TZTA Ethiopian Newspaper

TZTA September 2019

2

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

TZTA September 2019

3

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

የኢትዮጵያ መንግሥት ሥልጣን ምን ድረስ ነው? ጷግሜ 2 ቀን 2011 ጥበበ ሳሙኤል ፈረንጅ፤

አቶ ጥበበ ሳሙኤል ፈረንጅ

ሃገረ አሜሪካንን በመገንባት፤ ታላቅ ሚና የነበረው፤ ፌደራሊስት ተብሎ በሚታውቀው ደብዳቤው በርካታ ጽሁፎችን በጋዜጣ ያሳተመው፤ ጀምስ ማድሰን፤ “ሰዎች መላዕክት ቢሆኑ ኖሮ፤ መንግሥት አያስፈልግም ነበር” ማለቱ ይነገራል።

መንግሥት ሲባል ግን የተለያያ ይዘት እና ቅርጽ ያለው ቢሆንም፤ ዋና ሥራው ዜጎችን ከአደጋ መከላከል ነው። በተለይም፤ ዲሞክራሲያዊ በሆኑ የመንግሥት አስተዳደር ውስጥ፤ የመንግስት ሥልጣን የተገደበ በመሆኑ፤ መንግሥት ማድረግ የሚችላቸው እና ማድረግ የማይችላቸው ነገሮች፤ በሕግ የተደነገጉ ናቸው። መንግሥት ሲባልም፤ በተለያየ ደረጃ የስልጣን መዋቅር የተከፋፈለ እና የተለያየ ሥልጣን እና ሃላፊነት ያላቸው ተቋማት እና ግለስቦችም ናቸው፡፡

በበርካታ፤ እንደ እኛ ዓይነት ባሉ ገና የዲሞክራሲ ሥልተ ስርዓት ባልተለመደባቸው ሃገራት፤ ሁሉንም ነገር ከመንግሥት መጠበቅ፤ ለሚከሰቱ ጉዳቶች ሁሉ መንግሥትን መውቀስ፤ የመንግሥት ተቋምና እና የባለሥልጣናትን የሥልጣን ሃላፊነት እና ገደብ ምን እንደሆነ አለመረዳት፤ የፌደራል፤ የክልል፤ የከተማ፤ የክፍለ ከተማ፤ የወረዳና፤ የቀበሌ መንግስታትን፤ የስራ ክፍፍል እና የስልጣን እርከንን አለመረዳት፤ ለበጎ ነገሮች ደግሞ አልፎ አልፎ፤ በጅምላ መንግሥትን ማመስገን የተለመደ ነው።

የዚህ ፅሁፍ አላማ አጠቃላይ፤ ስለመንግሥት አሰራር እና ሃላፊነት በዝርዝር ለመከተብ ሳይሆን፤ ዓላማው፤ የፌደራል መንግሥቱ፤ ሥልጣኑ ከምን ድረስ እንደሆነ ለመጠቆም እና፤ ሕግ በጣለበት ገደብ የተነሳ፤ መንግሥት “የፖለቲካ ልሂቃኖቻችን” በሚፈልጉት መልክ፤ ፍጥነት፤ እና ሁኔታ በተለያየ አቅጣጫ የሚነሱት ጉዳዮች ላይ እርምጃ መውሰድ የማይችልበት ሁኔታ እንዳለም ለመግለጽ ነው።

በተደጋጋሚ እንደተጠቀሰው፤ በአሁኑ ሰዓት ሃገሪቱ የምትተዳደርበት የፌደራል ሥርዓት ሲዋቀር፤ ሆን ተብሎ፤ ታስቦበት፤ እና ታቅዶ፤ የፌደራል መንግሥቱን ደካማ፤ የክልል መንግስታትን ደግሞ፤ ጠንካራ አድርጓል።

ሕገ መንግሥቱን አርቅቆ ያፀደቀው የፖለቲካ ሃይል፤ የማዕከላዊ መንግሥት ሥልጣኑን በሚያጣበት ወቅት፤ “ንግስናውን” በክልል ደረጃ ለመቀጠል እና፤ የፌደራል መንግሥቱም በክልሉ ጉዳይ “ጣልቃ” እንዳይገባ፤ በሕግ አስሮታል። በሕገ መንግስቱ አንቀጽ 51 ቁጥር 14 መሰረት የፌደራል መንግሥቱ “ከክልል አቅም በላይ የሆነ የጸጥታ መደፍረስ ሲያጋጥም በክልሉ መስተዳድር ጥያቄ መሠረት የሀገሪቱን የመከላከያ ኃይል ያሰማራል፡፡” ይላል፡፡ (መስመር እና ድምቀት የተጨመረ)፡፡ ይህም ማለት፤ የፌደራል መንግሥቱ በክልሎች ውስጥ ሕግ ለማስከበር የሚወስዳቸው እርምጃዎች፤ በመጀመርያ በክልሉ መንግሥት አዎንታዊ ምላሾች ማግኘት አለባቸው ማለት ነው፡፡

አሁን ባለው የፌደራል መንግሥት የስልጣን መዋቅር እና ክፍፍል፤ የፌደራል መንግሥት በክልልም ሆነ በከተማ ጉዳዮች ጣልቃ የሚገባበት ሕጋዊ ሥልጣን የተገደበ እና የተወሰነ ነው። እኛ ሃገር፤ ለዓመታት የቆየነው፤ ሥልጣን በአንድ ሰው እጅ ሆኖ፤ ሁሉም ነገር በዛው ሰው “ፈቃድ እና ፍላጎት” ሲተገበር ነው። ምንም እንኳን ላለፉት 24 ዓመታት በሥራ ላይ እንዲውል “የፀደቀው ሕገ መንግሥት” የተለያዩ የመንግስት አካላትን ሥልጣን እና ተግባር የደነገገ ቢሆንም፤ ሕገ መንግሥቱ፤ የጥቂት ግለስቦች እና ቡድን ዓላማና ፍላጎት ማስፈፀምያ ከመሆን ባለፈ፤ በሥራ ላይ አልዋለም፤ በዘፈቀደም ሲጣስ ነበር።

TZTA September 2019

አዲሱ “የለውጥ መራሹ ቡድን” ሥልጣን ከያዘበት ጊዜ ጀምሮ፤ ግን፤ ሕገ መንግሥቱን በማክበር ሥራውን እንድሚሰራ ቃል የገባ በመሆኑ፤ እና የሕግ የበላይነት በሃገሪቱ እንዲሰፍን እየሰራ በመሆኑ፤ ብዙውን ነገር፤ ከሕገ መንግሥቱ ጋር በማጣጣም፤ ለመተግበር ቀና ደፋ እያለ ይገኛል። ይህም በመሆኑ፤ በተደጋጋሚ፤ በተለያዩ ክልሎች ነውጦች ሲነሱ፤ የክልሉ መንግሥታት “ጣልቃ እንዲገባ እስኪጋብዙት” በክልል ጉዳይ “ጣልቃ ባለመግባቱ” በሕዝብ እና በንብረት ላይ ጉዳት ሲደርስ አፋጣኝ ምላሽ አልሰጠም። ምላሽ ሰጥቶ፤ እርምጃ በወሰደባቸው አካባቢዎችም፤ “የእኔን ብሔር አጠቃ” በሚል የፖለቲካ ጡዘት፤ መንግሥት ከፍተኛ አጣብቂኝ ውስጥ ገብቷል። ከዚህም አልፎ፤ በርካታ ተሟጋች ነን የሚሉ ሃይሎች፤ በቀበሌ፤ በክፍለ ከተማ፤ በወረዳም ይሁን በከተማ ደረጃ ለሚሰሩ ስሕተቶች እና ጥፋቶች፤ በማወቅም ይሁን ባለማወቅ፤ የፌደራል መንግሥቱን፤ በተለይም ጠቅላይ ሚኒስትሩን ሲወቅሱ እና ሲያወግዙ አይተናል።

አንዳንዶች፤ ሆን ብለው እና ለራሳቸው እኩይ የፖለቲካ ዓላማ፤ የቀበሌ ሊቀመንበርም ይሁን፤ የከተማ ከንቲባ ሰራ ብለው ለሚያምኑት ጥፋት ወይም ስሕተት፤ ጠቅላይ ሚኒስትሩን ለማጥላላት ሲጠቀሙበት ማየት፤ የተለመደ ሆኗል። ለምሣሌ፤ በለገጣፎ ለተከሰተው የቤቶች መፍረስ ለሚነሱ ጥያቄዎች፤ መልስ መስጠት ያለበት፤ የከተማው ከንቲባ፤ ግፋም ካለ የኦሮምያ ክልላው መንግሥት ሆኖ ሳለ፤ ጠቅላይ ሚኒስትሩን ተሰርቶበታል። በአዲስ አበባ ከተማበአንድ ወረዳ ውስጥ፤ መታውቂያ በሃስት እየታደለ ነው የሚል ጥቆማ ሲደርስ፤ የወረዳውን አስተዳደር፤ ግፋም ካለ የከተማውን አስተዳደር ተጠያቂ ማድረግ ሲገባ፤ በአንዳንድ “ተሟጋቾች”፤ በዚሁ ጉዳይ፤ ጠቅላይ ሚኒስትሩን ለማጥላላት እና፤ አዲስ አበባን “ኦሮሞዋዊ” ለማድረግ፤ “ሴራ” እየተሴረ ነው በሚል፤ ከፍተኛ የፖለቲካ አቧራም ተረጭቷል። ዛሬም እንደምናየው፤ በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን የውስጥ ጉዳይ ለተነሳ ውዝግብ፤ የፌደራል መንግሥቱን በቀጥታ ተጠያቂ ለማድረግ ከፍተኛ ፕሮፖጋንዳ እየተሰራ ይገኛል። የፌደራልም ሆነ የክልል መንግሥት፤ በየትኛውም የሃይማኖት ጉዳይ እንዳይገባ፤ ሥልጣኑ በሕግ የተገደበ ነው። አሁን ባለው የቤተ ክርስቲያን የውስጥ ውዝግብ፤ ብዙዊች፤ “መንግሥት፤ ሕግ ተጥሶ ቤተክርስቲያን ላይ ጥቃት ሲፈፀም ዝም አለ” ሲሉ መስማት የተለመደ ሆኗል፤ ግን የትኛው ሕግ እንደተጣሰ የገለፀ ማንም የለም። የቤተ-ክርስቲያኗ የውስጥ ሕግና ደንብ ከተጣሰ፤ ያንን ሕግና ደንብ ማስከበር ያለባት ቤተ-ክርስቲያኗ እንጂ መንግሥት አይደለም። የሃገሪቱ የወንጀለኛ ሕግ ወይም የፍትሃ ብሄር ሕግ ተጥሶ ከሆነ፤ ይህንንም ወደ ሕግ ቦታ ማምጣት የምትችለው ቤተ-ክርስቲያን ነች። ይህ ሆኖ ሳለ፤ መንግሥት በቤተ-ክርስቲያን ጉዳይ “ጣልቃ አልገባም” በማለቱ ሊወቀስም ሆነ ሊወገዝ የሚችልበት ምንም ምክንያት የለም። መንግሥት በቤተ እምነት ጉዳይ ላይም ሆነ፤ በክልል ጉዳይ ጣልቃ እንዲገባ ከተፈለገ፤ ሕጉን መቀየር ያስፈልጋል።

ሃገረ አሜሪካንን ከመሰረቱት፤ “የአሜሪካን መስራች አባቶች”፤ በተለይ ጀምስ ማድስን እና አሌክሳንደር ሃምልተን፤ የአሜሪካን ሃገር ሲመሰረት፤ አጥብቀው ይከራከሩ የነበረው፤ የፌደራል መንግሥቱ ጠንካራ እንዲሆን ነበር፤ ለዚህም ዋና ምክንያታቸው፤ የማእከላዊው መንግሥት ደካማ ሲሆን፤ በአንድ ሃገር ውስጥ ባሉ የተለያዩ ክልሎች፤ የተለያየ አሰራር የሚፈጥር በመሆኑ፤ በክልሎች ውስጥ የሚፈጠርን

4

ችግር ለመፍታት፤ ማዕከላዊው መንግስትን አቅመ ቢስ ያደርገዋል፤ የክልል መንግሥታት፤ በክልሉ በሚኖሩ ዜጎች ላይ በደል ሲያደርሱ፤ ማእከላዊው መንግሥት በደሉን ለመገደብ የሚችልበት ሥልጣን አይኖረውም የሚል ነበር፡፡ አሜሪካን እንደ ሃገር ከመመስረቱ በፊት የነበሩት 13ቱ እራሳቸውን የቻሉ ክልል መንግሥታትን፤ በአማከለ ጠንካራ አስተዳደር ለመተካት በመፈለጉ ነው፤ 13ቱ ክልሎች፤ የክልል መንግስታት ብቻ መሆናቸው አክትሞ፤ አንድ የተባበረ፤ ጠንካራ የፌደራል መንግሥት ያለው ስርዓት ለመገንባት በመወሰን፤ የተባበሩት የአሜሪካን መንግስትን ማቋቋም የቻሉት፡፡

ምንም እንኳን፤ የአሜሪካን የፌደራል መንግስት እና የክልል መንግሥታት፤ የየራሳቸው የስራ ድርሻ እና ክፍፍል ቢኖራቸውም፤ የስብአዊ መብት ጥሰት ሲኖር እና በሃገር ውስጥ ሁከት ሲኖር፤ የፌደራል መንግስቱ ፖሊስ በቀጥታ በክልል ጉዳይ በመግባት፤ እርምጃዎችን ይወስዳል፡፡ ከዛም አልፎ፤ የክልል መንግስታት በዜጎች ላይ ለሚፈፀሙት የሕግ ጥሰት፤ ዜጎች፤ የክልሉን መንግስት በክልሉ ፍርድ ቤት ወይም በፌደራል ፍርድ ቤት የመክሰስ መብት አላቸው፡፡

ከምንም በላይ የአሜሪካንን ዲሞክራሲ ጠንካራ ያደረገው፤ ዜጎች የመንግስትን ሥልጣን እና ሃላፊነት እንዲሁም የሥራ ክፍፍል በሚገባ መገንዘባቸው እና፤ ዜጎች እና ተቋማት ለመብታቸው በመቆም በሚያደርጉት ሙግት ነው። ለዚህም በተለይ የፍትሕ አካላትን በመጠቀም፤ ዜጎች በመንግሥት ለሚደርስባቸው በደል፤ መንግሥትን ይሞግታሉ። ዛሬም ቢሆን፤ አሜሪካን ሃገር ውስጥ፤ የዘር መድልዎ፤ የሰብዓዊ መብት ጥሰት፤ የመንግሥት የሥልጣን ብልግና አለ፤ ዜጎች ግን፤ የሰብዓዊ መብት ጥሰትን፤ የዘር መድልዎን፤ እና የመንግሥትን ብልግና የሚታገሉት፤ ተቋማትን በመጠቀም ነው። ለዚህም በተለይ የዜና አውታሮች፤ የሲቪክ ማህበራት እና፤ ፍርድ ቤቶች፤ ያላቸው ሚና እጅግ ከፍተኛ ነው። በዚህ ፀሃፍ እምነት፤ የመንግሥትን፤ የስልጣን ክፍፍል፤ ሥልጣን እና ተግባር በቅጡ ካለመረዳት በተጨማሪ፤ የእኛ ሃገር አንዱ ጉድለት፤ ሃገሪቱ ውስጥ ያሉትን፤ የሲቪክ፤ የዜና አውታሮች፤ እና የፍትሕ ተቋማት በሚገባ ባለመጠቀማችን፤ ሁሉንም ነገር በአንድ የመንግሥት አካል ላይ ብቻ እንድናነጣጥር አድርጎናል። ይህን ንፅፅር ያነሳሁት፤ አሜሪካን ያለፈችበት ውጣ ውረድ፤ ወይም የአሜሪካን ሕዝብ የሚሄድበት መንገድ ሁሉ ለኢትዮጵያ ይመቻል ከሚል እሳቤ ሳይሆን፤ ለአንድ ሃገር ስላም እና ብልጽግና፤ ጠንካራ የፌደራል መንግስት መኖሩ ጥቅም እንዳለው ለማሳየትና፤ ዜጎች፤ በሃገራቸው ጉዳይ በመሳተፍ እና ለመብታቸው በመቆም፤ ለዲሞክራሲ እድገት ሊያበረክቱ የሚችሉትን አስተዋጽኦ ለመጠቆምም ነው። በሃገራችን የዲሞክራሲ ሥልተ ሥርዓት ግንባታ ገና መንገድ እየያዘ ባለበት በዚህ ጊዜ፤ ክልሎችን ጠንካራ ማድረግ እና፤ የፌደራል መንግስቱን ደካማ ማድረግ፤ በክልሎች ተገድበው የሚኖሩ ዜጎች፤ በአምባገነን ሃይሎች ተረግጠው እንዲገዙም፤ መንገድ የሚከፍት በመሆኑ፤ ሕገ መንግሥቱን በማስተካከል ረገድ፤ ገዥው ፓርቲ ሃላፊነት የተመላበት ሥራ መሥራት ይጠበቅበታል ብሎ ይህ ጽሃፍ ያምናል። ቀደም ሲል፤ ሕገ መንግሥቱን አርቀቀው ያፀደቁ ሃይሎች፤ ማዕከላዊው መንግሥት “ደካማ” እንዲሆን በሕግ ያሰሩት፤ ዛሬ እንደምናየው፤ የማዕከላዊውን መንግሥት ሥልጣናቸውን ሲያጡ፤ በክልልላቸው መሽገው፤ “በክልላቸው” የፈቀዳቸውን ለማድረግ እና፤ በሕግ ተጠያቂ ላለመሆንም ነው።

ባለፉት የትሕነግ መራሹ መንግሥት አገዛዝ፤ መንግሥት፤ ለሕገ መንግስቱ ግድ ያልነበረው እና፤ ለሕገ መንግሥቱ ተገዢ እንዳልነበር ብዙ ተብሎለታል። ትላንት እንደፈለጋቸው ሲጨፈልቁት የነበረውን ሕገ መንግሥት፤ ዛሬ ከቀበሩበት ሳጥን ውስጥ አውጥተው፤ አቧራውን እፍ ብለው፤ “ሕገ መንግሥቱ ይከበር” ሲሉ መስማት አስደማሚ ነው። እስከዛሬ ሕዝባችን የለመደው፤ መንግሥት የፈለገውን ሲያደርግ፤ አምባገነኖች፤ የክልል እና የፌደራል መንግሥት ያላቸውን የሥልጣን መስመር፤ ከቁም ነገር ባለመቁጠር፤ በፈለጉበት ክልል ሰራዊታቸውን እያስገቡ፤ ዜጎችን ሲያስሩ እና ሲገድሉ ስለነበር፤ ዛሬ ሕገ መንግሥቱን ተከትዬ ሃገሪቱን ስርዓት አስይዛለሁ ብሎ ለሚውተረተረው የለውጥ ሃይል እጅግ ፈታኝ ሆኖበታል። ከቀበሌ የመታወቅያ አሰጣጥ ጉድለት “ክስ”፤ እስከ ቤተ ክርስቲያን ቃጠሎ፤ ተወቃሹ ይኽው የለውጥ ሃይል ሆኗል። ሃገሪቱን እየመራ ያለው የለውጥ ሃይል፤ ተገቢ እና አስፈላጊ እርምጃ ለመውስድ እንዳይችል “ሕገ መንግስት” በተባለ ሳንካሰር የእጅ እና እግር ቶርች ታስሯል።

አሳዛኙ ነገር ይህ ብቻ አይደለም፤ ሕግና ሥርዓት ተከትዬ፤ ሃገሪቱን ወደ ዲሞክራሲያዊ ስልተ ሥርዓት አሻግራለሁ ብሎ እየደከመ ያለውን ሃይል፤ ትላንት ረግጠው ሲገዙን የነበሩ ሃይሎች፤ “በሕግ ሥም” እንዳይንቀሳቀስ “ከማሰራቸው” አልፈው፤ መንግሥት ደካማ ነው፤ የዜጎችን ሕይወት እና ንብረት አልጠበቀም፤ ቤተ ክርስቲያን ሲቃጠል ዝም አለ፤

https://www.mywebsite.com

ዜጎች ሲፈናቀሉ ዝም አለ፤ የሚል ጥሩንባ የሚነፉት እነሱ መሆናቸው እና ይህንንም እንደ እውነት ተቀብሎ የሚያስተጋባ ሃይል መኖሩ ነው። በማህበራዊ ሚድያም ያሰማሩት “ዲጂታል ወታደራቸው” ሌተ ተቀን ተግቶ የሚሰራው፤ ለውጡን ለማጣጣል እና የሕዝብ ድጋፍ ለማሳጣት፤ ሕዝቡ በለውጡ ሂደት ተስፋ ቆርጦ እንዲማረር እና ከዛም፤ “እኛ እንሻልህ ነበር” በሚል ብልጠት፤ ተሽቀንጥረው ከተጣሉበት የአገዛዝ ማማ ላይ ለመውጣት ነው። “ድሃ በሕልሙ ቅቤ ባይጠጣ ኖሮ፤ ንጣት ይገድለው ነበር” የሚል ሃገርኛ አባባል አለ።

እነዚህ ተስፈኞች፤ ወደ ሥልጣን ለመመለስ ማሰብ ብቻ ሳይሆን፤ ተግባራዊ እንቅስቃሴም መጀመራቸው፤ ሰሞኑን የተወሰኑ የፖለቲካ ድንክዬዎችን ሰብሰበው፤ “ኢትዮጵያን ለማዳን” የራሳችንን እርምጃ እንወስዳለን ማለታቸው፤ ዲያብሎሳዊ እቅዳቸው ምን እንደሆነ አሳብቆባቸዋል። በትንሹም ይሁን በትልቁ ያኮረፈው “አክቲቪስት” ለእነዚህ ሃይሎች፤ በማወቅም ይሁን ባለማወቅ፤ ጥርጊያ መንገድ እየከፈተላቸው ይገኛል። በዘረኝነት የተለከፈው፤ እራሱን እንደ ተጽእኖ ፈጣሪ አድርጎ የሚቆጠረው ሃይል ደግሞ፤ “ለለውጡ ሂደት” ትዕግስት ማጣቱን በተደጋጋሚ በሚያደርጋቸው ነገሮች አሳይቷል።

ከሥልጣን ማማ ላይ ከተወረወሩት፤ የቀድሞ ገዥዎቻችን ጀምሮ፤ “ኦሮም አይመራኝም” በሚል ደዌ የታመመው፤ የለውጡ ጀግና እኔ ብቻ ነኝ በሚል “የትራምፓዊ አስተሳሰብ የሰከረው”፤ በግለሰብ ከልት ታሞ፤ እከሌን ነኩብኝ ብሎ ያኮረፈው፤ የለውጡ ሂደት ያልገባው፤ ለውጡ አዝጋሚ እንጂ፤ አብዮት እንዳልሆነ ያልተረዳው፤ ለሚቀጥለው ምርጫ ሳይዘጋጅ፤ “የእናቴ መቀነት አድናቅፎኝ ነው” ለማለት የተዘጋጀው፤ በጫት ደንዝዞ የፖለቲካ ተንታኝ የሆነው፤ መፃፍ ስለቻለ ብቻ “ካለ እኔ ጋዜጠኛ የለም” የሚለው ግብዝ፤ የዲግሪ መዓት ቆልሎ፤ በአዳራሽ ጭብጨባ በመስከር፤ የሃገሩን መሰረታዊ ታሪክ ሳያውቅ፤ እራሱን እንደ ሊቅ ቆጥሮ የሚቀባጥረው፤ ወዘተ፤ ይህ ሁሉ ሃይል፤ በያዘው የብሽሽቅ ፖለቲካ የገመድ ጉተታ፤ ለውጡን አደጋ ላይ ሲጥል እያየን ነው። በተወሰነ ደረጃም፤ በሃሰት ፕሮፖጋንዳ የታጀለው “ዕለታዊ ዜና” የሃገሩን ሰላም እና እድገት በተስፋ የሚጠባቀቀውን ዜጋ፤ በለውጥ ሃይሉ እምነት እንዲያጣ፤ “ሃገሪቱ የተያዘቸው በሴረኞች ነው” ብሎ እንዲቀበል በሚግቱት ‘ሰበር ዜና” ቀቢጸ ተስፋ እንዲሆንም አድርገውታል።

የሚድያ ባለሙያዎች፤ ሃላፊነት በጎደለው ሁኔታ የሚያቀርቧቸው፤ ቃለ መጠይቆች፤ የሚዘግቧቸው ዜናዎች እና የሚያትሟቸው መጣጥፎች፤ ስለመንግሥት ስልጣን እና ተግባር፤ አስተማሪ ከመሆን ይልቅ፤ ጠብ አጫሪ እና ሁከት ቀስቃሽ መሆናቸውንም ስናስተውል፤ ከልካይ በሌለበት ሜዳ ላይ እየፈነጠዙ መሆናቸውን እንረዳለን። መንግሥት እነዚህን ለምን አያስቆምም የሚለው የብዙዊች ጥያቄ ቢሆንም፤ መንግስት እነዚህን ሃይሎች ሊያስቆምበት የሚችል ሕጋዊ ሥልጣን እንደሌለው የሚረዱ ጥቂቶች ናቸው።

ሌላው አወዛጋቢ የሆነው እና፤ በተለይ በማህበራዊ ሚዲያችን የሚንሸራሸረው፤ እንደ ጃዋር መሃመድ ዓይነት ጽንፈኞች ላይ መንግሥት ለምን እርምጃ አይወስድም የሚል ነው። ብዙዊች መንግሥት እርምጃ ይውሰድ ሲሉ ግን፤ በምን ሕግ እርምጃ እንደሚወስድ አይነግሩንም። ብዙዊች መንግሥት እርምጃ ይውሰድ ሕግ ያስከብር ሲሉም፤ “እነሱ ጠላት ብለው በፈረጁት ሰው ወይም ተቋም ላይ” እርምጃ እንዲወሰድ እንጂ፤ ሕግ እንዲክበር ካላቸው ፍላጎትም አይደለም።

ብዙዊች፤ መንግሥትን የሚወቅሱት እና የሚያወግዙት፤ በሃገር ሰላም እንዲኖር እና የተጀመረው ለውጥ ከግብ እንዲደርስ ቢሆንም፤ የመንግሥት ሥልጣን ከምን ድረስ እንደሆነ፤ የትኛው የመንግሥት አካል፤ ለየትኛው ጉዳይ ተጠያቂ እንደሆነ፤ በግልጽ አያስቀምጡም። የፌደራል፤ የክልል፤ የከተማ እና የቀበሌ የመንግስት አካላትን ሥልጣን እና ተግባር በሚገባ ማወቅ እና መገንዘብ፤ ለምናነሳው ጥያቄም አቅጣጫ ጠቋሚ ይሆናል ብዬ አምናለሁ። አሁን ባለው ሕግ፤ የፌደራል መንግሥቱ፤ እንደፈለገ፤ የፈለገው ክልል ውስጥ ገብቶ፤ ሕግ የማስከበር ሥልጣን የለውም። በየትኛውም የእምነት ጉዳይ ጣልቃ ገብቶም፤ በማንም ላይ እርምጃ ሊወስድበት የሚችል ሥልጣን የለውም።

ስለዚህ፤ በክልሎች ለሚፈጠረው ሥርዓተ አልበኝነት ተጠያቂ፤ መሆን ያለበት የክልሉ አስተዳደር እራሱ ነው። በቤተክርስቲያንም ሆነ በማንኛውም የእምነት ተቋማት ውስጥ ለሚፈጠር የውስጥ ሕግና ደንብ ጥሰት፤ መፍትሔ መፈለግ ያለባቸው፤ ጉዳዩ የሚመለከታቸው የእምነት ተቋማቱ ናቸው። ሌላው ደግሞ በመናገር መብት ላይ ያለው ብዥታ ነው። ዜጎች፤ የመናገር መብታቸው ይከበር ሲባል፤ የተውሰኑ ሰዎች፤ የንግግር መብት ይገደብ ማለት አይደለም። መንግሥት፤ የተወሰኑ ሰዎችን መብት ማክበር፤ ገጽ 11 ይመልከቱ

*

https://www.tzta.ca

TZTA September 2019

5

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

ገጣሚት ኅሊና ደሳለኝ በቤተመንግሥት የአዲስ ዓመት በዓል አከባበር ላይ ያቀረበችው ግጥም ገድሎ የመንገስ ጥማት ጩኀት ላገነነ አመጽ ላጀገነው፣ ለዚህ ምስኪን ትውልድ በጅምላ እየነዱት፣ በመንጋ እያሰበ ነጻነት እንዴት ነው? ነጻነት ምርጫ ነው አምሮ ቢደላደል ጥፋት ያመነነው የመንጋዎች መንገድ፣ እንቅፋቱን ወዶ ለኖሩለት እውነት ለብቻ መራመድ፡፡ ነጻነት ማመን ነው ቀን ወዶ ቢያጀግን ቀን ጠልቶ ቢከዳም፣ ቢቆሽሹም ቢደምቁም እራስን መቀበል ራስን መምሰል ነው የነጻነት ገዳም፡፡ ነጻነት ማሰብ ነው በአንድነት መለምለም የኔነትን አረም ከህሊና ማጥፋት፣ ዘር ሆኖ ከማነስ ሀገር ሆኖ ማበብ ዓለም ሆኖ መስፋት፡፡ ንገሯት ለሀገሬ በጀግኖቿ ትግል ድ ንበር ባታስደፍር ከእጀ ገዥ ብትወጣ፣ ነጻ ነኝ እንዳትል በገዛ ልጆቿ በእጅ አዙር ተሸጣ ፡፡ ስሩን ካልሸመነው በመዋሃድ ጥለት በማስተዋል ሸማ፣ ታሪክ አናደምቅም በጭብጨባ ድግስ በሆይ ሆይታ ዜማ፡፡ ምን ብናቀነቅን በየሰልፉ ሜዳ ወኔ ብንደግስም፣ በፈረሰ አይምሮ በደቀቀ አንድነት ሀገር አናድስም፡፡ በጭፍን ከመሮጥ አስቦ ማዝገም ነው የመራመድ ውሉ፣ ሁሉም እንቅፋቶች እስኪጥሉን ድረስ ምርኩዝ ይመስላሉ፡፡

ኅሊና ታደሠ ርዕስ፡- የማጀት ሥር ወንጌል —————————– ሙያተኛ ሀገሬ ከማጥገብ ጎደለ በረከት እራቀው የገበታሽ ለዛ፣ ተሻምቶ ለመጉረስ ከበላነው ይልቅ የደፋነው በዛ፡፡ ሙያሽ ባያስደፍር አጀብ ቢሰኙበት፣ ማዕዱ ቢሙላላ ዓይነቱ ቢያምርበት፣ አበዛዙ አይደለም አበላሉ ላይ ነው የገበታሽ ውበት፡፡ እየተማመንን! የፉክክር ቅሚያ በርሃብ እየናጥን፣ ከደፋነው ጠግቦ ውሻችን በለጠን፡፡ ከምርት አላነስን፣ ጎተራችን ሙሉ ጀግና አራሽ መች አጥተን፣ ማሰብ የጎደለው አያያዛችን ነው ገደል የከተተን፡፡ ይልቅ ግዴለሽም! ከምግባር ምጣድ ላይ ሳንበስል አንጋግተሸ ከማዕድ አትምሪን፣ ገበታሽ እንዲያምር ከእግዜር የሚያስታርቅ ፍቅር አስተምሪን፡፡ ገበታ ዕድሜ ነው ባለ ማሰብ መክነን፣ ሳንፀነስ ጃጀን፣ ሳንጣድ አረርን፣ ከዘመን ገበታ ከፊደል አቅድመን ዘር እየቆጠርን፡፡

ቀዳዳ በጠበበ አይምሮ፡፡ ከምስኪን ዘመን ላይ የማይኖሩበትን ዕድሜ መበዳደር፣ ለአንዲት ማምሻ ደስታ በአያት እስትን ስ ላይ ቁማር መደራደር፣ ያሳፍራል አይደል? እያደጉ ማነስ እያነሱ መዝቀጥ፣ አጎንብሶ ያፀናን የድሃ እናት ጉልበት በጭካኔ መርገጥ፣ ያሳምማል አይደል? መንገስ ከሚያባላስ መጥገብ ከሚያቃቅር ማግኘት ከሚያጎለን፣ ማጣት ውሎ ይግባ ባርነት ይሰንብት ድህነት ይግደለን፡፡ ከረፈደ ፀፀት ደረት እየደቁ ከእግዜር ቢዋቀሱ፣ ትርጉሙ ምንድነው ሲኖር ተቃቅሮ ሲሞት መላቀሱ፡ በእናታችን አድባር በፍቅሯ ይሁንብን፣ መድመቅ ካጋደለን ቆሽሸን ይመርብን፡፡ በመጠማት ሲቃ እስትንፋስ እስኪያንቃት ነፍሳችን ትርበትበት፣ ብቻህን ከመጥገብ አብሮ መራብህ ነው ሰው የመሆን ውበት፡፡

ገበታ ሀቅ ነው በክፋት ሊጥ ጋግረው ያሻገቱት እውነት፣ በሆዳም እስክስታ ረግጠው ያፈኑት የምስኪናን ጩኀት፡፡

በድፍን ግልብ እሚያጋድል ህዝብ የመሆን መንጋ አይንዳን፣ በማሰብ ስር እንፈወስ በሰውነት ፀበል እንዳን፡፡

እስኪ ልጠይቅሽ በጥም ደዌ ደቆ የረሃብ ጠኔ ደፍቶት እልፍ ትውልድ ያልፋል፣ ቢራ ለመጥመቂያ ሚበተን ገብስ ግን ከሀገር መች ይጠፋል፡፡

አየህ! ሰው ስትሆን ከመንጋነት ሚያግድ እረኛ አያሻህም ከህሊናህ በላይ፣ ስታስብ መሪ ነህ በብስለት ከፍታ በማስተዋል ሰማይ፡፡

ከሆድ በማይሻገር የማጀት ቤት ዕውቀት አጥብበሽ አትለኪን፣ እስቲ መኖር ይግባን ከማስተዋል መቅደስ ሰው መሆን ስበኪን፡፡

አየህ! ሰው ስትሆን የጎጥ አረም ነቅለህ በአንድነት መስክ ላይ ፍቅር ትዘራለህ፣ በወረወሩብህ የጥላቻ ድንጋይ ትውልድ የሚያፋቅር ድልድይ ታበጃለህ፡፡

ዘመን ካልገበረው ከችጋር ተራራ ከሲኦል ዳር ኑሮ፣ እንዴት ነው መሻገር ከመርፌ

አየህ! ሰው ስትሆን ዝምታህ ኃያል ነው ጀግና የሚያነበረክክ፣ ከፈሪ ቀረርቶ ከባዶ ሰው ጩኀት፣

TZTA September 2019

ሀገር ላምስ ከሚል በመንደር አጀንዳ በአሽኮለሌ ተረት፡፡ አየህ! ሰው ስትሆን ነጻ ነህ እያሉህ መታሰር ያምርሃል፣ መቀመቅ መበስበስ፡፡ የኖርክለት እውነት ሀገር እስኪፈታ፣ በሀቁ እስኪመዘን ስለ በርባን ክብር የቆሸሸው ፍቅር የታሰረው ጌታ፣ ከድል ታሪክ ሰማይ ከሥልጣኔ ዳር ከጥበብ ከፍታ፣ እንሻገራለን ህዝብነትን ትተን ሰው የሆንን ለታ፡፡ በትረ ጥበበ ቢካን ዓለም ሊያንቀጠቅጥ ድል ሥልጣን ቢሰጠው፣ ጀግና መሪ አይደለም ብርቱ ተመሪ ነው ሀገር ሚለውጠው፡፡

በድፍን ግልብ እሚያጋድል ህዝብ የመሆን መንጋ አይንዳን፣ በማሰብ ስር እንፈወስ በሰውነት ፀበል እንዳን፡፡ ከእግዜር ልንወዳጅ ለምህረቱ ጥላ እምባ ብንደግስም፣ ልብን ሳይመልሱ ለንስሃ መሮጥ ከጽድቅ አያደርስም፡ ውብ ነገን እናውርስ ትላንትን አክመን በይቅርታ ፀበል፣ ትውልድ ይጨርሳል ያረገዝነው እምባ የቋጠርነው በቀል፣ ከመስጠት አንጉደል ከቀማኞች ገደል ተረግጠን ብንጣል፣ ካሸከሙን በቀል ምናወርሰው ፍቅር ሀገር ይለውጣል፡፡

አስተውል ወዳጄ ጠልተን ላንጣላ ችለን ላንጋደል ነደን ላንፋጀው፣የኛው ትርምስ ነው በልቶ ለሚያባላ ጠላት ሚበጀው፡፡

ከዕድሏ ጣሪያ ላይ ዘር የቀዳደው ሽንቁሯ ቢበዛም፣ ያ ከንቱ ፎካሪ ባፈጀ ቀረርቶ ሺህ ጉራ ቢነዛም፣ ሚሊዮን ዘር ቢሸጥ አንድ ሀገር አይገዛም፡፡

ስጋና ደም እንጂ የአንድነታችን ውል የፍቅራችን ቀለም፣ ያሰመርነው ክልል የታጠርንበት ዘር ቋንቋችን አይደለም፡፡

ኢዮጵያዊነት ነው የትርታችን ልክ የነፍሳችን ግጥም፣ መልስ ቤት በራቀው በከረመ ፀሎት ሰርክ ብታንጋጥም አጎንብሳ ድሃ ባፀናችው ጉልበት ብትረጋገጥም ነፍሷን አደህይታ ባሻረችው ቁስል ብትገሸለጥም፣ ሀገር ሆና ገዝፋ በየ ጎጣጎጡ አትርመጠመጥም፡፡

ከመዋሃድ መቅደስ ትውልድ እናስተምር፣ ዘመን ይመርቀን ፍቅራችን ምን ጎድሎት ደማችን ያስታርቀን፡፡ በልጆቿ አጥንት በደም ኪዳን ምለን የገባንላት ቃል፣ ከጩኀት ያለፈ ዘመን የሚሻገር ተግባር ይጠይቃል፡፡ በአንድ ሃሳብ ተጋምደን በድል ድር እናብር ውድቀታችን ያንቃን፣ ሠርተን እናሳምን ሆነን ድል እንንሳ የ አፍ ጀግንነት ይብቃን፡፡ ምስኪኒቷ እናቴ! በሞላ ጎዳና ባልጠበበ ድንበር በዘር ገመድ ታግዳ፣ ነጻ ነኝ ትላለች መንጋነት ያሰረው ባሪያ ትውልድ ወልዳ፡፡

የዘመን እውነት ነን ከደግነት ሰማይ በጥበብ የኖርን፣ ትዕግስትም ልክ አለው ፈርተን እንዳይመስለው ስላቀረቀርን፡፡ ማተብ አስሮን እንጂ ተጣልተን እንዳንቀር በክፍፍል ገደል፣ ከሀገር ክብር በልጦ ሞት ብርቃችን አይደል፡፡ ንገሩት ለዛ ሰው ከዓለም ጫፍ እስከ ጫፍ ኃይል እንደ ተራራ ገዝፎ ቢከመርም፣ ክንዱን አፈርጥሞ እልፍ የሰገደለት ጀግና ቢሰድርም፣ ዓለም የሞተበት የጠላት ማርከሻ ጦር ቢደረድርም፣ በአንድ ዓይናችን ሰላም በኢትዮጵያችን ክብር አንደራደርም!!!

የጀግንነት እብሪት ልባችንን ደፍኖት ማሰብ እየከዳን፣ እንዴት ነው ነጻነት እንዳበደ ፈረስ ስሜት እየነዳን፡፡

6

https:www.tzta.ca

ስፖርት

አትሌት ገንዘቤ በዶሃ የዓለም ሻንፒዮና አትሳተፍም

የ1500 ሜትር የዓለም ሪኮርድ ባለቤት አትሌት ገንዘቤ ዲባባ እግሯ ላይ በደረሰዉ ጉዳት ምክንያት በሚቀጥለዉ ሳምንት ዶሃ ካታር ላይ በሚጀምረዉ የዓለም ሻንፒዮና እንደማትሳተፍ የስራ አስክያጅዋ ዛሬ ገለፁ።

የ1500 ሜትር የዓለም ሪኮርድ ባለቤት አትሌት ገንዘቤ ዲባባ እግሯ ላይ በደረሰዉ ጉዳት ምክንያት በሚቀጥለዉ ሳምንት ዶሃ ካታር ላይ በሚጀምረዉ የዓለም ሻንፒዮና እንደማትሳተፍ የስራ አስክያጅዋ ዛሬ ገለፁ። በጎርጎረሳዉያኑ 2015 ቤጂንግ ላይ የ1500 ሜትር ሩጫ ክብር ወሰንን የያዘችዉ አትሌት ገንዘቤ ዲባባ ባለፈዉ ነሐሴ ዙሪክ ስዊዘርላንድ ላይ ከነበረዉ ዉድድር በኋላ በቀኝ ግርዋ ላይ ትንሽ የጉዳት ምልክት እንደታየ ሮይተርስ የዜና ወኪል የአትሌትዋን ስራ አስኪያጅ ጠቅሶ ሰሞኑን ዘግቦአል። አዜብ ታደሰ እና ኂሩት መለሰ ከጀርመን ሬዲዮ

Cell:

TZTA September 2019

647-988-9173

7

.

Phone

416-298-8200

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

ዶክተር ዐቢይ እርምጃ እንዳይወስዱ ምን እየያዛቸው ይሆን? – ዋቅወያ ነመራ

ጠቅላይ ሚኒስቴር ዶክተር ዐቢይ እንቆቅልሽ እየሆነ ያለ ጉዳይ እኔ የጠቅላይ ሚኒስቴር ዶክተር ዐቢይ ጭፍን ደጋፍም ተቀዋሚም አይደለሁም፤ ኢትዮጵያን ግን ስለምወዳት ስላሟ፤ አንድነቷና ፤ ብልጽግኗዋ ግድ ይለኛል። ሳየው ስውዬው (ማለትም ዶክተር ዐቢይ) የዓለምንና የኢትዮጵያን ታረክ፤ የግፈኞችንና የወንጀለኞችን ሥራና ዓለማ፤ የሀገርን ድህነትንና ብልፅግናን፤ በግል ማግኝትንም ሆነ መጣትን ፤እንደ ግለስብም ሆነ እንደ ህገር መከበርንና መዋረድ ምን፤ የክተማን ኑሮ፤ የገጠርን ኑሮ፤ ወታደር መሆንን፤ ተራ ሰው መሆንን፤ የፖለቲከኝን ሕይወት፤ መንፈሳዊነትን፤ ሃይማኖተኛ አለመሆን ወይም አለመምሰልን፤ ባህልና ወግ ፤ አንድነት ወይም መደመር ለእድገትና ለብልጽግና ያለውን ፋይዳ፤ የሥልጣን ምንነት፤ እንዲሁም የዘረኝነትንና የፅንፈኝነትን መዘዝ ጠንቅቆ የሚያዉቁ ይመስላሉ። አንዳንዶቹ እንደሚሉ ደግሞ ሥልጣንን የሚወዱና ሥልጣናቸውን ለመጠበቅ ሲሉ ምንም የሚሆኑ ወይም የሚያደርጉ ፤ አማራ ጠል፤ በለ ተረኛ ወይም የኦሮሞ ዘረኞና ጽነፈኞን ሃሣብ በስውር የሚያስፈፅሙም አይመስሉኝም። ታዲያ ዶክተሩ እንዲህ ዓይት ስለሁሉም ዕውቀት ካላቸው የተወሰኑ ግለስቦች ሕዝብን ከሕዝብ ጋር የሚያጋጭ እውነት ያልሆነውን ነገር ፈጥረው ሲያወሩ ለምን ዝም ይሏሉ? ለምሳሌ ያህል አቶ በቀለ ገርባ መቀሌ ንግግር አድርገው ሲመለሱ በኢትዮጵያ ውስጥ የግል የትራንስፖርት ኃላፊዎች አልተደረም ያሉትን ጉዳይ ትግሬዎችን ለመጉዳት ወደ መቀሌ የሚሄድ ትራንስፖርት ከቆመ አንድ ዓመት ሆነ በማለት ፈጥረው ሕዝን ክሕዝብ ጋር የሚያጋጭ ነገር ተናገሩ። አንዳንድ ግለሰቦች እኛ ሌላ መንግሥት ነን ብለው ተናግረው ከአበቁ ብኃላ መንግሥት ለሕዝብ እንዳይሠራና ልማትንም እንደያካሄድ በጉልበት ሲከለክሉ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ለምን ዝም ብለው ያዩዋቸዋል? አንዳንዶቹ በንግግርና በውይይት በማሳመንና በማማን ሳይሆን በጠመጃና በጉልበት የመንግሥትን ሥልጣን ካልያዝን ብለውን ሕዝብን ሲዘርፉና ሲገዲሉ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ለምን ክልክ አለፋችው ብሎ ለምን አድብ አያስገዛቸውም? ጠቅላይ ሚኒስትሩ አአንዳንድ ግለሰቦች ደግሞ ”ዱሪዬዎችን” በመንግሥት ላይ ሲያነሳሱና ዱሪዬዎቹ ሕዝብን በመንግሥት ላይ ከማነሳሳት አልፈው ሕዝቡን ሲዘርፉና ሲገድሉ እንዲህ ዓይነት ሥራ እንዲሠራ በሚቀሰቅሱ ላይ እንዴት ምንም እርምጃ ሲወሰድ አይታይም? አንዳንድ ግለሰቦች ደግመው የራሳቸውን መንግሥት መሥርተው ሲንቀሳቀሱ ለምን ዝም አሉ? እንዲሁም በኢትዮጵያ ውስጥ በዶክትር ዐቢይ ዘመነ መንግሥት አንዳንድ የዜና አውታሮች (ለምሳሌ ኦ አኤም ኤን [OMN] በመባል የሚታወቃው አውታር) ያልተበረዘውን እውነተኛ ዜና ለሕዝብ እንደማቅረብ ክላይ ለተጠቀሱት ግለሰቦች የማወናበጃ መድረክ ሆነው ሲያገለግሉ ይስተውላሉ። በኔ ግምት ለኢዮጵያ ደህንነትና ጥቅም ዶክተር ዐቢይ እላይ በተጠቀሱት ግለሰቦችና ድርጅት ላይ

TZTA September 2019

8

https://www.mywebsite.com

እርምጃ መውሰድ አለባቸው። እነኚህን ግለሰቦች መንካት በመንግሥት ላይ ጊዜያዊ መዘዝ ሊያመጣ ይችላል። አቶ ጀዋር ከተኛ የኦሮሞ ዲጋፍ እንዳለው አውቃለው፤ ይሁን እንጂ አብዘኛው ኦሮሞና ቄሮዎች እንደ አቶ ጀዋር ወፍራም ገቢ በየወሩ አያገኙም፤ ልጆቻቸውን አሜሪካ እያስተማሩና ሚስቶቻውን አሜሪካ በቅንጦት እያኖሩ አይደሉም ና ይህ እውነት መታወቅ አለበት፤ ደጋግሞም መነገር ይገባል። ባንኮችን የዘረፋውን ኦነግን እሹሩሩ እያሉ አቶ ጀዋርን ማስር ወይም ክሀገር ማባረር ወይም አቶ እስክንደርን መንካት ፍትህነቱ አጠያያቂ ሊሆን ይችላል፤ መታውቅና መነገርም ያለበት እውነት ግን ኦነግ በሰላም ብቻ እየታገለ ሲሆን አቶ ጀዋር፤ አቶ በቀለ እና አቶ እስክንድር በሥራቸው ቀጥለዋል (ደግሞ ባለፈው ጊዜ ብዙዎች ጥፋት አጥፍተው ይቅር ተብለዋል)። ሌላው ነገር ደግሞ እንደአነ አቶ ጌታቸው አሰፋ ያሉቱ ወንጀለኛች መቀሌ መሽገው እያሉ በእነ ጁዋር ብቻ እርምጃ መውሰድ ተገቢ ላይመስል ይችላል፤ ግን እኮ እውነቱ ነገር ቀስብቀስ ሕግ ወደ እነ አቶ ጌታቸው አሰፋና ግብረ አበሮች መምጣቱ አርቀሬ ነውና አሁን ግን አዲስ አበበ ውስጥ ባሉቱ ወንጀልኞ ላይ እርምጃ ይወሰድ። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ የኖቤ.ል ሽልማት (Nobel Prize) ሕልም ይኖራቸው ይሆን? ከሽልማቱ ኢትዮጵያ ትበልጥባቸዋለች ብዬ ተስፋ አደርጋለሁ። ታዲያ ጠቅላይ ሚኒስትሩ በአገር አጥፍ ወንጀለኞች ላይ እርምጃ እንዳይወስዱ ምን እየያዛቸው ይሆን? ይህም የኔና የብዙ ሰው እንቆቅልሽ ነው። TIME Leaders: Abiy Ahmed x እውነት ይነገር ክተባለ እኔ ሆንኩ ማንም ጠቅላይ ሚኒስትር ዶክተር ዐቢይ ስለኢትዮጵያና ስለኢትዮጵያዊያን አሁን ያላቸውን ዕውቀት ማንም የለውም ብዬ እግምታለሁ። በአሁኑ ጊዜ እኔ ከውጭ ስመለከት ስለህግሪቱ የነገ ሁኔታ ፈፅሞ የማያዩና ስለነጋም የሕዝቡ እድል ፈንታ ፈጽሞ ደንታ የሌላቸው ጽንፈኞችና መቀሌ የተመሽጉ ወንጀለኞች ወደ መንግሥት ሥልጣን ለመድረስ ሲንጠራሩ እያዩ ጠቅላይ ሚኒስትሩ እንዴት ዝም ሊሉ ቻሉ? ጠቅላይ ሚኒስትሩ በአገር አጥፍ ጽንፈኝ ወንጀለኞች ላይ እርምጃ እንዳይወስዱ ምን እየያዛቸው ይሆን? ሕዝቡም ሆነ ህገሪቱ ላይ ደስ የማይሉ ሁኔታዎች ክደረሱ ወደ ኋላ መመለስ እንደማይቻል ጠቅላይ ሚኒስትሩ ይገነዘባሉ ይሆን? ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ እርስዎ አንድ ጊዜ ከሥልጣንዎ ከተውገዱ በኋላ ምንም ማድረግ እንደማይችሉ አስበው ያውቃሉ? የሚያውቁ ክሆነ ለፅንፈኛ ወንጀለኞችና ወንጀለኞቹ የመንግሥትን ሥልጣን ለመያዝ እንደምንጠራሩ ተሳክቶላቸው ተባብረው ሥልጠን ከያዙ ለብዙ ምስክን ሕዝብ የማይምቹ ስለሚሆን አሁንኑ ጠንከር ያለ እርምጃ ወይም መራራ እርምጃ በመውስድው ሀገርንና ሕዝብን ማዳን አይሽልም (አይመረጥም)? ከዚህ ቀጥሎ ስለአቶ ጀዋርና ስለ አቶ እስክንድር ገጽ 22 ይመልከቱ

*

https://www.tzta.ca

www.abayethiopiandishes.com

> Toronto Got it's first Canned wot and Kulet!!!

> Buy your Kulet and wot...save you time from shopping, peeling, cutting, stirring your base for 3-5 hours and cleaning > Your online Ethiopian grocery store that delivers injera,wot and kulet to your home > Our goal is to save you time, toil money and deliver to you a healthy and tasty food

Also over 20 stores in Toronto have our Key and alicha kulets and wots .Ask for Abay Ethiopian Dishes

IF ANY OF THESE ARE NOT CLOSE TO YOU, PLEASE LET US KNOW THE STORE YOU WANT US TO BRING PRODUCTS FOR YOU BY SENDING US AN EMAIL AT simon@abayethiopiandishes.com.

TZTA September 2019

9

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

ላሊበላ፡ የመፍትሔ ያለህ የሚለው ብሔራዊ ቅርስ

BILDAGENTUR-ONLINE ዲያቆን ፈንታ ታደሠ ወደ ላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስትያናት በየቀኑ ያቀናሉ። ይህ ግን ለሃይማኖታዊ አገልግሎት ብቻ አይደለም። ከአገልግሎቱ ጎን ለጎን ቅርሱን እያስጎበኙ ኑሯቸውን ስለሚመሩ ጭምርም ነው። የላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስትያናት በ12ኛው ክፍለ ዘመን ከአንድ አለት ተፈልፍለው የተሠሩ ናቸው። በቁጥር 11 የሆኑት አብያተ ክርስቲያናት፤ በ1970 ዓ. ም. በዓለም አቀፉ የትምህርት፣ የሳይንስና የባህል ተቋም (ዩኔስኮ) የዓለም ቅርስ ተብለው ተመዝግበዋል። ዲያቆን ፈንታ እነዚህን ድንቅ ቅርሶች ሲያስጎበኙ ከጊዜ ወደ ጊዜ አደጋ ላይ እየወደቁ መሆኑን መገንዘብ ከጀመሩ ዓመታት ተቆጥረዋል። "ዕድሜ ተጨምሮበት፣ በሰው ሰራሽ እና በተፈጥሮ አደጋ ምክንያትም እየተጎዱ ነው" ይላሉ። • ከላሊባላ ጥገና ጀርባ ያለው ማን ነው ? በዚህ ሀሳብ በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተክርስትያን የደብረ ሮሃ ቅዱስ ላሊበላ ገዳም አስተዳዳሪ የሆኑት አባ ጽጌሥላሴ መዝገቡም ይስማማሉ። "ከ800 ዓመት በላይ ዕድሜ በማስቆጠራቸው እርጅና ይታይባቸዋል። አልፎ አልፎም ተሰነጣጥቀዋል። ችግሮቹ ሁለት ናቸው። አንዱ በእድሜ ምክንያት የደረሰባቸው ጫና ሲሆን ሁለተኛው ሰው ሠራሽ ጉዳት ነው" ይላሉ። ችግሮቹን ለመቅረፍ ሲባል በተለያዩ ወቅቶች የጥገና ሥራዎች ተከናውነዋል። "የተለያዩ ባለሙያዎች ሊጠገኑት ሞክረዋል። በግብጻዊያን እና በጣልያናዊያን መሃንዲሶች የተሠሩ ሥራዎች አሉ። አንዳንዶቹ ጥሩ ሲሆኑ፤ ሌሎቹ ደግሞ ችግሮቹን ያባባሱ ናቸው" ሲሉ አባ ጽጌሥላሴ ያስረዳሉ። ቤተ ገብርኤል የተሻለ እድሳት እንዳገኘ የሚገልጹት ዲያቆን ፈንታ፤ በዕድሳቱ ምክንያት ተጨማሪ ጉዳት የደረሰባቸው አብያተ ክርስትያናት መኖራቸውንም ይጠቁማሉ። • አሜሪካ ለላሊበላ ቤተክርስትያን ጥበቃ ፕሮጀክት 13.7 ሚሊዮን ብር ሰጠች

TZTA Septembe 2019

ቤተ አማኑኤል የተቀባው ቀለም ከፍተኛ ሽታ በማምጣቱ፤ ቀለሙን ፍቆ ለማስለቀቅ የተደረገው ሙከራ የህንጻው ግድግዳ ላይ ጉዳት አድርሷል። ቤተ ጎልጎታ ደግሞ፤ የዝናብ ውሃ ለማውረድ ጣራው ላይ በተለያዩ አቅጣጫዎች ቦይ መሳይ ማፍሰሻ ቢሠራለትም፤ በአራት በኩል ተሰባስቦ የሚወርደው ውሃ ታችኛውን የቅርሱን አካል በመቦርቦር ላይ ይገኛል። እሳቸው እንደሚሉት፤ ከዚህ ሁሉ በላይ አሳሳቢ የሆነው የአብያተ ክርስትያናቱ መጠለያ ነው። በ2000 ዓ. ም. አብያተ ክርስትያናቱን ከአደጋ ለመከላከል ሲባል መጠለያ እንዲሠራላቸው ተደርጎ ነበር። ይህ መጠለያ ደግሞ ቅርሶቹ ላይ ጫና በማሳደሩ የብዙዎች ስጋት ከሆነ ሰነባብቷል። "እነዚህ ቅርሶች ህልውናችን ናቸው" የሚሉት የላሊበላ ከተማ ነዋሪው አቶ ተገኘ ዋሲሁን፤ "ቅርሶቹ ለእኛ ሃብታችን እና ህልውናችን ናቸው። ሰማያዊ ስጦታ፤ ምድራዊ ርስታችን ናቸው። በተወሰነ የጊዜ ገደብ ለቅርሱ ተብሎ መጠለያ ቢሠራለትም፤ እስካሁን ባለመነሳቱ ለከፋ አደጋ ሊያደርሰው ይችላል" ሲሉ ስጋታቸውን ለቢቢሲ አስርድተዋል። • ያልታበሰው የላሊበላ እንባ ሌላው የአካባቢው ነዋሪ የሆኑት አቶ ቀለሙ ገላው በበኩላቸው፤ "የተሰቀለው ብረት ካለው ክብደት እንጻር ስጋት ደቅኗል። በተደጋጋሚ ብንጠይቅም እስካሁን ምላሽ አላገኘም" ይላሉ። እሳቸው እንደሚሉት፤ ከብረት የተሠራው መጠለያ በአምስት ዓመት ውስጥ ይነሳል ቢባልም ለ12 ዓመታት ያህል አልተነሳም። "ብረቱ ካለመነሳቱ በተጨማሪ ብረቱ ያረፈበት ከቤተክርስትያናቱ መሠረት ጋር ተመሳሳይ መሆኑም ስጋት ፈጥሯል" ይላሉ። ዲያቆን ፈንታ በበኩላቸው ብረቱ ላይ ፍተሻ እንዳልተደረገ ይናገራሉ። እሳቸው እንደሚሉት፤ ከ10 ሜትር በላይ የሚረዝመው ብረት የቆመው ከህንጻው በላይ ነው። ለምሶሶነት የሚያገለግለው ብረት መሬት ውስጥ ተቆፍሮ የተቀበረ መሠረት የለውም። ስለዚህም ብረቱ ቢንቀሳቀስ ቅርሱ ላይ ቢወድቅ ይችላል። "ዓለም ሁለተኛ ሊሠራው ይቅርና እንዲህ ተብሎ ተሠራ ለማለት የሚከብደውን ቅርስ አደጋ ላይ ጥሏል" ይላሉ።

10

በተለይ ቤተ አማኑኤል ላይ ያለው መጠለያ፤ ሸራው በስብሶ፣ ቀዳዳ በመፍጠሩ ዝናብ ሰርጎ እየገባ ቅርሱ ላይ ጉዳት እያደረሰ ይገኛል። "ቤተ መስቀል መሃል ለመሃል ተሰንጥቋል። ቤተ መድኃኒዓለም ጣርያው አፈር ብቻ ሆኗል። ውስጡ ላይም ጉዳት አድርሶበታል" ይላሉ ዲያቆን ፈንታ ስለችግሩ ሲያስረዱ። • ከኢትዮጵያና ከሌሎች የአፍሪካ ሃገራት ስለተዘረፉ ቅርሶች ምን እናውቃለን? በዚህ ሐሳብ አባ ጽጌሥላሴም ይስማማሉ። አሁን ያለው መጠለያ ለአራተኛ ጊዜ የተቀየረ መሆኑን ይናገራሉ። "የብረቱ እግር የቆመው ዋሻ ወይም ቤተ መቅደስ ላይ ነው። መጠለያው ሲሠራ የነበረው የንፋስ መጠን አሁን በእጥፍ ጨምሯል። ንፋስ ሲኖር ብረቱ ይንቀሳቀሳል። ከባድ ንፋስ ቢመጣና ብረቱ ቢወድቅ ቤተክርስትያኑን ያፈርሰዋል። እግሩ ቢሰምጥም ከስር ያለው መቅደስ ላይ ሊወድቅ ይችላል" ሲሉ ስጋታቸውን ያስቀምጣሉ። የአማራ ክልል የባህልና ቱሪዝም ቢሮ ኃላፊ የሆኑት አቶ ግዛት አብዩ፤ "ከዕድሜ እና ከአያያዝ ጋር በተያያዘ ጉዳት እየደረሰ በመሆኑ ጊዜያዊ መፍትሔ ሲሰጥ ነበር። አሁን ሲባባስ ከፍተኛ ርብርብ ተደርጓል" ብለዋል። ጉዳዩ ይበልጥ ትኩረት እንዲያገኝ መስከረም 27፣ 2011 ዓ. ም. ሰላማዊ ሰልፍ ተደርጎ ነበር። ከተለያዩ የህብረተሰብ ክፍሎች የተወጣጡ ልዑካንም ወደ ጠቅላይ ሚኒስትር ቢሮ ሄደው አቤት ብለዋል። ችግሩን ቦታው ድረስ በመሄድ የተመለከቱት ጠቅላይ ሚንስትር ዐብይ አሕመድ፤ ጉዳዩን ለፈረንሳይ መንግሥት አቅርበው ድጋፍ በጠየቁት መሠረት አዎንታዊ ምላሽ አግኝተዋል። የፈረንሳዩ ፕሬዝዳንት ኢማኑኤል ማክሮንም ቅርሱን ጎብኝተዋል። በጎ ምላሽም ሰጥተዋል። "የፈረንሳይ መንግሥት ለቅርሱ ጥበቃ አድርገው መሥራት እንደሚችሉ ቃል ገብተዋል። ሙሉ ለሙሉ የፈረንሳይ መንግሥት የሚሰራው ሲሆን፤ የአገር ውስጥ እና የፈረንሳይ ባለሙያዎችን ያካተተ የቴክኒክ ቡድን ኮሚቴ ተዋቅሯል" ብለዋል አቶ ግዛት። አባ ጽጌሥላሴ ከዚያ በኋላ ተስፋ እንዳላቸው ይናገራሉ። "ጉዳዩን የሚከታተል ኮሚቴ አለ። የተለያዩ ባለሙያዎች ተካተውበታል። ከመስከረም

ጀምሮ ጥናቱ ተጠናክሮ ይቀጥላል። እኛም ጥገና ይካሄዳል የሚል ተስፋ ነው ያለን" ብለዋል። ለሥራው የፈረንሳይ መንግስት ከአንድ ሚሊዮን ዩሮ በላይ መድቧል። አቶ ግዛት አብዩ፤ ከመስከረም ጀምሮ የቴክኒክ ሥራ እንደሚጀመር፣ የአማራ ክልልን ጨምሮ የተለያዩ አካላት ገንዘብ በመመደብ ከቅርሱ ውጭ ያሉ ነገሮች እንደሚሠሩም ገልጸዋል። ዲያቆን ፈንታ እንደሚሉት፤ እንደ ላሊበላ አይነት ቅርስ ባለመኖሩ ባለሙያዎች ቅርሱን ለመጠገን ሲቸገሩ ይስተዋላል። "ቅርሱ ከምድር ውስጥ አለት ተፈልፍሎ ዓለም ከሚሠራው ጥበብ በተለየ ነው የተሠራው። ይህን ለመጠገን ባለሙያዎች ሲጨነቁ እናያለን። ጥበቡን ግለጽላቸው ነው የምንለው። እንደዚህ ዓይነት ሥራ በሌላው ዓለም ስለሌለ አንዳንዶቹ ቅርሶቹን መሞከሪያ ነው የሚያደርጓቸው። አንዱ መጥቶ ሠርቶ ይሄዳል፤ ሌላው መጥቶ ትክክል አይደለም በሚል ያንን ያነሳል፤ የራሱን ይቀይራል። በዚህ መልኩ በአብዛኛው ሰው ሠራሽ ችግር ነው የጎዳው" ይላሉ። • "የዘረፉትን ቅርስ በውሰት እንመልስ ማለታቸው ተገቢ አይደለም" ሚኒስትር ሂሩት ካሳው አባ ጽጌሥላሴ እንደሚሉት፤ በቤተ መድኃኒዓለም እና በቤተ አማኑኤል ትልቁ ጉዳት አንዱ ባለሙያ መጥቶ የሠራውን ሌላው መጥቶ በመዶሻ እና መቆርቆሪያ ማንሳቱ ነው። አቶ ግዛት እንደሚናገሩት፤ ቅርሶቹ ላይ መጠለያው ስጋት ቢደቅንም፤ ማንሳቱ የሚወስነው በባለሙያዎች የተቋቋመው የቴክኒክ ቡድን ነው። "ጉዳት የማያደርስ ከሆነ ይቆያል። የሚጎዳ ከሆነ ደግሞ ያነሳል" ሲሉ ያስረዳሉ። ዲያቆን ፈንታ "ባይናገር እንኳን እንደ መምህር የሚያስተምር፣ እንደዳቦ እየተቆረሰ የተሠራ፣ በዚህ ዘመን ማንም ሰው ሊሠራው የማይችል ድንቅ ጥበብ በመሆኑ፤ እንጠግናለን ተብሎ የተጀመረው ሃሳብ በአጭር ጊዜ ውስጥ መከናወን አለበት። አንዴ ከፈረሰ ከሃዘን ውጭ የሚጠቅመን ነገር የለም" ይላሉ ። የዲያቆን ፈንታ ሕልም ሁለት ነው። አንድም ጥንታዊ የሆነውን ቅርስ መጠበቅ። በሌላ በኩል ደግሞ ቅርሱን በማስጎብኘት የሚያገኙትን ጥቅም ማስቀጠል። መንጋ ያለመሆን ከብረት – መስከረም አበራ September 16, 2019 | Filed under: ነፃ

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

ከገጽ 4 የዞረ

የሌሎችን ደግሞ የመጣስ ሥልጣን የለውም። እንደ ጃዋር ዓይነት ጽንፈኞች፤ የመናገር መብት አላቸው። እነሱ ባነጠሱ ቁጥር ግን፤ ጉንፋን የሚይዘው ሰው ካለ፤ “ለጉንፋኑ”፤ መንግሥትን ተጠያቂ ሊያደርግ አይገባም። በማንኛውም ወቅት፤ ሕዝብን ከሕዝብ ጋር የሚያጋጭ ቅስቀሳ ካደረጉ፤ የሚመለከተው አካል እርምጃ እንዲወስድ መረጃውን በማቀበል መተባበር፤ እንዲሁም በእነዚህ ሃይሎች ቅስቀሳ፤ ጉዳት የደረሰበት ወገን፤ በራሱ አነሳሽነት ፍርድ ቤት በመክሰስ ማስቀጣት፤ ይችላል። ማዕከላዊ መንግሥቱ አቅም እንዲያጣ ያደረገው የሃገሪቱ ሕግ ቢሆንም፤ በተለይም፤ የቀድሞ ገዢዎቻችን “ዲጂታል ወታደሮች”፤ ጠቅላይ ሚኒስትሩን ከጽንፈኞች ጋር በማስተሳሰር፤ በለውጡ ላይ ተስፋ እንድንቆርጥ ተግተው ቢሰሩም፤ ጠቅላይ ሚኒስትሩ፤ ማንም ጽንፈኛ ባነጠሰ ቁጥር፤ “መሃረብ የማያቀብሉ”፤ በራሳቸው የሚተማመኑ መሪ መሆናቸውን በተደጋጋሚ አሳይተዋል። ዛሬ በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን የተፈጠረውን ውዝግብ፤ ከሚገባው በላይ በመለጠጠ፤ ያበጠችውን ሜዳ፤ እንደ ተራራ አግዘፈው፤ የቤተ ክርስቲያንን ጉዳይ፤ የፖለቲካ ካባ ለማልበስ የሚደረገው ሩጫ አደጋው ለሁሉም ነው።

የቤተክርስቲያን መሪዎች፤ በመግለጫቸው፤ የመንግሥት ባለሥልጣናት፤ ቤተ ክርስቲያኒቱን ለመከፋፈል፤ እየሰሩ ነው ቢሉም፤ ማነኛው የመንግሥት ባለሥልጣን መሆኑን አለመጥቀሳቸው፤ ወቀሳቸውን ጭብጥ የለሽ ያደረገዋል። ሲጀመርም፤ ቤተ ክርስቲያን በራሷ ጉዳይ፤ መንግሥትን ጣልቃ እንዲገባ ጋብዛ፤ በሶሻል ሚድያ ግን፤ ምዕመናን “መንግሥት ከቤተ

ክርስቲያን ጉዳይ እጁን ያንሳ” ብለው ሲያስተጋቡ ማየት እና መስማት፤ በምዕመናኑ እና በቤተ ክርስቲያን መሪዎች መካክል ያለውን ልዩነት ያሳያል።

የኦርቶዶክስ ቢተክርስቲያን የውስጧን ሕግ የሚጥሱ አገለጋዮችንም ይሁን ምእመናን፤ ሕጓ በሚፈቅደው መሰረት እርምጃ መውሰድ ይኖርባታል። መንግሥት በቤተክርስቲያን ጉዳይ ጣልቃ የመግባት ምንም ሕጋዊ ሥልጣን የለውም። ይህንንም ለምእመናኑ በግልጽ ማሳወቅ ያስፈልጋል። ከዚህም አልፎ፤ በቤተክርስቲያኒቱ ላይ ጉዳት አደረሱ የሚባሉ ባለሥልጣናት ሥም እና ያደረሱት ጉዳት በግልጽ ለሕዝብ ይፋ መሆን አለበት። ይህ ሲሆን ብቻ ነው፤ የሕግ የበላይነት ሊኖር የሚችለው እና ለወደፊትም ማንም በቤተ እምነት ጉዳይ ጣልቃ እንዳይገባ ትምህርት የሚሆነው። የቤተ ከርስቲያኒቱ አመራር፤ በጉዳዩ ላይ ቀጥተኛ ተሳትፎ ያላቸውን አገልጋዮቹን በማነጋገር፤ እና ገፍቶም ከሄደ አስፈላጊውን ሕጋዊ እርምጃ በመውሰድ ማስቆም የሚችልበትን ሕጋዊ መንገድ ሁሉ ቢጠቀም፤ አሁን ያለውን የፖለቲካ ትኩሳት ያበርደዋል።

ለዚህች ሃገር፤ ሃላፊነት እና ግዴታ ያለበት መንግሥት ብቻ ሳይሆን ሁላችንም ነን። ሁላችንም የድርሻችንን እንወጣ፤ የእያንዳንዱን የመንግሥት ተቋም ሕጋዊ ሥልጣን እና ሃላፊነት ምን እንደሆነ እንገንዘብ፤ በተለይ ደግሞ አሁን ያለው ሕገ መንግሥት የማዕከላዊ መንግስቱን ያዳከመ በመሆኑ፤ ሕገ መንግሥቱ፤ በሃገራችን ላይ፤ እስካሁን ያደረሰውን ጉዳት ተገንዝበን፤ ሊቀየር የሚችልበትን መንገድ በቅንነት እንነጋገር።

መንጋ ያለመሆን ከብረት መስከረም አበራ

–

ዘግናኞች፣ወደ ደቡብ ስንወርድ ሃገረሰላም ላይ ሆስፒታል የገቡ የ85 አመት አዛውንት ከሆስፒታል አውጥተው ከነአስታማሚ ልጃቸው በድንጋይ በዱላ ቀጥቅጠው የገደሉ ለወሬ የማይመቹ አረመኔዎች ሁሉ መንጋዎች ናቸው፡፡

መስከረም አበራ

የማደንቀው ፀሃፊ፣ገጣሚ እና አሳቢ(ይችን እኔ የጨመርኩለት ማዕረግ ነች) አገኘሁ አሰግድ(Agegnehu Asegid) ባፈው ሰሞን “ሰጎች” በሚል ርዕስ ጥፍጥ ያለች ጦማር ከትቦ ነበር፡፡ጦማሯን በህዝብ ጥያቄ መልሶ ቢፖስታት ደስ ባለኝ! በዚህ ጦማር መንጋ ማለት ምን ማለት እንደሆነ በተለመደው አስማት አገላለፁ ቁጭ አድርጎት ነበር፡፡ አጌን አሳቢ የምለው ለዚህ ነው! እኛ በተለምዶ የምንቀባበለውን ሃሳብ ስጋ አልብሶት ፣የሆነውን በሆነው ልክ ትርጉም የሚሰጥ ነገር ይዞ ከተፍ ይላል-ትንሹ አዳም ረታ! ሰጎች” የሚለው አባባል ራሱ መንጋ የሰውነትም የበግነትም ማንነት የያዘ ነው ሲል “ሰው” እና “በግ” ከሚለው ቃል የመጀመሪያውን እና የመጨረሻውን ፊደል ወስዶ የፈጠረው እንደሆነ አብራርቷል፡፡ አጌ “ሰጎች” ሲል በውብ አገላለጥ የገለፀው የመንጋነት ፀባይ በርካታ ቢሆንም በጣም የማይረሳኝ “ሰጎች ለእረኛቸው ሃሳብ እስከመታረድ ይሄዳሉ እርሱ ግን እርዱም ፍርዱም አይደርሰውም ሩቅ ሆኖ የሚታረድም የሚታሰርም ተተኪ ሰግ መሰብሰብ ነው” ያለው ነገር ነው፡፡” ለማንኛውም አጌ እንዳለው መንጋ ማለት እረኛው እንደፈለገ የሚያደርገው ሰውም በግም አይነት ተፈጥሮ ያለው ነው፡፡መንጋነት ጭንቅላትን ለማከራየት የመፍቀድ፣ራስን ዝቅ እረኛን ከፍ አድርጎ የማየት እሳቤ ነው፡፡ይህ ሰው ሆኖ መፈጠር የሸለመንንን የታላቅነት ፀጋ ካለመረዳት ራስን የመናቅ ጎስቋላ አስተሳሰብ ከእሳቤ ድህነት እንጅ ከዘር ጋር ግንኙነት የለውም፡፡ ለዚህ ምስክሩ በሃገራችን ዳርቻ በሁሉም ጥጋጥግ የመንጋነት ዝንባሌ እና ሪኮርድ መመዝገቡ ነው፡፡ ከሰሜን ጫፍ ተነስትን ብንጀምር አረመኔው ጌታቸው አሰፋ እኔ ነኝ ብለው ቲሸርት ለመብሰው ጎዳና ላይ ወጥተው ፎቶ ሲነሱ የነበሩ ሰዎች፣ጥናት ሊያደርጉ የሄዱ ባለሙያዎችን በድንጋይ ናዳ የገደሉ ሌሎች፣ቡራዩ ላይ ሰው ያረዱ ቢጤዎቻቸው፣ሻሰመኔ ላይ ሰው ዘቅዝቀው የሰቀሉ

TZTA September 2019

በዚህ ሁሉ መንጋነት ውስጥ ዘረኝነት እንዳለ ባይካድም፤መንጋነትን የሚፈጥረው ግን ዘረኝነት ብቻ አይደለም-ለዘረኝነት መንገድ የሚጠርገው አለማወቅ እንጅ፡፡ አለማወቅ ዘረኝነትን ፀንሳ ጨካኝነትን ትወልዳለች፡፡ ይህ ተጠራቅሞ መንጋን መሰብሰብ ምቹ ሁኔታን ይፈጥራል፡፡ ብልጥ እረኛ ደግሞ በፉጨቱ ብቻ እስከመታረድ/ማረድ በራሳቸው የጨከኑ፣ለምን እታረዳለሁ/አርዳለሁ? እረኛየስ እውነት የሚያምንበት የትግል ዓላማ ካለው ለምን ከፊት ሆኖ አይመራኝም?ለምን ያን ያህል ሩቅ ቦታ ቆሞ ያሰማራኛል? የማይሉ መንጋ ሰጎችን ይሰበስባል፡፡ የመንጋ እና የታጋይ ልዩነቱ ግልፅ ነው፡፡ታጋይ መሪ ሲኖረው መንጋ እረኛ ይኖረዋል፡፡ታጋይ መሪው ሲስት እስከመገሰፅ እና ወደመስመር ወደማስገባት ድረስ የሚሄድ የራሱ ነፍስ እና ስጋ ያለው ሲሆን መንጋ ግን እረኛው ካአፉ ቃል እስኪወጣ ጠብቆ ወደገደልም ቢሆን ለመሄድ ዝግጁ ነው፡፡ከሰሞኑ እረኛ ነኝ ባይ “ውሻ ተብለሃል ድመት ተብለሃል” ብሎ የመንዳት አባዜው ባቀበለው መጠን የብጥብጥ ድቤ ሲመታ መልስ ያለማግኘቱ ነገር በሃገራችን የመንጋነት እሳቤ እየተመናመነ እንደሄደ ተስፋ ሰጥቶኛል በበኩሌ፡፡ በተጨማሪ የአዲስ አበባ ባለደራ ኮሚቴ ከሰሞኑ መግለጫ እሰጣለሁ ሲል እኔን ጨምሮ ለወትሮው የትግል አላማው ደጋፊ የሆንን ወዳጆቼ “ምን የሚባል መግለጫ ነው?”፣ “ባላደራው እስከ መግለጫ መስጠት የሚያደርስ መሪነት በዚህ ሁኔታውስጥ ሊኖረው ይገባል ወይ?” የሚል ሃሳብ ቆም ብለን ከማሰብ እስከ መቃወም ድረስ ሄደን ነበር፡፡ ባላደራው ልክ ነው የሚሉ ወዳጆቻችንንም ሃሳብ ስናደምጥ ቆይተናል፡፡ አንድ ወዳጄ እንደውም ‘ይሄ ባላደራችን በመንገድ ሲያልፍ ያማረ ሰገነት ድንገት ካየ እንኳን እዚች ላይ ነበር መግለጫ መስጠት’ ሳይል ይቀራል ብለሽ ነው” ሲል በጋራ የምንደግፈውን የባላደራ ምክርቤት ላይ ቀልዶ አስቆኛል፡፡ የባላደራው ተከታዮች መንጋ እንዳልሆንን ከብዙ ወዳጆቼ ጋር ባደረግነው ውይይት ተረድቻለሁ፡ ፡መንጋ ባለመሆናችን መሪው የባላደራ ኮሚቴም ካላስፈላጊ አካሄድ ተመልሷል፡፡ #መንጋነት_በመመናመኑ_አዲሱ_ዓመት_ብሩህ_ነው

11

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

ለ’ፋታ’ ንፉግ የሆነው ፖለቲካችን

Dr. Zahir Dandelhai Dentist, B.Sc., D.D.S. NEW PATIENT & EMERGENCY WEICOME We have two Locations

Main & Danforth the Dental Clinic

16 Wynford Dr. Suite 112 Toronto ON M3C3S2

206-2558 Danforth Avenue Monday to Saturday 10:00 AM - 8:00 PM

Tel.,416-384-1000

Tel,. 416-690-

2438

Consultation FREE Service we provide are the following in two location

* General Dentistory Work * Crown & Bridge * Ortho Braces, Root Canal & Dentures etc... * Denture * Implant * TMJ Problem * Long flexble hours and scheduldules * All Dental plans Accepted

ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ አብርሃም አየለ እንዳልካቸውን የሚሰማቸው አላገኙም። የተቃውሞው አድማስ እየሰፋ በተለያዩ የሕብረተሰቡ ክፍሎች ቀጠለ። ለዚህም ተቃውሞ ኢሕአፓ፣ መኢሶንና ሌሎችም የተቃዋሚ ቡድኖች በተቀጣጠለው ተቃውሞ ላይ ቤንዚን በመጨመር አጋጋሉት። ነገሩ ያላማረውና አመጣጡም ሆነ አመላካች ግቡ መልካም ሆኖ ያልታየው እውቁ ጋዜጠኛ ጳውሎስ ኞኞ ዋና አዘጋጅ በሆነበት አዲስ ዘመን ጋዜጣ ላይ “ማንም እየተነሳ ቱግ ማለቱን ትቶ አርፎ ሥራውን ይሥራ” የሚል አስተያየት ሰነዘረ። ከዚህ ሐሳብ በተፃራሪ የቆሙት የወቅቱ ‘ተራማጆች’ ጋዜጠኛው የሰጠውን ምክር አዘል አስተያየት በማጣጣል “እርስዎንና መሰሎችዎን ያስደንግጥ እንጂ …” በሚል ሐተታ የተያዘው የለውጥ ሂደት የዘመናት የትግል ውጤት እንደመሆኑ እየተጋጋለ እንደሚቀጥል በተለመደው በራሪ ወረቀት ይገልጻሉ። ፋታ የጠየቁት ጠቅላይ ሚንስትር ጥያቄያቸው ሰሚ ባለማግኘቱ ‘የዘመናት የትግል ውጤት’ የሆነው መንፈስ አሸንፎ እሳቸውም እስር ቤት ይገባሉ። ከዚያም የምናውቀው ሆነ። ነገሩን ለማሳጠር የዚሁ እንቅስቃሴ ድምር ‘ደርግ’ የሚባለውን ዲያቢሎሳዊ ስብስብ ለሥልጣን አበቃ። በዚሁ ስብስብ የተገደሉትን የሁለቱን ሊቀ መናብርት ማለትም የሌ/ጀነራል አማንና የብ/ጄነራል ተፈሪ ባንቲን የሥልጣን ዘመን በመቀነስ ቀሪውን የደርገ ቆይታ ሌ/ ኰሎኔል መንግሥቱ ኃ/ማሪያም ደርግ ወደ መቃብር እስከተሸኘበት ድረስ ፈነጩበት። ኢትዮጵያ በታሪኳ አይታ የማታውቀውን የእርስ በእርስ እልቂትን በመሪ ተዋናይነትም አስተናገዱ። ጨካኙ መንግሥቱ በጭፍጨፋቸው የቀራቸው የሕብረተሰብ አካል አልነበረም። ሕፃኑ፣ ወጣቱ፣ ጎረምሳው፣ ተማሪው፣ ወታደሩ ሠራተኛው ፆታና ዕድሜ ሳይለዩ ፈጁት። ለሥልጣናቸው ማብቃትና ለሳቸውም አገር ጥሎ መፈርጠጥ ዋናውና አንኳር ምክንያት ይሄው ገደብ የለሽ ግድያቸው እንደሆነ ምንም አያጠራጥርም። ‘ፋታ’ ወደተነፈጉት ጠቅላይ ሚ/ር እንዳልካቸው መኰንን እንመለስ። በወቅቱ እኝህ ሰው በነበራቸው የትምህርትና የሥራ ተሞክሮ ሁኔታዎች ተመቻችቶላቸው ሥራቸውን ቀጥለው ቢሆን ኖሮ - የነጭና ቀይ ሽብር ተብሎ ስም የወጣለት እልቂት ይካሄድ ነበር? ከኤርትራ ጋር የተካሄደውና ለብዙ ወገኖች (ኢትዮጵያም ኤርትራም) እልቂትና ለአገራቱም መድኅን ሊሆን ይችል የነበረው የኤኮኖሚ ውድመት ይፈፀም ነበር? ለዚች ድሀ አገር በተለያየ መልኩ ቤዛ ሊሆኑ ይችሉ የነበሩት የጦርና የሲቪል ባለሥልጣናት እንዲሁም ወጣቶች በአሰቃቂ ሁኔታ ይገደሉ ነበር? በአጠቃላይ ለማስቀመጥ በሌ/ኰሎኔል መንግሥቱ ዘመነ መንግሥት የተካሄዱት ሌሎች ሰብአዊና ቁሳዊ ውድመቶች ተግባራዊ የማይሆኑበት እድል የሰፋ እንደነበር መገመት ይቻላል። አገራችን ወደ አለችበት ወቅታዊ ሁኔታ ስንመለስ፤ ወጣቱና አንደበተ ርቱዕ ጠቅላይ ሚንስትር ጅማሯቸው መልካም ነው። በሂደት ሊያሻሽሏቸው የሚገቡ ጉዳዮች እንዳሉ ይታመናል። ሆኖም፤ በአጭሩ የሥልጣን ዘመናቸው ብዙ አመርቂና አስደናቂ ተግባራትን አከናውነዋል። ይህንኑ በአጭር ለመግለጽ፤ በሕይወት እናገኛቸዋለን ብለን ያላሰብነውን የፖለቲካ እስረኞች እንዲፈቱ፣ በጦርነት ፍጥጫ የነበሩትን ኤርትራንና ኢትዮጵያን ሰላም እንዲያሰፍኑ፣ በተለያዩ የመካከለኛው ምስራቅ አገራት ሰብአዊ መብታቸው ተጥሶ በአሰቃቂ ሁኔታ ይገኙ የነበሩ ወገኖቻችንን ከራሳቸው ጋር ይዞ በመምጣትና ከዚያም ሕጋዊ በሆነ መልኩ መብታቸው እንዲጠበቅ ማድረግ፣ ሌሎች ሌሎችንም አድርገዋል። እኝህን መሪ ከማደንቅበት እንዱ ምናልባትም ዋናው ለኢትዮጵያና ለኢትዮጵያዊያን የሰጡትን ክብር ነው። ባለፉት አርባ ያህል ዓመታት የኖርንበት ድባብ፤ ቀይ ሽብር፣ ነጻ እርምጃ፣ እጅ ይቆረጣል፣ አስፈላጊው እርምጃ ይወሰዳል፣ ወዘተ እየተባልን የኖርን ዜጎች ዛሬ አገራችንና ሕዝቧን ከፍ ከፍ የሚያደርግ መሪ ስናገኝ የፈጣሪ ፀጋ ነው ከማለት ውጭ ሌላ ምን ማለት ይቻላል? አገራችን ሰላም የሰፈነባት ሆና ለዘመናት በማኅበራዊ ኑሯችን፣ በኤኮኖሚና በፖለቲካውም ምኅዳር የተረጋጋች እንድትሆን ይህንን እድል በአግባቡና

TZTA September 2019

12

https://www.mywebsite.com

በሰከነ ሁኔታ ልንንከባከበው ይገባል። ይህንንም ስናደርግ አግባብ በሆነና በሠለጠነ መንገድ አስተያየት በመስጠት መሆን እንዳለበት በማመን ነው። ጠቅላይ ሚንስትሩ ወደ ሥልጣን ሲመጡ የተረከቧት አገር፤ በሚያሳዝን ሙስና የተዘረፈች፣ በሚያሰቅቅ ሁኔታ የሕዝቡ ሰብአዊ መብት የተጣሰበት፣ ስልታዊ በሆነ መንገድ ሕዝቡ በዘርና በጎሣ እንዲከፋፈል የተደረገበት፣ የውጭ ምንዛሪም ሆነ የአገሪቱ የፋይናንስ አቋም የተመናመነበት፤ ምናልባትም የተሟጠጠበት እንደሆነ ግልጽ ነው። በሜቴክ፣ በሕዳሴው ግድብ፣ በልማት ባንክ፣ ባልተገለፀው ኤፈርትና በሌሎችም የደረሰውን ዝርፊያ ስንመለከት አገሪቱ አገር ሆና መቀጠሏም የሚገርም ሆኖ እናገኘዋለን። ይህን በመሰለ አቋም የምትገኝን አገር እንኳን በአንድ ዓመት ከዚህ በኋላ በሚገኙ ብዙ ጊዜያትም እንኳን ማስተካከል ከተቻለ የሚደነቅ ይሆናል። በተለያዩ የአገራችን አካባቢዎች የመፈናቀልና የጦርነት ችግሮች አሉ። ይህም ለሃያ ሰባት ዓመታት የተዘራው የተንኮል አዝመራ ውጤት ለመሆኑ እማኝ መቁጠር አስፈላጊ አይሆንም። ይህን ከመሰለው እኩይ ሰቆቃ ለመታደግ የምንወስዳቸው ርምጃዎችና የምንሰጣቸው አስተያየቶች እንዲሁም ምክር የሰከነና በጥበብ የታጀበ መሆን ይኖርበታል። የሶሻል ሚዲያውን ለጊዜው ወደ ጎን በማለት (በዚህ መድረክ ላይ የሚሳተፉት በአብዛኛው የአገራችንን ሰላም የማይፈልጉ ምንደኞች በመሆናቸው)፤ አንዳንድ የቴሌቪዥን ጣቢያዎችና የግል ጋዜጦች/መጽሔቶች ላይ ወቅታዊ ሁኔታችን ባላገናዘበ መልኩ በጠቅላይ ሚኒስትሩና በአስተዳደራቸው ላይ የሚሰነዝሩት አንዳንድ አስተያየትቶች ከመስመር የወጡ ሆነው አግኝቼቻዋለሁ። የኢሳት የተወሰኑ ጋዜጠኞች የሚወረውሯቸው ቃላትና አስተያየቶች - ምን ነካቸው? ያሰኛል። አሁን አሁንማ ብዙ የኢሳት ወዳጆች የነበሩ ወዳጆቼ ‘አይ ኢሳት በቃኝ’ ማለት ከጀመሩ ሰነባብተዋል። የጣቢያው አስተዳደርም በዚህ ጉዳይ ላይ ለሕልውናው መቀጠል ሊያስብበት ይገባል። አቶ ኤርምያስ ለገሰ ጠቅላይ ሚንስትሩ የኢንሳ ባልደረባ በነበሩበት ወቅት ይህን አደረጉ፣ ይህን ፈጸሙ እያለ ብዙ ለመናገር ያደረገው ሙከራ አግራሞት ጭሮብኛል። የግለሰቡ አነጋገርና የሰውነት እንቅስቃሴ ሐሳብ የሚሰነዝር ብቻ ሳይሆን የተለየ ተልእኮ ያለው ያስመስላል። እንዲያው ነገርን ነገር ያነሳዋልና፤ ያገለገለውን ኢሕአዴግን ከመክዳቱ በፊት ራሱ በጻፈው ‘የመለስ ትሩፋት’ ገጽ I ላይ፤ “በኢሕአዴግ የፖለቲካ ጎዳና በአባልነት፣ በመካከለኛና ከፍተኛ ካድሬነት ከ12 ዓመታት በላይ አገልግሏል” በሚል ተገልጿል። እንግዲህ ኢሕአዴግን ስናውቀው ካድሬ ማለት ምን ማለት እንደሆና የአርባ ዓመታት ተሞክሯችን እንደሚነግረን አቶ ኤርምያስ በእነዚህ ጊዜያት ለኢትዮጵያ ሕዝብ እርጥብ ቄጤማ እንዳላነጠፈለት የምንገነዘብ ይመስለኛል። ‘በሌላው ዓይን ውስጥ ያለውን ጉድፍ …’ እንዲል መጽሐፉ፤ መጀመሪያ ራስንም መመርመር ጠቃሚ ይሆናል። ጠቅላይ ሚንስትሩ ያሉበት ሁኔታ፤ የገናውን ዳቦ ያስታውሰኛል። የታወቁት ጠላቶቻቸው የማይሸርቡት ተንኮልና ሴራ የለም። ሊደግፏቸው የሚገቡት ደግሞ እንዲሁ የሆነውንም ያልሆነውንም እያነሱ ችግር አብቃዮች ሆነዋል። ለእኝህ ሰው በተቻለ መጠን ድጋፋችንን ሳናቋርጥ፤ አስፈላጊና ጠቃሚ በሆኑ ጉዳዮች ላይ አስተያየት/ምክር እየሰጠን ወደቀናው መንገድ በጋራ ብንጓዝ አገራችንንም ወገናችንንም እንጠቅማለን። ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ ሥልጣን በተረከቡበት ዕለት ከአደረጉት ንግግር የሚከተለውን በመጥቀስ ልሰናበት፤ በታሪካችን በተለያዩ አጋጣሚዎች አዲስ የፖለቲካ ምዕራፍ የመጀመር እድሎችን አግኝተን ብዙዎቹን በወጉ ሳንጠቀምባቸው አምልጠውናል። አሁንም፣ ይህ የሥልጣን ሽግግር አዲስ ምዕራፍ የምንጀምርበት ሌላ ታሪካዊ እድል ነው። በመሆኑም በከፍተኛ ስሜት ልንጠቀምበት ይገባል … ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ

*

https://www.tzta.ca

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክሳዊ ቤተ ክርስቲያን አዲስ ፈተና (ፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌ) አለኝ።

ተስፋፍቶ የሰበኩት በአማርኛ ነው።

እነዚህ የተለያዩ ወገኖች ሀገራችን እንድትፈርስ የሚያደርጉት ግፊት እንዲሳካላቸው፥ መጀመሪያ ቤተ ክርስቲያን በልዩ ልዩ ዘዴ መፍረስ አለባት። ለምሳሌ፥ ካህን፥ መነኵሴ ሳይሆኑ፥ ካህን፥ መነኵሴ ለመምሰል፥ የካህን የመነኵሴ ልብስ እየለበሱ ካህን፥ መነኵሴ እንደሚመስሉ በዋልድባ ገዳም የሆነውን እናውቃለን። ይኸንን እዚህ እንተወው።

ሦስተኛውም ችሮታ የተፈጸመው እኛ ዘንድ ነው። በኢትዮጵያ ዮሴፍን የማያውቅ ፈርዖን በመነሣቱ ለተፈጠረው ችግር የተሰጠ መፍትሔ ነው። ክርስትናና አማርኛ በተስፋፋባት ኢትዮጵያ ላይ ክርስትናንና አማርኛን የማያውቁ ኦሮሞዎች ፈሰሱባት። እነሱን ክርስትና ለማስተማር መፍትሔው አስተማሪዎቹ ኦሮምኛ ማወቅ ወይም ኦሮሞዎቹ አማርኛን ማወቅ ነው። መፍትሔው እያዘገመ ሲሄድ አብዮቱ አጣድፎት ቤተ ክርስቲያኗ ኦሮምኛ የሚያውቁ አማሮችና ክርስትናን ተምረው የሚያስተምሩ ኦሮሞዎች አፈራች። በኦሮምኛ ማስተማር ተጀመረ።

የቋንቋ ብዛት የቋንቋ ብዛት ግንኙነትን የሚያደናቅፍ መሆኑ የታወቀ ። አንድ የሃይማኖት መምህር ሁል ጊዜ ብዙ ቋንቋዎች የማወቅ ዕድል ስለሌለው፥ ሃይማኖት ለማስፋፋት ችግር ይገጥመዋል። ነውግን የክርስትና ሃይማኖት አምላክ መፍትሔውን ያዘጋጃል። ይኸንን የአምካክ ችሮታ ሦስት ጊዜ አይተናል። የመጀመሪያው ችሮታ በጰንጠቆስጤ በዓል ላይ ሐዋርያት ሲናገሩ ከአፋቸው የሚወጣውን ስብከት መንፈስ ቅዱስ ከተለያየ ሀገር ለመጣው ሕዝብ በየቋቋው እየተረጐመ ማሰማቱ ነበር። ፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌ ፍካሬ ማርያም፣ ፍካሬ ሚካኤል “ስምዕ” ምስከራ፥ “ሰማዕት”መናገር መስካሪ(ዎች) የቤተ ክርስቲያን ቃላት ናቸው። “እውነት የሚያስገድል መሆኑን እያወቁ፥ ሞትን ሳይፈሩ እውነት ተናጋሪዎች” ማለት ነው። ቤተ ክርስቲያን ልትቋቋም የቻለችው እሱ ራሱ መሥራቿ እውነትን መናገር ስቅላት እንደሚያስከትል እያወቀ እውነትን ስለመሰከረ ነው። ገድላቱና ሌሎቹ የታሪክ ምንጮች እንደሚመሰክሩት (ምንጮቹም ሰማዕት ናቸው)፥ ቤተ ክርስቲያኗ እኛ ዘንድ የደረሰችው በመምህራኑ የሰማዕትነት ደም ነው። የግራኝ ዐመፅና የኦሮሞዎች ማህል ኢትዮጵያን መውረር ያመጡባትን ጥፋት ማስታወስ በሽተኛ ያደርጋል። ግን ለመርሳት ስንፈልግ የአውዳሚዎቹ ወራስያን ነን የሚሉ ከማረሳሳት ይልቅ ጥፋቱን ይቈሰቁሱታል፤ ይቀጥላሉበትማል። ቤተ ክርስቲያን ያቃጥላሉ፤ ካህናቷን ይገድላሉ፤ ታሪኳን እያጠለሹ ይተርካሉ። በቅርብ ጊዜ የሆነውን ለማስታወስ፥ ከነሱ ውስጥ አንድ ሰው ለሦስት ደቀ መዛሙርቱ ሲያስተምር፥ “የአቢሲኒያ ቤተ ክርስቲያን ፍካሬ ማርያም፥ ፍካሬ ሚካኤል የሚባሉ መጻሕፍት አሏቸው፤ ፍካሬ ማርያም ከጋላ ጋራ አትፃመሩ፥ ከጋላ ጋር መፃመር ከእንስሳት ጋር እንደመፃመር ይቈጠራል” ይላል ብሎ ሲናገር፥ ሦስቱ ደቀመዛሙርትና ጠያቂዋ ጋዜጠኛ በቁጭት ራሳቸውን ያወዛውዙ ነበር። ሲያስተምር ብዙ ሰው ያየውና የሰማው ይመስለኛል። የኢትዮጵያ ኦርቶዶክሳዊት ቤተ ክርስቲያን “ፍካሬ ማርያም”፥ “ፍካሬ ሚካኤል” የሚባሉ መጻሕፍት የሏትም። አስተማሪ ሆኖ የማያውቀውን ማስተማር “ሐሳዌ መምህር”መሆን ነው።የመቃብር እርግጥ፥ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ምእመኗን ምእመኗ ካልሆነ ሰው፥ “ከጋላ፥ ከአማራ፥ ከሻንቅላ” ጋር እንዳይፃመሩ ትመክራለች። ባንድ ቦታም አይቀበሩም። ይኼ የሃይማኖቶች ሁሉ ጠባይ እንጂ፥ የተለየ የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ሕግ አይደለም። የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ሕግ አይደለም። የሐሳዊው መምህር ደቀ መዛሙርት ከዚህ ጉዳይ ጋር የተያያዘ አንድ ነገር ትዝ አለኝ። ሎስ አንጀለስ ዘመድ አርፋብን አስከሬኗን ልንቀብር ወደመካነ መቃብር ሄድን። አጠገቤ ያለ ሰው ሲነግረኝ፥ “ይኼ የካቶሊኮች መካነ መቃብር ነው። ለኛ የፈቀዱልን ቤተ ክርስቲያናችን እንደነሱ ቤተ ክርስቲያን ሐዋርያዊት ስለሆነች ነው እንጂ፥ ሊሎቹን ክርስቲያኖች እንደ ክርስቲያን ስለማይቈጥሯቸው እዚህ እንዲቀበሩ አይፈቅዱላቸውም አለኝ። ሐሳዊው መምህር፥ “ሻንቆ” እየተባለ አድጓል መሰለኝ፥ በዚያው አያይዞ፥ “ሻንቆ ማለት ጥቁር

TZTA September 2019

ውሻ ማለት ነው። አቢሲኒያውያን ጥቁርን ሰው እንደ ውሻ ነው የሚቆጥሩት” ሲል አማርኛ ከሱ ይበልጥ ለሚያውቁት ተማሪዎቹ አስተማራቸው። አንድ ጥቁር ውሻ ያለው ሰው ውሻውን ስለሚወደው፥ “ሻንቆ” ብሎት ይሆናል። ይህ ማለት ጥቁር ውሻ ሁሉ ሻንቆ ይባላል ማለት አይደለም። ይባል ከሆነ፥ ገና አሁን ከዚህ ከሐሳዊ መምህር መስማቴ ነው። እንደማውቀው ከሆነ፥ “ሻንቆ” ጥቁርን ሰው ሲወዱት የሚጠሩበት ነው። እንዳጋጣሚ በዚሁ ሳምንት አንድ ዘመዳችን ስልክ ደወለችልኝ። “ማን ልበል?” ስል፥ “ሻንቆ ነኝ” አለች። “ሻንቆ ነኝ” ያለችኝ ዘመዴ ኦሮሞ ወይም ቤን ሻንጉል አይደለችም። አማራ ክርስቲያን ነች። ሻንቆን የአማርኛ-እንግሊዝኛ መዝገበ ቃላት ሲተረጉመው፥ “term of endearment for someone who is dark of complexion” ይለዋል። ሰውየው “ሻንቆ” እየተባለ አድጎ ከሆነ፥ መወደዱን እንደመናቅ ቆጥሮ እስከዛሬ አለ ማለት ነው። በነገራችን ላይ፥ “ሻንቆ” ከ “ሻንቅላ” የመጣ ነው። “ሻንቅላ” ደግሞ “ሻንጉል” (ቤን-ሻንጉል) ማለት ነው። ቤን ሻንጉል የበለጠ ጥቁሮች ስለሆኑ የበለጠውን ጥቁር “ሻንቅላ”፥ የበለጠውን ቀይ “ቆስጣ” (ግሪክ፥ ቆስጠንጢኖስ) ይሉታል። ይኸንን መቅድን ያረዘምኩት ዛሬ ቤተ ክርስቲያን ያለችበትን ፈተና እየመሩ ካመጡባት ማህል ፊታውራሪዎች እነዚያ ሦስቱ የሐሳዊው መምህር ደቀ መዛሙርት ሆነው ስላየኋቸው ነው።

ሁለተኛው ችሮታ በኢትዮጵያ ተፈጽሟል። የሆነውም እንዲህ ነው፤ የክርስትና ሃይማኖት በኢትዮጵያ ከመስፋፋቱ በፊት አማርኛ ተስፋፍቶ ነበር። አቡነ ተክለ ሃይማኖትና የመለመሏቸው ደቀ መዛሙርት አማሮች ነበሩ። ከአማርኛ በቀር ሌላ ቋንቋ ለመቻላቸው ማስረጃ የለንም። በኢትዮጵያ (በተለየ በደቡብ) እየዞሩ ያስተማሩት በሀገሩ ላይ በተስፋፋው በአማርኛ ነበር። የዳሞቱ ሞተለሚ አቡነ ተክለአላቸው ሃይማኖት ተአምር ሲሠሩ አይቶ በመገረም፥ “ዘሀር” የሚባለው አምላክ አንተ ነህን?” ይለናል የጻድቁ ገድል። “ዘሀር” ያለው “እግዚአብሔር” ለማለት ነበር። አቡነ ተክለ ሃይማኖት ካጠመቋቸው አንዱ ሹም (መኰንኖሙ) ስሙ “ጠሐፈዘዝ [ጸሐፌ ትእዛዝ] ድርዓ አስገድ” ይባል ነበር። አፄ ዓምደ ጽዮንኢትዮጵያ እዚያው ቦታ ዘምቶ ዐመፀኞቹን ካስገበረ በኋላ ታቦተ ኢየሱስን አግኝቶ ይዞ እንደመጣ በዚያን ጊዜ የተጻፈው ሰንድ አሁንም ደብረ ሐይቅ እስጢፋኖስ ይገኛል። አቡነ ተክለ ሃይማኖትና ተከታዮቻቸው በደቡብ ክርስትናን ከመስበካቸው በፊት አማርኛ

ችግሩ ቋንቋ ሳይሆን መከፋፈል ነው ቤተ ክርስቲያንን ዛሬ የገጠማት ችግር ቋንቋ ሳይሆን ቋንቋን ተገን አድርጎ የመጣባት የመከፋፈል ፈተና ነው። የኦሮሞ አቀንቃኞች የሚፈልጉት ለኦሮሞ በተሰጠው ክልል ሌላ የኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ማቋቋም ነው። የኦርቶዶክስ ሃይማኖትን በኦሮምኛ ማስተማርና የኦሮሞ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ማቋቋም ሁለት የተለዩ ጉዳዮች ናቸው። ቤተ ክርስቲያን አሐቲ (አንዲት) ናት እያሉ ብዙ ሊያደርጓት ይፈልጋሉ። አንዲት ከሆነች፥ ለየሀገረ ስብከቱ ጳጳሳት እየሾመች አንድነቷን መጠበቅ አለባት። አንድነቷ እንዲጠበቅ ያዘዘው መሥራቿ ክርስቶስ ነው። ከነገረ መለኮት (ከዶግማ ልዩነት) በቀር የባህል፥ ፖለቲካ፥ የሀገር ወሰን፥ ዜግነት አይከፋፍላትም። የካቶሊክ ቤተ ክርስቲያንን እንመልከት፤ ባህል፥ ፖለቲካ፥ የሀገር ወሰን፥ ዜግነት አልከፋፈላትም። ያንን ያህል በመላው ዓለም ተስፋፍታ ሳለ ያላት አንድ ፖፕ ነው። ብዙዎች የማናውቀው ታሪክ፥ ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ጳጳሳት ከራሳችን መምህራን ይሾሙልን አሉ እንጂ፥ ከግብፅ ቤተ ክርስቲያን ጋር ያለን ግንኙነት እንዲቋረጥ አልፈልጉም ነበር። ግን የራስ ቤተ ክርስቲያን መኖር የነፃነት (የindependence) ምልክት ስለሆነ፥ ከሁለት ተከፈለች። ኤርትራ ከኢትዮጵያ እንደተለየች የራሷን የኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን መሠረተች። አሁንም የኦሮሞ አቀንቃኞች የኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ማቋቋም የሚፈልጉት ኢትዮጵያን የመገነጣጠል ትግላቸውን ከግቡ ለማድረስ ማፋጠናቸው ነው እንጂ፥ በኦሮምኛ ለማስተማር አንድነት የሚከለክላቸው ሆኖ አይደለም። የኢትዮጵያንና የቤተ ክርስቲያኗን አንድ የሚፈታተነውን ሰይጣን እንብየ በልዎ ምእመናን፥ ወኦሆ በልዎ ለሲኖዶስ።

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክሳዊት ቤተ ክርስቲያንን የሚማሰጧት ብዙዎች ሲሆኑ፥ ሁሉም ራሳቸው የተናገሩት የየራሳቸው ምክንያት አላቸው። የሕወሐቶችና የኦነግ ምክንያት የሚያስፈልገውን ያህል ተተችቷል። ዓላማቸው ኢትዮጵያን ለማፈራረስ ስለሆነ፥ ያ የሚቻለው እሷ ስትፈርስ መሆኑን ነግረውናል። ብዙ ያልተነገረው፥ “የኛ ክርስትና ይበልጣል” የሚሉት ክርስቲያኖች መነሣትና ምእመኗን በዘዴ መደለል ነው። ሰፊ ድጋፍ ያለው ንቅናቄ አላቸው። በደርግ ዘመን ብዙ ኢትዮጵያውያን ወደ ጎረቤት ሀ

ጎሠኝነትና ይሉኝታና ሀፍረት...ገጽ 15 ይመልከቱ

ገሮች (ወደ ሱዳን ወደ ኬንያ . . .) ተሰደው ነበረ። ከዚያ ወደ አሜሪካ የሚያመጡ የሃይማኖት ድርጅቶች እርዳታ የሚሰጡት ሃይማኖት እያስቀየሩ እንደነበረ የደረሰበት ስደተኛ አጫውቶኛል። አንድ የጴንጠቆስጥ ቤተ ክርስቲያን አባል ስልክ ደውሎ “ዶክተር ዐቢይን እንደግፍ” አለኝ። እኔ ግን ዶክተር ዐቢይን የደገፍኳቸው ከሱ አስቀድሜ ነበር። ግን ገርሞኝ፥ “አንተ ፖለቲካ ውስጥ ስትገባ አይቼህ አላውቅም። ዛሬ ምን ነካህ?” ብለው፥ “ኢትዮጵያ ገና ዛሬ ክርስቲያን መሪ ስላገኘች ነው”

13

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

ብ/ጄኔራል አሳምነውን ቀድቻቸዋለሁ" ጋዜጠኛ ፋሲካ ታደሰ

አዎ! አርግጠኛ ነኝ፤ ድምጻቸውን በደንብ አውቀዋለሁ። ስልካቸውም የርሳቸው ነው፤ የተሳሳተ ስልክ አይደለም። ብዙ ጊዜ ድምፅ ስሜትን የመግለፅ ጉልበት አለው ብዬ አምናለሁ። እንዳው በደወልሽላቸው ሰዓት እሳቸው ላይ መረበሽ ተሰምቶሻል? ከጀርባ የሚሰማ የተኩስ ድምፅስ ነበር? በጣም ፀጥ ያለ ቦታ። በቃ ድምፅም ጩኸትም ተኩስም የሌለበት ቦታ ነበር የነበሩት። ድምፃቸውም በጣም የተረጋጋ፤ሲያናግሩኝም ተረጋግተው ነበር። ከሰማናቸው ነገሮች አንፃር መረጋጋታቸውና ፀጥታው የሚጠበቅ አይደለም።

ጋዜጠኛ ፋሲካ ታደሰ

ሰኔ 15 ምን ይመስል ነበር?

ጋዜጣችን የእሑድ ጋዜጣ ነው፤ ቅዳሜ ምሽት ሁልጊዜም ቢዚ ነው። ጋዜጣውን ቅዳሜ ማታ ነው ማተሚያ ቤት የምናስገባው። ቅዳሜ ሁልጊዜ የሩጫ ቀን ነው። በዚህ ሩጫ ውስጥ ሆነሽ የባሕርዳሩን ክስተት ለመጀመርያ ጊዜ ስንት ሰዓት ላይ ሰማሽ? ምንድነው የሰማሽው? ከማንስ ነው የሰማሽው? በትክክል ሰዓቱን አላስታውስም። ግን ከ1፡30 እስከ 2፡00 ሰዓት ባለው ይመስለኛል። ቢሮ ነበርኩ፤ ያው ጋዜጣውን ጨርሰን ወደ ማተሚያ ቤት ለመላክ እየተሯሯጥን ነበር፤ ስለ ባሕርዳር የሰማንበት ሰዓት። ከአለቃዬ ተደውሎ ነው የተነገረኝ። ባህርዳር ላይ ችግር አለ እየተባለ ነው እስኪ አጣሪ ተባልኩ። •የብርጋዴር ጄነራል አሳምነው ጽጌ የቀብር ሥነ ሥርዓት ተፈፀመ ከዚያስ? ያው ክልሉ ላይ አንዳንድ ነገሮች ሲኖሩ የምናጣራው ወደ ክልሉ ኮሚኔኬሽን ኃላፊ አቶ አሰማኸኝ ጋ [በመደወል] ነው። አጋጣሚ እሱ ጋ ስንደውል እኔም ባልደረቦቼም፤ የሱ ስልክ አይሰራም ነበር። ፖሊስ ኮሚሽን፣ ጸረ ሙስና... ብቻ ሰው እናገኛለን ብለን የምናስባቸው ሁሉ ጋ ስንደውል ነበር። •የጄኔራሎቹና የአዴፓ አመራሮች ግድያ፡ ሙሉ እውነቱን ማን ይንገረን? ከክልሉ ባለሥልጣናት መሀል በስም የሚታወቁ ሰዎች ጋ ደውለሻል። አንድ ረዳት ኮሚሽነር ሰኢድ የሚባል ሰው አለ በክልሉ፤ እሱ ጋ፣ አቶ አሰማኸኝ ጋ ሌላ በስም የማላውቃቸው ጋ፣ [እንዲሁም ደግሞ] አማራ ክልል ያሉ ጋዜጠኞች እነዚህ ጋ ብትደውይ ያሉኝ ሰዎች [ዘንድ] አንድ አራቱ ጋ ደውያለሁ... ሁሉም አያነሱም? የአቶ አሰማኸኝ አይሠራም ነበር። የፖሊስ ኮሚሽን ያለው ልጅም አይሠራም። ሌሎቹ ግን ስልክ አያነሱም። ዶ/ር አምባቸው ጋ ደውለሽ ነበር? አልደወልኩም፤ የርሳቸው ኮንታክትም የለኝም። ከዚያ ጄኔራል አሳምነው ጋ ደወልሽ? አዎ መጨረሻ ላይ «ቆይ... ለምን የክልሉ ጸጥታ ክፍል ኃላፊ ጋ አልደውልም?» ብዬ ወደርሳቸው ጋ ደወልኩኝ። ከዚህ በፊትም ለአንድ ጉዳይ ደውዬላቸው ነበር። ስልካቸውም ነበረኝ። ለምን ቆየሽ ግን? ከዚያ በፊት ትደዋወሉ ከነበረና በዚያ ላይ ጉዳዩ የጸጥታ ጉዳይ በመሆኑ በቀጥታ እሳቸውን የሚመለከት ሆኖ ሳለ ለምን እርሳቸው ጋ መጀመርያ አልደወልሽም? እርግጠኛ አይደለሁም ለምን ቀድሜ እሳቸው ጋ እንዳላሰብኩኝ። መጀመርያ የመጣልኝ ኮሚኔኬሽን ቢሮው ኃላፊ ጋ ነበር። ከቆየሁ በኋላ ነው እርሳቸው ጋ መደወል የመጣልኝ። በመሀልም የከተማውን ነዋሪዎች ለማነጋገር እየሞከርን ነበር። «የት አካባቢ ነው ተኩስ ያለው? የተጎዱ ሰዎች አሉ ወይ?... እሱንም ለማጣራት እየሞከርን ነበር በመሀከል። መጨረሻ ላይ ግን እርሳቸው ጋ ነው የደወልኩት። ብርጋዴር ጄኔራል አሳምነው ፅጌ መገደላቸው ተገለጸ እርሳቸው ወዲያው አነሱት? ወዲያው። [እንዲያውም] ሁለት ጊዜ ይመስለኛል የጠራው።

TZTA September 2019

Image copyrightFASIKA TEDESSE/FB በዚያ ሰዓት ተጠርጣሪ እንደሆኑ ታውቂያለሽ? ምንም የማውቀው ነገር የለም ምን ተባባላችሁ? ደወልኩኝ አነሱ። እራሴን አስተዋወቅኩ። ከአዲስ አበባ እንደምደውልላቸው የምሠራበትን መሥሪያ ቤትና ለምን እንደደወልኩ አስረድቼ ክልሉ ላይ ያለውን ነገር ምን እንደሆነ አንዲያስረዱኝ ነበር የጠየቅኳቸው።

እንዴት እንደዚያ የተረጋጋ ድምፅ ሊኖራቸው የቻለ ይመስልሻል? ግምትሽ ምንድን ነው? እርግጠኛ አደለሁም ግን የጦር ሰው ናቸው አደል። ብዙ ጊዜ የእንደዚህ ዓይነት ሰዎችን ስሜት ከድምፃቸው መረዳት የምንችል አይመስለኝም። የተባለው ነገር በእርግጥም ሆኖ ከነበረ መደናገጥና መረበሽ ያልሰማሁባቸው ወታደራዊ ሰው በመሆናቸው ነው ብዬ እገምታለሁ። ግን አሁንም እርግጠኛ መሆን አልችልም። በደወልሽላቸው ሰዓት የክልሉ ፕሬዝዳንትን ጨምሮ ሌሎችም ሰዎች ተገድለዋል።

ምን አሉ? ባህር ዳር ከተማ ላይ አንድ አንድ ግጭቶች እንዳሉ እና ጉዳቶችም እንደደረሱ ነገሩኝ። 'ስፔሲፊክ' እንዲሆኑልኝ ስለፈለኩኝ የጠቅላይ ሚኒስትር ቢሮ የፕሬስ ሴክሬቴሪያት ኃላፊው አቶ ንጉሡ የመፈንቅለ መንግሥት ሙከራ ነው ብለው መግለጫ ሰጥተዋል እና እርስዎ ግን ግጭት ነው ያሉኝ ስላቸው «መፈንቅለ መንግሥት ብሎ ነገር የለም። መፈንቅለ መንግሥት በየመንደሩ አይደረግም። መፈንቅለ መንግሥት ሊደረግ የሚችለው ማዕከላዊ መንግሥት ላይ ነው፤ እና ይህ ከእውነት የራቀ ነው። ምናልባት የምጠረጥረው የፌዴራል መንግሥት ወደ ክልሉ ለመግባት ፈልጎ የሰጠው ምክንያት ይሆናል ብዬ ነው የምገምተው» አሉኝ።

እና ያንን ጉዳት አደረሰ የሚባል ሰው በዚያ መረጋጋት ማውራትና የክልሉን የፀጥታ ሁኔታ ማብራራት፤ በማግሥቱም መግለጫ እንሰጣለን ሲሉ ከድምፃቸው ምንም ነገር መረዳት አለመቻል ለማመን አይከብድም?

ከዚያ «መፈንቅለ መንግሥት ካልሆነ [ታዲያ] ምንድነው? 'ስፔሲፊካሊ' ያለው ነገር ስላቸው «እሱን አሁን መናገር አንችልም፤ ምክንያቱም እኛ ምርመራ ላይ ያለነው፤ እያጣራን ነው። እሱን እንደጨረስን እናሳውቃችኋለን» አሉን።

የስልክ ንግግራችሁ የስንት ደቂቃ ነበር? ሶስት ደቂቃ ከ18 ሰከንድ መሰለኝ። አንዴ ቆየኝ እንዳላሳስትህ ቼክ ላድርገው።[ከአፍታ ቆይታ በኋላ] አዎ በትክክል ሦስት ደቂቃ ከ18 ሰከንድ ነው።

"ብ/ጄነራል አሳምነው በባጃጅ ለማምለጥ ሲሞክሩ ነው የተገደሉት'' መቼ ነው የምታሳውቁን ስላቸው [ደግሞ] «ነገ ጠዋት በተወሰነ መልኩ ምርመራውን ስለምንጨርስ መግለጫ እንሰጣለን» አሉኝ ከዚያ ተሰነባብተን። ከዚያ በፊት ግን የመጨረሻ ጥያቄ ብዬ «ተኩስ አለ ይባላል፤ አሁንም ድረስ አልተረጋጋም ወይ?» ስላቸው «እኔም አልፎ አልፎ ተኩስ ይሰማኛል» አሉኝ። «መከላከያ ገብቷል ስለሚባለውስ ነገር?» ስላቸው «እሱ ላይ ኮሜንት ማድረግ አልችልም፤ የማውቀው ነገር የለም አሉኝ፤ ከዚያ በኋላ ብዙም ጥያቄ ለመመለስ ፍላጎት አልነበራቸውም። የሚሉኝ የነበረው «ምርመራ ላይ ነን፤ እያጣራን ነው፤ አልጨረስንም፤ እሱን እንደጨረስን ነገ ጠዋት መግለጫ እንሰጣለን» የሚል ምላሽ ነበር የሰጡኝ። ያወራሽው እርሳቸውን ስለመሆኑ ምን ያህል እርግጠኛ ነሽ? ከርሳቸው ድምጽ ጋ 'ፋሚሊያር' ነኝ። [ድምጻቸው ለኔ አዲስ አይደለም] ለምን እንደዛ አልሽ? ከዚያ በፊት አውርቻቸው አውቃለሁ፤ እንደነገርኩህ። ክልሉ ላይ በነበሩ ጉዳዮች በጸጥታ ጉዳዮች አውርቻቸው አውቃለሁ'ኮ አንቺ ግን ያውቁኛል ብለሽ ታስቢያለሽ? ብዬ አስባለሁ። ምክንያቱ [ከዚህ ክስተት በፊት] የስልክ ልውውጦች ነበሩን። 'ሜሴጄም' አድርጌላቸው አውቃለሁ። ከዚያ በፊት በነበሩ ሁኔታዎች ማለቴ ነው። ምክንያቱም [ከዚህ ክስተት በፊት በነበሩ አጋጣሚዎች] ቴክስት ሳደርግላቸው ስብሰባ ላይ ነኝ እያሉ ይመልሱልኝ ስለነበር ስደውልላቸውም ራሴን አስተዋውቄ እንደዚህ ዓይነት ዜና እየሠራሁ ስለሆነ [ላናግርዎት ፈልጌ ነው] ብዬ ጽፌላቸው ስለማውቅና ስለመለሱልኝም ያውቁኛል ብዬ አስባለሁ፤ ላያውቁኝም ይችላሉ።እርግጠኛ አይደለሁም ግን። አንቺ ግን አርሳቸው ስለመሆናቸው ይቺን ታህል ጥርጥሬ የለሽም ማለት ነው?

14

አንቺ ራስሽ አሁን ላይ ስታስቢው አይገርምሽም? በርግጥ ግልፅ ቃለምልልስ ስለነበር ድምፃቸውን እቀርፅ ነበር። በሰዓቱ ከሰማሁት ነገር አንፃር እኔም ተረጋግቼ አልሰማኋቸው ይሆናል ብዬ በኋላም ደጋግሜ ሰምቼው ነበር፤ ድምፁን ግን አሁንም በጣም የተረጋጋ ድምፅ ነው ያላቸው። ድምፃቸውን ቀድተሻል ብዬ አላሰብኩም ነበር።

የደወልሽላቸው ስንት ሰዓት ነበር?

2፡29 ላይ ነበር። በዚህች ደቂቃ ነው ያን ሁሉ ሐሳባቸውን የሰጡት? አዎ ንግግራችሁን ለመቋጨት ይሞክሩ ነበረ? ጋዜጠኛ ስለሆንሽ ተጨማሪ ጥያቄዎችን እንደምታከታትይባቸው እገምታለሁ? አዎ እንደዛ ነበረ። አንድ ሁለት ሦስት ጥያቄ መጀመሪያ ከመለሱ በኋላ ምርመራ እያደረግን ነው። እሱን ስንጨርስ ነው መናገር የምንችለው ነበር መልሳቸው። እኔ ግን በተደጋጋሚ ያለኝን ጥያቄ ሁሉ እጠይቃቸው ነበር። ምላሻቸው ያው እያጣራን ነው ነበር። ለምሳሌ ስሞች ጠቅሼ እነ እገሌ ጉዳት ደርሶባቸዋል እላቸው ነበር። ሌላ [ቅድም]ያልነገርኩህ ነገር የደረሰ ጉዳት? ስላቸው የክልሉ መስተዳደር አካባቢና የፓርቲ ጽ/ቤት ላይ ነው ጥቃት የደረሰው የሚል መልስ ሰጥተውኝ ነበር። እሳቸው ግን በስም የጠቀሱልሽ ግለሰብ የለም? እኛ ዜና ሰርተን ስለነበር እነ ዶ/ር አምባቸውን ስም ጠርቼ እነሱ ላይም ጉዳት ደርሷል ይባላል ስላቸው «ሊደርስም ላይደርስም ይችላል፤ እሱን እርግጠኛ ሆኜ መናገር አልችልም። እሱን የምናውቀው ምርመራችን ሲያልቅ ነው ነበር ያሉኝ። ለምን እንደዛ ያሉሽ ይመስልሻል? የምትገምቻቸው ነገሮች አሉ? ብዙ ነገር ሊሆን ይችላል ግን ይሄ ነው፣ ይሄ ነው ብሎ መገመትና መናገር ይከብደኛል። ነገሩ ገና በምርመራ ላይ ያለና ያልተቋጨ ነው። በምርመራ ሂደት ላይ ያለ ነገር ላይ [analysis and hypothesis ] መሥራት ከባድ ነው። ሁልጊዜ የስልክ ንግግርሽን የመቀርጽ ልምድ አለሽ? ይሄን የምጠይቅሽ ከዚህ በፊትም የእሳቸው ተብሎ የወጣ ድምፅ ስላለ ነው። እሱ ቅንብር ነው፤የመንግሥት የስለላ መዋቅር ያሰናዳው ነው የሚሉ ነገሮች ተነስተውበታል። ምናልባት አንቺም በተመሳሳይ ልትጠረጠሪ

https://www.mywebsite.com

የምትችይበት ዕድል ይኖራልና እንዴት ነው የምናምንሽ? በፊትም የመቅዳት ልምድ ነበረሽ ወይ? ስልክሽ ላይ የተጫነ ሶፍትዌር ነው ወይስ ስቱዲዮ ገብተሽ ነበር የደወልሽላቸው? አይ ስልኬ ላይ [recorder]አለኝ። ለሥራ ቃለምልልስ በማደርግበት ጊዜ [on]አደርገዋለሁ። የግል ስልኮችን አልቀርጽም። ብዙ ጊዜ ለሥራ መደበኛ የቢሮ ስልኮችን ነው የምንጠቀመው። ግን የግል ስልኬን ስጠቀም እቀርፃለሁ። የዚያን ዕለት እንዲያውም የቢሮ ስልክ ነበር ልጠቀም የነበረው፤ ግን ሌሎችም ልጆችም ስለጉዳዩ እያጣሩ ስለነበር ነው ስልኬን የተጠቀምኩት። ከድምፅ ጋር ተያይዞ በቅርቡ የአማራ ብዙኃን መገናኛ ድርጅት ሥራ አስኪያጅ ከብርጋዲየር ጀነራል አሳምነው ጋር ያደረጉት ንግግር ወጥቷል። ያንን ድምፅ ጥያቄ ውስጥ የሚከቱት ሰዎች አሉ። አንቺ እሳቸውን በድምፅ እለያቸዋለሁ ስላልሽን ስለዚህ ድምጽ ምን ልትይን ትችያለሽ? የሳቸው ድምፅ ሊሆን እንደሚችል እገምታለሁ። እንዳልኩህ ድምፃቸውን አውቃለሁ ሰምቼ፤ ደጋግሜ ስለሰማሁት እለየዋለሁ። እንዳልኩህ የሳቸው ድምፅ ይመስለኛል። "ኦዲዮው" ትክክል ነው፣ አይ ትክክል አይደለም፣ ተሰርቶ ነው በሚለው ላይ አስተያየት ባልሰጥ ደስ ይለኛል።... ስትሰሚው ግን ላንቺ የተሰማሽ ስሜት ምንድን ነው? ጄኔራል አሳምነው ናቸው ነው ያልሽው? የመጀመሪያ ስሜትሽ ምንድን ነው? ይቅርታ እዚህ ላይ በጭራሽ ምንም ኮሜንት ባላደርግ ደስ ይለኛል። አወዛጋቢ ስለሆነ ነው? አዎ ! የምልህ ጉዳዩ (ኬዙ) በደንብ ያልለየለት ነገር ነው፤ በዚህ ወቅት ምንም ብል የአንድን ሰው ሐሳብ እንደ መከራከሪያ ተደርጎ ፒክ ይደረጋል እና ቢቀር ነው የሚሻለኝ፤ እርግጠኛ ሆኜ ኮሜንት ማድረግ አልችልም። እርሳቸውን ካናገርሻቸው በኋላ በምን ፍጥነት ነው ፌስቡክ ላይ ፖስት ያደረግሽው? በጣም ቆይቻለሁ! ካናገርኳቸው "አይ ቲንክ" ሰላሳ አርባ ደቂቃ የቆየሁ ይመስለኛል። ምክንያቱም የጋዜጣውን ሥራ መጨረስ ስለነበረብን እሱን ጨርሰን ልክ ወደ ማተሚያ ቤት ከተላከ በኋለ ነው፤ ያንን ፖስት ያደረግኩት፤ አንድ ሰዓት ወይ እንደዚህ ! ፌስቡክ ላይ ስትለጥፊው ተጠርጣሪ እንደነበሩ ታውቂ ነበር? በፍፁም አላውቅም፤ ከቢሮ ከወጣሁ በኋላ ፌስቡክ አካውንቴ ላይም ያንን ነገር «አብዴት» ካደረግኩ በኋላ አጋጣሚ ወደ መንገድ ነው የወጣሁት። ወደ አዳማ እየነዳሁ ነበር። በመሀሉ ብዙ ስልኮች ይደወሉ ነበር። የምሄድበት ቦታ ስደርስ ሌሊት ነው። ኢንተርኔት ተቋርጦም ስለነበር ምንም የሰማሁት ነገር የለም። በማግስቱ ጥዋት ነው አማራ ቴሌቪዥን ላይ እሳቸው ተጠርጣሪ ናቸው መባሉን የሰሙ ልጆች ደውለው የነገሩኝ። አጋጣሚ ያለሁበት ቦታ መብራት አልነበረምና ተጠርጣሪ ናቸው ወይም አሉበት ብሎ መንግሥት እንደሚጠረጥራቸው የሰማሁት ከሰው ነው። ከክስተቱ በኋላ በጣም ብዙ ጥያቄዎች ይነሱ ነበር። ብዙ ግልፅ ያልሆኑ ነገሮች ነበሩ። ምናልባትም ብቸኛው መረጃ ከገለልተኛ ወገን በሳቸው ጉዳይ ላይ የፃፍሽው አንቺ ነሽ። ይሄ ጽሑፍ ሕይወትሽ ላይ ብዙ ተፅእኖ እንደፈጠረ እገምታለሁ። ከዛ ባሻገር ግን የደህንነት መዋቅሩ በዚህ ጉዳይ ላይ ሊያናግርሽ አልሞከረም ወይ? ምርመራ አልተደረገብሽም? በፍፁም! ከዚያ በኋላ ማንም የትኛውም አካል ያናገረኝም የጠየቀኝም የለም። አንተም የምታውቀው ይመስለኛል ሶሻል ሚዲያ (ማህበራዊ ሚዲያ) ላይ ታፍና ተወስዳለች፤ ከዚያ ቀደም ብሎ ደግሞ ባልታወቁ ሰዎች ተገድላ ተጥላለች አይነት ዜናዎች ይሰሙ ነበር። ግን እንደሚባለው ምንም የደረሰብኝም ሆነ የጠየቀኝም፤ አፍኖ የወሰደኝ የለም። ይህንን ቃለ ምልልስ እንድትሰጪና ምንም አልሆንኩም እንድትይ ማንም ግፊት አላደረገብሽም፤ ከመንግሥት? ከዛ በፊት ከቀናቶችም በኋላ ምንም የደረሰብኝ ግፊት የለም። ማንም ጠርቶኝም፣ አናግሮኝምና ጠይቆኝም አያውቅም በዚህ ጉዳይ.... በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ ሊያገኙሽና ስለዚህ ጉዳይ ተጨማሪ መረጃ ለማግኘት የሞከሩ ሰዎች የሉም በቀጥታ የፀጥታ አካላት ባይሆኑም.... የሉም! አንዳንድ የማቃቸው ሰዎች ፌስቡክ 'አብዴት' ገጽ 15 ይመልከቱ

*

https://www.tzta.ca

ከገጽ 16 የዞረ ያደረግኩትን ነገር ያዩ "እርግጠኛ ነሽ እሱን ነው ያናገርሽው? እሱ ስለመሆኑ ምን ያህል እርግጠኛ ነሽ" አይነት ጥያቄዎች ይጠይቁኛል። እነዚህ የማቃቸው ሰዎች ናቸው። ከዛ ውጭ የማላቃቸው ሰዎች በተዘዋዋሪ ጠይቀውኝ አያውቁም። ለምን ዝምታን መረጥሽ? ባንች ጉዳይ ላይ ብዙ ሲባል ነበር። አንደኛ ከፌስቡክ ገፅሽ ላይ የፃፍሽውን አላወረድሽም፤ ሁለተኛ ከረጅም ጊዜ በኋላ ነው ዝምታሽን የሰበርሽው። ለምንድን ነው? ኢንተርኔቱ ቅዳሜ ቀን ተቋረጠ። ስለዚህ ቅዳሜ፣ እሑድ፣ ሰኞ፣ ማክሰኞ እስከ ረቡዕ ድረስ ኢንተርኔት አልነበረም። አለሁ ብዬ ለመፃፍም የኢንተርኔት አገልግሎት [access] አልነበረኝም። ያንንም የሰማሁት ከአገር ውጪ ያሉ ሰዎች ሲደውሉልኝ ነበር። እንደዚህ ተብሎ ተፅፏል ብለው ነገሩኝ። አለሁ ለማለትም ኢንተርኔት ስላልነበር መመለስ አልቻልኩም። ከዛ በኋላ ግን በቢሮ ስልክ ደውለው ያገኙኝ የሚዲያ ተቋማት [Media House] አሉ። ለምሳሌ አቤ ቶኪቻው ሳቅና ቁምነገር [ካልተሳሳትኩ] እሱ ደውሎ አናግሮኛል 'አለሁ' ብየዋለሁ። ዶይቼ ቬለ እንደዛው ደውለው

አግኝተውኝ እንዳልታሰርኩ አረጋግጨላቸዋለሁ። ግን ኢንተርኔት እንዳገኘሁ እንዳለሁ 'ስታተሴን አብዴት' አድርጌያለሁ። አለመታሰሬን atleast የሚያሳውቅ ነገር። ከማህበራዊ ሚዲያ ላይ ጽሑፉን ያላነሳሁት That's ...That's fact ነው። Fact means እውነት ነው ሳይሆን፤ ቃለምልልስ አድርጌ ያገኘሁት ነገር ነው። ለእርሱ ደግሞ ማስረጃ አለኝ። የቀዳሁት [Record] ያደረኩት መረጃ አለኝ። የተቀዳው ድምጽ እንዲወጣ ፍቃደኛ ነሽ? ለምሳሌ ከፈቀድሽ እኛም ልናወጣው እንችላለን ወይም በራሳችሁ ሚዲያ። እንደሱ ዓይነት ፍላጎት አለሽ? አሁን ባይወጣ እመርጣለሁ። ምክንያቱም ያለቀለት፤ የተዘጋ ነገር አይደለም። ምርመራ ላይ ያለ ነገር ነው። ስለዚህ በዚያ መካከል ማውጣቱ ተገቢ ነው ብዬ አላስብም። ከዚህ ክስተት በኋላ ሕይወትሽ ላይ ወይም በቤተሰቡ የፈጠረው መረበሽ አለ? ምንም ነገር። ማንም ጠይቆኝ ስለማያውቅ ምንም ነገር የለም። አንዳንድ የሚነግሩኝ ሰዎች አሉ። አደጋ [Risk] አለው እኮ... ለምን እንደዚህ አደረግሽ? እንደዚህ ቢሆን... እንደዚህ ቢከሰት ... ዓይነት ነገሮች አሉ። ግን ከቤተሰብ በኩል የመጀመሪያ ሰሞን ይጨነቁ ነበር።

ሰው እንደዛ ሲል ታስራለች ... እንዲያውም ማክሰኞ ዕለት የነበረው ሞታ ተገኝታለች ሲባል ነበር። ግን ወዲያው ነው የቆመው እሱ ወሬ። ረቡዕ ዕለት ተመልሶ ታስራለች መባል ተጀመረ። የዚያን ጊዜ ይደነግጡ ነበር። የእውነትም ይመስላቸዋል። ደውለው እስከሚያጣሩና ድምፄን እስከሚሰሙ ድረስ የእውነት ይመስላቸው ነበር።

ጋ አለመምጣታቸው ወይም ቃል ለመቀበልም አለመሞከራቸው ግን ይገርምሻል? እ... No! አይ አይገርመኝም።

ምክንያቱም አሁን ነው የታሰረችው...ከሰዓታት በፊት ነው ዓይነት ነገር ይባላል እና ደጋግመው ይጠይቁኝ [Check] ያደርጉኝ ነበር ሥራ ቦታ ላይ ስለነበርኩኝ።

ለምን ጋዜጠኛ ነኝ። ጋዜጠኛ ነገሮችን ይጠይቃል፤ ያጣራል። ሶ እኔም ያደረኩት ያንን ነው። በዛ ሰዓት የደወልኩላቸው መረጃ ለመጠየቅ ነው። መረጃ ወስጃለሁ። መረጃ ያገኘሁትን ነገር አውጥቻለሁ ወይ ፅፌያለሁኝ። ያንን ማድረጌ ያስጠይቀኛል ብዬ አላስብም። ስጋትም አላደረብኝም።

ከዚያ በኋላ ግን ከረቡዕ ዕለት በኋላ ነገሮች ሁሉ የተረጋጉ መሰለኝ። አልፎ አልፎ ነው አንዳንድ ሰዎች 'ታስራለች' የሚሉት እንጂ ግልፅ የሆነ መሰለኝ እንዳልታሰርኩኝ።

ማሕበራዊ ሚዲያ ላይ ከእርሳቸው ጋር በተያያዘ የሚፃፉ ነገሮችን ትከታተያለሽ? አልፎ አልፎ

አንች ግን የሆነውን ሁሉ ተመልሰሽ ስታይው ምነው ያን ቀን ባልደወልኩ የሚል ስሜት ይፈጠርብሻል?

ይህንን ነገር ለማጥራት እጅሽ ላይ ያለውን ድምፅ ለመልቀቅ ጊዜው አይደለም ብለሽ እንድታስቢ ያደረገሽ ምንድን ነው? እ... አንደኛ ይህን ነገር ማጥራት የእኔ ኃላፊነት ነው ብዬ አላስብም። ይሄንን ኃላፊነት ያለው ክፍል አለ። በዛ ላይ አሁንም ደግሜ የምልህ ያለቀ ነገር አይመስለኝም። ምርመራ ላይ ያለ ነገር ነውና ምርመራ ላይ ያለ ነገር ላይ ጣልቃ ገብቶ እንደዚህ ነው እንደዛ ነው ማለት ትክክል አይመስለኝም፤ የሕግም ተጠያቂነት ያለበት ይመስለኛል።

በፍፁም አይፈጠረብኝም፤ በፍፁም አልተፈጠረብኝም፤ አይፈጠርብኝም። ሥራ ላይ ነበርኩ ሥራዬን እየሰራሁ በነበረበት ሰዓት ነው አጋጣሚ የደወልኩት እና ምንም የተለየ ነገር እንዳደረኩም አይሰማኝም። የመንግሥት የፀጥታ አካላት እስካሁን አንች

ጎሠኝነትና ይሉኝታና ሀፍረት – ግርማ በላይ

September 21, 2019 | ነፃ አስተያየቶች | በኢራቅ ሱኒዎች፣ በአፍጋኒስታን፣ በሦርያ፣ ዘረኝነት ይሉኝታቢስነትና ሀፍረተቢስት ዋና ዘ-ሐበሻ በየመን፣ …. የደረሰውንና እየደረሰም ያለውን መገለጫው መሆኑ ነው፡፡ ዘርና ሃይማኖት ላይ የተንተራሰ ዕልቂት ግርማ በላይ (gb5214@gmail.com) እናስተውል፡፡… ወደየትም ጥቅስና ምሁራዊ ትንተና ወይም ብያኔ (ድንፈያ) ሳንገባ ዘረኞች በሙሉ ልበ እኔንስ ኅሊና ደሳለኝን መሆን አያምረውም የኞች ቂሎች አሁን እየሠሩት የሚገኙትን ሥውራን መሆናቸውን መረዳት ይገባናል፡ ያለው ማን ነው ? ወደጠቃቀስኳቸው የሞት ድግሶች ፡ አንድ ሰው ዘረኛ ሆነ ማለት ከሰውነት የሚያመሩንን ነገሮች ደግሞ አንዘንጋ፡፡ አቢይ ተራ ወጣ ማለት ነው፡፡ በቃ ያ “ሰው” ሰው ባልቻና ደቻሣ – ሐጎስና ማንጁስ እየተባባሉ፤ አህመድ ለሚዲያ ቅርብ ይመስለኛል፡፡ ምን አይደለም፡፡ ካለርሱ ዘር ሌላው ሰው ሣይሆን እንደምንል ብቻ ሣይሆን ምን እንደሚሉንም ከእንስሳም ያነሰ ፍጡር ነው፡፡ አንድ ምሣሌ ከአጥናፍ እስካጥናፍ መላ ኢትዮጵያን ሲግጧት ያውቃል፡፡ ማወቅ ብቻውን ግን በቂ እንይ – ጽዮናውያን የተቀረጹት በጽዮናውያን አደሩ፡፡ አይደለም፡፡ ዕውቀትን ወደ ጥበብ መለወጥ ዘር የበላይነት እሳቤ ነው፡፡ ለነሱ ሌላው እንስሳ ነው የሰው ልጅነት ዋና መለኪያና ተግዳሮት፡ ነው፡፡ እኛ እንስሳትን በምናይበት ዐይንና እኔ ምን ቸገረኝ ግጥሙ ቢያምር ባያምር፤ ፡ የንግግር ማማርም አይደለም፡፡ የሥልጣን በምናስተዳድርበት መንገድ ጽዮናውያንም የነሱ ቦታን መቆጣጠርም አይደለም፡፡ እነዚህ ዘር ያልሆነን ሰው ያስተዳድራሉ – እንደነሱ ለግጥምማ ማማር አዝማሪ አለ አይደለምወይ፡ ነገሮች ዐይንን የሚያጥበረብሩ አወስላች አገላለጽ “ሰው”፡፡ ዘረኛ ተማረ አልተማረ (ብለዋል የፍቅር እስከ መቃብሩ ፊታውራሪ ነገሮች ናቸው፡፡ ቃልን የሚያሳጥፉ መጥፎ ያው ነው፡፡ ዋናው እምነቱ ነው፡፡ ፕሮፌሰር መሸሻ) አማላዮች ናቸው፡፡ ግን ግን ሁሉም ይከዳሉ፡ ሕዝቅኤል እኮ የተማረ ነው፤ መለስም እኮ ያዝ እንግዲህ! ፡ ሲከዱ ደግሞ ክፉኛ አዋርደው ነው፡፡ አቢይ የተማረና “ልዑሉ”ን(ዘ ፕሪንስን) ጨምሮ ብዙ ይህን ቀላል ሎጂክ አያውቅም አልልም፡፡ ግን የክፋት መጻሕፍትን ያነበበ ነው፡፡ በነገራችን ሞኙ አበበ፣ ደርግ ባስታቀፈው በሶ ላይ ሥልጣን መጥፎ ነው፤ ሣጥናኤልንም ከክብሩ ላይ አልተመዘገበ ይሆናል እንጂ ዘረኝነት እንደተጎለተ ጩቤ የጨበጠው ጫላ ድንገት ያዋረደው ይሄው ልክፍት ነው፡፡ ሃይማኖት ነው – የራስን ዘር እንደፈጣሪ ባነነና በያዘው ጩቤ በተለዬ ግብዝነትና የመመልከት(የማመን) ኃያል እምነት፡፡ ለአንድ ጭካኔ እንዲሁም ስግብግበነት አገር ምድሩን እናም “በኢትዮጵያ ዘረኝነት እየከፋ መጥቷል፤ ወያኔ “ቋንቋየ ነሽ ድንግል”ን ከምትከፍትለት ይበጣጥሰው ገባ፡፡ ጩቤውን ከመጨበጡ ኦሮሞው ሁሉንም በግልጽ እየተቆጣጠረ ነው፤ ይልቅ “እምበር ተጋዳላይ”ንና “ትግራይ ሁለት ዓመት እንኳን ሣይሞላው ገና ከጅምሩ የፕሮቴስታንት እምነት ተከታዮች ፖለቲካውን አደይ”ን ብትከፍትለት እንትኑ ብቻ ሣይሆን አንስቶ እነሐጎስ 27 ዓመታት የፈጀባቸውን በግልጽና በግላጭ እየተቆጣጠሩ እነሱ ሁለመናው ይስቃል፡፡ ለአንድ ኦነግ “ሾሌ ያ ሀገርን ለብቻ የመቆጣጠር ታላቅ ክፍለ ዘመናዊ የማይወዷቸውን የእምነት ቤቶችና ምዕመናንን ነጭ ጠላ”ን ከምትከፍትለት “ኡመታቶታ ልክፍት በተግባር አሳዬ፡፡ ሞኝ ሲያጨበጭቡለት ለአደጋ እየጋበዙ ነው፣ ወዘተ.” የሚሉ ኦሮሚያ…” የምትለዋን የሀጫሉ ትሁን ይብስበታል መሰለኝ የላኩት የውጭና አስተያየቶች ከወዲያ ወዲህ ሲሰነዘሩ አቢይና የጫልቱን ዘፈን ብትከፍትለት በደስታ ፈንጥዞ የውስጥ ምንደኞች የሞራል ድጋፋቸውን መንግሥቱ አያውቁም አይባልም፡፡ በደምብ ገደል ሊገባ ይችላል፡፡ ዘረኝነት እስከዚህን ሲሰጡት ጊዜ በሞቅታና በስካር መናፈሉን ያውቃሉ፡፡ “ተጨፈኑ ላሞኛችሁ” የምትል ከአልጋ ወደ መንጋ ማነው ወደ ዐመድና አፈር ተያያዘው፤ የገዛ መቀበሪያ ጉድጓዱንም እያራቀ በተለይ ኢሕአፓ አዘውትራ የምትጠቀምባት አውርዶ ይፈጠፍጣል፡፡ ታዲያ በዚህ ይተከዛል መቆፈሩን በስፋትና በጥልቀት ተያያዘው፡ አባባል አለች፡፡ አቢይም በዚህች አባባል ይጸለያልም እንጂ ይሳቃል? በምትገርም ዓለም ፡ “ጅል አይሙት እንዲያጫውት”፡፡ በዚህ የተማረከ ይመስለኛል፡፡ እየሣቀና እያሣሣቀ ውስጥ እንደምትኖር ተገነዘብክልኝ? የቴክኖሎጂና የዕውቀት ዘመን ይህን መሰል ሰውን እያባበለ ወደ ገደል ይዞን እንዳይነጉድ ሞኝነት አስገራሚ ነው፡፡ እሰጋለሁ፡፡ ንግግሩና ተግባሩ ዐይንና ናጫ በኛም ሀገር ሕወሓታውያንና ኦነግ/ ሆነውበታል፡፡ ከሚሾማቸው ሰዎች ከጴንጤ ኦህዲዳውያን (በሚሊዮኖች ይቆጠራሉ!) ዘረኝነት መባሉ ካልቀረ በዚያው ልግፋበት – ውጪ አንድ ሰው አላውቅም፤ ከሚሾማቸው ሌሎቻችንን በተለይም አማራ የሚባሉትነን እኔ ግን በዚህ ቃል አላምንበትም፡፡ ምክንያቱም ውስጥ ዕድሜያቸው በአማካይ ከአርባ አምስት እንደ አህያ ያዩናል – እንዳታዝኑባቸው የአዳም ዘር አንድ ነው፡፡ በቀለምና በሃይማኖት ዓመት ውጭ አንድም ሰው አላውቅም፡፡ እንዳታሾፉባቸውም፡፡ ይህ ጠባይ መጥፎ ቢለያይም ዘሩ ግን ያው የሰው ዘር ነውና ልዩነቱ ስለዚህ – ሒሳባዊ ድምዳሜ ነው – ስለዚህ በሽታ ነው፡፡ በሽታው ደግሞ መድኃኒት የጎሣና የነገድ እንጂ የዘር ሊሆን አይገባም አቢይ አህመድ ከጴንጤና ከሚታዘዙለት የለውም፡፡ መድኃኒቱ የአመለካከት ለውጥ እላለሁ፡፡ ለማንኛውም አሁንን ጨምሮ ወጣቶች ውጪ አይሾምም ማለት ነው – በቃ፡ ነው፤ የአስተሳሰብ ዕድገት ነው፡፡ ሂትለር ራሱ ባሣለፍናቸው ሃያና ሠላሣ ዓመታት ውስጥ ፡ በመረጃ ያሳምነኝ – ማለቴ አንባቢን ያሳምን፡ በብዙ መቶኛ ይሁዲ ሆኖ በማወቅም ይሁን ዘረኝነትን እስከጥጉ አየን፡፡ የመጀመሪያው ፡ እኔ በባዳ አልቆጣም፤ በጨለማም አላፈጥም፡ ባለማወቅ ማይምነቱ አሣውሮት ባልሆነው ከአሁኑ መባሱንም ታዘብን፡፡ እኔን ጨምሮ ፡ “የኔ ባልሆነ ሀገር”ና የኔ ባልሆነ ምድራዊ የአርያን ዘር ፍቅር ተለክፎ ስንት ሚሊዮን በአንዳንድ ጉዳዮች የአሁኑ ከመጀመሪያው ዓለም ይህ ቀረኝ የምል ገልቱ አይደለሁም፡ የራሱን ሕዝብ እንዳጠፋ እናስታውስ፡ ቀለል ያለ ቢመስልም በመሠረተ ሃሳቡና ፡ በዜግነቴ ከሁሉም አንዱን የመሆን መብት ፡ መለስ ዜናዊ በተለዬ ሰይጣናዊ የዘረኝነት በትርጓሜው ግን ዘረኝነት መገለጫዎቹና ቢኖረኝም የምመኘው አንድ ነገር ብቻ ነው – መንፈስ ተሞልቶና በጥላቻና በበቀል ታውሮ ገጽታዎቹ ሁሉ አንድና አንድ መሆናቸውን አምላኬ የሀገሬን ትንሣኤ አሳይቶ በማግሥቱም ስንት ሚሊዮን ዜጎችን በተለይም አማሮችን እንደመጀመሪያው ሁሉ በሁለተኛውም ቢሆን እንዲወስደኝ፡፡ ወደመነሻየ ልሂድና እንዳጠፋ እናስብ፡፡ በአርመኖች ላይ፣ በኮሶቮ አረጋገጥን፡፡ ከሁሉም በባሰ ግን ማንኛውም ነገሬን ልቋጭ፡፡ ሙስሊሞች፣ በኩርዶች፣ በግብጽ ክርስቲያኖች፣ TZTA September 2019

15

…. በዚህ የሕይወት ውጣ ውረድ መሀል ነው እንግዲህ በሣቅ ያፈገገችኝን የትናንት ሹመት እንደዘበት የተመለከትኳት፡፡ ሹመቱ በብቃትና በችሎታ ሊሆን ይችላል፡ ፡ የአሹዋሹዋሙ ዓላማ (ኢንቴንሽን) እንጂ ማን የት ላይ ተሾመ እኔን ብዙ አያስጨንቀኝም – ሲፈልግ ዝንጀሮም ይጎልትበት፡፡ ግን “በብቃትስ ቢሆን ሁሉንም ቦታዎች ኦሮሞ መያዝ አለበት ወይ? ከሌሎች ጎሣዎች ሰው ጠፋ ወይ? አሁን ማ ይሙት ቴሌን ሊመራ የሚችል ትግሬ ወይም ወላይታ ወይም ጉራጌ ወይም ሶማሌ ጠፍቶ ነው? ምን እያደረጉ ነው?” ብሎ የሚጠይቅ ጀግና ቢነሳ እነ አቢይ መልስ የሚኖራቸው አይመስለኝምና ለዚህ ዓይነቱ የሚጠበቅ ጥያቄም መልስ እንዲያዘጋጁ ለመጠቆም ነው አነሳሴ፡፡ “የበላችው ያስገሳታል በላይ በላዩ ያጎርሳታል” እንዲሉ የሰው ሃሜት የማይሞቃቸው የማይበርዳቸው ሰገጤዎቹ ኦህዲዶች ከናካቴው ምን ይሉኝን አሽቀንጥረው ጥለው የሚሠሩትን ያጡ ይመስሉኛል፡፡ በአንድ በኩል ከፍ ሲል እንዳልኩት እነሱም በተያዙበት ህመም ሳቢያ በሚሠሩት መጥፎ ሥራ ያሳዝናሉ፡፡ አሁን ጭንቀቴ ለነሱም ነው፡፡ የጅል ሰው መጥፎ የሥራ ውጤት ደግሞ ለራሱ ብቻ አይደለም፡ ፡ ለንጹሓንም ይተርፋል፡፡ ተሹዋሚው ባልቻ ሬባ የተባለው ኦነግ/ኦህዲድ የመጀመሪያ ዲግሪ አለው፡፡ 15 ዓመታትን በሥራ ላይ ኖሯል፡ ፡ ወጣት ቢጤ ነው፡፡ ሃይማኖቱ ርግጠኛ ነኝ ጴንጤ ነው፡፡ አቢቹ ሥልጣን ላይ እያለ መቼም ካለ ጴንጤ ሌላ አይሾምም ብዬ ነው፡ ፡ በግል የማውቃቸው ሦስት ያህል ሹመኞች ለምሣሌ በስማምን የማያውቁ ፕሮቴስታንት ናቸው፡፡ … (በነገራችን ላይ ሁሉም ተሸዋሚ ኦርቶዶክስ ይሁን ወይም በኮታ ይሾ እያል አይደለም – በጭራሽ፡፡ አካሄዱና የሥራ አፈጻጸማቸው ሸርና ተንኮል እንዲሁሙ ዓለም አቀፉ የኢሉሚናቲዎች ሤራ የሚንጸባረቅበት በመሆኑ ብቻ ነው ይህን ሹት እየተቃወምኩት ያለሁት፡፡ ዝርዝሩ ብዙ ነው – ኪስን ማለትም አእምሮን ይቀዳል፡፡) አቢያቸው አሁን አሁን ወጥ እየረገጠች መጣች፡፡ ወጥ መርገጥ ጥሩ ነው፡፡ የራስን መስቀያ ገመድ በራስ መጎንጎንም ጥሩ ነው፤ የሀገርንና የሕዝብን የስቃይ ዘመን ያሳጥራልና፡ ፡ ፍየል ስትቀብጥ ሾል ማሽተት ትጀምራለች አሉ፡፡ መልካም ዕድል ዶክተር አቢይ አህመድ፡ ፡ ቻው፡፡

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

TZTA September 2019

16

https://www.mywebsite.com

*

https://www.tzta.ca

POLITICS

Is Canada Heading Into A Nasty Election Year? Trudeau, Scheer, Singh And May Reveal What’s Ahead the guaranteed income supplement for our most vulnerable seniors by 10 percent, and that was one of the very first things we did in our first budget. It was $1,000 more each year for single elderly people who had very low incomes. What we realized only after we had done this was that if you applied a gender lens, you’d know that the vast majority of vulnerable seniors are single women. We had a good policy, but if we had applied a more vigorous gender lens from the very beginning, we would have understood how it actually fit into achieving equality and making opportunities for women.

Clockwise from top left: Justin Trudeau, Elizabeth May, Jagmeet Singh and Andrew Scheer.

In the 2015 election, Liberal leader Justin Trudeau branded himself as Canada’s #FeministPM to stunning success, turfing Stephen Harper’s Conservative Party from power and leading the Liberals to a majority. But over the past three years, the political landscape has been completely reshaped, with two new party leaders under 40 and the #MeToo movement forcing the issue of gender equality back on to the national stage.

Katrina Onstad talked to the four federal leaders about what we can expect heading into a campaign year.

Justin Trudeau Justin Trudeau revived the corpse of the Liberal Party and swept to power in 2015, all while proudly wearing the feminist hat.

Three years later, women’s issues are front and centre, and it’s (pink) feminist hats all around. In this new climate, Trudeau, now 46, is no longer the upstart, and his feminist track record in office will be closely scrutinized by opponents and voters alike. With the Liberals recently losing elections in Ontario and Quebec to populist Conservative platforms, Trudeau’s “sunny ways” are already being tested. We asked the Prime Minister about the dark divisiveness of contemporary politics, his own #MeToo moment and why Canada still doesn’t have a universal childcare program.

In light of this moment, presumably every candidate will lay claim to being a feminist this election, whereas four years ago, that identity was a differentiator for you. How will that change the way you campaign?

I’m delighted if that’s the new baseline.

But now, perhaps that it’s a given, people are saying “Okay, it’s great that you’re a feminist now, but what does that mean?

How does it change your policies, your actions and your outlook?” I might be a little skeptical that everyone will start off as feminists, but I think it would be a great thing. It might make it easier for us to not have to explain at great length that including women is, fundamentally, an economic argument as much as anything else.

The conversation around women’s issues has changed dramatically since last election. How has this feminist moment reshaped the political landscape?

I think there’s an increasing awareness by many, if not by all, that women’s issues are everyone’s issues because they are, fundamentally, not just moral issues but also issues of economic growth, inclusion and opportunity. You can change society in positive, increased-prosperity ways if you reduce barriers to women’s success.

Politics today seems a little more partisan and a lot meaner than it was four years ago. How do you campaign in this negative climate?

I told myself in 2015 that, if we pull this off, we’ll change politics. If we run a positive campaign that doesn’t feature attack ads and polarization and that brings people together to counter things that were being said in the last election — either the personal attacks or the snitch lines — and if we prove that we can go from a distant third place to winning government, then people will see that you can’t politic the way you used to anymore. And I realize now, I was wrong. People are doubling down on some very nasty, divisive politics.

We will be using the exact same approach as last time: no personal attacks, no politics of division, respect for our opponents and a sharp differentiation on policy. But I do think we’re seeing an even more potentially nasty and divisive federal election coming up.

Photo by Drew Angerer/Getty Images.

TZTA

Yours is the first government to apply a gender-based analysis to the budget.

What did you learn from that process that surprised you?

One of the commitments we made in the past election campaign was to increase

September 2019

17

Childcare costs continue to rise exponentially for Canadian families. Your party’s new strategy provides child-care funding to the provinces over 10 years, but to anyone participating in the system, the crisis hardly feels resolved. So what about a universal daycare program?

There is a division of responsibilities in our Constitution that states that social programs like health care, K-12 education and child care are provincial jurisdictions. To get away from the dry constitutional argument, Quebec moved forward with a significant child care program with minimal support, encouragement and participation from the federal government.

Yes, but what about the rest of the country?

Is a federal universal child care program modelled on health care impossible?

No, I don’t think it’s impossible, and that’s why we invested seven billion dollars with the provinces, which is more than the historic Ken Dryden approach to childcare that the Liberal Party put forward in 2005 that got cancelled when the NDP brought down the government. To point to another example of where the federal government is trying to create better support for families with kids, we are moving forward on paternal, or second parent, leave to make sure that there are more opportunities for shared, or equal, parenting.

A story surfaced this year about an incident in 2000 where a community paper in B.C. ran an unsigned editorial reporting that you had allegedly groped a reporter at a music festival. Do you have any regrets about how you handled your response?

[Trudeau’s initial statement was “I am confident that I did not act appropriately.”]

Well, listen, regrets? No. We have to recognize that we are all in an evolving context. We are figuring out how to deal with these things in new and better ways than we were ever able to in the past. I am very aware that I am part of a larger conversation that really isn’t easy. From the very beginning, in dealing with this, I wanted to make sure that I left room in the conversation to not shut down or diminish what the woman in this situation had experienced and recognize that people can experience the same interaction very differently and legitimately. I’m obviously thinking very deeply about how we continue to model both support and respect for people who come forward and share their stories while being thoughtful about how we move forward as individuals and lessons learned.

The Native Women’s Association of Canada has been critical of your government’s inquiry into Missing and Murdered Indigenous Women, a campaign promise in the last election. What would you say to Indigenous women about what

went wrong with the inquiry and what they can expect from their government?

There was always an understanding that this was going to be an extremely difficult process. To get justice for the victims and healing for the families and put an end to this horrible ongoing national tragedy is a big challenge that will take more than just an inquiry. We’re not going to wait for the outcome of the inquiry to move forward in real and concrete ways on addressing the tragedy of missing and murdered Indigenous women and girls, whether it’s making improvements around the Highway of Tears in B.C., whether it’s a gender-based violence strategy that we put forward, whether it’s investment in Indigenous communities. We are pleased

Photo by Vince Talotta/Getty Images.

Justin Trudeau, Elizabeth May, Jagmeet Singh and Andrew Scheer Clockwise from top left: Justin Trudeau, Elizabeth May, Jagmeet Singh and Andrew Scheer.

In the 2015 election, Liberal leader Justin Trudeau branded himself as Canada’s #FeministPM to stunning success, turfing Stephen Harper’s Conservative Party from power and leading the Liberals to a majority. But over the past three years, the political landscape has been completely reshaped, with two new party leaders under 40 and the #MeToo movement forcing the issue of gender equality back on to the national stage. Katrina Onstad talked to the four federal leaders about what we can expect heading into a campaign year.

Justin Trudeau Justin Trudeau revived the corpse of the Liberal Party and swept to power in 2015, all while proudly wearing the feminist hat.

Three years later, women’s issues are front and centre, and it’s (pink) feminist hats all around. In this new climate, Trudeau, now 46, is no longer the upstart, and his feminist track record in office will be closely scrutinized by opponents and voters alike. With the Liberals recently losing elections in Ontario and Quebec to populist Conservative platforms, Trudeau’s “sunny ways” are already being tested. We asked the Prime Minister about the dark divisiveness of contemporary politics, his own #MeToo moment and why Canada still doesn’t have a universal childcare program.

The conversation around women’s issues has changed dramatically since last election. How has this feminist moment reshaped the political landscape?

I think there’s an increasing awareness by many, if not by all, that women’s issues are everyone’s issues because they are, fundamentally, not just moral issues but also issues of economic growth, inclusion and opportunity. You can change society in positive, increased-prosperity ways if you reduce barriers to women’s success.

https://www.mywebsite.com

Continued on page 18

* https://www.tzta.ca

Continued from page 17

Justin Trudeau Canadian election 2019 Photo by Drew Angerer/Getty Images.

In light of this moment, presumably every candidate will lay claim to being a feminist this election, whereas four years ago, that identity was a differentiator for you. How will that change the way you campaign?

I’m delighted if that’s the new baseline.

But now, perhaps that it’s a given, people are saying “Okay, it’s great that you’re a feminist now, but what does that mean?

How does it change your policies, your actions and your outlook?” I might be a little skeptical that everyone will start off as feminists, but I think it would be a great thing. It might make it easier for us to not have to explain at great length that including women is, fundamentally, an economic argument as much as anything else.

Politics today seems a little more partisan and a lot meaner than it was four years ago. How do you campaign in this negative climate?

I told myself in 2015 that, if we pull this off, we’ll change politics. If we run a positive campaign that doesn’t feature attack ads and polarization and that brings people together to counter things that were being said in the last election — either the personal attacks or the snitch lines — and if we prove that we can go from a distant third place to winning government, then people will see that you can’t politic the way you used to anymore. And I realize now, I was wrong. People are doubling down on some very nasty, divisive politics.

We will be using the exact same approach as last time: no personal attacks, no politics of division, respect for our opponents and a sharp differentiation on policy. But I do think we’re seeing an even more potentially nasty and divisive federal election coming up.

Yours is the first government to apply a gender-based analysis to the budget.

What did you learn from that process that surprised you?

One of the commitments we made in the past election campaign was to increase the guaranteed income supplement for our most vulnerable seniors by 10 percent, and that was one of the very first things we did in our first budget. It was $1,000 more each year for single elderly people who had very low incomes. What we realized only after we had done this was that if you applied a gender lens, you’d know that the vast majority of vulnerable seniors are single women. We had a good policy, but if we had applied a more vigorous gender lens from the very beginning, we would have understood how it actually fit into achieving equality and making opportunities for women.

Childcare costs continue to rise exponentially for Canadian families. Your party’s new strategy provides child-care funding to the provinces over 10 years, but to anyone participating in the system, the crisis hardly feels resolved. So what about a universal daycare program?

There is a division of responsibilities in our Constitution that states that social programs like health care, K-12 education and child care are provincial jurisdictions. To get away from the dry constitutional argument, Quebec moved forward with a significant child care program with minimal support, encouragement and participation from the federal government.

Yes, but what about the rest of the country?

Is a federal universal child care program modelled on health care impossible?

No, I don’t think it’s impossible, and that’s why we invested seven billion dollars with the provinces, which is more than the

TZTA September 2019

historic Ken Dryden approach to childcare that the Liberal Party put forward in 2005 that got cancelled when the NDP brought down the government. To point to another example of where the federal government is trying to create better support for families with kids, we are moving forward on paternal, or second parent, leave to make sure that there are more opportunities for shared, or equal, parenting.

A story surfaced this year about an incident in 2000 where a community paper in B.C. ran an unsigned editorial reporting that you had allegedly groped a reporter at a music festival. Do you have any regrets about how you handled your response?

[Trudeau’s initial statement was “I am confident that I did not act appropriately.”]

Well, listen, regrets? No. We have to recognize that we are all in an evolving context. We are figuring out how to deal with these things in new and better ways than we were ever able to in the past. I am very aware that I am part of a larger conversation that really isn’t easy. From the very beginning, in dealing with this, I wanted to make sure that I left room in the conversation to not shut down or diminish what the woman in this situation had experienced and recognize that people can experience the same interaction very differently and legitimately. I’m obviously thinking very deeply about how we continue to model both support and respect for people who come forward and share their stories while being thoughtful about how we move forward as individuals and lessons learned.

The Native Women’s Association of Canada has been critical of your government’s inquiry into Missing and Murdered Indigenous Women, a campaign promise in the last election. What would you say to Indigenous women about what went wrong with the inquiry and what they can expect from their government?

There was always an understanding that this was going to be an extremely difficult process. To get justice for the victims and healing for the families and put an end to this horrible ongoing national tragedy is a big challenge that will take more than just an inquiry. We’re not going to wait for the outcome of the inquiry to move forward in real and concrete ways on addressing the tragedy of missing and murdered Indigenous women and girls, whether it’s making improvements around the Highway of Tears in B.C., whether it’s a gender-based violence strategy that we put forward, whether it’s investment in Indigenous communities. We are pleased to be a government that is taking this seriously even though there remains a lot more work to do.

Jagmeet Singh Canadian election 2019 Photo by Vince Talotta/Getty Images.

Jagmeet Singh When Jagmeet Singh was elected leader of the NDP in the fall of 2017, the Ontario criminal defence lawyer seemed poised to provide a much-needed shot of outsider energy to the party. But without a seat in Parliament (which may be rectified if he wins an upcoming by-election in Burnaby, B.C.), Singh has been a faint figure in Ottawa, and the NDP continues to struggle with fundraising and election losses. Singh’s challenges are to reboot the party and reclaim the progressive identity that Trudeau parlayed into victory in 2015. The battle could be won: Standing firmly to the left of the Liberals helped install NDP governments in both B.C. and Alberta. We talked to Singh, 39, about free contraception, redemption for men and the problem with dressing sharp.

18

Has Justin Trudeau kept his promise of being Canada’s “feminist PM”? How will the NDP plan to take back that mantle in the upcoming campaign?

Justin Trudeau has talked a lot about important issues, but I’d say to women now: “Has your life improved? Has the Liberal government delivered?” If we talk about wage discrimination, no. There have been no concrete steps to eliminate wage discrimination. Making sure that everyone has access to affordable child care hasn’t been done either. Concrete steps like universal daycare would have a positive and meaningful impact on the lives of women.

One criticism levelled at the NDP is that it’s the party that can make big promises because it will never have to pay for them. Are proposed policies like universal daycare and pharmacare actually fiscally viable?

One of our member’s bills focuses on making sure that prescribed contraceptives are free for women. Beyond that, we’re actually proposing universal pharmacare.

We’re the only country in the world with universal health care that doesn’t also have a form of universal medication coverage. It’s an investment, for sure, but the parliamentary budget office did the breakdown and we would save four billion dollars if we implemented it. We can’t afford not to act.

You’re entering your first federal race at a time when politics feels nastier and more entrenched than ever. How does this current tone affect how you campaign?

The rhetoric of the right uses fairness as a weapon to pit people against one another.

That’s a scary thing. I want to use fairness as a way to bring people together. People like U.S. President Donald Trump, Ontario Premier Doug Ford and People’s Party of Canada leader Maxime Bernier are using this kind of discourse of division. What that means is, I have to double down on my politics of love and courage and the politics of bringing people together and having the courage to find commonalities.

We are connected. We can lift one another up.

There’s been criticism from within your own party of your decision not to allow Regina MP Erin Weir to return to caucus after a third-party investigation sustained complaints of harassment and sexual harassment. Why are you so steadfast on this decision?

I have a whole team behind me, and I have a responsibility to that team. Part of my commitment is to do anything I can to build a safer workplace — one where women won’t feel afraid and can come forward with complaints. The repercussions to a political party, or maybe the political impact of coming forward, has heightened this culture of just remaining quiet or being silent. I want to break that culture.

A year into the #MeToo movement, one of the questions we’re grappling with now is “What becomes of men who have been called out?” Is there anything Weir could have done or could do that would change your stance?

I strongly believe in the path of redemption.

If we want to change culture, we need to have the willingness to learn, change, acknowledge and accept a mistake and then work to prevent it from ever happening again. The problem with this case is that a path was provided — a path was committed to — and Weir broke with that path. [Weir reportedly completed sensitivity training.

The investigation, which sustained one count of harassment and three counts of sexual harassment, remains confidential.]

https://www.mywebsite.com

In doing so, he betrayed the caucus and betrayed his commitment. That’s why we couldn’t go forward: He rejected a path of redemption.

In the past election, then-NDP leader Thomas Mulcair pulled out of a proposed national debate on women’s issues because Stephen Harper wouldn’t participate, essentially killing the debate — not great optics for the NDP. What do you think of Mulcair’s decision? Would you participate in a debate around women’s issues this time around?

I think it’s important to show up. I can understand how a decision to not show up to a debate could be perceived as not caring about that issue. I don’t know the specifics, so I can’t weigh in on a past leader’s decision, but I see the importance of my presence at a debate and conveying what I believe in. I’m committed to that.

You’ve said that your commitment to a more socialized form of government comes from personal experience. Can you elaborate?

I’ve come through some struggles in my life: ups and downs and financial difficulties in my family. When I was down and out, social programs like the health care system stepped up to take care of my knee, which I injured pretty badly. Programs that invested in post-secondary education meant that law school was actually an option for me when I didn’t have a lot of resources. The fact that I’m here today isn’t because I did it on my own but because people and social programs lifted me up.

You are still unknown to many Canadians.

What should women voters know about you?

I was getting a lot of criticism about the way I dress— style versus substance kinds of discussions. As a racialized person, I always have to worry about the way I present myself because of stereotypes of substance or capacity or whether I belong, so I was always taught to carry myself in a professional way. Dressing sharp was part of deconstructing some of the prejudice that might exist. I was talking about this with my colleague and she laughed and said, “Welcome to the world of women: Our clothing is always scrutinized,” and I said, “Wow, you’re right.” I would never want your readers to interpret that as “I understand all the complexities of being a woman,” but, in some ways, the heightened attention to appearance is what many people face: other people, racialized people and women.

Photo by Creative Touch Imaging Ltd./ Getty Images.

Andrew Scheer After defeat in the past election and Stephen Harper’s swift exit, the Conservatives chose a youthful, less robotic leader in Andrew Scheer. The affable 39-year-old father of five and former Deputy Speaker of the House of Commons was tagged “Harper with a smile,” but he’s since proven to be serious about shoring up Continued on page 22

* https://www.tzta.ca

TZTA September 2019

19

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

Meaza Ashenafi: Judging Ethiopia’s challenges but also aspiration. My Ethiopia is a place of hope. My Ethiopia is a place of hard-working and beautiful women. My Ethiopia is the future.

Meaza Ashenafi, Ethiopia’s chief justice Meaza grew up south of Addis Ababa in Asosa at a time and place when girls were not encouraged to go to school. But Meaza insisted that she would get an education, and as her 84-year-old mother recalls, she was always different.

Meaza Ashenafi Meet Ethiopia’s first female chief justice as she takes on the challenges of transforming the country’s judicial system.

04 Sep 2019 Filmmaker: Brian Tilley Meaza Ashenafi, Ethiopia’s first female president of the Federal Supreme Court, is determined to restore public trust in her country’s justice system.

Appointed by Prime Minister Abiy Ahmed in November 2018, the

TZTA September 2019

chief justice is tasked to reform her country’s entire judicial system.

“I always believed that promoting justice is my duty … I decided to take up this position to restore public trust in the judiciary,” Meaza says. “I knew it’s going to be a difficult assignment. There is a lot of expectation from the judiciary. The history of the judiciary [in Ethiopia] … has not been beautiful and people expect this to be corrected and they want that change not tomorrow, they want it today.”

My Ethiopia is diverse. My Ethiopia is a symbol of independence for Africa. My Ethiopia is a place of

20

She refused to do housework and go to the market with the other girls and when her older brother was being picked on at school, her mother says Meaza went to sort it out.

“I have always been a fighter. I was never stopped by challenge,” says the renowned lawyer and women’s rights advocate.

In 1997, Meaza and the Ethiopian Women Lawyers Association came to prominence defending a 14-yearold village girl who was abducted in a bid to force her into marriage – a deeply rooted custom in Ethiopia known as ‘telefa’.

“It was a case that challenged the culture,” Meaza recalls. “The girl was abducted and she killed her abductor … It was the first time that an abducted woman resisted the violation of her rights. And it was the first time that … someone took such a case to the court and defended it.”

The case changed the country’s marriage abduction laws.

Today, Meaza feels Ethiopia is poised to develop rapidly on a wave of new progressive policies and emerge from decades of dictatorship and conflict.

We follow Meaza as she meets judges and government officials to discuss current cases and reform efforts, visits some of Ethiopia’s infamous prisons, and shares her dreams and aspirations for the future of her homeland.

“My Ethiopia is diverse. My Ethiopia is a symbol of independence for Africa. My Ethiopia is a place of challenges but also aspiration. My Ethiopia is a place of hope. My Ethiopia is a place of hard-working and beautiful women. My Ethiopia is the future.”

Source: Al Jazeera

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

$10.7 million Lotto Max winner Michael TZTA INC Gebru reportedly killed in Ethiopia TZTA INTERNATIONAL ETHIOPIAN BILINGUAL NEWSPAPER

TZTA is independent newspaper published once a month online in Toronto, Canada. The opinion expressed in this newspaper are not necessarily those of the editor or publisher. We welcome comments or different point of view from our readers submitted articles may be edited for clarity.

Address

Send your article, letters, poems and other information with your full name, address and phone number to:-

TZTA INC.

1411-100 Wingardoen Court Scarborough, ON M1B 2P4 E-mail your information to:-

tztafirst@gmail.com / info@tzta.ca

Website:-https://www.tzta.ca GST REG. # R306528806-00001

PAYMENT

The late Michael Gebru, posing for picture after collecting jackpot cheque. Photo credit : CBC

By Dimetros Birku September 19, 2019 Toronto – According to unconfirmed reports emerging in social media, a Canadian man of Ethiopian origin is killed this week in the Ethiopian capital – Addis Ababa.

The victim, who is identified as Michael Gebru, was a winner of Lotto Max jackpot of 10.7 million from one of the June 2017 draws.

Dagmawi Tariku, a former journalist in a popular Ethiopian FM station

who is currently living in Toronto, wrote, in Amharic, on his Facebook page on Thursday saying that Michael Gebru was killed in what appears to be robbery related incident.

In the facebook post, Dagmawi cited that he got the information from close family members of the deceased.

Michael Gebru used to live in Scarborough in the GTA before he won the Lotto Max. He was laid off and on EI when he won the jackpot according to CBC report back in 2017.

Ethiopian state media did not report

Make your cheque payable to TZTA INC.

about the murder case of the Lotto Max winner at this writing.

The identities of those who committed the homicide are not yet established and it is unclear if Ethiopian police are attempting to establish suspects in this murder case. borkena The crime rate has been spiraling up in Ethiopia especially after Prime Minister Abiy Ahmed took office in April 2018.

For residence of Canada cheque and money order are acceptable.

Pay by Visa or Master Card/Paypal/ From outside Canada Visa and Master Card are acceptable. Ask us!

Go to our website and send us your email address. You will get the newspaper every time

For Advertising

Call: (416) 898-1353 (416) 653-3839 Fax: (416) 653-3413 E-mail: tztafirst@gmail.com or info@tzta.ca Website: https://www.tzta.ca

More updates on this case will be shared as they become available.

French project to rescue Lalibela rockhewn churches kicks off

Publisher & Editor Teshome Woldeamanuel Marketing; Tigist Teshome Format and Typing Zenashe Tsegaselassie

Ethiopian church (Ethiopian Orthodox Tewahedo Church), the churches were carved out of a single stone underground.

France is paying for the cost of the entire project apart from providing professionals capable of handling the delicate task of rescuing the church while preserving its original architecture and look.

Contributor

Mr. Tadese Gebremariam Mr. Yonas J. Haile Mr. Alem Mr. Yehun Belay Mrs. Genet Woldemariam Mr. Desta etc...

...............................................

Members of National Ethnic Press and Media Council of Canada NEPMCC

Team of experts who will work in the project is expected to Franck Riester and his entourage taking off shoe before entering church. Photo credit : EBC arrive next to arrive in Ethiopia September 18, 2019 to rescue Ethiopia’s historical, and head to Lalibela to identify cultural and religious treasure damages to the churches.

Franck Riester, Minister of – the rock-hewn churches Culture of the French Republic, of Lalibela which was built Ethiopia and France have is in Ethiopia for two days sometime in the 12th century. signed a cooperation official working visit. agreement in the areas of A UNESCO registered culture and preservation of On Wednesday, he oversaw heritage which amounts to historical artifacts. the official launch of project Jerusalem to the believers of borkena TZTA Septmber 2019

21

https://www.mywebsite.com

Press and Media Council of Canada

We acknowledge the financial support of the Government of Canada through the Canada Periodical Fund of the Department of Canadian Heritage.

* https://www.tzta.ca

ከገጽ 8 የዞረ

ተጨማሪ ማብራሪያ ይሰጣል። እስክንድር ንጋ የወያኔን መንግሥት በመቃወሙ አሥራ ስምንት (18) ዓመት ተፈርዶበት የታሰረ ጋዜጠኛ ፤ የስው መብት ተሟጋችና ብሎገር ነበር። ከወጣም በኋላ እነኝህን ሥራዎች መሥራት ይችላል። አሁን እያደረገ እንዳለ የቴሌቪቪን አውታር ባለቤትም ሊሆን ይችላል። ከፈለገም መንግሥትን ለመቃወም የራሱን ተቋውሚ ፓርቲ መስርቶ መቃወም መብቱ ነው። እነኚህን ሥራዎችን ሲሠራ ከመንግሥት ሆነ ከሌላ ምንም ቢደርስበት ሁሉም ከጎኑ ኢትዮጵያውና የኢትዮጵያ ሊቆሙ ይግባል። ይሁን እንጂ ‘ባለ አደራ ምክር ቤት ‘የሚባል የራስ ስውር መንግሥት ፈጥሮ መንቀሳቀስ ሌላ ጉዳይ ነው። ብርገድየር ጄኔራል አሳምነው ዶክተር አምባቸውን በጥይት እንደገደለ ሁሉ አቶ እስክድር የዐቢይን መንግሥት በሥራቸውና በምላሳቸው በየቀኑ በዲሞክራሲ ስም እየገዘገዙ ነው። ይህን በማድረጋቸውም አቶ እስክንድር ጸረ ለውጥ አቋም እየያዙ መጥቷል።አሁንማ የወያኔ ካድሬ የነበረ ኤርሚያስን ምክትላቸውና የውጭ ሀገር. አፈ ቀላጤያቸው አድርገዋል። ይህ ለውጥ አቶ እስክብድርንም 18 ዓምት ተፈርዶባቸው ይማቅቁ ከነበሩበት የእስራት ዘመን ያዳናቸው ነው። አቶ እስክንድር “በወያኔ ዘመን እንኳ እንዲህ ያለ ሕገ ወጥ ሥራ አልተሠራም” ብለው ጋዜጣዊ መግለጫ የሚሰጡት እርሳቸውን ያሠረው ስርአአት እሷቸውን ከፈታው ስርአት ይሻላል ማለታቸው ይሆናል ። ይህ ደግሞ ሐገር ወዳድነትም ጀግንነትም ሳይሆን በአቋራጭ ዝነኛ ሆኖ ለቅረብ የሚደረግ ሩጫ ሊሆን ይችላል። በመሠረቱ ሐገር ወዳድ ወይም ጀግና ለመባል ወይም ለመሆን ለሕይወትና ለጥቅም ወይም ለሚቀርቡት ( ይህም አባት፤ እናት፤ ልጅ፤ሚስት ፤ ባል ወዘተ)ሕይወትና ጥቅም ሳይሉ በጊዜው የሚያስፈልጋውን ለማድረግ መዘጋጀትን ያመለክታል። በዚህ ሚዛን አቶ እስክንድር ትናንት የአደረጉት ድርጊታቸው ሲመዘን ሐገር ወዳድና ጀግና ሲሆኑ ፤ ዛሬ ግን የትናትና ታሪካቸውን እያሳደፉ ናቸው። ሐገር ወዳድ ወይም ጀግና ለመባል ወይም ለመሆን የራስ ሕይወትና ጥቅምን ሆነ የሌላውን ሕይውትና ጥቅም መስዋዕት ማድረግ ብቻ ሳይሆን መስዋዕትነቱ ለሐገርና

ለሕዝቧ እውነተኛና ዘላቂ ጥቅም ሲሆን ብቻ ነው። እንደዚህ ካልሆነማ አንድ ስው ስክሮም ሆነ አብዶ የራሱን ሕይወት ይሁን የሌለውን ሕይወትና ጥቅም ሊስዋ ይችላል። በአንድ ጊዜ ሁለት መንግሥት ሊኖር ስለማይችል በሐገሪቱ ያለው መንግሥት የባለ አደራውን ምክር ቤት ማፍረስ አለበት። የባለ አደራው ምክር ቤት መሪ አቶ እስክንድር ዓይነት ስው ያሐገሪቷን የትናንትናን የመጥፎ ግጽታ እየሳሉ ዛሬ ያለውን ለውጥንና እውነትን አለመቀበል የሚያደርጉት እንቅስቃሴ ሲሆን የሚያደርጉትም ሥራ በዕውቅትና በእውነትም ላይ የተመሠረተ አይደለም። በትናንት ዓለም የሚኖሩ ዘረኞች (ጎስኞች) የአዲስ አበባ የከተማን የማንነት ጥያቄ ያነሳሉ። ተወደደም ተጠላ በዲሞክራሲ ቅራኔዎች የሚፈቱት በውይይትና በውውይት ብቻ ነው።፡ በዲሞክራሲ ሕግ መሠረትም በጣም የታወቁና የተከበሩ ግለስቦችና ቡድኖች በስነሥርዓት ስለአዲስ አበባ የማንነት ጥያቄ ተገቢውን መልስ እየስጡ ይገኛሉ። እዚህ ላይ የአማራ ክልል ፕሬዝደንት የነበሩት በአንድ ወቅት ስለ አዲስ አበባ የማንነት ጉዳይ የተናገሩትን ለምሳሌ መጥቅሱ ተገቢ ይሆናል። ከተማይቷን በወጉ የሚያስተዳድር መንግሥት እያለ “ባለ አደራ ምክር ቤት”ብሎ ሌላ መንግሥት የሚመስል ድርጅት ማቋቋም አስፈላጊም ተገቢም አይደለም። ይህንን ድርጊት አንድ ያልስለጠነ (uncilized or uncultured) ስው ቢያደርግ ድሮስ ተብሎ ይታለፍ ነበር ። ግን እኮ የበለ አደራውን ምክር ቤትን የሚመራው የቀድሞ የሕግ እስረኝና የስው መብት ተሟጋች ስለሆነ ድርጊቱ ለምን የሚል ጥያቄ ያመጣል። ከዚህ በፊት የትነግ ካድሬና አክራሪው የእሳት ጋዜጠኛ ምክትሉ ሲሆን አያፅናናም። የባለ አዳራውን ምክር ቤት ጉደይ ካነሳን ዘንዳ መሪውን በእውነትና በዕውቀት ላይ ሳይመሠረት በጭፍን የመደገፍና በሥልጣን ላይ ያለውን መንግሥት በስመ መንግሥትነት የመቃወም አዝማሚያ ይታያልና ይህንን ጉዳይ አስመልክቶ እቅጩን መናገር ተገቢ ይሆናል። የባለ አደራውን ምክር ቤት መሪን በጭፍን መደገፍ ስውየው ከዚህ በፊት ደጋግሞ ስለታሠረ ለዚያ

ውለታ ለመክፈል ተብሎ ይመስላል። እንደዚያ ከሆነ ትነግ (TPLF) ጫካ ገብቶ የደርግ መንግሥትን ጥሎ ኢትዮጵያን በጎሣ ከፋፍሎ 27 ዓመት መግዛቱና መበዝበዙ ከዚያ በፊት 17 ዓመት ለታገለ ትግል የሚገባው ወሮታና መብቱ ነው እንደ ማለት ይሆናል። ማንም ስው ለሐገሩ ቢታሠር በኋላ በሕይወት ዘመኑ ለመካስ አስቦ ሳይሆን ለሐገሩ የተከፈለ ነፃ ዋጋ ነው። በቀውጢ ጊዜ ለሐገር ነፃነትና ለሕዝቦች እኩልነት የታሰሩም ልጆችዋንም ሐገር ታመስግናለች ታከብራቸውላች እንጂ ለማንኛውም ግለስብ ሆነ ቡድን ከዚህ በፊት ስለ ሠራው ሥራ ሐገር የምትከፍለው ዕዳ የለም። “ኣክቲቪስት” ጁዋር ሙሐመድ ስለወያኔ ብዙ እውነቶችን ስለተናገረ ወደ ኢትዮጵያ መምጣትና ሐገሪቱንም ማየት የማይችል ሆኖ ሳለ ይህ መንግሥት ባመጣው ለውጥና በተገኝው ነፃነት ወደ ኢትዮጵያ መግባት የቻለ ሰው ነው። ወደ ኢትዮጵያ ከመጣ በኋለ ግን ዘረኝነትን አጥብቆ ያቀነቅናል፤ መንግሥቱ “እየተሽመደመደና” “ማስተዳደርም እያቃተው ነው” እያለ ቃለ መጠየቅ ይሰጣል (በረከት ስም ኦንም በመቀሌ ዩኒቨሲቲ በአደረጉ ንግግር ይህንኑ ነበር የተነገረው)። ጀዋር መንግሥቱን የሚያየው ሐገርን ለማስተዳደር ኅላፊት እንዳለ አከል ሳይሆን “እንደ አህያ ከኋላ እተገረፈ የሚነዳ” ምንንም በራሱ አስቦ ማድረግ የማይችል እንደሆነ ነው። ቄሮዎች በሱ ትዛዝ ሥር የሚንቀሳ ቀሱ ስለሆኑ ተነሱ ብሎ በመንግሥት ላይ በፈለገ ጊዜ ሊያስነሳ እንደሚችል ሲናገር ይደመጣል። ጃዋር ኤሪቶዎችን (የሲዳማ ወጣቶችን) ለአመፅ ያነሳሳል። ጃዋር የኦሮሞ ሕዝብ እንደሚያስበው አቃፊ፤ትሁትና ሰጪ ሳይሆን ዘረኛ፤ትብተኛና የራስ ጥቅም አሳዳጅ ነው። ለምሳሌ ከዚህ በፊት ፓሊስ በግልጽ ያስተባበለውን አርባ ሶስት (43) አሮሞዎች በአንድ የአዲስ አበባ ከተማ ቀበሌ ውስጥ እንደተገደሉ አድርጎ ሕዝብን ከሕዝብ የሚያጋጭ የሀሰትና የፈጠራ ወሬ አውርተዋል። ኮየፈቻ የምትባል ለአዲስ አበባ ከተማ ቅርብ ሆና ግን በኦሮሚያ ብሔራዊ ክልላዊ መንግሥት ውስጥ የምትገኝ መንደር ናት። ታዲያ የአዲስ

አበባ ከተማ አስተዳደር በኮየፈቻ መንደር ለአንዳንድ ነዋሪዎች ቤት ሠርቶ ዕጣ ለደርሳቸው ሰዎች በቱን ሊያስረክብ ሲል ጃዋር እነኚህ ሰዎች ቤታችውን መረክብ የሚችሉቱ በሱ ሬስ ላይ ተረማምደው እንደሆነ ተናግሮ ቃሉንም እንዴት ማስከበር እንደፈለገ ሲያሳይ ሚስማር የተመታበትን ዱላ የያዙ ጎረምሳዎችን አስለፈ። ጃዋር በሕዝብ ንብረት ተቋቁሞ የሕዝብ ንብረት የሆነውን ኦ ኤም ኤንን (OMN) የቦርድ አባሎቹን ከባረረ በኋላ ድርጅቱን የግሉ ንብረት አድርጎ እንደሚጠቀምበት ይነገራል። እነዚህና የመስሉት ድርጊቶች ጃዋር ወደ ኢትዮጵያ እንዲገባ ያደረጋውን ለውጥ አሁን ይደግፋል ወይ ብሎ ከመጠየቅም አልፎ ሰውዬው ወንጀልኛም ሊሆን እንድሚችል ይጠቁማልና መንግሥት ሁኔታውን አጣርቶ አስፈላጊውን ሕጋዊ እርምጃ በጃዋር መሐመድ ላይ መውሰድ አለበት። በጃዋር ሙሐመድ ላይ ሕጋዊ እርምጃ ቢወሰድ “እንዴት” ብለው ድምፅ የሚያሰሙ ሊኖሩ ይችላሉ። ይሁን እንጂ የትኛውም ግለሰብ ቢሆን ከሕግ በላይ አይደለምና እርምጃ መውሰዱ ተገቢ ነው። የዶክተር ዐቢይ መንግሥት ቢቀበልም ባይቀበልም በኢትዮጵያ ውስጥ አና በኢትዮጵያ ወዳጆች የሚወራ አንድ እውነት አለ። ይህም እውነት ከዚህ በፊት የነበሩ ገዢዎች ብዙ ቃል ገብተው ስለአልፈጸሙ አሁን የትኛውም ወደ ሥልጣን የሚመጣ መንግሥት አይታመንም። ለመታመንም መንግሥቱ የሚናገረውን በተግባር ማሳየት አለበት። የዶክተር ዐብይም መንግሥት “ኢትዮጵያ” “ ኢትዮጵያ” ሲል መጥቶ የሕዝቡን ቀልብ ስቦ ነበር። ይሁን እንጂ ጁዋር ሙሐመድና በዳውድ ኢብሳ ይመራ የነበረው ኦሮሞ ነፃነት ግንባር ሐገርን ሲያተራምሱ እያየ መንግሥት ዝም ብሎ ማየቱ ታማንነቱን ክፉኛ ጎድቶታል ። ብዙዎቹም የለውጡን መንግሥት ደጋፊዎች መንግሥቱ በእነጁዋር ላይ በዚያን ጊዜ ምንም እርምጃ አለመወሰዱ ይሆናል አቶ እስክንድር ነጋ ተዳባይ መንግሥትን አቋቁሞ ሲንቀሳቀስ ጥቂትም ቢሆኑ ደጋፊዎችን እንድያግኝ ያደረገው ይላሉ። አሁንም ቢሆን ኦነግ አካሄዱን እያስተካከለ የመጣ ይመስላልና መንግሥቱ በጀዋር ሙሐመድ ላይ ሕጋዊ እርምጃ መውሰድ አለበት።

Paul Vander Vennen Law Office

Certified by the Law Society of Upper Canada as Specialist in Citizenship and Immigration Protection: Immigration and Refugee Law: 45 St. Nicolas Street, Toronto, ON M4Y 1W6 Tel:- (416) 963-8405 ext.

Fax: (416) 925-8122

235

www.paulvanlaw.ca * paul@paulvanlaw.ca

TZTA September 2019

22

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

TZTA February 2019 TZTA September 2019

23

19

https:www.tzta.ca https://www.mywebsite.com * https://www.tzta.ca

Continued from page 18 his social conservative bona fides: He is a gun owner supported by the Canadian Coalition for Firearm Rights and hailed by anti-abortion organizations. The Conservatives have been making gains in provincial elections and raising more funds than the Liberals. If Canada swings right, Scheer will finally be a known quantity, presumably smiling even bigger. We talked to him about identifying as a feminist, the environmental crisis and what’s wrong with a gender-balanced cabinet.

Last year, you did an interview with Chatelaine where you said you were a feminist and it generated some blowback.

Are you still a feminist, and what does that word mean to you?

Sure. Conservatives absolutely believe that there should equal opportunities, that there should be no artificial barriers to prevent women from succeeding in life and that we should work together to overcome them.

But that doesn’t mean that there can’t be a diversity of opinions on issues and how to get there.

I understand that you’re a pro-life Catholic in your private life, but you said that your party won’t reopen the abortion debate in Canada if elected. Is that still where you stand?

I’ve made it very clear that, under my leadership, a Conservative government in 2019 will not reopen this debate. There is a wide variety of views in the general public and within our party, and I believe my job as leader is to work on things where we share common ground.

As you may have heard, the Liberals were the first government to achieve a genderbalanced cabinet. Would the PCs do that, too?

That goes back to the definition of feminism. I can tell you that in my shadow cabinet, [women] are there because of merit — because they’ve gone through the exact same process [as men]. They win a nomination, get elected and demonstrate their skills, experience and expertise. The women I’ve talked to indicate that it’s rather insulting to say to a group of people that the only way you can get a seat at a table with the same role as a man is because there is some quota that needs to be filled.

I think that is actually very offensive to women.

You’re entering an election cycle where politics feels nastier and more entrenched than four years ago.

When I was Speaker of the House of Commons, I learned an invaluable lesson about my fellow parliamentarians: Every single MP who gets on a plane and flies to Ottawa is doing so because they are motivated by a real desire to make Canada a better place. I may disagree with their ideas in terms of political parties, but I don’t doubt their sincerity. I learned to respect that and realize that we can approach these things from different perspectives if we treat one another with respect, and Canadians want to see more of that.

In 2015, the negative tone of the PC campaign may have cost your party the election. Will it be tonally different this time?

You may have heard me saying throughout the leadership campaign that what was missing was positive stories of Conservative principles. Free market, free enterprise and individual liberties are what we believe in and what has lifted literally billions of people into a better quality of life around the world. It is precisely the Liberal approach, with bigger government and more control of the economy, that has led to more misery.

The UN just released an alarming report

TZTA eptember 2019

about the devastating effects of accelerating climate change. We’ve heard an anticarbon tax rallying cry from Conservatives, but what will your party do to meet our commitment to reduce greenhouse gas emissions?

I absolutely believe Canada needs to play a real role in reducing global emissions. The reason why I don’t believe in a carbon tax is because it’s been shown that it doesn’t actually have a direct effect on greenhouse gas reduction. Those advocating for it are abandoning their responsibility to take meaningful action. Our comprehensive plan will include a number of principles, and we will be unveiling our environmental approach in the near future. It will be based on promoting incentives, not punishments, and working with large emitters to reduce their emissions. It’s worth noting that the Liberals have granted huge exemptions to big emitters and big corporations.

I want to push back on the statement that carbon taxes don’t work because many would disagree, including the Ecofiscal Commission, a consortium of Canadian economists, which has said that, in fact, a carbon tax is the most effective way to reduce emissions.

I don’t believe that just because a group of economists has the same beliefs, that it outweighs those who have advocated against it or those who have studied the evidence and come to [a different] conclusion. We approach our solutions to these issues within a Conservative perspective, and I can show you links to articles and scholarly journals that show the opposite.

What do you think the key issues are for women going into the 2019 election? How is your party going to tackle them?

My mom was born into a very lowincome family in rural Ontario and there were nine kids in a two-bedroom house.

She went to nursing school and was able to afford a better house than she had, and the expectation was that there would be a constant progression. I think there are a lot of people coming out of school who don’t have that confidence. I meet with people who say “I want to be able to have a career and feel like I’ve got a better future than my parents had.” When it comes to balancing personal and professional lives, there are extra challenges. That’s why we’re advocating for flexible parental leave (to make it easier for men to share in those critical first few months) and why I proposed my own private member’s bill to make those benefits tax-free (to ensure that there are more viable choices and opportunities).

support among Canadians, and the party’s environmentalist lens resonates particularly with millennials, who are now the single largest voting block in the country. Provincially, the Greens have made significant advances, holding the balance of power in B.C. and nabbing three seats in New Brunswick. So leader Elizabeth May, the party’s sole MP, might get some company in Ottawa in 2019. At 64, May is the veteran on the Hill in a field of Gen X party leaders — and, once again, the only woman. We talked to her about social media attacks, the link between caregiving and climate change, and citizen power.

Since the past election, we’ve seen a real reckoning around women’s issues like #MeToo and pay equity. How has the political landscape changed with these shifts?

Previous efforts of feminism were largely on the structural side: Women have a right to be in the workplace, a right to access abortion, a right to our own bodies. But what we didn’t really get until now is that men don’t have a right to misogyny. Sexual assault was never acceptable, but the #MeToo movement has opened up a whole different conversation about what kind of male behaviour is acceptable.

We are able to really clearly say to male colleagues, male friends and particularly male bullies in positions of power, “This is over. We’re not putting up with it anymore. Your conduct is unacceptable.” That’s a big change.

As the sole female federal leader, do you see those shifts in your own life?

The culture in which I live and work hasn’t changed yet. I am assaulted daily with misogynistic messages tinged with violence through social media, and I don’t think I should have to see that. Social media platforms have to do a better job at regulating and policing themselves. Anonymity is how people can be so despicable.

The Green Party is still excluded from many federal leaders’ debates.

And in the past campaign, NDP leader Thomas Mulcair and PC Prime Minister Stephen Harper both pulled out of a national debate on women’s issues, essentially killing it.

Suddenly, Mulcair decided, “I’m not going if Harper isn’t going,” so it was even more transparent that they didn’t want to debate on a platform where they were on the same stage as a woman leader. If I wasn’t such a good debater, maybe they wouldn’t have had to collude to shut down the debate.

But Canadian voters have a right and an expectation to observe and form their opinions [of all parties].

Photo by Geoff Robins/AFP/Getty Images.

Elizabeth May Gone are the days when casting a ballot for the Green Party might have felt like wasting a vote. Early polls show that the Greens have record-level

24

Powerful voices in Washington won’t even acknowledge climate change.

As Canadians, how do we continue to protect our environment, considering what’s going on with our neighbour to the south?

We can’t pretend that Canada is currently a global leader on climate because we are laggers. We are only leaders compared to Donald Trump.

It’s important to face the fact of the

climate crisis and talk to Canadians about it as a serious crisis, not as a political wedge issue. We don’t get second chances on this. We are in peril of losing human civilization — and before the end of this century. The science is very clear. It’s like getting a medical diagnosis that you don’t want to hear: “You’re going to get through this, but you’re going to have to stop smoking, eat a better diet and exercise.” That’s where we’re at as a species right now.

It’s often said that women are disproportionately affected by climate change. Can you paint a picture of that reality?

Women make up the bulk of displaced persons, and we are going to see a huge increase in climate refugees. Women bear the brunt of caregiving, and the climate crisis increases caregiving.

Across Canada, we have an epidemic of Lyme disease. For much of this summer, Victoria had days where its air quality was the same as that of Beijing. Climate change is a health issue.

The Green Party’s opposition to the Kinder Morgan pipeline has been echoed in the Federal Court of Appeal. But what do you say to voters who argue that jobs are worth the environmental risk?

There is no economic case for the Kinder Morgan pipeline. Shipping out raw bitumen to refineries in other countries means shipping out jobs with the raw bitumen. Why don’t we create more jobs for every barrel of bitumen produced by upgrading it and refining it in Alberta? If so, we could use it across Canada and stop importing foreign oil to the East Coast. There are solutions and compromises here, but we are in this binary winner-loser gladiatorial contest. What’s the energy policy that meets the needs of all Canadians, all provinces, all parts and regions of this country? Is there a solution at hand? I submit there is, but we’ve never had a serious conversation about it.

What’s the most important issue facing women voters in this election?

I think it’s important to recognize that citizens have power and to reestablish the link between citizens and government — and this is true for men and women voters alike. MPs like me are public servants. We are not elevated celebrities; we are workers.

The voter is the boss. Citizens need to believe it and live it so that our government once again becomes an extension of our citizen power doing what we need and want. That means running balanced budgets and doing the sorts of things we expect of our own households. Government is not external to us; government is us. We need to reclaim it.

These interviews have been edited for length and clarity.

This story has been updated to clarify that Elizabeth May has been excluded from many federal leader’s debates, but not consortium debates.

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

business

Ethiopia rejects Egypt's proposal to manage Nile dam Renaissance Dam (GERD) was announced in 2011 and is designed to be the centerpiece of Ethiopia’s bid to become Africa’s biggest power exporter, generating more than 6,000 megawatts.

Ethiopia Nile dam

Ethiopia’s Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD), announced in 2019, is designed to be the centerpiece of the country’s bid to become Africa’s biggest power exporter, generating more than 6,000 megawatts.

fresh water, had sent a note to diplomats saying its proposal had been rejected by Ethiopia.

Egypt wants the GERD’s reservoir to release a higher volume of water than Ethiopia is The dam has been at the center willing to guarantee, among other of a standoff between Egypt disagreements. and Ethiopia, as the two nations disagree over the annual flow of “An Egyptian expert can’t water that should be guaranteed control our dam,” Sileshi said and to Egypt and how to manage described the Egyptian plan as a potential violation of Ethiopia’s flows during droughts. sovereignty.

Following construction delays, Ethiopia has said GERD will start Sileshi did not say how much power production by the end of water Ethiopia wants to release, 2020 and be fully operational by but Egypt wants the dam to release a minimum of 40 billion 2022. cubic metres of water from the September 19,2019: Ethiopia GERD annually. rejects Egypt’s proposal Ethiopia on Wednesday formally rejected a Egypt complains proposal by Egypt to operate a $4 Talks between Egypt and billion hydropower dam the Horn Ethiopia over the latter’s dam of Africa country is constructing project on the River Nile, have on the Nile, further deepening a hit yet another deadlock, even as dispute between the two nations ministers from the two countries met with Sudan on Monday. over the project.

In a press conference in Ethiopia’s capital Addis Ababa, Sileshi Bekele, minister for water, irrigation and energy described Egypt’s plan including the volume of water it wants the dam to release annually as “inappropriate.”

The meeting, which was the first in over a year, produced no agreements or disagreements, according to the spokesperson at Ethiopia’s foreign ministry, Nebiat Getachew.

In a note circulated to diplomats last week, Egypt says Ethiopia “The proposal from Egypt has “summarily rejected” its plan was unilaterally decided…(it) for key aspects of operating a didn’t consider our previous giant dam the East African nation is building on the Nile. agreements,” he said.

Egypt’s concerns Egypt which gets around 90% of its fresh water from the Nile, considers the project as an existential threat.

The note distributed by the Egyptian foreign ministry, a copy of which was seen by Reuters, points to key differences over the annual flow of water that should be guaranteed to Egypt and how to manage flows during droughts.

of five phases for filling the dam should take two years, at the end of which the GERD’s reservoir in Ethiopia would be filled to 595 metres and all the dam’s hydropower turbines would become operational.

But the Egyptian proposal says that if this first phase coincides with an extreme drought on Ethiopia’s Blue Nile, similar to that experienced in 1979-1980, then the two-year period should be extended to keep the water level at Egypt’s High Aswan Dam from dropping below 165 metres.

Without such a concession, Egypt says it would risk losing more than one million jobs and Egyptian officials were not $1.8 billion in economic output immediately available for annually, as well as electricity comment, but Foreign Minister valued at $300 million.

Sameh Shoukry has expressed unease in recent days over delays After the first stage of filling, in negotiations.

Egypt’s proposal requires a minimum annual release of 40 Egypt says it shared its proposal billion cubic metres of water for filling and operating the dam from the GERD, while Ethiopia with Ethiopia and Sudan on July suggests 35 bcm, according to the 31 and Aug. 1, inviting both Egyptian document. countries for a meeting of foreign and water ministers.

The note cites Ethiopia as saying last month that Egypt’s proposal “Unfortunately, in a letter dated “put(s) the dam filling in an August 12, 2019, Ethiopia impossible condition”, a charge summarily rejected Egypt’s Egypt dismisses. proposal and declined to attend the six-party meeting,” the “The Ethiopian proposal …

Egyptian government’s note said. overwhelmingly favours Ethiopia and is extremely prejudicial to the Ethiopia’s position interests of downstream states,” it Ethiopia had instead proposed says. a meeting of water ministers to discuss a document that included Risk of conflict an Ethiopian proposal from 2018, Though nationalist, sometimes it said. belligerent rhetoric between Egypt and Ethiopia has cooled In January, Ethiopia’s water in recent years, the sides have and energy minister said that remained deadlocked. following construction delays, the dam would start production A report from International Crisis by the end of 2020 and be fully Group earlier this year warned operational by 2022. that Egypt, Ethiopia and Sudan could “blunder into a crisis if they The dam promises economic do not strike a bargain before the benefits for Ethiopia and Sudan, GERD begins operation”. but Egypt fears it will restrict already stretched supplies from Ethiopia PM speaks out on the Nile, which it uses for drinking colonial agreements governing water, agriculture and industry.

Nile

“We can’t agree with this… Egypt added that it had also Ethiopia’s own we will prepare our counter dismissed proposal as “unfair and proposal.” inequitable”.

Sticking points REUTERS Earlier this week, Egypt, which relies on the Nile for 90% of its The $4 billion Grand Ethiopian Both proposals agree that the first TZTA September 2019

25

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

TZTA September 2019

26

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

TZTA September 2019

27

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca

ማስታወቂያ

የትዝታ ጋዜጣ ሕትመት እስካቆምንበትና ጠቅላላ አሰራራችን በመቀጠል በኢንተርኔት ካደረግን ከ25 ዓምት ጀምሮ ሥራችንን ሳናቅዋርጥ እስክ ዛሬ ድረስ አገልግሎት እየሰጠን እንገኛለን። ይኸውም ለአንባብያንና ለማስታወቂያ አውጭዎች በይበልጥ ለመድረስ፣ እንዲሁም በማሳደግ በመደራጀት በአዲስ መንገድ በተለይም ኢትዮጵያውያንን ለማገልገል ተዘጋጅተናል። በይፋም ሥራችንን እንቀጥላለን። በተጨማሪ ትዝታ ሁለት ትላልቅ እገልግሎቶችን ለኢትዮጵያውያን የምንሰጠውን ማሳወቅ እንፈልጋለን። ይኸውም 1) ጋዜጣው እንደተለመደው በዲጅታል ፓብልኬሽን በዌብሳይታችን በወር አንድ ጊዜ እየታተመ የወጣል። ቴክኖሎጂ በሰጠን እድል በቀጥታ ወደ ዌብ ሳይታችን በመሄድ ማንበብ ይችላሉ። እዚህ ላይ ይምናሳስብዎ ይህ ጋዜጣ ለርስዎ የተዘጋጀ ስለሆነ ድምጽዎትን ማሰማት ይችላሉ። ሃስብዎትንም ማካፈል መብትዎ ነው። ማስታወቂያዎትንም ልናራምድልዎት እንችላለን። ከጋዜጣው ሌላ ወደ ዌብ ሳይታችን፣ ፌስቡክ፣ ሞባይል ፎን ስትሄዱ እለታዊ ትኩስ ዜና በቪዲዮ የተደገፈ እንዲሁም ከረንት የኢትዮጵያውያንና የኬኔዲያን ዜናዎች እንደምታገኙ በዚህ አጋጣሚ ማስታወስ እንፈልጋለን። በባነር፣ በዲጂታል ዳይሬክተሪ የመሳሰሉት ማስታወቂያ አለን። 2) ሬዲዮ ብሮድካስት ሰኞ ስኞ በሳምንት አንድ ቀን ከምሽቱ 6 ሰዓትፒም ጀሞሮ ለአንድ ሰዓት እስከ 7 ሰዓት ይኖረናል። በዚህ ፕሮግራም ተሰትፎ አሁንም ለኢትዮጵያውያን ይሆናል። 3) ዮቲዩብ በዌብሳይታችንና በዓለም አቀፍ ደርጃ ይኖረናል። ወደ እርሶ በመምጣት ቃለ መጠይቅ በማድረግ፣ ድርጅትዎን በማስተዋወቅ ስርጩትን ከፍ በማድርግ አዲስ ደንበኞዎት ጋ ለማድረስ እንችላለን። በተለይ ቴክኖሎጂ ምስጋና ይግባውና በአሁኑ ጊዜ በሰፊው በዌብ ሳይት ብፌስ ቡክ፣ በሞባይል ፎን፣ በታብሌት፣ በቫይበር፣ በመጠቅም ለእያንድ አንዱ ተደራሽ የሚሆንበት መንገድ ተፈጥርዋል። ስለዚህ ለዚህ ሁሉ ተጥቃሚ በመሆን አገልግሎቱ ለአንባብያንና ለማስታወቂያ አውጪዎች በቀላል መድረሱን አናሳውቃለን። በዚህ አጋጣሚ ለማስታወቂያ አውጭዎች ለመጀምሪያ ዋጋችንን አብረን በእርሶ ኢሜል አድራሻ ልንልክልዎት እንችላለን። በመጨረሻም ለማስተወስ የምንሸው በይበልጥ ለመረዳት ከፈለጉ በሚቀጥለው ስልክ ወይም ቴክስት ማድረግ ይችላሉ።

416-898-1353

እንዲሁም ኢሜል ማደግን አትርሱ።

tztafirst@gmail.com or info@tzta.ca

በመጨርሻም ድህረ ገጻችንን በጉግል፣ በያሁ፣ በኤክስፕሎረር፣ በክሮም- በፎክስ በመሳሰልት በምሄድ ድህረ ገጻችንን በሚቀጥለው ሁለት አድራሻዎች ማስቀመጥ ነው።

https//www.mytzta.com * https://www.tzta.ca

እንዲሁም በስልካችሁ በሚገኘው እላይ በተጠቀሰው የኢንተርኔት አክሰስ መድረስ ትችላላችሁ። አመሰጋናለሁ። አዘጋጅ ተሾመ ወልደአማኑኤል TZTA September 2019

28

https://www.mywebsite.com

* https://www.tzta.ca