De Oogst januari 2015

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | januari 2015 | jaargang 78 | 909

Genade maakt dankbaar

Een tbs’er die genade vond Flexibele ­huiskerken

De Oogst januari 2015 Inhoud

inhoud

In Jezus is er genade voor de grootste zondaar

4

4 Een tbs’er die genade vond Interview met Jaap

8 Vrij na dertig jaar ­seksverslaving Getuigenis CHAP

12 Geen succesformule voor evangelisatie Interview met Marina

14 Wat zegt de Bijbel over liturgie?

Oscar Lohuis

20

17 Het gelukkigste land Open Doors

Gaan we naar de kerk om ons op God te richten of op onszelf?

14

18 Geest van management ­bedreigt kerk Gertjan de Jong

THEMA Succes maakt opgeblazen

20 Genade maakt dankbaar Kim ter Berghe

22 Wedergeboorte gekregen Krijn de Jong

THEMA Genade is een lastig begrip om te vatten

24

27

24 De lastige genade Hans Frinsel

27 Genade op zwarte toetsen Menno de Bruyne

THEMA Amazing Grace is getoonzet op de ‘slave scale’

28 Genade: God in actie Willem Glashouwer

30 Flexibele huiskerken Kim ter Berghe

32 De komende Apocalyps Jan van Barneveld

33 Boeken De late regen Het voordeel van de twijfel

God woont in de harten van Zijn kinderen

30

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong De Oogst januari 2015

Evangelie voor losers ‘Wie alles heeft verloren, heeft gevonden wat hij zocht Er is niets anders dan genade.’

Zo eindigt het liedje ‘IJskristal’ van Rikkert Zuiderveld. Elke keer als ik het hoor, raakt het me weer. Ook het refrein is treffend: ‘Wij zijn als ijskristal, hard als staal, en breekbaar, breekbaar als glas.’

Wij zijn als ijskristal… Soms lijken we sterk en onafhankelijk, maar er is maar heel weinig nodig om ons te breken. David schreef Psalm 51 na zo’n breekmoment, na de moord op Uria en het overspel met Batseba. David ligt gevloerd. En toch, in zijn wanhoop klinkt er genade door: ‘De offeranden Gods zijn een gebroken geest; een gebroken en verslagen hart zult Gij, o God, niet verachten.’

Schone schijn Lange tijd had David zijn geheim verborgen gehouden. ‘Zolang ik zweeg, kwijnde mijn gebeente weg’ (Ps. 32). Ook vandaag lopen er heel wat mensen met een geheim rond. In 2010 vroeg Volkskrant Magazine haar lezers ernaar. ‘Heeft u een geheim?

Iets waarover u koste wat het kost de schijn ophoudt tegenover de buitenwereld, een verborgen kant die niemand mag kennen?’ De reacties stroomden binnen. Veel geheimen hadden te maken met seks (‘Ik ben seksverslaafd’) of met geheime relaties (‘Ik praat met niemand over een relatie met een getrouwde man die 28 jaar geduurd heeft’). Andere geheimen hebben te maken met werk, alcohol, eetproblemen, eenzaamheid en ‘het leven als geheel’.

Veel mensen struikelen de dagen door, maar wekken de indruk dat alles in orde is.

De oogst

Uitgave Oogst Publicaties Onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

Redactie Eveline de Boer (eindredacteur) Gertjan de Jong (hoofdredacteur) Krijn de Jong (redacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

Doodsteek voor genade Maskerades zijn de doodsteek voor genade. Ook in de kerk is ‘mooi weer spelen’ een gevaar. Alles goed?

– Ja, het gaat helemaal lekker – Mooi, houen zo!

Hoe bevrijdend is het dan om gewoon eerlijk te zijn!

Om toe te geven: alleen red ik het niet. Om broers en zussen te hebben die je vertrouwt, al zijn het er maar een paar. Met wie je je hart kunt delen en kunt bidden. ‘Wie met zijn kwaad alleen blijft, blijft helemaal alleen’, schreef Dietrich Bonhoeffer eens.

‘In de biecht vindt een doorbraak plaats naar de gemeenschap. De zonde wil met de mens alleen zijn.

Zij onttrekt hem aan de gemeenschap.’

Juist in de kerk zou je mannen en vrouwen moeten vinden die geen hoge pet op hebben van hun eigen kracht en vroomheid. Waar je kunt praten over pijn, wanhoop, verslavingen, leugens, angsten en gênante gewoonten. Waar geen sfeer is van succes, carrière en Prodent-smiles (no time for losers).

Een gemeenschap wordt pas sterk als ze het lef heeft om zwak te zijn. Dan wordt het een plek om op adem te komen.

Waar de wetten van de genade gelden. Waar het Evangelie voor losers klinkt. ‘Prijs je gelukkig, loser! Als je niets hebt, heb je niets te verliezen.

Gefeliciteerd! Want voor jou is Jezus Christus gekomen.’ gertjan de jonG Hoofdredacteur De Oogst gertjandejong@totheildesvolks.nl

Jaargang 78 | nummer 909 | januari 2015 Medewerkers Jan van Barneveld Kim ter Berghe Menno de Bruyne Hans Frinsel Willem Glashouwer Daniël Lam Oscar Lohuis Open Doors Gerry Velema Omslag en stockfoto’s Dreamstime

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

3

4

De Oogst januari 2015 Interview Gertjan de Jong

Een tbs’er die genade vond Voordat hij zijn verhaal vertelt, wil Jaap graag bidden. ‘Heer, wilt U door mijn verhaal Uw Evangelie zichtbaar maken?’ Na een luid ‘amen!’ en ‘wees gezegend!’ begint Jaap te vertellen.

Een heftig verhaal, over mishandeling, manipulatie, doodslag, verlies en verdriet. Maar ook over Gods genade die nieuw leven brengt in Jezus Christus.

Tot mijn eenentwintigste ben ik door mijn vader mishandeld. Mijn broers en zussen kregen ook wel eens klappen, maar nooit zo erg als ik. Waarom mijn vader juist mij zo mishandelde? Misschien kwam het door jaloezie. Als kind zat ik graag bij mijn moeder op schoot. Als ik iets had, riep ik altijd om mijn moeder, nooit om mijn vader. Geregeld sloot mijn vader mij als kind op in een donkere kast. Daar zat ik dan urenlang te huilen. Ik was bang, want ik zag niks en ik wist dat er spinnen in die kast zaten.

Vaak riep ik dan: ‘Papa, laat me er nou uit!’ Maar na een tijdje gaf ik het op. Dan ging ik fantaseren: als ik later groot ben, dan trouw ik met een hele lieve vrouw. En dan krijgen we samen kinderen en worden we een heel gelukkig gezinnetje. Ik was toen nog maar zeven, acht jaar oud.

Na de lagere school ging ik naar de mulo. Vanaf mijn veertiende jaar ging ik samen met vrienden naar het café. We hielden wel van een biertje en keken naar de meisjes. Een halfjaar voor mijn examen heb ik de mulo afgebroken. Ik had geen zin meer in al dat geleer, ik wilde gewoon werken. Ik werd leerling vertegenwoordiger bij een beschuitfabriek. Niet lang daarna werd ik stratenmaker, dat verdiende veel beter. En later heb ik nog jaren als staalstraler gewerkt. Zwaar werk, maar ik deed het graag.

Op mijn eenentwintigste was ik met mijn vader boven in mijn slaapkamer. Hij wilde mij opnieuw slaan, maar ik zei: ‘Als je mij nog één keer slaat, dan sla ik je gelijk terug.’

‘Wat?’ schreeuwde hij. ‘Jij wilt je eigen vader slaan?’

‘Ja, sla me maar, dan zul je het zien.’

‘Dan ga je het huis uit’, dreigde hij.

‘Het huis uit? Mijn moeder woont hier ook nog, zij heeft ook nog wat te zeggen.’

Toen droop hij af. Vanaf die dag zei mijn vader weinig meer tegen me. Hij was zijn gezag kwijt.

Ik was bang voor afwijzing Verder kwam ik eigenlijk nooit voor mezelf op.

Ik probeerde het iedereen naar de zin te maken.

Mensen in de buurt vroegen mij geregeld of ik hun

tuin wilde ophogen of een tegelpaadje wilde aanleggen. ‘Tuurlijk’, zei ik dan. ‘Wanneer moet ik beginnen?’ Ik durfde geen ‘nee’ te zeggen, bang dat ze mij zouden afwijzen, mij niet meer moesten. Maar vanbinnen dacht ik: Val dood met je tuintje. Als ze mij geld aanboden voor zo’n klus, accepteerde ik dat nooit. Ik wilde dat ze me aardig vonden.

Willoos werktuig Ik had wel eens een vriendinnetje gehad, maar nooit een vaste relatie. Met mijn hele wezen snakte ik naar gewoon een lieve meid. En toen ontmoette ik haar. Het was op een receptie van mijn broer, die een kledingzaak opende. Ze heette Madeleine en was zo ongelofelijk mooi en begerenswaardig dat ze om elke vinger wel zes mannen kon winden.

We raakten aan de praat. Het klikte en ze had nog geen relatie, wat ik onvoorstelbaar vond. Zo’n mooie vrouw! En met haar kreeg ik verkering!

Madeleine manipuleerde mij op allerlei manieren Althans, verkering? Dat dacht ik eerst. Het werd een nachtmerrie. Ze speelde een spel met mij van aanhalen, afstoten, aanhalen en weer afstoten. Ze manipuleerde mij op allerlei manieren. Al het geld dat ik verdiende, ging naar haar. Het ene moment schold ze me uit, het andere moment deed ze weer poeslief. Dan had ik weer even de hoop dat het goed kwam. Maar al snel sloeg ze weer helemaal om.

Geregeld zette ze me bij nacht en ontij de deur uit.

Ik werd er ziek van, letterlijk. Eerst was ik een vent van 92 kilo, maar op een gegeven moment woog ik nog maar 68 kilo. Werken ging niet meer en ik kwam in de ziektewet. Ik was een willoos werktuig geworden. Ik deed alles wat Madeleine vroeg. Als ik boodschappen deed, eiste ze dat ik bonnetjes liet zien. Op een zomermiddag zei ze: ‘Je houdt geld voor mij achter. En ik weet ook waarom. Je spaart het op in etappes en dan ga je naar de hoeren!’

Ik explodeerde. Dat heeft uiteindelijk tot doodslag geleid. Later besefte ik dat al die afwijzing, het aanen afstoten, de manipulatie, intimidatie, enz. een

Interview Gertjan de Jong De Oogst januari 2015

kortsluiting bij mij teweeg heeft gebracht.

Nadat het was gebeurd, voelde ik mij bang. Zo bang was ik nooit eerder in mijn leven geweest.

Alsof ik voor God moest verschijnen, terwijl ik niets met Hem had. Ik liep naar buiten en zette het op een lopen. Ik rende in één stuk door naar het station, dat enkele kilometers verderop lag. Zonder een kaartje te kopen, sprong ik de trein in. Bij het eerstvolgende station sprong ik er weer uit en rende naar het dichtstbijzijnde café. Daar, aan de bar, besefte ik langzaam wat er was gebeurd. Ik heb haar om het leven gebracht.

Ze is dood. Ik moest iets doen. Maar wat?

Uiteindelijk nam ik een taxi naar het politiebureau, waar ik mezelf heb aangegeven. In tranen gaf ik het adres van Madeleine. ‘Gaat u daar alstublieft naartoe. Er is daar iets heel ergs gebeurd.’

Twee agenten gingen er kijken. Ik bleef achter op het bureau. Na een uur kwamen ze terug. Ze zeiden: ‘Ja meneer, het is inderdaad heel erg wat we daar hebben aangetroffen.’ Het verbaasde mij dat ze zo vriendelijk en beleefd bleven.

Vampier Vervolgens ging ik de hele justitiële molen in. Er volgden verhoren, een gerechtelijk onderzoek, een rechtszaak. Van mijn advocaat hoorde ik dat ze allerlei mensen uit de omgeving van Madeleine hadden gesproken. Familie, bekenden, buurtgenoten.

Uit dat onderzoek kwam naar voren dat Madeleine een soort vampier was. Ze deed zich mooi voor, maar als ze mensen in haar macht kreeg, zoog ze die leeg. Ik was niet haar enige partner geweest, zo bleek. De rechter bepaalde dat ik een jaar psychiatrische opname kreeg en vervolgens tbs. Hij ging niet over tot gerechtelijke vervolging en verklaarde mij ontoerekeningsvatbaar, op basis van dat gerechtelijke en psychiatrische onderzoek.

Voor het eerst van mijn leven leerde ik naar mezelf te kijken Tijdens die gedwongen rust leerde ik, voor het eerst van mijn leven, om naar mijzelf te kijken. Met hulp van allerlei therapeuten en therapieën. Ik ging zien dat ik amper een identiteit en een eigen wil had. Ik was altijd van iedereen geweest. Ik deed me mooi voor en probeerde het iedereen naar de zin te maken, maar mijn hart huilde. Ik ging leren dat ‘nee’ ook een antwoord is. En hoe die ander daarover denkt, dat is aan die ander.

Ik heb bewust gewerkt aan een dag- en nachtritme.

Want ik wist: eens moet ik weer de maatschappij in.

En ik moet aan mezelf werken om te voorkomen dat ik nog een keer op zo’n verschrikkelijke manier door het lint ga. Ik kreeg veel vrijheid. Ik mocht bijvoorbeeld alleen de stad in, als ik maar duidelijk aangaf hoe laat ik weer terugkwam. En in de weekends mocht ik naar mijn ouders.

Hoe mijn ouders reageerden? Toen een agent langsging bij mijn ouders en aankondigde dat er

‘Waarom mijn vader juist mij mishandelde? Misschien was hij jaloers.’

iets heel ergs was gebeurd, vroeg mijn moeder: ‘Is zij het of is hij het?’ Al die tijd had ze voorvoeld dat het verkeerd zou aflopen. Mijn vader wilde mij eerst niet meer zien. Hij zei: ‘Je hebt de kroon van mijn hoofd gehaald.’ Maar later accepteerde hij toch dat ik kwam logeren en deed hij vrij normaal.

Gebed Na de tbs-opname van twee jaar keerde ik terug naar mijn oude woonplaats. Ik wilde niet wegvluchten, maar mijn vrienden en bekenden gewoon onder ogen komen. Op een herfstdag zei mijn broer: ‘Op zaterdagavond komt hier in de zaak een meisje over het geloof praten. Heb je zin om ook langs te komen?’

Mijn broer was door haar getuigenis tot geloof gekomen, en ze wilde mij ook ontmoeten. ‘Hou alsjeblieft op’, zei ik, ‘dat is niets voor mij.’ Maar hij bleef aandringen. Ik wilde van het gezeur af zijn, dus ik dacht na een paar weken: weet je wat, ik ga wel een keer.

5

6

De Oogst januari 2015 Interview Gertjan de Jong

‘Dag en nacht was ik met alcohol bezig.’

Dat meisje, Maria heette ze, legde in eenvoudige woorden het Evangelie uit. Het raakte me. We ontmoetten elkaar vaker. Op een avond zei ze: ‘Zou je je hart aan Jezus willen geven?’

‘Hoe gaat dat dan?’ vroeg ik.

‘Ik zal bidden, en dan zeg jij mij na. Je vraagt of Jezus ook in jouw hart wil komen wonen.’

Een paar dagen later heb ik met haar het zondaarsgebed gebeden Daar wilde ik eerst even over nadenken. Een paar dagen later heb ik met haar het zondaarsgebed gebeden en mijn hart aan Jezus gegeven.

Een paar weken later vroeg ze: ‘Wil je met me mee naar de kerk?’

Ik aarzelde. Het was een kerk in de buurt en ik was bang dat ik er bekenden zou zien – wat zouden die wel niet van me denken? Uiteindelijk ben ik toch gegaan. We waren er vroeg. Ik ging achterin zitten, niet ver van de deur. Zo kon ik iedereen zien binnenkomen. Er kwamen zo’n 300 mensen, maar ik herkende niemand.

Of ik wat begreep van de dienst? Welnee, ik begreep er geen moer van. Maar het pakte mij wel.

Later stond ik na te praten met Maria en nog wat anderen. Vanuit mijn ooghoek zag ik dat iemand recht op mij afliep. Het was een bekende van mij, een winkelier uit de stad. Ik schrok.

Hij stak zijn hand uit en zei: ‘Man, ben jij hier?’

Ik knikte.

‘Geweldig! Dit is de beste plek waar je kunt zijn.’

Ik lachte wat schuchter.

‘We praten nergens over’, zei hij. ‘Ben je nog lang hier? Wacht even, ik ben zo terug.’ Twee minuten later kwam hij terug met een boek: Ik zal nooit meer huilen van ex-bendeleider Nicky Cruz. Dat heb ik die avond in een ruk uitgelezen. Het raakte me diep. Ik kon het nauwelijks geloven: in Jezus is er genade voor de grootste zondaar. Zelfs als je doodslag hebt gepleegd.

Twee wegen Na twee jaar en drie maanden mocht ik weer terug de gewone maatschappij in. De eerste jaren onder toezicht van de reclassering. Maria, het meisje dat mij naar Jezus leidde, is mijn vriendin geworden. We zijn zelfs getrouwd. Ik dacht dat we het goed hadden met elkaar, maar na 5,5 jaar huwelijk kwam ze ineens thuis met slecht nieuws. ‘Ik ga weg’, zei ze.

‘Weg?’ vroeg ik. ‘Waar ga je naartoe? Ga je van mij weg?’

‘Ja.’ Ze wilde niet langer gebonden zijn en wilde weer haar eigen leven leiden. Ik bleef alleen achter en zette het op een drinken. Vier jaar ben ik zwaar alcoholist geweest. Ik had een kantoorbaan, maar voor mijn collega’s wist ik mijn verslaving goed verborgen te houden. Ja, ze roken wel eens wat. Dan zei ik: ‘Het was gezellig gisteravond.’

Dag en nacht was ik met alcohol bezig. De middagen op mijn werk waren het zwaarst, want dan kon ik niet vrij drinken. Vooral rond twee uur verlangde ik zo enorm naar drank. Dus nam ik zakflesjes mee naar kantoor. In het toilet nam ik een paar slokken en daarna een heet snoepje, zodat mijn collega’s het niet roken.

In Jezus is er genade voor de grootste zondaar Op een avond zat ik thuis in mijn stoel en kwam er een gedachte in mij op: Je kan links en je kan rechts gaan. Of je gaat door met drinken, je drinkt je helemaal naar de knoppen, raakt je werk kwijt, je sociale contacten en uiteindelijk je leven. Of je kiest voor een andere weg: je pakt jezelf op, laat de drank staan en je bouwt je leven opnieuw op met Christus. Ik besloot dat ik voor het laatste wilde gaan. Maar hoe? Moest ik hulp zoeken? Of moest ik zelf langzaam minderen met drinken? Dat zou niet werken. Ik kon mezelf niet vertrouwen. Nee, bedacht ik, ik moet stoppen. Nu meteen!

Ik pakte alle drankflessen die ik in huis had en goot ze leeg in de gootsteen. Ik moest verschrik-

Interview Gertjan de Jong De Oogst januari 2015

kelijk huilen. De eerste nacht zonder drank was zwaar. Maar de volgende dag, op mijn werk, was nog zwaarder. Ik had niets meer om naar uit te zien.

Straks zou ik weer thuiskomen, en wat dan? En toen bedacht ik: als ik hier op tijd wegga, is de drankwinkel nog net open. Die lag op zo’n tweehonderd meter afstand van mijn huis. Uit mijn werk heb ik rum gehaald. Thuis goot ik het in een limonadeglas en dronk het op. Meteen had ik spijt. Sukkel, dacht ik, slapjanus! Ik begon te janken, ik voelde mij zo zwak, zo zondig, zo machteloos. Diezelfde week is het nog drie keer misgegaan. En daarna heb ik niet meer gedronken. Het is ongelofelijk, maar tot op vandaag ben ik vrij. Heerlijk! Ik heb ook geen drank in huis, ik heb er geen behoefte aan. Natuurlijk, ik kom bij gelegenheden waar wordt gedronken; dan neem ik thee, koffie of water. Mijn zucht naar alcohol is verdwenen. Ja, het is onvoorstelbaar. Dat is de overwinning die Christus geeft, joh.

Mijn zucht naar alcohol is verdwenen Genezing Ik kon weer normaal werken en ging weer naar de kerk. Ik kreeg steeds meer contact met een vrouw op mijn werk. Ze had, net als ik, jaren in een manipulatieve en gewelddadige relatie gezeten. Ze had kanker in een gevorderd stadium. We spraken veel met elkaar, over haar ziekte, over het leven, over God. Er groeide een vertrouwensband. ‘Eigenlijk ben ik mijn hele leven al op zoek geweest naar God’, vertelde ze op een avond. We praatten er verder over. En ze bad: ‘Heer Jezus, kom in mijn hart.’ Kort daarna zijn we getrouwd. Onze relatie duurde ruim vier jaar,

Goede voornemens?

Aan de Oogst-lezers wil Jaap deze boodschap meegeven: ‘Alleen Jezus geneest, bevrijdt, herstelt en redt. Zijn belofte is: “Zie, Ik ben met u alle dagen tot de voleinding der wereld” (Mat. 28:20).

En nooit is de hemel van koper! Ik ben mishandeld, verloor twee broers op jonge leeftijd, mijn vader overleed aan kanker, ik was alcoholist, pas gehuwd en mijn vrouw liep weg, verloor in mijn tweede huwelijk na vier jaar mijn vrouw aan kanker, en er was nog zoveel meer ellende. Een leven zonder God betekent je eigen wil doen. In een leven met God zoek je Zijn wil voor je leven. Denk niet te laag over jezelf! Ook als de omstandigheden verre van ­ideaal zijn, en je denkt: God ziet mij helemaal niet zitten – juist dan wacht Hij als een Vader op je, met Zijn Zoon Jezus.’

‘Mozes was een doodslager, David een hoereerder en een doodslager, en Paulus was in zijn oude leven een fanatiek christenvervolger. Deze mensen zouden vandaag de dag afgewezen, nagejouwd en uitgekotst worden. Toch werden zij tot grote zegen door God gebruikt! Zo’n weg kan God met ieder mens gaan. Had je nog geen goede voornemens voor 2015? Zoek Hem die onvoorwaardelijk van je houdt! Hij laat Zich absoluut vinden. Ook voor (ex-) tbs’ers en (ex-)gevangenen. Wees gezegend! Jaap.’

toen overleed ze aan kanker. Ik ben dankbaar voor de jaren die we samen hebben gekregen. Samen leerden we om op de weg van Christus te wandelen. Ik had er altijd op vertrouwd dat God haar zou genezen.

Want de Heer heeft aan het kruis alle ziekten en kwade machten verslagen. Op die belofte stond ik. Maar ze stierf toch. Toen liet God mij zien: Ik heb haar ziel genezen en Ik heb haar thuisgehaald. Dat was echt een openbaring voor me en een enorme troost.

Vier jaar later ben ik opnieuw getrouwd, met een vrouw uit de kerk. Maart volgend jaar zijn we alweer tien jaar samen. Een grote zegen!

De laatste jaren is mijn hart gaan bloeien voor pastorale hulpverlening. Eigenlijk noem ik het liever zielswerk, dat klinkt wat minder hoogdravend. Door alles wat ik heb meegemaakt, kan ik mij goed in anderen inleven. Dat is het mooie van God: uit al die ellende brengt Hij iets goeds voort. Dat is Zijn genade! Als ik bij iemand met een bepaalde nood ben geweest, zoals pijn, moeite, zorg, verdriet, verlies en eenzaamheid, dan merk ik vrijwel altijd dat zo iemand zich beter voelt dan voor het gesprek, met iets meer inzicht, doorzicht, uitzicht. En dan zeg ik: ‘Heer, wat ongelofelijk, ik snap het niet, maar U bracht het tot stand.’

Tegenover de kerk voel ik nu en dan aversie. Vooral in charismatische kerken heb ik zoveel intimidatie, manipulatie, geldzucht, macht en controlezucht gezien. Te vaak gaat het meer om het opwekken van gevoelens dan om de zuivere en gezonde leer. Veel Opwekkingsliederen kan ik niet meezingen. ‘Jezus, ik hou van U, meer dan de sterren van de hemel, meer dan het water van de zee.’ Wat is dat voor vroom gehuichel? Weet je dan hoeveel sterren er zijn? En wat doe en laat je dan in je leven uit liefde voor Christus?

Uit al die ellende brengt God iets goeds voort In traditionele kerken kan ik erg genieten van de devotie en de eerbied voor God, maar voor mij is de boodschap vaak niet levendig. Een tijd heb ik verschillende kerken bezocht, maar nu ga ik weer naar de Volle Evangelie Gemeente waar ik vroeger al naartoe ging. Wel met een andere houding dan toen. Ik laat mij niet meer leiden door wat leiders zeggen of van mij willen. Ik wil alleen de stem van Jezus volgen, in het dagelijks leven wandelen met Hem. Ik weet: Hij sluit en ontsluit! Hier thuis op zondagochtend een kerkdienst op tv kijken, kan ik niet. Ik moet naar de kerk! Ik moet mijn broeders en zusters ontmoeten! En ik hoop dat ik hen iets kan meegeven van wat Christus mij leert en zij mij.

Ik probeer God bij de mensen te brengen en de mensen bij God. Ik ben geen bittere man geworden, maar een heel dankbare man. Niet dat ik alle dagen blij ben, maar ik ben wel een blijmoedig mens. Want ik weet: de Heer is in elke omstandigheid nabij.

Punt uit. Dat is de kracht Gods!

Jaap en de andere personen in dit artikel heten in werkelijkheid anders.

7

8

De Oogst januari 2015 Interview Gertjan de Jong

CHAP

Vrij na dertig jaar seksverslaving Dertig jaar worstelde Johan met seksverslaving. Uiteindelijk klopte hij voor hulp aan bij CHAP, maar hij had niet de hoop dat het echt zou helpen. Samen met zijn vrouw Marleen had hij twee jaar lang om de week een gesprek. Zonder strijd ging het niet, maar uiteindelijk vond hij bevrijding en herstel. ‘Seksualiteit is voor mij een onbevattelijk wonder van God.’

‘De kiem voor mijn seksverslaving is al vroeg gelegd’, vertelt Johan, die naast Marleen op de bank zit. ‘Als tiener kwam ik al in aanraking met pornoblaadjes. Mijn vriendjes en ik wisten dat een man die bij een bushalte vaak in de prullenbak deed. Die blaadjes bekeken we in onze zelfgebouwde hut. Al dat bloot vonden we heel spannend en hoogst interessant. Rond mijn veertiende begon ik aan zelfbevrediging te doen, wat steeds meer een verslaving werd. Het ging mijn leven steeds meer beheersen, dertig jaar lang. Ik werkte jarenlang in een winkel. Als er een knap, uitdagend gekleed meisje de winkel binnenkwam, moest ik soms naar het toilet om mezelf te bevredigen. Ik dacht: hier kom ik nooit meer vanaf. Dat bestaat niet. Op z’n hoogst gaan de scherpe kantjes er iets vanaf.’

‘We hebben bij diverse mensen voor hulp aangeklopt’, vult Marleen aan. ‘Bijvoorbeeld bij een seksuoloog. Maar die gesprekken hielpen niet om de verslaving te doorbreken.’

Mijn seksverslaving werd alleen van de technische kant belicht Johan: ‘Mijn seksverslaving werd alleen van de technische kant belicht. Het Evangelie zat er niet bij, het gebed, de reddende hand van God.’ Door het boek ‘Uitzicht’ van Richard Oostrum te

doorbreek die knellende band!

Aan mannen die worstelen met seksverslaving wil Johan deze boodschap meegeven: ‘Ik wil alle seksverslaafde mannen oproepen om het probleem werkelijk onder ogen te zien. Laat je vrouw dit artikel lezen, doorbreek die knellende band, stel je kwetsbaar op richting je vrouw en investeer vanaf vandaag in echte intimiteit. De God van de Bijbel en van wonderen is nog springlevend en heelt ook nu nog kapotte relaties wanneer we eenvoudig onze levens in Zijn hand leggen. Nooit kunnen we te veel van de HEERE verwachten!’

l­ezen, groeide er bij Johan enige hoop op verandering. In ‘Uitzicht’ wordt verteld hoe Richard, die voorlichter is bij Different, jarenlang verstrikt zat in homoseksuele relaties. Hij leerde Christus kennen en er brak voor hem een heel nieuw leven aan.

Johan: ‘Toen ik dat boek las, dacht ik: het kan dus toch! Het is dus toch mogelijk om echte vrijheid te vinden, hoe diep je ook in de duisternis zit! Na het lezen van dat boek heb ik meteen gebeld met CHAP. Het telefoonnummer stond achterin het boek.’

Marleen: ‘Je had het niet eens met mij overlegd.’

‘Ja, dat klopt. Ik dacht: dit moet ik niet eerst laten overwinteren, ik moet meteen actie ondernemen. Ik kreeg Richard Oostrum aan de lijn en was behoorlijk emotioneel. “Ik zit helemaal vast in mijn seksverslaving”, vertelde ik. Richard verwees mij toen naar Robert Beek van CHAP, die gespecialiseerd is in seksverslaving.’

Zoet vergif ‘Er waren wel mensen met wie ik praatte over mijn verslaving. Met mijn vader bijvoorbeeld, hij is voor mij een onafscheidelijke metgezel. En ik praatte er wel eens met een vriend over en met een ouderling uit de kerk. Het was fijn om mijn verhaal kwijt te kunnen. Maar toch ging het telkens weer fout.’

Marleen: ‘Je had toch ook een afspraak gemaakt met een vriend? Dat je hem zou bellen als je het moeilijk had?’

‘Ja, inderdaad. Maar dat hielp uiteindelijk niet. De aandrang is vaak zo groot, dan wil je niet anders.

Als dat zoete vergif in je aderen zit, dan wil je die verleiding helemaal niet weerstaan. Ik zei wel dat ik er los van wilde komen, maar ten diepste wilde ik dat helemaal niet. Dat zei ik ook eerlijk tegen Robert van CHAP. Ik zei: Het liefst wil ik beide werelden vasthouden. Ten diepste wil ik een goede, zuivere relatie met mijn vrouw. En tegelijk wil ik die kick en spanning van porno blijven ervaren. Het ergste van seksverslaving binnen een huwelijksrelatie is dat al die ingedronken pornografische beelden moeiteloos in je gedachten op je partner worden geplakt, waardoor je ten diepste geen seks hebt met je eigen partner, maar met een zelfgeschapen, opwindende

Interview Gertjan de Jong De Oogst januari 2015

‘Ik raakte steeds meer verstrikt in de duisternis.’

porno-diva. De schade die zo via internet ook onder christelijke mannen wordt aangericht is zeer ernstig.’

Hoe ging Marleen om met de verslaving van Johan?

‘Ik kon me er heel goed voor afsluiten. Als we gemeenschap hadden, probeerde ik er niet aan te denken. En als het me echt te veel werd, praatte ik erover met mensen die ik vertrouwde. Het was niet zo dat Johan geen aandacht voor me had, ik merkte dat hij van mij hield. En hij is altijd eerlijk geweest.

We hebben elkaar ontmoet op een vakantiekamp in Zwitserland. Daar heeft Johan me al verteld over zijn worsteling, nog voor we verkering kregen.

Ik weet nog dat ik thuis tegen mijn ouders zei: “Nou heb ik eindelijk een leuke jongen ontmoet, en dan heeft hij dit probleem!” Johan en ik maakten ook wel afspraken. Ik zou bijvoorbeeld aan hem vragen hoe het was gegaan als hij een avond alleen was geweest. Maar ik kon dat niet elke dag doen. Uit zelfbescherming. Anders zou zijn verslaving mij ook teveel in beslag nemen.’

Ik schoof het probleem steeds verder voor me uit ‘Mijn verslaving was veel sterker dan mijn wil om er vanaf te komen’, vervolgt Johan. ‘Ik smeekte liever om vergeving nadat het was misgegaan, dan dat ik bad voordat ik de fout in ging. Van tevoren was ik niet nuchter en niet in de stemming om te bidden.

Het gif zat dan al in me, ik wilde die adrenalinekick.

Dan denk je er niet aan om te bidden of dat je je vrouw verdriet doet. Daar wil je niet aan denken, je verdringt het. Je denkt: eerst doen, daarna zien we wel verder.’

‘Ik schoof het probleem steeds verder voor me uit.

Eerst dacht ik: als ik verkering heb, dan stop ik. En later werd dat de verloving. En nog later dacht ik: na onze trouwdag moet het echt afgelopen zijn. En toen werd het: als ik kinderen krijg, dan moet ik echt breken met mijn verslaving. En daarna: als de kinderen in de puberteit komen, dan moet het echt stoppen, want stel dat ze een porno-dvd vinden. Zo bleef ik het probleem maar voor me uitschuiven. En zo raakte ik steeds verder verstrikt in de duisternis.’

Gewapende vrijheid ‘Bij CHAP hadden we eens in de twee weken een gesprek, twee jaar lang. De gesprekken deden mij erg goed, maar het heeft lang geduurd om echt vrij te komen van mijn verslaving. Dat was pas het laatste halfjaar van de therapie. En dat was nog een soort gewapende vrijheid. Een keerpunt voor mij het moment dat ik stopte met het kopen van pornobladen en dvd’s. Ik voelde me toen een hele piet. Maar mijn ogen zaten nog vol overspel. Uitwendig had ik dingen opgeruimd, maar mijn hart was niet zuiver.

Robert stelde mij de vraag: Als er een dief bij je op de bank zit en koffie met je drinkt, is hij dan geen dief meer? Het gaat erom dat je vanbinnen verandert. In de Bergrede spreekt Jezus erover dat je je oog moet uitrukken als dat je in verleiding brengt.

Ik begreep altijd wel dat het zinnebeeldig was bedoeld, maar de reikwijdte van die woorden was nog nooit tot mij doorgedrongen. Ik keek nog steeds graag naar mooie vrouwen, op straat, in de kerk. Het is niet erg als je een mooie vrouw ziet en denkt: wat een mooie vrouw. Het gaat erom dat je niet begerig kijkt en gaat fantaseren. Dat je blik en denken zuiver

9

10

De Oogst januari 2015 Interview Gertjan de Jong

Het huwelijk: een mooie tuin die bescherming vraagt

blijft. Je moet oppassen dat je er niet te krampachtig mee omgaat, het niet-kijken naar vrouwen kan evengoed een obsessie worden. Maar ook dit heb ik al worstelend en biddend mogen leren.’

‘We vonden het heel spannend toen de gesprekken afgelopen waren’, zegt Marleen. ‘Help, dachten we, nu moeten we op eigen benen staan. Dat was best eng.’

Johan: ‘Maar het was heel bevrijdend om te merken dat het ging. Het lukte om in vrijheid te leven! Ik weet nog dat ik toen regelmatig naar de stad ging, zonder iets nodig te hebben. Ik vond het heerlijk om zo rond te banjeren door de winkelstraten, zonder bang te hoeven zijn een verkeerde winkel binnen te lopen. Ik koesterde mijn herwonnen vrijheid!’

Na het traject bij Different heb ik nog wel eens een korte terugval gehad. Eerst dacht ik: O nee, nu ben ik helemaal terug bij af, want je voelt je weer even net zoals toen. Maar van Robert leerde ik dat dat niet klopt. Hij zei: “Je bent een treetje teruggegaan, maar je hebt genoeg bagage en veerkracht om weer op te staan.” Dat hielp mij om mijzelf te herpakken.

Het kost mij nu weinig moeite om zonder porno te leven. Natuurlijk, ik moet het gevaar niet opzoeken.

In een boekwinkel ga ik gelijk naar de kassa om te vragen wat ik nodig heb, ik moet niet bij de tijdschriften gaan rondneuzen. Ik hoef mezelf niet te testen, van: kijk eens hoe sterk ik ben!’

Investering Marleen: ‘Van Robert hoorden we dat hij het heel bijzonder vond dat we altijd samen op gesprek kwamen.

Dat had hij zo nog niet eerder meegemaakt. Het was ook best een investering. We hadden de gesprekken op woensdagmiddag, dat was toen mijn enige vrije middag. Maar ik vond het toch heel fijn om mee te gaan. Je maakt het hele gesprek mee, op de terugweg heb je het er samen over, je verwerkt het samen.

En dan kun je je thuis weer op de kinderen richten.’

‘Ik kan alle mannen die pornoverslaafd zijn aanraden om samen met hun vrouw hulp te zoeken’, zegt Johan. ‘Dan is het niet meer een probleem van jou alleen, maar iets waar je samen aan werkt.’

‘En door mee te gaan, steun je je man’, voegt Marleen toe.

‘Dat Marleen telkens meeging, heeft mij ook geholpen om los te komen van mijn verslaving. Ik vond het zo bijzonder dat zij er zoveel vrije tijd in stak. Ik dacht: ik kan het niet maken om nu niet te veranderen. We hebben trouwens ook praktische maatregelen genomen. Zo zit er een wachtwoord op onze computer.’

Marleen: ‘En Johan weet het wachtwoord niet.

Daarnaast hebben we een internetfilter. Zo’n filter kun je wel omzeilen, maar Johan is gelukkig niet zo computertechnisch. Hij heeft ook geen mobiel met internet, dat soort dingen interesseren hem niet zo.’

Johan: ‘Voor iedere man die gevoelig is voor pornoverslaving, is gefilterd internet een must. Een alcoholist kan toch beter ook geen wijnkelder onder zijn huis hebben? Dan heb je de bron van vergif nog steeds binnen handbereik.’

Golf van seksverslaving ‘Eigenlijk wilde ik mijn pornoverslaving mee het graf in nemen’, vervolgt Johan. ‘Ik wilde dat mijn kinderen er nooit over zouden horen. Maar dat veranderde toen ik ontdekte dat mijn zoon ook porno keek. Ik dacht: nu moet ik hem eerlijk vertellen over wat ik heb meegemaakt. Dat ik dan misschien minder in aanzie sta, neem ik voor lief. Ik vertelde wat een lange strijd ik heb gehad met pornoverslaving. Eerst zei mijn zoon: “Mijn vrienden doen het ook.” Dat is precies het probleem. Porno is heel normaal geworden en voor iedereen toegankelijk. Er spoelt een golf van seksverslaving over ons heen.

Porno is heel normaal geworden en voor iedereen toegankelijk Hoeveel mensen zijn nog in staat om een gezonde relatie aan te gaan? Jonge kinderen hebben nu al internet op hun mobieltje. De gevolgen zijn straks niet te overzien. Tegen mijn zoon zei ik: “Je denkt misschien dat je afscheid kunt nemen van porno als je verkering krijgt, maar die beelden neem je gewoon mee. Het zet een enorme domper op je toekomstige huwelijk.

Je moet er echt mee breken.” Die woorden heeft hij gelukkig heel serieus genomen. Laatst vroeg ik nog hoe het ging op dit punt, en hij kijkt nog steeds niet naar porno. En hij heeft nu verkering!’

Marleen: ‘Als je seks hebt met iemand, legt dat bepaalde onuitwisbare bindingen in je hersenen met die persoon. Het zorgt ervoor dat je je met iemand verbonden voelt. Maar als je seks met meerdere

CHAP CHAP biedt psychopastorale begeleiding aan christenen die problemen ervaren met seksualiteit, verslaafd zijn geraakt aan (internet)pornografie en prostitueebezoek: 020-4209203, info@ chap-nederland.nl.

Dichtbij Redactie De Oogst januari 2015

­ artners hebt, wordt dat steeds minder. Het is net p een sticker die je steeds lostrekt en die daardoor steeds minder goed plakt. We hoorden het pas van een zeventienjarig meisje, die met verschillende jongens seks had gehad. Ze voelde zich nu al niet meer in staat om zich duurzaam aan één jongen te hechten.’

Johan: ‘Tegen onze kinderen – naast onze zoon hebben we twee dochters – praten we open over seksualiteit. Ik vertel hen dat het een buitengewoon plezierige bezigheid is, ik kan het niet anders zeggen. En juist omdat het zo mooi is, is er geen plaats in voor derden.’

Marleen: ‘Vergelijk het met een mooie tuin, die heeft een omheining, bescherming nodig. Dan kan de echte liefde opbloeien.’

Johan: ‘Onze seksuele relatie is ingrijpend veranderd. Dat heeft ook geholpen om van mijn verslaving af te komen. Ik kan nu bijvoorbeeld erg genieten van knuffelen; ik heb geen haast meer. Vroeger was ik veel meer van boem-pats. Als ik zie hoe mooi onze relatie nu is en wat een puinhoop het vroeger was, dan ben ik echt verwonderd. Niet dat we nooit spanning ervaren of ruzie hebben, maar de basis is goed. Eerst dacht ik: die sporen van mijn verslaving gaan zo diep, daar kom ik nooit vanaf. Maar het kan wel! Ja, dat is echt een wonder. Seksualiteit is voor mij sowieso een onbevattelijk wonder van God.

Vaak denk ik: hoe is het mogelijk... Het gebeurt regelmatig dat ik zo verwonderd ben over de echte intimiteit en seksualiteit als onverdiende supergave van God, dat ik Hem daarvoor dank voordat ik ga slapen. En ik maar denken dat het een ‘doorn in mijn vlees’ zou zijn, waar ik levenslang onder gebukt zou gaan…’

Seksualiteit is iets moois dat is overgebleven uit het paradijs Marleen: ‘Eigenlijk is het iets moois dat is overgebleven uit het paradijs. God heeft ons geboden om trouw te zijn, juist omdat seksualiteit zo kostbaar is.’

Johan: ‘Eerst vond ik porno veel spannender dan mijn relatie met Marleen. Porno gaf al die heftige prikkels, daarmee vergeleken is het huwelijk toch saai? Ik was stiekem jaloers op mannen die via internet seksdates hadden. Ik dacht: ik ben getrouwd, ik kan dat niet meer doen. Nu zie ik wat een verschrikkelijke armoede dat is. Mijn relatie met Marleen stijgt daar heel ver bovenuit. Soms denk ik: als al die seksverslaafde mannen maar één week konden ervaren wat het is om op een goede manier getrouwd te zijn, dan zouden ze niet anders meer willen.’

Johan en Marleen heten in werkelijkheid anders.

Workshop over gerechtigheid

‘Ik wil graag iets doen voor een ander, maar waar moet ik beginnen?’ ‘Heb ik eigenlijk wel echt hart voor de ander?’

‘Iemand helpen, is dat hetzelfde als recht doen?’ In deze workshop denk je onder leiding van een medewerker van Tot Heil des Volks na over het Bijbelse thema gerechtigheid. De workshop is bijzonder geschikt voor jongeren, maar ook voor bijvoorbeeld een gemeenteavond in de kerk. De kosten bedragen € 150,- (exclusief reiskosten).

acature: V gids voor Wandelende Tak

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Voor meer informatie zie www.totheildesvolks.nl

Somalische evangelist zoekt woonruimte

Evangelist Mo uit Somalië (zie het interview ‘Koran-evangelist’ in De Oogst van april 2013) wil zich definitief in Nederland vestigen om hier te evangeliseren onder Somaliërs. Eerder woonde hij in

Oostenrijk, nu heeft hij met zijn vrouw en twee zoontjes een tijdelijke woonruimte in de buurt van Utrecht. Heeft u tips voor een woonruimte in Nederland? We horen het graag: info@deoogst.nl.

Voor De Wandelende Tak in Amsterdam zijn wij op zoek naar een enthousiaste, kundige gids (oproepcontract). De Wandelende Tak organiseert gevarieerde wandelingen en fietstochten door (de regio) Amsterdam. De Wandelende Tak is door onze collega Krijn de Jong opgericht om, in zijn eigen woorden, ‘de mensen zo dicht mogelijk bij ons werk te brengen’.

Voor meer informatie over deze vacature zie www.totheildesvolks.nl (klik op ‘over ons’ en ‘vacatures’).

11

12

De Oogst januari 2015 Dichtbij De Shelter

De Shelter

Geen formule voor evangelisatie ‘Is dit niet wat voor jou?’ Haar moeder liet Marina een oproep in De Oogst zien: vrijwilligers gezocht voor de Shelter. Aanvankelijk voelde Marina er weinig voor. Maar ze besloot er wel voor te bidden.

‘Ik besef steeds meer dat je evangelisatie niet in je eentje doet.’

Paspoort

• Naam: Marina Morssink • Leeftijd: 26 • Woonplaats: Zwolle • Favoriete Shelter-gerecht: Vis gemaakt door Wilke

• Mooiste lied: ‘Give us clean hands’ (Sheltermap)

• Hobby’s: Reizen & sport • Levensmotto: ‘He is no fool who gives up what he cannot keep, to gain that which he cannot lose.’ ( Jim Elliot)

Die avond bad ze: ‘Heer, als U wilt dat ik naar de Shelter ga, wilt U dan zorgen dat het op een of andere manier terugkomt?’

Ze dacht aan iemand die uit het niets zou roepen: ‘Hé Marina, de Shelter vind ik echt iets voor jou!’

Maar dat gebeurde niet. ‘Dat was een les voor mij’, vertelt Marina.

‘Je kunt God niet voorschrijven wat Hij moet doen. Wel merkte ik dat in mij een verlangen groeide.

Ik bedacht: de Shelter lijkt me eigenlijk heel gaaf.’

In oktober 2010 begon ze als vrij-

FOTO ELISABETH STAM

williger in de Shelter en bleef er zeven maanden. Hoe ze de Shelter vond? ‘Mooi! Al die culturen, de interactie, de mensen, de dynamiek, de sfeer, de gezelligheid.

Nee, ruzie heb ik hier niet meegemaakt. Al zijn we het niet altijd over alles eens. Logisch, je zit met mensen uit allerlei kerken en culturen. Maar de sfeer is goed.

Iedereen komt hier om de Here God te dienen.’

In 2012 vertrok Marina naar Buenos Aires in Argentinië. Ze werkte er twee jaar voor Operatie

Dichtbij De Shelter De Oogst januari 2015

Mobilisatie en hield zich onder andere bezig met ‘sports ministry’. Het paste goed bij haar, in Nederland had ze de lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding gedaan.

In 2014 keerde Marina terug naar Nederland. Ze wilde zich voorbereiden op een nieuw zendingsveld. Maar het woord ‘rust’ kwam steeds weer terug. In haar gedachten, in gesprekken met anderen, in de Bijbelgedeelten die ze las. O help, dacht Marina, ik moet toch niet in Nederland blijven?

Sinds haar tienertijd droomde ze al van zendingswerk, liefst in verre landen.

Voor de zomermaanden meldde ze zich opnieuw als Sheltervrijwilliger. ‘Ook daar sprak God tot mij over rust. Op een ochtend las ik tijdens mijn gebedstijd in Jozua 22. Daar roept Jozua de stammen van Ruben, Gad en Manasse bij zich. Hij zegt dat ze Gods opdracht trouw hebben uitgevoerd en nu terug naar huis moeten gaan, om daar weer een leven op te bouwen. Gods Geest bevestigde voor mij dat het goed was om de komende tijd in Nederland te blijven. Wat ik na de Shelter ga doen? Ik ga in Zwolle wonen en op zoek naar een baan.’

Voorzichtiger ‘In de Shelter ontmoet je allerlei soorten mensen. Ik herinner me een man die bij de receptie kwam met een heel trieste uitstraling. Ik zat achter de receptiebalie en kon aan zijn gezicht aflezen dat zijn leven miserabel was. Later, tijdens de avondmaaltijd, zat ik naast hem. Ik legde hem het Evangelie uit. Dat Jezus ons vergeving aanbiedt, door Hem kan onze relatie met God worden hersteld. De man bleek heel geïnteresseerd te zijn.

Ik heb hem in contact gebracht met een oud-Sheltermedewerker die in dezelfde plaats woont als hij. Zij wilde hem helpen bij het zoeken van een kerk.’

‘Met evangeliseren ben ik hier voorzichtiger geworden. Minder direct en confronterend. Heb je wel eens van Ray Comfort gehoord? Dat is een Amerikaanse

evangelist en prediker. Ik leerde zijn ideeën in Argentinië kennen.

Hij heeft een heel directe evangelisatiemethode: eerst gebruik je de wet om mensen te overtuigen van zonde, je maakt duidelijk dat ze lang niet heilig genoeg zijn om bij God te komen. Vervolgens vertel je over Jezus die de weg naar God heeft gebaand. Heel simpel eigenlijk. Maar in Argentinië merkte ik dat deze methode niet zo aansloeg, het is te direct voor de Argentijnse cultuur.’

‘Dus dacht ik: in Argentinië werkt het niet, maar in het Westen waarschijnlijk wel. Als ik terug ben in Nederland zal ik er wel even flink op los evangeliseren.

Maar ik merkte: dat kan ik helemaal niet! Er is niet één succesformule voor evangelisatie. Gods Geest wil mij gebruiken, maar dat kan Hij op heel veel verschillende manieren doen.’

Er is niet één succesformule voor evangelisatie ‘Ik moet denken aan een gesprekje dat ik had met een Japanse vrouw. Ze zat vol onvrede en rusteloosheid. Ik vertelde iets over mijn ervaring met God, dat Hij vrede geeft. Het waren maar een paar woorden, maar ik geloof dat God die kan gebruiken. En het zit niet in alleen in woorden. Een andere keer sprak ik met iemand die aan de weg timmert als artiest.’

‘Zijn muziek heb ik pas beluisterd op internet. Zijn liedjes zijn erg alternatief en bijzonder. Hij had eerder in de Shelter geslapen en nu kwam hij terug om een tosti te eten. We hadden een heel open, ontspannen gesprek. Hij vertelde eerlijk dat het leven als artiest pittig is. En dat hij het geestelijk klimaat in de Shelter heel prettig vond. Hij was geen christen en had net zo goed ergens anders een tosti kunnen halen. Maar de bijzondere sfeer trok hem hier naartoe. Mooi toch?’

Niet in je eentje ‘Ik besef steeds meer dat je evangelisatie niet in je eentje doet. Je doet het samen. Het begint bij de

receptie, bij de manier waarop je mensen verwelkomt. De cleaners doen heel belangrijk werk, door de ruimten schoon te houden zodat gasten een goede indruk krijgen van het hostel. Een gastvrije houding van de mensen in het café is evengoed belangrijk. Met z’n allen laat je zo iets van Christus’ liefde zien.’

Het gaat erom dat de waarheid in mij woont ‘Stel dat ik een slechte dag heb en mij niet gemotiveerd voel om anderen over het Evangelie te vertellen, dan nog ben ik christen en kan Christus door mij heen werken. Het gaat er niet om hoe ik mij voel. Ik hoef niet keihard te dienen. Het gaat erom dat de waarheid in mij woont. Zo had ik gisteren, gevoelsmatig, een mindere dag. Maar bij de receptie kwam ik een paar jongeren uit Israël tegen en sprak ik spontaan een zegenwens uit: “May the God of Israel be with you!” Ook al had ik een mindere dag, ik heb wel het volk van God mogen zegenen!’

De Shelter Youth Hostel Ministry is een christelijke ministry voor toeristen en backpackers. Jaarlijks ontvangen we ruim 35.000 gasten. Onze missie is om jonge mensen te bereiken met het Evangelie.

Wil je meer weten over de Shelter Youth Hostels of vrijwilliger worden? Kijk voor info op de website: www.youthhostelministry.org.

020 - 4226670

13

14

De Oogst januari 2015 Achtergrond Oscar Lohuis

Wat zegt de Bijbel over liturgie?

Aanbidding kan een heel rijke en diepe ervaring zijn van Gods aanwezigheid. De bekende baptistenpredikant Charles Spurgeon heeft gezegd: ‘Mijn gelukkigste momenten zijn wanneer ik God aanbid, wanneer ik werkelijk de Here Jezus Christus bewonder en wanneer ik de aanwezigheid ervaar van de eeuwig gezegende Geest van God. In die aanbidding vergeet ik de zorgen voor de kerk en voor al het andere. Voor mij komen die momenten het dichtst bij hoe het in de hemel zal zijn.’

De Reformatie van de zestiende eeuw is ontstaan omdat er niet alleen in de leer, maar vooral ook in de liturgie van alles bij was gekomen, waarvan de hervormers zeiden: dit hoort niet in de eredienst thuis. Ook in onze tijd gebeurt het dat er, onder invloed van de heersende cultuur, dingen bijkomen in de diensten op zondagmorgen. Ook in de kerk van vandaag zijn er oppervlakkige en dwaze trends die de aanbidding van de Here onze God in de samenkomst van de gemeente ondermijnen.

Ik wil enkele van de belangrijkste aspecten van Bijbelse aanbidding noemen, en daarbij ook de gevaren die er zijn voor de aanbidding in de plaatselijke gemeente. Het is geen gering onderwerp wanneer wij stilstaan bij de aanbidding van de Here God. Is dit niet uiteindelijk het allerbelangrijkste, dat God in ons midden wordt geëerd? Is de mens niet geschapen om God te verheerlijken en volle eeuwige vreugde in Hem te hebben? (Westminster Catechismus vraag 1). Daarom behoort de doordenking van de manier van samenkomen ons bezig te houden. Het is hard nodig hier meer met elkaar van gedachten over te wisselen.

Op God gericht De ware geest van aanbidding is een hartsgesteldheid jegens God. Ware aanbidding is alleen het resultaat van het genadige werk van God in de redding van de ziel. Als de Geest van God iemand leven geeft, is de respons van deze persoon vreugdevolle en gepassioneerde aanbidding van God. Het gevaar is dat we alleen maar een ‘programma’ afdraaien in de dienst. Dat woord hebben wij geleend van de toneelwereld en zijn wij gaan gebruiken voor de erediensten. Het is belangrijk dat we de aard van waarachtige aanbidding, de ware ‘geest van aanbidding’, begrijpen. Aanbidding is het verlangen om de heerlijkheid en schoonheid van Jezus Christus te aanschouwen. Dat de ziel verloren raakt door in verwondering te staan van de glorie en majesteit van God. God geve dat het hart van elke gelovige weer werkelijk verlangt naar God en voor Zijn troon wil komen.

In de dienst van de gemeente gaat het om God en

niet om de bevrediging van onze behoeften. We richten onze blik op Hem. Stephan Charnock, een Presbyteriaanse predikant geboren in 1628, schreef: ‘Wanneer wij pretenderen God te eren, maar eigenlijk slechts de intentie hebben er zelf voordeel uit te halen, dan spotten we eerder met Hem dan dat wij Hem aanbidden. Als wij geloven dat wij tevreden moeten worden gesteld, in plaats van dat God verheerlijkt moet worden, dan plaatsen wij God beneden onszelf, beelden wij ons in dat Hij Zijn eer moet onderwerpen aan ons voordeel. Dan maken wij onszelf meer eerbiedwaardig dan God’ (Discourses upon the Existence and Attributes of God, blz. 241).

Het Evangelie moet klinken in de aanbidding Het tegenstrijdige is dat als we naar de kerk gaan omdat wij verlangen dat er in onze behoeften wordt voorzien, wij niet bevredigd zullen worden, want er zullen zich elke keer weer nieuwe behoeften aandienen. Als we echter naar de kerk gaan om onze blik op God te richten, Zijn heerlijkheid te aanschouwen en onze aandacht van onszelf afwenden om naar Hem op te zien, dan zullen onze diepste geestelijke noden vervuld worden. ‘Zij schouwen naar Hem en stralen van vreugde’ (Ps. 34:6). Oh, de glorie, van Uw wezen, doet vervullen, wie U vrezen.

God loven God is onze lofprijs waard. Elk aspect van Gods wezen, karakter en daden roept lofprijzing op. Wanneer Gods eigenschappen worden benoemd en Zijn daden worden herinnerd, kunnen wij Hem vanuit het diepst van ons hart daarvoor danken. De hemelse sfeer is een sfeer van lofprijzing, eenvoudigweg omdat God het waard is. Hoe vaak roept de Bijbel ons niet op: looft Hem! Naar de kerk gaan betekent dus dat je God wilt geven wat Hem toekomt. Wij zijn echter geconditioneerd te denken dat de kerk er is om ons te vermaken. Veel mensen kijken naar de prediker alsof hij een acteur is die op het podium staat en zij de toeschouwers zijn die kijken hoe goed hij het doet,

Achtergrond Oscar Lohuis De Oogst januari 2015

Het gevaar is dat we alleen maar een programma afdraaien in de dienst.

hem bekritiseren of loven. Maar in werkelijkheid zijn de mensen in de kerkbanken de acteurs op het podium. Degene die vooraan staat is slechts degene die hen influistert hoe zij kunnen doen wat zij behoren te doen, namelijk God de eer geven die Hem toekomt. En God alleen is het publiek. Soms zeggen mensen: ‘Aan deze dienst heb ik niets gehad.’ Maar dan ga je naar de kerk met de verkeerde insteek. Het gaat niet om wat jij eruit kunt halen voor jezelf, het gaat om wat jij God kunt geven. De insteek moet zijn: vandaag wil ik God eren door Hem te geven de lof die Hem toekomt, door te luisteren naar Zijn Woord, door voor Hem te buigen (zie: John McArthur Jr., The Ultimate Priority, blz. 104-105).

In Openbaring lezen wij dat Christus tot in alle eeuwigheid wordt geprezen voor het werk dat Hij heeft volbracht. Soms wordt de naam van Jezus maar zijdelings genoemd in de erediensten of zelfs helemaal niet. Soms staat zelfverwezenlijking en het ‘ons goed kunnen voelen over onszelf’ meer centraal dan de verzoening met God. Maar ware aanbidding noemt telkens weer dat Christus als plaatsvervangend offer voor ons stierf aan het kruis om ons met God te verzoenen. Het Evangelie moet klinken in de aanbidding. Het hart van de gelovige zal opspringen wanneer Jezus weer in zicht komt als Verlosser en Zaligmaker. Het is het verloste volk dat samenkomt om God te danken. Wie is verlost van zonde en schuld, van de toorn van God en het oordeel, van de hel en de eeuwige dood, wie weet in Christus voor eeuwig gereinigd te zijn door Zijn bloed, heeft tot zijn laatste ademtocht reden om God vanuit het diepst van zijn hart te danken.

Liederen ‘Laat het woord van Christus in rijke mate in u wonen, in alle wijsheid; onderwijs elkaar en wijs

elkaar terecht, met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen’ (Kol. 3:16). Wat we nodig hebben is het Woord van Christus te horen, ook in de liederen die wij zingen. Eerst mogen wij aan de voeten van Jezus zitten, luisteren naar Zijn woorden aan ons, ook in het zingen van liederen. Wanneer we die hebben gehoord, kunnen wij ook werkelijk vanuit ons hart Hem danken voor wie Hij is en voor Zijn genade.

Ware aanbidding is een respons op Gods waarheid Laatst mocht ik een bijbelstudieweekend verzorgen in een gemeente die vierde dat zij zestig jaar bestaat. Een zuster op leeftijd, die al lange tijd bij de gemeente hoort, mocht ook spreken. Een uitspraak die zij deed trof mij. Ze zei: ‘Vroeger luisterden wij vooral naar de Here Jezus, en nu heb ik wel eens het gevoel dat Hij vooral naar ons moet luisteren.’

Daarmee doelde ze ook op de moderne liederen die veel gaan over onszelf en onze beleving. Het is niet goed als de psalmen en gezangen grotendeels worden vervangen door koortjes en liederen met weinig theologische en een overwegend subjectieve inhoud. Laat het hart van de gelovigen opveren door de rijke Bijbelse inhoud in de liederen en een ware geest van aanbidding zal het gevolg zijn. Theologie leidt tot doxologie (lofprijzing)!

Er zijn zo veel mooie gezangen en hymnen die al zo’n lange tijd voor zoveel gelovigen over de hele wereld tot rijke zegen zijn geweest. Sommige van die hymnen hebben een heel bijzondere ontstaansgeschiedenis, waardoor ze nog meer spreken. We doen onszelf tekort als we die rijke schat van de kerk der eeuwen ongebruikt laten liggen. Elisabeth Elliot schreef: ‘Bovenaan de lijst van dingen die mij helpen in mijn persoonlijke stille tijd zijn de geweldige oude

15

16

De Oogst januari 2015 Column Gerry Velema

hymnen die op zo’n bijzondere wijze uiting geven aan dat wat ik zou willen bidden, maar waar ik zelf de woorden niet voor kan vinden’ (Robert L. Dickie, What the Bible teaches about Worship, blz. 138).

Laat de lofprijzing van onze God heerlijk zijn door liederen te zingen met een rijke, Bijbelse inhoud.

Muziek dient het Woord De schoonheid van aanbidding komt tot uiting in muziek. God heeft ons het lied gegeven en Zijn Woord spreekt op veel plaatsen over muziek en zang. Een aanbiddende gemeente is een zingende gemeente. Daarbij is wel van groot belang dat wij muziek zien als dienaar van het Woord. Luther heeft gezegd: muziek is het dienstmeisje van het Woord.

Het gevaar bestaat dat de muziek gaat overheersen.

Dan wordt de muziek op zich gezien als iets wat de aanwezigheid van God kan brengen. De muziek wordt gebruikt om de emoties te raken en dat wordt geassocieerd met Gods aanwezigheid. Hoe emotioneler de dienst, hoe meer van God. Maar Gods aanwezigheid kan niet worden opgewekt door harde of zachte, moderne of klassieke muziek. Ware aanbidding is een respons op Gods waarheid.

Een ander gevaar is dat de inhoud van de liederen geen verband houdt met de prediking. Liederen moeten ten dienste staan van de prediking. D.A. Carson schreef: ‘In onze gemeente zien wij de muziek als dienstknecht van de prediking. Omdat de hele dienst wordt opgebouwd rond de prediking staan alle liederen in relatie tot de tekst van de preek. Misschien

komt een aspect van Gods karakter, dat in de tekst wordt genoemd, in het lied naar voren. Of een principe dat de tekst ons leert, of een toepassing die uit de tekst voortvloeit. Soms zingen we de tekst zelf of een parafrase daarvan. Op deze manier zal de gemeente zingen en horen zingen wat voortvloeit uit het centrale Bijbelgedeelte dat in de preek wordt behandeld’ (D.A. Carson, Worship by the Book, blz. 167). De theoloog R.C. Sproul heeft eens voor een grote groep predikanten gezegd: ‘De westerse wereld zal geen echte opwekking of reformatie meemaken, tenzij de kerk terugkeert tot Bijbelse aanbidding.’

Oscar Lohuis Evangelist en prediker, zie ook www.goednieuwsbediening.nl.

Dit artikel is een samenvatting van een lezing die ds. Lohuis op 14 december 2014 heeft gehouden tijdens de conferentie van de Sola 5 Baptisten over het Soli Deo Gloria.

Boze farizeeërs Johannes de Heer zal het woord ‘omdenken’ nooit hebben gehoord – toch paste hij dit zo treffend toe in het lied: ‘Hij is Dezelfde nu.’ Ik hoor het mijn moeder nog zingen tijdens lange autoritten met het gezin. En dat ene zinnetje, waarin het omdenken klinkt, maakte veel indruk op mijn kinderziel: De farizeeërs waren boos, dat was hun veel te min, zij gaan ook niet met tollenaars, dezelfde hemel in.

O, ik kende als kind de farizeeërs wel. Dat waren mensen die net deden of ze gelovig waren met hun synagogebezoek, veel gepraat over God, lange gebeden, maar die niet van harte God kenden. Ze begrepen de liefde van God niet. Liefde die wilde behou-

den en redden. Bij dit lied zag ik die zure, stijve mannen staan, met hun neus in de hoogte. Zij keken neer op mensen die niet zo netjes leefden als zij, die waren hen te min.

Door dat ene sterke zinnetje in dit lied leerde ik iets over Gods rechtvaardigheid. In plaats dat we bezig zijn om de grenzen van de hemel aan elkaar duidelijk te maken, welke minimale heiligheid er minstens vereist is, draaide de liedmaker het ineens helemaal om. Als de farizeeërs zo zeker van hun hemel zijn, dan heeft de Heer geen andere mogelijkheid om mensen te redden door een andere hemel te maken. Eentje waar farizeeërs niet zullen komen, maar de Heer Zelf wel!

Ik wist ook meteen dat ik dolgraag met de Heer in die hemel wilde komen, waar alle mensen welkom waren, ongeacht wat ze verkeerd hadden gedaan. Als kind moest ik altijd een beetje lachen bij dit zinnetje, het maakte me zo verschrikkelijk blij en trots op God. God was geweldig! En nu, zoveel jaren later, denk ik: omdenken, we blijven het zo nodig hebben om die heerlijke, onbegrijpelijke geheimen van God beter te verstaan – vooral van harte!

Gerry Velema Schrijfster, die elke vrijdag op www.bemoedigingssite.nl een videoboodschap deelt.

Christenvervolging Open Doors De Oogst januari 2015

Het gelukkigste land We zijn op bezoek bij een christelijk gezin in ‘het gelukkigste land’, Bhutan. Sabitri serveert thee en terwijl ze onze kopjes vult, bedankt haar man Sonam ons voor onze gebeden: ‘Het is een enorme steun om te weten dat christenen over de hele wereld voor ons bidden. Bedankt voor jullie bemoedigingen.’

Sonam organiseerde een geheime christelijke samenkomst in het zuiden van het land. Hij werd gearresteerd en zat 49 dagen gevangen.

De illegale samenkomst die hij organiseerde kan hem op een celstraf van drie jaar komen te staan. Hij vertelt over zijn gevangenschap, de eenzaamheid en het verlangen naar zijn gezin. Maar ook: ‘De Heer leerde me om volledig op Hem te vertrouwen en mijn vreugde in Hem te vinden. De Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen.’

Sonam vertelt over zijn gevangenschap Sabitri wijst naar de kleine baby die over het tapijt kruipt. Ze is bezorgd over de toekomst. ‘Ik moet sterk zijn en voor de kinderen zorgen’, zegt ze, ‘Maar ik moet er niet aan denken dat ze drie jaar lang hun vader moeten missen.’

Gebedsvlaggetjes Bhutan is gelegen in het Himalayagebergte ten noorden van India.

Toeristen zijn er mondjesmaat welkom en de reis- en verblijfkosten zijn zo hoog dat de doorsnee toerist dit land niet bezoekt. De 774.000 Bhutanezen leven in eeuwenoude boeddhistische tradities, die overal zichtbaar worden door kloosters, grote boeddhabeelden en miljoenen gebedsvlaggetjes.

Overal in het land wapperen deze vlaggetjes met daarop boeddhistische gebeden. Hoe meer ze wapperen in de wind, hoe groter de kans dat de goden luisteren, zo wordt er gedacht. Bhutan staat

Wapperende gebedsvlaggetjes

op nummer 31 van de Ranglijst Christenvervolging van Open Doors. De 20.000 christenen weten waarom dat zo is.

Bhutan claimt het gelukkigste land ter wereld te zijn Volgens de minister-president is getuigen van je geloof een teken van intolerantie, want je vraagt mensen hun geloof op te geven en over te gaan tot het christendom. Jampa, een christen die we spreken, zegt: ‘Toen de overheid de koers naar democratie insloeg, wilden ze ook godsdienstvrijheid in het land. De hindoes mogen tempels bouwen omdat het hindoeïsme en het boeddhisme met elkaar verbonden zijn. Maar wij christenen mogen geen kerken bouwen. En als we evangeliseren dan worden we bespot, geslagen of gevangengezet.’

Wisselende locatie Die avond gaan we naar een geheime huisgemeente ergens in

FOTO OPEN DOORS

de hoofdstad Thimphu. De huisgemeente komt elke donderdag samen, maar in dit huis slechts één keer per jaar. Omdat ze onzichtbaar willen blijven, is de locatie elke week anders. Toch blijft het risico dat de buren merken dat er een christelijke bijeenkomst is. De voorganger kent de gevaren, want hij werd meerdere keren geslagen met een zweep omdat hij over Jezus sprak. Zijn boodschap gaat niet over de vervolging, maar over de genade van God. Hij getuigt: ‘Er gaat niets boven de genade van waaruit we mogen leven.’

Bhutan claimt het gelukkigste land ter wereld te zijn. De overheid beweert dat door blijdschap is te zien dat er vooruitgang is. We vragen aan Jampa of the Bhutanezen echt gelukkig zijn. ‘Bhutan is een prachtig land, maar blijdschap gaat veel dieper dan wat er voor ogen is.’

Medewerker Open Doors Open Doors is een organisatie die wereldwijd opkomt voor vervolgde christenen. www.opendoors.nl.

17

18

De Oogst januari 2015 Actueel Gertjan de Jong

Geest van management bedreigt kerk Mensen die zich bezighouden met bevrijdingspastoraat hoor je er nooit over: ‘de geest van management’. Toch vormt deze geest een grote bedreiging voor de kerk, zo betoogt de Duitse ethicus Bernd Wannenwetsch in het boek ‘Verlangen - een theologische peiling’.

Bij Westerse kerken kreeg het managementdenken vanaf de jaren negentig steeds meer ingang.

Het resultaat was dat discussies en officiële documenten ineens vergeven waren van begrippen als ‘control’, ‘benchmarking’ en ‘logo’s’. Het ‘product’ van de kerk (het Evangelie) zou geweldige

Ons lichaam, ons eigendom?

Het essay over marketingdenken in de kerk (‘Innerlijkheid en commercialisering’) is te lezen in de essaybundel ‘Verlangen – een theologische peiling’. De andere essays in deze bundel zijn ook zeker het lezen waard. Zo schrijft Wannenwetsch verhelderend over ons ‘Verlangen naar verlangen’ (over gebod en afgoderij). En ook het essay ‘Ons lichaam, ons eigendom?’ zit vol boeiende analyses. Zo laat Wannenwetsch zien hoe allesdoordringend het idee van het privébezit van het eigen lichaam is geworden. In de westerse visie op het lichaam zit bovendien een wonderlijke dubbelheid, aldus de ethicus: ‘Terwijl “bekeringstherapieën” voor wie hun homofilie graag willen overwinnen, worden afgedaan als discriminerend, manipulatief of zelfs misdadig, worden seksecorrigerende chirurgische ingrepen in toenemende mate gezien als legitieme manieren om een “fout van de natuur” te herstellen. Zonder elk van beide zaken en hun respectievelijke pro’s en contra’s hier te bespreken, wijs ik op het gnosticisme dat aan deze reacties ten grondslag ligt.

Het aanpassen van materie aan de geest heet volstrekt acceptabel, terwijl het omgekeerde (een verandering in onze verlangens zodat deze overeenkomen met onze natuur) als tiranniek wordt gezien.’

kansen hebben op de religieuze markt, zolang ze maar een ‘professionelere aanpak’ ontwikkelde.

‘Identificeer de behoefte en kom met een aanbod!’

Bernd Wannenwetsch vindt dit een uiterst gevaarlijke denkwijze.

‘Het probleem is niet zozeer dat het bedrijfsleven de kerk opkoopt, maar vooral dat de kerk zichzelf in de verkoop zet en zichzelf aan vreemde geesten uitlevert’, zo schrijft hij. Hij suggereert dat een misleidende leer of theologie, zoals het marketingdenken, de weg baant voor ‘demonische geesten’.

Niet dat zo’n leer expliciet op demonen is gericht, maar zij kan wel de deur openen voor vreemde machten. ‘Als je een deur opent die beter gesloten kon blijven, dan weet je maar nooit wie er binnen­ komt. Zo’n geopende deur laat niet alleen vrienden en bekenden binnen, maar ook ongenode en onverwachte gasten.’

Commerciële retoriek Als reactie op de oprukkende ‘geest van management’ schreven enkele Duitse theologen een manifest: ‘Tegen de commercialisering van de kerk’. Zij stelden hierin cruciale vragen, zoals: Wat gebeurt er met de kerk als zij zichzelf steeds meer als onderneming beschouwt? Wat gebeurt er met de kerkleiding als deze zichzelf in toenemende mate verstaat als ‘management’? Wat gebeurt er met kerkleden als deze gezien worden als ‘human resources’, ‘medewerkers’ of ‘clientèle’? En wat gebeurt er met het Evangelie wanneer dit als ‘kerncompetentie’ van de kerk omschreven wordt?

Goede vragen! Ook voor kerken en voor christelijke organisaties.

Want wat gebeurt er als – soms ongemerkt – de geest van management het voor het zeggen krijgt? Dan staat niet langer het luisteren maar het spreken in het middelpunt. Wannenwetsch: ‘Niet de vraag hoe het Evangelie ons aanspreekt staat centraal, maar de vraag of het wel aankomt bij onze “clientèle”. Het Evangelie wordt niet langer begrepen als een woord dat zelfwerkzaam is (‘Gods reddende kracht, Rom. 1:16) maar wordt gereduceerd tot een voorwerp dat overgedragen moet worden – een problematische “objectivering”. De formuleringen “wat het Evangelie betekent” blijven dan ook voorspelbaar vaag en abstract.

Codetaal zoals “de goede boodschap van Gods liefde en gerechtigheid” betekent niet alleen een reductie van het Evangelie; wanneer in dergelijke commerciële retoriek gesproken wordt over het Evangelie als “product”, dan betekent dit dat de inhoud ervan per definitie inwisselbaar wordt, net als bij alle overige koopwaar.’

Men stelt zich tevreden met het christendom als kalmeringsmiddel Het Woord gaat fungeren als een medium waarmee de religieuze consument voorzien kan worden van diverse spirituele producten, zoals ‘zingeving’, ‘troost’, ‘verrijking’ en ‘verdieping’.

Wannenwetsch: ‘Met het aanbieden van het Evangelie op een

Actueel Gertjan de Jong De Oogst januari 2015

Moet de kerk zich druk maken om concurrentie?

markt van concurrerende spirituele spelers heeft de kerk opgehouden dit Evangelie te beschouwen en te ontvangen als Gods eigen Woord. (...) Alleen een kerk die vergeten is dat ze door het Woord gevormd is, kan belangstelling tonen voor een model waarin het Woord slechts lijdend voorwerp is in een communicatieproces.

Alleen een kerk die niet langer geïdentificeerd wil worden met haar voornaamste taak – luisteren naar het Woord van God – wordt gedwongen om, in hoop op herkenning, te zoeken naar een nieuw zichtbaar logo en zich te promoten met een aantal strategische “competenties”. Maar voor de kerk van de Reformatie, en in feite elke kerk die zichzelf een schepsel van Gods Woord weet, is het onmogelijk om het luisteren naar en afhankelijk zijn van het Woord te ontgroeien.’

In het eerdergenoemde manifest staat het zo: ‘De kerk heeft net als Israël haar roeping niet ontvangen op grond van haar bijzondere concurrentievermogen, maar alleen op grond van Gods vrije verkiezing. Evenmin neemt de kerk een concurrerende positie in

ten opzichte van andere “aanbieders van zingeving”. Haar roeping komt juist hierop neer dat ze van elke concurrentie vrijgesteld is.

Omdat God voor de kerk zorgt, hoeft ze zich niet druk te maken over de mate waarin ze succesvol concurreert. In plaats van te strijden voor haar aandeel in de markt kan ze zich in alle ontspannenheid op haar eigen roeping concentreren. Niet de zogenaamde concurrenten vormen een gevaar, maar veeleer het moment dat de kerk vergeet wat haar roeping is.’

Ander evangelie Kun je een evangelie dat wordt neergezet als ‘product’ dat tegemoetkomt aan religieuze behoeften nog wel het Evangelie noemen? Nee, stelt Wannenwetsch, er is dan sprake van ‘een ander evangelie’ (Gal. 1:16); een boodschap die ons moet kalmeren en bevredigen. Zo bevestigen kerken onbewust de diagnose die filosoof Friedrich Nietzsche al meer dan honderd jaar geleden stelde aangaande de kerken in Europa: ‘Men stelt zich tevreden met het christendom als kalmeringsmid-

del, omdat men niet de kracht heeft om te zoeken, te vechten, risico’s te nemen, alleen te willen staan. (…) Maar een christendom dat alleen de geplaagde zenuwen moet kalmeren heeft die schrikwekkende oplossing van een “God aan het kruis” helemaal niet nodig: reden waarom in stilte overal het boeddhisme in Europa oprukt.’

Gek genoeg is er nauwelijks debat over de ‘geest van management’.

Hoe dat komt? Wannenwetsch suggereert: ‘Het managementdenken zit ons te dicht op de huid, en is ons zozeer vertrouwd geworden, dat we haar nauwelijks meer opmerken.’ Met zijn essay stimuleert hij om te bidden en Gods Woord serieus te nemen. Opdat de ‘wereldgeesten’ (Col. 2:8) in de kerk geen ruimte krijgen.

Meer lezen?

Wannenwetsch, Bernd, 2014. Verlangen, een theologische peiling. Boekencentrum, Zoetermeer, 144 blz., ISBN 978 90 23928089.

19

20

De Oogst januari 2015 Thema Kim ter Berghe

Genade maakt dankbaar ‘De genade van onze Here Jezus Christus, de liefde Gods en de troostvolle gemeenschap van de Heilige Geest zij met jullie allen.’ In veel kerken is dit de zin waarmee de dienst beëindigd wordt.

Typisch een zin die je zo vaak hoort dat hij niet meer echt doordringt. Wat betekent het als de genade van Jezus over ons leven uitgesproken wordt? Wat wordt ons toegewenst?

Genade, dat is natuurlijk in de eerste plaats dat wat God ons door Jezus heeft gegeven. Vergeving van zonden. Eeuwig leven. Een nieuwe schepping. De vervulling van de Heilige Geest. Kortom, de kern van het Evangelie. Maar dat is nog maar het begin.

Genade is de kracht die ons leven als christen doortrekt. We gaan leven van genade. Niet van onze eigen (geestelijke of aardse) prestaties, maar van de goedheid van God. Het wordt een fundament voor alles wat we doen en gaat onze levensvisie bepalen.

Neem het Bijbelse voorbeeld van de vrouw die Jezus voeten zalfde.

Zij toonde veel liefde, omdat haar veel was vergeven. Als je weet dat je leeft van genade, dan is een leven vol dankbaarheid een logisch gevolg. Waar zou je zijn zonder Jezus? Zelf had deze vrouw een potje van haar leven gemaakt, maar nu had ze genade gevonden.

Succes maakt opgeblazen, genade maakt dankbaar Genade verlost ons van de druk om succesvol te zijn. Je hoeft niets meer te verdienen. Alles wat je doet voor God, voor je gezin, in de maatschappij, dat doe je niet meer om jezelf te bewijzen, maar uit dankbaarheid voor wat je gekregen hebt. Gezondheid, talenten, mogelijkheden, passie, geld, het zijn allemaal genadegaven die je inzet omdat je die van God hebt gekregen. Je mag er anderen mee

zegenen en zo de genade van God doorgeven.

Genade is precies het tegenovergestelde van succes. Genade is eigenlijk het succes van God. Hij overtreft Zichzelf, Hij overtreft Zijn eigen rechtvaardigheid door ons iets te geven wat we niet verdienen. Succes verdien je, genade krijg je. Succes maakt opgeblazen, genade maakt dankbaar.

Bedelaars Genade is de grote gelijkmaker.

In de maatschappij zullen altijd lagen blijven. De losers en de winners. Degenen die bijdragen en degenen die de hand ophouden.

Degenen die bekend zijn en onbekend. Maar in Christus vallen die verschillen weg. ‘We zijn allemaal bedelaars’, zei Luther. Voor de een is dat makkelijker te erkennen dan voor de ander. De vrouw die Jezus voeten zalfde wist wel dat ze het van genade moest hebben. Voor Paulus was dat een moeilijker proces. Maar uiteindelijk kon hij met heel zijn hart zeggen dat alle dingen die hij vroeger als winst zag, zijn mooie cv, zijn afkomst, zijn hoge opleiding, niet meer telden. Het was vuilnis vergeleken bij het kennen van Jezus. Hij wilde alleen nog roemen in het kruis. Met andere woorden, het enige waar hij nog trots op wilde zijn was wat God voor hem had gedaan, uit genade. Niets anders was nog de moeite waard om over op te scheppen.

Er zijn drie plekken waar genade het helderst schijnt. Daar waar mensen zondigen, daar waar men-

sen lijden en daar waar mensen zwak zijn en tekortschieten. Gods genade in het leven van Paulus was zo duidelijk zichtbaar, omdat hij als een soort IS-fundamentalist christenen opjoeg en gevangen nam. Maria Magdalena was bezeten van boze geesten en werd een van Jezus trouwste discipelen.

Petrus, die Jezus drie keer had verloochend, werd de voorman van de vroege kerk. Ook nu zijn het de verhalen van voormalige verslaafden en die ons stil maken.

Gods genade was groter dan alle zonde en ellende in hun levens.

Hun zonden werden gebruikt om de wereld te laten zien wat genade is.

Rampen en ellende En dan het lijden. Het lijkt wel of er geen ‘beter’ middel is om Gods werk van genade in iemand aan het licht te brengen dan een periode van diepe ellende. En het is ook in tijden van lijden dat Gods genade wordt vermeerderd.

‘Ik dank God voor kanker’, schreef een christelijke leider uit de VS onlangs vlak voor zijn overlijden.

‘Wat God doet is altijd goed’, schreef de moeder van een doodgeboren tweeling. ‘Als we rampen en ellende zien, dan rennen we eropaf. Het is in die tijden dat God werkt’, zei een dominee die pas twee kerkleden verloor door een aanslag van IS. ‘Ik heb de tucht lief’, schreef een vriend wiens vrouw ernstig ziek is, ‘mijn hart moet nog zachter worden.’ Zijn deze mensen gek? Zelfs christenen hebben moeite om deze uit-

Thema Kim ter Berghe De Oogst januari 2015

In de wereld moet je jezelf sterk profileren, zoals op facebook.

spraken te accepteren, getuige de reacties die online te lezen waren.

God doet immers alleen goede dingen? Al het kwaad komt toch van de duivel?

Al het kwaad komt toch van de duivel?

dwarszat en waar hij niet vanaf kon komen. En God was niet van plan hem eraf te helpen. Maar de genade van God was genoeg.

Want de kracht van God kwam pas ten volle tot uiting in de zwakheid van Paulus. Niet in zijn sterke kanten, die hij ook had.

Verleiding Maar genade is dat je iets ziet wat anderen niet zien. Dat je misschien ook niet onder woorden kunt brengen. Door genade weet je dat God Zijn goede weg met je gaat, door alle omstandigheden heen. Dat Hij die ellende gebruikt om je te zuiveren, te verlossen van jezelf en om meer op Hem te gaan lijken en dichter bij Hem te leven. Door genade worden ziekte, verlies, pijn en gevaar tijden van groei, troost, dieper vertrouwen en geestelijk inzicht die je nooit meer loslaten.

Als laatste is er Gods genade in zwakheid. ‘Mijn genade is genoeg voor jou’, zei de Heere tegen Paulus. Voor mij is het een van de meest troostvolle bijbelverzen.

Paulus had iets wat hem telkens

Dit is een punt waarop de kerk fundamenteel verschilt of zou moeten verschillen van de wereld.

In de wereld moet je jezelf neerzetten of profileren. Je sterke kanten laten zien. Het liefst nog wat overdreven, want dat doet iedereen en als jij dat niet doet, benadeel je jezelf. In Gods Koninkrijk tellen onze prestaties echter niet.

Wat telt is de genade van God. Wat Hij heeft gedaan ondanks onze eigen zwakheden.

De cultuur van jezelf en je vriendjes ophemelen, schouderklopjes geven, laten schitteren op facebook, op de preekstoel, op de achterkant van onze ‘bestsellers’ is fundamenteel onchristelijk. Het is een enorme verleiding waar vrijwel iedereen mee te maken

krijgt, maar alle glans die naar ons gaat, doet af van de glans van de genade van Christus.

Ik was een keer in een meeting waar een christelijke leider statistieken liet zien hoe onder zijn leiderschap zijn bediening ieder jaar was gegroeid. ‘Allemaal door Gods genade’, voegde hij er nog even aan toe. Deze verkapte vorm van christelijke zelfverheerlijking staat haaks op wat Paulus ons liet zien. In antwoord op mensen die hem probeerden te overtreffen met hun mooie cv’s, stelde hij een lijst op van al zijn religieuze prestaties, om die vervolgens naar de prullenbak te verwijzen.

Hij roemde in zijn zwakheden.

‘Dit kan ik niet. Hier zit ik klem.

Deze mensen vinden mij een loser. En ik heb ook nog dit probleem! Maar kijk eens wat God ondanks dat allemaal doet?’ Dat is genade.

Kim ter Berghe Missiologe, werkt in Oost-Azië

21

22

De Oogst januari 2015 Kerken in Amsterdam Krijn de Jong

Wedergeboorte gekregen Die grote Afrikaanse migrantenkerken kennen we allemaal wel. Maar er komen in Amsterdam ook kleine groepjes bijeen, uit landen waar je niet direct aan zou denken. Zo ben ik al drie ­Arabische gemeenten op het spoor gekomen. En op mijn zoektocht vond ik ook een kleine Iraanse gemeente. Daar wil ik een keer bij zijn.

Maar eerst ga ik vanmorgen naar de avondmaalsdienst in mijn eigen gemeente. Na een kleine pauze gaan we richting Amsterdam.

Een klein groepje Iranezen komt daar om de week samen. Al eerder had ik contact met de voorganger. Hij excuseerde zich toen voor de geringe omvang van de groep. ‘We zijn meestal met ongeveer zeven mensen.’ Nu ik hem weer bel, wil hij wel graag weten wie we zijn en waarom we willen komen. Als ik het uitleg, reageert hij zeer tegemoetkomend. ‘We zien het als een bemoediging.’ Hij geeft nog wat verkeersaanwijzingen. ‘Ons gebouw ligt precies op de grens van Amsterdam en Duivendrecht. Misschien geeft uw tomtom Duivendrecht aan.’ Dat is inderdaad het geval. Gelukkig zijn we gewaarschuwd.

We zijn vandaag met z’n drieën.

Naast Geert, mijn vaste metgezel, heeft ook Syros zich bij ons gevoegd. Hij is een vluchteling, komt uit Iran en verblijft tijdelijk in ons gezin. Hij bereidt zich voor op de doop.

Zeven We arriveren op een industrieterrein. Het industriële kerkgebouw ziet er modern en goed onderhouden uit. Ik had al gehoord dat in het kerkgebouw verschillende gemeenten samenkomen. Een van de diensten is juist afgelopen. We zien wat mensen vertrekken. We gaan naar binnen en belanden in de koffieruimte. We voegen ons nog even bij de mensen van de vorige dienst. Het is een vrij grote

groep. Het betreft de gemeente God’s Embassy Amsterdam, een pur sang charismatische gemeente. Al gauw lopen we bekenden tegen het lijf. We praten wat bij en wisselen gegevens uit. Op weg naar ons Iraanse groepje passeer ik de ruimte waar de Arabische gemeente zich gereed maakt om hun dienst te beginnen. We nemen even tijd om elkaar te groeten.

Syros bereidt zich voor op de doop Onze gemeente vergadert in een soort klein klaslokaal op de eerste verdieping. We hebben een bijzonder uitzicht. Recht voor ons zien we de Arena. Rechts rijzen grote flatgebouwen op. Links zien we twee torenspitsen van een neogotisch kerkgebouw, ik vermoed van de Rooms Katholieke Kerk van Duivendrecht. Het is in onze ruimte heel wat rustiger dan beneden. Om precies te zijn, er zijn vier mensen. Enkele leden moesten zich vandaag afmelden.

De voorganger is er een beetje verlegen mee, maar dat is voor mij niet nodig. Er staat toch duidelijk in de Bijbel: ‘Waar twee of drie…’ Met Syros erbij zijn er vijf Iraniërs. Geert en ik brengen het aantal aanwezigen op het mooie aantal van zeven. Het wordt ons gedurende het samenzijn opnieuw duidelijk dat het niet om grote aantallen gaat.

We hebben een zeer bijzondere ontmoeting. Natuurlijk krijgen we eerst wat te drinken. Dan begin-

nen we met de kennismaking. Het gaat daarbij niet om wat zakelijke gegevens: naam, woonplaats enz.

We hebben een zeer bijzondere ontmoeting Het gaat om je bekering en om je leven met God. De voorganger vertaalt. Syros doet eerst zijn verhaal over hoe hij hier in Nederland God heeft leren kennen en over zijn verlangen om gedoopt te worden. ‘Hij wil graag doop krijgen’, vertaalt de voorganger. Een andere aanwezige vertelt over zijn vroegere leven als verslaafde in Iran. Het bracht hem onder andere in de gevangenis.

Ik vraag of ik daarover door mag vragen. Hij vertelt over heel pijnlijke en gewelddadige situaties. Op een gegeven moment zie ik zoveel pijn op zijn gezicht dat ik voorstel om dit onderwerp verder te laten rusten. We horen vijf wonderlijke verhalen. Twee van hen hadden al in Iran een Bijbel. Ze kregen die van een oom die in Nederland had gewoond en hier in aanraking was gekomen met Christus. De voorganger zelf heeft eerst vijf jaar onderzoek gedaan, ‘met mijn verstand’. Tot God hem duidelijk maakte dat hij moest vertrouwen.

‘Sinds tien jaar heb ik wedergeboorte gekregen.’

De profetie over Elam in Jeremia gaat over Iran Hij leest met ons Jeremia 49 vers 34 tot 39, de profetie over Elam. Dit

Kerken in Amsterdam Krijn de Jong De Oogst januari 2015

Waar twee of drie...

Bijbelgedeelte gaat over Iran. ‘Zie, ik ga de boog van Elam breken, de keur van hun gevechtskracht (…) en Ik zal hen verstrooien naar alle windstreken. Er zal geen volk zijn waarheen de verdrevenen uit Elam niet zullen komen.’

Preek Na de kennismaking gaat het Woord opnieuw open. De voorganger spreekt vandaag over de Drie-eenheid. Hij doet het vanuit Genesis 1 vers 1 tot 3 en Johannes 1 vers 1 tot 18. Op ons voorstel wordt er even niet vertaald, omdat dat erg ophoudt.

Zo af en toe geeft de voorganger toch een zinnetje door. ‘God heeft Zijn Woord een lichaam gegeven’, zegt Hij. Syros is na de preek heel erg enthousiast. ‘Hij legt goed uit, niet moeilijke woorden. Ik begrijp goed.’

FOTO DE OOGST

puterprogramma op een laptop.

We zien beelden van een Iraanse samenkomst. Het is natuurlijk en eenvoudig. Het zingen wordt regelmatig onderbroken door gebed van de voorganger.

Dan gaan we over op de voorbede.

Maar eerst vraagt de voorganger of wij nog iets uit de Bijbel willen doorgeven, ‘of zullen we gaan bidden?’ Helaas voel ik me te moe om iets door te geven. Ik stel voor om gelijk te gaan bidden. Onze vriend uit de gevangenis komt naar mij tot. Ik begrijp niet gelijk wat de bedoeling is, maar dat wordt al snel duidelijk. Hij wil dat ik voor hem bid. Ik leg mijn hand op zijn schouder en bid om genezing van zijn pijn. Als we klaar zijn komt de volgende en de volgende.

storten en dat er nu in zijn eigen taal voor hem wordt gebeden.

Dan vraagt de voorganger of hij mij en Geert mag zegenen.

Ik ben dankbaar dat hij in zijn eigen taal zijn hart kan uitstorten

‘Wij, zonder geld op reis gegaan en zonder buidel uitgezonden om te genezen waar we konden, te zegenen waar and’ren slaan...’

Aanbidding We gaan over tot de aanbidding.

Natuurlijk staan we. Onze zang wordt ondersteund door een com-

De voorganger bidt met Syros. Ik ben dankbaar dat hij een keer in zijn eigen taal zijn hart kan uit-

We zijn toch geroepen om elkaar te zegenen?

Daarna vraagt hij of wij hem willen zegenen. Het was bijzonder en toch ook weer natuurlijk. We zijn toch geroepen om elkaar te zegenen? Onderweg naar huis moet ik denken aan die Urker jongen.

Een beetje overactieve jongen. Nu en dan werd hij zo moe van al die activiteiten. ‘Dan verlang ik er zo naar dat eens een ouder iemand zijn hand op mijn hoofd legt en me zegent.’

Krijn de Jong

23

24

De Oogst januari 2015 Thema Hans Frinsel

De lastige genade Genade is een simpel woord, maar een heel lastig begrip om te vatten. Dat blijkt al uit de misvatting die bij critici ontstond in de apostolische tijd: doe het kwade, opdat het goede eruit voortkomt. Door de eeuwen heen heeft de kerk altijd met dit begrip geworsteld.

Wie van de mannelijke lezers herinnert zich niet zijn worstelpartijtjes als kind op het schoolplein, meestal vriendschappelijk maar soms wat feller? Als de één de ander eronder had gekregen en zo bovenop hem zat dat de onderliggende volledig in zijn macht was, dan was daar het vernederende offer van genade. ‘Genade…?’ De verliezer moest ‘genade’ zeggen, voordat de winnaar hem liet gaan. Zo ging het tenminste bij ons in Amsterdam.

Ik heb zulke worstelpartijtjes vaak gewonnen, maar soms ook verloren en ik weet nog goed hoe vernederend het voelde om genade te vragen. Je hoopte op een uitweg, een moment van onachtzaamheid bij je tegenstander om de rollen om te draaien. Genade vragen is heel lastig, maar genade ontvangen is dat ook. Het gaat in tegen onze natuur, tegen ons gevoel van eigenwaarde, tegen onze trots. Geestelijk gezien toont het ons wat we niet willen zien: dat we hulpeloze en hopeloze zondaars zijn.

Genade vragen is lastig, maar genade ontvangen is dat ook De Here Jezus schetst ons probleem op indringende wijze in de gelijkenis van de koning die zijn knecht een hele grote schuld vergeeft (Mat. 18:21-35).

Hij noemt daarbij een voor die tijd astronomisch bedrag. Natuurlijk zijn genade en vergeving niet synoniem, maar in Gods heilsplan heeft het alles met elkaar te maken. Genade is onverdiende gunst. God vergeeft ons onze zonden, omdat Christus de schuld heeft voldaan. Dat is genade en niet zo zuinig ook.

Wij zien dat misschien niet zo scherp meer, omdat men tegenwoordig de zonde liever bagatelliseert, maar de schuld is onbetaalbaar groot. Wij kunnen die zelf nooit voldoen. Dat is een gevoelige knauw voor ons gevoel aan eigenwaarde, maar dat is de bodem van ons probleem.

Schone lei Als de knecht voor de koning wordt geleid en wordt geconfronteerd met een schuld die hij in zijn levensdagen nooit zou kunnen terugbetalen, valt hij op zijn knieën en smeekt om tijd. Hij bezweert de

­ oning dat hij alles zal betalen. Dat is puur zelfbek drog, maar hij ligt onder, totaal klem. Er is geen uitweg. Hij dreigt verkocht te worden met zijn vrouw en kinderen om iets van de schuld te voldoen. Maar zelfs dat zou maar een druppel zijn op een gloeiende plaat.

Dan komt het verlossende woord, het woord van genade. Het ongelooflijke gebeurt: de koning scheldt hem de schuld kwijt. De lei is schoon. Hij hoeft niet te betalen, ook niet op lange termijn. De koning weet dat dit onmogelijk zou zijn.

De man keert terug naar huis. Jubelend, ongetwijfeld. ‘Opgelucht’ is een woord dat tekort doet aan zijn gemoedstoestand. Maar dan ziet hij een collega-knecht die hem nog een klein bedrag schuldig is en verandert zijn houding radicaal. Hij grijpt hem bij de keel en eist de schuld terug. Onmiddellijk, zonder uitstel. De arme kerel ligt onder, in de houdgreep, en smeekt op dezelfde manier om genade en geduld. Hij zal alles betalen. Het is immers maar een klein bedrag. Maar de vergeven man kent geen genade.

We moeten altijd voorzichtig zijn om teveel in gelijkenissen te lezen. De Here gebruikte deze doorgaans om één bepaald principe helder te illustreren.

In dit geval gaat het om de ongekende grootte van Gods genade en om de absolute noodzaak om elkaar te vergeven.

Het ongelooflijke gebeurt: de koning scheldt de schuld kwijt Toch heb ik me altijd afgevraagd wat er door deze (fictieve) dienstknecht ging, toen hij zijn collega geen uitstel van betaling wilde geven, laat staan kwijtschelding. Wat motiveerde hem om zo te handelen? Was het een kwestie van niet kunnen leven van genade? Misschien zag hij hier een mogelijkheid om wat geld te bemachtigen om de koning toch iets terug te betalen van de grote schuld die hem vergeven was. Dat zou hem een zelfvoldaan gevoel gegeven hebben, een kleine, maar belangrijke reparatie van zijn eigenwaarde, een bewijs dat hij er zelf toch ook wat aan deed, dat hij die genade waard was en eigenlijk wel verdiende.

Thema Hans Frinsel De Oogst januari 2015

Er is niets wat we kunnen doen om genade te bemachtigen.

Moeilijke klus van vergeven Zulke overwegingen zijn slechts speculatie, maar roept het niet iets van herkenning op? Leven uit genade is moeilijk. Onze natuurlijke mens voelt zich arm en naakt als we niets terug kunnen doen om die genade te verdienen. Maar dat is onmogelijk.

Dat wil niet zeggen dat we niets voor God mogen doen. We mogen voor Hem werken uit dankbaarheid, maar nooit vanuit de motivatie om iets ‘terug te betalen’ van de ontvangen genade. Toch is dat onze menselijke neiging. Er is niets wat we kunnen doen om genade te bemachtigen, niemand kan het ons leveren. Het is Gods onverdiende gunst: vergeving van zonden, verlossing en verzoening en vrede met God. We gaan pas goed beseffen hoe groot Gods vergeving is, als we voor de moeilijke klus staan om onze naaste te vergeven. Toch stelt de Here Jezus dat dit onlosmakelijk het gevolg moet zijn van het ontvangen van Gods vergeving. Alleen dan heeft de ontvanger echt begrepen wat genade is en heeft het zijn of haar leven veranderd. Alleen op die manier kan genade worden ‘doorgegeven’. Dat kwam zo machtig tot uiting in het leven van Corrie ten Boom, toen zij als overlevende van het concentratiekamp moest komen tot het punt van vergeven van haar vervolgers. Dat heeft bij duizenden over de hele wereld het zicht gegeven op wat genade betekent en zo mochten velen genade vinden. God

gebruikte haar getuigenis om Zijn genade zichtbaar te maken.

Geen zonde belijden?

‘Die genade is zo groot dat we weten dat als iemand van ons gezondigd heeft, wij een voorspraak hebben bij de Vader, Jezus Christus, de rechtvaardige’ (1 Joh. 2:1). ‘Indien wij onze zonden belijden, Hij is getrouw en rechtvaardig om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid’ (1 Joh. 1:9).

Belijden van zonden is niet overbodig geworden Sommigen leren dat als we eenmaal gered zijn door Christus, we geen zonde meer hoeven te belijden omdat die genade geldt voor onze schuld in het verleden, heden en toekomst. Zeker, zover reikt die genade, maar de tekst uit de eerste brief van Johannes leert ons duidelijk om onze zonden te belijden. Het is niet geschreven aan onbekeerden, maar aan gelovigen. Denken dat zonden belijden overbodig is, veronderstelt dat zonden die we nu begaan onze relatie met God niet kunnen schaden. Die misvatting ziet over het hoofd dat er een onderscheid is tussen onze rechtvaardiging en onze heiliging, tussen onze redding en de groei in onze relatie met God. Dit is een persoonlijke relatie, en net zoals onze relatie met

25

26

De Oogst januari 2015 Thema Hans Frinsel

Belijden van zonden is belangrijk voor de genezing van je ziel.

onze naasten verstoord kan worden door aanstoot of zonde, kunnen we Gods Geest bedroeven door zonden. Dat is niets anders dan een verstoorde relatie en de ware gelovige zal dat ook duidelijk ervaren.

Dit wil niet zeggen dat er dan geen relatie meer is, maar wel dat er de noodzaak is om de intimiteit te herstellen door zonden te belijden en fouten te erkennen. Dat doet niets af aan de genade. Het is eerder genade dat we kunnen belijden, want anders was deze relatie geen persoonlijke relatie.

In het belijden van zonden ligt een diepe intimiteit besloten De Bijbel roept ons op elkaar de zonden te belijden en te vergeven om zo relaties te herstellen (Jac. 5:16). Op dezelfde manier moeten we ook aan de Here onze zonden en missers belijden. Juist daarin ligt een diepe intimiteit besloten. Als we dit Bijbelse principe van zonde belijden achterwege laten, kan dat verscheidene negatieve effecten oproepen. In de eerste plaats kan dit het besef van de enormiteit van het zondenprobleem verzwakken.

We moeten niet blijven steken in schuldgevoelens, maar ons wel bewust blijven van de diepe verlorenheid waaruit we gered zijn, anders gaan we de zonde bagatelliseren. Dan worden we laks in ons geestelijk leven. Juist in onze tijd van groeiende immoraliteit en goddeloosheid, vormt dat een bedreiging voor ons geestelijk leven.

Leestips voor persoonlijke studie

• Matteüs 18:21-35 (gelijkenis van de koning en zijn knecht) • 1 Johannes 1 en 2 (wandelen in licht en liefde) • Jacobus 5 (over rijkdom en volharding) • Psalm 32 (over de zegen van schuld belijden)

Verstoorde relatie In de tweede plaats kan het afwijzen van het gebed om vergeving ons het zicht doen verliezen op de immense grootheid van Gods vergeving. Dan wordt genade ‘goedkoop’. Dan ontstaat het gevaar dat we op onze geestelijke lauweren gaan rusten. Het Nieuwe Testament leert ons dat bekering een doorgaande realiteit moet zijn. In de brieven aan de zeven gemeenten roept de Here Jezus het merendeel van hen op tot bekering; niet om gered te worden, maar om weer te beantwoorden aan hun roeping.

Zo niet, dan wordt de kandelaar weggenomen, dan dooft het licht, dan is de gemeente geen zoutend zout meer. De zonden van gebrek aan liefde, onachtzaamheid of lauwheid hadden wel degelijk effect op hun relatie met God. De gemeente van Laodicea had absoluut niet in de gaten dat die relatie verstoord was. Ze achtten zich het geestelijke neusje van de zalm en rekenden zich rijk, maar ze waren arm. Hun ‘goed gevoel’ over hun relatie met God was bedrieglijk. Bekering en zonde belijden waren noodzakelijk om die relatie te herstellen.

En dat leidt tot een derde belangrijke reden voor het belijden van zonde: genezing. Juist het belijden van zonden is in de pastorale situatie zo belangrijk voor genezing van de ziel en zelfs het lichamelijk welzijn. David wist dat. Zolang hij zijn zonde verzweeg, kwijnde zijn gebeente weg (Ps. 32:3). Belijden werkte genezend voor zijn ziel en zijn relatie met God en de naaste. Dat accentueert het belang om Gods Woord te gehoorzamen in het belijden van onze zonden en het gebed om vergeving, maar ook het belijden van zonden aan elkaar en het vergeven van elkaar. Dan worden relaties weer gezond en kan Gods Geest werken in ons midden.

Hans Frinsel Zendeling, werkt in Guiné-Bissau

Overdenking Menno de Bruyne De Oogst januari 2015

Genade op zwarte toetsen De vorige keer heb ik iets geschreven over ‘de man met de zeis’. De dood, die zomaar ineens binnen kan vallen en je leven op z’n kop zet. Ik schreef toen dat deze altijd weer ontzagwekkende verschijning me het afgelopen jaar een paar keer te na is gekomen. Hij was het dichtstbij toen een jonge vriend die ik met hart en ziel liefhad en -heb, op een zaterdagavond heenging om niet meer terug te keren.

Verenigd Een witte tekst vol genade, geschreven op een zwarte melodie vol droefenis… Wat een wonderlijke leiding! Is dat niet een ultieme en aangrijpende oproep om alle tegenstellingen tussen zwarte en blanke christenen te overbruggen? Of breder: een oproep aan alle christenen om, ongeacht de verschillende tradities, elkaar vast te houden. Allen verenigd in en door Gods amazing grace…

Regelmatig stuurden we elkaar allerlei berichten, vooral sms’jes en mailtjes. Soms zat er bij de tekst een filmpje, foto of geluidsopname. In het allerlaatste mailtje dat ik van hem kreeg zat een link naar een bijzondere uitvoering van het wereldberoemde ‘Amazing Grace’ door Wintley Phipps, een bekende vertolker van negro-spirituals in de VS. Hij trad op voor alle Amerikaanse presidenten en iconen als Nelson Mandela en moeder Theresa. Met zijn Dream Academy zet hij zich in voor kinderen van gevangenen.

In het filmpje legt Phipps uit dat de muziek van bijna alle negrospirituals is gecomponeerd op

Luistertip www.youtube.com/ watch?v=DMF_24cQqT0

de zwarte toetsen van de piano.

Vroeger noemden ze dat de ‘slave scale’, de slaven-toonladder, zeg maar de vijf grondtonen van de ‘zwarte muziek’. Het bijzondere is nu dat uitgerekend de bekendste door een blanke geschreven hymne, het Amazing Grace, getoonzet is op die slave scale. Die melodie is waarschijnlijk een van oorsprong West-Afrikaans treurlied!

Phipps legt uit dat de tekstschrijver van Amazing Grace een zekere John Newton was, eind achttiende eeuw een bekend voorganger in Engeland. Maar – en nu komt het – vóórdat Newton tot geloof kwam, was hij niets meer of minder dan kapitein van een groot slavenschip, waarmee hij duizenden en nog eens duizenden slaven uit Afrika naar Amerika voer. Zou John Newton de melodie voor zijn tekst wellicht voor het eerst gehoord hebben vanuit het ruim van zijn eigen slavenschip?

Amazing grace, how sweet the sound, that saved a wretch like me!

I once was lost, but now I am found, Was blind, but now I see.

En dan het laatste vers (dat later werd toegevoegd) over het Koninkrijk der hemelen, als Gods genade haar werk heeft gedaan: When we’ve been there ten thousand years, Bright shining as the sun, We’ve no less days to sing God’s praise, Than when we’d first begun.

We zongen dit Amazing Grace op de begrafenis van mijn vriend. In zijn laatste mail had hij achter de link geschreven: ‘Geniet ervan en huil erom.’

Menno de Bruyne Voorlichter van de Tweede Kamerfractie van de SGP

27

28

De Oogst januari 2015 Israël Willem Glashouwer

Genade: God in actie In Gods schepping en de verbonden die Hij heeft gesloten, leren we Gods genade en liefde kennen.

Een liefde die geen voorwaarden stelt. Zij komt voort uit de innerlijke bewegingen van het hart.

De Allerhoogste heeft Zich onopgeefbaar verbonden met Israël.

Wie de Encyclopedie opslaat (Christelijke Encyclopedie, tweede geheel herziene druk, J. H. Kok NV Kampen, 1958) vindt onder het woord ‘genade’ een uitleg en definitie in drie punten – zoals het een goede reformatorische preek betaamt!

• Ten eerste: de goedertierenheid die God aan het schepsel en in het bijzonder aan schuldige en ontrouwe zondaren bewijst.

• Ten tweede: de kristallisatie van deze genade Gods in het heilswerk dat in Christus zijn middelpunt vindt.

• Ten derde: het persoonlijk delen in het heil van Christus.

Onder punt twee zegt de Encyclopedie vervolgens over die genade Gods: ‘Daarvan spreekt onder het Oude Testament [i.e. het Oude Verbond] de verbonds-

sluiting met Abraham – Genesis 17: 2 e.v.; de verkiezing van Israël – Deuteronomium 7:7 e.v., 9:4 e.v.

10: 14 e.v.; en vooral de belofte van het Nieuwe Verbond – Jeremia 31: 31 e.v., Ezechiël 36: 26.’

De bron van de schepping is liefde Kortom: de verbondssluitingen Gods zijn daden van genade van God. De Allerhoogste die uit eigener beweging in actie komt en redenen in Zichzelf vindt om tot handelen over te gaan.

Daad van liefde In dat licht bezien, is de schepping zelf een daad van liefde van God. Hij hoefde geen universum, geen zon, maan en sterren, geen

wereld met planten, dieren en de mens te scheppen. Hij deed dat uit eigener beweging. Het kwam voort uit Zijn wezen. In 1 Johannes 4:8 staat: ‘God is liefde.’

Dat is Zijn wezen, Zijn aard.

Daaruit vloeide Zijn wil voort om te scheppen; de dimensies van de hemel en de engelen, en de dimensies van de aarde en het universum. Het vloeit voort uit Zijn liefde en leidt tot liefde. De bron van de schepping is liefde.

En het geschapene mag tot dat allerhoogste doel komen: wederliefde. In de liefde tussen God en Zijn schepping wordt de hoogste gelukzaligheid ervaren.

Niet alleen Zijn schepping is een daad van Zijn liefde, ook Zijn verbondssluitingen met Israël zijn daden van Zijn liefde – van Zijn genade. Onvoorwaardelijke

Israël Willem Glashouwer De Oogst januari 2015

liefdesrelaties die Hij van Zijn kant vrijwillig is aangegaan. Deze zijn dus ook niet afhankelijk van het gedrag van Israël. Liefde stelt geen voorwaarden. Zij komt voort uit de innerlijke bewegingen van het hart.

Onopgeefbaar verbonden De Allerhoogste heeft Zich onopgeefbaar verbonden met Israël: land, volk en de stad Jeruzalem om de volkeren en de wereld te zegenen. Hij heeft Zich daartoe onopgeefbaar verbonden met acht verbonden. Zeven van die verbonden of contracten zijn zonder voorwaarden. Ze zijn eeuwigdurend en alle bekrachtigd met een dure eed van de Allerhoogste Zelf, die daartoe zwoer bij Zijn eigen Naam, omdat Hij bij niets of niemand zweren kan die hoger is dan Hij, omdat er niets of niemand bestaat die hoger is dan Hij (Hebr. 6:13, Ps. 105:9). Al deze zeven verbonden zijn eeuwigdurend en zijn zonder voorwaarden, dus niet afhankelijk van het gedrag van Israël.

1948 was het jaar dat de Joodse Staat Israël werd uitgeroepen.

1948 was daarmee het jaar dat feitelijk de vervangingstheologie die eeuwenlang het christendom theologisch beheerste een roemloze dood stierf. Bijbelse profetieën werden voor de ogen van de gehele wereld vervuld, en worden nog altijd vervuld. We zien het

Zeven onvoorwaardelijke verbonden 1. Het Abrahamitische Verbond (Genesis 12:1-3) 2. Het Verbond aangaande het Beloofde Land, het Verbond met het land Israël/ Kanaän (Genesis 13:14-17, 15:18-21; Psalm 105:7-11) 3. Het Levitische verbond (Numeri 25:1013; Jeremia 33:19-23) 4. Het Davidisch verbond (2 Samuël 7:1016; Psalm 89; Ezechiël 37: 24-25) 5. Het Nieuwe Verbond ( Jeremia 31:3134; Lukas 22:19-20) 6. Het Verbond met Jeruzalem (Ezechiël 16:59-60; 43:1-7; Psalm 132:13-14) 7. Het Vredesverbond (Ezechiël 37:20-28)

met eigen ogen gebeuren. Wij behoren wat dat betreft wel tot een heel bijzondere generatie.

Eeuwenlang had de christenheid geleerd en geloofd dat zij als kerk van Christus het Joodse volk als uitverkoren volk van God verving. Dat God Zijn volk Israël had verworpen, omdat het Joodse volk voor het overgrote deel Jezus had verworpen – terwijl de kerk Jezus juist had aangenomen.

Deze christelijke theologie leidde eeuwenlang tot Jodenhaat en Jodenvervolging, met als dieptepunt de holocaust, die plaatsvond in de christelijke landen van Europa. Voor Joden was er geen toekomst meer, leerde de kerk.

Het oordeel van God rustte op dit volk, leerde de kerk. En ineens bleek dat volkomen onjuist te zijn. God begon Zijn volk Israël te leiden naar een nieuwe toekomst, met als eerste stappen de terugkeer uit alle delen van de wereld naar het Beloofde Land Israël en de bevrijding in 1967 van de stad Jeruzalem.

De Bijbel getuigt van Gods ­blijvende trouw aan Israël Waar loopt dit alles op uit? Wat gaat er verder nog gebeuren? Wat betekent het dat de Allerhoogste eeuwigdurende verbonden met Israël heeft gesloten? Wat betekent die verbondstrouw van God aan Israël voor ons en voor Zijn christelijke gemeente?

Kortom, welke toekomst gaan mens en wereld, Israël en de christelijke gemeente, de volkeren en de schepping en ten slotte zelfs het universum tegemoet? Is er hoop? Of staan we op de rand van een allesvernietigende Derde Wereldoorlog, die met A(toom), B(acteriologische) en C(hemische) wapens een einde maken aan de wereld? Of zijn we op weg naar Zijn Koninkrijk van vrede en gerechtigheid wereldwijd?

Teken van hoop Eén ding is zeker: de Allerhoogste zal trouw zijn aan Zichzelf. Liegen kan Hij niet. Daarmee is Israël het grote teken van hoop dat een

­ ereld die steeds meer op drift w raakt met eigen ogen kan waarnemen. God is getrouw, Zijn plannen falen niet. Hij zal niet laten varen wat Zijn hand begon. Niet in het leven van Israël, niet in het leven van de volkeren en niet in het leven van Zijn Gemeente. Ook niet in het leven van de schepping en het universum zelf, en ook niet in uw en mijn persoonlijk leven.

God heeft acht verbonden met Zijn volk gesloten. Zeven onvoorwaardelijke verbonden (zie kader) en één voorwaardelijk verbond, het achtste. Dat is het verbond van de wet, de Thora, het verbond van de Sinaï, het verbond van Mozes, het ‘oude’ verbond. In Deuteronomium 28:1-68 staat in de verzen 1-14 steeds ‘Indien gij zult...’ dan ‘zal Ik zegenen’ en in de verzen 15-68: ‘Indien gij niet zult…’, dan ‘zal Ik vervloeken.’

Israël is het grote teken van hoop Men moet aan bepaalde criteria voldoen om de zegeningen van het verbond der wet te verkrijgen.

Dit verbond werd vernieuwd op de vlakte van Moab, op de bergen Ebal en Gerizim en in Sichem.

Dit verbond der wet is het ‘oude’ verbond. Hebreeën 8:13 zegt over dit verbond: ‘Hij spreekt van een Nieuw Verbond, heeft Hij daarmede het eerste [het ‘oude’, het verbond der wet] voor verouderd verklaard. En wat veroudert en verjaart, is niet ver van verdwijning.’ Daarmee is de vloek van de wet verdwenen, hoewel de wijsheid van de wet als Gods richtlijnen ten leven voor Israël en de volkeren voor altijd zal blijven bestaan, zie bijvoorbeeld Jesaja 2:2-4.

Als de Allerhoogste Zich onopgeefbaar heeft verbonden met Israël met onopgeefbare verbonden, zouden wij dat dan niet zijn?

Met onvoorwaardelijke liefde.

Willem J. J. Glashouwer President Christians for Israel International

29

30

De Oogst januari 2015 Zending Kim ter Berghe

Flexibele huiskerken Megasteden hebben veel nadelen. Een daarvan is dat het eigenlijk altijd spitsuur is. Over een afstand van twintig kilometer doe je dan al gauw twee uur. Maar elk nadeel heeft zijn voordeel: als je samen reist, spreek je elkaar nog eens. Over de waarde van huiskerken bijvoorbeeld.

‘Wij horen dat in Europa christenen de kerken aan andere religies verkopen en dat mensen huiskerken beginnen. Wat vind je daarvan?’

Mijn reisgenoten keken me verwachtingsvol aan terwijl ik probeerde een antwoord te formuleren.

De leegloop van de traditionele kerken en de opkomst van huiskerken: het zijn twee verschillende ontwikkelingen, die toch ook wel weer met elkaar te maken hebben. Ik probeerde uit te leggen dat de kosten voor het onderhoud van een kerkgebouw hoog zijn en dat christenen hun gebouwen verkopen omdat ze met te weinigen zijn om dat op te kunnen brengen.

Die christenen gaan vervolgens niet thuis diensten houden, maar sluiten zich vaak aan bij een naburige kerk die nog wel genoeg mensen heeft. De huiskerkbeweging komt echter niet direct voort uit de hoge kosten van een oud gebouw, maar uit een andere filosofie van gemeente zijn.

Waarde van een kerkgebouw Toch is de last van een duur kerkgebouw een van de betere argumenten om in een huis samen te komen. Je kunt je dan richten op de kern, de gemeenschap, onderwijs, gebed, zonder dat je een commissie van onderhoud nodig hebt en een budget voor renovatie. Wel zo makkelijk.

Daarmee is niet gezegd dat een kerkgebouw geen waarde heeft.

Het kan een bindende factor zijn in een gemeenschap. Dat zie je bijvoorbeeld sterk in de Anglicaanse dorpskerkjes. Generaties dorpelingen zijn er gedoopt, gehuwd en begraven. De namen van de voor-

ouders staan in het steen gegrift.

Gedenkdagen worden gevierd en de kerk fungeert vaak tevens als een soort buurthuis waar bijeenkomsten worden georganiseerd. Zo’n gebouw heeft maatschappelijke, emotionele en historische waarde.

Een kerkgebouw kan ook geestelijke waarde hebben Een gebouw kan ook geestelijke waarde hebben. Het kan een plek bieden waar mensen tot rust kunnen komen en een moment van bezinning kunnen hebben.

De kerkjes op het Amsterdamse Begijnhof en in de Kalverstraat zijn daar mooie voorbeelden van.

Ze bieden een stille plek in alle commerciële hectiek om hen heen.

De Bijbelteksten die te lezen zijn, de kunstwerken die er hangen – deze kunnen een kanaal zijn van God om tot je hart te spreken.

Een andere manier waarop kerkgebouwen geestelijke waarde kunnen hebben is door hun indrukwekkende schoonheid, als een enorm kunstwerk aan God gewijd, dat mensen stil maakt en hun eigen kleinheid doet beseffen. Iedereen die wel eens een oude kathedraal heeft bezocht, zal dat gevoel herkennen. Gebouwen zoals deze maken ons los van ons dagelijks leven en brengen ons tijdelijk in andere sferen, waar we ons op andere, hogere dingen kunnen richten.

Als laatste hebben kerkgebouwen praktisch nut. De stoelen staan altijd klaar, evenals de instrumenten en het geluidssysteem. Er passen veel mensen in, zodat een

dominee zijn preek efficiënt kan afleveren. Er is een plekje voor de zondagsschool, en een vergaderzaaltje en vaak een lekker groot koffiezetapparaat.

Echte gemeenschap Toen wij als gezin in een situatie kwamen dat een huisgemeente de enige logische optie was, leerden we de goede kanten van een kerkgebouw meer waarderen. Een gemeente bij je thuis vergt veel meer inzet. Elke zondagochtend (of eigenlijk zaterdagavond al) begon met het klaarmaken van een feestelijke maaltijd voor drie gezinnen.

Dan moest voordat iedereen kwam de keuken en het huis aan kant. Er moesten liederen worden voorbereid, geprint en geoefend. Er moest iets voor de kinderen worden klaargezet. Het samenzijn moest geleid worden, terwijl de kinderen regelmatig aanmoedigingen dan wel vermaningen nodig hadden.

Tussendoor moest het eten in de gaten worden gehouden. Na de dienst was het tafeldekken geblazen en kon het eten op tafel komen. Dan afwassen en koffie serveren met een stuk zelfgebakken taart. En iedereen moest bij de gesprekken betrokken worden en zich op zijn gemak voelen. Als onze vrienden halverwege de middag weg waren, voelden we ons voldaan, maar moe. We schoven de kinderen achter de pc en deden zelf een middagdutje.

Tweeënhalf jaar was dat onze zondagse routine. Het was een leerzame tijd, waarin goede vriendschappen zijn ontstaan. Een huisgemeente heeft veel sterke kanten. Meer echte gemeenschap,

Zending Kim ter Berghe De Oogst januari 2015

Een van de kerkjes op het Begijnhof in Amsterdam

wederzijdse betrokkenheid en kwetsbaarheid. Een huiskerk is flexibel en kan inspelen op het niveau van de bezoekers, alsmede hun taal en culturele gewoonten.

De Bijbel klonk bij ons in vier talen. We konden ook in verschillende talen bidden en zingen. In een huiskerk draagt iedereen bij.

De inzichten van verschillende bezoekers kunnen gehoord worden en iedereen steekt zijn handen uit de mouwen. Kinderen hebben een natuurlijk plekje in het geheel.

Speciale plek Toen wij naar een ander land verhuisden, bleven de vriendschappen, maar de huiskerk stopte.

Geen van de andere bezoekers had een huis waarin het mogelijk was om christelijke samenkomsten te houden. Een van de gezinnen kon ergens anders terecht. Het andere gezin verloor voor een groot deel de mogelijkheid tot christelijke gemeenschap. Dat is de kwetsbare kant van een huisgemeente.

Maar wat vond ik nu van de ontwikkelingen in Europa? Nou, dat die kerken worden verkocht is erg, maar onontkoombaar. Gelukkig woont God niet in tempels die door mensenhanden zijn gemaakt, maar in de harten van Zijn kinderen. De essentie van christelijke gemeenschap heeft geen gebouw nodig. Wel hoop ik dat er genoeg bewaard zullen blijven om zowel gelovigen als ongelovigen een speciale plek te kunnen bieden waar ze, afgezonderd van de gewone wereld, God kunnen ontmoeten. Niet dat God in de stenen zit. Maar vaak wel in de stilte.

God woont in de harten van Zijn kinderen Mijn persoonlijke ideaal? Een grote (regio)gemeente met een mooi historisch kerkgebouw, dat zeven dagen per week voor iedereen toegankelijk is om de stilte te zoeken, te bidden en te mediteren. Een

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

keer in de maand is er een zondag waarop er twee diensten belegd worden. Eerst een traditionele, met psalmen en gezangen, een stevige preek en voorbeden. Daarna een gezamenlijke lunch en dan in de middag een informele dienst met moderne liederen, praktisch onderwijs en de mogelijkheid om persoonlijk gebed en pastorale zorg te ontvangen. De andere drie zondagen van de maand komt de gemeente in kleinere groepen bij elkaar in huizen en zaaltjes, om te zingen, te bidden en de Bijbel te bestuderen. En natuurlijk om samen te eten en elkaars vreugde en pijn te delen. Om de beurt kan een van deze kleine groepjes op zondag in het kerkgebouw aanwezig zijn om (be)zoekers gastvrij te ontvangen en beschikbaar te zijn voor voorbeden. Misschien een missionair idee?

Kim ter Berghe Missiologe, werkt in Oost-AziĂŤ

31

32

De Oogst januari 2015 Boek Jan van Barneveld

De komende Apocalyps Het is belangrijk dat juist nu een boek verschijnt waarin de vervangingsleer – de visie die leert dat de kerk de rol en plaats van Israël in Gods plannen heeft overgenomen – duidelijk en Bijbels wordt afgewezen. Want niet alleen in de VS, maar ook in ons land neemt de steun voor Israël af, ook onder Bijbelgetrouwe christenen. De vervangingstheologie is medeschuldig aan deze gevaarlijke ontwikkeling.

De titel en ondertitel van het boek maken duidelijk dat de schrijver, dr. Renald Showers, ambitieuze doelen heeft: ‘De komende Apocalyps, een studie van de vervangingstheologie tegenover Gods trouw in de eindtijd’. Het boek gaat over de Apocalyps (waar bibliotheken vol studieboeken en spannende eindtijdthrillers over geschreven zijn), over de vervangingsleer (een ingewikkeld geheel van visies, Bijbeluitleg en anti-Israël gevoelens) en tenslotte Gods trouw aan Israël in deze tijd. Of de schrijver erin geslaagd is om zijn ambitieuze doelen te verwezenlijken, laat ik graag over aan het oordeel van de lezer.

In het eerste hoofdstuk legt dr.

Showers uit hoe de vervangingsleer in de tweede eeuw van Christus in de jonge kerk is ontstaan. Gerespecteerde kerkvaders laten zich nogal negatief uit over het Joodse geloof en later steeds meer over Joden. Synodebesluiten over de Joden en hun geloof zouden we vandaag discriminatie noemen. Toen de kerk staatskerk werd, kwamen er anti-Joodse maatregelen. Dit alles liep uit op de hel van de Middeleeuwen voor het Joodse volk en werkt tot op vandaag door. De vele voorbeelden van vervolgingen, pogroms, verbanningen en verbrandingen die beschreven worden, maken mij als christen heel verdrietig. De theoloog Showers laat niet na om te vermelden hoe de vervangingsleer ook negatieve gevolgen heeft voor de ecclesiologie (leer van de

kerk) en de eschatologie (leer over de eindtijd).

Showers maakt er een spannend eindtijdverhaal van Het tweede en derde hoofdstuk gaan respectievelijk over de unieke band van de God van Israël en Zijn volk Israël. God wil Zichzelf door Israël verheerlijken en via Israël alle ‘geslachten op aarde’ zegenen. Bovendien speelt Israël een belangrijke rol in het eindtijdgebeuren. Het derde hoofdstuk maakte indruk op mij. Het onveranderlijke en onvoorwaardelijke van het Abrahamitische verbond dat de HEERE met Israël gesloten heeft. Dit verbond garandeert het blijvend bestaan van Israël en een blijvend bezit van het Beloofde Land, Kanaän. Heel actueel!

een grote groep islamitische landen Israël binnenvallen en wordt daar door de HEERE Zelf vernietigd. Rusland zal dan, volgens de schrijver, in een islamitisch land veranderd zijn. Daarna heeft de antichrist ruimte om in de Tempel in Jeruzalem zich als godheid te laten vereren. Met Bijbelteksten, een dikke duim en de hulp van een aantal schrijvers maakt dr. Showers een interessant eindtijdscenario. Ik kan dit boek zeker aanbevelen, maar het laatste hoofdstuk moet u wel kritisch lezen.

Jan van Barneveld

Spannend verhaal In het hoofdstuk over Jeruzalem, we zijn dan al ver over de helft (blz. 83), komt deze tijd aan bod en aan een stuk Apocalyps. Het laatste hoofdstuk (‘Israël, de Islam en de antichrist’) vat bij wijze van spreken twintig dikke eindtijdboeken samen in twintig bladzijden.

Showers maakt er een spannend verhaal van dat speelt in de toekomstige Grote Verdrukking. De antichrist, leider van het Herstelde Romeinse Rijk (de EU), gaat zich met het Midden-Oosten bemoeien.

Als de antichrist in Egypte is, komt Rusland onder leiding van de beruchte Gog uit Ezechiël 38 met

Dr. Renald E. Showers Titel

De komende Apocalyps Omvang 128 pagina’s Prijs € 8,95 Uitgever Uitgeverij Grace Publishing House, Veenendaal, 2014 ISBN 978 90 77669877

Boeken De Oogst januari 2015

Gods Koninkrijk kent geen pensioen Waarom buiten we oudere gelovigen niet wat meer uit? Dat ‘uitbuiten’ bedoel ik in positieve zin: oude-

De late regen Omvang 142 pagina’s Prijs € 12,50 Uitgever Buijten & Schipperheijn, Amsterdam, 2014 ISBN 978 90 5881 807 2

ren vragen naar hun levenslessen, hun wandel met God, de pieken en dalen. Ik dacht hieraan na het lezen van ‘De late regen’. In dit boek blikken ervaren gelovigen vanuit verschillende achtergronden terug en kijken ze vooruit. Ze gaan in op vragen als: Hoe kom ik tot rust? Hoe ga ik om met de dood? Wat is het belangrijkste dat ik heb geleerd?

De titel van het boek verwijst naar een term die in de Bijbel zo’n tien keer voorkomt. De ‘late regen’ is de regen die in Israël in het voorjaar valt en cruciaal is voor het slagen van de oogst. Achter de titel schuilt ook de gedachte dat elk seizoen zijn eigen karakter en timing kent. ‘Wees blij, want God geeft regen om je te verkwikken, vroege regen en late regen, elk op de juiste tijd’ (Joël 2:23).

Het boek bevat bijdragen van onder anderen Dien de Haan, Elly Zuiderveld, Aad Kamsteeg en Feike

ter Velde. Geen theoretische verhandelingen, maar levende verhalen en diepe inzichten. Zo schrijft Feike ter Velde: ‘Zo vaak hebben we heidense ideeën over “het hogere” met wie wij in contact kunnen treden. Maar deze godsbeelden komen niet overeen met de God van de Bijbel, de God van Israel: “De HERE verlangt ernaar u genadig te zijn… daarom zal Hij zich over u ontfermen” (Jes. 30:18). Dien de Haan benadrukt dat je als oudere veel voor anderen kunt betekenen: ‘Ooit kreeg ik van vrienden een Engels gebed van Winifred Holtby, dat ik vaak bid: God, give me work till my life shall end, and life till my work is done – God, geef mij werk zolang ik leef, en leven tot mijn werk is gedaan. In Gods Koninkrijk gaat niemand met pensioen.’

Een inspirerend boek!

Gertjan de Jong

Het voordeel van de twijfel Iedereen twijfelt wel eens ergens aan. Zo is het ook niet gek als christenen twijfelen aan hun geloof. Twijfel kan vervelend zijn, maar je kunt het ook positief zien: het kan je geloof versterken doordat je vragen stelt en op zoek gaat naar antwoorden. Dat is het voordeel van de twijfel.

Matsinger en Sonneveld beschrijven zeven deuren waardoor die twijfel binnen kan komen: Eén: Ik merk geen verschil (nut). Twee: Christenen zijn niet cool (normaal). Drie: Ik moet altijd zo veel (schuld), Vier: God moet iets laten merken (contact), Vijf: Ik wil God begrijpen (verdriet), Zes: Liever de makkelijke weg (duisternis) Zeven: Het moet wel logisch zijn (logica).

Ten slotte is er een hoofdstuk over ‘waarom zou je geloven’ – een korte samenvatting van enkele klassieke godsbewijzen: kosmologisch, teleologisch, informatie­ theoretisch, etc. Maar hiervoor

kun je wellicht beter het boek ‘God bewijzen’ van Stefan Paas en Rik Peels lezen.

Zelf herken ik mij het meest in het hoofdstuk over logica. Als student op de universiteit probeerde ik mijn studiegenoten de logica van het creationisme in te laten zien. Niet omdat mijn geloof daarvan afhing, maar omdat ik de discussie interessant vond. Juist door vragen te stellen, denk je na over de essentie van geloven.

Daarnaast had ik zelf een duidelijke bekerings­ervaring, waardoor ik zeker wist dat geloof verschil maakte in mijn leven (deur één).

Ook nu houd ik er nog steeds van om mijn geloof te bevragen. Dat houdt het leven erin, het relationele aspect, maar ik zou dat geen twijfel noemen.

Meer weten? Op YouTube staat de afspeellijst ‘het voordeel van de twijfel’ (Corjan Matsinger en Reinier Sonneveld). In enkele

Corjan Matsinger en Reinier Sonneveld Titel Het voordeel van de twijfel Omvang 156 pagina’s Prijs € 11,90 Uitgever Buijten & Schipperheijn, ­Amsterdam, 2014 ISBN 978 90 5881 821 8

­ inuten vertellen de auteurs de m kern van elk hoofdstuk.

Daniël Lam

33

34

De Oogst januari 2015 Boek uitgelicht

Marktdenken in de kerk Als een kerk vol zit, doe je als leider vast iets goed. Het succes van groeiende kerken en megakerken spreekt veel christenen aan en wordt gezien als een grote zegen; de Amerikaanse megakerken Willowcreek en Saddleback bijvoorbeeld, die door hun succes als goede voorbeelden dienen. Maar hoe Bijbels is die opinie? Draagt groei en een volle kerk per definitie Gods goedkeuring weg en is dat een onomstotelijk bewijs van Zijn zegenende handen?

Bekende grote groeiers maken gebruik van een laagdrempelige, zoekersgerichte marketingaanpak, die kennelijk blijkt te werken. Het boekje ‘Marktdenken in de kerk, Gaat het evangelie in de uitverkoop’ van de hand van Gary Gilley zet daar grote vraagtekens

bij. Want hoe Bijbels onderbouwd is deze aanpak? Een citaat: ‘De leiders van de marktgerichte kerk geloven dat “de meest effectieve prediking voor zoekende mensen prediking is die tegemoet komt aan de behoeften die mensen ervaren”. Maar deze kijk op prediking heeft men niet uit de Bijbel. Ze is gebaseerd op marktonderzoek en op de laatste ontwikkelingen in de populaire psychologie. Niemand zal ontkennen dat het christelijk leven vele voordelen heeft, maar die voordelen mogen niet verward worden met het Evangelie zelf.’

Een waardevol boekje voor iedereen die zich wil verdiepen in recente veranderingen in kerk of gemeente en meer inzicht wil krijgen in de achtergrond daarvan.

Zie voor meer informatie over het

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!

Ik neem een jaarabonnement (22,50 euro per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer : Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig 22,50 euro).

Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens: M/V

Gary Gilley Titel Omvang Prijs Uitgever

Marktdenken in de kerk 171 pagina’s € 14,95 Oogstpublicaties i.s.m. de George Whitefield Stichting ISBN 978 90 75953299 Bestelinfo www.webwinkelthdv.nl

‘marketingdenken’ ook het artikel op pagina’s 18 en 19 van deze Oogst.

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement 1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak, www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.

3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God. 4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

Naam

1

Straat Postcode

Plaats

Telefoon

2

Geb.datum

3 4

E-mail

IBAN-rekeningnummer Datum

Handtekening

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Opgeven kan ook via www.deoogst.nl Deze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Waypoint Urk

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan: M/V

Naam

Telefoon

Abonneren sept 2014.indd 1

Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeauen proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Straat Postcode

Waypoint Kampen

Plaats E-mail

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

04-08-14 11:35

Tot Heil des Volks De Oogst januari 2015

dank voor uw steun

tot heil des volks

Hoofdkantoor

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

De Shelter

Youth Hostel Ministry 020 422 6670 info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl www.shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl www.shelter.nl

Scharlaken Koord

Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP

0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen

Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

De Sikkenberg

Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA

Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool

Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

De Wandelende Tak

Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.ben-ik-seksverslaafd.nl

Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Different

Habakuk.nu

Christelijke hulpverlening rond ­seksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Een helder christelijk geluid 020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

Waypoint Urk

Verslavingzorg en preventie De Noord 8, 8321 BA Urk

U vindt ons op sociale media

Onder dank ontvingen wij in november 2014 de volgende giften: Algemeen 17.036,15 AHA 8.489,27 CHAP 187,50 Different 4.299,00 Fonds godsdienstvrijheid 50,00 Habakuk 5,00 Kerstviering 10,00 Kinderwerk De Bewaarschool 295,00 De Oogst 5.137,50 Scharlaken Koord Amsterdam 8.326,60 Scharlaken Koord Nederland 1.331,50 Scharlaken Koord Beware of Loverboys 10,00 Scharlaken Koord Kledingatelier 75,00 The Shelter City 80,00 The Shelter Jordan 25,00 Wandelende Tak 63,00 Waypoint Kampen 541,88 Waypoint Urk 2.169,50 Youth Hostel Ministry 160,00

---------Totaal € 48.291,90

----------

testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken?

De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen ­worden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

35

De Oogst januari 2015 Boek uitgelicht

De Sikkenberg | project van Tot Heil des Volks

voor groepen

Youth Hostel Ministry | project van Tot Heil des Volks

Kom naar de Shelter voor een onvergetelijke tijd!

Groepskamperen voor scholen en verenigingen Zakelijke bijeenkomsten teambuilding Kinder- en familiefeestjes leuke outdooractiviteiten

Beleef zending in eigen land: werk in onze christelijke hostels (Shelter City en Shelter Jordan) in Amsterdam, ontmoet mensen van over de hele wereld, deel je geloof, groei in je relatie met de Here God en woon in ons community huis.

We bieden verschillende mogelijkheden: Verblijf kamperen, blokbungalows, trekkershutten Eten en drinken lunch(pakket), buffet, barbecue Outdoor survival clinics, lasergamen, GPS-tochten

Vrijwilligerswerk (1-2 maanden) Zendingmogelijkheden (3-12 maanden) Tussenjaar (9-12 maanden) Stages

De Sikkenberg

Shelter Youth Hostel Ministry

christelijk recreatiepark

Zending in eigen land!

Sikkenbergweg 7, Onstwedde info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl

telefoonnummer: (020) 422 66 70 personnel@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org

De Wandelende Tak | project van Tot Heil des Volks

Scharlaken Koord | project van Tot Heil des Volks

Wandelt of fietst u ook een keer mee?

Heerlijk winkelen in Amsterdam!

We hebben een ruim aanbod aan wandelingen en fietstochten waar u zich direct voor in kunt schrijven via onze website. Voor groepen vanaf 8 personen kunt u een wandeling aanvragen die speciaal voor u op maat is gemaakt.

In onze winkel Second Step in de Jordaan verkopen wij goede tweedehands kleding voor dames en kinderen, accessoires zoals sieraden en home made vlaggetjesslingers.

Kom eens kijken naar onze collectie of schuif aan bij onze koffietafel voor een kopje koffie of thee! Ook maken wij graag een high tea of lunch* voor u klaar.

Ingeplande wandelingen 2 januari - Amsterdam in WOII 7 januari - Jordaanwandeling 28 januari - Oude Jodenbuurt 1 12 februari - Oude Jodenbuurt 2

De Wandelende Tak Ontmoet Amsterdam anders!

*high tea en lunch: vanaf 4 personen en tijdig reserveren

In Second Step kunnen vrouwen die hulp krijgen van Scharlaken Koord werkervaring opdoen.

Bij een groep vanaf 8 personen mag u als organisator gratis mee!

telefoonnummer: (020) 344 63 10 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl

Second Step Tweedehands kleding en accessoires Willemsstraat 39, Amsterdam www.secondstepshop.nl open: dinsdag en donderdag van 11.00 - 16.0o uur voor de zaterdag: zie website