โซเชียลมีเดียกับการศึกษา

ี ลมีเดียกับการศก ึ ษา"ยุคฟ้ า บ่ กัน โซเชย ้ " http://www.thaireform.in.th/flow-reform/scoop-commercial-news-documentary/20-2009-11-09-11-4034/1616-2010-07-24-02-09-57.html

เขียนโดย ณั ฏฐพัชร์ ทัศนรุง่ เรือง-อรปวีณ์ บัวชูวน ั เสาร์ท ี่ น.

“

24

กรกฏาคม 2010 เวลา

22:08

โซเชียล เทคโนโลยี ทําให้ข้อมูลทางการศึกษาถูกกระจายไปทั ่วโลก

การศึกษาจะไม่ถกู จํากัดอยู่แค่ในหนังสือ ในห้องเรียน แต่อยู่ทกุ ที.่ ..ที ม่ อี ปุ กรณ์ ดิจิตอล มี อิ นเตอร์เน็ต เข้าถึงอิ นเตอร์เน็ตได้....ทีน่ ั ่นมีการศึกษา”

อาจารย์อรภัค สุวรรณภักดี หนึ่ งในผูเ้ ชี่ ยวชาญด้าน โซเชี ยลมีเดีย ในเมืองไทย อาจารย์พิเศษ มหาวิ ทยาลัยธรรมศาสตร์ และเป็ นผูก้ ่อตัง้ MIT OCW Club Thailand & Free Education เปิด ประเด็น ไว้อย่างน่ าสนใจในงานสัมมนาทางวิชาการ รวมพลคนทําสื่อ ครัง้ ที่ 4/2553 ทีค่ ณะสิง่ แวดล้อม มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา พร้อมกับตัง้ คําถามว่า อนาคตโลกจะเปลี่ยนไป วันนี้ เราจะอยู่อย่างไร หากคนอื่นเข้าถึงโลกก่อนเรา “โซเชียลมีเดีย ทําให้ประโยคทีว่ า่ ความลับไม่มใี นโลกเป็นเรื่องทีน่ ่ากลัว โลกนี้จะเปลีย่ นไป ฟงั นิดหน่อย จากนัน้ ไปหาข้อมูลต่อในอินเตอร์เน็ต จะเห็นว่า วันนี้ท ั ่วโลกมีการใช้เทคโนโลยีระบบ 3G กันอย่าง แพร่หลาย นั ่นหมายความว่า เครื่องมือทีเ่ ป็นเทคโนโลยี ไม่วา่ เป็น ไอแพด ไอโฟน ทีส่ ามารถเข้าถึง

ข้อมูลความรูไ้ ด้ จะมีขดี จํากัดในประเทศด้อยพัฒนา โดยประเทศพัฒนาแล้วจะได้เปรียบจากการเข้าถึง ข้อมูลก่อนเรา เช่นเดียวกันคนในเมือง ก็เข้าถึงข้อมูลก่อนคนชนบท” ให้ลองคิดเล่นๆ ว่า เราจะจัดการอย่างไร ในเมื่อประชากรส่วนใหญ่ มากกว่า 80 % ยึดอาชีพ เกษตรกร ไม่ได้ใช้อินเตอร์เน็ต จํากัดอยูก่ บั คนเพียง 17 ล้านคนทีเ่ ข้าถึง ส่วนมากไม่ชอบอ่านหนังสือ ช่องว่างตรงนี้ ส่งผลอย่างไรต่อการพัฒนาประเทศในอนาคต ยิง่ เมื่อมีโซเชียลมีเดีย มีเฟชบุค ทวิตเตอร์ ทําให้ข้อมูลแพร่สะพัดเหมือนไวรัส มีทงั ้ ข้อมูลจริงและไม่ จริง ซึง่ การแพร่กระจายของข้อมูลแบบนี้ทาํ ให้การศึกษาไม่ถูกจํากัดในห้องเรียน หรือในเฟชบุคอีกต่อไป แล้ว ทีใ่ ดก็ตามสามารถเล่นอินเตอร์เน็ตได้ ทีน่ ั ่นคือมีการศึกษา ผูเ้ ชีย่ วชาญด้านโซเชียลมีเดีย ชีไ้ ปทีร่ ะบบการศึกษาของโลกทีก่ าํ ลังจะเปลีย่ นไป ด้วยอุปกรณ์

ดิจติ อล การสือ่ สารสังคม ทัง้ ผ่านทาง Club Page, Youtube, Google Docs, Slideshare เป็นต้น เกิดอะไรขึน้ อีกมุมหนึ่งของโลก…. เมื่อสื่อบูรณาการ เข้าหากัน ทัง้ ความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีการศึกษา การสือ่ สาร เทคโนโลยีเครือข่ายสังคม โลก ของการศึกษายุคฟ้ าบ่กนั ้ กลายเป็ นโลกาภิ วตั น์ ขณะทีค่ นไทยยังอ่านออกเขียนได้ต่าํ อัตราไม่ถงึ 10 บรรทัดต่อปี “ทัง้ หมดเกิดมาจากทีค่ นไทยอ่านหนังสือน้อย พูดมาก ดูโทรทัศน์ ฟงั วิทยุ มากกว่าอ่านหนังสือ หรือ หากอ่านหนังสือแล้วก็คดิ เอง สรุปเองจากความเชื่อของตนเอง ตีความโดยมีเหตุผลบ้างไม่มเี หตุผลบ้าง ใช้ทฤษฎีน้อยเกินไป และผลจากการอ่านน้อยนี่เอง ทําให้คนไทย บริโภคสื่อแบบ พวกใครพวกมัน” อาจารย์พเิ ศษ มธ.มองลึกถึงรากเหง้า ปญั หาการศึกษาไทย พร้อมเสนอให้อา่ นมากกว่าเดิม อ่านชนิด เข้าถึง และวิเคราะห์ ดูแหล่งข่าว ข้อมูล ดูสถิติ และอ้างอิง สุดท้ายยังฝากไปถึงรัฐบาลให้เข้ามาให้ความ สนใจในการใช้สอ่ ื ด้านการศึกษาก่อนถูกครอบงํา และการล่าอาณานิคมทางการศึกษา โดยใช้หลักกาลาม สูตร ทางสายกลาง ในการรับฟงั ความคิดเห็นด้วย โซเชียลมีเดีย หรือเป็ นแค่แฟชั ่น ! หากใครทีเ่ คยเข้าไปดู วิดโี อคลิปยอดฮิต Social Media Revolution ของ Erik Qualman ผูเ้ ขียน หนังสือ Socialnomics ทีก่ ล่าวถึงการปฏิวตั อิ นิ เทอร์เน็ตจากโซเชียลมีเดีย จากบุคคลไปสู่การตลาด

ซึง่ มียอดคนคลิกเข้าไปดูในเวอร์ช ั ่นแรกทะลุเกินกว่า 2 ล้านคนใน youtube แล้วนัน้ ปีน้ี เขาได้ปล่อย เวอร์ช ั ่น 2 เพือ่ ตอบข้อสงสัย “โซเชียลมีเดียเป็ นแค่แฟชั ่น หรือการเปลี่ยนแปลงครังยิ ้ ่ งใหญ่ของอุตสาหกรรมออนไลน์“ พร้อมอัพเดทสถิติ รูปภาพ และข้อมูลใหม่ ๆ ทีน่ ่าสนใจ เช่น 50% ของประชากรทีอ่ ายุน้อยกว่า 30 ปี 96% ของทัง้ หมด กลายเป็นสาวก Social Network , 1 ใน 8 คู่ของคนอเมริกนั ทีแ่ ต่งงาน พบรักกันผ่าน Social Media , ในสหรัฐฯ ยอดคนใช้ facebook แซง Google ทุก สัปดาห์, การเติบโตของ Social

Media มีผ้ใู ช้ถงึ 50 ล้านคนต่อปี เมื่อเทียบกับ วิทยุทต่ี อ้ งใช้เวลาถึง 38 ปี โทรทัศน์ 13 ปี อินเตอร์เน็ต 4 ปี ไอพอด 3 ปี และช่วงเวลาไม่ถงึ ปี เฟชบุค มีผ้เู ข้าไปใช้มากกว่า 200 ล้านคน นอกจากนี้ หากจัดหมวด “เฟชบุค” เป็ นประเทศ ขณะนี้ กม็ ขี นาดใหญ่โต ไต่ขึน้ มาเป็ นอันดับ 3 เป็นรองแค่ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน และอินเดีย เท่านัน้ ทีส่ าํ คัญ มีบริษทั กว่า 80% ใช้ Social Media ในการรับสมัครงาน บางมหาวิทยาลัยหยุดการกระจาย อีเมล์ หรือเรียกว่า เกือบจะเลิกใช้อเี มล์ไปเลย ขณะเดียวกัน ก็พบว่า เมือ่ คนเข้าไปดูวดิ โี อบน Youtube 100 ชั ่วโมงขึน้ ไป จะเริม่ มีการอัพโหลดวิดโี อ ขึน้ Youtube เองบ้าง อีกสิง่ ทีน่ ่ าสนใจ มีบทความใน Wikipedia มากกว่า 15 ล้านบทความแล้ว 78% ของบทความทัง้ หมดไม่ใช่ภาษาอังกฤษ... ก่อนตบท้าย คลิปวิดโี อความยาวไม่ถงึ 5 นาที มีบทสรุปให้วา่ โซเชียลมีเดีย ไม่ใช่ แฟชั ่น แต่จะเป็ น พืน้ ฐานในการเปลี่ยนแปลงวิ ธีท่ีเราสื่อสารกัน.... ยุคการระเบิดของข้อมูล “เรากําลังอยูใ่ นยุคการระเบิดของข้อมูล (Information Explosion) อะไรทีเ่ คยเปลีย่ นภายใน 1 ปี จะ เกิดขึน้ ภายใน 1 วัน” คนในแวดวงการศึกษา อย่างศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ภาวิ ช ทองโรจน์ รอง ประธานกรรมการ คณะกรรมการอุดมศึกษา ก็มองเห็นถึงความท้าทายของโลกยุคไอที ทีก่ ารศึกษา

บ้านเราจําเป็นต้องปรับการเรียนรู้ จากรูปแบบเดิมๆ ทีม่ เี พียงห้องเรียน ครูผสู้ อน และกระดานดํา มา เป็นการใช้เทคโนโลยีและใช้สอ่ื ทีท่ นั สมัย ใช้ e-Learning มาผนวกเข้ากัน โดยเชือ่ ว่า จะเปลีย่ นแปลง โฉมหน้าการศึกษาไทยได้อกี ทางหนึ่ง วันนี้ คนเรียนกับคนสอนไม่จาํ เป็นต้องว่างตรงกัน การศึกษาเกิดได้ทกุ ที่ ไม่มขี อ้ จํากัด มีขอ้ มูลทีช่ ช้ี ดั ว่า การเรียนการสอนโดยใช้ e-Learning กระตุน้ ผูเ้ รียนให้เปลีย่ นความสนใจไปเรื่อยๆ เปลีย่ นกระบวนทัศน์ ทําให้เกิดความรูเ้ พิม่ เติมอย่างน้อย 30 % ใช้เวลาเรียนน้อยลงถึง 40 % และ ลดค่าใช้จ่าย 30 % นอกจากนัน้ ยังทําให้เกิดความเพลิดเพลิน เล่นและเรียนรูไ้ ปด้วยกัน ทีส่ าํ คัญจะเป็นโอกาสในการ ปลดปล่อยผูเ้ รียนจาก“พันธนาการ” ของเวลาออกไป รองประธาน กกอ. ยกข้อมูลจริงผลทดสอบนักเรียนวิศวกรรมของมหาวิทยาลัย Stanford มหาวิทยาลัย ชัน้ นําของโลก ทีเ่ ข้าเรียนในห้องเรียน กับพนักงานของบริษทั Hewlett-Packard ทีใ่ ช้หลักสูตรเดียวกัน แต่เรียนด้วยระบบทางไกล และมีการฝึกอบรม จากนัน้ มาสอบแข่งขัน พบว่า นักเรียนของ HewlettPackard มีประสิทธิภาพในการเรียนรู้สงู กว่า

ดังนัน้ การใช้ ส่ือการศึกษากับการพัฒนาคนไทย จะอยู่แบบยุคเดิ มๆ ไม่ได้อีกต่อไป เนื่ องจากข้อมูลวันนี้ มกี ารเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา แม้กระทัง้ ห้องเรียนทั ่ว โลกก็เริ่มเปลี่ยนลักษณะไปจากเดิ ม ห้องเรียนต้องเปลี่ยนรูปแบบ เป็ นห้องเรียนท้ าทายปัญญา จุดประกายทางปัญญา ศ.(พิเศษ) ดร.ภาวิช บอกว่า แล้วอะไรทีเ่ ป็นการบอกเล่าถึงเนื้อหาตายตัว ไม่ใช่เรื่องทีจ่ ะมาพูดใน ห้องเรียนอีกแล้ว “เสียเวลา” อาจารย์สามารถใส่ไว้ในอินเตอร์เน็ต และให้เด็กค้นคว้าเองได้ ส่วน บทบาทครูจาํ เป็นต้องปรับมาช่วยกระตุน้ ผูเ้ รียน นําทาง และชีน้ ํา แทนการเป็นผูม้ าคอยบอกเล่า ( fact repeater ) เพียงอย่างเดียว “ ขณะนี้ขอ้ มูลในโลกมีมาก จนกระทั ่งหากใครมัวแต่เรียนรูใ้ ห้หมดทุกอย่าง จะกลายเป็นผูเ้ รียนทีล่ า้ หลัง สิง่ ทีส่ าํ คัญวันนี้เนื้อหาเปลีย่ นลักษณะมีมากขึน้ การเรียนหน้าแรกถึงหน้าสุดท้าย จะอยูใ่ นโลกสมัยใหม่ ไม่ได้แล้ว เพราะความรูไ้ ม่ได้เกิดจากจุดเดียว แต่เกิดขึน้ ในระบบของสังคม” ศ.(พิเศษ) ดร.ภาวิช ชีใ้ ห้เห็นมิตขิ องข้อมูลทีเ่ ปลีย่ นแปลงไป ทีอ่ าจารย์รุ่นเก่าๆ อาจไม่เข้าใจ และทําใจไม่ได้

รูปธรรมอีกอย่างทีร่ องประธาน กกอ. ยกมาให้เห็น คือ Wikipedia ทีม่ ศี กั ยภาพสูงกว่าความกังวล ซึง่ หลายคนยังมีความกังวลเรือ่ งของความจริง ทีใ่ ครสามารถเข้าไปใส่อะไรก็ได้ แต่ Wikipedia กลับกลายเป็นระบบการเรียนรูอ้ กี แบบหนึ่ง เป็นเวทีของความจริง ให้สงิ่ ทีผ่ ดิ และถูกไป ต่อสูก้ นั เอง และกลายเป็นความถูกต้องได้ หรืออย่าง Youtube ปรากฏขึน้ มาแรกๆ นึกว่าเป็นของเล่น แต่วนั นี้ไม่ใช่แล้ว อนาคตอันใกล้ web 3.0 กําลังจะคืบคลานเข้ามา ทั ่วโลกจะสนใจระบบนี้ มากขึน้ และนับเป็ น เรือ่ งที่น่าสะพรึงกลัว ยุคข้อมูลข่าวสารการเรียนรูท้ ่ี เป็ นภาษาอังกฤษ แต่ประเทศไทยติ ดกําแพง ภาษา ทําให้เราขาดโอกาส หากวันนี้ ยงั เอาชนะไม่ได้ การคิ ดหรือฝันจะไต่ขึน้ สู่ระดับแนวหน้ าก็เป็ นไปด้วยความยากลําบาก ที่เห็นชัดๆ ใกล้บา้ นเรา มีการคาดการณ์ กนั ว่า อีก 10 ปี ข้างหน้ า คนจีนจะใช้ ภาษาอังกฤษ จํานวนมากกว่าประชากรอเมริกาทัง้ ประเทศ เรือ่ งนี้ ย่ิ งตอกยํา้ เราจะเรียนรูแ้ ละก้าวต่อไปให้ทนั นานาประเทศได้อย่างไร

เทรนด์โลกการศึกษา เกิ ดได้ทกุ ที่ ไม่มขี ้อจํากัด เรียนฟรี กับ MIT Open Courseware

เรียนฟรี กับItunes University

Youtube Channel ของมหาวิ ทยาลัยดัง

Youtube ของมหาวิ ทยาลัย Harvard

Youtube ของ Harvard Business Publishing

Youtube ของมหาวิ ทยาลัย stanford