Σελ

Οι αγωγοί και η Αρμενία που χαλάει τα σχέδια

Το δίκαιο και το συμφέρον δεν είναι δυνατόν να συνυπάρχουν. Τα λόγια αυτά του Θουκυδίδη, από τον διάλογο των Μηλίων – Αθηναίων, ηχούν στα αυτιά μου. «Ίδιον της ανθρώπινης φύσης και διαμορφωτής των αποφάσεων των ανθρώπων, είναι το συμφέρον. Το ίδιο ισχύει και στις συμπεριφορές των Κρατών». Και συγχρόνως «Ενέργεια μήτηρ πάντων». Εφαρμογή της ρήσης αυτής έχουμε και στη σύρραξη ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό Παίγνιο της Ενέργειας συνεχίζεται με μεγάλη ένταση στην περιοχή της Καυκάσιας και της Κασπίας Θάλασσας, μετά την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τα Βαλκάνια. Σε δήλωση του προέδρου της Ρωσικής Δημοκρατίας, κ. Βλαντιμίρ Πούτιν, για τη διένεξη μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν και ιδιαίτερα για τον πρωθυπουργό της Αρμένιας, κ. Νικόλ Πασινιάν, ανέφερε: «Μίλησα και προσφέρθηκαν στον κύριο Πασινιάν πολλές προτάσεις για εκεχειρία, με πολύ συμφέροντες όρους για την Αρμενία. Ο πρωθυπουργός όμως αρνήθηκε, αφού συνεννοείτο με τη Δύση». Η Μόσχα δίνει με αυτόν τον τρόπο ένα «μάθημα» στην Αρμενία που είχε τάσεις απομάκρυνσης από τη ρωσική επιρροή επί πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, τον οποίο αποδυναμώνει, παίρνει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπό ρωσικό έλεγχο και αφήνει το Ερεβάν ακόμη πιο εξαρτώμενο από τη Ρωσία. Η συμφωνία υπογράφηκε μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν και του Αζέρου προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ, επισφραγίζοντας τον ρόλο της Μόσχας ως υπέρτατου διαιτητή της περιοχής. Δεν κάνει καμία αναφορά στην Ομάδα του Μινσκ (ΗΠΑ, Γαλλία και Ρωσία), υπό την αιγίδα της οποίας πραγματοποιούνταν οι συνομιλίες για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το 1992. Νικητής είναι και η Τουρκία, η οποία δεν θα συμμετέχει στη ρωσική ειρηνευτική δύναμη αλλά, μέσω ενός ρωσοτουρκικού παρατηρητηρίου της εκεχειρίας που θα δημιουργηθεί στο Αζερμπαϊτζάν, βάζει πόδι στο Αζερμπαϊτζάν. Ιστορικά μόνο να αναφέρουμε πως και οι δύο χώρες αποτελούσαν μέλη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ο δε κ. Ιλχάμ Αλίγιεφ, πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν και διάδοχος στην προεδρία του πατέρα του Χεϊντάρ Αλίγιεφ, ο οποίος ήταν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας του έμπιστος της Μόσχας με πολλούς δεσμούς και καταγωγή από το Ναχιτσεβάν. Εν αντιθέσει με τον κ. Πασινιάν, ο οποίος αναρριχήθηκε στην εξουσία ύστερα από βελούδινη επανάσταση το 2018, ενώ εκλέχθηκε βουλευτής το 2012. Μία από τις επαναστάσεις που εμμέσως ενθάρρυνε η Αμερική, με απώτερο σκοπό να μπορέσει να αυξήσει την επιρροή της στο

Του Δρ. Αναστάσιου Γεώργα

μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας. Στο ερώτημα αν πρέπει το ΝΑΤΟ να ανησυχεί για τον ρόλο της Τουρκίας στη σύρραξη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο κ. Πασινιάν λέει πως «οι τουρκικές κινήσεις είναι οι ίδιες που πραγματοποιεί στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή». «Αυτά που κάνει εκεί η Τουρκία είναι μέρος των ιμπεριαλιστικών της επιδιώξεων. Δεν έχουν καμία σχέση με την ενίσχυση του ΝΑΤΟ. Δεν πρόκειται μόνο για την ασφάλεια της Αρμενίας. Πρόκειται για όλο τον νότιο Καύκασο. Ρίχνουν φως στον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας σε ολόκληρη την περιοχή» εξηγεί ο Αρμένιος πρωθυπουργός. Αν θυμόμαστε, το ίδιο είχε γίνει και στη Γεωργία, όπου η Αμπχαζία και η Νότια Οσετία αποσχίσθηκαν, στοιχείο που προκάλεσε μέχρι και την στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε επίσης πως το Αζερμπαϊτζάν είναι πολύ πλούσιο σε κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, ενώ κατέχει τον αγωγό ΤΑΝΑΠ, ο οποίος τροφοδοτείται από τα κοιτάσματα της Κασπίας Θάλασσας και έχει επιλεγεί και χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως μέρος του Νότιου Διαδρόμου, δηλαδή της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εναλλακτικό εφοδιασμό της σε ενέργεια, πέρα από τη Ρωσία.

Πηγή: Business Global

Ο αγωγός αυτός μέσω Τουρκίας και Ελλάδας καταλήγει στην Αδριατική, όπου περνάει στην Ιταλία για να εφοδιάσει περαιτέρω τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Αντιλαμβανόμαστε με αυτά τα στοιχεία τη σημαντικότητα του συγκεκριμένου αγωγού για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Έξυπνα η Τουρκία, στηριζόμενη στις σχέσεις συγγένειας που έχει με τους Αζέρους (ανήκουν στο ίδιο φύλο), προμήθευσε τόσο με στρατιωτικό υλικό όσο και με Σύρους τζιχαντιστές το Αζερμπαϊτζάν και με αυτόν τον τρόπο του έδωσε την ώθηση ώστε να επιτύχει να ανακαταλάβει ένα μεγάλο μέρος εδαφών, με ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας την πόλη Σουσί, νότια και ανατολικά, του Αρμενίου Θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το ποσοστό των εδαφών που έχασαν οι Αρμένιοι αντιστοιχεί στο 15-

20% της συνολικής επιφάνειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Με εγγυητή τη Ρωσία και την Τουρκία πραγματοποιήθηκε εκεχειρία, η οποία βρήκε τη Ρωσία με ειρηνευτική δύναμη 2.000 ανδρών, όπως και την Τουρκία να συμμετέχει σε αυτή. Επομένως το Γεωπολιτικό και Γεωοικονομικό παίγνιο της ενεργειακής αναδιάταξης σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως όμως στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, Μέσης Ανατολής, Κεντρικής Ασίας, αλλά και των Βαλκανίων, όπως και της Βόρειας Αφρικής, Αίγυπτου, Λιβύης, συνεχίζει να εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς.

ςυμπέρασμα

Η Ρωσία σαφώς κερδισμένη, εφόσον ενίσχυσε έτι περαιτέρω την επιρροή της στο Αζερμπαϊτζάν, ενώ στην Αρμενία ήδη είχε μεγάλη στρατιωτική βάση. Εξασφάλισε τον έλεγχο του αγωγού ΤΑΝΑΠ και κατ’ επέκτασιν απέκλεισε σε μεγάλο βαθμό την επιρροή σε αυτόν τόσο της Ευρώπης όσο και των Αμερικανών. Επιπλέον, δείχνει να αυξάνει την επιρροή της στην Τουρκία, η οποία ύστερα και από δήλωση Τούρκου αξιωματούχου, του επικεφαλής της τουρκικής ένωσης ευρασιατικών κυβερνήσεων Hasan Cengiz ότι «σε λίγο καιρό σκεφτόμαστε να αποχωρήσουμε από το ΝΑΤΟ και να ενταχθούμε στην Ευρασιατική Ένωση και ιδιαίτερα στη στρατιωτική συμμαχία αυτής», επέτυχε να είναι αυτή ο μεσολαβητής για την επίτευξη της εκεχειρίας και να εμποδίσει έτσι τα οποιαδήποτε σχέδια των δυτικών για δημιουργία προβλημάτων στο μαλακό υπογάστριό της. Η Τουρκία, η οποία ενώ δείχνει να αποτυγχάνει στα άλλα μέτωπα που έχει ανοίξει (Συρία, Ιράκ, Λιβύη και στις παράλογες διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο), στο Αζερμπαϊτζάν αποκτά μόνιμα ερείσματα και βάση, κάτι που της δίνει τη δυνατότητα και ενεργειακής τροφοδοσίας, αλλά αυξάνει και την επιρροή της σαν Περιφερειακός παίκτης. Είναι τέτοιος ο βαθμός διείσδυσης στο Αζερμπαϊτζάν, που σε δηλώσεις διαδηλωτών ακούγονται συνθήματα όπως: «Δεν θέλουμε πλέον τη Ρωσία, παρά μόνο τα αδέρφια μας της Τουρκίας». Το «αρμενικό» τμήμα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα επικοινωνεί με την Αρμενία μέσω του διαδρόμου του Λατσίν, μιας λωρίδας γης πλάτους πέντε χιλιομέτρων, της οποίας την ασφάλεια θα εγγυάται η ρωσική ειρηνευτική δύναμη, που θα εγγυάται και την ασφάλεια ετέρου διαδρόμου που θα ενώνει το Αζερμπαϊτζάν με την αζερική επαρχίαΝαχιτσεβάν, που βρίσκεται εντός της Αρμενίας. Ενδιαφέρον έχει ότι ο δεύτερος αυτός διάδρομος θα ενώνει στην πράξη και την Τουρκία, που συνορεύει με το Ναχιτσεβάν, με το Αζερμπαϊτζάν. Στοιχείο σημαντικό, εφόσον πρώτα αποκτάται η δυνατότητα στην Τουρκία για εδαφική σύνδεση με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά ελέγχεται και η σύνδεση της Αρμενίας με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και αυτά ελέγχονται από την ειρηνευτική δύναμη των Ρώσων και των Τούρκων. Η Αρμενία σαφώς είναι η χαμένη. Έχασε μεγάλο ποσοστό εδαφών από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Πλήρωσε το άνοιγμα του πρωθυπουργού της στη Δύση. Μέχρι και ο πρόεδρος της Αρμένιας, όπως και ο λαός της, ζητάνε τώρα την παραίτηση-αποπομπή του πρωθυπουργού, κ. Πασινιάν. Ενώ απειλείται με

εσωτερικές ταραχές, οικονομικό πλήγμα, όσο και με διαπίστωση σκληρή, ότι επαναπαυόμενη στη στήριξη της Ρωσίας δεν έκανε προσπάθειες για ενίσχυση του στρατού της αλλά και των συμμαχιών που θα της επέτρεπαν να διατηρήσει τα κεκτημένα της. Χαμένη είναι και η Δύση. Αρχικά οι ΗΠΑ, αφού δεν κατάφεραν, στο πλαίσιο της πολιτικής αποχώρησης από περιοχές του κόσμου, σύμφωνα με την πολιτική απομονωτισμού που έχουν υιοθετήσει, να υποστηρίξουν την Αρμενία. Χάνουν την επιρροή που είχαν στο Αζερμπαϊτζάν, όπως οπισθοχωρεί η στρατηγική τους για επιρροή στην περιοχή της Καυκάσιας, ώστε να ανασχέσουν τη Ρωσία αλλά και να ελέγξουν την παραγωγή και μεταφορά της ενέργειας. Μην ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό επιβεβαιωμένων κοιτασμάτων, περίπου 70%, πετρελαίου, φυσικού αερίου αλλά και άλλων φυσικών πόρων, βρίσκεται σε αυτή την περιοχή. Ενδεικτική η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο: «Τις Ηνωμένες Πολιτείες τις ανησυχεί η αυξανόμενη χρήση τουρκικών στρατιωτικών δυνατοτήτων σε Λιβύη, Αζερμπαϊτζάν και αλλού». Σύμφωνα με τον ίδιο «η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να συνεργαστούν για να πείσουν τον Ερντογάν ότι τέτοιες ενέργειες δεν είναι προς το συμφέρον του λαού του». «Υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτήματα που απαιτούν διευκρίνιση από τους Ρώσους, σχετικά με τις παραμέτρους αυτής της συμφωνίας, και ιδίως για τον ρόλο των Τούρκων» («Figaro», Συνάντηση με Εμμανουέλ Μακρόν, Νοέμβριος 2020). Σαφώς χαμένη είναι και η Ευρωπαϊκή Ένωση, που βλέπει ότι η εναλλακτική διαδρομή ενέργειας που έχει επιλέξει (ΤΑΝΑΠ), για να απαγκιστρωθεί από τη Ρωσία, πλέον περνάει πάλι υπό την επιρροή της Ρωσίας. Γαλλία και Γερμανία όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη αδυνατούν να εκφράσουν Κοινή Εξωτερική πολιτική, η οποία υποκύπτει στα ατομικά οικονομικά συμφέροντα της κάθε χώρας ξεχωριστά, ενώ και στρατιωτικά είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Μια Ένωση δεν μπορεί να είναι μόνο Οικονομική, αλλά και Πολιτική και Στρατιωτική, αν θέλει να έχει Λόγο και να μπορεί να προωθήσει τα Συμφέροντά της. Δεν το έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι σήμερα, στοιχείο που προοιωνίζει ακόμη και τη διάλυσή της. Βέβαια, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμμανουέλ Μακρόν, ήδη προωθεί την αυτόνομη Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και Στρατιωτική ολοκλήρωση, παράλληλα με το ΝΑΤΟ, το οποίο όμως με δήλωσή του το έχει χαρακτηρίσει ως εγκεφαλικά νεκρό. Συμπέρασμα για την Ελλάδα: Πρέπει να έχεις εσύ την οικονομική δύναμη, να ενισχύεις τις ένοπλες δυνάμεις σου αλλά και τις συμμαχίες, αφού την κρίσιμη στιγμή είσαι μόνος στην υπεράσπιση της Πατρίδας. Ευχολόγια, ιδεοληψίες και διχασμοί, στο μόνο που μπορούν να οδηγήσουν είναι η εθνική καταστροφή. Διαπιστώνεται ότι η στρατιωτική ισχύς αποτελεί καθοριστικό παράγοντα διατήρησης της ελευθερίας. Όντας το κράτος αδύναμο, γίνεται βορά στις διαθέσεις των ισχυρών και φυσικά δεν διαθέτει την ελάχιστη διαπραγματευτική δυνατότητα. Ας μάθουμε από την Ιστορία, για να μην επαναληφθεί ως Τραγωδία.