October 2018

Only 1,700 displaced people returned to their places in Burayu

TZTA OCTOBER 2018

2

https:www.tzta.ca

TZTA OCTOBER 2018

3

https:www.tzta.ca

ከ41 አመታት በኋላ ለመጀመሪያ ጊዜ የኢትዮጵያ የንግድ አውሮፕላን ወደ ሶማሊያ ሞቃዲሹ በረራ ጀመረ:: ንብረትነቱ በግል የበረራ ተቋምነት የተሰማራው ብሔራዊ የኢትዮጵያ አየር መንግድ (National Airways Ethiopia) የሆነው አውሮፕላን ቅዳሜ ጥቅምት 3 ቀን 2011 ዓ/ም ሞቃዲሹ አደን አብዱሌ አለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ ለመጀመሪያ ጊዜ ያረፈ ሲሆን ከዚህ በኋላ በሳምንት አራት ጊዜ መደበኛ በረራውን በቋሚዓነት ያደርጋል ሲሉ የናሽናል ኤርዎይስ ኢትዮጵያ መስራችና ዋና ስራ አስፈፃሚ ካፒቴን አበራ ለሚ ገልጸዋል:: ----------------------------በጋምቤላ ውስጥ እየተፈጸመ ያለውን የሰብአዊ መብት ጥሰት በመቃወምና የታሰሩ የክልሉ አክቲቭስቶች እንዲፈቱ የሚጠይቅ ሰላማዊ ሰልፍ በሚኒሶታ ተደረገ:: በሚኒሶታ ስቴት ካፒቶል ደጃፍ በተደረገው ሰላማዊ ሰልፍ ላይ የጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድን የለውጥ እንቅስቃሴ የሚያደናቅፉ የክልሉ አመራሮች ከስልጣን እንዲወርዱ; በሰሞኑ የክልሉ ወጣቶች በሰላማዊ መንገድ በሃገሪቱ የተጀመረው ለውጥ ጋምቤላም ይድረስ ብለው በመጠየቃቸው ለጥይት ራት መሆናቸውን በመቃወም; የታሰሩ የመብት ተሟጋቾችና ወጣቶች በአስቸኳት እንዲፈቱ; የዶ/ር አብይ መንግስትን ጠይቀዋል:: ----------------------------የአማራ ብሔራዊ ንቅናቄ (አብን) ብሔራዊ ምክር ቤት “የአዲስ አበባን ወጣቶች በሕገወጥ መልኩ መታሰርና ግዞት በሚመስል መልኩ ወደ እስር ቤቶች እና ማሰልጠኛ ካምፖች መጋዝን” እንደሚያወግዝ ዛሬ ባወጣው መግለጫ አስታውቋል። “ያለ ፍርድ ቤት ትዕዛዝ/ውሳኔና የሕግ ሥርዓት የትኛውም የፖሊስ ተቋም ዜጎችን ያለፍላጎታቸው በግዞት መልኩ ወደ ሥልጠና ካምፖች በማስገደድ ማስገባት አይቻልም” ያለው አብን፣ የታሰሩ ዜጎች በፍጥነት እንዲፈቱ ጠይቋል። ይህ በሆነበት ሁኔታ የራያ አማራ ተማሪዎች ተገደው ያለፍላጎታቸው በትግርኛ ቋንቋ እንዲማሩ የትግራይ ክልል መንግስት የሚያደርገውን ያልተገባ ድርጊት በፍጥነት እንዲያቆም እንጠይቃለን፡” በማለት የፌድራል መንግስት ጣልቃ እንዲገባ ጋብዟል። አብን በተጨማሪም በወልቃይትና በጠገዴ አካባቢዎች እየደረሰ ነው ያለውን የዜጎች መፈናቀል የአማራ ክልል መንግስትና የፌድራል መንግስት እንዲያስቆሙ ጠይቋል። መግለጫው በጣና ሀይቅና በላሊበላ ቤተመቅደሶች እየደረሰ ላለው ጉዳትም ትኩረት እንዲሰጥ ጠይቋል። --------------------------ከብ/ጀነራል ከማል ገልቹ ጋር በመሆን በኤርትራ የኦሮሞ አንድነት ነጻነት ግንባር የሚል ድርጅት መስርተው ትግል ሲያደርጉ የነበሩት በኋላም የተለያዩት ብርጋዴር ጀነራል ኃይሉ ጎንፋ በዶ/ር አብይ አህመድ መንግስት በተደረገላቸው ጥሪ ወደ ሃገር ቤት ከተመለሱ በኋላ አሁን የኦሮሚያ ክልል ፖሊስ ኮሚሽነር ሆነው ተሾሙ። የተባበሩት የኦሮሞ ነጻነት ግንባር ( OLF United) አመራር አባል ብርጋዴር ጀነራል ከማል፣ ብ/ጀነራል ኃይሉ ጎንፋ እና ኮለኔል አበበ የ97 ምርጫን ተከትሎ ከ500 በላይ ወታደር ይዘው ነበር ኤርትራ መግባታቸውና ከዛም ከዳውድ ኢብሳ ኦነግ ጋር ተቀላቅለው እንደነበር ይታወሳል:: በኤርትራ አቶ ዳውድ ኢብሳ “የወያኔ ሰላይ ብሎ የሞት ፍርድ ፈርዶባቸው እንደነበርና በኤርትራም ከፍተኛ ስቃይ ደርሶባቸው እንደነበር ኮሎኔል አበበ

የሰሞኑ አጫጭር ዜናዎች ገረሱ ተናግሮ ነበር። እነዚህ ሶስት የቀድሞው የኦነግ ሰዎች ቲም ለማን ተቀላቅለው ሹመት ማግኘታቸው የዳውድ ኢብሳ ኦነግን አለማስደሰቱ እየተነገረ ነው:: ------------------------------አቶ ጌታቸው ረዳ የሚመሩት የትግራይ ክልል ል ዑክ ወደ ኤርትራ ሊሄድ ነው:: የትግራይ ክልል ፕሬዚዳንት ዶ/ር ደብረጽዮን ገብረሚካኤልም ባለፈው ሳምንት ኤርትራ ደርሰው የተመለሱ ቢሆንም ከኢሳያስ አፈወርቂ ጋር እንዳልተገናኙ አቀባበሉም ያነሰ በመሆኑ ምንም የሚዲያ ሽፋን አለማግኘቱ ተሰምቷል:: አሁን ደግሞ የትግራይን እና የኤርትራን ሕዝብ የሕዝብ ለሕዝብ ግንኙነቱን ለማጠናከር በአቶ ጌታቸው ረዳ የሚመራ ልዑክ ከቀናት በኋላ ወደ ኤርትራ እንደሚሄድ ሰምተናል:: ----------------------------የወላይታ ህዝብ ዴሞክራሲያዊ ግንባር በኢፌዴሪ ህገ መንግስት አንቀጽ 47 መሰረት ክልል የመመስረት ጥያቄ ለዞኑ ምክር ቤት አቀረበ። የወዴግ ጥያቄ በቅርብ ጊዜ በወላይታ ዞን አስተዳደር ም/ቤት ምላሽ እንደሚያገኝ ይጠበቃል ተብሏል:: ----------------------------በደሴ ከተማ በጽዳት የሚተዳደሩ ነዋሪዎች የጽዳት ሥራቸውን በሚያከናወኑበት ወቅት ወድቆ ያገኙትን 59 ሺህ 950(ሀምሳ ዘጠኝ ሺህ ዘጠኝ መቶ ሀምሳ ብር) ለፖሊስ አስረክበዋል:: ----------------------------“ሰንደቅ አላማችን ለዴሞክራሲያዊ አንድነታችን” በሚል መሪ ቃል ለ11ኛ ጊዜ ዛሬ በቤት ውስጥ ተከብሮ ዋለ:: የሰንደቅ ዓለማ ቀን ጥቅምት በገባ የመጀመሪያው ሰኞ የሰንደቅ አላማ ቀን ሆኖ እንዲከበር በተወሰነው መሰረት ነው በስታዲየም እና በሌሎችም ቦታዎች ሕዝብ በተሰበሰበት ቦታ ሲከበር የቆየ ቢሆንም ዘንድሮ በሃገሪቱ ውስጥ ባለው አለመረጋጋት በቤት ውስጥ እንዲከበር ተደርጓል:: የባንዲራ ቀንን በማስመልከት እለትም የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አባላት፣ የአንደኛና የሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ተማሪዎች፣ የመከላከያ ሰራዊት አባላት፣ ፖሊሶች በተመሳሳይ ስዓት ሰንደቅ ዓላማ የመስቀል ስነስርዓት አድርገዋል:: -----------------------------በአርጀንቲና ቦነስ አይረስ እየተካሄደ በሚገኘው 3ኛው የአለም ወጣቶች ኦሎምፒክ ጨዋታ ላይ ኢትዮጵያውያን አትሌቶች ድል ቀንቷቸዋል፡፡ 800 ሜ ሴቶች 3ኛ ሂሩት መሸሻ 2:03.25 በሆነ ጊዜ የመጀመሪያውን የነሀስ ሜዳሊያ ለሃገሯ አስገኝታለች፡፡ ውድደሩን አውስትራሊያዊቷ ስሞል ኬሊ አንደኛ በመሆን ስታጠናቅቅ ፤ አሜሪካዊቷ ሙአቲንግ ሁለተኛ ሆናለች፡፡ 800 ሜ ወንዶች 1ኛ ጣሰው ያዳ ከምድቡ አሸናፊ ሆኖ ወደ ቀጣይ ዙር አልፏል:: Belela zena በሀገረ ሮማኒያ በተካሄደው የማራቶን ስፖርት በሴቶቹ ምድብ አትሌት አልማዝ ገላና ቀዳሚ ሆና ውድድሩን ማጠናቀቋ ተነግሯል፡፡ አትሌቷ ውድድሩን በ2 ሰዓት 41 ደቂቃ 29 ሴኮንድ አጠናቃለች ተብሏል፡፡ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ዛሬ ጠዋት ላይ ባደረገው ስብሰባ የፌደራል መንግሥትን አስፈጻሚ አካላትን ስልጣንና ተግባር ለመወሰን በተዘጋጀ ረቀቅ አዋጅ ላይ መክሮ እንዲጸድቅ ለተወካዮች ምክር ቤት እንዲላክ ወሰነ:: ዘ-ሐበሻ ከዚህ ቀደም በተደጋጋሚ ሲዘግበው እንደነበረው ምክር ቤቱ ትናንት ባሳለፈው ውሳኔ የዶ/ር ዓብይ አህመድ የካቢኔ አባላት ቁጥር ከ28 ወደ 20 እንዲቀንስ ተደርጓል፤ ዋና ዋናዎቹ ለውጦችም:-

TZTA OCTOBER 2018

· የንግድ ሚኒስቴር እና የኢንዱስትሪ በማንነታቸው በመተንኮስ ለማሰር ሰበብ ሚኒስቴር ተዋህደው – የንግድና ኢንዱስትሪ ሲፈለግላቸው ከትግራይ ክልል ፖሊስ ሚኒስቴር እንዲሆን ፤ ለመልቀቅ እንደወሰኑ ተናግረዋል። · የሳይንስና ቴክኖሎጂ ሚኒስቴር እና “በማንነታችን ምክንያት የሚደርስብን የመገናኛና ኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ወከባና ተፅዕኖ ከአቅማችን በላይ ሲሆን ሚኒስቴር ተዋህደው – የኢኖቬሽንና ከትግራይ ክልል ፖሊስ ለቅቀን ወደአማራ የቴክኖሎጂ ሚኒስቴር እንዲሆን ፤ ክልል መጥተናል” ብለዋል። · የከተማ ልማት ሚኒስቴር እና የኮንስትራክሽን ከአሁን ቀደምም በወልቃይትና ጠገዴ ሚኒስቴር ተዋህደው – የከተማ ልማትና የሚገኙ የትግራይ ሚሊሻ ውስጥ ይሰሩ ኮንስትራክሽን ሚኒስቴር እንዲሆን ወስኗል፡፡ የነበሩ የወልቃይት ጠገዴ አማራ ተወላጆች ሌሎች ተጠሪ ተቋማትም በተመሳሳይ ሁኔታ ከእነ መሳርያቸው ወደጠገዴና አርማጭሆ እንዲዋሃዱ ውሳኔ ተስጥቶባቸዋል:: መምጣታቸው ይታወሳል። በተጨማሪም በአገር ውስጥ ሰላም እና የሕግ Getachew Shiferaw የበላይነት እንዲሰፍን በሕዝቡ ፈቃድ ላይ -------------------------------የተመሰረተ አንድ የፖለቲካ ማህበረሰብ የኢትዮጵያ ንግድ ሚኒስቴር ዛሬ ባወጣው በጋራ መገንባት ላይ ትኩረት ሰጥቶ የሚሰራ መግለጫው ከአውሮፕላን ነዳጅ በስተቀር “የሰላም ሚኒስቴር” እንዲቋቋም ተወስኗል፡፡ የጥቅምት ወር የነዳጅ ምርቶች የችርቻሮ ---------------------------መሸጫ ዋጋ ባለበት ይቀጥላል አለ:: የሶማሊያው ታጣቂ ቡድን አልሸባብ የአውሮፕላን ነዳጅ በመስከረም ወር በሊትር ሲሰልሉኝ ነበር ያላቸውን አምስት ሰዎች ሲሸጥበት ከነበረው 24 ብር ከ61 ሳንቲም የ1 በህዝብ ፊት ተኩሶ መግደሉን ይፋ አደረገ:: ብር ከ11 ሳንቲም ጭማሪ ማሳየቱን የጠቆመው ከተገደሉት ሰዎች መካከል አንዱ እንግሊዛዊ ሚኒስትሩ በዚህም መሰረት አንድ ሊትር መሆኑ ተሰምቷል:: የአውሮፕላን ነዳጅ በ25 ብር ከ72 ሳንቲም ----------------------------እንደሚሸጥ ሌሎች የነዳጅ ምርቶች ግን 60 ሺህ ሕዝብ የታደመበት ትናንት በባህርዳር ባሉበት ይቀጥላሉ ብሏል:: ስታዲየም የተካሄደው የኢትዮጵያና የኬንያ ------------------------------ጨዋታ ካለምንም ጎል 0ለ0 ቢጠናቀቅም የኦሮሚያ ሚዲያ ኔትወርክ ዳይሬክተር አቶ በስታዲየሙ ውስጥ የነበረው ሕዝብ ጃዋር መሀመድ ባለፈው ነሃሴ 6 ቀን 2010 ለመንግስት በሰላማዊ መንገድ የተለያዩ ዓመተ ምህረት ወደ ሻሸመኔ ከተማ ሲሄድ ማህበራዊ ጉዳዮችን የተመለከቱ ጥያቄዎችን በአቀባበል ስነ ስርዓት ላይ ግርግር በመፍጠር እንዲያቀርብ ምክንያት ሆነውታል:: የተለያዩ አንድ ግለሰብን በአሰቃቂ ሁኔታ ገድሎ መፈክሮችን ይዘው የገቡት የኢትዮፕጵያ በመስቀል ወንጀል ተጠረጠሩ 14 ግለሰቦች ብሄራዊ ቡድን ደጋፊዎች ጣና በድጋሚ በቁጥጥር ስር የዋሉ ሲሆን ከነዚህም ውስጥ ስለመታመሙ; ላሊበላን ስለመታደግ; በስድስቱ ላይ ክስ እንደሚመሰርት የከተማው ስለኢትዮጵያዊነትና በሌሎችም ጉዳዮች ላይ ፓሊስ መምሪያ አስታወቀ። ድምጻቸውን አሰምተዋል:: ---------------------------የከተማው ፓሊስ መምሪያ አዛዝ ኮማንደር ጠቅላይ ሚንስትር አብይ አህመድ በዛሬው መኮንን ታደሰ ለጋዜጠኞች እንደገለጹት እለት የጣልያን ጠቅላይ ሚንስትር ጁሴፔ ከተያዙት ተጠርጣሪዎች መካከል በስድስቱ ኮንቴን በቦሌ አለም አቀፍ አውሮፕላን ላይ አቃቤ ህግ ክስ ለመመስረት የሚያስችል ማረፊያ ተቀበሉ:: ጠቅላይ ሚንስትር ጁሴፔ በቂ ማስረጃ በማግኘቱ ክስ ለመመስረት ጠቅላይ ሚንስትር አብይ ባደረጉላቸው ዝግጅቱ ተጠናቆ ተጠርጣሪዎቹ በዛሬው ግብዣ መሰረት ለሁለት ቀናት ቆይታ አዲስ እለት በሻሸመኔ ከተማ ከፍተኛ ፍርድ ቤት አበባ የገቡ ሲሆን: በቆይታቸው በንግድና ቀርበዋል:: ጀዋር መሐመድን ለመቀበል ነሃሴ ኢንቨስትመንት እንዲሁም በሌሎች 6 ቀን 2010 ዓመተ ምህረት በተፈጠረው የሁለትዮሽ ጉዳዮች ላይ ውይይት ያደርጋሉ ግርግርና ግፊያ የ3 ሰዎች ህይወት ሲያልፍ ተብሎ ይጠበቃል ሲሉ አቶ ፍጹም አረጋ የከተማው ፓሊስ ተሽከርካሪ ቃጠሎ ገልጸዋል:: እንደደረሰበት ይታወሳል:: የጣሊያኑን ጠቅላይ ሚኒስተር መምጣት በማስመልከት በከተማዋ የሁለቱም ሃገራት -----------------------------መሪዎች ፎቶዎችና ባንዲራዎች ተሰቅለዋል:: መቐለ ከተማ እግር ኳስ ክለብ የሚታወቅበትን የፌዴራል ፖሊሶችም በተለያዩ የከተማዋ ስያሜ በመተው “መቐለ 70 እንደርታ ክፍሎች ጥበቃ ሲያደርጉ አይተናል:: እግርኳስ ክለብ” ወደሚል አዲስ ስያሜ ------------------------------መቀየሩ ታውቋል። የወልቃይት ጠገዴ አማራ ተወላጆች ከባለፈው የውድድር ዓመት ጀምሮ የስያሜ ከትግራይ ክልል ፖሊስ እየለቀቁ ነው እና የሎጎ/አርማ/ ቅያሪ ለማድረግ በደጋፊ በማንነታቸው ምክንያት በደል ማህበሩ አማካኝነት ደጋፊዎችን ያሳተፈ የሚደርስባቸው የወልቃይት ጠገዴ አማራ ምርጫ ሲያካሂድ የቆየው ክለቡ በመጨረሻ ተወላጆች ከትግራይ ፖሊስ እየለቀቁ ነው። ላይ ስያሜውን ወደ መቐለ 70 እንደርታ በትናንትናው ዕለት በሚደርስባቸው በደል ሲቀይር የሎጎ ለውጥ ለማድረግ ጥናት ከትግራይ ክልል ፖሊስ የለቀቁ 7 ፖሊሶች እየደረገ መሆኑ ሶከር ኢትዮጵያ ዘግቧል፡፡ ወደ አማራ ክልል መጥተዋል። ከትግራይ በ1950ዎቹ መጀመርያ እንደተመሰረተ ክልል ፖሊስ ከለቀቁት መካከል 6ቱ አድዋ፣ የሚነገርለት ይህ ክለብ በ እነ ኃይለ ኃ.መስቀል እንዲሁም 1 ዳንሻ ተመድበው ሲሰሩ የነበሩ ፣ ገ.መስቀል ዓባይ እና ሌሎች ግለሰቦች መሆናቸው ታውቋል። አማካኝነት ሲመሰረት እንደርታ በሚል ስያሜ ፖሊሶቹ አማርኛ ሲናገሩ ወከባ የነበረው ሲሆን ብዙም ሳይቆይ በራሕለይ እንደሚደርስባቸው፣ ሞባይላቸው ላይ በሚል ስያሜ ተቀይሯል። ከዚያ በኋላም የአማርኛ ሙዚቃ ሲገኝ ወይንም ሲያዳምጡ በተለያዩ ምክንያቶች ስያሜ ሲቀያይር ከተገኙ እንደሚገመገሙ፣ ሰብሰብ ከቆየ በኋላ በ2002 እስካሁን ሲጠቀምበት ብለው ሲያወሩ እንደሚጠራጠሯቸውና የነበረውን እና በ1980ዎቹም ሲጠቀምበት ወከባ እንደሚደርስባቸው፣ “ሮንድ” የነበረው መቐለ ከተማን መጠሪያው አድርጎ በሚወጡበት ወቅትም ባልደረቦቻቸው እስከ ዘንድሮ ቆይቶ ነበር። “እናንተ አማራ ነን ትላላችሁ፣ ምንም ----------------------------------------አታመጡም” እያሉ በመተንኮስ ለመክሰሻ ሰበብ እንደሚፈልጉላቸው ገልፀዋል። 4 https:www.tzta.ca

TZTA OCTOBER 2018

5

https:www.tzta.ca

ሥነ ግጥም

Belated Ruffians

እርምን ቆረጣጥም! (በላይነህ አባተ) October 4, 2018 እግዚኦ መሐርነ ዘመኑ ክፉ ነው፣ የሰማእትን እርም ሕዝብ እየበላ ነው፡፡ ለፍትህ መጎስቆል ለሕዝብ መበደል፣ ምንያህል መንገድ ዳር ስንት ወደቀ ገደል?

Ato Alemayehu In the name of peace, Liberty and freedom, Oh! Belated Ruffians Unconscionably put your dictator kingdom.

Serious gross negligence and incompetence, Your party now dissolved To its virtual non-existence.

When’ll your surfeit just fill, Unabatedly to end the stand and still?

Peoples suffering, the torture and plights, In the name of democracy Unprecedented total abuse of human rights, With our own eyes, we see.

All our values crumble, Out of our own possessions, we stumble.

All our dreams crushed And we curse the whole evil, Those hopes dashed Through despair and the devil.

Oh! Belated Ruffians Unto you have no truth nor judgment, Oh! Belated Ruffians Strived to kill and torment, Inconsistent principles and minority rules Insolent destroyers and absolute defiant.

Ethnic obsessed with selfish motives Your disregard to equality and fraternity, Shameful collapse of society’s dignity.

That’d be the time To the end of stagnation, Freedom, freedom, alas, Shall finally triumph for the good nation!

Alemayehu Asfaw

ሳንባ በሽተኛው (ክንፈሚካኤል ገረሱ)

በፍሪዳዎች ፈርስ ተሚያለቅስ በሬ አንሰህ፣ እንዴት ብትረገም ሙታንን ረሳህ? ገላህ ተጠረቃ መንፈስህ ተረካ፣ እርምን ጉርድም አርገህ ቆረጣጥመህ ብላ፣ ተሬሳ ቁጭ ብለህ ተገዳዮች ጋራ! ስንቱን እንደ በሬ ለፍሪዳ አቅርበህ፣ አንተም ታርጁ ጋር ደም መጠጣት ጀመርክ? ሕዝብን አስፈጭተህ እንጀራ ልትጋግር፣ ዕርቅ ተከልኩ ብለህ ፍትህን ብትነቅል፣ ተማለፍ አተርፍም ተመሄድ ወደ አፈር፡፡ ንሥሃ ያልገባ ፓስተር ብታመልኩ፣ እሬሳ ረግጣችሁ “እርቅ” ብትፈጥሙ፣ ጨለማውም ያልፋል እንኳን ብርሃኑ፡፡ የተሰዋው ጓዱ ዓይኑ ፍርጥ ሳይል፣ እንዴት ተጠላቱ ማድ አብሮ ይቀርባል? ልጁን ጎረቢቱን ወገኑን ላረደው፣ ወይም እያስያዘ ተሳት ላስማገደው፣ እንዴት ያለ ሐፍረት ድጋፍ ይሰጣል ሰው? ፍትህ ተከታትፋ ቁምጥምጧ ወጥቶ፣ ዕርቅ እንዴት ይመጣል በምን እግር ተጉዞ? ዕርቅን ያለፍትህ ስትለፈልፍ ስትሰብክ፣ ሆዳም አሜን ቢልህ ይታዘባል አምላክ፡፡ እጅግ ከሰው ወጥተህ ብሰህ ከጅቦችም፣ በ”እርቅ” አዋዜ እያሸህ ሥጋ የወገን ደም፣ መቅኔውን መግምገህ ከሰማእት አጥንትም፤ አፈር እስቲያኝክህ እርምን ቆረጣጥም፡፡ በላይነህ አባተ (abatebelai@yahoo.com) ጥቅምት ሁለት ሺ አስራ አንድ ዓ.ም.

የአጫሾች ሳንባ ይሄን ይመስላል

ክንፈሚካኤል ገረሱ

ወንዙ እና ዛፉ (ወለላዬ)

በዚህ ከቀጠለ የጉዞ ርዝመቱ፣

ሆስፒታል ተኝቶ ሳንባ በሽተኛው፣

ውፍረት ከጨመረ፣ ካደገ ቁመቱ፣

ተደብቆ ሲያጨስ ሱሱ ቢያሸንፈው።

ወንዙ አንጀቱ ታልቦ፣ መቅኒው ተመጥምጦ፣

ዶክተሩ አዩና አጥብቀው ገሰፁት፣

አፅመ ወዙ ደርቆ፣ ደም ውሃው ተመጦ፣

ከቶ ዳግም ቢያጨስ እንደሌለው ሕይወት።

መላ አካሉ ፈርሶ እርቃኑን ተጋልጦ፣

ከዚያ!

ባዶ መቅረቱ ነው ድንጋይ ጥርሱ ገጦ፣

ነገሩ አናዷቸው ደጋግመው ደጋግመው አጨሱ፣ አብጠርጥረው አዩት ከ'ግር እስከ 'ራሱ። ደነገጠ ደግሞም ገረመው፣ አልፎ አልፎ እያጨሰ ከነተበ ሳንባው፣ የ'ርሳቸው ብሶበት ሲጨስ ሲተን ታየው፣ ሳንባ በሽተኛው። ኅዳር ፱ ቀን ፳፻፲ ዓ.ም. ክንፈሚካኤል ገረሱ

አለ አንድ ነገር (እሸቱ ታደሰ) ታግ የተደረገበት፤ ህዝባዊ አመጽ, ህዝባዊ እምቢተኝነት, እሸቱ ታደሰ በሆነ ባልሆነው ሕዝብን ከነካኩት እሺ ይሁን ብሎ ችሎ ተሸክሞት ይኖር ይኖርና ጊዜ እስኪመጣለት አንድ ቀን ሲበቃው እምቢኝ ያለ ለታ ግፉ ከጫፍ ደርሶ ሲበዛ ኡኡታ ማንም አያቆመው እኔ ነኝ ያለ ወንድ ያንቀጠቅጠዋል የትም ሸሽቶ ቢሄድ ይኸው ተጀምሯል ባንድነት ትብብር ቀኑ ተለውጧል አለ አንድ ነገር ወኔ መች ጠፋና ከአምቦና ከጎንደር። እሸቱ ታደሰ (Eshe Man Tade)

TZTA OCTOBER 2018

የወራቶች ወግ [ግጥምበወንድማገኝ አዲስ]

February 12, 2018 የሆነ ጥግ ይዘው ጠረጴዛ ከበው 3ቱ አንጋፋ ወራት በጥልቀት በስፋት አንዱን እያነሱ አንዱን እየጣሉ መስከረም የካቲት ግንቦት ያወጋሉ ባገራቸው ጉዳይ ይነታረካሉ ታዲያ ከመሀል ላይ እያወጉ ሳሉ ድንገት አያ ግንቦት የካቲትን አለው የካቲት ወዳጄ መሀል ላይ ያለኸው አብዮት መለኮስ ትወዳለህ አሉ ባንተ ነው እኩያን የሚፈለፈሉ አንድ ጊዜ ፋሽስቱ አንድ ጊዜ ዘረኛው ለምንድነው ካንተ ሁልጊዜ መገኛው ሁሉ ወራት ታልፎ አንተ ጋ ሲደረስ ለምን ይሆን ከቶ ሁሉ ሚደፈርስ ያለፈው ሳይበቃ ዙፋኑን ነቅናቂው የኋለኛው ይባስ አንድነት ፈልቃቂው

አይ ጊዜ!

የግዮንን እናት ጊዜ ሸርተት አርጓት፣ በረከት ስብሐት እርግማን ሆኑባት፡፡ የፊደል የሰው ዘር እንዳልተገኘባት፣ የሚያሳስት በለስ ዛሬ በቀለባት፡፡

የመድፍ የላውንቸር ጥይት ያልከፈተው፣ ያገሬን ሕዝብ ቅኔ ቋንቋና ዘር ፈታው፡፡ አይ ጊዜ! ገረመድን አፈር ትቢያ ቢሆን መለስ፣ ልክስክስ ቆሌአቸው አለ እስካሁን ድረስ፡፡ በአረጋዊ ደጋን በደደብ መንደፊያ፣ ተፈተለ ሴራ ተለቀቀ ደባ፣ ዘላለም አማረን ለማስቀረት ቡራ፡፡ በግዛቶች ቋንቋ በክልሎች ባህል፣ መነቀል ሆነ አሉ ትርጉሙ መተከል፡፡ ወይ ጊዜ! ቀኑ ጥልቅ ብሎ ጨለማው ብቅ ሲል፣ ትሉ ብርሃንን ጅቡ አሞት ያወጣል፡፡

አበደ የካቲት ከግር እስከራሱ ክፉኛ ገልምጦት መለሰ በቁጣ አንት የሚሉህ ግንቦት ግን ትንሽ አታፍርም እኔን ስትሞግት አወይ አለማፈር ወይ መካሪ ማጣት አገር ሁሉ ሚያቅህ አይደለም ወይ በልቂት ንፁሁ ሚረሸን ተማሪው ሚገደል አይደለም ወይ ባንተ የሚጠና በደል ደሞ እኮ ዘረኛው መንበር የጨበ ባንተው 20 ነበር የተቆናጠ ንገሩኝ ካልክማ ይሄ ነው እውነቱ አልደረቀም ደሙ ከነምልክቱ

ወይ ዘምን ሸርታታው ወይ ጊዜ ጎደሎው፣ ሰንበሌጥ ማጭድን እያጨደ አሰረው፡፡

ግንቦት በስጨት አለ ታወከ መንፈሱ ተው እንጂ የካቲት መች ነበር ጥንስሱ ያንተ ፅንሶች ናቸው በደል ያደረሱ በእግጥ በኔ ዘመን ብዙ ህይወት አልፏል እኔ ባልፈጠርኩት የንፁህ ደም ፈሷል

እሸት እየቀጨ መብላቱን አጥተውት፣ ያራት ኪሎውን ጃርት መንግስት ብለው ጠሩት፡፡

መስከረም ጀመረ ዝም ብሎ የነበር ሰከን ስለ ወገን ረጋ ስለሀገር መፍትሄው አንድ ነው ቀርቦ መነጋገር ያለፈን ቂም ገድፎ ቅን ሆኖ መጀመር የየካቲት ዳፋ ለኔም ሳይቀር ተርፏል ቀጠለ መስከረም ግን ያለፈው አልፏል አንት ግን የካቲት ስምህ የገነነው ባድዋ ታሪክ ሰርተህ ባድዋ አደፈረስከው። ግን ሁሉም ወራቶች ለሀገር ምን ሰራን በኛ ዝምታ እንጂ ከሀዲ ያፈራን። ሁሉን ያበላሸ ዝምታና ፍርሀት በዘር ተበጣጥሶ ለበቀል መበርታት ካልቆመ አሁኑኑ ህልም ነው ነፃነት ስለዚህ ወራቶች መናቆሩን ትተን ባንድነት ጠላት ላይ መነሳት አለብን

በይሁዳ ሰፈር ክህደት ስሩን ሰዷል፣ ባህር አስረክቦ መለሰ ይሉታል፡፡

የካቲት መለሰ ስለ በጎ ምክርህ ብሩሁ መስከረም ምስጋና ይድረስህ የወራቶች መሪ የፀደይ ግንባር ነህ እኔም ተሰምቶኛል መልካም ንግግርህ ቃል ገባሁ ታርሜ ልታገል ወንድምህ እምዬን ጣይቱን አልኩና ማልኩልህ ግንቦት ተከተለ ትክክል በማለት ታላቁ መስከረም አንት የፀደይ አባት ምክርህ የጠራ ነው እንደ ገፅህ ፍካት ያለፈው ሁሉ አልፏል በኔ ደም ቢፈስም ከንግዲህ ቀኖቼን ለገዳይ አልፈቅድም እኔም በበኩሌ እገባለሁ ኪዳን ለህዝቤ ነፃነት ለሀገሬ መዳን ከልጆቼ መሀል አብልጬ ከራሴ እጅግ በምወዳት አስክትጠፋ ነብሴ እምልልሀለሁ #በግንቦት ስላሴ#

6

ቅኔ ፍልስፍና ሰዋሰው ያልገባው፣ የእናት ጡት ግዝገዛን ልማት አደረገው፡፡ ተቃጠለ ስንል ፋሽሽት ልቡ ጨሰ፣ በጥምቀት ልጆቹ የልቡ ደረሰ፡፡ በባእድ አምልኮ በሰይጣን ተልከው፣ አስተላለቁ ሕዝብ በየቋንቋው ነግረው፡፡ ነፍተው አበጥረው ማኛ ሲዘሩ አይተው፣ ሰውን በታተኑት በዘሩ ለይተው፡፡

ወይ ጊዜ! ፍንጃል ተመልካቾች ሙያን ዘንግተዋል፣ ቅጥቃጤ ቅዠቱን ራእይ ይሉታል፡፡

ሀዲስ አለማየሁ ሲባል ጎጃም ሰምተው፣ አዲስ ለገሰ አሉ ውርጃውን አንስተው፡፡ የኢትዮጵያ ልጆች ማስተዋል ትተዋል፣ ዓይኑን ከርሱ ጋርዶት ደመቀ ይሉታል፡። አቀበቱን ወጡት ቁልቁለቱን ወርደው፣ ዱላን ተመርኩዘው አዲስ ጫማ አጥልቀው፡፡ ገዴው ሆዱ ከብዶት መብረር ስላቃተው፣ ሁመራን ራያን ጩልሌ ወረረው፡፡ ስንቱን ጠቦት አርዶ የስንቱን ደም ጠጣው፣ የቆሪጦች ቆሮ አለቃ ጌታቸው፡፡ ሥጋው የተጋጠ አጥንት ቢሰጠው፣ እግሩን ሰቅሎ ሸና ለሃጫሙ አለምነው፡፡ የስንት ሰዎች ደም ስንት እንባ ፈሶበት፣ እጁን ሳይታጠብ ያነባል ታምራት፡፡ አወይ ጊዜ! ዲታ ባለንብረት እንዴት ይኮነናል፣ በሙስና ናጦ ታቦት ያስገነባል፡፡ ካህን ሊቃውንቱ ምሁር ባለዲግሪው፣ ቀለሙን ጠጥቶ በሽንቱ አፈሰሰው፡፡ አባትዮው ታቦት ልጁም አገሪቱን፣ ገነጣጥለው ጥለው እግዜር የሰራትን፣ ሲኦል ሲጠራቸው ተጠጉ ስላሴን፡፡ ዲያቆን ቀሳውስቱ ጳጳስና አቡኑ፣ ማተብን ቦጭቀው ሌጣ አንገት ሲሆኑ፣ ጻድቁን ገንዘው ተኮናኙን ፈቱ፡፡ አይ ጊዜ!!! አወይ ጊዜ!! ጊዜ! በላይነህ አባተ (abatebelai@yahoo.com) ታህሳስ ሁለት ሺ አስር ዓ.ም.

https:www.tzta.ca

ስፖርትና ጤና

በእግር ኳስ ተጨዋችነት እና አሠልጣኝነት ታላቅ አስተዋጽዖ ያበረከተ ባለሞያ ስዩም አባተ ሲታወስ

የሚጠጉ ዋንጫዎች መካከል «9ኙን ያሳካው እሱ» በመኾኑ አድናቆት የሚገባው መኾኑን ጠቅሷል። ሥዩም የኢትዮጵያ ቡናን እየተመላለሰ ለአምስት ጊዜያት አሰልጥኗል። የኢትዮጵያ ቡና ቡድን ኳስ መስርቶ በመያዝ ማራኪ የእግር ኳስ እንዲጫወትም የአሰልጣኝ ሥዩም አባተ ሚና ላቅ ያለ እንደኾነ ይነገራል። የኢትዮጵያ ቡና የእግር ኳስ ቡድን አሁን ያለውን ድጋፍ እንዲያገኝ በማስቻልም የሥዩም ሚና የጎላ መኾኑን ብዙዎች ይመሠክራሉ። አንጋፋው አሰልጣኝ ሥዩም አባተ በተለይ ካለፉት ሁለት ዓመታት ወዲህ ለህመም ተዳርጎ የህክምና ክትትል ለማግኘት ጥረት ቢደረግለትም አመርቂ እንዳልነበር ፍቅር ተናግሯል። «ባለቁ ሰአት የተደረጉ

ርብርቦች በተናጠል የተደረጉ እንጂ ያን ያህል በተደራጀ መንገድ በየዘርፉ ያሉ ባለሞያተኞቻችንን የሚያከብር አሠራር እንደሌለ የሚያሳብቁ ናቸው» ብሏል። በእርግጥ የቀድሞ አሰልጣኞች ያሉበት ኮሚቴ ተቋቁሞ ተገቢውን ህክምና እንዲያገኝ ጥረት ቢደረግም ስኬታማ አለመኾኑን አክሏል። «አንዳንዶች እንደውም ዛሬም ቁጭታቸውን ሲገልጡ ሕክምናው ቀድሞ ቢደረግ ኖሮ በስልጠናው ላይ ለተጨማሪ ዓመታት ልናየው የምንችልበት ዕድል ይኖር ነበር ብለው ይከራከራሉ» ሲል ፍቅር የብዙዎችን ቁጭት አስታውሷል። «ብዙ ጥሯል፣ ብዙ በእግር ኳስ ውስጥ ለፍቷል ግን በእግር ኳሱ ተገቢውን ክፍያ አግኝቷል ብዬ አላምንም» ሲልም ተናግሯል። አንጋፋው የእግር ኳስ የአሠልጣኝ ሥዩም አባተ በ70 ዓመቱ ከዚህ ዓለም የተለየው ሐሙስ ጥቅምት 1 ቀን 2011 ዓም ከቀኑ 10 ሰዓት ግድም ነበር።

ድንገት ያረፉት የደደቢቱ ዋና አሰልጣኝ ንጉሴ ደስታ አስከሬን እየተመረመረ ነው October 13, 2018 – Konjit Sitotaw በእግር ኳስ ተጨዋችነት እና አሠልጣኝነት ታላቅ አስተዋጽዖ ያበረከተ ባለሞያ ስዩም አባተ ሲታወስ አንጋፋው የእግር ኳስ የአሠልጣኝ ሥዩም አባተ የቀብር ስነ–ስርዓት በዛሬው ዕለት ከቀኑ 9:00 ሰዓት ላይ ተፈጸመ። አስክሬኑ ካደረበት ቅዱስ ያሬድ ቤተክርስትያን ተወስዶ ሳሪስ በሚገኘው የሳሪስ አቦ ቤተክርስቲያን እንዲያርፍ መደረጉን የአንጋፋው አሰልጣኝ ቤተሰብ የቅርብ ሰዎች ለDW ተናግረዋል። ሥዩም አባተ በኢትዮጵያ ብሔራዊ ቡድን እግር ኳስ ተጨዋችነት እና አሠልጣኝ ታላቅ አስተዋጽዖ ያበረከተ ባለሞያ ነው። ሥዩም ቅዱስ ጊዮርጊስ ቡድንን ከተቀላቀለበት በኢትዮጵያ እግር ኳስ ታሪክ ወርቃማው ከሚባልበት ዘመን አንስቶ ስሙ በተደጋጋሚ ከፍ ብሎ ተጠርቷል። ሥዩም አባተ በ3ኛው የአፍሪቃ ዋንጫ ፍልሚያ ለኢትዮጵያ ዋንጫ ካስገኙ ኃያል ተጨዋቾች መካከልም ይመደባል።

ሥዩም ስመ-ገናና ከነበሩት ከእነ መንግሥቱ ወርቁ ዘመነኞች ቀጥሎ በመጣው ሁለተኛው ትውልድ ቡድን ውስጥ ተጫውቷል። የቅዱስ ጊዮርጊስ ቡድን ኃያልነትን በዘመኑ ከፍ ካደረጉት እነ ፍስሐ ወልደአማኑኤል፣ ነፀረ ወልደ ሥላሴ፣ ዓለማየሁ ፊኛ፣ ጌታቸው ቡላ፣ ዶክተር ተቀዳ ዓለሙን ከመሳሰሉ የያኔዎቹ ታዋቂ ተጨዋቾች ጋር አብሮ ተሰልፏል። በተለይም «በመሀል ሜዳ ተጫዋችነት በግብ አስቆጣሪነት፣ በቴክኒሺያንነት በጣም ትልቅ አስተዋጽዖ የነበረው ነው» ሲል የሥዩምን ላቅ ያለ አስተዋጽዖ ፍቅር ይልቃል ይገልጣል። ሥዩም የኢትዮጵያ ብሔራዊ የእግር ኳስ ቡድን መልካም ስም በተጎናጸፈበት በ1969ዎቹ መጨረሻ ዓመታት ጀምሮ ጠንካራ እንቅስቃሴ ሲያደርግም ነበር። አሰልጣኝ ሥዩም አባተ «በአሰልጣኝነት ትልቁ ሚናው የኢትዮ ቡና የአሰልጣኝነት ጊዜው ነው» ያለው ፍቅር የኢትዮጵያ ቡና ካገኛቸው ወደ 14

Cell:

TZTA OCTOBER 2018

በኋላ የህመም ስሜቱ ሲባባስ ለድጋሚ ህክምና ሀሌሉያ ሆስፒታል ሲደርሱ ህይወታቸው ማለፉን ከክለቡ የቅርብ ሰዎች ሰምተናል። የአሰልጣኙ አስከሬን ለምርመራ ምኒልክ ሆስፒታል የሚገኝ ሲሆን ምርመራው ከተጠናቀቀ በኋላም ለስርዓተ ቀብር ወደ ማይጨው ይሸኛል ተብሏል። ሶከር ኢትዮጵያ ኔት እንደዘገቡ የቀድሞ የምድር ጦር ተጫዋች የነበሩት አሰልጣኝ ንጉሴ በመከላከያ፣ ኢትዮጵያ ንግድ ባንክ፣ ደደቢት እና June 5, 2018 | Filed under: News Fea- ወልዲያ አሰልጣኝነት የሰሩ ሲሆን በአሁኑ ሰዓት ture,ስፖርት,የዕለቱ ዜናዎች | Posted by: በድጋሚ በተመለሱት ደደቢት ከ2010 ጀምሮ Zehabesha በመስራት ላይ ይገኙ ነበር። (ዘ-ሐበሻ) የደደቢቱ ዋና አሰልጣኝ ንጉሴ ደስታ ትላንት ምሽት በገጠማቸው ድንገተኛ ህመም ክለቡ ዛሬ በኢትዮጵያ ፕሪምየር ሊግ ማረፋቸውን ተከትሎ አስከሬናቸው በምኒልክ ከአርባምንጭ ከተማ ጋር የ25ኛ ሳምንት ሆስፒታል እየተመረመረ መሆኑ ታወቀ:: ጨዋታውን የሚያደርግ ቢሆንም በአስደንጋጩ ዜና ምክንያት ወደ ሌላ ጊዜ እንደሚሸጋገር ምሽት 06:00 ገደማ ከጓደኞቸቻው ጋር ታውቋል። በነበሩበት ሰአት በተሰማቸው የህመም ስሜት ወደ ጎፋ ጤና ጣብያ ተጉዘው ህክምና ካደረጉ

647-988-9173

7

.

Phone

416-298-8200

https:www.tzta.ca

ይመኑኝ ጠቅላይ ሚኒስትር፤ ክልላዊ አስተዳደርን ከብሄር ጋር የደባለቀው ህገመንግስቱ እንጂ ዜጎች አይደሉም፡፡ ቴዎድሮስ ጸጋዬ መስከረም 24 2011 ዓ.ም. ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር፣ የኢህአዴግን ጉባኤ ሲከፍቱ ያደረጉትን ንግግር ሰማሁ፡፡ በመልካም ቃላትና አረፍተነገሮች በጎ መንፈስ በሀገራችን ለማስፈን ያደረጉትን ሙከራ ተመልክቻለሁ፡፡ እሰየው፡፡ ነገር ግን፣ ክልላዊ አስተዳደርን ከብሄር ጋር አናምታታ ብለው ማለትዎን አየሁና ድምጼን ላሰማ ተነሳሁ፡፡ እውነት እውነት እልዎታለሁ፡፡ ይህንን ክልላዊ አስተዳደርን ከብሄር የመቀላቀል ቅሌት የሰራው የድርጅትዎ ግራ ርዕዮትና ከዝያ የተወለደው ህገመንግስት ነው፡፡ 1) ገና ሲጀምር የህገመንግስቱ ተዋዋዮችና ቃልኪዳን አሳሪዎች አድርጎ የጠቀሳቸው ብሄሮች፣ ብሄረሰቦችንና ህዝቦችን ብቻ አይደለምን; እነኚህ አካላት ስንት ህዝብ ሲያካትቱ፣ ምን አይነት ስነልቡና ሲኖራቸውና እንዴት ሲሰፍሩ ይህን “ብሄር “ “ብሄረሰብ” ወይም “ህዝብ” የሚል ስያሜ እንደሚያገኙ እራሱ ህገመንግስቱ ባያውቀውም፡ ፡ ነገር ግን ስላቁ ይገባናል፡፡ ህገመንግስቱ ብሄር፣ ብሄረሰብ ወይም ህዝብ ሲል የህገመንግስቱ ፈጣሪ የሆነው ኢህአዴግ እራሱን፣ ብሄራዊ ድርጅቶቹንና አጋር አሻንጉሊቶቹን እንዲሁም በኋላ ለስልጣኑ ሲያሰጉት ከአገር ያባረራቸውን ጽንፈኛ ተገንጣይ ቡድኖችን መሆኑ አይጠፋንም፡፡ 2) ይህ ህገመንግስት ከብሄር በቀርስ ሌላ ማንነት ያውቃልን? አንድ ዜጋ በአፍ መፍቻ ቋንቋው መማር መዳኘቱ ሰብአዊ መብቱ እንጂ ከመንግስት የሚሰጠው ልዩ ስጦታ እንዳይደለ አምናለሁ፡፡ ነገር ግን በኢትዮጵያችን ያለው ማንነት የብሄር ብቻ ይመስል ህገመንግስቱን፣ አስተዳደራዊ መዋቅሩን፣ ፖለቲካውን፣ የትምህርት ስርዐቱን ወዘተ በብሄርና ብሄር ብቻ እንዲቃኝ መደረጉ የህወሀትና የኦነግ ይቅር የማይባል ጥፋት ነው፡፡ 3) በዚሁ የመከራ ህገመንግስት አንቀጽ 8 ላይ ሉአላውያን ወይም የራሳቸው ሉአላዊነት ያላቸው ስለመሆናቸው የተደነገገው ካለእነኚህ ብሄር፣ ብሄረሰብና ህዝብ በቀር ሌላ ስለማን ነው? ታድያ ከዚህ ህገመንግስት በላይ አገራዊ አንድነትን የሚያፈርስና ኢትዮጵያን ከአንዲት የተዋሃደች አገርነት ወደጥቃቅን አገራት ክምችት የቀየረ ተወቃሽ ከየት ይመጣል?

4) ከዚህ ለዜጎች ሳይሆን ለብሄሮች… ሉአላዊነት ከሚያጎናጽፍ ግራ ህገመንግስትና አንቀጽ ማህጸንም ለየብሄሩ መገንጠልን የሚፈቅድ አንቀጽ ተወልዶ በህገመንግስቱ ሰፍሮ እንደሚገኝ መቼም ይዘነጋዎታል ተብሎ ሊታመን አይችልም፡፡ ይህም፣ የአገር ህልውና ስግብግብና ጽንፈኛ በሆኑ እኩይ ተጽእኖ አሳዳሪ የዘውግ ፖለቲከኞች እጅ የወደቀ እንዲመስል አድርጎታል፡፡ ሀገር፣ እንዳትነጣጠል ሆና የተዋሃደች ሳትሆን ማንም “ደበረኝ” ሲል ጥሏት የሚወጣ ገርበብ ተደርጋ የተተወች ደሳሳ ቤት እንድትሆን የተደረገው በዚህ ህገመንግስትነው፡፡ ስለዚህም ክልላዊ አስተዳደርን ከብሄር ማንነት እንዳይለይ አድርጎ የዘረጋውና ከብሄር ማንነት በላይ ለሌሎች ማንነቶች አይኑ የታወረው ይህ ህገመንግስት ነውና ጣትዎን እዚህ አሜሪካ መጥተው በጎበኙን ጊዜ “ባይሻሻል እመርጣለሁ” ባሉት ህገመንግስት ላይ ብቻ ይቀስሩ፡፡ 5) ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር፣ ብዙ ጊዜ ስለዜጎች በአገራቸው ያሻቸው ቦታ ተንቀሳቅሶ፣ ሰርቶና ሀብት አፍርቶ የመኖር መብት ሲናገሩ እሰማለሁ፡ ፡ ይገርምዎታል፤ እኔ በዚህ ሃሳብዎ አልስማማም፡ ፡ ምክንያቱም፣ ተንቀሳቅሶና ሰርቶ ሀብት አፍርቶ የመኖር መብትማ የማናቸውም የመኖርያ ፈቃድ ያገኙ ስደተኞች እንጂ የዜጎች መብት አይደለም፡ ፡ የዜጎች መብት ከዚህ በእጅጉ ይልቃል፡፡ የዜጎች መብትማ የአገር ባለቤትነት መብት ነው፡፡ አንድ ኢትዮጵያዊ ከአንዱ ወደሌላው የአገሩ ግዛት ሲንቀሳቀስ እየተሰደደ አይደለምና ያለው መብት ተንቀሳቅሶ ሰርቶና ሀብት አፍርቶ በመኖር ብቻ መገለጡ ዜግነትን ያሳንሳል፡፡ ይህም በአንድ ኢትዮጵያዊና ከደቡብ ሱዳን ወይም ከኤርትራ ወይም ከሌላ ስፍራ በመጣ ስደተኛ ተጠላይ መሀል ያለውን የመብት ልዩነት የሚያጠፋ ነው፡፡ ታድያ በተለያየ ጊዜ ዜጎችን ማፈናቀል እንደማይገባ ሲናገሩ “የጎሮቤት አገራትን ስደተኞች እንኳ እንቀበል የለ”

TZTA OCTOBER 2018

8

አይነት ንግግር ሲያደርጉ ልቤን ቅር ይለዋል፡፡ የዜጎች መብት ከዜግነታቸው እንጂ እዚያ በተሳሳተ ርዕዮትና ትርክት ቀድመው እንደሰፈሩ ከሚያምኑ ቡድኖች ቸርነት ሊመነጭ አይችልምና፡፡ ዜግነት ከገዛ አገር ጋ ያለ ልዩ ቃልኪዳንና ውድ ቁርኝት ነውና እንደአንድ ኢትዮጵያዊ በገዛ አገሬ ያለኝ መብት ከስደተኞች ጋር መነጻጸሩን ወይም መስተካከሉን ልቤ አይፈቅደውም፡ ፡ በሰው አገርም በእኔው አገርም ስደተኛ ሆኜ እንዴት እችለዋለሁ? ሆኖም፣ ይህም ጠማማ እይታ ከምን እንደመነጨ ያውቃሉ? ከዚህ ጭንጋፍና አገር አፍራሽ ህገመንግስት፡፡ የዚህ ህገመንግስት ውላጆች የሆኑት የየክልሎቹ ህገመንግስቶችም በየክልሉ ያሉ ህዝቦችን ነባርና መጤ ብለው የሚከፍሉ፣ ነባር ለሚሏቸው ደግሞ በዝያ ክልል መሬትም ሆነ ሀብት ላይ ሌላው ዜጋ የሌለውን የልዩ ባለቤትነት መብት የሚሰጡ ሆኑ፡ ፡ ይኼ፣ ሰሞኑን ያየነው “አዲስአበባ የእኔ ብቻ ናት፣ ሌሎቻችሁ ነዋሪዎች እንጂ ዜጎች አይደላችሁም” የሚል የኦሮሞ ድርጅቶች ዳንኪራም አንዱ ምንጭ የዚህ ህገመንግስት ነጣጣይ መንፈስ ነው፡፡ ልብ ይበሉ ጠቅላይ ሚኒስትር፣ የእነኚህ ድርጅቶች አስነዋሪ አዋጅ ህገመንግስታዊ ነው አላልኩም፡፡ የማወራው ግን ህገመንግስቱ በሀገሪቱ ስላረበበው የ“እኔ ብቻ” መንፈስ ነው፡፡ ስለዚህም ባለፉት 3 አስርት አመታት ገደማ በመላ አገሪቱ በዜጎች ላይ የሚደርሰው መፈናቀልና የአገር ውስጥ ስደት እዚህም እዝያም ባሉ ግለሰቦች ስህተት የተከተለ ሳይሆን፣ ህገመንግስት ሰራሽ፣ መዋቅር ሰራሽና ስርአት ወለድ ነው፡፡ መፍትሄውም የህገመንግስት፣ የመዋቅርና የስርአት ለውጥ ነው፡፡ 6) እስኪ ያስቡት ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር፣ በአንድ “የራሴን ቋንቋ ብቻ እናገራለሁ” በሚልና ከሌሎች ኢትዮጵያውያን ወገኖቹ ጋር የሚግባባበትን አማርኛ ቋንቋን ባለመማር ለብሄሩ መብት አስተዋጽኦ የሚያደርግ የሚመስለውን ምስኪን ወጣት ያስቡት፡ ፡ ይህ ወጣት፣ ሌሎች ወገኖቹን እንዳይገነዘብና ወገኖቹም እርሱን እንዳይገነዘቡት በቋንቋ ግድግዳ ተለይቶ፣ ብሄር ባለው ቢሮክራሲ ተነጥሎ፣ ብሄር ባለው ባንዲራ ተከልሎ፣ በከፋፋይ ትምህርት ተጋርዶ በየት በኩል ኢትዮጵያ በልቡ ሰሌዳ ትጻፍ? ይህንን የቋንቋ፣ የመዋቅር፣ የቢሮክራሲ፣ የትምህርት ስርአት፣ የባንዲራ፣ የፕሮፖጋንዳና የህግ አጥር ተሻግሮ በምን አቅሙ ወደኢትዮጵያዊነት ይደግ? እንዴት ብሎ ኢትዮጵያ ሰገነት ላይ ይውጣ? ይህ ወጣት፣ የሰው ልጅ ታሪክ በአጼ ምኒሊክ የተጀመረ ይመስል፣ ዳግማዊ አጼ ምኒሊክና አባታችን አዳም ቢምታቱበት እንዴት እንፍረድበት? ይህ ስርአታዊና መዋቅራዊ ህመም ነውና በባህል ትውውቅ መድረኮችና በአገርህን እወቅ ክበባት አይፈወስም፡፡ ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር፣ ሀገራችንን በውስጥ መፈናቀል ባለፉት አመታት በጦርነት አፈር ድሜ ከምትበላው ከሶርያ እንኳ እንድትበልጥ ምክንያት የሆነው፣ የአንድ አገር ዜጎችን በማያቋርጥ የእለትተእለት ሽኩቻ ውስጥ የዘፈቀን፣ ህይወቱን በእኛ ልዩነት ላይ የመሰረተውና የጋራ የኖሩ ኢትዮጵያዊ እሴቶቻችንን ይበልጥ እንዳናበለጽግ ገደል ሆኖ የነጣጠለን ይኸው ህገመንግስትና አስተዳደራዊ መዋቅር ነው፡፡ እመሀላችን ሆኖ ግጭት የሚያቀጣጥለው፣ ልዩነት የሚያባብሰው፣ የአገርን ወደፊት የሚያጨልመው፣ አንድነታችንን ቀስ በቀስ በልቶ እዚህ ያደረሰን የታቀፍነው እሳት ይኸው በንግግርዎ ያልጠቀሱት፣ በለውጥ አጀንዳዎም ስፍራ ያልሰጡት የዘር መዋቅርና ህገመንግስት ተብዬ ነው፡፡ ዙርያ ዙርያውን አይሂዱ፡፡ ሸረሪቷ ሳለች እለት እለት ድሩን መጥረግ ምን ይረባል ብለው? ዝሆኑ ችግር ሊድጠን በደረስንበት፣ ስለዚህ ዋና ጭብጥ ሳያነሱ፣ እኛን ዜጎችዎን ስለግብረገብና ሞራል ሲሰብኩን ቢውሉ ምን ይፈይዳል? ያጣነው ስር ተከል መሰረታዊ ለውጥ እንጂ የግለሰቦች በጎ ፈቃድ አይደለም፡፡ ግለሰብ በስልጣኑ ሲባልግ ወይም በስነምግባር ሲጎድፍ በስርአትና በተቋም ያርቁታል፡፡ ስርአትና መዋቅር ሲጎድፍስ? እውነት እውነት እልዎታለሁ፤ ይህንን ግልጽ ችግር የማያምንና ለዚህ መፍትሄ የማይሻ፣ ስለዚህም መከራ ሰነድ “ህገመንግስት”ና ይኸው ስለወለደው የዘር መዋቅር መለወጥ የማይወያይ ጉባኤ ለኢትዮጵያ መዳንን ሊያስገኝ ከቶ አይችልም፡፡ አመሰግናለሁ፡፡ ሰላምዎ ይብዛ፡፡_

ጸሃፊው የርዮት ሜዲያ አዘጋጂ ቴዎድሮስ ጸጋየ ሲሆን ፤ ይህ ጽሁፍ በርዮት ማህበራዊ ሚዲያ ገጽ የተጋራ ነው

https:www.tzta.ca

ነገረ-ሸገር (በመስከረም አበራ)

ንብረት ትሆናለች የሚለውን ነገር ተመርኩዞ ነው፡፡የቦሌ ወጣቶችን ሰበሰብኩ ብሎ ከነማን ጋር ስብሰባ እንደተቀመጠ ግልፅ ነው፡፡ አርከበ እቁባይ ከንቲባ እያለ የአዲስ አበባን መሬት ለማን እንዴት አድርጎ እንዳደለ የሚታወቅ ነው፡፡እንዲህ ባለው ጉባኤ የሚነሳው ነገር ሸገር የኔ ነች የኔ ነች በሚል ጥቅመኝነት እና ዘረኝነት ተባብረው በተጫኑት ዝንባሌ እንጅ አዲስ አበባ ከተማ ራሷን በማስተዳደሯ የምታገኘውን ጥቅም ለማስረገጥ ሊሆን አይችልም፡፡

October 13, 2018 | Feature,ነፃ አስተያየቶች | Posted by: Zehabesha

በኦነግ የሚመሩት የአዲስ አበባ ባለቤትነት ይገባኛል ባይ የፖለቲካ ሃይሎች ባለቤትነትታቸውን ለማስረገጥ የሚያቀርቡት ማስረጃ የሚመዘዘው ከታሪክ እና ከህገ-መንግስቱ አንቀፅ ነው፡፡ እነዚህ ወገኖች ታሪክን የሚጠቅሱት ጥያቄያችንን እውነተኛ ያደርግልናል ብለው ከሚያስቡበት የታሪክ ምዕራፍ ነው፡፡ህገ-መንግስቱንም ቢሆን የሚያነቡት ልባቸውን በሞላው የባለቤትነት መንፈስ ስለሆነ ክርክራቸው ህገ-መንግስቱን ራሱን የሚጣላ ነው፡፡ ታሪክን ከወገቡ ጎምዶ፣ህገ-መንግስታዊ አንቀጾችን “ለራስ ለመቁረስ” በሚመስል መንገድ እየተረዱ መሄዱ ብዙ አዋጭ አይደለም፡፡ታሪክ ከወገቡ ሳይሆን ከስሩ ሲታይ ሸገር ንብረትነቷ የማን መሆን እንዳለበት ከአመት በፊት በሰፊው አስነብቤ ስለነበር ዛሬ ወደዛ ሰፊ ሃተታ አልገባም፡፡በዚህ ፅሁፍ መዳሰስ የፈለግኩት የሸገር ጉዳይ ማወዛገቡ እንዲቀጥል ያደረጉ ምክንያቶችን እና ሌሎች በጥያቄው ዙሪያ ያሉ መገለጥ ያለባቸውን ሃሳቦች ነው፡፡ አዲስ አበባ የኔ ነች የሚለው ኦነግ ይህ ጥያቄው ምክንያታዊ እና ተገቢ ቢሆን ኖሮ ለጥያቄው የማያዳግም መልስ የሚያገኘው በ1983 ከህወሃት ጋር በፍቅር በከነፈበት ዘመን ነበር፡፡ በዛ ዘመን ህወሃት ኦነግን ለማባባል ያልፈነቀለው ድንጋይ እንዳልነበር አቶ መለስ በአንድ ወቅት በሰጡት ቃለምልልስ መግለፃቸውን “World Peace Foundation” የሚባል የጥናት ድርጅት Augest 20,2018 ላይ ባወጣው መጣጥፍ ላይ ተገልጧል፡ ፡ አቶ መለስ በአንደበታቸው ያሉትን ለመግለፅ ያህል እንጅ እንደ ሃገራችን አቆጣጠር በ1980ዎቹ የመጀመሪያ አጋማሽ ላይ ኦነግ የሃገራችንን እጣ ፋንታ ከሚዘውሩ ዋነኛ የፖለቲካ ሃይሎች አንዱ እንደ ነበረ፣ህወሃትም መቀመጫውን እስኪያስተካክል ይለማመጠው እንደነበረ ግልፅ ነው፡፡

መስከረም አበራ ኦነግ እንዲህ ባለው አድራጊ ፈጣሪነት ላይ በተሳተፈበት፣ህወሃትም እጅግ ሲያባብለው በነበረበት ዘመን አጥብቆ የሚፈልጋትን አዲስ አበባን በተመለከተ ማድረግ የቻለው ከአስተዳደራዊ ጉዳዮች ጋር በተገናኘ ኦሮሚያ በአዲስ አበባ ላይ የሚኖራትን ጥቅም በተመለከተ በህገ-መንግስት ላይ ማስፈርን ብቻ ነው፡፡ኦሮሚያ ከአዲስ አበባ ጋር ባለው ጉርብትና ምክንያት በአስተዳደራዊ ጉዳዮች ላይ ልዩ ጥቅም ይኖረዋል ማለት ባለቤት ነው ማለት አይደለም፡፡ ይህ ነገር ሲፃፍ ኦነግ እዛው ቤተ-መንግስቱ አካባቢ ባለሟል ነበር፡፡

ህገመ-ንግስቱ ከላይ ወደታች በህዝብላይ የተጫነ እንጅ በትክክል የኢትዮጵያ ህዝብ ሁሉ የተሳተፈበት ባለመሆኑ ኦነግ ከቅርበቱ የተነሳ “ልዩ ጥቅም” የሚለውን ዛሬ በሚለው “የአዲስ አበባ ባለቤት ኦሮሚያ ነው፤ መኖርግን ለሁሉም የተፈቀደ ነው” በሚለው ማስቀየር ያልሆነለት ለምንድን ነው?ሲባል ይህ አዲስ አበባ የኦሮሚያ ነች ሌላው ህዝብ የሚችለው ዝምብሎ መኖር ነው የሚለው ጥያቄ ለሌላው ሰው ቀርቶ ለወንበሩ ሲል ሁሉን ሸጦ ለማረፍ በማያመነታው ህወሃት ዘንድ እንኳን ተቀባይነት በማጣቱ ነው፡፡ጥያቄው ለምን ተቀባይነት አጣ ለሚለው መልስ ሊሆን የሚችለው ደግሞ ጥቄው ተገቢ ካለመሆኑ ባሻገር ተጨባጭም ስላልሆነ ነው፡፡ “አዲስ አበባ ባለቤትነቷ የኦሮሚያ ሆኖ ሌላው ሰውም ግን መኖር ይችላል” የሚለው ሃሳብ ጭብጥ አልቦ፣ለተፈፃሚነትም አስቸጋሪ፣ከህገመንግስቱም ጋር የማይጣጣም ነው፡፡የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት በሶስቱም የመንግስት ክንፎቹ የሚያስተዳድረው ውስን ግዛት ያለው አካል ነው፡ ፡ ይህ አካል በህገ-መንግስቱ የተሰጠው መብት ኦሮሚያ የሚባለውን ግዛት የማስተዳደር መብት ብቻ ነው እንጅ “በአቅራቢያህ ባለው ግዛት ላይ ሁሉ ጌታ ነህ” አልተባለም፡፡ በዚህ ምክንያት በክልሉ የማይኖሩ ኦሮሞዎች በስፋት የሰፈሩባቸውን ግዛቶች እንኳን ማስተዳደር አይችልምና ነው የኦሮሚያ ዞን የሚባለው የከሚሴ ልዩ ዞን በአማራ ክልል ስር የሚተዳደረው፡፡ በአንፃሩ ኦነግ የኦሮሚያ ንብረት ነች የሚላት ሸገር በግዛቷ የሰፈሩ አንድ ወጥ ቋንቋ የማይናገሩ ህዝቦች ራሳቸውን በሚመስል፣ስብጥርነታቸውን በሚወክል መንገድ ያቋቋሙት የራሳቸው መስተዳደር አላቸው፡ ፡ እንዴት/በምን የሚገለፅ ባለቤትነት? እንዲህ ባለ ነባራዊ ፖለቲካዊ ቅርፅ ኦነግ እና ሌሎች የኦሮሞ ብሄረኞች የሚሉት ኦሮሚያ የአዲስ አበባ ባለቤት መሆኗ የሚገለጠው እንዴት ነው?ባለቤትነት ከሚገለፅበት ነገር አንዱ ማስተዳደር ነው፡፡አዲስ አበባ የኦሮሚያ ንብረት ሆኖ ሌላው ዝም ብሎ ይኑር ከተባለ አዲስ አበባ ፓርላማዋ ፈርሶ፣መስተዳድሯ ታጥፎ በጨፌ ኦሮሚያ ስር ትተዳደራለች ማለት ነው፡፡ይህ ደግሞ በህገ-መንግስቱ ከተቀመጠው ጋር ይጋጫል፡፡ ህገመንግስቱ አዲስ አበባ ራሷን እንደምታስተዳድር ቁልጭ አድርጎ አስቀምጧል፡፡ታዲያ የኦሮሚያን የአዲስ አበባ ባለቤትነት ማጣቀሻው የህግ ማዕቀፍ ከወዴት ነው?ሃገሩ የሕግ ሃገር ቢሆን ኖሮ ለኦሮሚያም ለራሷ ለአዲስ አበባም ለራሷ እንዴት እንደሚተዳደሩ ያስቀመጠን ህገ-መንግስታዊ ድንጋጌ ጥሶ አዲስ አበባ የኔ ነች ማለት በህግ የሚያስጠይቅ ነገር ነበር፡፡ ወይስ በአስተዳደራዊ፣ፖለቲካዊ እና ህጋዊ ማዕቀፍ የማይገለፅ በስነ-ልቦና ብቻ የኔ ነው ለማለት የሚያስችል የባለቤትነት ፅንሰ-ሃሳብ አለ? የህግ ማህበረሰብ የምንሆንበት ጊዜ ገና ስለሆነ የህጋዊነቱን ነገር ለጊዜው እናቆየውና አምስቱ የኦሮሞ ፓርቲዎች ስሜታቸው እንዳቀበላቸው ያሉትን ተቀብለን ብንሄድ አዲስ አበባ የኦሮሚያ ሆና ሌላውም ሰው ግን መኖር ይችላል የሚለው ነገር ተግባራዊነቱ እንዴት እንደሚሆን ተናጋሪዎቹ ራሳቸው አውቀውት በተጨባጭ አመክንዮ ለሚያስብ ሌላ ዜጋ የሚያስረዱት ነገር አይመስለኝም፡፡

TZTA OCTOBER 2018

የራሱ መስተዳድር ያለው ህዝብ ሌላ ባለቤት እንዳለበት እያሰበ የሚኖረው እንዴት ነው? በተባለው መሰረት ቦረና የሚኖር አንድ አርሶ አደር ቦሌ ተወልዶ ካደገ የአዲስ አበባ ነዋሪ ይልቅ የአዲስ አበባ ባለቤት ነው ማለት ነው፡፡የቦሌው ነዋሪ የአዲስ አበባ ባለቤት ለሆነው የቦረና ወይ የባሌ ኦሮሞ ስለባለቤትነቱ የሚሰዋለት ነገር ምንድን ነው? ምናልባት የቦረናው አርሶ አደር ቦሌ መኖር ያማረው ቀን ቦሌን ለቆ መድረሻውን መፈለግ ወይስ እርሱ ያልመረጠው ከባሌ የመጣ ኦሮሞ አስተዳዳሪህ ነው ሲባል ዝም ብሎ መቀበል?ይህን ነገር ራስን በራስ ከማስተዳደር ዲሞክራሲያዊ መብት ጋር እንዴት ማጣጣም ይቻላል? በመንግስት ደረጃ ስናየው የነገሩ ጭብጥ አልቦነት ይብሳል፡፡ኦሮሚያ የአዲስ አበባ ባለቤት ከሆነች አዲስ አበባ መስተዳድር ህልውና ምን ይሰራል?ወይስ የአዲስ አበባ መስተዳድርም አዲስ አበባ ላይ መኖር ይችላል የአዲስ አበባ ባለቤት ግን ጬፌ ኦሮሚያ ነው ሊባል ነው?ይሄ ራሱ ትርጉሙ ምንድን ነው? ጨፌ ኦሮሚያ በትርፍ ጊዜው የሸገርን ነገር ሊያይ ሊቀመጥ ነው?አዲስ አበባ ሰው ሳይጠፋ ህግ ተጠረማምሶ ከንቲባ ከአጎራባች ሚጢጢ ከተማ መምጣቱ የዚህ ምልክት ይሆን? ይሄ የአዲስ አበባ ህዝብ ራሱን በራሱ እንዳያስተዳድር የሚያደርግ ትልቅ የመብት ጥሰት ነው፡፡ በእሳት ላይ ቤንዚን ላለመጨመር ተብሎ ዝም ስለተባለ ትክክል ነው ማለት አይደለም፡፡ መሰረታዊው ችግር ከስሜት ወጥተን ነባራዊ ሃቆችን ያገናዘበ ነገር ስናነሳ በሃገራችን ህገ-መንግስት ድንጋጌ መሰረት ተመሳሳይ ቋንቋ የሚናገሩ ሰዎች በአንድ ክልል ውስጥ ያድራሉ፤ ኦሮሚያ ክልልም ኦሮምኛ የሚናገሩ ህዝቦችን በአንድ ሸክፎ ያስተዳድራል፡፡ሸገር ደግሞ አንድ ቋንቋ አትናገርምና በቋንቋ በተከለለ ክልል ውስጥ መከለል አልቻለችም፡፡በመሆኑም ኦሮሚያ ቢያጎራብታትም፣ ቢከባትም፣ ቢዞራትም ኦሮሚያ በሚለው ክልል ውስጥ ልትካለል አልቻልችም፤አትችልምም፡፡ህገ-መንግስቱ ያስቀመጠውም ይህንኑ ነው፡፡ አዲስ አበባ ከህገ-መንግስታዊም ሆነ ከነባራዊ ተጨባጭ ፖለቲካዊ ሃቆች ባፈነገጠ ሁኔታ ራሷን እንዳታስተዳድር ጭራሽ የእንቶኔ ነች የእከሌ ነች ወደሚለው ንጥቂያ የገባችው ለምንድን ነው ብሎ መጠየቅ ወሳኝ ነገር ነው፡፡ሸገርን ለንትርክ ምን ዳረጋት? ሲባል የነገሩ ስር መሰረት የውክልና አልቦነት ችግር ነው፡፡ 1. በገዥው ፓርቲ ውስጥ ውክልና አልቦነት በኢትዮጵያ ነባራዊ ፖለቲካ ፓርቲ መንግስትን ይመራል፡፡ ይህ ማለት ኢህአዴግ መንግስትን ይመራል ማለት ነው፡፡ ኢህአዴግ ደግሞ የአራት ድርጅቶች ጥምረት ነው፡፡ እነዚህ ፓርቲዎች በየሁለት አመቱ አንዴ፣እንዳስፈላጊነቱ በሚደረግ የፓርቲው ስራ አስፈፃሚ አባላት ስብሰባ በሚወስኑት ውሳኔ ሃገር ይመራል፡፡እነዚህን አራት ፓርቲዎች የሚወክሉ አባላት ጎሳቸውን ወክለው ነው ውሳኔውን የሚያሳልፉት፡፡ጎሳ አልቦዋ ሸገር በዚህ ውስጥ ውክልና የላትም፡፡ ይህ ማለት ግን የሸገር ጉዳይ በኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚ ስብሰባ አይነሳም ማለት አይደለም፡፡ ሲነሳ የሚነሳው ግን ኦሮሚያን፣አማራን ወይም ደቡብን አለያም ትግራይ ክልልን ወክለው በመጡ፣በዋናነት ሸገር ለእናት ክልላቸው መጠቀሚያነት እንዴት እንደምትመቻች በሚያሰሉ ሰዎች እንጅ የሸገርን ጉዳይ ለራሷጥቅም እና እድገት ሲሉ በሚያነሱ ሰዎች አይደለም፡፡ ታከለ ዑማ በኢህአዴግ ስራ አስፈፃሚነት ወንበር ቁጭ ብሎ ስለሸገር ሲያወራ ሸገር እንዴት የኦሮሚያ

9

2. ህገ-መንግስታዊ ክፍተት የኢትዮጵያን ህዝቦች በጎሳቸው መትሮ ክልል ያደለው የኢትዮጵያ ህገ-መንግስት ሸገርን ራሷን ታስተዳድራለች ቢልም ተጠሪነቷ ለፌደራል መንግስት እንደሆነ በመደንገግ ከሞላ ጎደል ለፌደራሉ መንግስት ክርን አመቻችቶ ትቷታል፡፡ በምርጫ 1997 ማግስት አቶ መለስ የገቢ ምንጮቿን ሁሉ በአንድ ጀንበር በፌደራሉ ክልል ስር አዙረው ያሸነፋቸውን ፓርቲ ቅንጅትን ከተማዋን ለመረከብም ለመተውም እንዳይወስን ግራ ያጋቡት ይህንኑ ህገ-መንግስታዊ መብታቸውን ተጠቅመው ነበር፡፡ሰውየው ከዚህ አለፍ ብለው በቅንጅት ስም የተመረጡ የከተማዋን አስተዳዳሪዎች እንደ ቁም እስረኛ እንዲቆጣጠሩ የሚያስችል መመሪያ ሁሉ ሊያወጡ እንደ ከጀላቸው ኤርሚያስ ለገሰ “ባለቤትአልባ ከተማ” ባለው መፅሃፉ አስቀምጦታል፡፡ የክልሎችን በጄት በሚወስነው የፌደሬሽን ምክርቤት ውስጥ ሸገር ህገ-መንግስታዊ ውክልና የላትም፡፡በዚሁ ምክርቤት ባለመወከሏ ከአጎራባች ክልሎች ጋር የሚኖራትን ውዝግብ በህገመንግስታዊ ማእቀፍ ለመፍታት ድምጿን ማሰማት አትችልም፡፡በአንፃሩ ለኔ ትገባለች የሚለው ኦሮሚያ ክልል በፌደሬሽን ምክርቤት ውስጥ ሰፋ ያለ ወንበር አለው፡፡ አንዳንዴ በፌደሬሽን ምክርቤት የተወከሉትስ ምን ተጠቀሙ የሚል ሃሳብ እሰማለሁ፡፡ይሄ የሚያስኬድ አይመስለኝም፡፡ ለውጥ ኖረም አልኖረም ካልተወከለ አካል ይልቅ የተወከለ አካል ድምፁን ማሰማት ይችላል፡፡የወልቃይትን ጉዳይ የሚከታተሉ ቡድኖች አማራ ክልል ከትግራይ ክልል ጋር ያለውን ጉዳይ አስመልክቶ አቤቱታቸውን ያሰሙት ውክልናው ስላለ ነው፡፡አቤቱታን ሰምቶ በተገቢው መንገድ የመመለስ አለመመለስ ነገር የመልካም አስተዳደር እጦት ጉዳይ ሆኖ ሳለ ከነአካቴው አለመወከል ላመጣው ችግር መፅናኛ ሊሆን አይችልም፡፡ ሌላው ህገ-መንግስታዊ ክፍተት ሃገሪቱ የብሄር ብሄርሰቦች ናት የሚለው ነው፡፡ ሃገሪቱን ለብሄር ብሄረሰቦች የሰጠው ህገ-መንግስት የአዲስ አበባን ህዝብ “ነዋሪ” ይለዋል፡፡ለብሄር ብሄረሰቦች በባለቤትነትን የተሰጠችው ሃገር ከዚህ የተለየ ማንነት ያላቸው ግን ደግሞ ኢትዮጵያ ሃገራቸው የሆነች ሰዎች(ከሁለት ብሄር የተወለዱ፣ራሳቸውን በብሄር የማይገልፁ…) የሃገራቸው ባለቤት የሚሆኑበትን መንገድ ጥርት ባለ መንገድ መግለጽ ነበረበት፡፡ይህ ክፍተት ነው ለአዲስ አበባ ትልቅ ፈተና የደቀነው፡፡ ወደ መፍትሄው ስንመጣ እነዚህን እና ሌሎችን ክፍተቶችን ባገናዘበ መልኩ ህገ-መንግስታዊ መሻሻል መደረግ አለበት፡፡ህገ-መንግስቱ እንዲነካ አንፈልግም የሚሉ አካላት ይህን እርምጃ እንዳይደረግ እንቅፋት ሊሆኑ ይችላሉ፡፡አሁን ሃገራችን ካለችበት ነባራዊ ሁኔታ አንፃር እንዲህ ያለ ንትርክ ውስጥ መግባት አስቸጋሪ ስለሚሆን ለአጭር ጊዜ መፍትሄ የሚሆነው አሁን በስራ ላይ ያለውን ህገ-መንግስት አክብሮ መንቀሳቀሱ ነው፡፡ አሁን ያለው ህገመንግስት ደግሞ አዲስ አበባ በጥብቅ የፌደራል ቁጥጥር ውስጥ እንዳለች ቢደነግግም ከተማዋን ለማንኛውም ክልላዊ መንግስት በንብረትነት አልሰጠም፡፡ስለዚህ ከከተማዋ መጠሪያ ጀምሮ ህገመንግስቱ ካስቀመጠው ውጭ የባለቤትነት ጥያቄ ማንሳት ይባስ ብሎም ይህንኑ መግለጫ አድርጎ ማንበብ ኢ-ህገመንግስታዊ ህነው፡ ፡ህገ-መንግስቱ መቀየር የለበትም የሚል አካል እሱው ራሱ ህገ-መንግስታዊ ድጋፍ ሌለው ሁኔታ ስሜትን ብቻ ተመርኩዞ ያዩትን ሁሉ የኔነው ማለት ትርፉ ትዝብት ላይ መውደቅ ብቻ ነው፡፡ ለአስተያየት meskiduye99@gmail.com

https:www.tzta.ca

እኛን በነሱ ውስጥ አየሁት

ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይ አሕመድ ለሕዝብ ተወካዮች ንግግር ባደረጉ ጊዜ ነፃነት ዘለቀ “ከሰው መርጦ ለሹመት፣ ከእንጨት መርጦ ለታቦት” ይባላል። ይሁንና እንዳለመታደል ሆኖ በኔ ዕድሜ ይህ አባባል እውን ሲሆን ማየት አልቻልኩም። ከአሁን በኋላ ግን ተስፋ ያለኝ ይመስለኛል። ዕድሜ ለዕንባ አባሹ አንድዬ! ወያኔ ከየሥርቻው ለቃቅሞ አራት ኪሎ ፓርላማ ያስገባቸውን ዜጎች ለመጀመሪያ ጊዜ ትኩር ብዬ ያየኋቸው ገና ትናንት ነበር - ሰኔ 11 ቀን 2010 ዓ.ም። ቁም ነገር አገኛለሁ ብዬ ኢቲቪን መቼም ቢሆን አልመለከትም። ውሸትና ግነት በልቦለድ ዓለም እንጂ በእውነተኛው ሕይወት እንዲህ እንደኢቲቪ በዝቶ ሲገኝ ያስጠላልና በኢቲቪ ቱሪናፋ አንጎሌን ማዞር አልፈልግም ብዬ ትቸው ነበር። ትናንት ግን አንድ ጓደኛየ ስልክ ደውሎ የዶ/ር ዐቢይን የፓርላማ ንግግር እንዳዳምጥ ጎተጎተኝ። እያየሁት የነበረውን የእንግሊዝንና የቱኒዝያን የዓለም እግር ኳስ ጨዋታ ትቼ ወዲያው ወደ ኢቲቪ ዞርሁ። የሚገርመው ነገር ቲቪውን ስከፍት እየተነገረ የነበረው ጓደኛየ የነገረኝ የአንዲት ወያኔ የፓርላማ አባል ጥያቄና የጠ/ሚኒስትሩ መልስ ነበር። ከዚያን በፊት የነበረው አምልጦኛል። ከዚያ በኋላ የነበረውን ግን ተከታትየዋለሁ። በጣም አስደሳች ነበር። በማግሥቱም ደገምኩት - እንደሚወዱት ሙዚቃ እየተደጋገመ ቢደመጥ የማይሰለች ገለጻና ማብራሪያ ነው፤ መሪ ማለት እንደዚህ ነው። የፓርላማ አባላቱን ለቅጽበት ቃኘኋቸው። እኛን የሚወክሉ እንደመሆናቸው በነሱ ውስጥ እኛን አየሁ። እስከዚህን ድረስ መጎሰቆላችንን አላውቅም ነበር። በአእምሮየ የመጣልኝ ነገር ቢኖር ውድቀታችን ሊሸፈን ወይ ሊስተባበል የማይችል ከፍተኛ ደረጃ መድረሱ ነው። የፓርላማ አባላቱ ወያኔ ኢትዮጵያን የመዝረፍና የማፈራረስ ሤራውን ለማሳካት እንዲያመቸው ብሎ ከትምህርትም ከዕውቀትም ከግንዛቤም ከምንም ከምንም የፀዱ ማይማንን መርጦ የጎለታቸው ናቸው። ዋነኛ ሥራቸውም እንደሚታወቀው ማጨብጨብ ነው። ነቃ ያሉት ደግሞ ከነገሩ ጦም እደሩ ብለው በጦፈ የጭብጭባ ወቅት ሳይቀር ዕንቅልፋቸውን የሚደቁ ናቸው። የአውሮፓንና የአሜሪካንን ፓርላማ የሚያውቅ ሰው በነዚህ የፓርላማ ተብዬ አባላት ምን ያህል እንደሚያፍር ግልጽ ነው። እኔ እጅግ አፍራለሁ፤ በወያኔ መናቄም እየታየኝ እነሱን ባሰብኩ ቁጥር እሳቀቃለሁ። ከሰው መርጦ ለሹመት ዛሬ የለም። ከእንጨት መርጦ ለታቦትም ዛሬ የለም። ፖለቲካውም ሃይማኖቱም በማይረቡ ወሮበላ ሰዎች ተጠልፎ እንዳይሆን ሆኗል። ቀን የሰጠው ቅል ድንጋይ ይሰብራልና የመንደር አውደልዳይ የፓርላማ አባል ይሆናል። ባዶ ጭንቅላት የያዘች የሠፈር ተርቲበኛ የፓርላማ አባል ትሆናለች። ወይራና ዝግባ ተንቀው እምባጮና ብሣና ታቦት ሆነዋል። ምሥጢረ መለኮት በአልባሌ ሰዎች ይዋረዳል። በዘሟቾችና ንስሃን በማያውቁ ኃጢኣተኞች ሥጋ ወደሙ ይፈተታል። ዘመነ ግርምቢጥ። በዚህ መሀል ሀገርና ሕዝብ ለባዕድ አምልኮና ለአጋንንታዊ ኃይል ይጋለጣል። ሀገራችንን ዲያብሎስ የሚጋልባትና ወያኔያዊ የጭራቅ ሠራዊት የሚጨፍርባት እንግዲህ በዚህ ሂደት ነው። ከጠፋንበት ሊታደገን ፈጣሪ ፊቱን ካልመለሰልን አካሄዳችን እጅግ አደገኛ ነው። አሁን አሁን የፈጣሪ ፊት ወደኛ የዞረ ይመስለኛል። እውነት ያድርግልን። ቅዠት አይሁንብን። የምናየውና የምንሰማው ከምር ይሁን። “እንዲህ ነበርን” ለማለት ያብቃን። ስቃያችን ታሪክ ይሁን። የፓርላማ አባላትን በ“ሦስተኛው ዐይኔ”ና በ“ስድስተኛው” የስሜት ሕዋሤ አነበብኳቸው።

TZTA OCTOBER 2018

10

ለነገሩ ማንም ቢያነባቸው እንደኔው ይረዳቸዋል። ኢትዮጵያውያን ብቻ ሳንሆን ሌሎችም ቢመለከቷቸው ማንነታቸውን በቀላሉ ይረዷቸዋል - ከአዳራሹ የሚያንስ ዋጋ እንዳላቸውም ማንም ይገነዘባል። ግዑዝና ግዑዝን ማመሳሰል ደግሞ ስህተት አይደለም። መብላትና መጠጣት ብቻውን ሰው አያደርግምና። የሰውነት አቋማቸው ራሱ ስለማንነታቸው ብዙ ያሳብቃል። አለባበሳቸውና ትክለ ሰውነታቸውም እንዲሁ ብዙ ይናገራል። ከአእምሯቸው በላይ በሆነባቸው አዲሱ ጠ/ሚኒስትር አነጋገርና ገለፃ ሳቢያ ጦጣ ሆነው ሲቁለጨለጩ ማየት አንጀትን ይበላል። የዐቢይን ንግግር ስለመረዳታቸው እርግጠኛ መሆንም አይቻልም። መቁለጭለጭ ብቻ። የለመዱት ተጽፎ የተሰጣቸውን ማነብነብ በመሆኑ ይህ አዲሱ የዐቢይ አካሄድ ሊገባቸው የቻለ አይመስልም። በወረቀት ተጽፎ የሚሰጣቸውን ጥያቄ መጠየቅ የለመዱት “የፓርላማ አባላት” አሁን የፈለጉትን መጠየቅ እንደሚችሉ ሲነገራቸው ግራ ገባቸው አልለመዱትምና። እናም ማይክራፎን ተቀብለው “በወረቀት የጻፍኩትን ነው የምጠይቀው” ማለት ጀመሩ - ያሳፍራል። ጥያቄ እንዲሁ ይጠየቃል እንጂ እንዴት ከአዳራሽ ውጭ ተጽፎ ይመጣል? ተጽፎ ይምጣ - ግዴለም። ሲጠይቁ መንተባተብን ምን አመጣው? የገዛ ጽሑፍን ማንበብ አለመቻልን የመሰለ የድንቁርና መገለጫ ደግሞ የለም። እነዚህ ናቸው እኛን በፓርላማ ውስጥ የወከሉን። እነዚህ ናቸው ህግ አውጭዎቻችን፤ እነዚህ ናቸው “በሕዝብ የተመረጡ” መሪዎቻችን። ወያኔ የተባለ ጉድ የሠራልን ሥራ እስከ ዓለም ፍጻሜ የሚዘነጋ አይደለም። የሚያሳዝነኝ ዐቢይ ነው። ከነዚህን መሰል ጦጣና ዝንጀሮዎች ጋር ምን ተመካክሮ እንዴት ሥራ ላይ ሊያውል እንደሚችል አስቡት። ለቤተ ሙከራ ሠርቶ ማሳያ የተሰባሰቡ ፈቃደኛ ሰዎች ይመስላሉ እንጂ በጭራሽ የፓርላማ አባላት አይመስሉም። ቢኖሩ ባይኖሩ የማያጎድሉ ወያኔ የጠፈጠፋቸው Guinean pigs ናቸው ቢባል አሳምሮ ያስኬዳል። በአገላለጼ ክረት አዝናለሁ። ከተጎዳ ሥነ ልቦና የሚወጣ ቃል እንደሚያም ግልጽ ነውና ይቅርታ እጠይቃለሁ። … ዶ/ር ዐቢይን እግዚአብሔር በጭንቅ ቀናችን የሰጠን የክፉ ቀን ልጃችን ነው። ይህን የክፉ ቀን ልጃችንን አለመደገፍ ማለት ነባሩን የሕወሓት ዘረኛ አገዛዝ የሙጥኝ ብሎ ወያኔን “አትሂድብኝ” እንደማለት ነው። ምክንያቱ ምንም ይሁን ምን ይህን ሰው ወፌ ቆመች ለማለት አለመፈለግ ልዩ ተልእኮ ያነገበ የሀገር ፀርነት ነው። የዛሬው ፓርላማችን ወደፊት ጥርሳችንን ተነቅሰን እንስቅበት ዘንድ በሁሉም የቴክኖሎጂ ውጤቶች ተቀርጾ የሚቀመጥ የጅላንፎዎች ስብስብ መሆኑ እንዳለ ሆኖ ቀጣዩ ፓርላማ ግን በምዕራቡ ዓለም እንደምናየው ዓይነት በተማሩና በበቁ ሰዎች በሁሉም ረገድ ከተራው መንጋ በተሻለ ሁኔታ ላይ በመገኘታቸው ምክንያት በሕዝብ በሚመረጡና በሚከበሩ ዜጎች የተሞላ እንደሚሆን ተስፋዬ ብርቱ ነው። ስለዐቢይ እግዚአብሔር በእጅጉ የተመሰገነ ይሁን። ኢትዮጵያ እንደገና ትልቅ ስትሆን ይታየኛል። የሚዲያ አካላት አፍራሽ ነገሮችን ከማቅረብ ቢጠነቀቁ፣ ጸሐፊዎችም ገምቢና አስታራቂ በሆኑ ነገሮች ላይ ቢያተኩሩ፣ ተስፋ በመቁረጥ ራሳቸውን ደብቀው የሚኖሩ የልዩ ልዩ ሙያ ባለቤቶችም ከየተደበቁበት ጉድጓድ እየወጡ የየበኩላቸውን አስተዋፅዖ ቢያደርጉ፣ በራሳቸው ዓለም የሚኖሩ ተጋሩ ወደኅሊናቸው ተመልሰው መሬት ላይ ካለው ተጨባጭ እውነት ጋር ቢስማሙ … ጠ/ሚ ዶ/ር ዐቢይን በሚገባ ማገዝ ይቻላል። ጋን በጠጠር ይደገፋልና ከእንግዲህ “ምን አገባኝ”ን መተው አለብን።

https:www.tzta.ca

የአዲስ አበባ ወጣቶችን በጅምላ ያሳፈሱ ስውር የፖሊስ አመራሮች፣ከጀርባ የሚገፉ ፅንፈኛ ጎሰኞች ተለይተው ለፍርድ ይቅረቡ! (ጉዳያችን)

ጉዳያችን/ Gudayachn ጥቅምት 6/2011 ዓም (ኦክቶበር 16/2018 ዓም) ማን ነህ? ከየት መጣህ? የማያውቀው የአዲስ አበባ ወጣት አዲስ አበባን በጎጥ መስፈርት መለካትን ተቃወመ።ተቃውሞው መደረጉ በጎጥ ስም በሚስጥር የተደራጁ እና በፖሊስ መዋቅር ውስጥ የተሰገሰጉ እና ከባህር ማዶ የመጡ የመንግስት ሆቴል ተቀላቢዎችን አደናገጠ። ወጣቶቹን ከይቅርታ ጋር ፍቱልን! ያሰሩት የጎሳ አድናቂዎች ለፍርድ ይቅረቡ! የዶ/ር ዓብይ መንግስትም በፍጥነት በፖሊስ ውስጥ የተሰገሰጉ ፀረ ኢትዮጵያ አላማ የሚያራምዱ ''የጭቃ ውስጥ እሾሆችን'' መንጥሮ ማውጣት አለበት:: በቅርቡ በቡራዩ እራሳቸውን የቄሮ እንቅስቃሴ እና የኦነግ ደጋፊ መሆናቸውን የሚናገሩ ወጣቶች የቡራዩ ዙርያ ነዋሪዎችን በስለት ጨምሮ በርካቶች በምሽት ተጠቅተዋል።ከአስር ሺህ በላይ የሚሆኑ ነዋሪዎች ተፈናቅለዋል (የተፈናቀሉት ከከፍተኛ የስነ ልቦና ችግር ጋር መመለሳቸው ተነግሯል)።ይህ ድርጊት ኢትዮጵያውያንን ከሀገር ውስጥ እስከ ውጭ ድረስ ልብ የነካ ሃዘን አሳድሯል።ይህንን ድርጊት የፈፀሙት እነማን እንደሆኑ በቡድንም ሆነ በድርጅት ወይንም በግለሰብ ደረጃ የምርመራው ውጤት እስካሁን አልተገለጠም።ለምን? ከስድስት መቶ በላይ በቡራዩ ዙርያ ጥቃት የፈፀሙ እና የተሳተፉ ታስረዋል የሚል ዘገባ ፖሊስ ሰጥቷል።ሆኖም ምርመራው የድርጊቱን ፈፃሚዎች ማንነት አልተገለጠም።ይህ በእንዲህ እያለ ነው የአዲስ አበባ ወጣቶች ፍትህ ለአዲስ አበባ በሚል

በመስቀል አደባባይ ሰልፍ የወጡት።

ሕግ ሊያስተምሩን ሲዳዳቸው ተስተውሏል። ይህ ብቻ አይደለም።የቡራዩ ግጭት ፈፃሚዎች ለፍርድ ይቅረቡ።የሚል ጥያቄ እንደሚነሳ የፈሩት የጎጥ አራማጆች ወጣቶቹን ወደ ጦላይ ማሰልጠኛ ወስደው አጎሯቸው።አንድ ሰው በፖሊስ ከተያዘ ፍርድ ቤት ቀርቦ ወንጀሉ ሊነገረው ይገባል።በአዲስ አበባ ወጣቶች ላይ የተፈፀመው ግን ታፍሰው ስልጠና መስጠትም ሆነ እንዲያርም መብት ባልተሰጠው ፖሊስ በእራሱ መብት ጦላይ አጉሮ ከቤተሰብ ነጥሎ እያሰቃየ መሆኑ ነው የከፋው ወንጀል።

መቅረብ አለባቸው።ለተግባራዊነቱም ሁሉም ኢትዮጵያዊ በአንድነት መቆም አለበት።የዶ/ር ዓብይ መንግስትም በፍጥነት በፖሊስ ውስጥ የተሰገሰጉ ፀረ ኢትዮጵያ አላማ የሚያራምዱ ‘’የጭቃ ውስጥ እሾሆችን’’ መንጥሮ ማውጣት አለበት።ከእዚህ በተጨማሪ ለሃያ ሰባት ዓመታት የአዲስ አበባ ሕዝብ የተነፈገውን የአዲስ አበባ ፖሊስ ቢሮ ለከተማው መስተዳደር የመመልስ መልካም ጅምር ተፋጥኖ ሕዝብ የራሱን ፀጥታ ፎቶ =የአዲስ አበባ ወጣት ከአዲስ አበባ ውጭ ለመጡ በራሱ እንዲጠብቅ መደረግ አለበት።አዲስ የኦነግ ደጋፊዎች ምግብ በነፃ ሲያድል አበባ ሞግዚት ሰልችቷታል።ከእዚህ በፊት በአዲስ አበባ የቡራዩን ጥቃት ተከትሎ የነበረ የአዲስ አበባ ዝምታ በጎሳ ለሚራኮት በተደረገው ተቃውሞ ሰልፍ ላይ ጎሳ ይህ ሁሉ ሲሆን በየትኛውም የሕግ አግባብ ግጭት ላለመወገን እንጂ በኢትዮጵያዊነት የለሹ የአዲስ አበባ ነዋሪ፣ማን ነህ? ከየት ድርጊቱ ህገ ወጥ መሆኑን የሚያውቀው መንፈስ ማንም ጋር የሌለ አንድነት እና መጣህ? የማያውቀው የአዲስ አበባ ወጣት የአቃቢ ሕግም ሆነ የጠቅላይ ሚኒስትሩ ቢሮ ተጋድሎ አዲስ አበቤ ውስጥ ከልዩ ፈጠራ ጋር አዲስ አበባን በጎጥ መስፈርት መለካትን አንዳች እርምጃ አለመውሰዳቸው ከፍተኛ ቁጣ እንዳለ አለመዘንጋት ጥሩ ነው። አሁንም ጊዜው ተቃወመ።ተቃውሞው መደረጉ በጎጥ ስም በአዲስ አበባ ብቻ ሳይሆን በሌሎች ከተሞችም አልረፈደም።ወጣቶቹን ከይቅርታ ጋር ፍቱልን! በሚስጥር የተደራጁ እና በፖሊስ መዋቅር ውስጥ ቀስቅሷል።አሁን ወጣቶቹን መፍታት ያሰሩት የጎሳ አድናቂዎች ለፍርድ ይቅረቡ! ዶ/ር የተሰገሰጉ እና ከባህር ማዶ የመጡ የመንግስት ብቻ አይደለም።ይህንን በህገወጥ መንገድ ዓብይ ይህንን ያደርጋሉ ብለን እናምናለን። ሆቴል ተቀላቢዎችን አደናገጠ።በመሆኑም ወጣቶቹን በማጎር ተግባር ላይ የተሳተፉ ሰልፉ ከተጠናቀቀ በኃላ የአዲስ አበባን ወጣት በሙሉ ምርመራ ተደርጎባቸው ለፍርድ ድምፃዊ አለማየሁ እሸቴ ”አዲስ አበባ ቤቴ” ማፈስ ተያያዙት።አፈሳው የተከናወነው ሰልፉ ካበቀ ሰዓታት በኃላ በምሽት ሲሆን ቀጣይ አፈሳው ሰልፉ ካበቃ ከቀናት በኃላ ሁሉ ነበር። እስካሁን ፖሊስ ባመነው መሰረት ከአንድ ሺህ ሁለት መቶ በላይ ወጣቶች መታፈሳቸው የተሰማ ሲሆን የፈድራል ፖሊስ እና የአዲስ አበባ ፖሊስ የሰጠው መግለጫ እርስ በርሱ የሚጋጭ ነው።አንድ ጊዜ ከሽሻ ቤት ያፈሱ መሆናቸውን ሲናገሩ፣በሌላ በኩል ደግሞ ስልጠና ለመስጠት ነው የሚል መግለጫ በመስጠት የሚሉት የጠፋቸው ስውር የጎሳ ፖለቲካ አራማጅ የሕግ አስከባሪዎች የሌለ

ጉዳያችን GUDAYACHN

“የተወልደ ክለብ”፡ በኢትዮጵያ አየር መንገድ ውስጥ የተዘረጋው የጭቆና ሰንሰለት!

October 14, 2018 በኢትዮጵያ አየር መንገድ ውስጥ በማንነት ላይ የተመሰረተ በደልና ጭቆና የሚፈፀመው በቀጥታ አይደለም። በእርግጥ የዘረኝነቱ ቁንጮ የመስሪያ ቤቱ ዋና ስራ አስኪያጅ አቶ ተወልደ ገብረማሪያም ነው። ነገር ግን አቶ ተወልደ በሰራተኞች ላይ በደልና ጭቆና እንዲፈፀም በቀጥታ ትዕዛዝ አይሰጥም። ከዚያ ይልቅ ይህን ተግባር የሚፈፅም የአቶ ተወልደ ክለብ (Tewolde’s Club) አለ። የዚህ ክለብ አባላት የተለያየ ብሔር ተወላጆች ናቸው። አንድ የሚያደርጋቸው ነገር ለአቶ ተወልደ ፍፁም አገልጋይና አጎብዳጅ መሆናቸው ነው። እሱ አድርጉ ያላቸውን ማንኛውም ነገር ያለ ማወላዳት ያደርጋሉ። ሕግና ደንብ የሚፃረርን ማንኛውም ተግባር ለምንና እንዴት ሳይሉ ይፈፅማሉ።

የተወልደ ክለብ አባላት በታማኝነትና አጎብዳጅነት ለሚሰጡት አገልግሎት የተወሰኑት በመስሪያ ቤቱ ውስጥ ከሚፈፀመው ሙስና እና ዘረፋ ይቋደሳሉ፣ የተቀሩት ደግሞ የማይገባቸውን ስልጣንና ኃላፊነት ያገኛሉ። እነዚህ የጥቅምና ስልጣን ሱሰኞች በአቶ ተወልደ ወይም በክለቡ አባላት ላይ የሚሰነዘር ማንኛውም ዓይነት ጥቃትን በጋራ ይከላከላሉ። ምክንያቱም አቶ ተወልደ ከተነካ ወይም ክለቡ ከፈረሰ በመስሪያ ቤቱ ውስጥ ያላቸው ህልውና ያከትማል። ስለዚህ ማንኛውንም ዓይነት ወንጀል በጋራ ይፈጽማሉ፣ ጥቃትም ሲመጣ በጋራ ይከላከላሉ። እዚህ ጋር ረዳት አብራሪ ዮሃንስ ተስፋየ በማንነቱ ላይ የተፈፀመበትን በደልን አስመልክቶ አንድ የተወልደ ክለብ አባል የሆኑ ሥራ አስኪያጅ የሰጡትን ምላሽ እንደ ማሳያ መጥቀስ ይቻላል። ረዳት አብራሪ ዮሃንስ ተስፋየ ደረሰብኝ ያለውን በደል አስመልክቶ የሚሰጡት አስተያየቶች የተወልደ ክለብ አባላት በሚፈልጉት መንገድ ሲሆን የችግሩን ትክክለኛ ገፅታ በግልፅ አያሳይም። አንድ ሊሰመርበት የሚገባው ነገር የተወልደ ክለብ አንድን ሰራተኛ በማንነቱ ሊበድለውና ሊጨቁነው ይችላል። ነገር ግን በአማራነቱ ወይም በኦሮሞነቱ ምክንያት ከሥራው አያሰናብትም።

አቶ አቶ ተወልደ ገብረማሪያም፣ የኢትዮጵያ አየር መንገድ ዋና ሥራ አስኪያጅ

TZTA OCTOBER 2018

11

ነገሩን ይበልጣ ለማብራራት ያመች ዘንድ አንድ የማከብረው ወዳጄ የነገረኝን ገጠመኝ ልንግራችሁ። ይህ ወዳጄ ያሳደገው ልጅ አየር መንገድ ባወጣው የሥራ ማስታወቂያ ለመቀጠር ይወዳደራል። ወዳጄ ደግሞ አየር መንገድ ውስጥ የሚሰራ ጓደኛው ጋር ይደውልና “እባክህ ይሄ ልጅ

https:www.tzta.ca

ገጽ 14 ይመልከቱ

ከገጽ 11 የዞረ እንዲቀጠር እርዳኝ?” በማለት ልጁ በአድልዎ እንዲቀጠርለት ይጠይቃል። የአየር መንገዱ ሰራተኛ በቅድሚያ የጠየቀው ነገር “ያሳደከው ልጅ ብሔሩ ምንድነው?” የሚል ነው። ወዳጄም “አማራ” እንደሆነ ሲናገር ጓደኛው በፍፁም እንደማይቻል ነገረው። በእርግጥ አየር መንገድ ውስጥ አንድ የአማራ ተወላጅ በአድልዎ ከማስቀጠር አስር የትግራይ ተወላጅን ማስቀጠር ይቀላል። የዚህ መሰረታዊ ምክንያቱ የተወልደ ክለብ ነው። አንድ የትግራይ ተወላጅ በማንኛውም መንገድ ሄዶ ከተወልደ ወይም የትግራይ ተወላጅ ከሆኑ የክለቡ አባላት ጋር ከተነካካ በመስሪያ ቤቱ ይቀጠራል፣ እድገት ያገኛል፣ የማይገባ ጥቅም ያጋብሳል፣ …ወዘተ። ምክንያቱም በአቶ ተወልደ በኩል የመጣን ሰው ማገልገል የተወልደ ክለብ አባላት ድርሻና ኃላፊነት ነው። በሌላ በኩል የአማራ ወይም የኦሮሞ ተወላጅ በአቶ ተወልደ በኩል የመምጣት እድል ስለሌላቸው በዚህ አድሏዊ አሰራር እንደ ትግራይ ተወላጆች ተጠቃሚ አይደሉም። በእርግጥ የአማራ፥ ኦሮሞ ወይም ሌላ ብሔር ተወላጅ በአድሏዊ አሰራር ወይም በማንነቱ ተጠቃሚ መሆን የለበትም። ነገር ግን እንደ አቶ ተወልደ ዓይነት ዘረኛ አመለካከት ያለው ግለሰብ በሚመራው መስሪያ ቤት ውስጥ በማንነት ላይ የተመሰረተ ጥቅም ብቻ ሳይሆን በደልና ጭቆና ይኖራል። ከላይ በተጠቀሰው መልኩ በአድልዎ የተቀጠረ የትግራይ ተወላጅ በመስሪያ ቤቱ የተቀጠረው አስፈላጊው ብቃትና ክህሎት ስላለው ሳይሆን በብሔር ማንነቱ አማካኝነት በፈጠረው ግንኙነት ነው። በመሆኑም በብሔር ማንነቱ ያገኘውን ጥቅምና ተጠቃሚነት በማንኛውም አግባብ ለሌላ ተላልፎ መሰጠት እንደሌለበት ያምናል። ለዚህ ደግሞ፤ አንደኛ፡- ለአቶ ተወልደ ክለብ ፍፁም ታማኝ አገልጋይ ይሆናል፣ ሁለተኛ፡ - ከክለቡ አመራርና አባላት የተለየ አቋምና አመለካከት ያላቸው፣ ከራሱ ከሰራተኛው እስከ አቶ ተወልደ ድረስ ለተዘረጋው ያልተገባ የጥቅም ትስስርና የሙስና ተግባር አደጋ ሊሆኑ የሚችሉ ሰራተኞችን ይከታተላል፥ ይጠቁማል፥ ያስፈራራል፥ ይጨቁናል፥… ወዘተ። የተወልደ ክለብ በዘረጋው አድሏዊ አሰራር ተጠቃሚ የሆነው ሰራተኛ በሂደት የክለቡ መረጃ አቀባይ፣ ተላላኪ፣ አስፈፃሚ፣… ወዘተ እያለ በመጨረሻ የክለቡ አባል ይሆናል። ስለዚህ በኢትዮጵያ አየር መንገድ ሰራተኞች ላይ በደልና ጭቆና የሚፈጽሙት የተወልደ ክለብ አባላትና ደጋፊዎች ናቸው። በዚህ መልኩ የሚፈፀም በደልና ጭቆና ሰለባ የሆኑ በጣም ብዙ ሰራተኞች አሉ። ከእነዚህ ውስጥ አንዱ ረዳት አብራሪ ዮሃንስ ተስፋየ ነው። በእርግጥ እንደ ዩሃንስ ተስፋየ አስከፊ በደልና ጭቆና የደረሰባቸው፣ አሁንም እየደረሰባቸው ያሉ ሰራተኞች በጣም ብዙ ናቸው። ሰሞኑን “አስተዳደራዊ በደልና ጭቆና የተፈፀመባቸው በብሔር ማንነታቸው ነው?” የሚለው በማህበራዊ ሚዲያዎች ላይ አነጋጋሪ ሆኖ ሰንብቷል። ይህን ጥያቄ በአግባቡ ለመመለስ ከላይ የተገለጸውን የመስሪያ ቤቱን ነባራዊ እውነታ ከግንዛቤ ማስገባት ያስፈልጋል። ቀደም ሲል ለመግለጽ እንደተሞከረው አየር መንገድ ውስጥ በሰራተኞች ላይ አስተዳደራዊ በደልና ጭቆና የሚፈፅሙት የተወልደ ክለብ አባላትና ደጋፊዎች ናቸው። በዚህ መሰረት፤ አንደኛ፡- አቶ ተወልደ የትግራይ ተወላጅ ከመሆኑም በላይ የህወሓትን ዘረኝነትና ጥላቻ በማስፈጸም ረገድ ባሳየው ብቃትና ችሎታ ለሹመት የበቃ፣ ከህወሓት ካድሬዎችና ጄኔራሎች ጋር በዘረፋና ሙስና ተግባር የተዘፈቀ ነው፣ ሁለተኛ፡- የክለቡ አባላት የአቶ ተወልደ ፍላጎት ማስፈጸሚያ፣ ፍፁም አጎብዳጅና አገልጋይ የሆኑ የተለያዩ ብሔር ተወላጆች ናቸው፣ ሦስተኛ፡ - አብዛኞቹ የተወልደ ክለብ አባላትና ደጋፊዎች በብሔር ማንነታቸው አማካኝነት በፈጠሩት ያልተገባ ግንኙነት በመስሪያ ቤቱ የተቀጠሩ፣ የሥራ እድገትና ኃላፊነት ያገኙ ሰዎች በአብዛኛው የትግራይ ተወላጆች ናቸው።

TZTA OCTOBER 2018

12

አሁን የአቶ ተወልደ ክለብ የጨዋታ ስልትን እና አሰላለፍን በግልፅ ለይቶ ማስቀመጥ ይቻላል። ከፊት አቶ ተወልደ፣ መሃል የክለቡ አባላት፣ ከኋላ ደግሞ የክለቡ ደጋፊዎች አሉ። በማንኛውም አግባብ አቶ ተወልደን፣ የህወሓት ካድሬና ጄኔራሎችን፣ የክለቡ አባላት የሚፈፅሙትን ግፍና በደል ወይም በመስሪያ ቤቱ ውስጥ ያለውን አድሏዊ አሰራርና ሙስና የመቃወም፥ የመተቸት፣ የመጋፈጥ፣… አዝማሚያ ያሳየ፣ ሙያዊ ስነምግባርና የመስሪያ ቤቱን ደንብ በአግባቡ ለመተግበር ወይም መብትና ነፃነቱን ለማስከበር የሚውተረተር ሰራተኛ አስተዳደራዊ በደልና ጭቆና ይደርስበታል። ለምሳሌ እንደ ረዳት አብራሪ ዩሃንስ ተስፋየ ያለ ሙያቂ ብቃትና ክህሎት እንዳለው ተረጋግጦ በመስሪያ ቤቱ የተቀጠረና ከ1000 ሰዓት በላይ አውሮፕላን ያበረረ ሰራተኛ በተወልደ ክለብ ደጋፊዎች የሚደረግበትን ክትትልና ትንኮሳ፣ እንዲሁም በማንነቱ ላይ የሚደርስበትን ዘረኝነትና ጥላቻ በራሱ ለመቋቋምና ሰብዓዊ ክብሩን ለማስከበር ጥረት ያደርጋል። ግጭትና አለመግባባቱ እየከረረ ሲሄድ የተወልደ ክለብ ደጋፊዎች ረዳት አብራሪ ዮሃነስ በሥራና በባህሪው ያሳያቸው ክፍተቶችና ድክመቶችን እየተከታተሉ መረጃ በማጠናቀር ወደ በአመራርነት ደረጃ ወዳሉት የክለቡ አባላት መላክ ይጀምራሉ። ዮሃንስ በሚደረግበት ክትትልና ጫና እየተበሳጨ፣ ለሥራው ያለው ፍላጎት እየቀነሰ፣ ከባልደረቦቹ ጋር ያለው ግንኙነት እየሻከረ በሄደ ቁጥር በተደጋጋሚ ይሳሳታል፣ ክፍተቶችም ይመዘገቡበታል። በዚህ መሰረት ከተወሰነ ግዜ በኋላ ረዳት አብራሪ ዮሃነስን ከስራ ለማባረር ወይም ከደረጃው ዝቅ ለማድረግ የሚያስችል መረጃ ይሰበሰባል። በአመራርነት ደረጃ ያሉት የክለቡ አባላት እነዚህን መረጃዎች በማጠናቀር ውሳኔ እንዲሰጥበት ወደ ተወልደ ይመራሉ። አቶ ተወልደ ደግሞ ይህን መሰረት አድርጎ የውሳኔ እርምጃ ይሰጣል ወይም የቀረበው የውሳኔ ሃሳብ ተግባራዊ እንዲሆን ይፈቅዳል። የተወልደ ክለብ በኢትዮጵያ አየር መንገድ ውስጥ ለሚፈፀመው ዘረኝነትና ጥላቻ፣ አስተዳደራዊ በደልና ጭቆና፣ እንዲሁም አድሏዊ አሰራርና ሙስና ዋና ምክንያት ከመሆኑ በተጨማሪ ተጠያቂነትን ለማስወገድ ታስቦ ተደርጎ የተዋቀረ ነው። ከላይ ለመግለፅ እንደተሞከረው የክለቡ መሪ አቶ ተወልደ እና አብዛኞቹ የክለቡ ደጋፊዎች የትግራይ ተወላጆች ሲሆኑ የክለቡ አባላት ግን የተለያየ ብሔር ተወላጆች ናቸው። በመስሪያ ቤቱ የሚፈፀመው ግፍና በደል ገፈት የሚቀምሱት የሌላ ብሔር ተወላጆች ናቸው። ነገር ግን ግፍና በደል የፈጸሙት የክለቡ ደጋፊዎች ሆኑ የችግሩ ቁንጮ የሆነው አቶ ተወልደ ተጠያቂ አይሆኑም። አቶ ተወልደ በመሪነት፣ ደጋፊዎቹ ደግሞ በተግባር የፈጸሙትን ቢሆንም ይህን ተግባር አስፈፃሚ የሚመስሉትና በኋላ ላይ ፊት ለፊት ወጥተው የሚከላከሉት ግን የተበዳዬ ብሔር ተወላጅ የሆኑ የክለቡ አባላት ናቸው። ለምሳሌ እንደ ረዳት አብራሪ ዮሃንስ ተስፋየን ጉዳይ የሚከላከለው የአማራ ተወላጅ የሆነ የተወልደ ክለብ አባል ነው። ልክ ዛሬ በአማራ ቴሌቪዥን ላይ እንደተመለከትነው አንድ የተወልደ ክለብ አባል ቀርቦ “ረዳት አብራሪ ዮሃንስ ተስፋየ በአማራነቱ በሚደርስበት በደል ከስራ አልተሰናበተም። እኔ የሰጠሁትን ትዕዛዝ ተቀብሎ ተግባራዊ ለማድረግ ፍቃደኛ ባለመሆኑ ስራውን ለቅቆ ሄዷል። ‘በአማራነቴ በደልና ጭቆና ተፈጸመብኝ’ የሚለው ስህተት ነው። ምክንያቱም እኔ ራሴ አማራ ነኝ” ብሏል። የክለቡ ደጋፊዎች በረዳት አብራሪ ዮሃንስ ተስፋየ የሸረቡት የበደል ሴራ በዚህ ሰውዬ በኩል እንዲቋጭ የተፈለገው ዛሬ በቴሌቪዥን ቀርቦ የተናገረው እንዲናገር ታሳቢ ተደርጎ ነው። ይህ ስልት በአየር መንገድ ውስጥ የተንሰራፋውን አስተዳደራዊ በደል፣ ዘረኝነት፣ አድልዎና ሙስናን ለመከላከል ታቅዶ የተነደፈ ነው። የተወልደ ክለብ ፈርሶ፤ የክለቡ መሪ፥ አባላትና ደጋፊዎች ከዚያ መስሪያ ቤት ተጠራርገው እስካልወጡ ድረስ የተባረሩ ሰራተኞችን በመመለስ የኢትዮጵያ አየር መንገድ አይስተካከልም። ስዩም ተሾመ

https:www.tzta.ca

TZTA SEPTEMBER 2018

13

https:www.tzta.ca

ኢትዮጵያዊነትና የብሔር ማንነት ተደጋጋፊ ወይስ ተገዳዳሪ? በኢሕአዴግ አባል ድርጅቶች መካከል የተቀሰቀሰው የውስጥ ትግል በሥልታዊ መንገድ ወደ ማኅበረሰቡ ወርዶ ሕዝባዊ ጉልበትን እየተላበሰ ወደ ግንባሩ የውስጥ ትግል መመለሱ፣ ግጭቶች ተቀጣጥለው እንዲቀጥሉና ፖለቲካዊ መፍትሔውም እንዲራዘም ምክንያት መሆኑ ይነገራል።

ከሁለት ሳምንታት በፊት መደበኛ ስብሰባውን ያካሄደው የኢሕአዴግ ምክር ቤትም፣ በአገሪቱ አፍጥጦ የወጣውን ይኼንን ችግር በመገንዘብ ፈጣን መፍትሔ የሚሻ ጉዳይ ስለመሆኑ በይፋ ገልጿል። ‹

“ኢትዮጵያ አገራችን የየራሳችን አኩሪ ባህል ያለን፣ የየራሳችን መልክዓ ምድር፣ አሰፋፈር የነበረንና ያለን፣ ብሔር ብሐረሰቦችና ሕዝቦች በተለያዩ መስኮችና የግንኙነት ደረጃዎች ተሳስረን አብረን የኖርንባትና የምንኖርባት አገር በመሆንዋ ያፈራነው የጋራ ጥቅምና አመለካከት አለን ብለን ስለምናምን፣ መጪው የጋራ ዕድላችን መመሥረት ያለበት ከታሪካችን የወረስነውን የተዛባ ግንኙነት በማረምና የጋራ ጥቅማችንን በማሳደግ ላይ መሆኑን በመቀበል ጥቅማችንን፣ መብታችንንና ነፃነታችንን በጋራና በተደጋጋፊነት ለማሳደግና አንድ የኢኮኖሚ ማኅበረሰብ የመገንባቱን አስፈላጊነት በማመን እኛ የኢትዮጵያ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ይኼንን ሕገ መንግሥት በተወካዮቻቸው አማካይነት አፅድቀነዋል።” ከላይ የተገለጸው በ1987 ዓ.ም. ከፀደቀው የኢትዮጵያ ሕገ መንግሥት መግቢያ ላይ የተወሰደና አገሪቱ ካለፉት 23 ዓመታት ጀምሮ የተመራችበት ሕገ መንግሥት መሠረታዊ ምሰሶ ነው። ይሁን እንጂ ይህ የሕገ መንግሥቱ ዓላማ ወይም የብሔር፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች እምነት ሆኖ ሳለ ላለፉት ሁለት አሥርት ዓመታት ይኼንን እምነታቸውን አሟልተው ኖረውት አያውቁም ማለት ይቻላል። በተለይም ከቅርብ ዓመታት ወዲህ በፖለቲካ ቀውስ ውስጥ እየዋዥቁ፣ የወደፊት የጋራ ዕጣ ፈንታቸውን በመስቀለኛ መንገድ ላይ ተወስኖ አግኝተውታል። የአገሪቱ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ባፀደቁት ሕገ መንግሥት ላይ፣ “መጪው የጋራ ዕድላችን መመሥረት ያለበት ከታሪካችን

የወረስነውን የተዛባ ግንኙነት በማረምና የጋራ ጥቅሞቻችንን በማሳደግ ላይ መሆኑን እንቀበላለን፤” ቢሉም፣ በተቃራኒው ወርሰው ባላረሙት የተዛባ ታሪክ መነሻ ቁርሾ ውስጥ ወድቀው ከቅርብ ዓመታት ወዲህ በእርስ በርስ ግጭቶች ማዕበል እየተላጉ፣ እየተረጋጉና ዳግም እየተላጉ በሥጋት የተወጠረ ጉዞ ውስጥ ናቸው። በዚህ አስጨናቂ ሥጋት ውስጥ ሆነው በወርጋ መጋቢት 2010 ዓ.ም. ወደ ሥልጣን የመጡት ጠቅላይ ሚኒስትር ዓብይ አህመድ (ዶ/ር)፣ ላለፉት ሁለት አሠርት ዓመታት የብሔር ማንነት የላቀ ትኩረት በማግኘቱ የጋራ ማንነት የሆነው ኢትዮጵያዊነት ደብዝዞ የግጭት ምክንያት እንደሆነ፣ ከዚህም አልፎ የመበታተንን ሥጋት መደቀኑን ተናግረው ነበር። ይኼንን ሥጋት መቀልበስና የደበዘዘውን የጋራ ማንነት ማጉላት ቀዳሚ የሥልጣን ቆይታቸው ተልዕኮ መሆኑን በይፋ ቢገልጹም፣ የእርስ በርስ ግጭቱ አሁንም እንደ ቀጠለ ነው። ምንም እንኳን አገሪቱ ከጫፍ እስከ ጫፍ የእርስ በርስ ግጭት ውስጥ ባትሆንም፣ ካለፉት አራት ዓመታት በተለይም ደግሞ ካለፉት ሁለት ዓመታት ወዲህ አያሌ ብሔር ተኮር ግጭቶች በተለያዩ አካባቢዎች በተደጋጋሚ እየፈነዱ ከመረጋጋት ይልቅ፣ ተቀጣጣይና ቀጣይ ባህርይን በመያዛቸው ከፍተኛ ሥጋት ተደቅኗል። በግጭቶቹ ውስጥ የተለያዩ ፍላጎቶችን የሚወክሉ የኅብረተሰብ ክፍሎችና ልሂቃን ድርሻ ቢኖራቸውም፣ አገር የማስተዳደር ፖለቲካዊ ሥልጣንን በጨበጠው

‹የፌዴራል ሥርዓታችን ብሔራዊና ኢትዮጵያዊ ማንነትን አስማምቶ በመሄድ ረገድ የሚያጋጥሙ የአመለካከትም ሆነ መዋቅራዊ ችግሮችን መቅረፍ እንደሚገባና ለዚህም ተከታታይ የለውጥ ዕርምጃ እንዲወስዱ አቅጣጫ አስቀምጧል፤” በማለት የኢሕአዴግ ምክር ቤት ባወጣው መግለጫው ግልጽ አድርጓል። በዚህ ሳምንት ከመስከረም 23 ቀን 2011 ጀምሮ የሚካሄደውና ወሳኝ እንደሆነ የሚነገርለት የኢሕአዴግ ጉባዔ፣ “አገራዊ አንድነት ለሁለንተናዊ ለውጥ” በሚል መሪ ቃል የሚካሄድ መሆኑ የችግሩን ጥልቀት ድርጅቱ የተረዳው ስለመሆኑ ማሳያ ነው። ኢትዮጵያዊነትና የብሔር ማንነት ተደጋጋፊ? ወይስ ተገዳዳሪ? በእንግሊዝ ኬል (Keele) የሕግ ትምህርት ቤት መምህርና በኢትዮጵያና አካባቢ የሕግና የፖለቲካዊ ጉዳዮች ተመራማሪ የሆኑት አወል ቃሲም አሎ (ዶ/ር)፣ ይኼንኑ ጉዳይ በተመለከተ ያደረጉትን ጥናትና ምርምር እንዲሁም ተገቢ ይሆናሉ ብለው ያመኑባቸውን የመፍትሔ ሐሳቦች ባለፈው ሰሞን በአዲስ አበባ ተገኝተው አቅርበዋል። የጀርመን ዓለም አቀፍ ተቋም የሆነው ፍሬዲሪክ ስቱፍተንግ (FES) የአዲስ አበባ ቢሮ በማርዮት ሆቴል ባዘጋጀው መድረክ ላይ የተገኙት አወል ቃሲም አሎ (ዶ/ር)፣ “These Walls Will Fall: Medemer, Solidarity, Subsidiary at the Interstices of Ethnic Nationalism and Constitutional Patriotism” በሚል ርዕስ ባቀረቡት የምርምር ሥራቸው፣ በኢትዮጵያዊ ማንነትና በብሔር ማንነት መካከል

በአሁኑ ወቅት በግልጽ የወጡ መገዳደርን የተላበሱ የማንነት ፉክክሮች መነሻ፣ የሚያስከትለው አሉታዊ ውጤትና መፍትሔዎችን በግላቸው አመልክተዋል። የአገራዊ ማንነት (Nationalism) አመሠራረት በተለይ በአፍሪካ ከቅኝ ግዛት ጋር የሚተሳሰር ታሪካዊ ዳራ እንዳለው የገለጹት ምሁሩ፣ ናሽናሊዝም የቅኝ ገዥ የውጭ ወራሪዎችን ለማስወገድና የፀረ ቅኝ ግዛት ትግልን ለማፋፋም ጉልህ ሚና እንደነበረው ያስረዳሉ። በዚህ የቅኝ ግዛት ወቅት የወራሪዎችን ጭቆና ለመታገል መሪዎች ማኅበረሰባቸውን ለትግል ማነሳሳትና የአይበገሬነት ስሜትን ለቅኝ ገዥዎች ለማሳየት የተጠቀሙበት መሆኑን፣ ለአመሠራረቱም አገራዊ ማንነትን የሚያጎለብቱ ታሪካዊ መዋቅሮች ጥቅም ላይ መዋላቸው፣ የአገራዊ ማንነት ፖለቲካንና ማኅበረሰቦችን ይረዱበት የነበረው አተያይ ይኼንኑ ማንነት ብቻ የሚያጎላ በመሆኑ ቅኝ የተገዙ አገሮች የፀና፣ በተግዳሮቶች ሳይናወጥ የሚሻገር፣ አልፋና ኦሜጋ የሆነ ማንነትን በወቅቱ የተላበሱ እንዲመስሉ ዕድል መፍጠሩን ያስረዳሉ። በዘመናዊው የፖለቲካ አመለካከት ግን ማንነት የማኅበረሰቦችን የፖለቲካ ወገንተኝነት ወይም አሠላለፍ የሚገልጽ ፖለቲካዊ ይዘት የገነነበት ባህርይ እንደሆነ፣ ይኼንንም ምሁራን በሁለት እንደሚከፍሉት ያመለክታሉ። የመጀመርያው አተያይ በዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ውስጥ የአንድ አገር አገራዊ እሴቶች፣ ልማዶችና ሥርዓቶች በሕገ መንግሥት ተጽፈው ሕጋዊ ማንነትን የሚፈጥሩበት (Constitutional Patriotism) እንደሆነ ያስረዳሉ። ይህም በኢትዮጵያ ሁኔታ የኢትዮጵያ ማንነት አቀንቃኞችን እንደሚመስል ጠቅሰዋል። ሁለተኛው የማንነት አተያይ (አረዳድ) ደግሞ ከአገር በፊት የሚቀድመው ብሔራዊ ማንነት ነው፣ ከአገር በፊት ብሔር ነበር፣ አገር አገር የሚሆነው ብሔርን ካካተተ በኋላ መሆኑን በመግለጽ የብሔር ማንነት እንደሚመርጥ ያስረዳሉ። በዚህ የማንነት አረዳድ የኢትዮጵያ የብሔር ማንነት አቀንቃኞች (Ethno-Nationalist) እንደሚወከሉ ገልጸዋል። በቅኝ ግዛት ዘመን የተገነባው አገራዊ ማንነት የተሻገሩ ትሩፋቶች፣ የቅኝ ግዛት ዘመን ካለፈ ከብዙ ዓመታት በኋላ የአፍሪካ አገሮች ራስ ምታት መሆናቸውን ያስረዳሉ። በተለያዩ ብሔሮች የተዋቀሩ የአፍሪካ አገሮች ከቅኝ ግዛት ዘመን በኋላ

Mahider Tesfu Yeshaw

TZTA OCTOBER 2018

14

https:www.tzta.ca

“የእናት መቀነት የፈታ ሌባ” (ዮፍታሔ)

ትናትን በተጠናቀቀው የኢሕአዴግ ጉባኤ መክፈቻ ንግግር ላይ ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይ አሕመድ በሌብነት ላይ ያላቸውን ጠንካራ አቋም ለሁለተኛ ጊዜ ገልጸዋል። ሌብነት “ኪራይ ሰብሳቢ” እና “ሙስና” በሚሉ ቃላት መሽሞንሞኑ ቀርቶ በግልጽ ቋንቋ ሌብነት መሆኑ ሊታወቅ ይገባል በማለት ተናግረዋል። መፍትሔ ችግርን ከማመንና ከመገንዘብ ይጀምራልና ይህ ይበል የሚያስኝ ነው። ሆኖም ዜጎች ተቃውሞው ከቃላት አልፎ በተግባር እንዲተረጎም ይፈልጋሉ። ፋና ቴሌቪዥን በቅርብ ጊዜ በለቀቀው ቪዲዮ የዓባይ ግድብ ስለሚገኝበት ሁኔታና ስለወደፊት ዕጣው ጥሩ ዘገባ ማቅረቡ የሚታወስ ነው። በዚህ ዘገባ አዲስ የተሾሙት ጉዳዩ የሚመለከታቸው የመንግሥት ባለሥልጣናት፣ የሜቴክ ኃላፊዎችና የሳሊኒ (Salini Impregilo) ባለሙያዎች ተጠይቀዋል።

እንደ ዘገባው፤ ሜቴክ (METEC) ሊሠራ ከተስማማው ሥራ ያከናወነው ከ 30% በታች ቢሆንም 65% ክፍያውን ግን ወስዷል። አንደኛው ኃላፊ በግልጽ እንደተናገሩት ሜቴክ ላልሠራው ሥራ ከ 5 ቢሊዮን ብር በላይ ተከፍሎታል። እውነቱን ለመናገር ግን ሜቴክ ሳይሠራ የተከፈለው (በጠራራ ፀሐይ ከእናቶች መቀነት እየፈታ የዘረፈው ነው መባል ያለበት) ከዚህ በላይ ነው። ምክንያቱም አጠቃላይ ሥራውን ጨርሶ ሊከፈለው የተስማማው 25.58 ቢሊዮን ብር ሲሆን እስካሁን የተከፈለው 16.79 ቢሊዮን ብር ስለሆነ ከሠራው (25 – 30%) ሥራ ጋር ሲመጣጠን ሊከፈለው ይገባ የነበረው ቢበዛ 7.6 ቢሊዮን ብር ብቻ ነበር። ስለዚህ ከተከፈለው 16.79 ቢሊዮን ብር ላይ ይህ ሊከፈለው ይገባ የነበረው 7.6 ቢሊዮን ብር ሲቀነስ 9.19 ቢሊዮን ብር ላልሠራው ሥራ የተከፈለው መሆኑን መረዳት ይቻላል። ይህ ደግሞ እስካሁን ባለሥልጣናት የገለጹት እንጂ ኦዲተሮች ሲመረምሩት (የሚመረመር ከሆነ ማለት ነው) ከዚህም የሚዘገንን ሌብነት ዕርቃኑን እንደሚወጣ የታመነ ነው። ሳሊኒ የተስማማበት የሥራ ዓይነት – ሲቪል

ግንባታ ሳሊኒ ሥራውን ሲጨርስ ሊከፈለው የተስማማበት ጠቅላላ ገንዘብ – 3.3 ቢሊዮን ዩሮ (በጊዜው ምንዛሪ 22 ቢሊዮን ብር አካባቢ) እስካሁን ያጠናቀቀው ሥራ – 75% (በገለልተኛ አካል ያልተጣራ) እስካሁን የተከፈለው ገንዘብ 17.5 ቢሊዮን ብር (ከጠቅላላው ክፍያ 79%) ሜቴክ የተስማማበት የሥራ ዓይነት – ኤሌክትሮ ሜካኒካልና (የብረትና የተርባይን ሥራዎች) ከውኃ ጋር የተገናኙ ሥራዎች። ሜቴክ ሥራውን ሲጨርስ ሊከፈለው የተስማማበት ጠቅላላ ገንዘብ – 25.58 ቢሊዮን ብር ሜቴክ እስካሁን ያጠናቀቀው ሥራ – ከ25 – 30% (በገለልተኛ አካል ያልተጣራ) ሜቴክ እስካሁን የተከፈለው ገንዘብ – 16.79 ቢሊዮን ብር (ከጠቅላላው ክፍያ 65%) ዶ/ር ዐቢይ በተለያየ ጊዜ “የእናት መቀነት የፈታ ሌባ” እና “አገር የዘረፈ ሌባ” በማለት የገለጹትም ይህን የመሰለውን እንደሆነ አያጠራጥርም።

ሆኖም በዚህ ግድብ ላይ የተሠራው ደባ ይህ ብቻ አይደለም። እስካሁን የተነጋገርነው ስለ ገንዘቡ ብቻ ነው። ዲዛይኑን በሚመለከት ያለው ችግር ገና ምኑም አልተነካም። በዶ/ር ዐቢይ አስተዳደር በኩልም ስለዲዛይኑ እስካሁን ለሕዝብ የተገለጸ ነገር የለም። በቅርብ በእንግሊዝኛ የተሰራጨ አንድ ዘገባ እንደሚያመለክተው ከዓለም አቀፍ ቴክኒካል ባለሙያዎች የተውጣጣው ኮሚቴ እ.ኤ.አ በ 2013 በዓባይ ግድብ ላይ በርካታ የዲዛይን (የምሕንድስና) ማስተካካያዎች እንዲከናወኑ ማሳሰቡ ተገልጿል። ከነዚህ መካከል አንዱና ዋናው የግድቡ መሠረት አስተማማኝ በሆነ የዐለት ንጣፍ ላይ ያልተገነባ ስለሆነ ግድቡ የመንሸራተት አደጋ ሊያጋጥመው እንደሚችል የሚጠቁም ነው። ይህ የባለሙያዎች ማስተካከያ ከቀረበ በኋላ ደግሞ ከዚህም የከፋ ዜና መሰማቱን ዘገባው ጨምሮ ያትታል። ይኸውም ከሥር በቁፋሮ የተገኘው ዐለት ሥራው ከመጀመሩ በፊት ከተደረጉት የሥነ-ምድር ጥናቶች (geological

studies) ጋራ ፍጹም የማይጣጣም ሆኖ መገኘቱ ነው።

“This second recommendation dealt with the structural integrity of the dam in context with the underlying rock basement as to avoid the danger of a sliding dam due to an unstable basement. It was argued by the panel, that the original structural investigations were done with considering only a generic rock mass without taking special conditions like faults and sliding planes in the rock basement (Gneiss) into account. The panel noted, that there was indeed an exposed sliding plane in the rock basement, this plane potentially allowing a sliding process downstream. The panel didn’t argue that a catastrophic dam failure with a release of dozens of cubic kilometers of water would be possible, probable or even likely, but the panel argued, that the given safety factor to avoid such a catastrophic failure might be non-optimal in the case of the Grand Ethiopian Renaissance Dam. It was later revealed that the underlying basement of the dam was completely different from all expectations and did not fit the geological studies as the needed excavation works exposed the underlying Gneiss. The engineering works then had to be adjusted, with digging and excavating deeper than originally planned, which took extra time and capacity and also required more concrete.”

ይህ እንግዲህ አንደኛ ግድቡ አሁን ባለበት ደረጃ ከደረሰ በኋላ ተመልሶ የመሠረት ሥራ ማስተካከል ይቻላል ወይ? የሚል ጥያቄ ያስነሣል። ሁለተኛ ከዚህ በኋላ መስተካከል የሚቻል ቢሆን እንኳን

አሁን ካለበት በበለጠ ጥልቀት መቆፈር፣ ያንን አፈር ማውጣትና ከዚያም ኮንክሪት መሙላት ስለሚጠይቅ እጅግ ከፍተኛ ወጪ እንደሚጠይቅ አያጠራጥርም። ሆኖም ግድቡን ማጠናቀቅ የሚቻልበትን አቅምና እውቀት ፈጥሮ ሥራውን መጨረስ ጥያቄ ውስጥ የሚገባ አይደለም። ግድቡ ከሚያስገኘው ጥቅም በላይ ሥነ ልቦናዊ ፋይዳው በዋጋ አይተመንምና። ነገር ግን ሥራውን በአስተማማኝ ሁኔታ ከፍጻሜ ለማድረስ በዶ/ር ዐቢይ አገላለጽ “ይህን የመሰለ ግድብ መገንባት ቀርቶ ዓይቶ የማያውቀውን” ሜቴክ ያለ አግባብ የወሰደውን ገንዘብ እንዲመልስ አድርጎ ከሥራው ሙሉ በሙሉ ማስወገድ ያስፈልጋል። ካለበት የብቃት ማነስ በተጨማሪ ከዚህ በኋላ በሥራው እንዲቀጥል መፍቀድ የወንጀል ተባባሪም ያደርጋል። ከዚህም ሌላ ከመጀመሪያም ያለጫራታ ሥራውን እንዲወስድ የተመቻቸለትና ይህን ሁሉ ጉድ ተሸክሞ ዛሬም ሥራዬን 75% ጨርሻለሁ እያለ የሚመጻደቀው የጣሊያኑ የሳሊኒ ድርጅት ተሰናብቶ በአዲስ መልክ በገለልተኛ ባለሙያዎች ተጨማሪ የማስተካከያ ጥናት ተደርጎ በግልጽ ጫራታ ደረጃውን በሚያሟላ ዓለማቀፋዊ ድርጅት ሥራው መከናወን ይኖርበታል። በአገር ላይ የተፈጸመው ደባ ይቅር ለመባባል ያማያስችል እንደሆነ እስካሁን ያወቅነው እንኳን ከበቂ በላይ ነው። “ዓባይን የደፈረው ባለ ራዕዩ መሪ” መለስ ዜናዊም ሆነ መላው የሕወሐት ባለሥልጣናት ተስማምተውበት አገር ተዘርፋለች። እናቶች ከመቀነታቸው እየፈቱ ያዋጡትን ገንዘብ የበላና የመቶ ሚሊዮን ሕዝብ ተስፋ እንደጉም ያተነነ አካል ዛሬም ለፍትሕ አልቀረበም። በሕግ ይጠየቃሉ የተባሉ በተገባው ቃል መሠረት ሊጠየቁና ከአገር ተዘርፎ በውጭ ባንኮች የተቀመጠውን ገንዘብ ለማስመለስ የተጀመረው እንቅስቃሴ የት እንደደረሰም ሊገለጽ ይገባል። ፍትሕ ካልተከናወነ ይህ ጉዳይ የዶ/ር ዐቢይ አስተዳደር የቋንጃ ቁስል ሆኖ ይቀጥላል። ቃል ወደተግባር ይለወጥ! ኢትዮጵያ ለዘለዓለም ትኑር!

BARISAA HOMEUNIT RENOVATIONS & DECORATING ማንኛውንም ጠቅላላ አገልግሎት እናደርጋለን

ቤት በተለያዩ ቀለማት ማሳመር painting work

General Services PLEASE CALL @ CELL: 647-772-9685

የአናጢነት ሙያ Carpentry Work

መታጠቢያ ቤት እደሳና ቤዝመንት ወይም ምድር ቤት ማደስና ማጠናቀቅ Bassment Finishing and Washroom Renovation መደርደሪያ እንሰራለን የቡና ቤት ሥራ ዲዛይን ወይም Shelving ነድፈን እንገንባለን Bar Designing & Building

የመታጠቢያ ቤት ማሳመር Bathroom Refinishing

የቡና ቤት ማስተናገጃና የማጠቢያ ሳህን ማስገባት Barhub& Sink Installation

ደረቅ ዌይ Drywalling

WE SERVE THE GRATER TORONTO RESEDNTIAL AND COMMERCIAL. FOR DETAIL INFORMATION AND APPOINTMENT PLEASE CALL @ CELL: TZTA OCTOBER 2018

647-772-9685 : EMAIL: ashhome_3@yahoo.com 15

https:www.tzta.ca

Andrew Coyne: Whatever concessions Liberals made in NAFTA, there's plenty more they can't blame on Trump

In some areas the Trudeau government seems to have taken the opportunity to insert certain changes unbidden, in line with their own ideological preferences were to strike a free trade agreement with China … (Trump) cannot possibly view that with equanimity… So suppose they were to react by demanding that we convert NAFTA into a customs union, with a common external tariff.”

Prime Minister Justin Trudeau with U.S. President Donald Trump at the G7 leaders summit in La Malbaie, Que., on June 8, 2018.Justin Tang / The Canadian Press When the revamped, Trumpified NAFTA was first announced, the general reaction Rather, it was the potential for Trump to here was relief. Disaster had been averted. turn a simple free trade agreement among The agreement had been saved. Maclean’s sovereign states, in which each country remagazine featured Foreign Affairs Minis- mained free to set its own trade and monter Chrystia Freeland on its cover by the etary policies, into a kind of customs and headine, “You’re Welcome, Canada.” currency union. As I wrote in March of last This was probably overstated. The worstcase scenario for the talks was never that Donald Trump would pull out of the agreement. Whether or not he ever had any intention of doing so, the chances he could get Congress to pass the necessary legislation were always remote.

year,

“It is not inconceivable that, in their obsession with the trade balance, (the Trump administration) might demand some sort of limit on how much the Canadian dollar could depreciate. (Or) suppose Canada

TZTA OCTOBER 2018

My worst fears, then, have not been realized. The revamped NAFTA (we are under no obligation to call it USMCA, just because Trump says we must) contains neither explicit limits on exchange rate movements nor a common external trade regime. It does contain, however, measures that hint at both.

Chapter 33 of the draft text, while affirming the importance of “market-determined exchange rates,” could as easily open the door to politically determined exchange rates. All it would take would be for the U.S. to claim a decline in the Canadian dollar was not due to market forces, but rather was the result of some nefarious scheme of currency manipulation. The Trudeau government seems to have taken the opportunity of the talks to insert certain changes unbidden, in line with their own ideological preferences To be sure, most of the language in the chapter is merely about the need for “transparency” and “reporting.” Even the strange new tripartite Macroeconomic Committee is supposed to just “monitor” and “consider” each country’s monetary and exchange rate policies. But then there’s that bit about any party being able to demand “consultations” with another whenever it suspects the latter is engaged in “competitive de-

16

valuation,” or to haul it into trade court (“dispute settlement”), with appropriate penalties imposed if it has not been “transparent” enough.

It probably doesn’t mean anything. Folks at the Bank of Canada seem unfussed by it. Still, it’s unsettling to see such intrusive language in a trade agreement, especially at the behest of an administration with such a tenuous, paranoid grasp of trade and monetary policy as this one.

Then there’s Article 32.10, now notorious as the “China clause.” Not only would “a Party,” say Canada, be obliged to submit the text of any free trade agreement with a “non-market country” to the United States (and Mexico) for their “review,” but if they didn’t like what they saw, “the other Parties” would be allowed to “terminate this Agreement” and replace it “with an agreement as between them … comprised of all the provisions of this Agreement.”

This has been explained away as being no different than the status quo: any party can withdraw from NAFTA on six months’ notice. But what’s described here isn’t the U.S. withdrawing from NAFTA, but the U.S. and Mexico kicking Canada out of it. Is this likely? Probably not. But if the clause is entirely meaningless, it’s hard to understand why it was included. Certainly the Chinese seem to think it means something, to judge by their loud, angry protests.

These are by no means the only concerns

https:www.tzta.ca

Continued on page 20

Think corporations are responsible for global emissions? Not so fast

TZTA INC

Digging a little deeper into the new UN climate report gives the whole story, but a much less flamboyant headline

TZTA INTERNATIONAL ETHIOPIAN BILINGUAL NEWSPAPER

TZTA is independent newspaper published once a month online in Toronto, Canada. The opinion expressed in this newspaper are not necessarily those of the editor or publisher. We welcome comments or different point of view from our readers submitted articles may be edited for clarity.

Address

Send your article, letters, poems and other information with your full name, address and phone number to:-

TZTA INC.

Po Box 1063 Station B Mississagua, ON L4Y 3W4 E-mail your information to:-

tztafirst@gmail.com / info@tzta.ca

Website:-https://www.tzta.ca GST REG. # R306528806-00001

PAYMENT

The sun sets behind the cooling towers of the Jaenschwalde coal-fired power plant on October 11, 2018 near Griessen, Germany.Sean Gallup/Getty Images (Stuart Thomson) In the wake of dire bearing the burden of climate change appear to be to absolve people of warnings from a fighting schemes. On Twitter, people all responsibility in fighting climate United Nations pan- seemed to take a particular glee in change — in fact, it seems to be pushel about the effects of rebuking vegans arguing that a meat- ing for investors to take their money out of these companies — and that’s Stuart Thomson greenhouse gas emis- free lifestyle will save the planet. not traditionally how environmentalsions on the climate, a recent study ists have perceived the issue. blaming 100 corporations for nearly three-quarters of the world’s emis- In fact, in what appears to be the sions has been excitedly shared tweet mostly responsible for spread- In her book, This Changes Everying the story, Adam Johnson from thing, environmental activist Naomi across the internet. media watchdog FAIR wrote that Klein made almost the exact reverse Unfortunately, it’s not quite the it was a journalistic malpractice to argument, decrying the fact that get-out-climate-jail-free card that it present climate change as a “moral countries were only responsible for appears. But on social media, and failing on the part of individuals,” in emissions produced inside their own maybe among the general public, it’s response to a CNN story encourag- borders. Klein notes that China puts easy to see why that’s an appealing ing people to eat less meat. Johnson considerable greenhouse gas emisquoted the statistic that 100 corpora- sions into the atmosphere by creatmessage. tions are responsible for 71 per cent ing products consumed in Western, It suggests that an easy solution to of global emissions and followed up de-industrialized countries. It’s a the climate problem would be sim- his tweet with a link to a Guardian “deeply flawed system” that creates ply regulating or shutting down a newspaper story about the study. His a “vastly distorted picture of the few bad actors, with no pain or sacri- original tweet was retweeted nearly drivers of global emissions,” Klein 40,000 times and was liked by more argued. In essence, the people defice from the rest of us. manding the product deserve some than 73,000 people. of the blame. (Klein doesn’t seem The study, written by the Carbon Disclosure Project, has a major quirk And although Johnson’s tweet, and to extend this generous argument to though: it shifts the blame for emis- thousands of subsequent Twitter the Albertan oilsands, which creates sions in a controversial way. “Down- posts, misrepresent the study, it’s emissions while exporting primarily stream” emissions, which occur from hard to blame him. The article in to American consumers.) the use of sold products, are attribut- the Guardian makes no distinction ed to the original company, rather between operational emissions the The top company on the list of global than the person using the product. companies are directly responsible emitters is the state-owned Chinese So, in this study, ExxonMobil gets for and the downstream emissions coal company, which is responsible blamed for the emissions from the often caused by regular people using for a whopping 14 per cent of global emissions. gas in your car. That’s not typically products the corporations sell. how it’s done — and it should be obvious that, however you do the Digging a little deeper into the report The Klein argument is that western accounting, any attempt to cut those gives the whole story, but a much less consumers bear some responsibilidownstream effects would affect the flamboyant headline. Downstream ty for those emissions, even if they “regular people” who create them by emissions account for 90 per cent of didn’t directly create them, but peothe total company emissions, leaving ple promoting the Carbon Disclosure driving their cars. these 100 corporations responsible Project study take all the onus off The premise of the year-old story for about seven per cent of global consumers, even if they are creating was so tempting that it took off on- emissions. And the people who buy the emissions. line, though. High profile leftists in those products? We’re on the hook • Email: sxthomson@postmedia. the United States, like Bernie Sand- for two-thirds of global emissions. com | Twitter: ers, saw it as an opportunity to stick up for the little guy, who they say is The motivation for the study doesn’t TZTA OCTOBER 2018

17

Make your cheque payable to TZTA INC.

For residence of Canada cheque and money order are acceptable.

Pay by Visa or Master Card/Paypal/ From outside Canada Visa and Master Card are acceptable. Ask us!

Go to our website and send us your email address. You will get the newspaper every time

For Advertising

Call: (416) 898-1353 (416) 653-3839 Fax: (416) 653-3413 E-mail: tztafirst@gmail.com or info@tzta.ca Website: https://www.tzta.ca

Publisher & Editor Teshome Woldeamanuel Marketing; Tigist Teshome Format and Typing Zenashe Tsegaselassie

Contributor

Mr. Tadese Gebremariam Mr. Yonas J. Haile Mr. Alem Mr. Yehun Belay Mrs. Genet Woldemariam Mr. Desta etc...

...............................................

Members of National Ethnic Press and Media Council of Canada NEPMCC

Press and Media Council of Canada

We acknowledge the financial support of the Government of Canada through the Canada Periodical Fund of the Department of Canadian Heritage.

https:www.tzta.ca

Ethiopia’s Prime Minister Abiy Re-elected ty’s long-delayed congress in the southern city of Hawassa, Fana Broadcasting Corporate reported.

“Abiy won 176 of the 177 votes, while Demeke received 149 votes,” the broadcaster said.

Abiy, 42, took office in April after the unprecedented resignation of his predecessor Hailemariam Desalegn.

Deputy Prime Minister Demeke

Prime Minister Abiy

October 7, 2018 By AFP7451 Comment On Ethiopia’s Prime Minister Abiy Re-Elected ADDIS ABABA – Ethiopia’s ruling party on Friday re-elected Prime Minister Abiy Ahmed as chairman in a near-unanimous vote that underscored official support for his reform agenda, state-affiliated media reported.

The 177 voting members of the ruling Ethiopian People’s Revolutionary Democratic Front (EPRDF) backed Abiy, along with his deputy Demeke Mekonnen, during the par-

Paul Vander Vennen

Starting in late 2015, his administration was roiled by anti-government protests led by Ethiopia’s largest ethnic groups the Oromo and Amhara, who were angered by the heavy-handed rule of the EPRDF, which controls every seat in parliament and has targeted dissenters during its 27 years in power.

Since his inauguration, Abiy, an Oromo,

has pursued an aggressive reform agenda that includes releasing jailed dissidents and journalists, making peace with arch-foe Eritrea and announcing the privatisation of key state-owned enterprises.

But ethnic clashes in the countryside and violence in the capital have raised fears of looming crises in Africa’s second most-populous country.

During Abiy’s first public appearance in the capital Addis Ababa, a grenade attack set off a stampede, killing two people and injuring scores.

Meanwhile, nearly one million people have been displaced after fighting between the Oromos and the Gedeo ethnic minority in Ethiopia’s south broke out shortly after Abiy took office.

Source: Ethiomedia

Oromo political groups’ statement irresponsible, detrimental to Ethiopia: Expert

Law Office

Certified by the Law Society of Upper Canada as Specialist in Citizenship and Immigration Protection: Immigration and Refugee Law: 45 St. Nicolas Street, Toronto, ON M4Y 1W6

Oromo’s political groups’ September 26, 2018 By Engida Wolde, ESAT News23605 Comments On Oromo Political Groups’ Statement Irresponsible, Detrimental To Ethiopia: Expert

Addis Ababa (Tuesday Sept. 25) – A statement today by Oromo political fronts labeling other groups as enemies of the people of Oromo and claiming exclusive rights to places like Ethiopia’s capital, Addis Ababa, was reckless and destructive to Prime Minister Abiy Ahmed’s all-inclusive political reform process, says a researcher and writer on Ethiopian politics.

“The statement by the group of Oromo political parties today in Addis Ababa goes against the cultural values of the people of Oromo, which welcome and embrace others regardless of their ethnic origin. It goes against the core cultural attributes of the Oromo,” says Geletaw Zeleke, Secretary for the Ethiopian Research and Policy Institute with the Ethiopian Dialogue Forum.

The statement given on Tuesday by five Oromo political groups has drawn criticism for wildly accusing and labeling other political groups and independent media.

The statement was given by five Oromo parties and fronts namely the Oromo Liberation Front (OLF), the Oromo Federalist Congress (OFC), the United Oromo Liberation Front, Oromo Liberation Unity Front and the Oromo Democratic Front (ODF). All, with the exception of the OFC, have just returned to Ethiopia from exile following a call by Prime Minister Abiy Ahmed to all opposition parties to come home and take part in peaceful political process, a call he made as part of his all inclusive political reform efforts.

TZTA OCTOBER 2018

18

The statement accused that Oromos and properties that belonged to the Oromos were targeted in the recent violence in the capital Addis Ababa.

“But these groups in their statement did not mention or feel remorse for the death of dozens of people in recent ethnic motivated attacks in Addis Ababa and its environs,” Zeleke said and added “the statement was irresponsible as it could possibly incites further violence.”

Several reports show dozens were killed in the days before and after the welcoming rally in Addis Ababa on September 15, 2018 for the return of the OLF and its soldiers from their base in Eritrea. In Burayu alone, 12 miles outside the capital, 23 people, mainly belonging to the Dorze minority ethnic groups, were killed in cold blood. The capital’s police commissioner said yesterday that additional 28 people were killed in a number of other districts in the capital following the rally to welcome the OLF. The victims told several media outlets that the perpetrators, who claimed to be Oromos, were threatening them to leave the area saying the land belongs only to the Oromos. The perpetrators used stones, knives and sticks for their killing spree, according to the residents of Burayu.

About 15,000 residents of the town, mainly the Dorzes have been displaced from their homes and sheltered in schools. Authorities said most have returned home.

The statement by the Oromo groups failed to mention the plight of these citizens and engage in attacking other political groups as well as the media, including the Ethiopian Satellite Radio and Television (ESAT.)

https:www.tzta.ca

TZTA OCTOBER 2018

19

https:www.tzta.ca

With border open, Ethiopia and Eritrea are back in business October 14, 2018

– Trouble ahead –

In the Eritrean town of Senafe traders are now doing good business

Heading in the opposite direction are thousands of Eritrean refugees fleeing the country’s repressive government and stagnant economy.

AFP

Eritreans, many of whom aim to reach Europe, came across the border when it was closed, but the UN says arrivals in Ethiopia have increased nearly eightfold since its opening.

Meanwhile, Ethiopian traders are grumbling over the unstable value of the Eritrean nakfa against their birr currency.

In the Eritrean town of Senafe traders are now doing good business

In the Eritrean town of Senafe traders are now doing good business (AFP Photo/Michael TEWELDE) Ethiopia-Eritrea border (Ethiopia) (AFP) – For two decades, little besides soldiers, refugees and rebels moved across Ethiopia and Eritrea’s closed border, but today the once-barren no man’s land teems with activity.

Horse-drawn carts, buses full of visitors and trucks piled high with bricks and plywood make their way across the frontier, watched by relaxed soldiers from the two nations’ armies who just months ago stared each other down from trenches carved into the rocky soil.

After 20 years of bloody conflict and grim stalemate, the Ethiopia-Eritrea border is bustling once again, revitalising frontier towns and allowing the countries’ long-estranged populations to reacquaint themselves.

“We have everything we didn’t have before, from the smallest to the biggest products,” said Abraham Abadi, a merchant in the Eritrean town of Senafe whose shop is now filled with biscuits, drinks and liquor made in Ethiopia.

Yet the border’s re-opening has sparked a surge in refugees and also raised concerns over the black market currency trade that some fear will destabilise the economy.

Once a province of Ethiopia, Eritrea voted for independence in 1993 after a bloody, decades-long struggle.

A dispute over the the border plunged the neighbours into war in 1998, leaving tens of thousands dead in two years of fighting.

The conflict continued as a cold war

after Ethiopia refused to honour a UNbacked commission verdict demarcating the border, a policy Ethiopian Prime Minister Abiy Ahmed reversed in June.

Flights restarted and embassies reopened shortly afterwards, and in September, Abiy and Eritrean President Isaias Afwerki re-opened the crossing at Zalambessa, an Ethiopian town on a major route into Eritrea.

The opening was transformative for the town, a strip of shops and restaurants damaged in the war and economically paralysed by the border closure that now bustles with shoppers.

“We’re selling sandals and these shida shoes,” said trader Ruta Zerai, gesturing to a pile of the open-toed footwear popular with Eritreans.

In Senafe, a trading hub 23 kilometres (14 miles) north of the border, the impact of the rapprochement is clear.

Twice a week, organised groups of Ethiopian merchants cross the border, marked by a bare strip of earth only recently cleared of anti-tank mines, for Senafe’s market days.

They bring with them recharge cards for the Ethiopian telecom whose service can be picked up in parts of the town and teff, the once-scarce grain needed to make the staple injera food.

Some even decide to stay.

“I live where I can get a job. As long as I have a job, I’ll stay here,” Sanle Gebremariam, an Ethiopian currency trader working in Senafe, said at a roadside where busses from both countries congregate.

TZTA OCTOBER 2018

“We’re trading together, but the exchange rate is unregulated, unstable and illegal,” said Taeme Lemlem, a bar owner in Zalambessa, echoing similar complaints, made before the border war, that were never resolved.

Getachew Teklemariam, a consultant and former Ethiopian government adviser, said the unregulated trade at the

border, where there appears to be little customs or immigration controls, risks opening a “shadow monetary front”.

“The exchange rate is being governed by largely speculative perceptions from both sides of the border,” said Getachew. “The overall trade scenario has to be guided by some strategy.”

Both countries’ governments have said they hope the renewed trade links will boost their economies.

But the neighbours are not equals. Eritrea’s economy has underperformed since the war, while Ethiopia has grown at some of Africa’s fastest rates, which hasn’t escaped the notice of visitors to the country.

“I’m very surprised. I didn’t expect this much development,” said Simon Kifle, an Eritrean air force serviceman who was hurrying back across the border before its sundown closing after his first visit to Ethiopia.

Continued from page 16

The Trudeau government seems to have taken the opportunity of the talks to insert certain changes unbidden, in line with their own ideological preferences To be sure, most of the language in the chapter is merely about the need for “transparency” and “reporting.” Even the strange new tripartite Macroeconomic Committee is supposed to just “monitor” and “consider” each country’s monetary and exchange rate policies. But then there’s that bit about any party being able to demand “consultations” with another whenever it suspects the latter is engaged in “competitive devaluation,” or to haul it into trade court (“dispute settlement”), with appropriate penalties imposed if it has not been “transparent” enough.

It probably doesn’t mean anything. Folks at the Bank of Canada seem unfussed by it. Still, it’s unsettling to see such intrusive language in a trade agreement, especially at the behest of an administration with such a tenuous, paranoid grasp of trade and monetary policy as this one.

Then there’s Article 32.10, now notorious as the “China clause.” Not only would “a Party,” say Canada, be obliged to submit the text of any free trade agreement with a “non-market country” to the United States (and Mexico) for their “review,” but if they didn’t like what they saw, “the other Parties” would be allowed to “terminate this Agreement” and replace it “with an agreement as between them … comprised of all the provisions of this Agreement.”

This has been explained away as being no different than the status quo: any party can withdraw from NAFTA on six months’ notice. But what’s described here isn’t the U.S. withdrawing from NAFTA, but the U.S. and Mexico kicking Canada out of it. Is this likely? Probably not. But if the clause is entirely meaningless, it’s hard to understand why it was included. Certainly the Chinese seem to think it means something, to judge by their loud, angry protests.

These are by no means the only concerns that have come to light. Politico Pro Canada editor Alexander Panetta has unearthed half a dozen similar provisions giving the U.S. unprecedented power “to scrutinize, micromanage, or punish its neighbors’ trade policies,” on matters ranging from dairy exports to counterfeit goods. Indeed,

20

the longer one looks at the text, the harder it is to see the promised “wins,” at least if free trade is your objective.

In only two areas was trade noticeably liberalized, supply management and cross-border purchases, and then only by a smidgen. Everywhere else the movement is in the other direction, where there was any movement at all. We can probably be thankful the Liberals were unable to insert the threatened gender, indigenous and climate change chapters into the agreement.

But neither did they make any headway on government procurement or mobility rights for professionals.

While the Chapter 19 binational dispute settlement panels were retained, and a sunset clause mostly averted, trade in autos is now subject to a raft of restrictions that will shelter uncompetitive manufacturers and drive up prices for consumers: higher North American content quotas, new “non-Mexican” quotas (setting how much content must be produced by workers earning more than $16 an hour), plus agreement that Canadian and Mexican cars would be exposed to Sect. 232 “national security” tariffs when either country’s exports exceed a certain quota.

Perhaps these concessions were unavoidable. But in other areas the Trudeau government seems to have taken the opportunity of the talks to insert certain changes unbidden, in line with their own ideological preferences. It wasn’t Donald Trump, I suspect, who insisted on scrapping NAFTA’s Chapter 11 investor-state dispute settlement process, which protected foreign investors from arbitrary discrimination and expropriation.

Neither was it Trump, I am certain, who demanded removal of the agreement’s proportionate energy-sharing provision, which prevented federal governments from diverting cross-border energy flows in favour of domestic customers, as they had done under the National Energy Program.

These are being claimed as “wins” for Canada, but in fact they are only wins for government. To the extent they have any effect, it can only be to restrain trade and discourage investment in this country. The “Trump made us do it” excuse only stretches so far.

https:www.tzta.ca

Secretary General Of The UN, Kofi Atta Annan As I New Him

Berihun Assfaw ( Toronto, Canada) September 13, 2018

This piece is about the young Kofi Annan, more than a half century ago. He is buried to-day, Sept. 13, 2018 in his ancestral home of Ashanti, Ghana.

I knew the former Secretary General of the United Nations, Kofi Annan, who died August 18, 2018, in Bern, the capitol city of Switzerland. We met in 1965, when he was a junior officer at the World Health Organization in Geneva, Switzerland. I was a young Secretary at Ethiopian Permanent Mission to the United Nations in the same city.

I met the young Kofi, sometimes in 1965, at one of the World Health Organization’s Receptions through our mutual Black American friends, Noel and Juanita Torres, who were living in the same building with me at Petit Saxony, in Genève.

Noel, was an employee of International Labour Organization, and his wife were working in one of the private companies in Geneva. The elderly Noel, who was like a father to us was a cook for American Forces during the Second World War in Europe, and after the war he graduated from the famous France’s University Sorbonne. In 1965 he was already retired from the International Labour Organization.

At Kofi’s wedding I was one of about twenty five guests. The future, United Nations Secretary General, the young Kofi, married his first wife Titi Alakija, the young Nigerian lady, who is the mother of his two children, in 1965, in his small apartment, somewhere near the University of Geneva. She was from a wealthy Nigerian family. They got divorced in 1983 in New York, and she in now living as business woman in her country.

His wedding party was more a political meeting and arguments than music and dance. The arguments between the English and us African guests were about the declaration of independence by Ian Smith’s Rhodesia, now Zimbabwe, in 1965. While we Africans argued that the Harold Wilson’s Government in Britain should send the army and stop the declaration of independence and arrest those responsible for the illegal declaration of independence of Rhodesia, the British and their American cousins were against. It was a hot argument followed by glasses of Whiskies and Gins. I remember I gave Kofi, one dozen of whisky and one dozen of gin for his wedding. At that time for the Permanent Missions’ and Embassies’ people duty free drinks of different kinds were chip almost free.

I remember Kofi, drove his small gray sport’s Mercedes, through the apartment underground parking garage when he took the drinks.

When we met in 1965, there was a small difference between me who is in small way representing a country, and Kofi Annan, who was simply an employee of international organization.

I was attending the 18 Nations Disarmament Conference with Ambassador Amha Aberra, (graduate of Oxford University) and Ato Afework Zelleke, the first Secretary of the Ethiopian Mission. I have also attended sometimes alone and sometimes with delegates who were coming from Ethiopia, the Narcotic, Labour, African Group and other Conferences. In one of the African Group, meetings chaired by Ghana, we Africans, refused to discuss the agenda unless the minority white South African delegates leave the room, and they were forced to leave.

In one or two Receptions Given by the United Nations, for the 18 Nations Disarmament Conferance members, I have met Secretary General U Thant, who was the Secretary General of the United Nations at that time, the Italian Prime Minister Fanfani, and the Chief Judge of the United States Ern Warren.

The only time I argued with Kofi, was when President Kwame Nkrumah, who brought Ghana to its independence in 1957, was overthrown by the Ghanaian Military, February 24, 1966. Ghana was the first country to become independent in the black continent of Africa. While Kofi, supported the

coup de Tate, led by Colonel E.K. Kotoka and Major A.A. Afrifa and the Inspector-General of Police Mr. J.W.K. Harley, I was bitterly against and argued passionately.

The reason I think why Kofi, supported the coup was because he was from the aristocratic family that came from the Ashanti chiefs, and his father was governor of a province under the British colonial rule. When Ghana became independent from the British colonial yoke, Dr. Nkrumah eliminated all the traditional feudal titles and rulers in Ghana.

The overthrow of Dr. Nkrumah was supported by the CIA (the American Central Intelligence Agency).This made the entire Western world very happy and brought sadness to the Eastern and African Worlds, especially, the young Africans of the time. He was pan-Africanist since his student days in the United States, and a symbol of progressive Africa.

Dr. Kwame Nkrumah, was an enemy of the colonial powers, and a friend of the Eastern World. When he was overthrown he was in Hanoi on official visit to the Democratic Republic of North Vietnam at the invitation of President Ho Chi Min, to resolve the Vietnam War that was going on fiercely against the Americans and its Westaern Allies.

He was encouraged to go to North Vietnam to resolve the war between Americans and the courageous Vietnams people by the President of the United States President LB Johnson.

And of course, while he was away the CIA was cooking the coup d’état with Col. Kotoka in Ghana, to overthrow the first President of Ghana.

The reasons Kofi, gave for his support of the coup, were the management of the Ghanaian economy and the dictatorship of Dr. Nkrumah. But as I said above, he had other reasons too, Kofi, was from the aristocratic traditional chiefs and his father was governor of a province in Ghana, during the British colonial time, but , after the independence the progressive and left orientated president Nkrumah eliminated the power of all traditional kings and chiefs in Ghana

After the CIA instegated coup in Ghana in 1966, Osagyefo Dr. Kwame Nkhruma went to his friend President Sekou Ture of Guinea, and became co-president of Guine. President Nkhruma is consdered as the father of African Unity. The pan-africanst, Nkhruma, started his dream of African Government through the federal system in 1961, and worked hard for this until he met an oppostion by Monorovia bloc countries, led

by President Senghor of Senegal, countries considered to be conservatives.

The Monorivia bloc countries felt unity should be achevied gragually, through economic cooperation, and this bloc was led by President Senghor of Senegal.

The countries that belong to this bloc were Senewgal, Nigeria,Liberia, Ethiopia and most of former French Colonies.

The progressive, Casablanca bloc, who wanted the federation of all African countries were led by President Nkhruma, and the countries that belonged to this bloc, were Ghana, Algeria, Guinia, Egypt, Mali, and Libya.

In 1963, President Seku Toure convinced Emperor Haile Selassie, to bring the Casablanca and Monrovia groups together to narrow their differences and agree on one agenda, and as eldest states man, and fatherly figure, Emperor Haile Selassie succeeded in his initiative and the African Leaders signed the establishment of the organization of “ African Unity “.

After the two blocs agreed on the name of “ African Unity” President Nkhruma campained the office of “African Unity “ should be in Addis Ababa, Ethiopia.

Nigeria opposed this idea but it failed to succeeded. resident Nkhurma’s dream was to replace the Roman Alphabet that is used in sub-Sahara Africa of French and English countries by Ethiopian Alphabet “ GEEZ “.

If he had lived he would have realized his dream and changed the “Roman alphabet” of black African Francophonie and English speaking countries in to “GEEZ”, if not in

TZTA OCTOBER 2018

Continued page 22

21

https:www.tzta.ca

Continued from page 21

the whole of black African countries, at least in Ghana, and some West African countries.

When the late Dr. Nkrumah wanted to change the Roman Alphabet of Francophonie and English speaking African countries, our Ethiopian OROMO, brothers changed from African Alphabet GEEZ to European Roman Alphabet LATIN, because of short sighted political reasons, which they will definitely regret in the future.

In 2000 Osagyefo Dr. Kwame Nkrumah is celebrated as man of the millennium by BBC Africa service. And his birth day 21 September, 1909 is declared a National holyday in modern Ghana. Dr. Nkrumah loves and looked Ethiopia as symbol of African independence struggle. He was in London, when Mussolini, Conquered and occupied Ethiopia, under the blessing of the British Government in 1938. The young Nkrumah, was sad and mad when the only independent country that defeated the European colonizing power at the battle of Adwa, led by Emperor Menelek, and his wife Empress Teyhaitu, was conquered and occupied, to become a colony of Benito Mussolini’s Italy.

He condemned the British Government and the League of Nations, in which Ethiopia was the only member of this body in Africa.

He met the exiled Emperor Haile Selassie with other pan-Africanist leaders, George Padmore, Azikiwe, Marcus Garvy, Ras Makonnen, Jomo Kenyatta and other African and Caribbean leaders who later became freedom fighters for their countries in Africa, and Caribbean countries.

In 1957 when Ghana became independent Dr. Nkrumah said “Ghana’s independence is meaningless unless it is linked up with the total liberation of the African continent”, and gave financial and political support for liberation movements in Congo, Kenya, Rhodesia, South Africa, Mali, Guinea and others. He cut diplomatic relation with Harold Wilson’s Labour Government in Britain for not doing enough to reverse the declaration of independence by the white minority Government in Rhodesia, in 1965.

Dr. Nkrumah wrote ten books about his vision and ideas for the Continent. He died in Bucharest, Romania in 1972, at the age of 63.

I have seen Dr. Nkrumah when he visited Ethiopia, in 1959, coming out from the Prime Minister’s Office, wearing his traditional Ghanaian dress. The Prime Minister at that time Was Ras Biteweded Mekonnen Endalekachew, the first prime Minister of Ethiopia, and the father of Lije Endalekachew Makonnen. Coming back to Mr. Kofi Annan,

After the coup d’état in Ghana, Kofi, said that he would return to his country and join politics there. But, unfortunately or fortunately, things didn’t go as he wished, three bloody military overthrows followed one after the other, and those who overthrew Dr. Nkrumah were all executed by firing squad, and the destiny of Kofi Atta Annan became to be The Secretary General of the United Nations, destiny, in the real meaning of the word.

Had Kofi, returned as he said in 1965, I think he wouldn’t have become what he became, the great Secretary General of the United Nations.

Kofi, started his first work at the United Nations, in 1962, and ended his career as the world’s top Diplomat passing through a lot of crises in different parts of the world, in 2006.

He was the seventh Secretary General of the United Nations from January 1997 to December 20006. Secretary General Kofi Annan was awarded the Noble

Peace Prize for his humanitarian work jointly with United Nations in 2001, and made Africa proud.

Whenever we met at the Torres, apartment we always discussed about the South African independence struggle, the Vietnam war and the American Politics under President Linden Jonson, and President Richard Nixon, the European politics under General De Gall, and De Gall’s antiAmericanizem, and the leftist European students movements, the struggles of the young Fidel Castro, and Chi Guevara, against the American hegemony in Latin America.

In the 1960s the Vietnam War was the greatest political issue of the Western and the Eastern worlds, and the peoples of the western world were divided between liberals

and conservatives and between the left and the right wings of the student movements in Europe and United State. There were demonstrations against the American war of aggression in Southeast Asia.

And the Americans were the most ridiculed and hated people because of that. I have attended some of the demonstrations in Europe, and the most impressive one was of that which took place in Hyde Park speaker’s corner, in London, Britain. The speaker corner in Hyde Park has been famous since the time of Karl Marks, in which he spoke about the politics of his day and his new economic theory that he wrote, Das Capital.

The second popular demonstration was in support of South African, ANC (African National Congress) struggle against the racist white minority government in South Africa and the release of Nilsson Mandela from prison. I have participated in the demonstrations in Bonn, Germany, and in Louisan, Switzerland. The Louisan demonstration was in front of the International Olympic Committee Office to urge members to expel the racist minority government of South Africa from the International Olympic Committee.

In these demonstrations especially, about South Africa, most of the young educated Africans and others were participating, but not the young future Secretary General, Kofi Annan, I have never seen him in any of them.

On political discussions we had at the Torres’ apartment I was on the left side of politics, and Kofi was somewhere center right. In Geneva, Kofi, was driving a second hand small gray sports Mercedes, and with his Pipe in his mouth used to enjoy it. Even though he was driving sports Mercedes car he was never a playboy like most young Africans of the time. I never saw Kofi in discos dancing and drinking like most young Africans do. He was a reserved married man.

I was the one who advised Kofi, to go to Addis Ababa, and join ECA (Economic Commission for Africa). Robert Gardener, who was Head of ECA was his uncle. I think he was somewhat bored working for more than four years in the World Health Organisation and he was happy to leave for his home continent Africa, and left for Addis Ababa I think in 1967 or 1968, with his sports Mercedes car, and his pipe in his mouth.

In 1970, I met Kofi again in Addis Ababa one or two times in his Office, and another two or three times in Rendezvous Coffee Bar that was run by Ras Megesha Seyums’ daughter at Meskel Square or Mesekel Adebabe. He was a personnel officer at ECA, in Addis Ababa. After he finished his time in Addis Ababa, Kofi, left for New York and joined the United Nations.

In 1971, Kofi joined the United Nations in New York working through the administration, as department head, Director, Assistant secretary, deputy Secretary General, until he became finally Secretary General the United Nations.

The last time we met was in 1979, when I went to New York on vacation from Germany, where I was living and working.

In New York, I was staying with the brilliant Mahmood Said, who was a department director like Mr. Kofi.

Ato Mohammed Said, called Kofi and told him that I was in New York, and Kofi, came and took me for Launch at Plaza Hotel, near United Nations Headquarter. We talked about the old days in Geneva, and about our good friends the Torres. This was the last time I met my good old friend, Kofi Annan, before becoming the Great Kofi Annan and the Leader of the World.

In his character, Kofi, was reserved and conservative, cool under fire, never get angry, wise and future orientated, a genuine friend, handsome and pleasant looking.

TZTA OCTOBER 2018

Protesters urge Ford to keep worker protections, minimum wage bump in place

By SARA MOJTEHEDZADEH Work and Wealth Reporter Mon., Oct. 15, 2018

Protesters rallied across the province Monday urging Premier Doug Ford not to scrap new worker protections after he pledged earlier this month to repeal the law giving Ontarians two paid sick days, equal pay for equal work and a minimum wage bump.

In Toronto, at least 200 protesters gathered outside the Ministry of Labour in support of a $15 minimum wage, currently scheduled to come into effect in January.

Ford has pledged to freeze it at $14 and scrap the rest of Bill 148, which was enacted late last year to tackle the rise of precarious work.

Protests rally in support of worker protections outside theMinistry of Labour in Toronto n Monday. Similar protests were held in several other location in Ontario. (SARA MOJTEHEDZADEH) / Toronto Star)

“I have the same bills as most families and I’m struggling to pay them,” said Christine, who addressed Monday’s ral-

22

ly and is only being identified by her first name for fear of reprisal at one of her four

https:www.tzta.ca

Contnued on page 23

How ethnic violence is destabilising Ethiopia’s reform gains ba.

The organisation is the most powerful party in the ruling coalition today. Its members have made a political and constitutional claim to Addis Ababa because it is an enclave located in the State of Oromia.

The city now doubles as the capital of Oromia despite the fact that less than 20% of its residents are ethnic Oromos.

This has led to tensions between ethnic Oromos, who are the minority in Addis, and other ethnic groups like the Amhara, who are the overwhelming majority in the city.

Tens of thousands of people cheer for Ethiopian prime minister Abiy Ahmed just before an explosion rocked a massive rally in Meskel Square in Addis Ababa, Ethiopia, 23 June 2018. Reports say the blast occurred shortly after Abiy addressed his supporters. Abiy, who addressed the crowd after the blast, says a few people have been killed. EPA-EFE/STR

(MENAFN – The Conversation) There’s no doubt that Ethiopian Prime Minister Abiy Ahmed’s first five months in office have brought enormous change to the country. He’s also been hailed for shepherding Ethiopia to a historic peace agreement with neighbour Eritrea.

Thanks to Abiy’s astounding short-term gains, Ethiopians both at home and abroad are feeling hopeful.

But all is not well in Ethiopia. Ethnic tensions and violence are on the rise. Ethnic conflicts are not new , but the levels of violence being witnessed today are very disturbing.

Ethiopia has more than 80 ethnic groups . Despite recent improvements, it also has a weak economy and an overwhelmingly poor citizenry. If Abiy wants to make a genuine attempt at real democracy he must do away with tribal politics and make stronger strides towards national unity.

Ethnic tensionThe renewed ethnic tension is unfolding on several fronts.

Ethnic Amharas who were evicted and displaced from the Benshangul-Gumuz and Oromia regions are yet to receive government assistance. Most of the ethnic Oromos who were evicted in their hundreds of thousands from Ethiopia’s Somali region in 2017 remain displaced.

The ethnic Somalis who were evicted from Oromia in retaliation are also still displaced. Ethnic Gedeos who were evicted from Oromia’s Guji areas are now living in appalling conditions in schools, closed factories and temporary camps.

Hundreds of innocent Ethiopians have died in the southern cities of Awassa and Sodo because of ethic violence.

And in the past two weeks alone, dozens of Ethiopians from the Gamo, Ghuraghe, and Dorze groups around the capital city, Addis Ababa, were targeted and killed by unidentified assailants.

A rally that was organised in Addis Ababa to protest the killings was violently dispersed by police. The media reported that some residents were killed by government security forces .

To understand the latest events, it’s necessary to look to Ethiopia’s history. Ethnic tensions have simmered – and often boiled over – for decades. Some of the earliest signs can be traced back to 1991, when former president Colonel Mengistu Hailemariam’s regime was removed from power.

Causes of the violenceWhen his military regime was overthrown in 1991 , a hastily organised coalition seized power in the capital.

The coalition, known as the Ethiopian People’s Revolutionary Democratic Front, was made up of four ethnic parties: the Oromo Peoples’ Democratic Organisation, Amhara National Democratic Movement, Southern Ethiopian People’s Democratic Movement, and the Tigrayan People’s Liberation Front.

Soon after the coalition came together, it introduced an ethnic federal system of governance to try and address historic ethnic grievances by giving Ethiopia’s different regions the chance to administer themselves. This federal system allowed regions to organise along tribal lines. It also led to the rise of ethno-nationalist movements , which eventually weakened Ethiopia’s national unity.

Ethnic intolerance grew and gained momentum, and ethnic violence became a permanent fixture of Ethiopian politics.

Ethnic groups have, over the past few decades of coalition rule, staked claims to territories administered by other tribes. Ethnic Amharas, for instance, have claimed ownership of the Wolqait and Raya territories in northwestern Ethiopia, leading to tensions with the Tigray region, which currently administers these areas. Violence has often erupted over the claim.

Ethiopia’s Somali and Oromo communities have also seen their fair share of violence over ownership of ancestral and pastoral land.

So, the issues of federal governance, negative ethnicity, and debates over land ownership have been a longstanding thorn in the Ethiopian leadership’s flesh. What remains to be seen is how Abiy’s administration will deal with it. Can the new premier resolve these issues and keep his reforms agenda on course?

Ahmed’s optionsDespite Ethiopians’ optimism, the simple answer is no. And the reason is this: the ruling coalition is still a conglomeration of four ethno-nationalist parties. Despite Ahmed’s newly adopted reforms, which lean towards the rights of the individual and citizenship politics, the ruling coalition remains fixated on the group-rights agenda. This agenda has always privileged division over unity.

The Oromo Democratic Party, for instance, still advocates a controversial idea known as Oromia’s Special Interest in Addis Aba-

TZTA OCTOBER 2018

Such ethnic rivalries and conflicts are common in Africa. However, Ethiopia can be singled out for the manner in which these rivalries have played out. The ethnic federal arrangement has given ethnic parties and their politics the legal foundation to flourish.

Unfortunately, when ethnic interests and ethnic politics become the modus operandi

of the ruling coalition and opposition elites, the challenges to a country can quickly become insurmountable.

Prime Minister Abiy must now take measures to reduce such conflicts and address ethnic tensions. Creating a framework whereby cultural, religious, and social organisations could utilise the rich social capital at their disposal would be crucial.

Moreover, Abiy should not shy away from the possibility of constitutional change.

This would allow for the articles that have entrenched ethnic divisions to be amended.

Finally, Abiy’s administration’s should focus on building much-needed democratic institutions because a functioning democracy will solve most of Ethiopia’s problems.

Ethiopia Democracy in Africa Ethnic violence Oromo nation Amhara Peace & Security Abiy Ahmed Ethiopian People’s Revolutionary Democratic Front (EPRDF) Mengistu Hailemariam

Continue from page 22

minimum-wage employers.

“We’ve been prisoners in our homes because, aside from work, we can’t afford to go anywhere. Who lives like that?”

The Ontario Chamber of Commerce has called for a “full repeal” of the new legislation, which it says has “created a number of compounding changes that created greater administrative and financial pressure on employers.”

At Queen’s Park Monday, Ford said the minimum wage hike from $11.60 to $14, which took place earlier this year, increased payroll costs by 22 per cent — and that a further bump to $15 in January would increase them by 32 per cent.

“I’m guessing already 60,000 people have already lost their jobs,” he said.

On a year-over-year basis, employment increased by 1.1 per cent, or 79,000 jobs, in Ontario in August, according to Statistics Canada.

In addition to increasing the province’s minimum wage, Bill 148 provided two paid, job-protected emergency leave days for all workers, increased holiday entitlement, mandated equal pay for casual and part-time workers doing the same job as full-time employees, enshrined, improved scheduling protections and boosted protections for temp agency workers.

The legislation represents the most sweeping change to the province’s labour laws in decades, and was implemented after two years of research and public consultation conducted by two independent labour experts. About one-third of Ontario’s workforce are vulnerable workers in low-wage, precarious employment, according to the final 400-page report written by the two experts about proposed labour reforms.

“It’s not realistic. We’re going to create good-paying jobs. We’re going to make sure that the part-time person gets treated very well,” Ford said in response to questions in the legislature from New Democrat MPP Sara Singh (Brampton Centre).

“But you have to keep in mind the person that’s been working there 15 years. You can’t treat a part-timer the same way.”

unions, worker advocates, and the Fight for $15 movement, which has successfully fought for a higher minimum wage and other protections for precarious workers in cities like San Francisco, Seattle and New York.

“We are not willing to turn the clock back to 40 years ago” said Deena Ladd of the Toronto-based Workers’ Action Centre.

“This is not asking too much. These are basic rights.”

United Steelworkers Union International vice-president Carol Landry told the crowd outside the Ministry of Labour she could “not believe in 2018 these are the choices we are giving working families.”

“Our message is, Premier Ford, do the right thing.”

Gilleen Pearce, who owns a Toronto-based dog walking service, said she attended the rally because the “Chamber of Commerce does not speak for everyone.”

“The narrative about business has 100 per cent been hijacked by right-leaning, anti-worker voices,” said Pearce, who is also the spokesperson for the Better Way Alliance — a group of Ontario employers that supports Bill 148.

“I don’t want workers to feel all business owners are against them.”

At another action orchestrated by Toronto teachers, Roopa Cheema said she was worried about the potential impact on her students if the bill is scrapped.

“This minimum wage issue is an education issue because our students’ living conditions are their learning conditions,” she said, adding many of her high school students from low-income households are working to pay their families’ bills.

“They are coming to school hungry and exhausted and stressed and anxious,” she said. “These are not high school students saving to go to university. They’re working to keep the lights on.”

With files from Robert Benzie Sara Mojtehedzadeh is a Toronto-based reporter covering labour issues. Follow her on Twitter: @saramojtehedz

Monday’s rally was spearheaded by

23

https:www.tzta.ca

ማስታወቂያ

የትዝታ ጋዜጣ ሕትመት እስካቆምንበትና ጠቅላላ አሰራራችን በመቀጠል በኢንተርኔት ካደረግን ከ25 ዓምት ጀምሮ ሥራችንን ሳናቅዋርጥ እስክ ዛሬ ድረስ አገልግሎት እየሰጠን እንገኛለን። ይኸውም ለአንባብያንና ለማስታወቂያ አውጭዎች በይበልጥ ለመድረስ፣ እንዲሁም በማሳደግ በመደራጀት በአዲስ መንገድ በተለይም ኢትዮጵያውያንን ለማገልገል ተዘጋጅተናል። በይፋም ሥራችንን እንቀጥላለን። በተጨማሪ ትዝታ ሁለት ትላልቅ እገልግሎቶችን ለኢትዮጵያውያን የምንሰጠውን ማሳወቅ እንፈልጋለን። ይኸውም 1) ጋዜጣው እንደተለመደው በዲጅታል ፓብልኬሽን በዌብሳይታችን በወር አንድ ጊዜ እየታተመ የወጣል። ቴክኖሎጂ በሰጠን እድል በቀጥታ ወደ ዌብ ሳይታችን በመሄድ ማንበብ ይችላሉ። እዚህ ላይ ይምናሳስብዎ ይህ ጋዜጣ ለርስዎ የተዘጋጀ ስለሆነ ድምጽዎትን ማሰማት ይችላሉ። ሃስብዎትንም ማካፈል መብትዎ ነው። ማስታወቂያዎትንም ልናራምድልዎት እንችላለን። ከጋዜጣው ሌላ ወደ ዌብ ሳይታችን፣ ፌስቡክ፣ ሞባይል ፎን ስትሄዱ እለታዊ ትኩስ ዜና በቪዲዮ የተደገፈ እንዲሁም ከረንት የኢትዮጵያውያንና የኬኔዲያን ዜናዎች እንደምታገኙ በዚህ አጋጣሚ ማስታወስ እንፈልጋለን። በባነር፣ በዲጂታል ዳይሬክተሪ የመሳሰሉት ማስታወቂያ አለን። 2) ሬዲዮ ብሮድካስት ሰኞ ስኞ በሳምንት አንድ ቀን ከምሽቱ 6 ሰዓትፒም ጀሞሮ ለአንድ ሰዓት እስከ 7 ሰዓት ይኖረናል። በዚህ ፕሮግራም ተሰትፎ አሁንም ለኢትዮጵያውያን ይሆናል። 3) ዮቲዩብ በዌብሳይታችንና በዓለም አቀፍ ደርጃ ይኖረናል። ወደ እርሶ በመምጣት ቃለ መጠይቅ በማድረግ፣ ድርጅትዎን በማስተዋወቅ ስርጩትን ከፍ በማድርግ አዲስ ደንበኞዎት ጋ ለማድረስ እንችላለን። በተለይ ቴክኖሎጂ ምስጋና ይግባውና በአሁኑ ጊዜ በሰፊው በዊውብ ሳይት ብፌስ ቡክ፣ በሞባይል ፎን፣ በታብሌት፣ በቫይበር፣ በመጠቅም ለእያንድ አንዱ ተደራሽ የሚሆንበት መንገድ ተፈጥርዋል። ስለዚህ ለዚህ ሁሉ ተጥቃሚ በመሆን አገልግሎቱ ለአንባብያንና ለማስታወቂያ አውጪዎች በቀላል መድረሱን አናሳውቃለን። በዚህ አጋጣሚ ለማስታወቂያ አውጭዎች ለመጀምሪያ ዋጋችንን አብረን በእርሶ ኢሜል አድራሻ ልንልክልዎት እንችላለን። በመጨረሻም ለማስተወስ የምንሸው በይበልጥ ለመረዳት ከፈለጉ በሚቀጥለው ስልክ ወይም ቴክስት ማድረግ ይችላሉ።

416-898-1353

እንዲሁም ኢሜል ማደግን አትርሱ።

tztafirst@gmail.com or info@tzta.ca

በመጨርሻም ድህረ ገጻችንን በጉግል፣ በያሁ፣ በኤክስፕሎረር፣ በክሮም- በፎክስ በመሳሰልት በምሄድ ድህረ ገጻችንን በሚቀጥለው አድራሻ ማስቀመጥ ነው።

https://www.tzta.ca

እንዲሁም በስልካችሁ በሚገኘው እላይ በተጠቀሰው የኢንተርኔት አክሰስ መድረስ ትችላላችሁ። አመሰጋናለሁ። አዘጋጅ ተሾመ ወልደአማኑኤል TZTA OCTOBER 2018

24

https:www.tzta.ca