De Oogst mei 2015

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | mei 2015 | jaargang 78 | 913

Interview met kluizenaar Meditatie zorgt voor wortels

Een dwaas verhaal

De Oogst februari 2015 Inhoud

inhoud

THEMA ‘Door Christus wordt de mens weer drager van het paradijs.’

4

4 Dwaas voor Christus Interview met kluizenaar Jozef van den Berg

8 Onbeschrijfelijke rijkdom Interview met John

10 Aangrijpende gesprekken Marijke Willems

‘Ik wil dat moslims ontdekken wat de Koran werkelijk leert.’

8

11 Lopen op het water Matthijs Hoogenboom

12 De Bijbel zei mij niets meer Interview met Corné Platschorre

‘Ik heb me altijd afgevraagd of ik geadopteerd ben.’

14

14 ‘Op de weg die Hij wijst, is Hij erbij’ Getuigenis van Huib

16 Een bizar verhaal Matthijs Hoogenboom

18 De Geest als ontmaskeraar Matthijs Guijt

20 Wie is hier nou gek?

Interview met Paul Visser

23 Opwekking?

Hans Keijzer

24 Christen zijn gaat geld kosten

THEMA ‘We zijn geen zielen­poten, maar zalig.’

20

Herman Meijer

‘Het gewone leven mag volop meedoen.’

28

28 Lessen van rabbi Nachman Bart Wallet

30 Meditatie zorgt voor diepe wortels Johan de Vries

33 Intiem kapitaal wordt ­handelswaar Matthijs Guijt

‘Door meditatie kan Gods woord diep binnendringen.’

30

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong De Oogst april 2015

Boek vol dwazen Als je bezorgd bent om je imago, kun je je maar beter doof houden voor de God van de Bijbel. Althans, die indruk krijg ik als ik de Bijbel lees. Je komt er maar weinig respectabele lieden in tegen. De vreemde vogels en ‘dwazen’ zijn daarentegen goed vertegenwoordigd.

Misschien moet je gewoon een beetje dwaas zijn om de Allerhoogste gehoorzamen, met die wonderlijke opdrachten die Hij geeft. Abraham moest opeens zijn boeltje pakken, de roepstem van de Ene achterna. Hosea kreeg de opdracht om met een prostituee te trouwen. Ezechiël moest maandenlang op zijn zij liggen en een gerstekoek bakken op dierenpoep. En niet in een achterkamertje, nee, het was juist de bedoeling dat iedereen het zag! (Zie Ezechiël 4:12-15.)

Johannes de doper is ook al niet iemand met een flitsend imago. Hij komt over als religieuze freak.

Een zonderling in kamelenharen mantel, eentje die woont in de woestijn en leeft van wilde honing en sprinkhanen. Niet iemand die je snel uitnodigt voor een feestje. En de Messias Zelf? Hij laat zich tentoonstellen als ultieme loser. Aan het kruis.

Theoloog Bram van de Beek stelt: ‘Met een God die zich laat vasttimmeren aan de schandpaal kom je niet goed voor de dag, zeker niet als je wilt meedoen in intellectuele debatten.’

Clown Paulus wist het al: het woord van het kruis is dwaasheid voor de wereld (1 Kortinthe 1:18). Zo’n boodschap wekt onbegrip, verwarring, bevreemding. Søren Kierkegaard (1813-1855) gebruikte het beeld van een brand die uitbreekt achter de

De oogst

Uitgave Oogst Publicaties Onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

Redactie Matthijs Hoogenboom (redacteur) Gertjan de Jong (hoofdredacteur) Krijn de Jong (redacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum Omslag en stockfoto’s Dreamstime

c­ oulissen van een theater: ‘De clown kwam voor het voetlicht om dit aan het publiek mee te delen. Men dacht dat het een grap was en applaudisseerde; de clown herhaalde wat hij had gezegd; men jubelde nog luider. Evenzo, denk ik, zal de wereld te gronde gaan onder algemene bijval van slimme koppen die denken dat het een grap is.’

Kluizenaar Jozef van den Berg maakte iets soortgelijks mee. Hij was succesvol poppenspeler en theaterman. Tot hij een Godservaring kreeg. Hij kon niet meer spelen. ‘Het theater kon niet meer dragen wat God door mij wilde zeggen’, zo vertelt hij in deze Oogst (zie pagina 4). Jozef probeerde het zijn publiek uit te leggen, maar zij dachten dat hij een grap maakte. Later vergeleek Jozef het met de ontdekking van een waterbron: ‘Je dwaalt met een groep mensen door de woestijn en je vindt bij wonder water. Je denkt: het is niet waar! Ik vergis me! Maar je steekt je hand uit en je voelt water. Dan begin je te roepen: “Water! Water!” Maar – en dat is tegelijkertijd het verschrikkelijke – de ander kan zeggen: “Het is niet waar. Je bent in de war, je ziet dingen die er niet zijn.”

‘Ze zullen wel teveel zoete wijn gedronken hebben’, concludeerden toehoorders toen ze de apostelen, vervuld van de Geest, hoorden preken. Als mens ben je blind. Tot Hij je ogen opent. gertjan de jonG Hoofdredacteur De Oogst gertjandejong@totheildesvolks.nl

Jaargang 78 | nummer 913 | mei 2015

Medewerkers: Arie Ambachtsheer Matthijs Guijt Hans Keijzer Lilian Madern Herman Meijer Johan de Vries Marijke Willems Open Doors Bart Wallet

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

3

4

De Oogst mei 2015 Interview Gertjan de Jong

Dwaas voor Christus Jozef van den Berg was jarenlang een gevierd poppenspeler en theatermaker. Tot hij, nu ruim vijfentwintig jaar geleden, een intense Godservaring kreeg. Hij besefte: ik kan nooit meer spelen, ik moet Christus volgen. Hij liet alles in de steek en werd een ‘dwaas voor Christus’.

Het is een zonnige lentedag als ik Jozef van den Berg ontmoet. Hij ontvangt me met koffie en chocoladekoekjes. We zitten buiten, tussen de twee houten hutjes die Jozef zelf heeft gebouwd. In het ene hutje is een slaapplek en kapelletje, in het andere een keukentje. Aan onze voeten scharrelen wat kippen rond.

Jozef is geen alledaagse verschijning. Hij draagt een monnikspij en heeft een indrukwekkende baard.

Zijn blik is helder, vriendelijk en bedachtzaam.

In deze monnik-outfit is het moeilijk voor te stellen, maar jarenlang was Jozef van den Berg een bekend theaterman en poppenspeler. Hij won diverse prijzen en gaf voorstellingen in Frankrijk, Amerika en Japan. Eigenlijk was zijn theaterwerk altijd al een zoektocht naar betekenis, waarheid. Naar iets, iemand. ‘Hallo, is daar iemand?’ roept hij aan het begin van zijn voorstelling ‘Genoeg Gewacht’. Hij krijgt een onverwacht antwoord op die vraag. Op 14 september 1989 om 19:55, vijf minuten voor de aanvang van de voorstelling van ‘Genoeg Gewacht’ in Antwerpen, krijgt hij in de kleedkamer een intense Godservaring. Hij beseft: er is Iemand.

Ik ben een werkelijkheid genaderd die niet meer te spelen is Voor de aanvang van de voorstelling zegt hij tegen zijn publiek: ‘Ik zal het u proberen uit te leggen. Ik hoop dat u één ding voor mij hebt en dat is respect voor mijn beslissing. Ik zal nooit meer spelen. Ik ben een werkelijkheid genaderd die niet meer te spelen is. Ik heb ontzettend lang gezocht, ben overal geweest. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat de zoeker zoekt, maar hij wordt gevonden. Daarom sta ik vanavond voor het laatst op de planken.’

‘Ik heb een voorstelling willen maken die “Genoeg Gewacht” heet... U denkt nog steeds dat het niet waar is, wat ik zeg... (gelach van het publiek) U vergist u en dat is het bedrieglijke van theater.

Theater is onwaar. U weet nu nog steeds niet dat het waar is wat ik zeg. U denkt: hij houdt me voor de gek. Hij gaat wel iets doen. U gelooft het nog steeds niet (gelach van het publiek). Daarom heb

ik besloten om vanaf nu, per ingang van vanavond, nooit meer hier op een podium te staan. Dus daarom, dames en heren: om deze Man, om Christus alleen heb ik dit stuk geschreven. Ik weet nu dat dit zo is en ik stap uit dit vak. En daarom heb ik besloten: voor mij is het voorbij. Ik kan niet iedere avond hier hetzelfde verhaal vertellen. Ik vertel het aan u, omdat u hier vanavond bent en ik ook. Voor mij is het voorbij. Ik zoek de werkelijkheid. Ik kan geen dingen meer zeggen die niet waar voor mij zijn. Ik zeg u allen: goedendag. Mijn theaterleven zit er wat dat betreft op. Ik ga. Het ga u allen goed. Het geld wat u hebt betaald kunt u terugkrijgen bij de kassa. Tot ziens.’

Gekruisigde koning Hij laat alles achter: zijn loopbaan, zijn gezin.

Hij treedt toe tot de Grieks-orthodoxe kerk en vestigt zich in een fietsenhok in het Betuwse dorp Neerrijnen. Na twee jaar moet hij dat fietsenhok echter verlaten vanwege gemeentelijke regels. Een dorpsbewoner biedt hem een plek aan in zijn achtertuin. Daar bouwt hij onder een kweeperenboom een eigen verblijf. Hij woont er tot op vandaag.

De dag brengt hij door met bidden, studeren en werken in de nabijgelegen kasteeltuin. Daarnaast ontvangt hij vrijwel dagelijks bezoek uit binnen- en buitenland, veelal mensen die antwoord zoeken op levensvragen.

Onder een kweeperenboom bouwt Jozef een eigen verblijf ‘Het is mijn roeping om een dwaas voor Christus te zijn’, vertelt Jozef. ‘Maar ik spreek het meestal niet zo uit, omdat het zo’n hele grote taak is. Als je het al te nadrukkelijk benoemt, doet dat af aan je geloofwaardigheid. Het is iets dat je in de eerste plaats met je leven verkondigt.’

‘Het Evangelie heeft in zichzelf een geur van dwaasheid. Dat de Almachtige zich door Zijn eigen schepselen laat ombrengen is voor de wereld dwaasheid. De wereld wil een koning met glorie en macht. Een gekruisigde koning? Dat is geen koning.

Interview Gertjan de Jong De Oogst mei 2015

Jozef van den Berg: ‘Je ziet bij God dat alles liefde wordt.’

Christus is echter een koning die machtig is in Zijn liefde. Je ziet bij God dat alles liefde wordt. Zelfs rechtvaardigheid is liefde geworden. Want dat Hij die onschuldig is stierf voor ons, is niet rechtvaardig. Je merkt dat God zo alles hoger tilt. Het is een mysterie, iets dat je van nature niet kunt verstaan en niet met woorden kan uitleggen. Het wordt gezien als dwaasheid.’

Christus is een koning die machtig is in Zijn liefde ‘Dat je je loopbaan als poppenspeler opgeeft, huis en haard verlaat en in een fietsenhok gaat zitten – eigenlijk is het een soort gekte. En als het geen roeping was, zou het ook echt gekte zijn. Het is alleen te rechtvaardigen als die roeping ook echt van God komt. God vraagt niet om je vrouw en kinderen te verlaten, tenzij het iets is dat Hij wel vraagt. Het verlaten van je kinderen is het moeilijkste. En dat blijft moeilijk, totdat zij zullen zien dat wat Hij mij gevraagd heeft, Hij ook echt van mij gevraagd heeft.

Dat kan alleen God laten zien, ik kan alleen maar zeggen dat het waar is.’

‘Of ik merk dat anderen mij dwaas vinden? Ja, vooral in het begin. En nog steeds merk ik het wel, als ik mensen in de ogen kijk. Mensen zijn wel een beetje geneigd om te geloven dat God dit van mij

FOTO DE OOGST

vraagt, maar tegelijk denken ze: hij is toch wel een beetje gek.’

Drager van het paradijs ‘In die kleedkamer in Antwerpen werd ik voor het eerst aangeraakt door Gods liefde. Voor die tijd zocht ik het meer in de oosterse filosofie, de god in jezelf. Boeddha zegt: “Gij zijt Boeddha”, dus ieder mens is geroepen Boeddha te worden. Christus leert dat we wel als Christus worden, maar nooit Christus zelf. We zijn allen unieke personen en door de genade van God heeft Christus ons geroepen om kinderen van Hem te worden. Die gelijkenis met God hadden we door de val van Adam verloren. Het is Christus die de mens weer als God maakt. Hij wordt weer drager van het paradijs.’

Door Christus wordt de mens weer drager van het paradijs ‘Dat wonder, daar kreeg ik zicht op in de kleedkamer. Het stuk dat ik zou gaan spelen was een variant op het toneelstuk “Wachten op Godot”, een stuk waarin twee zwervers wachten op ene Godot, maar waarin deze persoon steeds maar niet komt opdagen. Op een papier schreef ik deze regel: “Waarom zie jij steeds maar niet dat Ik niet komen

5

6

De Oogst mei 2015 Interview Gertjan de Jong

Jozef van den Berg ontvangt een toneelprijs van minister Gardeniers (1980).

FOTO WIKIMEDIA

kan, omdat Ik er al ben?” God liet mij zien: De vraag die jij opschrijft, dat is de vraag die Ik aan jou wil stellen. Jij hebt jouw stuk, maar vanaf nu ben jij Mijn stuk. Toen viel het theater om, het theater kon niet meer dragen wat God door mij wilde zeggen. Ik was gekomen tot het meest diepe en onbevattelijke moment van mijn leven tot dan toe.’

accepteren, daar is God meer een bewustzijn. Dat is minder bedreigend, daar struikelt het denken niet. Ik wist dat God er was, door die ervaring. Toch volgde er nog veel strijd, het weten moest nog verder indalen, het moest een levend weten worden, het moest iets worden waaruit je kunt leven.’

Het theater kon niet meer dragen wat God door mij wilde zeggen

‘Het geloof is in wezen een mysterie, een geheimenis. Als je leeft in een zwart-witwereld, en je zou ontdekken dat er kleur is, dan is dat een grote schok. Je ziet iets dat je eerder niet kende. Het gevaar is dat die kleur weer gaat ontkleuren, omdat je er met je verstand grip op wil krijgen; je probeert het mysterie tot iets menselijks te maken. Het is niet zo dat jij met jouw zaklantaarntje schijnt op God en zegt: “Nu zie ik hoe alles in elkaar zit.” Nee, het is de bedoeling dat Hij Zijn licht op jou werpt.’

‘Na die ontmoeting kon ik niet anders dan Hem volgen. Ik wilde er alles voor doen. Niet dat ik me met de apostel Paulus wil vergelijken, maar iets soortgelijks overkwam hem op de weg naar Damascus. Hij was een bestrijder van de kerk, maar dan ontdekt hij dat hij God Zelf aan het bestrijden is en dan besluit hij Hem trouw te volgen. Hij verliest al zijn makkers. Ze zullen wel gezegd hebben: “Saulus, wat je ben je toch aan het doen?” Dat merkte ik ook.

Mensen schrikken zich dood. Ze begrijpen het niet en denken aan psychische gekte. Ze zien ook aan je dat het niet makkelijk is. Wat mij overkwam was zo groot, het was niet allemaal in één keer duidelijk.

Het heeft tijd nodig om die ervaringen te assimileren, soms loop je langs de rand van de dingen. Het is een gevecht van leven en dood, tussen de oude en de nieuwe mens.’

‘Dat God persoon is, dat was voor mij het grootste struikelblok. Oosterse godsdienst is makkelijker te

Liefdesproces

Je kunt niet zeggen: ik ben nederig.

Dat is heel hoogmoedig ‘Het geloof ontvang je niet in hapklare brokken, het is een liefdesproces. Het is de ontdekking van het echte “Gij” dat zich laat zien aan het “ik”. Dat “ik” moet “Gij” zeggen, moet luisteren, opgeven het beter te weten, een kindje worden… God is, als ik dat zo mag zeggen, de volmaakte therapeut. Aan de ene kant spaart Hij je niet, aan de andere kant beschermt Hij je. Je kan langs een afgrond gaan,

Interview Gertjan de Jong De Oogst mei 2015

en daar zelfs invallen, en toch verlaat Hij je niet. Hij werkt altijd weer anders dan wij denken. De apostelen dachten na de kruisdood van Jezus: alles is verloren! Maar dan komen de vrouwen hun vertellen: “Hij is niet in het graf, hij is opgestaan!”

God overwint niet met legers, hij overwint door zich weg te geven. De tegenstander kan daar niet tegenop... Als het licht een duister middel zoekt om de duisternis te verslaan, dan heeft de duisternis overwonnen. Dat is wat wij noemen “boter op je hoofd”. Maar God is licht en in Hem is geen spoor van duisternis. Daarom kan Hij niet overwonnen worden.’

Is geestelijke trots voor Jozef een gevaar, omdat hij zo’n totaal andere weg gaat dan de meeste mensen? ‘Trots is altijd een gevaar, het is het grootste gevaar dat een mens bedreigt. Zodra de nederigheid omkomt, kan God zich niet meer aan je verbinden. Dan is het gedaan. Dan kun je geen drager zijn van Hij die zegt: “Ik ben nederig en zachtmoedig van hart.” Als een mens zijn nederigheid bewaart – in zover hij dat uit zichzelf kan, want nederigheid is genade – dan kan God altijd bij hem zijn. Je kunt niet zeggen: “Ik ben nederig.” Dat is heel hoogmoedig. Je kunt alleen zeggen: “Ik ben niet nederig.”

En in de mate waarin je dat meent ben je nederig.

In feite weet de heilige het beste dat hij echt zondaar is.’

Steeds dichterbij ‘In mijn theater heb ik altijd getracht om twee werkelijkheden bij elkaar te brengen: de wereld van het verhaal, de voorstelling, en de wereld van de toeschouwer. Eerst gebruikte ik de poppenkast als communicatie-instrument, en nu is de vertelling begonnen in de grote poppenkast van de wereld en ben ik zelf het popje.’

‘Als je in het moeras ligt, kun je alleen gered worden door iemand die zelf niet in het moeras ligt.

In zekere zin heb ik dat al gespeeld in “Genoeg Gewacht”: ik kan niet terugkeren naar het licht als niet iemand mij daar brengt. Dat stuk heeft het op één of andere manier in zich gehad om mij om te draaien, om mij te bekeren. Ik besefte: ik kan niet gered worden door ik, alleen door Hij die niet ik is, door Christus.’

‘Voor het verstand is het een struikelblok, maar ik vind het juist het allermooiste dat Hij ooit heeft gedaan: Hij heeft zich opnieuw aan Zijn eigen schepping uitgelegd. In de Bijbel zie je dat Hij steeds dichterbij komt. Eerst bij Abraham, waar Hij een open hart vindt, steeds verder, en uiteindelijk bij Maria, die zegt: “Mij geschiede naar Uw Woord.”

Door haar instemming wordt het mogelijk dat Christus komt.’

‘Stel je bent de schrijver van een boek en geeft de inkt de vrijheid. Het verhaal gaat een heel andere kant uit dan jij wilt, maar je kunt niets doen, want je hebt de inkt vrijheid gegeven. Wat doe je dan als schrijver? Dan moet je doen wat Christus heeft gedaan. Je moet het boek in.’

Jozef van den Berg Jozef van den Berg (Beers, 1949) groeide op in een Rooms-katholiek gezin met elf kinderen. Na het behalen van het gymnasium gaat hij naar de toneelschool in Arnhem. Hij stopt al snel en gaat poppenkast spelen. Hij trekt rond, eerst met paard en wagen, later in een brandweerauto. Zijn voorstelling ‘Appeloog’ krijgt de Hans Snoekprijs. De voorstelling ‘Moeke en de Dwaas’ voor het Holland Festival betekent zijn doorbraak. In 1981 ontvangt hij de CJP Podiumprijs. ‘Genoeg Gewacht’ uit 1988 en 1989 is zijn laatste programma. Er zijn meerdere documentaires over hem gemaakt. Op YouTube zijn enkele voorstellingen van Jozef van den Berg te zien.

Brief van de Koning Vorig jaar verscheen bij uitgeverij Lannoo het boek Jozef van den Berg, van poppenspeler tot acteur voor Christus. Het boek is geschreven door Francis Jonckheere en kost 19,99 euro. Uitgebreid schrijft de auteur over het theaterwerk van Jozef van den Berg, en ook over wat hem bewoog om ‘acteur voor Christus’ te worden.

‘Kijk’, zegt Van den Berg in het boek, ‘in tijden van oorlog krijgen mannen een oproepingsbrief, daar staat de handtekening van de koning onder. Het is hun plicht de wapens op te nemen om het land en het volk te verdedigen. Ze verlaten hun gezin en familie, laten alles achter en vertrekken naar het front. Ze worden zelfs uitgezwaaid. Toen ik eerst mijn theater en daarna ook mijn gezin en familie verliet, werd ik helemaal niet uitgezwaaid. Ik werd met verbijstering aangekeken en nagestaard. Maar hoe weet je dat ik niet ook echt een brief van de Koning heb gekregen?’ Voor meer info zie www.lannoo.nl/ jozef-van-den-berg

7

8

De Oogst mei 2015 Dichtbij Gertjan de Jong

sikkenberg

Onbeschrijfelijke rijkdom De dag dat John* in Nigeria werd ontvoerd, vergeet hij nooit. ‘Ik reed bij mijn werk vandaan, toen er plotseling een auto voor mij kwam rijden. Ik werd klem gereden. Vervolgens rukten de bestuurders mij achter het stuur vandaan en stopten mij in de laadbak van hun auto.’

‘In de laadbak bad ik tot God: “Heer, als U er bent, wilt u er dan voor zorgen dat mijn ontvoerders niet hun bestemming bereiken en ik bevrijd word?” En na dat gebed ging de kofferbak open! De kidnappers moesten plotseling hard remmen, vanwege een vrachtwagen voor hen. Toen de wagen flink vaart had geminderd, sprong ik uit de kofferbak. Ik rende weg en verbleef een paar dagen in een hotel. Een paar keer kreeg ik een telefoontje, dan klonk een stem: “Ook al probeer je te ontsnappen, we kunnen je nog steeds krijgen.”

Ik zag maar één optie: het land verlaten. Dat heb ik gedaan.’

kwam tot geloof in Jezus Christus.

Hij trouwde een christenvrouw met wie hij twee kinderen kreeg, een jongen en een meisje.

Eén van Johns taken op het ministerie was het aanpakken van corruptie, een groeiend probleem in Nigeria. Hij nam deze taak zeer serieus, en daar maakte hij geen vrienden mee. Steeds meer mensen hadden het vanwege zijn anti-corruptiestrijd op zijn leven gemunt, en daar kwam nog bij dat hij een afvallige moslim was.

Het leidde tot de ontvoering en uiteindelijk tot Johns vlucht uit Nigeria.

Weldaad en luxe

Johns leven veranderde compleet.

Eerst had hij een topfunctie, een royaal inkomen en maakte hij tal van internationale reizen. Nu had hij de status van vluchteling.

‘Als je problemen hebt, zullen wij je helpen’, hadden contacten bij de Nederlandse overheid hem eens verzekerd. Reden dat John ervoor koos om naar Nederland te vluchten. Van zijn werkrelaties in Den Haag hoorde hij eenmaal in Nederland echter niets meer.

Hij belandde met zijn vrouw en kinderen in een asielzoekerscentrum (azc) in Ter Apel, Groningen.

Gelukkig vond hij in een evangelische gemeente in het nabijgelegen Stadskanaal een warme gemeenschap. Hij werd er gedoopt. Toen hij niet langer in het azc kon wonen, ging Joseph onder verantwoordelijkheid van zijn

John was opgegroeid in een moslimgezin in Abuja, Nigeria.

Als zoon van een minister groeide hij op in weldaad en luxe. Het moslimgeloof kreeg hij met de paplepel ingegoten en hij kreeg een exclusieve opleiding waar hij de Koran uit zijn hoofd leerde. Als student droeg hij het moslimgeloof met verve uit, onder andere als voorzitter van een islamitische studentenvereniging. Een glanzende carrière lag voor hem in het verschiet. Hij kwam als hoge ambtenaar te werken op het ministerie van justitie. Voor zijn werk reisde hij de hele wereld over. Zijn geloof begon echter steeds meer scheuren te vertonen. Hij stuitte op tegenstrijdigheden in de Koran en ontdekte, mede via christenen in zijn omgeving, het Evangelie. Hij

Rijk in Christus

kerk anderhalf jaar geleden op De Sikkenberg wonen. Daar woont hij, met zijn gezin, tot op de dag van vandaag.

Is het moeilijk, het contrast tussen zijn vroegere leven en zijn bestaan nu als vluchteling? John antwoordt resoluut: ‘Ik zou voor geen goud terug willen naar mijn oude leven. De vrede die je ervaart in Christus is ongelofelijk, als nietchristen kun je je dat gewoon niet voorstellen. Als christen hebben we een keuze: we kunnen rijk of arm zijn. Maar er zijn rijke mensen die arm zijn en arme mensen die rijk zijn. In Nigeria behoorde ik tot de eerste categorie. Ik had alles, had genoeg geld en aanzien, maar spiritueel was ik dood. Nu ben ik al die materiële rijkdom kwijt, menselijk gezien is mijn positie heel onzeker, maar in Christus heb ik een rijkdom gevonden die niet met woorden valt te omschrijven.’

Hij voelt zich gezegend met zijn plek op De Sikkenberg: ‘Je ziet hier wat voor werk God doet in mensenlevens en hoort prachtige getuigenissen. De Sikkenberg is een plek waar Jezus’ vrede in harten wordt geplant. Mensen belijden Jezus hier niet slechts met hun mond, maar met heel hun hart. They bring out the holiness of Christ! Het is een voorrecht om hier te zijn.’

Geen leuke vraag ‘Hoe ik nu tegen moslims aankijk? Er is niets mis met moslims,

Dichtbij Gertjan de Jong De Oogst mei 2015

John: ‘Ik wil dat moslims ontdekken wat de Koran werkelijk leert.’

maar wel met de Koran. Als een christen moslim wordt, zegt een christen: ik zal voor hem bidden.

Maar als een moslim christen wordt, dan gebiedt de Koran om hem te vermoorden. En dat is ook wat gebeurt in tal van moslimlanden. Deze praktijk is diepgeworteld in de islam. In de islamitische overlevering van de Hadith lees je al dat Mohammed een afvallige moslim vermoordt. Elke religie die je wel naar binnen laat, maar niet naar buiten, is een sekte.’

Ik spreek geregeld moslims die hun eigen geloof slecht kennen.

Zo sprak ik pas een islamitische taxichauffeur. Ik vroeg hem waarom hij moslim was. Hij zei: “Iedereen in mijn familie is moslim. Mijn vader is moslim, mijn opa, mijn overgrootvader was moslim.” Hij sprak geen Arabisch, dus ik vroeg: “Hoe bid je tot Allah als je geen Arabisch spreekt? De Koran verbiedt het immers om in een andere taal dan het Arabisch tot Allah te bidden.” Dat vond hij geen leuke vraag, maar ik vind het belangrijk om deze vragen te

stellen. Ik wil dat moslims ontdekken wat de Koran werkelijk leert.

Dan ontdek je dat het een religie van geweld is en niet van vrede.’

Rijke beloften ‘Het leven van Jezus is een leven van nederigheid! Neem Zacheüs de tollenaar. Iedereen keek op deze man neer, maar Jezus heeft hem lief en eet met hem! Als moslim mocht ik vroeger niet eens de hand schudden van een ongelovige of aan dezelfde tafel eten, dat was taboe. Als ik een christelijke winkel passeerde, moest ik mijn blik afwenden. Hier in de kerk en op De Sikkenberg merk ik dat mensen liefde hebben voor elkaar. Dan denk ik: this is Christ at work!’

‘Je merkt dat de wereld moreel steeds verder wegzakt: dat is een teken van de eindtijd. De verleidingen nemen toe in deze laatste dagen. Satan weet dat hij aan het verliezen is en probeert zoveel mogelijk mensen in zijn val mee te slepen. Een organisatie als Tot Heil des Volks heeft een

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

grote verantwoordelijkheid om in deze donkere dagen het Licht van Christus te verspreiden. Ik heb gelezen van het werk dat jullie doen onder prostituees, verslaafden, toeristen, it’s so great!’

Het is nog onzeker of John en zijn gezin in Nederland kunnen blijven. Grijpt die onzekerheid hem soms niet naar de keel? ‘Natuurlijk voel ik wel eens angst, maar je hebt een keuze wat je daarmee doet. Angst is een verleiding en het kan je totaal verlammen. Elke christen heeft te maken met verleidingen; de grote vraag is hoe je ermee om gaat. Spreek Gods Woorden uit, spreek Zijn beloften uit! Zo verdrijf je angst. Waarom zou je bang zijn? Als God met je is, wat kan je overkomen? Niets is zo krachtig als het levende Woord van God.’ info Voor meer informatie over De Sikkenberg zie www.sikkenberg.nl. *John heet in werkelijkheid anders.

9

10

De Oogst mei 2015 Dichtbij Marijke Willems

scharlaken koord

Aangrijpende gesprekken Op donderdag 2 april was de jaarlijkse Paasactie van Scharlaken Koord. Elk jaar zien de ­vrijwilligers en medewerkers er weer naar uit om de vrouwen op de Wallen op te zoeken en te bemoedigen met een kaart en een cadeau.

Voordat de teams uit elkaar gingen, werd er met elkaar gezongen, uit de Bijbel gelezen en gebeden. Dit jaar werd er gelezen uit Markus 14 waarin Jezus zegt: ‘Mijn ziel is zeer bedroefd, tot de dood toe.’ Eén van de medewerkers lichtte dit gedeelte toe.

Ik geloof dat God jullie gestuurd heeft ‘Dit gedeelte sluit aan bij wat me de laatste tijd bezighoudt in het contact met de vrouwen.

Zij krijgen te maken met zoveel onrecht, vernedering en verdriet en soms zijn ze nog zó bang voor hun pooiers dat ze geen aangifte durven doen uit angst voor wraak.

Het onrecht dat hen is aangedaan, komt op deze manier niet voor de aardse rechter, letterlijk uit lijfsbehoud. Dat is moeilijk voor hen, want hoe geven ze het onrecht een plek? Het klinkt dan soms zo goedkoop om te zeggen: “God is een God van recht” en “Hij zal recht doen”. We zien dat dit in de gebrokenheid van ons leven niet altijd direct gebeurt. En dan kun

je het wel uitschreeuwen: “Heer, doe deze vrouwen recht en maak een eind aan dit lijden!” Te midden van de verwarring die we zo kunnen voelen, vind ik dit gedeelte heel troostvol.

Jezus weet als geen Ander hoe het is om door iedereen verlaten te zijn. Hij werd in de hof van Gethsemané in de steek gelaten door zijn vrienden en aan het kruis riep Hij het uit: “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten.” Dit is voor mij de troost die we met de vrouwen kunnen delen: Jezus kwam naar de aarde, heeft hier als mens geleefd en weet als geen ander hoe het is om te lijden. En juist door Zijn lijden mogen we ook onze onrust, angst en verdriet aan Hem geven, want Hij heeft het voor ons gedragen aan het kruis en zelfs de dood overwonnen.’

Hoop Het cadeautje en de Paaskaart met daarop de tekst uit Johannes 3 vers 16, een uitleg over Goede Vrijdag en Pasen en een korte infotekst over Scharlaken Koord, werden erg gewaardeerd door de vrouwen. Juist op de Wallen waarvoor alles betaald moet worden, is het voor veel vrouwen leuk om zomaar iets te krijgen. Dit jaar had Scharlaken Koord ook nog extra zakjes paaseitjes gekregen om uit te delen. Deze waren ingepakt door de jeugd van de gemeente Luctor et Emergo uit Oldebroek.

Ze vielen goed in de smaak.

Veel vrouwen nodigden de teams uit om binnen te komen, waardoor er tijd was voor mooie, maar ook aangrijpende gesprekken. Eén vrouw vertelde: ‘Ik geloof dat God jullie gestuurd heeft. Vanmorgen wist ik niet hoe ik verder moest en nu heb ik weer hoop gekregen.’

In totaal zijn er in Amsterdam driehonderd vrouwen bezocht.

Een week eerder gingen er teams naar de vrouwen in clubs in Haarlem en Haarlemmermeer.

Dit waren er ruim tachtig. Wilt u bidden voor de vrouwen die zijn bezocht?

hulp aan prostituees Scharlaken Koord biedt professionele en betrokken hulp aan meisjes en vrouwen in de prostitutie. Dit doet zij vanuit een christelijke visie, met respect voor de keuze en opvattingen van elke vrouw.

Voor meer info zie de website www.scharlakenkoord.nl

Dichtbij Matthijs Hoogenboom De Oogst mei 2015

de wandelende tak

Lopen op het water Op het water lopen, net als Jezus deed: het kan in de tuin van het Bijbels museum in Amsterdam.

Klinkt ongeloofwaardig? Als je het niet al te letterlijk neemt, dan kan het.

Het Bijbels museum is gevestigd in een paar statige panden aan de Herengracht. ‘Cromhouthuizen’ heten ze. De naam van de oorspronkelijke eigenaar is op het huis letterlijk verbeeld in een gevelsteen met een krom stuk hout.

De familie Cromhout verwierf deze percelen voor een klein prijsje, nog voordat de Herengracht was gegraven. Dat er plannen waren voor een grote stadsuitbreiding, daar wist Barthold Cromhout alles van. Vandaag de dag zouden we dit schandaal ‘handel met voorkennis’ noemen.

Meerdere burgemeesters en kooplieden zijn hier in de gouden eeuw schatrijk mee geworden.

Middenin Amsterdam vormen de keurtuinen oases van rust en stilte De percelen aan de Herengracht hadden geen zielige afmetingen: honderdnegentig Amsterdamse voet is de diepte. Dat is ongeveer vierenvijftig meter. Bij keur (wet) werd vastgelegd dat het te bouwen huis maximaal achtDe tuin van het Bijbels museum.

entwintig meter diep mocht zijn.

Zo bleef er ruimte over voor een ‘keurtuin’ van ongeveer dezelfde diepte als het huis. Achterin de tuin was een tuinhuis toegestaan.

Veel van deze keurtuinen en tuinhuizen zijn in uitstekende staat (gebracht), maar voor het gewone volk niet toegankelijk. Ze worden wel ‘het best bewaarde geheim van de stad’ genoemd.

Gesloten tuin De tuin van het Bijbels museum zit vol symboliek. Water speelt een belangrijke rol, net als het een belangrijke rol speelt in de Bijbel.

Twee hoger gelegen waterbassins stromen uit in lager gelegen bassins. Deze zijn voorzien van zogenaamde stapstenen, zodat je als het ware op of door het water kunt lopen. Een verwijzing naar de doortocht van het volk Israël door de Rode Zee en Jezus die op het water liep.

De naam die het museum aan de tuin heeft meegegeven is ‘Hortus Conclusus’; omsloten tuin. Deze naam is geïnspireerd op Hooglied 4 vers 12: ‘Een gesloten tuin bent u, Mijn zuster, Mijn bruid, een geslo-

ten bron, een verzegelde fontein.’

Een tuin is in het oude nabije oosten niet alleen een ontmoetingsplaats voor geliefden, maar is ook regelmatig verbonden aan seksualiteit. De Studiebijbel bij de Herziene Statenvertaling wijst erop dat de bruidegom spreekt van een gesloten tuin ‘wat aanduidt dat zij zichzelf alleen maar beschikbaar stelt voor haar geliefde’. In de verzen die volgen komen de lekkerste geuren voorbij. In het ‘Geurenkabinet’ van het Bijbels museum kun je deze geuren ruiken en veel Bijbelse planten en bomen die deze geuren voortbrengen zijn in de tuin van het museum terug te vinden.

Middenin Amsterdam vormen de keurtuinen oases van rust en stilte. ‘Groene longen van de stad’ worden ze genoemd. Plekken waar je op adem kunt komen. In de tuin van het Bijbels museum krijgt dit een extra dimensie. Een kunstwerk met zeven bazuinen verwijst naar de Apocalyps. In bladgoud zijn de letters alpha en omega zichtbaar. In gedachten begin je zomaar te mijmeren over de eeuwige rust waar Openbaring van spreekt.

FOTO BIJBELS MUSEUM

tuinenwandeling Op 19, 20 en 21 juni zijn er de jaarlijkse Open Tuinendagen waarop veertig huiseigenaren hun tuin openstellen voor het publiek. Dit jaar kunt u op zaterdag voor het eerst meedoen aan een wandeling langs de mooiste tuinen met een gids van De Wandelende Tak. Voor meer informatie of opgave zie de website www.ontmoetamsterdamanders.nl

11

12

De Oogst mei 2015 Interview Matthijs Hoogenboom

De Bijbel zei mij niets meer Met het beeld van God als Vader heeft hij veel moeite gehad. Corné Platschorre (50), evangelisatiemanager in de Shelter City: ‘In preken wordt wel het beeld gebruikt van een vader in zijn kantoor waar je als kind lekker even binnen mag komen om bij hem te zitten. Ik kon daar niks mee. Ik vluchtte juist weg als hij thuis was.’

‘Mijn vader was een fanatieke “vergadering-broeder” die zich had opgewerkt van boerenzoon tot één van de grotere zakenmensen van Nederland. Toen ik vijftien was, verliet mijn vader het gezin en, voor zover ik kon zien, ook het geloof.’ Voor het oog verandert er niet zoveel bij de puberende Corné, hij blijft braaf naar de diensten gaan. Maar ondertussen heeft het vertrek van zijn vader hem in een geloofscrisis gebracht. Bidden en Bijbellezen zeggen hem niets meer. Daarover gaat hij in gesprek met een broeder uit de kerk. ‘Die man zei: “Je moet maar veel bidden en Bijbellezen.” Ik antwoordde dat het probleem was dat het me niets deed. “Dan moet je nog meer bidden en Bijbellezen”, zei hij. Toen knapte er iets. Het was gebeurd.’

Bidden en Bijbellezen zeggen hem niets meer Corné gaat agrarische bedrijfskunde studeren. ‘Dan krijg je veel biologie en evolutietheorie natuurlijk. Ik zei tegen een leraar: “Ik zie helemaal geen evolutie.”

Die leraar legde mij uit dat je die evolutie alleen ziet op lange termijn, over miljoenen jaren. “Dus dan moet ik gelóven dat er over miljoenen jaren evolutie is?” zei ik. “Dan geloof ik liever wat ik zie: wat er nú is.”

Nieuwsgierig als hij is, gaat Corné op onderzoek uit. Het is een verstandelijke zoektocht. Als er een god is, dan moet die zich toch aan hem kunnen openbaren? “Ik las de Koran, onderzocht boeddhisme en hindoeïsme, maar al die goden vragen iets van je. Als je op het hoogste level bent, verdien je het nirwana. Dan keek ik naar mezelf en wist ik: dat lukt me nooit.’

Ik had een hekel aan de Bijbel, maar besloot hem toch te lezen Aan het christelijk geloof heeft Corné geen goede herinneringen, maar hij weet: in de Bijbel, daar hoef je het niet te verdienen. ‘Ik had een hekel aan die Bijbel, maar besloot uiteindelijk hem toch te gaan lezen. Toen ontdekte ik dat ik vroeger iets had gemist. Het ging helemaal niet over allerlei regels. Het gaat over relatie, liefde, groei. Er staat ergens in de Bijbel: “Waar de Geest is, daar is vrijheid.” Dat is Pinksteren voor mij.

Vrijuit genieten door de Geest.

Dat spreekt mij ook zo aan in het boek Prediker.’

Bobo-organisatie Van ‘half christendom’ heeft Corné genoeg gezien. Hij wil er helemaal voor gaan. Zijn vader is inmiddels getrouwd met een bekende politica. ‘Ik werkte destijds op het Ministerie van Landbouw.

Een echte bobo-organisatie. Maar

wel de wereld van mijn vader en zijn tweede vrouw die me aanmoedigen om veel te netwerken.

Op die bijeenkomsten en feestjes zat ik dan dwaasheid te schoppen met mijn broers. Samen zaten we naar al die mensen te kijken die zichzelf zo ontzettend interessant vonden. Ik wilde op zoek naar werk waar ik mijn geloof meer in kwijt kon.’

In zijn zoektocht naar een baan waar hij helemaal voor zijn geloof kan gaan, loopt Corné wel tegen iets aan. Banen in de christelijke wereld zijn vaak op vriendenkring-basis. ‘Dat vond ik raar. De arbeider is toch zijn loon waard?’

Dan komt hij een vacature tegen bij European Christian Mission.

Het is een gesalarieerde functie, die door een vriendenkring moet worden opgebracht, wat wil zeggen: het salaris is gegarandeerd, maar er wordt wel verwacht dat je een vriendenkring opbouwt.

Goed zorgen voor je gezin betekende voor mijn vader geld verdienen Het helpt Corné over de streep.

‘Ik had toen niet kunnen denken dat ik later in die functie zendelingen ging opleiden en helpen bij het opbouwen van een vriendenkring. Daardoor ontdekte ik de mooie kant van deze manier van werken. Het geeft een totaal andere kijk op geld.’ Zijn

Interview Matthijs Hoogenboom De Oogst mei 2015

FOTO TERI VAN ESSEN

volgende baan bij Agapè wordt door een achterban gefinancierd.

Daarnaast heeft hij twee dagen een betaalde baan als beheerder van een zendingshuis. Als hij besluit om die baan te laten vallen, vindt zijn vader dat moeilijk. ‘Met die baan bij ECM kon hij nog wel enigszins leven, maar dit vond hij dwaasheid. Goed zorgen voor je gezin betekende voor hem geld verdienen. Ik heb uitgelegd dat het voor mij iets anders betekent.

Dat het met liefde en trouw heeft te maken.’

gelukkig van. Het is nooit genoeg.

Kijk maar naar die bankiers. Die kijken naar Londen en zien dat ze daar nog meer verdienen. Mijn vader heeft veel geld, maar als de aandelen kelderen heeft hij toch zorgen. Ik heb mij voorgenomen om mij nooit zorgen te maken over geld. Dat lukt meestal, maar niet altijd. Vooral niet als ik een boete krijg.’

Dwaze keuzes

Jarenlang werkte Corné als straatevangelist. ‘Dan wordt je gezien als een beetje gek en moet je eerst iets overwinnen.

Evangeliseren is interactie. Een gezant van Christus, zo zie ik mezelf. Dan mag je best eens gek doen, maar niet verwijderend gek.

Dat afstotende werkt niet. Als iemand afhaakt doordat de boodschap dwaas is, dan kan ik daar niks aan doen. Als iemand door mijn dwaasheid het geloof afwijst, vind ik dat erg.’

‘Soms bekruipt me wel eens het gevoel dat ik dwaze keuzes heb gemaakt. Mijn vader en zijn huidige vrouw hadden leuke ontwikkelingsprojecten waar ik wat in had kunnen doen. Heel soms steekt dat. Wij zijn eigenlijk wel een beetje dwaas. Ik deed wel eens mee aan zeilwedstrijden met al die prachtige boten en waar we dan altijd wonnen, omdat mijn vader gewoon de snelste boot had gekocht. Het heeft zijn aantrekkelijke kanten, maar je wordt er niet

Je mag best eens gek doen, maar niet verwijderend gek

Toeristen en backpackers bereiken De Shelter Youth Hostel Ministry is een christelijke ministry voor toeristen en backpackers. Jaarlijks ontvangen we ruim 40.000 gasten. Onze missie is tweeledig: in de eerste plaats is het ons verlangen om jonge mensen te bereiken met het evangelie door middel van persoonlijke gesprekken en Jezus bekend te maken in het hostel. In de tweede plaats willen we onze vrijwilligers toerusten en voorbereiden op een leven van ministry en dienstbaarheid.

De meeste vrijwilligers zijn tussen de 18 en 30 jaar oud en komen naast Nederland uit landen als Canada, de Verenigde Staten, Duitsland, Australië, Polen, ZuidKorea en vele andere landen. Het is ons verlangen om relaties op te bouwen met de gasten en zo vrijmoedig getuigen te kunnen zijn van Jezus Christus.

Wil je meer weten over de Shelter Youth Hostels of vrijwilliger worden?

Zie: www.youthhostelministry.org

13

14

De Oogst mei 2015 Dichtbij Marijke Willems

Different

Op de weg die Hij wijst, is Hij erbij Als kind al vroeg Huib zich af of hij misschien geadopteerd is. Hij voelde zich anders en wás ook anders dan zijn broers en zussen. Daarbij was zijn vader voor hem niet de vader die hij nodig had en raakte hij in de knoop met zijn gevoelens in relaties met vrouwen.

‘Mijn vader is een moeilijke man. Humeurig. Op zichzelf.

Veroordelend. Een tijd terug werd hij ernstig ziek en dan ga je jezelf afvragen: wat heb je eigenlijk met elkaar? Ik moest constateren dat er niets was. Pijnlijk, maar waar.

En dan hoop je dat iemand door zo’n ziekte verandert. Even leek dat er ook op, maar nu is hij beter en is het thuis zoals het altijd is geweest.

Een knuffel, een arm om me heen, dat heb ik vooral gemist Ik ben opgegroeid in een groot gezin, waarbij mijn ouders allebei bedrijfsleider waren. Mijn vader in zijn eigen zaak, mijn moeder in het gezin. Als ik terugkijk op mijn jeugd dan heb ik vooral een arm om me heen gemist en een knuffel wanneer ik dat nodig had. Door de grootte van ons gezin was ik één van de velen en was het een voortdurend gevecht om gezien te worden en om aandacht en bevestiging te krijgen. Ik zocht vooral de bevestiging van mijn vader.

Maar ik kan in mijn hele jeugd maar één moment herinneren dat hij iets positiefs zei over mij – en dat ging om iets wat ik had gedaan, niet om wie ik was.

Anders dan anderen Ik voelde me als kind al anders dan mijn broers en zussen. Ik had andere interesses, wilde doorleren

en koos een heel ander beroep dan zij. Ik heb me altijd afgevraagd of ik misschien geadopteerd ben. Zelfs tot op de dag van vandaag zou ik nog wel een DNAtest willen laten doen, omdat ik bijna niet geloof dat ik zó anders kan zijn dan mijn broers en zussen. Laatst liet ik een foto van ons gezin laten zien aan een vriend en hij zei dat hij qua uiterlijk wel overeenkomsten zag. Maar dat overtuigt mij niet.

In mijn pubertijd ben ik door mijn twijfels zelfs op zoek gegaan naar wie mijn echte vader zou kunnen zijn. De mannen die er in mijn omgeving waren, heb ik allemaal onder de loep genomen. Ik zocht vooral op integriteit en op “wie mij zag staan”. Maar uiteindelijk was er altijd wel iets op de ander aan te merken en besloot ik dat diegene mijn vader ook niet kon zijn.

Sterke betrokkenheid Ik was ook anders in mijn gevoelens. Toen ik ouder werd droomde ik wel van getrouwd zijn met een vrouw en van eigen kinderen, maar in relaties raakte ik elke keer weer in de knoop met mezelf.

En dat terwijl ik, zeker in mijn laatste relatie, wel bijna kan zeggen dat ik verliefd was. Ik voelde in elk geval een sterke betrokkenheid op dit meisje. Maar al na een paar dagen moest ik zeggen dat deze relatie toch niet mijn weg was. Dat vond ik heel erg moeilijk, want het kwetste haar. Het was

verwarrend, maar ik kón niet verder met haar. Mede daarom heb ik besloten om hulp te zoeken, om met anderen te praten over wat me bezig hield. Zo ben ik bij Different terechtgekomen.

Ik heb me altijd afgevraagd of ik geadopteerd ben Het voelde goed om te praten over mijn jeugd, de moeizame relatie met mijn vader, de psychische verwaarlozing die ik heb ervaren en hoe dit alles zich met elkaar verhoudt. En nog steeds ga ik naar de supportgroep van Different. Het is prettig om te weten dat er meer mensen zijn die worstelen met homoseksuele gevoelens en identiteitsvragen. Het is fijn om naar elkaar te luisteren en te horen hoe die ander omgaat met bepaalde dingen. Het geeft mij energie om weer verder te gaan met mijn eigen leven.

ons verhaal Huib heeft veel gehad aan de verhalen van anderen met homoseksuele gevoelens die zijn opgetekend in het boekje Ons Verhaal, een uitgave van Different.

Deze kun je bestellen via de website van Different, www.different.nl. Op deze site lees je ook meer over wat Different misschien voor jou zou kunnen betekenen.

Dichtbij Marijke Willems De Oogst mei 2015

Een zoektocht Op een dag werd er door Different gevraagd waar God op dat moment in mijn leven was en wat Hij voor mij betekent. Dat is echt een zoektocht voor me geworden.

Het was verwarrend, maar ik kón niet verder met haar In mijn jeugd was geloof voor mij een vorm, een traditie. Op zondag werd er twee keer preek gelezen en op woensdagavond gingen we naar de kerk, maar God zelf was ver weg. In de loop van de tijd is Hij steeds belangrijker voor mij gaan worden en vooral veel persoonlijker. Waar ik eerst angstig werd van woorden als “God gaat een weg die geen mens bedenkt” (wat voor een weg dan en wat gaat er nog meer met mij gebeuren?), geeft mij dit nu juist rust en vertrouwen. Ik weet dat God persoonlijk op mij betrokken is.

Mijn gebed veranderde in de loop van de tijd van een verlanglijstje met wensen naar vertrouwend te bidden: “Heere, leer mij Uw weg.”

Dus op die weg die Hij mij leidt, is Hij er bij.

Naast de gesprekken bij Different heb ik ook cursussen over identiteit gevolgd bij Living Waters. Ook daar heb ik veel aan gehad. Ik ben niet alleen Huib met de homoseksuele gevoelens. Ik ben Huib.

Huib met een fijne eigen woning, een mooie baan waar ik van geniet, veel vrienden en een kerkelijke gemeente waar ik geniet van het samen zijn rondom het Woord van God. Ik voel me gewaardeerd en bevestigd door God en door de anderen om mij heen. Ik mag zijn wie ik ben.

Vergeving Een thema dat mij daarbij veel heeft beziggehouden, is “vergeving”. Ik leerde dat als ik een ander zou vergeven, dit mijzelf ten goede zou komen en het mezelf vrij zou maken. Richting mijn vader heb ik dit zeker ervaren.

Hoe moeilijk ik zijn voortdurende kritiek (“Word het niet eens tijd dat je trouwt?”) en afwijzing nog steeds vind, ik besef dat ik niet meer door hem bevestigd hoef te worden. Eén van de liederen die ik graag zing en luister zegt het zo: “Als er vergeving is, kan er genezing zijn.”

Voor nu heb ik ervoor gekozen om geen relatie aan te gaan, maar ik weet niet hoe mijn toekomst er verder uitziet. Het is een proces waar ik doorheen ga. Ik heb besloten om hierbij te bouwen op God. Hij leert en wijst mij de weg die ik moet gaan. De Bijbel heeft zoveel waarde voor mij, voor elke dag.

Ik ben een dankbaar mens.’ *Huib heet in werkelijkheid anders.

hoe kan ik verder leven, hoe kan ik verder gaan?

Kan ik ooit vergeven, wat mij is aangedaan?

De woorden in mijn ziel, de haat en ­bitterheid, lijken niet te helen niet door woorden, niet door tijd.

Maar als er vergeving is, kan er genezing zijn, van de pijn en het verdriet diep van binnen.

Als er vergeving is, kan er genezing zijn, en de weg van herstel kan beginnen.

Uit: Als er vergeving is – Opwekking 629

15

16

De Oogst mei 2015 Thema Matthijs Hoogenboom

Een bizar verhaal Was Paulus niet beter af geweest als hij Jezus niet tegengekomen was op de weg naar Damascus?

Ik denk dat hij daarvoor meer vrienden had dan daarna. In ieder geval vrienden die er toe deden. Mensen die iets voorstelden. Dat streelt je ego toch, al moet je ervoor over lijken gaan?

Ik stel me zo voor dat Paulus voor Damascus onder zijn broeders de gevierde man was. Eén die er helemaal voor ging. Daarna zag zijn leven er heel anders uit. In zijn brief aan de gemeente van Korinthe geeft hij een lijst van wat hij heeft ondergaan: vijfmaal de veertig min één zweepslagen, driemaal gegeseld met een roede, eenmaal gestenigd, driemaal schipbreuk geleden, in gevaar door rivieren, rovers, nachten zonder slaap, honger en dorst, koude en naaktheid (2 Korinthe 11: 24 – 27). Je zou zeggen: Paulus, waar ben je aan begonnen man? Als ik moest kiezen tussen voldoening van mijn werk en de waardering van vrienden of het leven dat Paulus beschrijft, dan wist ik het wel. Maar Paulus is rigoureus: ‘Want ben ik nu bezig mensen te

2 Korinthe 11 vers 24-27 Van de Joden heb ik vijfmaal de veertig min één zweepslagen ontvangen.

25 Driemaal ben ik met de roede gegeseld, eenmaal ben ik gestenigd, driemaal heb ik schipbreuk geleden, een heel etmaal heb ik in volle zee doorgebracht.

26 Op reis was ik vaak in gevaar door rivieren, in gevaar door rovers, in gevaar van de kant van volksgenoten, in gevaar van de kant van heidenen, in gevaar in de stad, in gevaar in de woestijn, in gevaar op zee, in gevaar onder valse broeders, 27 in inspanning en moeite, vaak in nachten zonder slaap, in honger en dorst, vaak in vasten, in koude en naaktheid.

24

overtuigen, of God? Of probeer ik mensen te behagen? Als ik immers nog mensen behaagde, zou ik geen dienstknecht van Christus zijn.’ (Galaten 1 vers 10) De Studiebijbel bij de Herziene Statenvertaling maakt daar een rake opmerking bij: ‘Paulus zet twee absoluut onverenigbare doelen neer: mensen behagen of God behagen. Het is niet mogelijk deze twee te combineren.’

Dwaze boodschap Alles in mij komt daartegen in het verweer. Het is verleidelijk om een heel rijtje argumenten te bedenken waarom je niet perse als een dwaas bekend hoeft te staan als je gelooft. Het geloof is immers relevant, ook in 2015? Vooral als je aansluiting zoekt bij de leefwereld van mensen, net als Paulus deed in Athene. Goede argumenten, ik doe er niets vanaf.

Paulus zet twee absoluut onverenigbare doelen neer Ook in ons werk bij Tot Heil des Volks proberen we het Evangelie dicht bij de mensen te brengen.

Toch neemt dat niet weg dat het een dwaze boodschap is.

‘Maar ik maak u bekend, broeders, dat het Evangelie, dat door mij verkondigd is, niet naar de mens is’, zegt Paulus in Galaten 1 vers 11. ‘Voor de Joden een struikelblok en voor de Grieken een dwaasheid’, schrijft hij aan de Korinthiërs. Dat wil ik nu

maar gewoon eens laten staan.

Trouwens, het blijkt ook telkens weer. Nog niet zo heel lang geleden noemde Filemon Wesselink bij De Wereld Draait Door de Bijbel een ‘bizar boek’.

Tegenover deze student voelde ik mij een dwaas Ik werd mij van dat bizarre voor het eerst bewust toen ik nog maar net in ons christelijke jeugdhostel The Shelter werkte.

Een Vlaamse jongen checkte in. Blij dat ik eindelijk eens een gesprek in mijn eigen taal kon voeren, raakte ik met hem aan de praat. Hij begon al gauw over de Bijbeltekst die op de muur geschreven stond: ‘In het begin schiep God de hemel en de aarde…’ ‘Geloof jij dat echt?’ vroeg hij. ‘Uhm, ja…’ was mijn reactie.

Daarop volgde een gesprek waarvan ik dagen van slag was. De boeken van Ben Hobrink en Tim Keller die ik ter voorbereiding op een jaar evangelisatiewerk had gelezen hielpen mij op dat moment niet.

In mijn eigen veilige wereldje klonken die boeken heel aannemelijk en relevant. Tegenover deze student voelde ik mij een dwaas. Niet dat hij onaardig was: integendeel. Hij kon werkelijk niet begrijpen dat iemand zoals ik, die hij er toch niet dom uit vond zien, zo’n bizar verhaal kon geloven. Het was immers allemaal wetenschappelijk bewezen?

Thema Matthijs Hoogenboom De Oogst mei 2015

was tijdens het kijken van een interview met Andries Knevel en voorganger Martijn Rutgers.

Geëmotioneerd vertelt Martijn dat hij met drie glazen bier in de hand stond toen het ineens was alsof hij zichzelf van buiten af zag staan. ‘Alsof de schellen me van de ogen vielen.’

De christelijke bubble behoedde mij voor al te spannende vragen Daarna las ik een reisverslag van Neelke de Fijter, mijn collega-gids bij De Wandelende Tak die een pelgrimage doet door Azië. Ze beschrijft hoe ze op heel verschillende plekken telkens dezelfde man tegenkwam. ‘Ik voelde een drang om voor hem te bidden en specifiek voor een gesprek over geloof.

Zaterdagmiddag ging ik naar één van mijn favoriete restaurants en daar was hij ook. We hadden een lang en goed gesprek over geloof.’ Ten slotte las ik in Visie een interview met Jim Schilder, de kapelaan van de Nicolaaskerk (tegenover het Centraal Station in Amsterdam). Op Paaszondag 2006 ging hij voor het eerst sinds tijden weer naar de kerk: ‘Ik proefde iets van het mysterie van het geloof, iets wat onze zichtbare werkelijkheid overstijgt. Het was alsof alles plotseling op z’n plek viel. Ik was niet langer toeschouwer, maar deelnemer.’

De bekering van Paulus op de weg naar Damascus door Caravaggio (1600)

Warm bad Ik was 28 toen ik dit meemaakte en voor de eerste keer besefte ik hoe dwaas het Evangelie is. Tot die tijd behoedde de christelijke bubble waarin ik leefde mij voor al te spannende vragen. Veel christenen benadrukken de positieve kant hiervan. Ik denk dat er ook een andere kant is. Hoe kan in zo’n warm bad tot je doordringen dat je geloof haaks staat op alles waar de wereld om je heen voor staat? Hoe kan een boom groeien als er nooit eens aan geschud wordt? Je mist dan de gezonde, frisse wind van mensen die je

belangrijke vragen stellen. Juist die wind zorgt ervoor dat je geloof wortel schiet. En dat je verwonderd raakt over het bizarre van het Evangelie en dankbaar bent dat God het aan je wilde openbaren. Voor je het weet ga je dat normaal vinden.

Ondertussen moet je wel leren dealen met twijfel die soms de kop opsteekt. Op Goede Vrijdag overviel het mij opeens; het is toch eigenlijk een dwaas verhaal.

Is het allemaal wel waar wat ik geloof? Op diezelfde avond kreeg ik tot drie keer toe bevestigd: het is waar! De eerste keer

Op Goede Vrijdag overviel de twijfel mij opeens Hoe dwaas ook, het is waar wat ds. Paul Visser in een open brief aan Filemon Wesselink schreef na het eerder genoemde optreden bij De Wereld Draait Door: ‘Al vragend en pratend zoeken we naar de betekenis van wat we lezen en staan geregeld versteld hoe waar die rare woorden zijn.’ matthijs hoogenboom Coördinator en gids bij De Wandelende Tak, zie ook de website

www.ontmoetamsterdamanders.nl

17

18

De Oogst mei 2015 Thema Matthijs Guijt

De Geest als ontmaskeraar Gods logica lijkt vaak een vat vol tegenstrijdigheden. Ik schreef er over in de vorige Oogst, naar aanleiding van de onthoofding van 21 Koptische christenen. Wat mensen bestempelen als dwaas, is voor God juist wijs en wat op de aarde afgedaan wordt als zwak, blijkt vanuit hemels perspectief juist vol kracht te zijn (1 Korinthe 1:25).

De graffiti op een gebouw in Rome, waarop ene Alexamenos een gekruisigde ezel aanbidt, staat symbool voor de spot die dat ‘dwaze’ kruis opriep in de begintijd van de vroege kerk.

Opvallend is de houding van vroegchristelijke ­apologeten.

Wanneer de apologeet Tertullianus (ca. 160 - ca. 230) ingaat op de wijdverspreide beschuldiging dat christenen – evenals joden – ezelsvereerders zijn, gaat hij niet timide in de verdediging, maar kiest hij vol voor de aanval. In zijn Apologeticum schrijft hij op sarcastische toon: ‘Zijn de christenen dwaas, omdat ze een kop vereren, hoe dwaas zijn dan de vervolgers, die gehele dieren vereren! Maar gij zult niet ontkennen, dat gij allerlei lastdieren en hele hengsten met hun beschermgodin Epona (beschermgodin van de stallen) vereert. Maar misschien keurt men het in ons af dat wij, levend tussen vereerders van alle tamme en wilde dieren, slechts ezel vereerders zijn.’ De aanval is voor Tertullianus en zijn mede-apologeten de beste verdediging en ze nemen daarmee hun tegenstanders de wind uit de zeilen.

Leugens ontmaskeren Dr. A. van de Beek wijst er in zijn boekje Ontmaskering op dat apologetiek in de vroege kerk niet zozeer tot doel had om het christelijk geloof acceptabel te maken,

maar er juist op gericht was om het gedachtegoed van tegenstanders te ontmaskeren als leugen.

Vroegchristelijke apologeten gebruiken daarbij het taalveld en de (filosofische) ideeën van hun tegenstanders.

De aanval is voor Tertullianus de beste verdediging Hoewel ze dus aansluiting zochten bij de denkwereld van hun tegenstanders, staat het voor de apologeten als een paal boven water dat er sprake is van een wij-zij-verhouding. In hun denken loopt er geen vloeiende lijn van kerk naar wereld, van geloof naar cultuur. Christenen zijn ‘geheel anders’ en de waarheid van het Evangelie staat niet ter discussie.

Ze vormen, aldus Van de Beek, een ‘derde geslacht’ naast joden, voor wie het geloof in Jezus de gekruisigde een struikelblok is, en Grieken, voor wie dat geloof slechts dwaasheid is. Christenen zijn ‘een uitverkoren geslacht, een koninklijk priesterschap, een heilig volk, een volk dat God Zich tot Zijn eigendom maakte’ (1 Petrus 2:9). Ze zijn apart gezet en ze zijn vreemdelingen (1 Petrus 1:1).

Inspirerende wereldverbeteraar Veel kerken, theologen en christenen zijn de Heilige Geest gaan zien als een inspirerende wereldverbeteraar. Resultaat is dat

de antithetische houding van de vroegchristelijke apologeten naar de achtergrond is gedrongen en moderne christenen zich daardoor positiever verhouden met de heersende cultuur. De wereld als ‘werkterrein van vernieuwing door de Geest’ past christenen tegenwoordig beter dan een wereld die door de Geest moet worden ontmaskerd. Ontmaskering (elencho) is echter een kerntaak van de Heilige Geest, betoogt Van de Beek. Het is de Heilige Geest die christenen leert om de voorbijgaande wereld met haar begeerte (1 Johannes 2:17) te ontmaskeren.

Hier beneden is het niet – en het zal hier ook nooit wat worden.

Op een confronterende manier maakt Van de Beek duidelijk wat het grote probleem is van de huidige wereld. De wereld is als het gouden dodenmasker van Toetanchamon. Het is een schitterend kunstvoorwerp, waar je niet snel op uitgekeken raakt. Maar als je het masker weghaalt en achter het masker kijkt, zie je een zorgvuldig gemummificeerde dode. Je ziet de afzichtelijke gevolgen van de dood die, in een ultieme poging haar te camoufleren, alleen maar afzichtelijker geworden is.

‘Dat is de staat waarin de wereld is. Achter de schone schijn die ons toelacht, heerst de dood die juist in de poging om die te ontgaan haar gruwelijke gezicht krijgt.’

Christenen zijn geroepen om deze ontmaskering aan de wereld te

Thema Matthijs Guijt De Oogst mei 2015

Het dodenmasker van Toetanchamon

voltrekken, ook als hen dat niet in dank wordt afgenomen. Het is inherent aan het christen zijn, een slaaf is nu eenmaal niet meer dan zijn heer: ‘Als de wereld u haat, weet dat zij Mij eerder dan u gehaat heeft’ (Johannes 15:18).

De apostel Johannes roept in zijn eerste zendingsbrief op om ‘de wereld’ niet lief te hebben en ook niet dat wat van de wereld is: de begeerte van het vlees, de begeerte van de ogen en de hoogmoed van het leven (1 Johannes 2:16).

Wie de wereld liefheeft, heeft de liefde van de Vader niet in zich (vers 15) en wie uit de wereld is, kan niet uit de Vader zijn (vers 16). De Bijbel windt daar geen doekjes om, maar ontmaskert het radicaal. Die wereld heeft geen toekomst, maar ze is ten dode opgeschreven. En de liefhebbers van die wereld zullen hetzelfde lot ondergaan. Johannes dringt er dan ook nadrukkelijk op aan om in Christus te blijven.

Luchtfietserij Het eeuwenoude levensmotto ‘Laten wij eten en drinken, want morgen sterven wij!’ (Jesaja 22:13) is nog altijd actueel: Carpe diem.

Het perspectief dat in zo’n motto doorklinkt is ontluisterend leeg en uiteindelijk (eeuwig) hopeloos.

Ondanks de schijn van het tegenovergestelde. Die afwijzing van de

wereldse mores door christenen heeft in de geschiedenis zelden op applaus kunnen rekenen. De christelijke verwachting van het eeuwige leven bij God is door de tijd heen afgedaan als dwaasheid, als opium van het volk en als regelrechte misleiding, luchtfietserij.

Ontmaskering is een kerntaak van de Heilige Geest Ontmaskering van de wereld en haar verleidingen vraagt van christenen een leven dat gekenmerkt wordt door vreemdelingschap en verlangen. Christenen leven nog wel op de aarde, maar dat is slechts tijdelijk. Met Paulus richten ze zich op het eeuwige leven bij God: ‘…maar één ding doe ik: vergetend wat achter mij is, mij uitstrekkend naar wat voor is, jaag ik naar het doel: de prijs van de roeping van God, die van boven is, in Christus Jezus.’

(Filippenzen 3:14). Ze zijn gestorven aan zichzelf en Christus leeft nu in hen (Galaten 2:20). Hun burgerschap is in de hemelen (Filippenzen 3:20).

Juist als vreemdelingen op aarde en als burgers van de hemel, ontmaskeren christenen de voorbijgaande wereld en tonen ze het gelaat van Christus. Weergaloos

wordt deze christelijke way of life beschreven in de bekende brief aan Diognetus: ‘Elk land is hun een vaderland en elk vaderland is hun vreemd. Ze trouwen als ieder ander. Ze krijgen kinderen, maar leggen ze niet te vondeling. Ze delen hun tafel maar niet hun bed.

Ze leven “in het vlees”, maar niet “naar het vlees”. Ze vertoeven op aarde, maar zijn thuis in de hemel.

Ze gehoorzamen de vastgestelde wetten, maar door hun levenswijze overtreffen ze deze wetten. Ze hebben alle mensen lief en worden door iedereen vervolgd. Ze zijn niet gekend, en worden toch veroordeeld; ter dood gebracht, en ten leven gewekt. Ze zijn arm als bedelaars en maken velen rijk, ze lijden aan alles gebrek en hebben alles in overvloed. Ze worden onteerd, en die ontering strekt hen tot roem, ze worden belasterd en worden gerechtvaardigd. Ze worden gesmaad en ze zegenen, beledigd en ze bewijzen eer. (…)

De christenen wonen als vreemdelingen in de vergankelijke wereld, terwijl ze de onvergankelijkheid verwachten.’

matthijs guijt Docent geschiedenis en culturele en kunstzinnige vorming (ckv) in Middelharnis.

19

20

De Oogst mei 2015 Interview Gertjan de Jong

Wie is hier nou gek?

Hoe behoud je je geloof als je omgeving dat geloof als suf, benepen en achterhaald ziet?

Ds. Paul Visser weet uit ervaring dat dat niet eenvoudig is. Hij is predikant in de Jordaan, een wijk in Amsterdam waar tegenwoordig vooral hoogopgeleide, seculiere carrièremakers wonen.

‘Geregeld denk ik: wie is hier nou gek?’

‘Ja, ik voel mij wel eens een dwaas voor Christus.

Want je woont tussen allerlei mensen die niet geloven, of op hun eigen manier met hun eigen spiritualiteit. En dan kom jij met je geloof in één God, in één Naam waardoor mensen gered kunnen worden. Dat maakt geloven een aangevochten bezigheid.

Op het eerste gehoor is het Evangelie ook een dwaze boodschap. En dat heeft geregeld een weerslag op jezelf. Soms vraag ik mij af: als die hele christelijke cultuur wegvalt, wat blijft er dan over van mijn geloof? Wat stelt mijn geloof voor zonder die schil van traditie, boeken, liederen, verhalen? En dan kom ik hierop uit: dat ik een stem heb gehoord die ik heb herkend als de stem van de Levende. Dezelfde stem die Abraham in Ur heeft gehoord, waardoor hij op reis is gegaan.

Geloven is voor een groot deel herinneren en herhalen Sommige dagen put je alleen uit de herinnering aan die stem. Geloven is voor een groot deel herinneren en herhalen. Die stem is absoluut niets iets dat wij tot onze beschikking hebben. Vaak lijkt geloven op lopen in woestijn. Maar al lopend in de woestijn word ik elke keer weer verrast en merk ik: God is er, Hij spreekt! Soms direct tot mij, of ik herken Zijn stem bij anderen.

Pas werd ik gebeld door een bekend persoon uit de Amsterdamse culturele wereld. Ik dacht: hij zal de Noorderkerk wel willen huren voor een of andere evenement. Maar tot mijn verrassing vertelde hij dat God Zelf hem was overkomen. Later hebben we elkaar ontmoet in een café en hebben we samen gebeden. “Mijn ogen zijn opengegaan voor wat me ontging”, vertelde hij mij ontroerd. “Als iemand mij een paar weken geleden zoiets had verteld, had ik beleefd geluisterd, maar ik had er niets van geloofd. Nu is het werkelijkheid voor mij, ik heb het zo ervaren dat ik er niet meer om heen kan.” Waarop ik zei: “Noem het gerust een openbaring.” Kijk, en daar word ik dan blij van, dat geeft me moed: dat de Levende zichzelf zo te kennen geeft.

Weerzin In theorie kun je alles geloven in Amsterdam.

Amsterdam wil een tolerante stad zijn, daar zijn mensen trots op. De stad waar alles kan en mag.

Aan de andere kant merk je dat het Evangelie geregeld een enorme weerzin oproept. In de Noorderkerk zijn veel hoogopgeleide mensen die bijvoorbeeld op de zuidas werken. Van hen hoor ik geregeld dat het christelijk geloof in hun omgeving als iets wel heel belachelijks wordt gezien. Het staat te boek als suf, benepen, achterhaald. Dat je zo ontwikkeld bent en toch gelooft, daar kunnen veel mensen met hun pet niet bij. Ongetwijfeld heeft het met de geschiedenis van de kerk te maken. De kerk is vaak ervaren als beklemmend en benepen.

Mensen hebben het Evangelie niet leren kennen als het hartsgeheim van God, maar als een set van wetten en regels. Wat je ook merkt is dat christenen gezien worden als mensen die zichzelf niet kunnen redden. Ze worden gezien als een beetje zielig, zij hebben God nodig. Terwijl het precies andersom is.

Je hebt in deze tijd juist heel veel lef nodig om te geloven. Je moet tegen de stroom in zwemmen. Je wordt vaak afgerekend op je geloof. Christus volgen is juist voor mensen die het aandurven anders te denken en te doen dan de meerderheid. Je hebt vandaag, en zeker in een Amsterdamse context, ruggengraat nodig om christen te zijn.

Het is wel ontzettend belangrijk dat het helder en duidelijk wordt neergezet waar het over gaat in het christelijk geloof. Dat het geen set van regels is dat je door de strot wordt geduwd. Evenmin alleen maar een “steun voor als je het moeilijk hebt”.

Maar een ongekend verhaal van God die zich laat afdanken door ons, maar niet ophoudt ons na te lopen. Van Christus die zich laat uitjouwen, maar dat beantwoord met bidden. Van liefde die wordt verworpen, maar niet van ophouden weet en tot het uiterste gaat om ons te verzoenen. En dat geloof geen kwestie is van verstand op nul, maar van verlichte ogen van het verstand. Dat het geen domme bezigheid is, maar te maken heeft met wijsheid die ons denken te boven gaat. Geloven maakt niet benepen maar verruimt je blik, het geeft je de

Interview Gertjan de Jong De Oogst mei 2015

Paul Visser: ‘Door Christus wordt je echt mens.’

moed om jezelf te verloochenen en achter Jezus aan over je eigen grenzen heen te gaan. Met Christus wordt je gekruisigd, maar je staat tegelijk op in een nieuw leven. Dat geloof is niet schreeuwerig, maar krachtig!

Bevrijd van je ego Als christen kun je jezelf soms een dwaas voelen, maar we moeten ons niet in de slachtofferrol laten drukken. Wij zijn gezegende mensen. Door God gezocht en in het licht gezet. Telkens openen de brieven in het Nieuwe Testament daarmee. Om mensen van toen, die ook een kleine minderheid in een multireligieuze wereld waren, een stuk gezond zelfbewustzijn te geven. We zijn geen zielenpoten, maar zalig. Dankzij de Geest van God zijn ons de ogen opengegaan voor de werkelijkheid van God. We leerden verder kijken dan onze eigen neus lang is en we zelf bedenken konden. En met dat we ontdekten dat we met Christus zijn gestorven en opgestaan, zitten we niet langer opgesloten in ons eigen kleine, zondige cirkeltje. De benepenheid is doorbroken. Christus bevrijdt je al meer van je ego, waardoor je echt mens wordt! Je wordt als Christus – en daarmee soms de gek – maar dat is dus niet iets om over te klagen. Van dat geheimenis van het Evangelie wil ik getuigen. Open en onomwonden.

Juist Amsterdam daagt me er eens te meer toe uit.

Veel mensen hebben geen idee. Doen het christelijk geloof af als dwaasheid vanwege allerlei vooroordeel en misverstaan. Dat is heel jammer. Ze doen het dan af als dwaasheid zonder benul te hebben van het echte verhaal. Dat vind ik zo zonde!

Als Nelson Mandela na vijfentwintig jaar gevangenschap spreekt over peace en forgiveness is iedereen diep onder indruk en helemaal ontroerd. En als Christus ermee komt na gekruisigd te zijn, halen mensen hun schouders op en boeit het opeens niet. Met Paulus zeg ik dan: “Ik schaam me niet voor dit verhaal. Dwaas is het, ja… maar tegelijk zo ongekend genadig.” En ik besef maar al te goed dat, hoe goed de boodschap ook is, mensen er niet van gediend zijn. Het verzet tegen God zit echt heel diep. Wat dat betreft wordt wat de Bijbel daarover zegt alleen maar meer waar voor mij, juist hier. En ik beaam wat Paulus schrijft in 1 Korinthe 2: “De natuurlijke mens begrijpt de dingen van God niet, ze zijn hem een dwaasheid.” Tegelijk zie ik ook dat andere gebeuren: als de Geest ogen opent, wordt dat wat eerst afgedaan werd als dwaasheid de ontdekking van iemands leven. Telkens als ik daarvan hoor, sta ik versteld. In de context van Amsterdam houden we als gemeente van Christus hoe langer hoe meer alleen het basale en beslissende over zoals Paulus dat verwoordde: “Wij hebben ontvangen de Geest die uit God is, opdat wij zouden weten de dingen die ons door God genadig geschonken zijn.”

Niet goed wijs Als je gelooft in die wijsheid van God wordt je in de wereld gezien als niet goed wijs. Dat geeft de nodige aanvechting. Daarom hebben we het nodig dat we steeds opnieuw van Hem vernemen en dat Gods Geest telkens weer onze ogen ervoor opent.

Zodat we bevestigd worden in ons geloven. Het is nooit een vanzelfsprekendheid dat dat gebeurt,

21

22

De Oogst mei 2015 Interview Gertjan de Jong

maar een zaak van voortdurend gebed. Ik zie het Jezus doen in Johannes 17: “Vader heilig hen in Uw waarheid en bewaar hen van de boze.” Paulus spoort ertoe aan in Efeze 6 om “bij elke gelegenheid met alle gebed en smeking met volharding te bidden voor alle heiligen”. Ons geloof kan nooit iets zijn om mee te pronken en te koketteren. De wijsheid van God, die je als christen ontving, is iets heel groots, maar tegelijk blijft het ook iets heel kleins.

Het blijft een gebroken en aangevochten wijsheid, geen eigenwijsheid.

Christenen worden gezien als een beetje zielig De Statenvertaling zegt: “Heere, Gij hebt mij overreed, en ik ben overreed geworden; Gij zijt mij te sterk geweest, en hebt overmocht.” Dat klinkt natuurlijk heel ouderwets. Maar toch hecht ik aan die woorden, “Gij hebt mij overreed” zegt meer dan “U heeft mij overtuigd”. Het wil zeggen: U bent mij de baas geworden, U heeft zo gesproken dat ik mij wel gewonnen moest geven, ik kon niet anders.

Dat is het grote wonder van mijn leven. Dat mijn ogen zijn opengegaan voor het meest ongedachte dat je kunt bedenken. En dat God zo antwoordde in Christus, dat is zo’n prachtboodschap, zo… ik kan er niet genoeg van krijgen. Hoe kun je tegen zo’n God ooit “nee” zeggen? Je weet niet half Wie je afdankt!

Waarom zo’n weerzin tegen deze God? Wat wil je nog meer?

Keiharde stad Sommige mensen hebben het over de “magie van Amsterdam”, maar ik heb daar helemaal niets mee.

Ik hou van de stad, maar Amsterdam is niet specialer dan andere plekken. Er wonen heel gewone mensen, net als in de rest van Nederland. Sommige christenen geloven dat God een specifiek plan heeft met Amsterdam. Maar hoezo zou God een specifiek plan hebben met Amsterdam en niet met een achterafdorp in Zeeland?

Ik ben dankbaar voor wat er gebeurt in de Jordaan.

Binnenkort hebben we een belijdenisdienst waarin vijftien mensen belijdenis doen, de helft van hen

had geen kerkelijke achtergrond of had eerder gebroken met de kerk. Daar verwonder ik mij over. En zo zijn er meer verrassingen, allerlei contacten die ontstaan in de wijk, verrassende ontmoetingen. Ik heb geen reden om te klagen. Maar toch. Je wordt ook steeds weer geconfronteerd met een weerbarstige werkelijkheid. Als het erop aankomt, houden velen de boot af.

Afgelopen december hadden we twee Kerstnacht­ diensten georganiseerd, in totaal kwamen er 850 mensen op af, 350 meer dan vorig jaar. Ik hoorde veel positieve reacties. Mensen ervoeren Gods aanwezigheid, er was aandacht voor het Woord, de muziek was goed. In de liturgie stond een oproep voor mensen die meer willen weten. Ik dacht: hoeveel mensen zullen daarop reageren? Ik wilde niet te hoog inschatten, dus ik dacht: misschien één procent, acht mensen. Of vier… Maar je hoort van geen mens meer iets. Dat vind ik een drama. Misschien is er zegen, maar dan blijft die zegen totaal verborgen.

Geloven maakt niet benepen maar verruimt je blik Je hoort over Amsterdam: “een prachtige stad”.

Ja, dat is het, maar het is ook een keiharde stad, met mensen die je heel vriendelijk bedanken voor je verhaal, maar er helemaal niets mee doen. Dat geeft veel aanvechting. Dat al die uren van gebed en werk op het eerste gezicht helemaal niets opleveren, dat is niet niks. De goede kant is dat het je meer zet op het spoor van Christus. Doorgaan, volharden, al zie je niks. Je hebt deel aan het lijden van Christus, en dat is niets nieuws. Paulus noemde het “de overblijfselen van het lijden van Christus”.

“Hij opent en niemand sluit, en Hij sluit en niemand opent”, staat in Openbaring 3:7. Eerst vond ik dat een lastige tekst. Ik probeerde het kloppend te krijgen en in een theologisch schema te passen. Nu kan ik er verrast over zijn. Ik merk het in mijn dagelijks leven: God opent en sluit deuren. Ja, denk ik dan, dat is Uw goed recht. Als U een deur sluit, wie ben ik dan om daar wat van te zeggen?’

Overdenking Hans Keijzer De Oogst mei 2015

Opwekking?

Nee, het gaat hier niet over de, ook door ons gewaardeerde, stichting uit Putten. Ik wil het hebben over de geestelijke situatie in ons land. Zeker, er is zegen, maar ook zorg en zelfs onvrede. De geloofsafval, die in de jaren zestig van de vorige eeuw inzette, woekert voort.

Kerken sluiten, zowel katholieke als protestante. Door echtscheidingen lijdt elk jaar telkens een nieuwe groep van 70.000 kinderen. Traditionele machtsblokken in ons parlement zijn verbrokkeld tot zestien partijen en partijtjes.

Individualisme, materialisme en een door humanisme doordesemde ideologie schrijven ons neutraliteit voor als hoogste goed.

Vrijheid voor iedereen! Maar de Bijbel zegt in Johannes 8: ‘Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn.’ Ieder die het waagt in een absolute waarheid te geloven, stuit op muren van intolerantie. Daar houdt neutraliteit geen stand.

Pamflet We leven in een postmoderne maatschappij. In het midden van de negentiende eeuw beleefde West-Europa een geestelijke opwekking, die men het réveil noemt. Vrucht daarvan is ook onze stichting Tot Heil des Volks. De Messiasbelijdende Jood Isaäc Da Costa had een pamflet geschreven: Bezwaren tegen de geest der eeuw. Het was spraakmakend en aansprekend voor zijn medestanders in die réveilbeweging. Wordt het geen tijd dat enkele broers en zussen die zich zorgen maken over de huidige tijdgeest, de hoofden bijeen steken om in navolging van Da Costa gezamenlijk een pamflet op te stellen voor deze tijd?

Twee jaar geleden publiceerde het door Billy Graham opgerichte magazine Christianity Today een interview met John Piper.

Een bekende en invloedrijke baptist, die inmiddels met emeritaat is. Wereldwijd verlangen

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Bijbelgetrouwe christenen naar geestelijke opwekking. Die komt Goddank nog voor. In delen van Afrika, India en China. Juist ook in streken waar de overheid christenen verdrukt, zoals in Iran en Noord-Korea. Maar in de merendeels blanke westerse en christelijke wereld ziet Piper weinig opwekking. Goed is het te horen dat onder moslims uit roerige streken, zoals bij vluchtelingen uit Irak en Afghanistan, honger is naar waarheid en vrede. Als christenhulpverleners hen voorthelpen en naast brood en kleding óók hun getuigenis geven aangaande onze Heiland, blijken ze opmerkelijk vaak en snel open te staan voor de heilsboodschap.

Drie voorwaarden Piper ziet dat er in streken waar het christendom in kerken is ingebed inderdaad verlangen bestaat naar opwekking. Maar kent men ook de voorwaarden daartoe? Hij noemt de drie belangrijkste:

De eerste is gebed. Zeker, ook in ons land groeit een gebedsbeweging. Toch hebben we volharding nodig en meer eenheid, over kerkmuren en culturen heen. Lees vooral ook Jacobus 4:2 en 3: ‘U bidt wel, maar u ontvangt niet, omdat…’

De tweede voorwaarde is volheid van de Geest. Zie de laatste zin bij alle zeven gemeenten uit Openbaring 2 en 3: ‘Wie oren heeft, laat hij horen wat de Geest tegen de gemeenten zegt.’ Bezoekt u bidstonden? Stel daar dan eens de vraag wat de Geest vandaag zegt, bijvoorbeeld over Israël.

Het laatste is de heiligheid van God. Het besef daarvan zijn veel christenen kwijtgeraakt. Wilt u samen eens ootmoedig mediteren over Jesaja 6?

Hans Keijzer Voormalig directeur van de Evangelische Zendingsalliantie (EZA)

23

24

De Oogst mei 2015 Actueel Herman Meijer

Christen zijn gaat geld kosten De secularisatie zet door. Steeds meer kerken staan leeg op zondag. God en Zijn geboden hebben afgedaan. De gevolgen voor onze maatschappij zullen groot zijn. Begrip voor christelijke standpunten zal op een gegeven moment verdwenen zijn. De eerste symptomen daarvan zijn al zichtbaar.

Per jaar keren in Nederland 100.000 mensen de kerk de rug toe. Een kerk als de PKN voelt die klap week na week. Volgens berekeningen van de PKN wordt tussen 2008 en 2018 vijfentwintig procent van haar kerkgebouwen overbodig. Rond 1900 zei slechts twee procent van de Nederlanders geen band te hebben met de kerk. Rond het jaar 2000 was dat percentage opgelopen tot boven de zestig procent. En het einde is nog niet in zicht. Kerken doen er alles aan om mensen binnenboord te houden. Tientallen boeken en studies verschenen in de loop der jaren. Tijdens mijn studie theologie heb ik van de nodige werken kennis genomen. De één roept dit, de ander roept dat.

Vernieuwingen houden maar zelden mensen in de kerk We moeten, zo zegt de één, een muziekband in de kerk nemen. Volgens een ander is het verstandiger om een nieuwe psalmberijming te gebruiken.

Misschien helpt het als we als kerk filmavonden gaan organiseren. Moeten we niet meer gebruik maken van de moderne media? De vernieuwingen houden maar zelden mensen in de kerk en gaan vaak ten koste van het kruis, Jezus Christus en God als middelpunt.

Teloorgang christelijke politiek Als de maatschappij weinig meer heeft met haar christelijke wortels en met de God van de Bijbel, zal de politiek volgen. Een analyse van het aantal zetels van christelijke partijen in de Tweede Kamer spreekt boekdelen. De Christen Unie (CU) en de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) hebben momenteel samen acht van de honderdvijftig zetels.

Het Christen Democratisch Appel (CDA) laat pijnlijk zien hoe klein de christelijke stem in ons parlement is geworden. Voor de oorlog haalden de drie voorlopers van het CDA (KVP, CHU en ARP) meer dan de helft van de stemmen binnen. Na de roerige jaren zestig zakt het aantal langzaam richting de veertig zetels. Na premier Balkenende gaat het snel. In 2010 scoort de partij 21 zetels. Een dieptepunt. Twee jaar

later zien we dat het nog erger kan. Dertien magere zetels rollen uit de verkiezingsuitslag. In de peilingen lijkt de partij van Sybrand van Haersma-Buma weer een beetje op te krabbelen. Ik waag echter te betwijfelen of dat iets van doen heeft met het christelijke karakter van die partij.

Deze ontwikkelingen in de Tweede Kamer bleven niet zonder gevolgen. De afgelopen decennia hebben we gezien hoe het seculiere gedachtengoed in de Tweede Kamer is uitgewerkt in wetten en regels. Het is in Nederland nu mogelijk om je kind te aborteren, je mag euthanasie plegen, prostitutie werd gelegaliseerd, trouwen met iemand van hetzelfde geslacht is geen probleem en zo kan ik nog wel even doorgaan. Seculiere partijen bouwen een feestje: ‘Het gaat met Nederland de goede kant op!

Eindelijk schudden we die nare christelijke wetgeving beetje bij beetje van ons af’. Voor de keerzijde van hun succes hebben zij geen oog. Mijn collega’s bij Tot Heil des Volks van het Scharlaken Koord zien bijvoorbeeld elke dag op de Wallen hoe destructief en verwoestend deze zogenaamde liberale wetten zijn. Dertigduizend kinderen worden per jaar in de baarmoeder, dat wat de veiligste plek op aarde zou moeten zijn, vermoord.

Eindelijk schudden we die nare christelijke wetgeving van ons af De secularisatietrein dendert door en lijkt niet te stoppen. Aan het begin is er nog begrip en respect voor christenen die een andere mening zijn toegedaan en daarom weigeren bepaalde (be) handelingen uit te voeren. Dat begrip en dat respect is echter vluchtig en smelt als sneeuw voor de zon. Neem de gewetensbezwaarde ambtenaar.

Begin 2000 beloofden politici in Den Haag dat er ruimte zal blijven voor christenen die bezwaren hebben tegen het homohuwelijk. In 2011 werd de eerste ‘weigerambtenaar’ ontslagen. In 2013 viel het doek voor alle bezwaarden definitief. Volgens een ruime meerderheid van de Tweede Kamer mag een gewetensbezwaarde ambtenaar niet weigeren

Actueel Herman Meijer De Oogst mei 2015

Het einde van de secularisatie is nog niet in zicht.

een ­huwelijk te sluiten tussen twee mensen van hetzelfde geslacht. Ook het woord ‘weigerarts’ is al gevallen voor artsen die niet willen meewerken aan euthanasie. Vroeg of laat zal ook de gewetensbezwaarde arts het veld ruimen.

Geen kinderbijslag Wie naar de ontwikkelingen in het buitenland kijkt, weet wat ons de komende jaren te wachten staat.

Neem Australië. Half april las ik een artikel in De Telegraaf. De premier van Australië, de liberaal Tony Abbott, wil dat ouders die hun kind niet laten inenten, geen kinderbijslag meer krijgen. Vanaf volgend jaar krijgen deze weigeraars, veelal gelovigen in Australië, geen kinderopvangtoeslag en geen gezinsbelastingvoordeel meer. Gezinnen kunnen daardoor jaarlijks bijna 11.000 euro per kind mislopen.

De secularisatietrein dendert door en lijkt niet te stoppen Volgens Abbott moeten ouders die hun kinderen wel vaccineren erop kunnen vertrouwen dat ze op de kinderopvang geen ziektes oplopen omdat anderen gewetensbezwaren hebben tegen vaccinatie.

In Australië zijn er op dit moment 39.000 kinderen onder de zeven jaar niet ingeënt. Volgens Abbott wordt de keuze om kinderen niet in te enten niet ondersteund door de overheid en zou de overheid die keuze ook niet moeten steunen door de belasting­ betaler te belonen via de kinderbijslag.

Nu wordt er over inenten in christelijk Nederland erg verschillend gedacht. Dat doet echter niets af aan deze casus. In Australië kunnen keuzes die christenen vanuit hun geloofsovertuiging maken, binnenkort geld gaan kosten. Veel geld zelfs. 11.000 euro per kind per jaar is niet niets.

Abortus Australië is een eind fietsen, denkt u misschien. In Nederland speelde dezelfde discussie vorig jaar echter ook. De Tweede Kamer boog zich over de vraag of kinderopvangcentra niet-ingeënte kinderen mogen weigeren. Dit omdat een baby op een Haagse crèche ernstig ziek was geworden door contact met een kind met mazelen. De uitkomst van dat debat was dat crèches in Nederland geen kinderen mogen weigeren. Nog niet. Maar we hebben rondom de gewetensbezwaarde ambtenaar gezien hoe snel de opinie in de politiek om kan slaan.

Dit is niet de enige ontwikkeling. Gezinnen die in verwachting zijn van een baby’tje dat mogelijk gehandicapt wordt, worden heel vreemd aangekeken als blijkt dat zij de baby willen houden. Wie op Google de termen ‘gehandicapt kindje’ en ‘abortus’ invoert, schrikt. Er staan tientallen artikelen online waarin de auteurs openlijk pleiten om alle kinderen die gehandicapt zijn te laten aborteren. Sterker nog, er zijn al mensen die pleiten de wet zo aan te passen dat het mogelijk wordt om gehandicapte kinderen net na de geboorte te doden. Hoelang duurt het nog voordat de overheid weigert om zorgkosten voor gehandicapte kinderen te betalen? ‘Had u maar niet

25

26

De Oogst mei 2015 Actueel Herman Meijer

Niet ingeënt? Geen kinderbijslag!

zo dom moeten zijn om het kind te houden.’

Over de publieke opinie gesproken. Vol verwondering heb ik enkele weken geleden de ontwikkelingen rondom het verhaal van Thony Kraamer gevolgd. Deze jongen vertelde in dit blad hoe zijn leven ingrijpend was veranderd. Door de invloed van God stopte hij met ‘actief homo’ zijn. Het verhaal werd opgepikt door verschillende media. Binnen notime was er een nieuwe mediahype geboren. Thony kreeg de meest vreselijke dingen over zich heen.

Ook op sociale media liet half Nederland zich horen.

Eén ding werd mij heel snel duidelijk. Anders dan het COC (belangenvereniging voor homoseksuelen) denken over homoseksualiteit wordt in Nederland niet getolereerd.

Vroeg of laat zal ook de gewetensbezwaarde arts het veld ruimen Ik hoop dat ik er helemaal naast zit, maar ik kan de huidige ontwikkelingen niet anders duiden. Wij zullen meer en meer een groep worden die, volgens de rest van de wereld, onverantwoord achterloopt.

In Australië gaat dat christenen geld kosten. Die tijden gaan hier in Nederland ook komen. Dan komt het erop aan. Hoeveel hebben wij over voor Jezus Christus? Hoeveel hebben wij over voor een God die Zelf Zijn eigen Zoon aan ons gaf? Kijken wij op een euro’tje meer of minder?

Koning Dat christen zijn geld kost, is maar een tussenfase.

Er komt een moment dat men in Australië gaat zeg-

gen: ‘Nu geven wij die gezinnen die weigeren hun kind in te enten wel een enorme boete, maar het helpt weinig. Zij brengen nog steeds hun kinderen in gevaar. Moeten we hen niet dwingen om hun kinderen in te enten?’ In Nederland zijn er al veel mensen die de laatste vraag met een ruimhartig ‘ja’ beantwoorden. Dan slaat de sfeer om. Dan is het niet langer: je mag zelf weten wat je doet, als je maar zelf betaalt, maar dan moet je mee in de vaart der volkeren. De trein stopt niet. Weigeren kan veel kosten. Misschien wel alles.

Dit verhaal klinkt als een pessimistisch toekomstscenario. Laten we hopen dat het voor Australische christenen bij 11.000 euro per kind per jaar blijft.

Maar zelfs als het wél erger wordt, hoeven wij niet bang te zijn. Uiteindelijk zijn wij allen burgers van een ander Koninkrijk. Van het Koninkrijk der hemelen. Wij zijn onderdanen van de Koning der koningen. En Die Koning belooft ons geen veilige reis, maar wel een behouden aankomst. Onderweg zullen we misschien geld verliezen, goederen, geliefden. Mogelijk ons eigen leven. Het deert niet.

Wij weten waar de reis eindigt.

Dan zijn we op aarde misschien arm, boven zijn wij rijk.

Voelen we ons beneden soms eenzaam, boven zijn wij bij God. Nu nog vreemdelingen, straks thuis!

Herman meijer Gids en spreker voor o.a. Tot Heil des Volks, zie ook

www.meijerherman.nl.

Christenvervolging Open Doors De Oogst mei 2015

Warm welkom voor vluchtelingen Honderden christenen in de regio Duhok (Irak) worden dagelijks geconfronteerd met vluchtelingen voor hun deur. De christelijke dorpsbewoners bieden hulp en onderdak aan elke vluchteling, of ze nu christen, moslim of Jezedi zijn. Open Doors zocht hen op. ‘We zijn allemaal mensen, we zijn allemaal gelijk.’

Een lange weg voert ons door het lege berglandschap van Irak.

Het is bijna lente. De valleien zijn groen. Er ligt nog een beetje sneeuw op de bergtoppen. Het dorpje aan het einde van de weg ligt er vredig bij. Maar schijn bedriegt, want vredig is het er de laatste maanden allerminst geweest.

In een lokaal eethuisje bereidt een vrouw vast het avondeten voor.

Ze vertelt over de angstige dagen van de afgelopen zomer, toen IS hun stadje bedreigde. ‘We moesten het eethuis drie dagen sluiten.

De meeste mensen vluchtten of maakten zich klaar om te vluchten. We dachten dat het einde van onze tijd hier was gekomen.’

Toen duidelijk werd dat IS het dorpje niet zou overnemen, keerde driekwart van de dorpelingen terug. Ondertussen hadden vluchtelingen uit de regio onderdak gevonden in de openbare gebouwen in het dorp. In het centrum ontmoeten we de burgemeester.

Hij ziet de vluchtelingen niet als een last: ‘We zijn allemaal mensen, we zijn allemaal gelijk. We zorgen voor hen, of ze nu net als wij christen zijn of een andere religie aanhangen.’

Toekomst Buiten het dorpje staat een oude kliniek, waar vluchtelingen hun onderdak hebben gevonden. Aan openstaande ramen hangt was te drogen. Twee jonge mannen staan in de deuropening. Ze zijn met hun familie gevlucht vanuit het naastgelegen stadje en bevestigen de woorden van de bur-

gemeester. ‘De dorpelingen zijn vriendelijk. We voelden ons geen moment vreemdeling. Omdat we allemaal christen zijn, voelen we ons hier thuis.’ Ze tonen hun kleine huisje, een kamertje in de kliniek met wat bedden en matrassen en een tv. ‘We redden ons hier, maar ik heb geen idee van onze toekomst. We kunnen amper werk vinden en we kunnen hier niet voor eeuwig blijven wonen.’

Even buiten het dorp vinden we een Jezidisch gezin. De Jezedi’s hangen een geloof aan dat elementen uit de islam, jodendom, christendom en oude lokale religies combineert. Ook zij voelden zich geen moment vreemdeling in het dorp. Ze wonen in een huis dat nog niet is afgebouwd. Een provisorische tent in de woonkamer biedt een beetje warmte en beschutting. Het gezin onderbreekt een spelletje domino en de vader vertelt: ‘Dorpelingen brachten ons alles wat we nodig hadden: voedsel, matrassen, alles. Ze zorgden voor ons, ook al hebben we niet hetzelfde geloof.’ Het gezin zal zich nooit meer veilig voelen in Irak, na een verschrikkelijke vlucht naar het Sinjargebergte om te ontkomen aan IS-strijders. Een oom treft al voorbereidingen voor hun emigratie.

Vakantiepark Naast de kliniek verrijst een caravanpark, met steun van Open Doors. Het onderdak in openbare gebouwen is immers maar een oplossing voor de korte termijn.

Loodgieters leggen de laatste pijpen voor de riolering. Binnenkort

Vluchtelingen in Irak.

FOTO OPEN DOORS

hebben alle vluchtelingen een klein huisje voor zichzelf. In de stacaravans hebben ze een klein kamertje, een keukentje en een klein badkamertje. Vanuit de caravan kijk je uit op kilometers glooiend berglandschap. ‘Als de situatie verbetert, kunnen we hier mooi een vakantiepark van maken’, grapt één van de dorpelingen.

In het eethuis blijft de situatie van de vluchtelingen een populair gespreksonderwerp. Het leven gaat door, zelfs in het dorpje. Soms komen de vluchtelingen binnen en vragen om wat eten. Vol overtuiging delen de eigenaren hun voedsel. Kort geleden leek het er nog op dat het eethuis zou sluiten onder druk van IS, nu komen de zaken weer wat op gang. De afgelopen maanden waren zwaar en hard in het dorpje, maar iedereen hoopt en bidt dat de toekomst er zonniger uitziet.

27

28

De Oogst mei 2015 Israël Bart Wallet

Lessen van rabbi Nachman Iedereen die wel eens in Israël is geweest, heeft ze gezien. Ergens midden op straat staat een tafel met boeken, er klinkt vrolijke muziek waarop orthodoxe joden met witte gebreide mutsjes dansen. Het zijn de Bratslaver chassidiem. Zo verspreiden ze ook nu nog de boodschap van hun al lang overleden boegbeeld: rabbi Nachman van Bratslav (1772-1810). Wie zijn ze en wat valt er van hen te leren?

Enkele jaren geleden heb ik bij zo’n kraampje, voor een bijzonder lage prijs, het bekendste boek van rabbi Nachman gekocht: Sippoerei ma’asijot. Het is een tweetalig Jiddisch-Hebreeuws boek met daarin opgetekend de verhalen, veelal gelijkenissen, die de gevierde vrome rabbijn aan zijn volgelingen vertelde. Ze zijn sprookjesachtig, maar bevatten ook diepe uitspraken. Wie ze gaat lezen, wordt onherroepelijk opgezogen in de verdwenen wereld van het vooroorlogse OostEuropese jodendom.

Toch zijn de volgelingen van rabbi Nachman nog springlevend. De Bratslaver chassidiem vallen op in het Israëlische straatbeeld en op allerlei auto’s is een sticker te zien met daarop de gevleugelde leuze van veel Bratslaver: Na nach nachma Nachman me’oeman, in een bijna poëtische mengeling van Hebreeuws en Jiddisch. Het is een zinnetje dat ook op muziek is gezet en voortdurend gezongen wordt. Vertaald wil het zoveel zeggen als: ‘Nu naar Nachman

kijken Een typerend filmpje over de wereld van de Bratslaver chassidiem is te vinden op: https//www.youtube.com/embed/ gSoMvDJyp0w

uit Uman’. Uman is de plaats in Oekraïne waar rabbi Nachman begraven ligt en dat, zeker sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989, een trekpleister is geworden voor tal van Bratslaver chassidiem uit de hele wereld.

Ervaringsgeloof Rabbi Nachman was een achterkleinzoon van de stichter van het chassidisme, Israël ben Eliëzer (door volgelingen de ‘Besjt’ genoemd). De naam ‘chassidisme’ komt van het Hebreeuwse woord chassidoet en betekent vroomheid. Dat is ook precies wat het is: een joodse vroomheidsbeweging die aan het eind van de achttiende eeuw ontstond in reactie op de gangbare orthodoxie, die de nadruk legde op Thorastudie.

Veel joden waren echter arm en hadden al hun tijd nodig om te werken en kwamen daardoor niet aan studie van de Hebreeuwse Bijbel en de joodse traditie toe. Ze voelden zich tekortschieten.

Het chassidisme vertelde deze mensen dat je God niet alleen kunt ontmoeten via de studie van Zijn Woord, maar ook in het leven van elke dag: in je gezin, je werk, in de natuur. Door gebeden en door te zingen kon je daarbij God de eer geven. Dit betekende voor veel Oost-Europese joden een doorbraak; hun gewone, alledaagse leven mocht volop meedoen, kreeg betekenis voor het aangezicht van God.

Het chassidisme verspreidde zich snel vanuit Polen naar Oekraïne, Rusland en Litouwen. Daarbij ontstond gaandeweg een verschil tussen de Litouwse en Wit-Russische chassidiem die meer nadruk op studie en filosofie leggen en aan de andere kant de Poolse chassidiem, die meer aandacht voor wonderen en ervaring hebben. De Bratslaver chassidiem zijn typerend voor de Poolse richting.

Het chassidisme wordt nog altijd getekend door de oorsprong in Oost-Europa. Na het overlijden van de Besjt ontstonden rond zijn leerlingen afzonderlijke chassidische groeperingen, die nu nog altijd naar de oorspronkelijke plaats worden aangeduid: de Bratslaver uit Bratslav (Breslov), de Satmarer uit Szatmar (Satu Mare in Roemenië), de Lubavitsjer uit Lubavitsj (Wit-Rusland).

Messianisme Naast de ervaring van het geloof in het alledaagse leven, neemt ook het messianisme een belangrijke plaats in het chassidisme in.

Terwijl de gangbare orthodoxie benadrukte dat het nog heel lang kon duren voordat de messias zou komen, dat de komst van de messias ook niet afgedwongen kon worden door mensen, gingen de chassidiem daar juist de nadruk op leggen. Zij waren ervan overtuigd dat een levendig verlangen naar de komst van de messias het

Israël Bart Wallet De Oogst mei 2015

Het chassidisme vertelde dat het gewone leven mocht volop meedoen.

einde der tijden ook dichterbij zou brengen.

Rabbi Nachman wakkerde het geloof in de komst van de messias aan. Hij preekte er veel over, drukte zijn leerlingen op het hart om er vurig naar te verlangen en schreef er een boek over: Megilat stariem, de rol van de geheimen.

Dat boek is ruim tweehonderd jaar lang verborgen gebleven en pas onlangs opnieuw ontdekt en uitgegeven. Daaruit is duidelijk geworden dat rabbi Nachman de messias als een wijze rabbijn zag, die al de joden van vroomheid zou vervullen, die niet de wapens op zal nemen maar de oorlogen voor Israël zal winnen door middel van het gebed. Zichzelf zag hij als een voorloper van de messias: ‘Mijn vuur zal branden tot de komst van de messias’.

Bijzonder aan het messianisme van rabbi Nachman is ook dat de niet-joden daarin een duidelijke rol krijgen. Als de messias als koning van Israël zal zijn gekroond,

zal hij naar de niet-joodse volkeren gaan en hen onderwijzen in het gebed. Zo zou Sefanja 3: 9 in vervulling gaan: ‘Dan zal ik de lippen van de volken rein maken, zij zullen de naam van de HEER aanroepen, ze zullen hem dienen, zij aan zij. ’ Opvallend is overigens dat in Nachmans messiaanse visie de tempel ontbreekt. Hij was van mening dat de fysieke tempel niet opnieuw opgebouwd hoefde te worden; de koning-messias zal de tempel hoogstpersoonlijk belichamen.

Lessen De wereld van rabbi Nachman moet begrepen worden als onderdeel van het jodendom.

Tegelijkertijd zijn er ook veel parallellen met het christelijke piëtisme: het belang om God te ontmoeten in het alledaagse bestaan, de vitale rol van het gebed en de vurige verwachting van de uiteindelijke verlossing van de wereld. Een

verlossing niet alleen voor Israël, want ook de niet-joden delen in de komst van de messias. Dat is een messiaans visioen dat ook in zowel het Oude als het Nieuwe Testament wordt uitgedragen: Israël als de kring rond de messias, de volkeren als de brede kring die daar weer omheen staan.

Bart Wallet Historicus, gespecialiseerd in de ­geschiedenis van het jodendom

verder lezen Martin Buber heeft in 1906 enkele van de verhalen van rabbi Nachman in het Duits vertaald. Die werden vervolgens bijzonder populair. Ook in het Nederlands zijn ze verkrijgbaar in een goed leesbare editie: Martin Buber, De vertellingen van rabbi Nachman. Vertaling door Jef Last (Utrecht: J. Bijleveld 2011), ISBN 9789061315988.

29

30

De Oogst mei 2015 Achtergrond Johan de Vries

Meditatie zorgt voor diepe wortels ‘Meditatie maakt iemand tot een christen.’ Met deze uitspraak bedoelden de puriteinen in de zeventiende eeuw uiteraard een christelijke manier van meditatie. Deze meditatie is op God gefocust en streeft naar de eenheid met de Drie-enige God. Dat is een heel andere manier van meditatie dan die tegenwoordig in de belangstelling staat.

Bij de lerarenopleiding in Utrecht zag ik een keer een uitnodiging hangen voor een gezamenlijke meditatieoefening. Het ging erom tot rust te komen en ervaringen beter te verwerken om zo beter te kunnen functioneren. Dit is dan nog een tamelijk onschuldige manier van mediteren. Helaas mediteren mensen soms omdat ze hulp verwachten van machten die wel mooi lijken, maar die bij de vader van de leugen vandaan komen: de duivel. Maar het feit dat er verkeerde meditatie is, is er een bewijs van dat er ook goede meditatie is. De duivel doet immers alles wat van God is na, maar verdraait het zo dat het een mens bij God vandaan houdt.

God wil graag dat mensen Hem zoeken in stilte en concentratie. Zo kan een mens opklimmen uit de alledaagse drukte en echt aandacht hebben voor God.

Voorbeeld van Izak Een bekende Bijbeltekst over meditatie is Genesis 24:63: ‘Izak ging tegen het vallen van de avond naar buiten om te bidden in het veld’ (Herziene Statenvertaling). Je kunt dit ‘bidden’ ook vertalen met ‘mediteren’, zoals in sommige Engelse vertalingen is gebeurd. Dan staat er dat Izak het veld inging om te mediteren. Mediteren wil zeggen: nadenken, overpeinzen. Hij zocht een rustige plek op om alleen te zijn, zodat hij niet zou worden afgeleid. Waarschijnlijk heeft hij dit regelmatig gedaan.

Hij zal daar ongetwijfeld hebben nagedacht over de belofte die God aan Abraham had gegeven, dat hij het land Kanaän in bezit zou krijgen en dat zijn volk even groot zou zijn als het aantal sterren aan de hemel. Gods beloften zijn zo overweldigend dat het veel tijd kost om te beseffen wat ze betekenen. Hoe

Bijbelgedeelten over meditatie • Deuteronomium 6 (‘Deze woorden moeten in uw hart zijn’) • Psalm 1 (Gods wet overdenken) • Spreuken 4:20-27 (‘Bescherm je hart’) • Kolossenzen 3:5:17 (‘Het woord van Christus wone rijkelijk in u’) • Filippenzen 4:4:9 ( je gedachten richten op het goede)

kon Izak nu meteen weten wat God met Zijn beloften bedoelde? Meditatie is als de spijsvertering; pas door te verteren krijgt het voedsel zijn voedingswaarde. Zo moet ook Gods Woord verteerd worden.

Veel mensen nemen wel veel geestelijk voedsel tot zich, maar nemen niet de tijd om het te verteren.

Thomas White zegt: ‘Het is beter één preek te horen en daarover te mediteren dan twee preken te horen zonder mediteren.’

De waarde van meditatie De waarde van meditatie is dat het Woord van God bij een mens kan binnendringen. Zoals regen­water de bodem intrekt en de wortels bereikt, zo kan Gods Woord het hart van een mens binnenkomen wanneer hij de tijd voor God neemt. Het is goed om te bedenken dat de Heilige Geest de Enige is die Gods Woord in het hart brengt. Daarom is het gebed: ‘Geef mij Uw Heilige Geest, zodat Uw Woord doordringt in het hart.’

Door meditatie kan het Woord van God binnendringen Op een strand aan de Middellandse Zee kunnen mensen urenlang van de zon genieten. Zo kan een christen urenlang genieten van de Zon van de gerechtigheid, Jezus Christus. De warmte van Zijn genade verveelt nooit en geeft blijdschap en echte zin aan het leven. In de meditatie doet een mens afstand van zijn directe omgeving om zich te bezinnen op God, zichzelf en zijn omgeving. Bezinning kan nodig zijn om na te gaan of God de belangrijkste plaats in het leven inneemt. Anders kan ongemerkt het eigenbelang bovenaan komen te staan.

Paulus roept op te bidden zonder ophouden; zonde belemmert dit gebed. Het probleem moet aan het licht komen om verder te kunnen gaan.

Manieren van meditatie Er zijn twee manieren om te mediteren. De eerste manier is om vanuit de directe ervaring te zoeken naar een diepere betekenis. Bekend is het voorbeeld van Jezus over de vogels, die niet zaaien en maaien

Achtergrond Johan de Vries De Oogst amei 2015

en toch altijd genoeg te eten hebben. Deze manier van mediteren vraagt om een andere manier van kijken naar de wereld. Die is vol met geestelijke lessen. Aan één van de woestijnvaders werd eens gevraagd, waarom hij niets bij zich had. Hij antwoordde dat hij uit het boek van de natuur las en daar veel van leerde over de geestelijke dingen.

Het lijkt vreemd om een diepere betekenis te zoeken achter de dingen. Toch staat de Bijbel vol met voorbeelden hiervan. Beeldspraak en voorbeelden kunnen soms meer zeggingskracht bevatten dan mooie, overzichtelijke theorieën. Juist iemand die lange dagen werkt en weinig tijd heeft om de stilte te zoeken, kan hier gebruik van maken. Iemand kan veel leren door zich te verwonderen over de natuur.

De natuur is daar geschikt voor, omdat God haar gemaakt heeft met haar complexiteit en schoonheid.

Ook leert de natuur over zonde en gebrokenheid.

De tweede vorm van meditatie is door de stilte op te zoeken om na te denken, zoals in het voorbeeld van Izak. Onderwerpen van meditatie kunnen zijn: een preek, God en Zijn eigenschappen en de zonden. Het overdenken van een preek en een besproken Bijbelgedeelte is nuttig, omdat iemand er al een tijd naar heeft geluisterd. Er is altijd wel een aantal dingen in een preek dat je persoonlijk aangesproken heeft. Het kan zijn dat God wijst op een zonde of een belofte van God. Na afloop kan iemand er dan bij stilstaan welke zonde het precies was, om deze voor God te belijden. Of iemand denkt nog eens na over een belofte en gaat daarmee in gebed. De zondag is een geschikte dag om dit te doen, want dan hoef je niet te werken en zit

de preek nog vers in het geheugen.

Een ingewikkelder onderwerp dan een preek is het overdenken van God en Zijn Woord. Het is niet ingewikkeld in de zin van moeilijk en ontoegankelijk, maar in de zin van divers en complex. Het valt niet mee om de lengte, hoogte en diepte van Gods liefde te vatten. Mediteren kan zwaar zijn, net als het beklimmen van een berg, maar wie er geoefend in is, doet het met gemak. Het verlangen naar God is de motivatie om hoger te klimmen en meer van God te leren kennen. Door de liefde naar God merk je de inspanningen die nodig zijn nauwelijks op.

Mediteren kan zwaar zijn, net als het beklimmen van een berg Het meest overdachte onderwerp is wel het sterven van de Zoon van God. Wie door het bloed van Christus vergeving van zijn zonden heeft ontvangen, raakt hier nooit over uitgedacht. De puriteinen geven in hun boeken over meditatie hele lijsten van onderwerpen voor meditatie. Dit kan geforceerd overkomen, maar de bedoeling is om niet altijd aan dezelfde dingen te denken en zo veel meer van God te leren. Het is zinvol na te denken over Gods eigenschappen: eeuwig, onbegrijpelijk, onzienlijk, onveranderlijk, oneindig, almachtig, volkomen wijs, rechtvaardig en goed (Nederlands Geloofsbelijdenis, artikel 1). Het gaat er niet om een lijst af te werken, maar mediteren is als het lopen in een open veld waar allerlei bloemen staan en iemand plukt hier en daar een bloem om er een bos van te maken.

31

32

De Oogst mei 2015 Achtergrond Johan de Vries

heen, begon ze de woorden van God te begrijpen.

Bunyan stelt dat het goed is om elke morgen stil te staan bij het bestaan van de hemel en de hel. Dat geeft een grotere inzet en liefde voor de geestelijke dingen en een afschuw van de duivelse.

Diepere kennis

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Hoewel meditatie fundamenteel is in het christenleven, wordt er in de kerk weinig over gesproken.

Er zijn wel veel activiteiten en besprekingen, maar de oproep om de stilte te zoeken lijkt in veel kerken niet populair. Het is goed om ruim de tijd te nemen om te mediteren en het Evangelie te overdenken.

Dat is geen verloren tijd, maar een effectieve manier om God en onszelf te leren kennen. Een uur met God in de stilte kan iemand soms meer leren dan een weekend bij een christelijke conferentie. Als Jona, voor hij de boot nam naar Tarsis, eerst tot zichzelf gekomen was, was hem een hoop ellende bespaard gebleven. De verloren zoon in de gelijkenis kwam tot inkeer door meditatie; hij begon na te denken over de situatie bij zijn vader thuis.

Een bezwaar om te mediteren zou kunnen zijn dat iemand zich slecht kan concentreren. Het valt inderdaad niet mee om vanuit de drukte ineens stil te worden en je op God te concentreren.

Twee belangrijke dingen zijn hierover te zeggen.

Het is ten eerste belangrijk na te gaan of de ochtend dan wel de avond een geschikte tijd is, dat verschilt per persoon. Ten tweede is er structuur nodig. Wie zomaar een keer probeert te mediteren, is er snel op uitgekeken en beleeft er weinig aan.

Door structureel tijd vrij te houden voor meditatie is iemand minder snel afgeleid.

Verdwaasd Meditatie kan ook op een negatieve manier gebeuren, namelijk als iemand een slecht idee in zijn gedachten uitwerkt of aan slechte dingen denkt.

Paulus zegt van de ongelovigen dat zij verdwaasd in hun overwegingen zijn (Romeinen 1:21). Extreme voorbeelden hiervan zijn helaas regelmatig in het nieuws. Terroristische aanslagen zijn vaak opvallend goed voorbereid en doordacht. Overal wordt rekening mee gehouden en het wordt tot in de puntjes verzorgd. Mensen kunnen duivelse plannen maken, zoals bij martelingen. Maar ook in kleiner verband kunnen onze gedachten de verkeerde kant opgaan. John Bunyan schrijft in zijn overdenkingen in de gevangenis dat hij vooral bang was voor zijn kleinste zonden, want dat was het begin van meer.

Laat niemand denken dat een verkeerde gedachte een kleine zonde is. Maria gaf het goede voorbeeld door de woorden van God in haar hart te bewaren.

Door er steeds over na te denken, door de jaren

De winst die het mediteren oplevert, is een diepere kennis van de geestelijke dingen. Door na te denken over je zonden, ervaar je de zonden pas echt als slecht. Wie weinig nadenkt over zijn zonden, zal zijn fouten direct aan de omstandigheden wijten. Pas in de stilte wordt duidelijk dat het komt door het slechte hart van de mens. Zonder meditatie is het christelijk geloof vluchtig en oppervlakkig. Wie wel eens bidt om een standvastige geest, kan dit daadwerkelijk krijgen door Gods Woord te overdenken, dag en nacht (Psalm 1:2). Naast zelfkennis geeft meditatie ook kennis van God. Jezus zocht voortdurend de stilte op bij Zijn Vader. Op deze momenten was Hij zich bewust van Zijn hoge afkomst en roeping. Hij kreeg er kracht door om Zijn opdracht op aarde uit te voeren: onschuldig de dood ingaan om vijanden met God te verzoenen.

Meditatie staat niet op zichzelf, maar gaat altijd samen met het gebed. Ze vullen elkaar aan en hebben elkaar nodig. Gebed zonder meditatie is gehaast en niet gericht op Gods wil. Wie bij het bidden niet de tijd neemt om stil te worden, neemt zijn God en zijn eigen gebed niet serieus. Door na te denken over het gebed, krijgt iemand inzicht in de wil van God en wordt het gebed aangenaam voor God. In het nadenken over God reikt God de mens Zijn beloften aan. De Heilige Geest wijst een belofte aan en zegt: ‘Bid hier maar om.’ Aan de andere kant is meditatie zonder gebed theoretisch en afstandelijk. Iemand kan mooie gedachten hebben over God, maar zonder de Heilige Geest is het waardeloos. De Emmaüsgangers dachten veel na over wat er gebeurd was, maar pas toen Jezus bij hen kwam en de Heilige Geest hun liet zien dat Hij het was, werden hun gedachten vruchtbaar.

Jezus zocht voortdurend de stilte op bij Zijn Vader Theodorus à Brakel heeft een bijzonder boek geschreven over meditatie: Trappen van geestelijk leven, waarin hij schrijft dat meditatie overgaat in aanbidding. Deze man kon dagelijks urenlang mediteren en hij voelde zich elke keer weer schuldig als hij het had nagelaten. Het nadenken over God brengt iemand tot verwondering van Gods genade en almacht. Het besef dat genade niet algemeen is, maar speciaal voor mij, geeft blijdschap en verlangen naar aanbidding.

Johan de Vries Theoloog, studeerde aan de Evangelische Theologische ­Faculteit van Leuven.

BoekThema Matthijsauteur Guijt De Oogst mei 2015

Intiem kapitaal wordt handelswaar ‘Digitale proletariërs aller landen, verenigt u!’ zijn de laatste woorden van het boek dat een aanklacht is tegen de digitale techniek en bijbehorende cultuur. Filosoof Hans ­Schnitzler gebruikt in dit boek grote woorden. Maar die grote woorden zijn volgens hem ook nodig, omdat er grote zaken in het geding zijn.

Onze menselijke waardigheid staat op het spel, aangezien we een gewillige speelbal – en informatiebron – aan het worden zijn van Silicon Valley en aanverwante digitale grootmachten. Tegelijkertijd benadrukt Schnitzler dat hij geen technofoob is. Mensen zijn ‘technologische dieren’: wie de techniek afwijst, wijst impliciet de mens af.

Dat maakt de techniekkritiek in dit boek automatisch tot cultuur- en maatschappijkritiek.

We vereren smartphones als moderne totempalen In het boek analyseert Schnitzler haarscherp wat digitale technologie is en, belangrijker nog, wat het met ons mensen doet. Sterk vind ik de vergelijking die de auteur maakt tussen de industriële revolutie en de digitale revolutie. Naast alle voordelen die de industrialisatie de mensheid heeft gebracht, bracht ze ook vervreemding en dehumanisering met zich mee. De maat van de machines ging sinds de negentiende eeuw steeds meer het levensritme bepalen. Het menselijk denken en handelen ‘voegden zich hiernaar en kwamen in het teken te staan van berekenbaarheid, efficiëntie en controle’. Daar kruisen de wegen van het oude en het nieuwe proletariaat elkaar.

In de 21e eeuw zijn het bedrijven als Google en Facebook die ‘de gemiddelde gebruiker ervan hebben gereduceerd tot welwillende systeemslaaf in dienst van het technocratisch grootkapitaal’. Na de industrialisatie van het lichaam met behulp van machines is er nu de industrialisatie van de geest – ‘ons hele bewustzijn’ – met behulp

van digitale media. Daarmee is de mens een proletariër optima forma geworden. Dat die ‘digitale dwangbuis’ zelfgekozen is, maakt het extra vernederend, aldus Schnitzler. We vereren iPads, laptops en smartphones als moderne totempalen en beseffen daarbij onvoldoende dat we zelf machines (‘datasubjecten’) geworden zijn, waarvan de gegevens uitgelezen kunnen worden door de internetindustrie, die onze wensen en verlangens kanaliseert en manipuleert.

Strijd om onze geest Verontrustend zijn de hoofdstukken waarin Schnitzler aandacht besteedt aan de maatschappelijke en culturele risico’s die het digitale tijdperk met zich meebrengt. Onder het mom van optimale transparantie en openheid, zijn de zaken juist ‘dusdanig doorschijnend gemaakt dat ze spookachtig en ongrijpbaar worden’. Fenomenen als digitaal panoptisme (alziendheid) en de tirannieke controlesamenleving passeren de revue. ‘Totale terreur en totale transparantie zijn broer en zus, willekeur en wantrouwen hun wettige erfgenamen.’

Uitgebreid staat Schnitzler stil bij de banalisering van het intieme.

Een ‘etalagesamenleving’ leidt gemakkelijk tot hetzes wanneer persoonlijke driften en verlangens als eros, thanatos en thymos (levens-, doodsdrift en toornige trots) het publieke domein gaan domineren. Daarnaast blijkt de digitale industrie zich te hebben toegelegd op ‘een vorm van intensieve menshouderij’, waarbij ‘het uitmelken van de intiem-persoonlijke binnenwerelden van de kudde’ een winstgevende business is geworden.

Het verhandelen van dit intieme kapitaal heeft mensontwaarding tot onvermijdelijk gevolg.

De strijd om onze techniek is een strijd om onze geest, besluit Schnitzler. Grondige bewustwording is dringend nodig, want we dreigen de batterijen te worden van onze eigen digitale gadgets.

Hij denkt daarbij zowel in het groot als in het klein. Zo pleit hij voor het stellen van maatschappelijke eisen aan technologische vernieuwingen, maar ook voor periodieke digitale onthouding en virtuele vastentijd.

Schnitzler bewijst het ‘digitale proletariaat’ met het schrijven van dit kritische en alarmerende pamflet een goede dienst. De inhoud ervan verdient, niet in het minst vanuit christelijk perspectief, verdere doordenking en navolging.

Matthijs Guijt

Hans Schnitzler Titel Omvang Prijs Uitgever ISBN

Het digitale proletariaat 163 pagina’s € 16,90 De Bezige Bij, Amsterdam 978 90 23483366

33

34

De Oogst mei 2015 Boek Matthijs Hoogenboom

Canon van 700 jaar Joods Nederland Onlangs volgde ik een collegereeks bij historicus Bart Wallet aan de Vrije Universiteit. Deze reeks omvatte in grote lijnen de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Nederland. De vele kantjes aantekeningen moet ik nog verwerken om ze te kunnen gebruiken voor de twee wandelingen die De Wandelende Tak door de voormalige Joodse wijk in Amsterdam organiseert.

Gelukkig verscheen onlangs de ‘Canon van 700 jaar Joods Nederland’ met daarin honderd vensters die ‘met elkaar een evenwichtig, representatief beeld geven’. Het boek is bewust niet te dik gemaakt, zodat je het op een zaterdagmiddag uit kunt lezen, aldus Bart Wallet, die één van de auteurs is van het boekje. Ik

had er iets meer tijd voor nodig, want voor de relatief lage prijs krijg je veel informatie! Er zijn maar zes vensters aan de Tweede Wereldoorlog gewijd. Daarover zegt Wallet in een interview in Trouw: ‘Ons beeld van Joden is vrij karikaturaal: de Shoah en Israël, verder komen we niet. Wij willen laten zien dat het Joodse verhaal meer is dan die twee dingen. Het beeld van Joden als slachtoffer is wijdverbreid, maar er is meer: we willen ook de enorme culturele rijkdom en creativiteit laten zien die Joden in al die eeuwen tentoon hebben gespreid.’ Deze culturele rijkdom en creativiteit spat aan alle kanten van de straten in de voormalige Joodse wijk in Amsterdam. Dit boekje, dat ook digitaal te raad-

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!

Ik neem een jaarabonnement (€ 22,50 per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer: Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig € 22,50) en ontvang graag het welkomstgeschenk: Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een gratis exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens: M/V

plegen is (www.joodsecanon. nl) is inderdaad een ‘kapstok waarmee ieder vervolgens zelf aan de slag kan gaan’, zoals de achterkant vermeld. De gidsen van De Wandelende Tak kunnen er in ieder geval goed mee uit de voeten!

Matthijs Hoogenboom

irtsah Levie Bernfeld T en Bart Wallet Titel

Canon van 700 jaar Joods Nederland Omvang 216 pagina’s Prijs € 14,95 Uitgever De Nieuwe Haagsche, 2015 ISBN 978 94 91168697

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement 1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak, www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.

3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God. 4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

Naam

1

Straat Postcode

Plaats

Telefoon

2

Geb.datum

3 4

E-mail

IBAN-rekeningnummer Datum

Handtekening

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Opgeven kan ook via www.deoogst.nl Deze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Waypoint Urk

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan: M/V

Naam

Telefoon

Abonneren april 2015.indd 1

Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeauen proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Straat Postcode

Waypoint Kampen

Plaats E-mail

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

25-03-15 13:03

Tot Heil des Volks De Oogst mei 2015

dank voor uw steun

tot heil des volks

Hoofdkantoor

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

De Shelter

Youth Hostel Ministry 020 422 6670 info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl www.shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl www.shelter.nl

Scharlaken Koord

Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP

0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen

Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen

De Sikkenberg

Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA

Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool

Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

De Wandelende Tak

Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Different

Habakuk.nu

Een helder christelijk geluid 020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

Waypoint Urk

Verslavingzorg en preventie De Noord 8, 8321 BA Urk

Algemeen 19.447,93 AHA 6.590,77 Different 295,00 CHAP 85,00 De Bewaarschool 82,50 De Oogst 55,00 De Sikkenberg 25,00 Scharlaken Koord Amsterdam 4.752,60 Scharlaken Koord Nederland 10.035,00 Scharlaken Koord Preventie 25,00 Second Step 100,00 Waypoint Twenterand 407,96 Waypoint Urk 2.115,00 Youth Hostel Ministry 132,50

---------Totaal € 44.149,26

----------

Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.ben-ik-seksverslaafd.nl

Christelijke hulpverlening rond ­seksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Onder dank ontvingen wij in maart 2015 de volgende giften:

U vindt ons op sociale media

testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken?

De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen ­worden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

35

De Oogst mei 2015 Boek uitgelicht