mesleki Genitörler

MESLEKĠ GENĠTOÜRĠNER SĠSTEM HASTALIKLARI Doç.Dr. Mustafa N. ĠLHAN mnilhan@gazi.edu.tr

Üreme Sağlığı ve Mesleksel Etkenler 





Dr. Pott (İngiltere, 18.yy)---Baca temizleyici çocuklarda Skrotum Kanseri Resmi ve ulaşılabilen kaynaklara göre üreme sistemine ilişkin belirlenen ilk mesleki etkilenim Skrotum Kanseri Baca temizleyicilerinin sağlıklarının korunmasına ilişkin olarak 1788’de İngiltere’de çıkan yasa İş Sağlığı’nın ilk yasal düzenlemesi 2

Kadınlar ve Mesleksel Etkenler 

 

Kadınların çoğu sanayi dışı iş kollarında çalışmakta Sağlık ve hizmet sektöründe ağırlıktalar Türkiye’de tarım, dokuma

Tarım sektöründe çalışanlar;  Kayıt dışı ve iş sağlığı hizmetlerinden yararlanmamakta  Kontrolsüz kullanılan pestisitlerle karşılaşma üreme sistemi dahil bir çok sistemi etkileyebilmekte Sağlık sektöründe çalışanlar;  Hepatit B ve C, radyasyon, anestezikler, kemoterapodikler, iş stresi vb biyolojik, fiziksel, kimyasal ve ruhsal etmenlerle doğrudan karşılaşabilmekte

3

Kadınlar ve Mesleksel Etkenler   





Menstruasyon döneminde Gebelikte Gebelik sonrasında emzirme döneminde Üreme sağlığı sorunları Kadınlar iş sağlığında ayrı bir “Risk Grubu” Nedeni; genellikle gebeliğin büyük bölümünde çalışma ortamındaki mutajen, kanserojen etmenlerle doğrudan karşılaşma olasılığı Ağır kaldırma, uzun süre ayakta durma gibi işin yürütümüne ilişkin zorunluluklar da gebeler için mesleki risklerin başında yer almakta

4

Kadın Sağlığında Etkili Bazı Mesleksel Etmenler ve Neden Oldukları Sağlık Sorunları-I Etken

Sağlık sorunu

Anestezi gazları

Spontan düşük, Doğumsal anomaliler

Arsenik

Spontan düşük, Düşük doğum ağırlığı

Civa

Spontan düşük, Mens. boz., Düşük doğum ağırlığı, SSS anomalisi, Serebral palsi, Nörobiyolojik etk.

Karbon disülfit

Spontan düşük, Mens. boz.

Karbon monoksit

Spontan düşük, Düşük doğum ağırlığı

Kemoterapodik ajanlar

Spontan düşük, Doğumsal anomaliler

Klorinasyon ürünleri

Spontan düşük, Düşük doğum ağırlığı, Mens. boz.

Diklorfeniltrikloretan (DDT)

Intrauterin gelişme geriliği, Preterm eylem, Mens. boz.

Dioksinler

Spontan düşük, Doğumsal anomaliler, Mens. boz.

Elektromanyetik alanlar Spontan düşük, Çocukluk çağı kanserleri (EMA)

5

Kadın Sağlığında Etkili Bazı Mesleksel Etmenler ve Neden Oldukları Sağlık Sorunları-II Etken

Sağlık sorunu

Etilen glikol eterleri

Spontan düşük

Etilen oksit

Spontan düşük

İyonizan Radyasyon

Spontan düşük, İnfertilite, Doğumsal anomaliler, Mens. Boz., Çocukluk çağı kanserleri

Kurşun

Spontan düşük, İnfertilite, Preterm eylem, Nörobiyolojik etk.

Organik solventler

Spontan düşük, Doğumsal anomaliler, Mens. Boz.

Poliklorine bifenil (PCBs)

Düşük doğum ağırlığı, Mens. Boz., Hiperpigment.

Sigara

Ölü doğum, Düşük doğum ağırlığı

Stres

Preterm eylem, Spontan düşük, Düşük doğum ağ.

Video görüntüleme terminalleri (VDT)

Spontan düşük, Doğumsal anomaliler

6

Erkekler ve Mesleksel Etkenler Tüm dünyada ve Türkiye’de erkekler sanayiden sayılan iş kollarında daha fazla yer almakta Daha fazla mesleksel etkenle karşılaşmakta Erkeklerde etki yapan etkenlerin bir çoğu kadınlarda da etki yapabilmekte Kadınlardaki etkiler fetusu da etkileyebildiğinden daha göz önünde bulunmakta

Gerçek risk grubu kim ???

7

Erkekler ve Mesleksel Etkenler Birden fazla sistemin etkilenmesi;  Merkezi Sinir Sistemi ve hormonal bozukluklar nedenli libido azalması  Fertilite yeteneğinin kaybı  Doğrudan testislere toksik etki ile semen miktarı ve içeriğinde bozulma 



Mesleksel etkilenimler sonucu erkeklerde en çok infertilite, oligo-azospermi benzeri fertilite bozuklukları görülmekte Erkek üreme sisteminde etkisi en çok bilinen fiziksel etken radyasyon, kimyasal etken kurşun

8

Erkek Sağlığında Etkili Bazı Mesleksel Etmenler ve Neden Oldukları Sağlık Sorunları-I Etken

Sağlık sorunu

Alkol

Oligo-azospermi, testiküler atrofi

Aşırı sıcaklık

Oligo-azospermi

Boron

Oligo-azospermi

Diklorfeniltrikloretan (DDT)

İnfertil erkeklerin semenlerinde bulunabilmekte

Etilen glikol eterleri

Oligo-azospermi

İnorganik civa

Hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

İyonizan radyasyon

Oligo-azospermi, teratospermi, hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

Kadmiyum

Fertilitede azalma

Karbon disülfid

Oligo-azospermi, teratospermi, hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

Kaynak işleri

Teratospermi

9

Erkek Sağlığında Etkili Bazı Mesleksel Etmenler ve Neden Oldukları Sağlık Sorunları-II. Etken

Sağlık sorunu

Klordekon

Oligo-azospermi, teratospermi

Kurşun

Oligo-azospermi, teratospermi, hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

Manganez

Hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

Mikrodalga radyasyon

Oligo-azospermi,

Nükleer enerji

Oligo-azospermi, teratospermi, hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

Oral kontraseptif üretimi

Hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma

Plastik üretimi (Stiren ve Aseton)

Teratospermi

Vinil klorid

Hormonal/seksuel fonksiyonlarda bozulma 10

Etkilenim Değerlendirmesi ve Korunma 

Mesleksel etmenlerin neden olduğu sağlık sorunlarının tama yakını, tıbbi ve teknik önlemlerle engellenebilir/korunulabilir

Tıbbi korunma;  İşe giriş muayenesi,  Aralıklı kontrol muayeneleri  Sağlık eğitimi

11

Etkilenim Değerlendirmesi ve Korunma 





Tıbbi ve hukuksal süreç yönünden, işe giriş muayenesi ve aralıklı kontrol muayeneleri zorunluluk Aralıklı kontrol muayenelerinde etkenler yönünden değerlendirme yapılmalı ve çalışanlar bu etkiler ve korunma yöntemleri konusunda eğitilmeli Muayenelerde en önemlisi kişilerin yaptığı işin ve ortamdaki maddelerin sorgulanması

12

Etkilenim Değerlendirmesi ve Korunma Teknik korunma;    

İşlemi/maddeyi zararsız olanla değiştirme, Ayırma, Kapatma, Havalandırma gibi iş hijyeni önlemleri ile etkilenimin yok edilmesi-en aza indirilmesi

13

Etkilenim Değerlendirmesi ve Korunma Biyolojik İzlem;  İdrar  Semen analizi  Hormon düzeyleri  Gebelik tespiti vb laboratuar incelemeleri İşyeri Ortam Analizleri;  Eşik Sınır Değer (ESD-TLV)  Müsaade Edilen Azami Konsantrasyon Değeri (MAC)  Radyasyon ve EMA vb ölçümler 14

Örnek Olgu: Radyasyon 

  

Neden olabileceği mesleki sağlık sorunları Etkilenim süresi Korunma yöntemleri Erken tanı

15

ÜREME SAĞLIĞI ve MESLEKSEL ETKENLER Doç.Dr. Mustafa N. ĠLHAN Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD mnilhan@gazi.edu.tr