönüllülerini, ekolojistleri, çevrecileri ve muhalif tabanı harekete geçirmek için Ulusal ve Uluslar arası Çağrı yapmalı, tüm siyasal ve hukuksal şikayet mekanizmaları bir an önce harekete geçirilmelidir. 8) Mağaraları Doğrudan veya Dolaylı Olarak İlgilendiren Yasal Düzenlemelerin Hazırlıkları Sırasında Mağara Bilimciler/ Sportif Mağaracılıkla İlgilenen Kesimlerin Görüşlerine Başvurulmalıdır. Mağara Bilimciler/ Sportif Mağaracılıkla İlgilenen Kesimler Bu Mevzileri Kendileri Açmalıdır. Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim, müdahale olanaklarını geliştirmeli, genelde evrensel doğa haklarını, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı, sağlık hakkını, özelde ilgi alanı olan mağaraları, mağara ekosistemlerini ve mağaracılığı korumak için tüm olanakları değerlendirmeli, yasama süreçlerine ve idari kararlara müdahil olmayı, her ne saikle olursa olsun doğal denge ve ekosistem aleyhine gelişmeleri engelleme hakkını kendinde görmeli; taraf olma bilincini insanlık onuru ile bütünleşik ekolojik haklar savunması konusunu benliğinde hissetmeli, bunu toplumsal bir görev edası ile yaşamının her alanında ve her platformda dile getirmeyi görev haline getirmelidir.

AİDATLAR Mağara Araştırma Derneği Üye Aidatı: Yıllık 120 YTL’dir. Aidatlar için: İş Bankası 4229 – 849136, Vedat Gün 14-15 Mayıs’ta Çetmi ve Başyayla’ya Ön-Araştırma Faaliyeti yapıldı.

MAĞARACI 4. SAYI MAYIS 2005, Sayfa: 4

MAĞARACI 5. Sayı

Haziran 2005

Mağara Araştırma Derneği

Newsletter of Cave Research Society, Ankara

MAD Türkiye Mağaracılar Birliği (http://www.tumab.org) ve Uluslararası Speleoloji Birliği (http://www.uis-speleo.org) üyesidir.

Başkan: Emre Baturay Altınok baturay46@yahoo.com, Editör : Uğur Murat Leloğlu leloglu@bilten.metu.edu.tr MAD Ana Sayfası: http://www.mad.org.tr

Bu Ay Mağaracı’da… Derneğimizden haberler, Eğitim notları, Kurtarma ile ilgili oldukça faydalı bir yazımız ile karşınızdayız. Malum yaz ayları her zaman tembellikle geçer. Ama yine de Temmuz ayı MAD için oldukça verimli bir aydı. Büyük faaliyet ile ilgili haber ve fotoğraflara Ağustos sayımızda yer vereceğiz. Bu aylık biz de tembellik hakkımızı kullanıyor ve iyi okumalar diliyor, bültenimiz için katkılarınızı bekliyoruz.

Haberler • Yüksekte Çalışma ve İş Güvenliği Eğitimlerimiz Haziran başı itibariyle sona ermiştir. • 5 Haziran tarihinde Ümitköy Vinç’te Tulga ŞENER liderliğinde kurtarma antremanı yapılmıştır. • 12 Mayıs tarihinde Bursa AYVAİNİ Mağarası’na düzenlenen eğitim etkinliğine derneğimiz üyelerinden 29 kişi katılmıştır. Bursa Şubesi’nin açılması ile ilgili olan üyelerimizle istişare yapılmıştır. Etkinlik fotoğraflarına derneğin web sitesinden ulaşılabilir. (http://www.madorg.com) • OYLAT Mağarası ile ilgili Çevre ve Orman Bakanlığı

BU SAYIDA

Bu Ay Mağaracı’da…

Haberler

Duyurular

Eğitim Notları

Mağara Etkinliğinde Küçük Ekiple Kurtarma Kararı

Yaz Etkinliği Gazı

Doğa ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne Mayıs ayı içinde yaptığımız başvuru sonucunda 16 Haziran tarihinde derneğimize cevap verilmiş, Oylat Mağarası’nın uluslar arası sözleşmeler kapsamında korunmasına ilişkin canlılar barındırdığına ilişkin ihbarımız dikkate alınarak turizme açılma faaliyetlerinin durdurulması için Bursa Valiliği, Bakanlık tarafından uyarılmıştır. • 22 Haziran Çarşamba toplantısında dernek üyelerimizden Uğur ÇÖKDÜ ile konservatuardan arkadaşı tarafından viyolonsel ve yan flütlü müzik dinletisi düzenlenmiştir. • Figen ve Birhan ALTAY’ın bebekleri dünyaya gelmiştir. • Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından 24 – 26 Haziran 2005 tarihinde BEYŞEHİR ve Çamlık Beldesi’nde 1. Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu düzenlenmiş, sempozyuma poster sunumları ile derneğimiz üyelerinden Tulga ŞENER, Coşkun ÖZAŞÇILAR, Yücel GÜRSES katılmışlar, Emre Baturay ALTINOK ve Koray TÖRK de bildirileri ile sempozyuma katkı sağlamıştır. Banu ŞENER, Barkın ŞENER, Kubilay Erdoğan, Beril ERDOĞAN, Demir ERDOĞAN, Ferhat AYTEKİN, Ebru AYTEKİN, Harman AYTEKİN, Beliz AYTEKİN, Muharrem SAMUK, Emel SAMUK, Aras SAMUK, Bora ÇORAKBAŞ ise toplantıya dinleyici olarak katılmışlardır. • 25 Haziran tarihinde 1. Ulusal Mağara Günleri kapsamında derneğimiz BALATİNİ Mağarası’nda eğitim ve fotoğraf çekimi yapmıştır. • Tulga ŞENER’in MAĞARA KAZALARINDA KÜÇÜK EKİPLE KURTARMA KARARI adlı makalesi dernek web sitesinde yayınlanmıştır. (http://www.madorg.com) • Büyük faaliyet için 9-24 Temmuz arasında ÇETMİ Bölgesi’ne gidilmesine karar verilmiş, ekipler oluşturulmaya başlanmıştır. Faaliyetin ismi ARZIN MERKESİNE SEYAHAT (Ya da Dünyanın Merkezine

MAĞARACI 5. SAYI HAZİRAN 2005, Sayfa: 1

Yolculuk) olarak belirlenmiştir.

Eğitim Notları

• 31 Haziran tarihli Perşembe toplantısında Kubilay ERDOĞAN derneğin eski etkinlikleri ile ilgili dia ve video gösterimi yapmıştır.

Duyurular •

Mağara Araştırma Derneği Yönetim Kurulu'nun yeni tavsiye kararında küçük büyük eski yeni tüm aktif MAD'lılar yatay, dikey bir mağara organizasyonu yapmaktan sorumlu olacaklardır. Kararın uygulaması ve detaylar yakında dernek üyelerine bildirilecektir.

•

Ege Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü Mezunları, 18 Haziran tarihinde yaptıkları açıklama ile Ege Mağara Araştırma Grubu’nun kurulduğunu ve mezunların mağaracılık faaliyetlerini bundan sonra EMAG bünyesinde devam ettireceğini bildirdiler.

•

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı tarafından 14.6.2005 tarihinde ülkemizde kurulu vakıfların yurtdışı etkinlikleri ile yabancı vakıf, dernek ve kar amacı gütmeyen kuruluşların ülkemizdeki etkinliklerine ilişkin hükümler 31.03.2005 tarih ve 25772 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Dernekler Yönetmeliğinde yer aldığından ilgi genelge yürürlükten kaldırılmıştır.

•

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı tarafından 15.6.2005 tarihinde Dernek Lokalleri ile ilgili 2005/60 sayılı genelge yayınlanmıştır.

MAD İnternet Listesi’nden

Eğitim-4: Yanlışı bulun Aşağıdaki resim yanlışları bulma oyunu için Vural Gülbahar tarafından MAD listesine gönderilmiştir. Resmin kaynağı bilinmemektedir. Emrah Öztekin’in yanıtı aşağıdadır:

1. İki istasyon birbirine bağlı değil. Aralarında ip devam etmiyor. Geri çıkarken nasıl çıkacak? 2. Eleman metali metale ekleyerek uzun kısasını uzatmış. Yanlış. Karabin yerine perlon atsaydı olabilirdi. 3. En önde görülen sarı ipe atılan kördüğüm saçma sapan bir düğüm. İpin çekerini düşürür, oraya düğüm atılmaz. Bir de utanmadan yükünü ters açıyla o ipe bindiriyor. 4. Kayaya taktığı kulak hatalı seçim. Onun adını bilmiyorum ama orda kullanılmaz diye biliyorum. Emin değilim. Biri doğrusunu söylesin. Ben tavana takılır sanıyorum o tip kulağı. Ring miydi adı? 5. Sarı ip kayaya eşşek gibi sürtüyor. 6. Boltu aramızdan bazı! arkadaşların çaktığı gibi oturarak çakmışlar. İstasyonu daha yukardan almak lazım. Arkasında aslan gibi kaya var orası olabilir, baretinin üzeri. Bolt, üstelik su yolunda. Su gelince o aradan nası çıkıcan? Ayakta çaksana şu botlu rahat rahat niye böyle yapıyosun? Alla allaaa 7.Uzaktaki istasyonun düğümü çok bol atılmış. İpe giriş pek bir zor olur. 8.Karpit lambası takmıyor. 9.Ağzında sigarası eksik. Bir de sıfırcı Birhan görsün, o kafadan 22 hata bulur. Sevgiler Uzun Emrah Efendi

MAĞARACI 5. SAYI HAZİRAN 2005, Sayfa: 2

Mağara Kazalarında Küçük Ekiple Kurtarma Kararı Yazan: Tulga Şener Mağara kazaları sonucunda meydana gelen yaralanmalarda, kurtarma çoğu kez, dışarıdan yardım gerekmeksizin, varolan ekiple gerçekleştirilebilir. Küçük ekiple kurtarma, kazazedenin o an yanında ya da mağara dışında bulunan ekip ve malzemeyle yapılan kurtarma çalışmalarıdır. Küçük ekiple kurtarma kararı, kaza sonrasında verilmesi en zor karardır ve bir çok parametre bu kararı etkiler. Mağarada, bir kaza anında ilk tepkiyi, kazazedenin en yakınında bulunan, ekibin diğer elemanları verir. Tüm kazalarda olması gerektiği gibi, yapılacak iş durumun değerlendirilmesidir. Bu, kaza alanında ne olduğunun, kazaya kaç kişinin karıştığının, kaza yerinin kazazede ya da kurtarıcılar için güvenli olup olmadığının değerlendirilmesi anlamına gelir. Mağara için düşünüldüğünde oynak kaya, taş düşmesi, ipte zedelenme, derin su vb. gibi olası tehlikelerin gözden geçirilmesidir. Eğer değerlendirme sonucu ek bir tehlike varlığı düşünülüyorsa, bir müdahale yapmadan önce bu tehlikenin ya da riskin ortadan kaldırılması gerekir. Bu iki yolla yapılır. Birincisi tehlikenin(riskin) kendisinin ortadan kaldırılmasıdır. (oynak kaya, düşmekte olan taş vb. gibi) İkinci yol ise tehlikenin(riskin) olduğu yerden kazazedeyi hareket ettirmektir. Ancak şu kural kesinlikle unutulmamalıdır. Kesin gerekli olmadıkça( kazazede su içinde değilse ya da sudan etkilenmiyorsa ya da üstüne taş düşme riski yoksa) yaralı bir kişi, ikinci değerlendirme bitmeden hareket ettirilmemelidir. Durum değerlendirmesi yapılıp, güvenli ortam yaratıldıktan sonra yapılacak iş birincil değerlendirme ve ilk yardımdır. Daha sonra dikkatli bir ikincil değerlendirme ile kazazedenin durumu değerlendirilir ve eldeki olanaklarla yaralanması stabilize edilmeye çalışılır. Bundan sonra verilmesi gereken en önemli karar, kazazede, varolan ekiple mağaradan dışarı çıkarılabilir mi, ya da kurtarma için dışarıdan yardım mı çağrılacaktır. Kazazedenin küçük ekiple kurtarılmasına karar verilmeden önce şu soruları ekibin kendisine sorması gerekir. • • • • • •

Kazazedeye zarar verir miyiz? Bir risk var mıdır? Kabul edilebilir riskler nelerdir? Yeterli eleman var mı? Yeterli beceri var mı? Yeterli malzeme var mı? Mağarada geçişi zorlaştıracak engeller var mı? Bu, kazazede için en iyi seçenek mi?

Kurtarma sırasında kazazedenin hareket etmesi, varolan yaralanmasını arttırabilir hatta ek problemlere neden olabilir. Örneğin ayak bileğinde kapalı kırığı olan bir kazazedenin, yürümeyle kırığı açık hale gelebilir. Buna enfeksiyon riskinin de eklenmesiyle ileride sakat kalma riski vardır. Böyle bir yaralanmada küçük ekiple kurtarma iyi bir seçenek değildir. Gerekli önlemler alınarak dışarıdan yardım beklenmesi daha iyi bir seçenektir. Eğer ekipteki mağaracılar tecrübesizse, ilk yardım ve kurtarma eğitimi almamışlarsa, dışarıdan yardım beklemek daha iyidir. Yine ekiptekilerin sayısı ve yanlarında ilk yardım ve bazı müdahaleler için malzeme olup olmadığı da önemlidir. Yaralanmanın mağaranın neresinde olduğu da önemlidir. Mağara çıkışı çok yakınsa ve beklemek kazazedenin durumunu daha da kötüleştiriyorsa, bir an önce tıbbi yardıma ulaşmak için de küçük ekiple kurtarmaya teşebbüs edilebilir. Mağarada varolan engeller de bu kararın alınmasını etkiler. Bu engellerin aşılması için yeterli sayıda eleman ve malzeme olup olmadığı önemlidir. Burada özellikle sedye kullanımının gerekip gerekmeyeceği önemlidir. Yetersiz malzeme ve kişiyle kurtarma çabası hem kazazede hem de ekiptekiler için riskli olabilir. Yine ekiptekilerin yorgunluk durumları ve motivasyonu da bu kararı etkiler. Küçük Ekiple Kurtarma Yapılabilecek Durumlar • El Ve Kol Kırıkları • Omuz Çıkıkları • Küçük Kesiler • Hafif Hipotermiler • Ayak Burkulmaları • Aşırı Yorgunluk Durumları Küçük Ekiple Kurtarmaya Uygun Durumlar

Olmayan

• Boyun Ve Omurga Yaralanmaları • Kalça Yaralanmaları • Üst Bacak Yaralanmaları • Bazı Kafa Ve Bel Yaralanmaları • Ağır Hipotermiler • İç Kanama Şüphesi Küçük Ekiple Kurtarma Kararını Etkileyen Tıbbi Durumlar Küçük ekiple kurtarma kararı verilmeden önce kazazedeye çok ayrıntılı ve dikkatli bir ikincil muayene yapılarak yaralanmasının durumu belirlenmelidir. El ve kol kırıkları, omuz çıkığı, küçük kesiler, ayak burkulmaları, hafif hipotermi ve aşırı yorgunluk durumlarında elde varolan malzemeyle gerekli müdahale yapıldıktan sonra, mağarada çok ciddi bir engel yoksa, kazazede ekiptekilerin yardımıyla (yardımlı yürüme ya da Devamı 4. sayfada

MAĞARACI 5. SAYI HAZİRAN 2005, Sayfa: 3

Başı 3. Sayfada

taşıma ile) mağara dışına çıkartılabilir. Ancak aşağıda listelenen durumlarda ya da bu durumlardan birinden şüphelenildiğinde tıbbi personel gelene kadar yaralı hareket ettirilmez , ilk yardım yapıldıktan sonra, gerekli yaşamı devam ettirme önlemleri alınarak dışarıdan yardım beklenir. Üst Bacak Yaralanmaları: Kalça ile diz arasındaki üst bacak yaralanmalarında kırık oluşmuşsa, uygunsuz bir hareketle, kırık uçlarının çevredeki büyük damarları zedelemesi sonucu doku arasına çok ciddi kanama olabilir. Böyle bir durumda total kan volümünün üçte birine yakın kan kaybı ve sonucunda da ölüm gerçekleşebilir. Pelvis Yaralanmaları: Kalçayı yapan pelvis kemikleri kırıklarında da büyük damar yakınlığı nedeniyle, dıştan anlaşılamayan ciddi kanamalar meydana gelebilir. Mecbur kalmadıkça pelvis kemik kırıkları şüphesi olan bir kişi hareket ettirilmemelidir. İç Kanama Şüphesi: Düşme sonucu iç organ yaralanmalarında iç kanama sonucu ölüm gelişebilir. Dışarıdan bir belirti vermediğinden kolaylıkla atlanabilir. Yüksekten düşen bir kişide bel ve karın bölgesi ağrısı, nabızda hızlanma, oryantasyon bozukluğu ve bilinç kaybı gibi belirtiler varsa iç kanamadan şüphelenilmelidir. Böyle bir kazazede kaba hareketlerle kaldırılırsa kanaması daha da artabilir. Ancak bu tür bir şüphede beklemenin de olumsuz etkileri olabilir. Acil tıbbi yardımın kazazedeye ulaştırılması sağlanmalıdır. Boyun Ve Omurga Yaralanmaları: Yine yüksekten düşen bir kişide başağrısı, boyun ağrısı, bilinç kaybı, ekstremitelerde hissizlik gibi belirtiler varsa omurilik yaralanmasından şüphelenilmelidir. Bu da nakledilmeden önce boyun ya da sırtın stabilize edilmesi anlamına gelir ve benzer bir kazazede kesinlikle hareket ettirilmemelidir. Ağır Hipotermi Durumları: Hipoterminin ileri evrelerinde solunum depresyonu, kalp atım düzensizlikleri gelişir. Ağır hipotermi durumlarında tıbbi yardım gerekir. Sonuç Mağarada oluşabilecek tehlikelerin önceden bilinmesi ve bunlara karşı önlem alınması için yapılacak uğraşlar, her zaman için bir kurtarma operasyonundan daha kolaydır ve daha az zaman alır. Herhangi bir kaza sonrasında, ikincil değerlendirmenin eksik yapılması tüm kurtarma operasyonunu ve sonuçta kazazedeyi olumsuz etkiler. Yanlış bir küçük ekiple kurtarma kararı, kazazedenin sakat kalmasına ya da ölümüne neden olabilir. Bu kararı almadan önce, kazazedenin durumu, ekibin durumu ve mağaranın durumu çok iyi değerlendirilmelidir. Mağaraların ilk yardım ya da tıbbi yardımın ulaşabileceği

alanlardan uzak olduğu düşünüldüğünde, tüm mağaracıların ilk yardım ve temel kurtarma manevralarını bilmeleri gerekmektedir. Kaynaklar Glanvil P., 1989, First Aid For Cavers, Ambit Publ., England, pp. 23-25 Hempel, C., Conover, A., F., 2001. On Call A Complete Reference For Cave Rescue, NSS Publ. USA, pp. 131-137 Marbach G., Tourte B., 2002, Alpine Caving Techniques, Speleo Projects Caving Publ., Switzerland, pp. 269-302 Fasulo D., J., 1996, Self Rescue, Falco Press Publ., USA, pp. 87-88 Bannerman, J., Fregeau, A., Hempel, C., Sullivan, M., 1993, Universal Study Guide For Cave Rescue Training, NSS Publ. USA, pp. 12/1-10

Yaz Etkinliği Gazı MAD İnternet Listesi’nden Oğlan babaları, kız babaları, emmiler, bacanaklar, bibiler Evlenenler, boşananlar, evlenmeyi geciktirmeye çalışanlar İçtimada vakit geçirmek için tetik düşürenler, mağara düşleyenler Aşka hudut çizmeyenler, rind-ü-şeydalar, hippiler Vizigotlar, zikitutlar Orklar, Uygurlar, Oğuzlar, Peçenekler Yecücler, mecücler Hukukçular, gugukçular, dilekçeciler Kuzu çeviriciler, manda yiyiciler, atoburlar Katardan ayrılan turna sürüler Çökertme'den çıkanlar, çökertmeden çıkmayanlar Yüreği çatal olanlar Evreşe yollarında börek yiyenler Gesi Bağları'nda dolananlar, Urfa Dağları'nda gezenler, İstanbul'u mesken tutanlar Yüksek yüksek tepelere ev kuranlar Gün akşam olup bir dost bulamayanlar, gündüz vakti kandille adam arayanlar Bir of çekip karşıki dağları yıkanlar Arzuhalini yare yazanlar, bütün evrenle semah dönenler Dün gece yar hanesinde yastığı bir taş, ama gönlü hoş olanlar Özü öze bağlayanlar, sular gibi çağlayanlar Mecnun olup Leylasını bulanlar, kendini arayanlar Sesi Katerina Petro'yu deli edenler Demirci Memed Efeler, Kuvvacılar Bendine sığmayıp taşanlar Gece kuşları, yarasalar, yaramasalar Etkinlik sevenler, edilgenlik sevmeyenler Haydi büyük faaliyete UML MAĞARACI 5. SAYI HAZİRAN 2005, Sayfa: 4

MAĞARACI 6. Sayı

Temmuz 2005

Mağara Araştırma Derneği

Newsletter of Cave Research Society, Ankara

MAD Türkiye Mağaracılar Birliği (http://www.tumab.org) ve Uluslararası Speleoloji Birliği (http://www.uis-speleo.org) üyesidir.

Başkan: Emre Baturay Altınok baturay46@yahoo.com, Editör : Uğur Murat Leloğlu leloglu@bilten.metu.edu.tr MAD Ana Sayfası: http://www.mad.org.tr, http://www.madorg.com

Bu Ay Mağaracı’da… Yaz faaliyetinin planlanması, gaz halleri ve hazırlıklar der iken Temmuz ayı geçivermiş. Bu sayımızda tüm heyecanımızı ve faaliyet ile ilgili eğlenceli yazı ve fotoğrafları sizinle paylaşmak istedik. 2006 yaz faaliyeti de umarız bu seneki faaliyet kadar kalabalık ve keyifli geçer… İyi okumalar…

Haberler •

Derneğimize Kubilay ERDOĞAN ve Emre Baturay ALTINOK’un katkılarıyla atık pil kutusu ve atık kağıt kutuları edinilmiştir. Özellikle dernek evinde tüketilen kağıtlar ve faaliyetlerde tüketilen piller ile ilgili hassas olunması ve geri dönüşüm için her üyenin katkıları beklenmektedir.

•

Yaz faaliyeti için gerekli olan teknik malzemeler alınmasına karar verilmiş ve Bora ÇORAKBAŞ, Emrah ÖZTEKİN ve Muharrem SAMUK Toros ve Alpinist’ten ihtiyaç duyulan malzemelerin alınması için görevlendirilmişlerdir.

•

6. Temmuz’da yaz faaliyetinin ikinci grubu birinci grubuna meydan okuyarak motivasyonu arttırdı. Kuyuya taş atan Tulga ŞENER olmasına rağmen tüm üyeler tam motivasyon diğer gruba meydan okumaya devam etti. (Seçmeleri ilerideki sayfalardan okuyabilirsiniz)

BU SAYI DA 1 1 2 2 3 4

Duyurular •

25 Temmuz 2005 tarihinde OYLAT Mağarası’ndaki turizm faaliyetlerindeki hukuk dışı uygulamalara dikkat çeken derneğimiz kamuoyunu aydınlatmak için bir basın açıklaması yapmıştır.

•

25 Temmuz 2005 tarihinde derneğimiz OYLAT Mağarası sözcüsü Emrah SINMAZ, mağaraya giderek yazılı ve görsel basınla Çevre ve Orman Bakanlığı’nın kararına rağmen devam eden inşaat faaliyetleri ile ilgili tespit yapmış ve basını bilgilendirmiştir.

•

Mağara Araştırma Derneği Yönetim Kurulu'nun yeni tavsiye kararında küçük büyük eski yeni tüm aktif MAD'lılar yatay, dikey bir mağara organizasyonu yapmaktan sorumlu olacaklardır. Kararın uygulaması ve ayrıntılar yakında dernek üyelerine bildirilecektir.

•

Bu Ay Mağaracı’da… Haberler Duyurular

•

Eğitim Notları Mağara Etkinliğinde Küçük Ekiple Kurtarma Kararı

Yaz Etkinliği Gazı

•

MAĞARACI 6. SAYI TEMMUZ 2005, Sayfa: 1

Eğitim Notları

YAZ ETKİNLİĞİ’NE DAHA GİTMEDEN GAZ HALİ…

Merhaba millet büyük faaliyet harbiden büyük olacak. Herkesin eline sağlık, bileğine kuvvet. Ama şunu demeden edemeyeceğim " 2.grup 1. grubu döver hatta..." " daima in, dönüşü düşünme sakın, nasıl olsa çıkarsın, kimse mağarada kalmaz" (TULGA ŞENER)

MAD İnternet Listesi’nden

Eğitim-4: Yanlışı bulun

Aşağıdaki resim yanlışları bulma oyunu için Vural Gülbahar tarafından MAD listesine gönderilmiştir. Resmin kaynağı bilinmemektedir. Emrah Öztekin’in yanıtı aşağıdadır:

Tulga, yok artık daha neler? Komik olma… (EMRE BATURAY ALTINOK) İhtiyarsınız oğlum gelecek cumartesi görürsünüz kim kimi dövüyo.. Ayrıca gaz yemeyecek kadar mağaracıyız. (EMRAH SINMAZ)

Tulga ikinci grup bastonlarıyla, tansiyon haplarıyla mı dövecek bizi? 2. Grubun kıçının kılları ağardı da kadayıf oldu. Şerbet Grubu -750 metreyi -1000 metreye bağlayan 250 mt lik inişin dibinde kız kovalayan torpil ve koca kazan da kaynattıkları şerbet ile Kadayıf grubunu bekliyor olacak. Ellerimi belime koydum koca sesimle gülüyorum HOOOHHH HOOHHH HOHHHHHHHHH (EMRAH ÖZTEKİN) gül emrah efendi gül!!! 2. grubun şamarını yiyince bir daha şansın olmayacak!! HOOOHHH HOOHHH gülme HOHHHHHHHHH'muş!!! hıııhhhh!! (BAHAR HASER)

Masa başında konuşan artistlerle dipte hesaplaşacağız (EMRAH ÖZTEKİN)

Ofis boylar çay içsin biz anahtar teslim mağara veriyoruz cumaya (EMRE BATURAY ALTINOK)

6. Boltu aramızdan bazı! arkadaşların çaktığı gibi oturarak çakmışlar. İstasyonu daha yukardan almak lazım. Arkasında aslan gibi kaya var orası olabilir, baretinin üzeri. Bolt, üstelik su yolunda. Su gelince o aradan nası çıkıcan? Ayakta çaksana şu botlu rahat rahat niye böyle yapıyosun? Alla allaaa 7.Uzaktaki istasyonun düğümü çok bol atılmış. İpe giriş pek bir zor olur. 8.Karpit lambası takmıyor. 9.Ağzında sigarası eksik. Bir de sıfırcı Birhan görsün, o kafadan 22 hata bulur. Sevgiler Uzun Emrah Efendi

MAĞARACI 6. SAYI TEMMUZ 2005, Sayfa: 2

Mağara Kazalarında Küçük Ekiple Kurtarma Kararı Yazan: Tulga Şener

Mağara kazaları sonucunda meydana gelen yaralanmalarda, kurtarma çoğu kez, dışarıdan yardım gerekmeksizin, varolan ekiple gerçekleştirilebilir. Küçük ekiple kurtarma, kazazedenin o an yanında ya da mağara dışında bulunan ekip ve malzemeyle yapılan kurtarma çalışmalarıdır. Küçük ekiple kurtarma kararı, kaza sonrasında verilmesi en zor karardır ve bir çok parametre bu kararı etkiler. Mağarada, bir kaza anında ilk tepkiyi, kazazedenin en yakınında bulunan, ekibin diğer elemanları verir. Tüm kazalarda olması gerektiği gibi, yapılacak iş durumun değerlendirilmesidir. Bu, kaza alanında ne olduğunun, kazaya kaç kişinin karıştığının, kaza yerinin kazazede ya da kurtarıcılar için güvenli olup olmadığının değerlendirilmesi anlamına gelir. Mağara için düşünüldüğünde oynak kaya, taş düşmesi, ipte zedelenme, derin su vb. gibi olası tehlikelerin gözden geçirilmesidir. Eğer değerlendirme sonucu ek bir tehlike varlığı düşünülüyorsa, bir müdahale yapmadan önce bu tehlikenin ya da riskin ortadan kaldırılması gerekir. Bu iki yolla yapılır. Birincisi tehlikenin(riskin) kendisinin ortadan kaldırılmasıdır. (oynak kaya, düşmekte olan taş vb. gibi) İkinci yol ise tehlikenin(riskin) olduğu yerden kazazedeyi hareket ettirmektir. Ancak şu kural kesinlikle unutulmamalıdır. Kesin gerekli olmadıkça( kazazede su içinde değilse ya da sudan etkilenmiyorsa ya da üstüne taş düşme riski yoksa) yaralı bir kişi, ikinci değerlendirme bitmeden hareket ettirilmemelidir. Durum değerlendirmesi yapılıp, güvenli ortam yaratıldıktan sonra yapılacak iş birincil değerlendirme ve ilk yardımdır. Daha sonra dikkatli bir ikincil değerlendirme ile kazazedenin durumu değerlendirilir ve eldeki olanaklarla yaralanması stabilize edilmeye çalışılır. Bundan sonra verilmesi gereken en önemli karar, kazazede, varolan ekiple mağaradan dışarı çıkarılabilir mi, ya da kurtarma için dışarıdan yardım mı çağrılacaktır. Kazazedenin küçük ekiple kurtarılmasına karar verilmeden önce şu soruları ekibin kendisine sorması gerekir. •

Kazazedeye zarar verir miyiz? Bir risk var mıdır? Kabul edilebilir riskler nelerdir? • Yeterli eleman var mı? • Yeterli beceri var mı? • Yeterli malzeme var mı? • Mağarada geçişi zorlaştıracak engeller var mı? • Bu, kazazede için en iyi seçenek mi? Kurtarma sırasında kazazedenin hareket etmesi, varolan yaralanmasını arttırabilir hatta ek problemlere neden olabilir. Örneğin ayak bileğinde kapalı kırığı olan bir kazazedenin, yürümeyle kırığı açık hale gelebilir. Buna enfeksiyon riskinin de eklenmesiyle ileride sakat kalma riski vardır. Böyle bir yaralanmada küçük ekiple kurtarma iyi bir seçenek değildir. Gerekli önlemler alınarak dışarıdan yardım beklenmesi daha iyi

bir seçenektir. Eğer ekipteki mağaracılar tecrübesizse, ilk yardım ve kurtarma eğitimi almamışlarsa, dışarıdan yardım beklemek daha iyidir. Yine ekiptekilerin sayısı ve yanlarında ilk yardım ve bazı müdahaleler için malzeme olup olmadığı da önemlidir. Yaralanmanın mağaranın neresinde olduğu da önemlidir. Mağara çıkışı çok yakınsa ve beklemek kazazedenin durumunu daha da kötüleştiriyorsa, bir an önce tıbbi yardıma ulaşmak için de küçük ekiple kurtarmaya teşebbüs edilebilir. Mağarada varolan engeller de bu kararın alınmasını etkiler. Bu engellerin aşılması için yeterli sayıda eleman ve malzeme olup olmadığı önemlidir. Burada özellikle sedye kullanımının gerekip gerekmeyeceği önemlidir. Yetersiz malzeme ve kişiyle kurtarma çabası hem kazazede hem de ekiptekiler için riskli olabilir. Yine ekiptekilerin yorgunluk durumları ve motivasyonu da bu kararı etkiler. Küçük Ekiple Kurtarma Yapılabilecek Durumlar • El Ve Kol Kırıkları • Omuz Çıkıkları • Küçük Kesiler • Hafif Hipotermiler • Ayak Burkulmaları • Aşırı Yorgunluk Durumları Küçük Ekiple Kurtarmaya Uygun Olmayan Durumlar • Boyun Ve Omurga Yaralanmaları • Kalça Yaralanmaları • Üst Bacak Yaralanmaları • Bazı Kafa Ve Bel Yaralanmaları • Ağır Hipotermiler • İç Kanama Şüphesi Küçük Ekiple Kurtarma Kararını Etkileyen Durumlar

Tıbbi

Küçük ekiple kurtarma kararı verilmeden önce kazazedeye çok ayrıntılı ve dikkatli bir ikincil muayene yapılarak yaralanmasının durumu belirlenmelidir. El ve kol kırıkları, omuz çıkığı, küçük kesiler, ayak burkulmaları, hafif hipotermi ve aşırı yorgunluk durumlarında elde varolan malzemeyle gerekli müdahale yapıldıktan sonra, mağarada çok ciddi bir engel yoksa, kazazede ekiptekilerin yardımıyla (yardımlı yürüme ya da taşıma ile) mağara dışına çıkartılabilir. Ancak aşağıda listelenen durumlarda ya da bu durumlardan birinden şüphelenildiğinde tıbbi personel gelene kadar yaralı hareket ettirilmez , ilk yardım yapıldıktan sonra, gerekli yaşamı devam ettirme önlemleri alınarak dışarıdan yardım beklenir. Üst Bacak Yaralanmaları: Kalça ile diz arasındaki üst bacak yaralanmalarında kırık oluşmuşsa, uygunsuz bir hareketle, kırık uçlarının çevredeki büyük damarları zedelemesi sonucu doku arasına çok ciddi kanama olabilir. Böyle bir durumda total kan volümünün üçte birine yakın kan kaybı ve sonucunda da ölüm gerçekleşebilir. Pelvis Yaralanmaları: Kalçayı yapan pelvis kemikleri kırıklarında da büyük damar yakınlığı nedeniyle, dıştan anlaşılamayan ciddi kanamalar meydana gelebilir. Mecbur kalmadıkça pelvis kemik kırıkları şüphesi olan bir kişi hareket MAĞARACI 6. SAYI TEMMUZ 2005, Sayfa: 3

ettirilmemelidir. İç Kanama Şüphesi: Düşme sonucu iç organ yaralanmalarında iç kanama sonucu ölüm gelişebilir. Dışarıdan bir belirti vermediğinden kolaylıkla atlanabilir. Yüksekten düşen bir kişide bel ve karın bölgesi ağrısı, nabızda hızlanma, oryantasyon bozukluğu ve bilinç kaybı gibi belirtiler varsa iç kanamadan şüphelenilmelidir. Böyle bir kazazede kaba hareketlerle kaldırılırsa kanaması daha da artabilir. Ancak bu tür bir şüphede beklemenin de olumsuz etkileri olabilir. Acil tıbbi yardımın kazazedeye ulaştırılması sağlanmalıdır. Boyun Ve Omurga Yaralanmaları: Yine yüksekten düşen bir kişide başağrısı, boyun ağrısı, bilinç kaybı, ekstremitelerde hissizlik gibi belirtiler varsa omurilik yaralanmasından şüphelenilmelidir. Bu da nakledilmeden önce boyun ya da sırtın stabilize edilmesi anlamına gelir ve benzer bir kazazede kesinlikle hareket ettirilmemelidir. Ağır Hipotermi Durumları: Hipoterminin ileri evrelerinde solunum depresyonu, kalp atım düzensizlikleri gelişir. Ağır hipotermi durumlarında tıbbi yardım gerekir. Sonuç Mağarada oluşabilecek tehlikelerin önceden bilinmesi ve bunlara karşı önlem alınması için yapılacak uğraşlar, her zaman için bir kurtarma operasyonundan daha kolaydır ve daha az zaman alır. Herhangi bir kaza sonrasında, ikincil değerlendirmenin eksik yapılması tüm kurtarma operasyonunu ve sonuçta kazazedeyi olumsuz etkiler. Yanlış bir küçük ekiple kurtarma kararı, kazazedenin sakat kalmasına ya da ölümüne neden olabilir. Bu kararı almadan önce, kazazedenin durumu, durumu çok iyi ekibin durumu ve mağaranın değerlendirilmelidir. Mağaraların ilk yardım ya da tıbbi yardımın ulaşabileceği alanlardan uzak olduğu düşünüldüğünde, tüm mağaracıların ilk yardım ve temel kurtarma manevralarını bilmeleri gerekmektedir. Kaynaklar Glanvil P., 1989, First Aid For Cavers, Ambit Publ., England, pp. 23-25 Hempel, C., Conover, A., F., 2001. On Call A Complete Reference For Cave Rescue, NSS Publ. USA, pp. 131-137 Marbach G., Tourte B., 2002, Alpine Caving Techniques, Speleo Projects Caving Publ., Switzerland, pp. 269-302 Fasulo D., J., 1996, Self Rescue, Falco Press Publ., USA, pp. 87-88 Bannerman, J., Fregeau, A., Hempel, C., Sullivan, M., 1993, Universal Study Guide For Cave Rescue Training, NSS Publ. USA, pp. 12/1-10

Çetmi 2005 Yaz Faaliyeti

Yaz Etkinliği Gazı

MAD İnternet Listesi’nden

Oğlan babaları, kız babaları, emmiler, bacanaklar, bibiler Evlenenler, boşananlar, evlenmeyi geciktirmeye çalışanlar İçtimada vakit geçirmek için tetik düşürenler, mağara düşleyenler Aşka hudut çizmeyenler, rind-ü-şeydalar, hippiler Vizigotlar, zikitutlar Devamı 4. sayfada Orklar, Uygurlar, Oğuzlar, Peçenekler Yecücler, mecücler Hukukçular, gugukçular, dilekçeciler Kuzu çeviriciler, manda yiyiciler, atoburlar Katardan ayrılan turna sürüler Çökertme'den çıkanlar, çökertmeden çıkmayanlar Yüreği çatal olanlar Evreşe yollarında börek yiyenler Gesi Bağları'nda dolananlar, Urfa Dağları'nda gezenler, İstanbul'u mesken tutanlar Yüksek yüksek tepelere ev kuranlar Gün akşam olup bir dost bulamayanlar, gündüz vakti kandille adam arayanlar Bir of çekip karşıki dağları yıkanlar Arzuhalini yare yazanlar, bütün evrenle semah dönenler Dün gece yar hanesinde yastığı bir taş, ama gönlü hoş olanlar Özü öze bağlayanlar, sular gibi çağlayanlar Mecnun olup Leylasını bulanlar, kendini arayanlar Sesi Katerina Petro'yu deli edenler Demirci Memed Efeler, Kuvvacılar Bendine sığmayıp taşanlar Gece kuşları, yarasalar, yaramasalar Etkinlik sevenler, edilgenlik sevmeyenler Haydi büyük faaliyete UML

MAĞARACI 6. SAYI TEMMUZ 2005, Sayfa: 4