ścieżka edukacyjno-przyrodnicza w Rezerwacie SZUM
Nadleśnictwo Zwierzyniec
Cofka z pobliskiego zbiornika wodnego
Kolejny przystanek „Śnieżyczka przebiśnieg” usytuowany jest w pięknym miejscu na skraju doliny. Roślina ta jest zwiastunem wiosny i zaczyna kwitnąć, gdy leży jeszcze śnieg. Idziemy dalej i dochodzimy do miejsca, skąd widać tu już cofkę z pobliskiego zbiornika wodnego (spiętrzenia na rzece), ponieważ dolina na całej szerokości zalana jest wodą. Niebawem dochodzimy do granicy Rezerwatu, gdzie znajdziemy drewniane stoły i ławki, a także tablice informacyjne na temat Rezerwatu Szum. Usytuowane są one w urokliwym zakątku nad samym brzegiem zbiornika. Warto w tym miejscu spędzić dłuższą chwilę. Podążając dalej za znakami na drzewach równolegle do brzegu, dojdziemy wkrótce do zapory, gdzie zlokalizowana jest też niewielka elektrownia wodna. Warto wejść na koronę zapory, skąd rozpościera się piękny widok na zbiornik i Rezerwat. Wkrótce niebieskie znaki ścieżki oraz czerwone znaki szlaku turystycznego doprowadzą nas do drugiego parkingu usytuowanego na skraju doliny Szumu, przy szosie biegnącej z Górecka Kościelnego do Górecka Starego. Tutaj kończy się nasza ścieżka. Do samochodu możemy wrócić szosą, ale o wiele ciekawiej będzie wędrować po drugiej stronie rzeki szlakiem czerwonym, po przejściu przez zaporę wodną. Szlak prowadzi tam wysokim brzegiem i widać rzekę z innej perspektywy. Przez drewniany mostek na rzece, wracamy na naszą ścieżkę, która doprowadzi nas do leśnego parkingu.
Leśny parking na początku ścieżki
Zapraszamy Państwa na ścieżkę dydaktyczną, biegnącą przez Rezerwat krajobrazowy „Szum” – jeden z najciekawszych zakątków przyrodniczych na Roztoczu. Utworzony w 1958 r. Rezerwat obejmuje blisko 2-kilometrowy, przełomowy odcinek rzeki Szum, która przecina w tym miejscu krawędź Roztocza i na jej progach skalnych tworzy liczne, choć niewielkie wodospady zwane potocznie „szumami”. W rezerwacie zobaczymy wiele okazałych, starych drzew, osiągających rozmiary drzew pomnikowych. Są to głównie jodły, sosny, a także świerki i olchy. Występują tu rzadkie rośliny, a wśród nich wiele gatunków chronionych. Na tym terenie żyją też ciekawe gatunki zwierząt. Na kilku przystankach ścieżki ustawione są tablice, które pozwolą nam zapoznać się z różnymi elementami przyrody.
NADLEŚNICTWO ZWIERZYNIEC ul. Zamojska 6, 22-470 Zwierzyniec, tel. (84) 68 72 019, fax. (84) 68 72 124 e-mail: zwierzyniec@lublin.lasy.gov.pl, www.lublin.lasy.gov.pl/web/zwierzyniec
koncepcja ścieżki: Nadleśnictwo Zwierzyniec tekst: Wiesław Lipiec zdjęcia: Wiesław Lipiec, Maciej Lipiec, Artur Moskal, Piotr Szewczuk skład i grafika, opracowanie mapy: Maciej Lipiec
Wydawnictwo Lipiec 2013, ul. Jasna 5/6, 22-470 Zwierzyniec tel/fax 84 687 22 09, e-mail lipiecphoto@pro.onet.pl www.lipiecphoto.pl
Widok z zapory na zbiornik i Rezerwat
ISBN 978-83-89931-61-0
ścieżka edukacyjno-przyrodnicza w Rezerwacie
SZUM
Miejsce odpoczynku
Trasa prowadzi malowniczą doliną rzeki Szum
Początek ścieżki usytuowany jest na leśnym parkingu przy szosie wiodącej z Górecka Starego do Górecka Kościelnego. Tu zostawiamy samochód i udajemy się na trasę, która biegnie linią oddziałową w kierunku wschodnim i oznakowana jest symbolami , namalowanymi na drzewach. Długość jej wynosi ok. 2 km, jest dość łatwa i nie wymaga specjalistycznego obuwia. Po wyjściu z parkingu widzimy z prawej strony fragment ponad 120-letniego starodrzewu sosnowego ze śladami żywicowania w postaci starych spał żywiczarskich na pniach drzew. W drugim piętrze drzewostanu widzimy świerki i pojedyncze jodły. Podrost stanowią również te dwa gatunki. W runie dominuje borówka czernica, a obok niej spotkamy też borówkę brusznicę i pszeńca zwyczajnego. Starodrzew po prawej stronie niebawem ustępuje miejsca młodemu drzewostanowi sosnowemu.
Zima w Rezerwacie Szum
Po ok. 200 m dochodzimy do miejsca, gdzie ustawiono stoły z ławkami oraz kosze na śmieci. Tutaj ścieżka skręca w prawo, tam też stoi drewniana tablica informacyjna o rezerwacie „Szum”. Idziemy skrajem wzniesienia, które stanowi wydma piaszczysta porośnięta wspomnianą wcześniej drągowiną sosnową sztucznego pochodzenia. Z lewej strony teren obniża się ku dolinie rzeki Szum. W drzewostanie pojawia się brzoza, świerk i olcha, w runie zaś widzimy duże płaty okazałej paproci – orlicy. Wkrótce pojawiają się pierwsze jodły i widać meandrującą rzekę. Schodzimy z wydmy w dolinę i dalej nasza ścieżka biegnie wzdłuż prawego brzegu Szumu. Dochodzimy do przystanku „Widłak wroniec”, gdzie możemy zapoznać się z tym chronionym gatunkiem, jak również z rosnącym tu płatowo, podobnym do niego widłakiem jałowcowatym. Szum płynie tu wąską, zabagnioną dolinką, porośniętą głównie przez olchę. Wśród krzewów zobaczymy czeremchę, kruszynę i trzmielinę.
Powalona jodła w korycie rzeki
Bluszcz na pniu olchy
Bór jodłowy przy trasie ścieżki
Drewniana kładka w podmokłej części trasy
Kwitnące parzydło leśne
Mijamy drewnianą kładkę na rzece, jednakże nie przechodzimy po niej na drugą stronę, lecz dalej wędrujemy prawym brzegiem. Przejście po miejscach podmokłych ułatwiają nam drewniane pomosty na ścieżce. Dochodzimy do pierwszych wodospadów, zwanych tu „szumami” (stąd nazwa rzeki i Rezerwatu). Latem w tym miejscu możemy podziwiać duże skupiska kwitnącego parzydła leśnego – pięknej i chronionej rośliny. Na niektórych olchach widzimy pnący się po ich pniach bluszcz, a na brzegach widoczne są liczne żery bobrów. Nisko nad wodą przelatują niezwykle barwne zimorodki, wydające charakterystyczne piskliwe dźwięki. Mijamy kolejne progi skalne w korycie rzeki i dochodzimy do przystanku „Wawrzynek wilczełyko”. Ten chroniony krzew najlepiej obserwować wczesną wiosną, kiedy pięknie kwitnie, albo późnym latem, gdy dojrzeją jego jaskrawoczerwone owoce. Przystanek ten zlokalizowany jest na wzniesieniu w sąsiedztwie kilku potężnych starych sosen. Tam też stoi ławeczka, na której można odpocząć i posłuchać kojącego szumu wody.
Kwitnący wawrzynek wilczełyko
Pośród dorodnych, starych sosen z jodłą i świerkiem w drugim piętrze drzewostanu wędrujemy dalej. W drzewostanie przybywa nam jodły. Mijamy kolejną grupę starych sosen i wchodzimy do typowego boru jodłowego o zróżnicowanym wieku i strukturze. Oprócz starych, okazałych drzew, widzimy tu drzewa młodsze, a w lukach kępy naturalnych odnowień jodłowych. Wkrótce dochodzimy do przystanku „Bocian czarny”. Podstawowe informacje o tym pięknym i rzadkim gatunku znajdziemy na tablicy. Dolina Szumu rozszerza się nieco, a w miejscu tym leży sporo powalonych lub złamanych, martwych drzew, głównie jodeł i olch. Mijamy kolejne olbrzymie jodły i dochodzimy do przystanku „Lilia złotogłów”, a wkrótce potem do przystanku „Bluszcz pospolity”. Pnącze to widzieliśmy już wcześniej w kilku miejscach na trasie.
Przystanek „Śnieżyczka przebiśnieg” na skraju doliny Szumu
Trasa prowadzi malowniczą doliną rzeki Szum
Początek ścieżki usytuowany jest na leśnym parkingu przy szosie wiodącej z Górecka Starego do Górecka Kościelnego. Tu zostawiamy samochód i udajemy się na trasę, która biegnie linią oddziałową w kierunku wschodnim i oznakowana jest symbolami , namalowanymi na drzewach. Długość jej wynosi ok. 2 km, jest dość łatwa i nie wymaga specjalistycznego obuwia. Po wyjściu z parkingu widzimy z prawej strony fragment ponad 120-letniego starodrzewu sosnowego ze śladami żywicowania w postaci starych spał żywiczarskich na pniach drzew. W drugim piętrze drzewostanu widzimy świerki i pojedyncze jodły. Podrost stanowią również te dwa gatunki. W runie dominuje borówka czernica, a obok niej spotkamy też borówkę brusznicę i pszeńca zwyczajnego. Starodrzew po prawej stronie niebawem ustępuje miejsca młodemu drzewostanowi sosnowemu.
Zima w Rezerwacie Szum
Po ok. 200 m dochodzimy do miejsca, gdzie ustawiono stoły z ławkami oraz kosze na śmieci. Tutaj ścieżka skręca w prawo, tam też stoi drewniana tablica informacyjna o rezerwacie „Szum”. Idziemy skrajem wzniesienia, które stanowi wydma piaszczysta porośnięta wspomnianą wcześniej drągowiną sosnową sztucznego pochodzenia. Z lewej strony teren obniża się ku dolinie rzeki Szum. W drzewostanie pojawia się brzoza, świerk i olcha, w runie zaś widzimy duże płaty okazałej paproci – orlicy. Wkrótce pojawiają się pierwsze jodły i widać meandrującą rzekę. Schodzimy z wydmy w dolinę i dalej nasza ścieżka biegnie wzdłuż prawego brzegu Szumu. Dochodzimy do przystanku „Widłak wroniec”, gdzie możemy zapoznać się z tym chronionym gatunkiem, jak również z rosnącym tu płatowo, podobnym do niego widłakiem jałowcowatym. Szum płynie tu wąską, zabagnioną dolinką, porośniętą głównie przez olchę. Wśród krzewów zobaczymy czeremchę, kruszynę i trzmielinę.
Powalona jodła w korycie rzeki
Bluszcz na pniu olchy
Bór jodłowy przy trasie ścieżki
Drewniana kładka w podmokłej części trasy
Kwitnące parzydło leśne
Mijamy drewnianą kładkę na rzece, jednakże nie przechodzimy po niej na drugą stronę, lecz dalej wędrujemy prawym brzegiem. Przejście po miejscach podmokłych ułatwiają nam drewniane pomosty na ścieżce. Dochodzimy do pierwszych wodospadów, zwanych tu „szumami” (stąd nazwa rzeki i Rezerwatu). Latem w tym miejscu możemy podziwiać duże skupiska kwitnącego parzydła leśnego – pięknej i chronionej rośliny. Na niektórych olchach widzimy pnący się po ich pniach bluszcz, a na brzegach widoczne są liczne żery bobrów. Nisko nad wodą przelatują niezwykle barwne zimorodki, wydające charakterystyczne piskliwe dźwięki. Mijamy kolejne progi skalne w korycie rzeki i dochodzimy do przystanku „Wawrzynek wilczełyko”. Ten chroniony krzew najlepiej obserwować wczesną wiosną, kiedy pięknie kwitnie, albo późnym latem, gdy dojrzeją jego jaskrawoczerwone owoce. Przystanek ten zlokalizowany jest na wzniesieniu w sąsiedztwie kilku potężnych starych sosen. Tam też stoi ławeczka, na której można odpocząć i posłuchać kojącego szumu wody.
Kwitnący wawrzynek wilczełyko
Pośród dorodnych, starych sosen z jodłą i świerkiem w drugim piętrze drzewostanu wędrujemy dalej. W drzewostanie przybywa nam jodły. Mijamy kolejną grupę starych sosen i wchodzimy do typowego boru jodłowego o zróżnicowanym wieku i strukturze. Oprócz starych, okazałych drzew, widzimy tu drzewa młodsze, a w lukach kępy naturalnych odnowień jodłowych. Wkrótce dochodzimy do przystanku „Bocian czarny”. Podstawowe informacje o tym pięknym i rzadkim gatunku znajdziemy na tablicy. Dolina Szumu rozszerza się nieco, a w miejscu tym leży sporo powalonych lub złamanych, martwych drzew, głównie jodeł i olch. Mijamy kolejne olbrzymie jodły i dochodzimy do przystanku „Lilia złotogłów”, a wkrótce potem do przystanku „Bluszcz pospolity”. Pnącze to widzieliśmy już wcześniej w kilku miejscach na trasie.
Przystanek „Śnieżyczka przebiśnieg” na skraju doliny Szumu
ścieżka edukacyjno-przyrodnicza w Rezerwacie SZUM
Nadleśnictwo Zwierzyniec
Cofka z pobliskiego zbiornika wodnego
Kolejny przystanek „Śnieżyczka przebiśnieg” usytuowany jest w pięknym miejscu na skraju doliny. Roślina ta jest zwiastunem wiosny i zaczyna kwitnąć, gdy leży jeszcze śnieg. Idziemy dalej i dochodzimy do miejsca, skąd widać tu już cofkę z pobliskiego zbiornika wodnego (spiętrzenia na rzece), ponieważ dolina na całej szerokości zalana jest wodą. Niebawem dochodzimy do granicy Rezerwatu, gdzie znajdziemy drewniane stoły i ławki, a także tablice informacyjne na temat Rezerwatu Szum. Usytuowane są one w urokliwym zakątku nad samym brzegiem zbiornika. Warto w tym miejscu spędzić dłuższą chwilę. Podążając dalej za znakami na drzewach równolegle do brzegu, dojdziemy wkrótce do zapory, gdzie zlokalizowana jest też niewielka elektrownia wodna. Warto wejść na koronę zapory, skąd rozpościera się piękny widok na zbiornik i Rezerwat. Wkrótce niebieskie znaki ścieżki oraz czerwone znaki szlaku turystycznego doprowadzą nas do drugiego parkingu usytuowanego na skraju doliny Szumu, przy szosie biegnącej z Górecka Kościelnego do Górecka Starego. Tutaj kończy się nasza ścieżka. Do samochodu możemy wrócić szosą, ale o wiele ciekawiej będzie wędrować po drugiej stronie rzeki szlakiem czerwonym, po przejściu przez zaporę wodną. Szlak prowadzi tam wysokim brzegiem i widać rzekę z innej perspektywy. Przez drewniany mostek na rzece, wracamy na naszą ścieżkę, która doprowadzi nas do leśnego parkingu.
Leśny parking na początku ścieżki
Zapraszamy Państwa na ścieżkę dydaktyczną, biegnącą przez Rezerwat krajobrazowy „Szum” – jeden z najciekawszych zakątków przyrodniczych na Roztoczu. Utworzony w 1958 r. Rezerwat obejmuje blisko 2-kilometrowy, przełomowy odcinek rzeki Szum, która przecina w tym miejscu krawędź Roztocza i na jej progach skalnych tworzy liczne, choć niewielkie wodospady zwane potocznie „szumami”. W rezerwacie zobaczymy wiele okazałych, starych drzew, osiągających rozmiary drzew pomnikowych. Są to głównie jodły, sosny, a także świerki i olchy. Występują tu rzadkie rośliny, a wśród nich wiele gatunków chronionych. Na tym terenie żyją też ciekawe gatunki zwierząt. Na kilku przystankach ścieżki ustawione są tablice, które pozwolą nam zapoznać się z różnymi elementami przyrody.
NADLEŚNICTWO ZWIERZYNIEC ul. Zamojska 6, 22-470 Zwierzyniec, tel. (84) 68 72 019, fax. (84) 68 72 124 e-mail: zwierzyniec@lublin.lasy.gov.pl, www.lublin.lasy.gov.pl/web/zwierzyniec
koncepcja ścieżki: Nadleśnictwo Zwierzyniec tekst: Wiesław Lipiec zdjęcia: Wiesław Lipiec, Maciej Lipiec, Artur Moskal, Piotr Szewczuk skład i grafika, opracowanie mapy: Maciej Lipiec
Wydawnictwo Lipiec 2013, ul. Jasna 5/6, 22-470 Zwierzyniec tel/fax 84 687 22 09, e-mail lipiecphoto@pro.onet.pl www.lipiecphoto.pl
Widok z zapory na zbiornik i Rezerwat
ISBN 978-83-89931-61-0
ścieżka edukacyjno-przyrodnicza w Rezerwacie
SZUM
Miejsce odpoczynku