De Oogst juni 2015

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | juni 2015 | jaargang 78 | 914

Mooie woorden, bizarre theologie Krimpende kerk is geen noodlot

Joden opnieuw in verdrukking

inhoud

Thema ‘Ik reis bijna niet meer met de trein. Te gevaarlijk.’

4

4 Strijd tegen de Eeuwige Interview met Rabbijn Jacobs

8 Uit en thuis op De Sikkenberg Interview met Jacques Brunt

11 De fietsende tak Matthijs Hoogenboom

12 Arbeiden door Zijnen kracht

‘Een Bijbelstudie maak je niet, die wordt geboren.’

8

Matthijs Hoogenboom

13 Met lege maag naar school Gertjan de Jong Thema ‘Die grijze meute in Nederland 14 De grote, grijze meute staat toe dat dit gebeurt’ Matthijs Hoogenboom

14

17 Een ongekende wending Arend Pleysier

18 De vergeten genocide Herman Meijer

20 Geen weg meer terug Jaap Spaans

22 In de schaduw van Uw vleugels Gertjan de Jong

Thema ‘David is een terrorist, Jona een Palestijnse bevrijdingstheoloog.’

24

24 Mooie woorden, bizarre theologie Kees Kant

‘Ik geloof in de geheimenis die Hij in het Jodendom heeft gelegd.’

22

26 De politie greep mijn zoon Filip Uijl

27 Ontmoeting als medicijn Michael Mulder

28 Krimpende kerk is geen noodlot Marten Visser

30 Voorspel op de verlossing Willem Glashouwer

33 Seculiere overheersing Matthijs de Blois

‘We kapten de wortel en stalen de vrucht.’

30

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong De Oogst juni 2015

Onlogisch volk Ook een verschrikkelijke boodschap kun je leuk verpakken. Zo heeft Hamas enkele maanden terug – in een creatieve bui – een video gemaakt met een tekenfilm en een liedje. Het oogt als een vrolijk kinderfilmpje, maar de boodschap van het liedje is niet echt vrolijk. Zo zingt de Hamas-zanger: Zionist man, run away. Zionist woman, run away.

Any moment now, you will be killed by a car. (…)

It gives you a ride straight to your grave.

You will be killed any moment now, by any possible means.

Wat ze bedoelen met dat ‘killed by a car’? De afgelopen tijd zijn diverse Joden om het leven gekomen door aanrijdingen. Geen ongelukjes, ze werden bewust dood gereden.

Het blijft verbazen, dat de haat tegen het Joodse volk zo diepgeworteld is en zo wijdverbreid.

Eeuwenlang al. Eigenlijk is er geen rationele verklaring voor. Het verbaast me dan ook dat er christenen zijn die geloven dat het Joodse volk heeft afgedaan als uitverkoren volk, dat het nu een volk is zoals alle volken. Maakt alleen het nieuws al niet duidelijk dat de werkelijkheid anders is?

De Duitse lieddichter Jochen Klepper (1903-1942) trouwde als christen met een Jodin. Zijn levenslot raakte zo verbonden met het lot van het Joodse volk, wat hem uiteindelijk de dood in dreef. Op donderdag 30 maart 1933 schreef hij in zijn dagboek: ‘Ik ben geen antisemiet, omdat geen enkele gelovige christen dat kan zijn. Ik volg Joden ook niet zonder meer, omdat geen enkele gelovige dat kan doen.

De oogst

Uitgave Oogst Publicaties Onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

Redactie Matthijs Hoogenboom Gertjan de Jong (hoofdredacteur) Krijn de Jong Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

Maar ik geloof in de geheimenis van God, die Hij in het Jodendom heeft gelegd.’

Dat het Joodse volk vandaag nog bestaat, is eigenlijk al een Godswonder. De Joodse schrijver en Nobelprijswinnaar Isaac Bashevis Singer (19041991) kon zich daar ook over verwonderen. Hij zei eens: ‘Heb je ooit van een volk gehoord dat uit zijn land in ballingschap ging, tweeduizend jaar in den vreemde rondzwierf en niet in andere volken is opgegaan? De meeste ballingen assimileerden zich in hun nieuwe omgeving na een of twee generaties.

Miljoenen Italianen die naar de VS emigreerden, gaan vandaag door voor real Americans. De tweede en de derde generatie spreken al geen Italiaans meer. De Joden echter hebben na tweeduizend jaar ballingschap zowel het Hebreeuws, het Aramees en het Jiddisch bewaard. Hun cultuur zwierf met hen mee van land tot land. Zij lieten hun geloof niet vallen en keerden na tweeduizend jaar weer naar Palestina terug, naar Eretz-Yisraël. Zie jij hier iets van logica in? We hebben hier te maken met een uniek geval in de geschiedenis van de mensheid, een volk dat overleefde en niet onderging. Alle theorieën over het nationalisme kunnen het overleven van het Joodse volk niet verklaren.’

Eigenlijk begon het al onlogisch. De Schepper die één volk uitkiest, een eeuwig verbond met hen sluit, door dat volk de andere volken wil zegenen. Vermoedelijk geeft de Eeuwige niet zo om logica. Wat Hij wel belangrijk vindt? Trouw.

Jaargang 78 | nummer 914 | juni 2015

Medewerkers Arie Ambachtsheer Matthijs de Blois Willem Glashouwer Lilian Madern Herman Meijer Michael Mulder Arend Pleysier Jaap Spaans Filip Uijl Marten Visser Marijke Willems Marijke de Wit-Bakker Omslagfoto en stockfoto’s Dreamstime

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

3

4

De Oogst juni 2015 Interview Herman Meijer

Strijd tegen de Eeuwige Zijn huis in Amersfoort wordt streng bewaakt. Toch is Rabbijn Jacobs niet bang. Al waren er verschillende incidenten – onlangs werd er een ruit ingegooid. ‘Een christelijke jongerenclub kwam toen langs om een enorme bos bloemen af te leveren. Dat heb ik enorm gewaardeerd.

Zoiets vergeet ik niet.’

Binyomin Jacobs komt uit een familie met veel artsen. Ook Jacobs wilde gaan werken in de verzorgende sector. ‘Tijdens het gymnasium ging ik al naar de Talmoedschool. Toen ik mijn diploma had gehaald, wilde ik graag twee jaar gaan studeren in het buitenland. Mijn vader vond het prima dat ik over de grens ging studeren, maar hij vond twee jaar tekort. Dan kun je geen studies afmaken, zei hij. Uiteindelijk heb ik vijf jaar in Frankrijk gestudeerd, één jaar in Amerika en drie jaar in Israël.’

Ik laat me niet wegjagen door terreur De wereldreiziger Jacobs keert na al die jaren terug naar zijn roots. ‘Men had mij nodig in Nederland.

Ik ben gevraagd om lokaal rabbijn van Amersfoort te worden. Dat heb ik gedaan. Na zes jaar vroeg de toenmalige opperrabbijn of ik zijn assistent wilde worden. Toen de opperrabbijn na zeven jaar overleed, vroeg men mij om hem waar te nemen.

Dat heeft 23 jaar geduurd. Waarom zo lang? Dat is ingewikkeld. Men wilde dat de vier opperrabbinaten (Amsterdam, Den Haag, Utrecht en het interprovinciale rabbinaat) samen één opperrabbijn voordroegen. Dat is niet gelukt. Na 23 jaar proefdraaien werd ik opperrabbijn van het interprovinciale resort.’

Mediagevecht Twee pientere ogen kijken mij vanachter een bril aan. Rabbijn Jacobs is een scherpzinnig man. Een man met humor. ‘Wat een opperrabbijn allemaal doet? Haha, helemaal niets. De hele dag een beetje koffie drinken.’ Een grap natuurlijk. Jacobs: ‘Ik ben druk met problemen in de Joodse gemeenschap, over wetgeving bijvoorbeeld. Representatie wordt ook belangrijker. Er komt steeds meer publiciteit.

Dat heeft te maken met de opkomst van antisemitisme. Ik word veel gebeld door Nederlandse Joden die zich grote zorgen maken. De strijd tegen antisemitisme is een mediagevecht. Eén verkeerd woord uit mijn mond kan veel schade aanrichten. Daarnaast moet ik snel reageren.’

Jacobs is uiterst geschikt voor zijn rol als woord-

voerder van de Nederlandse, Joodse gemeenschap.

Hij heeft overal een mening over. De oproep van Netanyahu aan alle Europese Joden om naar Israël te komen, vindt hij warm. ‘Deze oproep is niet nieuw. Het heeft alles te maken met Israël. Joden bidden ook voor de terugkeer naar het Beloofde Land. Nu er een thuisland is, kunnen Joden terugkeren naar een veilige plek. In de Tweede Wereldoorlog was die er niet. Daarom vind ik de oproep van Netanyahu warm. Zelf geef ik er geen gehoor aan, ik laat me niet wegjagen door terreur.’

Terreur Toch heeft Jacobs in zijn leven regelmatig te maken met geweld. Er waren incidenten rond zijn huis, er werd een keer op hem ingereden en hij wordt regelmatig bewaakt. ‘Het wordt erger. Ik kan niet veilig meer door bepaalde wijken lopen. Dat is toch van den zotten? Een Joodse school in Nederland kan niet zonder bewaking. Sinds kort staat er naast een politiehokje voor de Joodse school in Amsterdam, ook marechaussee voor de deur. Bewapend. Veel Joden zijn bang. Herhaalt de Tweede Wereldoorlog zich? Hoe moet het met mijn kleinkinderen?’ De toekomst van de Joodse gemeenschap in Nederland schat de opperrabbijn somber in. ‘Het wordt steeds ingewikkelder. Vooral Joodse jongeren vragen zich af wat ze hier nog moeten doen.’

Wat een opperrabbijn allemaal doet? Haha, helemaal niets Zelf is Jacobs niet bang. Vanachter zijn baard kijkt hij mij bijna verontwaardigd aan. ‘Ik ben gewoon niet bang. Ik ben wel alert. Vroeger deed ik de deur van mijn huis zomaar open, nu kijk ik eerst wie er voor de deur staan. Als ik het niet vertrouw, doe ik de deur niet open. Ik reis bijna niet meer met de trein. Te gevaarlijk. Maar aan vertrekken denk ik niet. Ik ben hier de verantwoordelijke kapitein.

Die verlaat het schip niet. Ik snap wel dat mensen wegvluchten. Zeker uit Frankrijk. De Joden die uit Frankrijk naar Israël gaan, komen veelal oorspronkelijk uit Algerije. Dertig jaar geleden kwamen die

Interview Herman Meijer De Oogst juni 2015

FOTO’S JAN DE ROOIJ

naar Frankrijk, zij zijn al eens gevlucht en vluchten dan ook makkelijker. ’

Strijd Waar komt al dat antisemitisme toch vandaan? De rabbijn: ‘Ik denk niet dat dit opkomend antisemitisme is. Ik denk eerder dat het antisemitisme dat er altijd al is geweest, weer zichtbaar wordt. Het heeft ook niets te maken met de staat Israël. In de Tweede Wereldoorlog was er ook veel antisemitisme, toen bestond de staat Israël nog niet. Het is een strijd tegen religie, denk ik, ten diepste zelfs een strijd tegen de Eeuwige. In veel islamitische landen waar Jodenhaat is, zie je dat ook de christenvervolging steeds heviger oplaait. Dat is dezelfde strijd.’

De groep antisemieten is maar klein, volgens Jacobs. ‘Net als in de Tweede Wereldoorlog. Er was een kleine groep echt fout. Er was ook een kleine groep goed, zij zaten in het verzet. Daarvan kwamen er overigens veel uit jullie kring (christenen, HM.). Ertussen zit een grote groep meelopers. Zij volgen het nieuws. Zij zien de beelden uit Gaza.

Zij horen de berichtgeving in de media. Die is niet neutraal. Media hebben het steevast over bezette gebieden. Dat is een oordeel, ze moeten zeggen dat de gebieden betwist zijn.’ De ogen van de rabbijn beginnen te fonkelen. Hij gaat voorover zitten.

Met verheven stem vervolgt hij zijn betoog: ‘Men heeft het in de media over kolonisten in plaats van bewoners. Men zegt dat Israël vecht met de Palestijnen, dat is onjuist, het Israëlische leger is in oorlog met Hamas. Men filmt in de Gazastrook de kapot geschoten huizen. Niet de enorme paleizen twee kilometer verderop van de leiders van Hamas. Gebouwd van ons belastinggeld. Het Reformatorisch Dagblad is een uitzondering. Schrijf maar op dat ik daar een abonnement op heb.’

Ik als Jood zou niet kunnen werken in Gazastad De vraag rijst op of de rabbijn niet een beetje overdrijft. Sommige Palestijnen lijden toch ook onder de maatregelen van Israël? Er zijn Palestijnen die

5

6

De Oogst juni 2015 Interview Herman Meijer

in Israël werken en elke dag uren in de rij moeten staan bij de grens. ‘Die grenscontroles moet Israël wel doen. Dat is puur voor de veiligheid. Anders komen er moordenaars binnen. Palestijnen mogen nog werken in Israël, als Arabier. Die mogelijkheid is er.

Ik als Jood zou niet kunnen werken in Gazastad.

Zodra ik me daar in het openbaar laat zien, word ik vermoord.’

Wijsheid De opperrabbijn woont tot mijn grote verassing in een eenvoudige rijtjeswoning. Op zijn deur hangt een bordje met daarop een Hebreeuwse tekst: ‘Huis van de wijsheid’. Weet de bewoner van het huis van de wijsheid misschien een oplossing voor het Palestijns-Joodse conflict? Jacobs lacht: ‘Nee, dat heb ik ook niet. Zolang de kinderen in Arabische landen op school te horen krijgen dat Joden moordenaars zijn, zolang er haat ingepompt wordt, zal dit conflict doorgaan.’

Eén verkeerd woord uit mijn mond kan veel schade aanrichten De rabbijn was ooit bij het defilé in Wageningen.

Met een twinkeling in zijn ogen: ‘Allemaal van die militairen met enorme rijen aan medailles. Ik heb een keer mijn medaille van de avondvierdaagse opgespeld, dat maakte niet veel indruk. Ik zag toen een militair lopen met een bordje ‘Pastoor’. Ik dacht

dat het een collega van mij was, een geestelijke.

Toen ik hem aansprak, bleek Pastoor echter zijn achternaam te zijn. Hij had gediend in Libanon.

Ik vroeg aan hem wat hij er van vond dat Israël land aan de Palestijnen gaf. Hij vond dat onverantwoord. Ik ben dat met hem eens. Alles is kapot. De Palestijnen hebben elke synagoge in dat gebied vernietigd. Maar wat hebben de inwoners teruggekregen? Helemaal niets. Terwijl er elk jaar miljarden aan subsidies vanuit Europa die kant opgaan. Het probleem zit hem niet in de gemiddelde Palestijn.

Die wil ook vrede. Het probleem zit bij the leadership, bij de regering, bij Hamas.’

Opeten Tegenover het huis van de opperrabbijn is een speeltuin. ‘Soms als ik de voordeur opendeed, renden al de kinderen weg. Die kinderen krijgen thuis te horen dat ik, als Jood, hen op zou eten. Daar zit een groot probleem. En de politiek doet weinig. Die zijn bang voor hun stemmen. De politiek bewaakt en beveiligt. Dat is goed, maar niet genoeg. De politiek moet ook opvoeden en educatie geven. Om te beginnen bij de inburgeringscursus. Veel immigranten komen uit landen waar antisemitisme heel gewoon is. Zij nemen dat mee. Ik ken een aantal Russische Joden die in Rusland tegen veel antisemitisme aanliepen en daarom naar Nederland zijn gevlucht. In de asielzoekerscentra werden zij weer gediscrimineerd, nu door andere immigranten. Bij de inburgeringscursus moet men aan deze immi-

Column Marijke de Wit-Bakker De Oogst juni 2015

granten vertellen dat ze de multiculturele samenleving moeten accepteren. Als ze dat niet willen, hebben ze hier niets te zoeken, dan sturen we ze maar terug.’

Ten diepste gaat het om een strijd tegen de Eeuwige Ook scholen hebben een taak, vindt Jacobs: ‘Als een leerkracht het vermoeden heeft van huiselijk geweld of seksueel misbruik maakt hij daar melding van.

Binnen no-time loopt het hele huis dan vol met hulpverleners. Dat is goed. Maar als kinderen op school antisemitische uitspraken doen, gebeurt er niets.

Er zijn scholen waar niet meer over de Tweede Oorlog wordt lesgegeven. Er zijn kinderen die denken dat die hele oorlog een zionistisch verzinsel is.

Dat zijn kinderen van vijf. Wat doen zij als zij vijftien zijn? Of twintig?’

Pierrot De rabbijn wordt er soms depressief van. ‘Ik voel me soms net Pierrot. Ik moet uitstralen, overeind blijven, anderen inspireren. Maar moet ik niet ook eerlijk en realistisch zijn en waarschuwen? Ja, onze voorouders werden door Mozes bevrijd uit de slavernij van Egypte, maar tot die bevrijding? Maar, dat

besef ik ook, in feite is alles goed. Ook dat wat wij mensen als negatief ervaren. De Eeuwige is goed!

Alleen wij ervaren dat niet altijd zo. Iedere beproeving heeft zijn waardevolle betekenis, maar helaas is die waardevolle betekenis vaak erg onzichtbaar.’

De Eeuwige is goed! Alleen wij ervaren dat niet altijd zo Tot slot wil Jacobs nog iets kwijt aan de lezers van De Oogst, vooral aan de jongeren: ‘Ik hoop dat jullie vasthouden aan de normen en aan de waarden van de Bijbel. Die zijn goed! Als een samenleving de Eeuwige verlaat, krijg je een samenleving van echtscheiding en vreemdgaan. Alles draait dan om jezelf. Open de ogen en laten wij in gezamenlijkheid de Eeuwige dienen, ieder vanuit zijn of haar geloof.

Weet echter ook dat passief achterover leunen niet tot een overwinning kan leiden. Wij zullen moeten bidden en tegelijkertijd luidkeels aan de wereld kenbaar moeten maken dat de vervolging van onschuldigen louter en alleen om hun geloof onacceptabel is.’ info Een kortere versie van dit interview verscheen eerder in InContact, het blad van de jongerenafdeling van de SGP (SGPj).

Bidden voor beterschap Ze tilt haar hoofd iets van het kussen op en wenkt ons om binnen te komen. Diana zit niet op haar hoge stoel achter het raam, maar hangt over de stoel heen.

Ze heeft een kussen op het zitvlak gelegd. Als we binnenkomen fluistert ze: ‘Ik ben ziek. Alles doet me zeer, ik voel me echt beroerd.’ Ze laat haar hoofd weer zakken op het kussen.

Het is dinsdagmiddag. Samen met Marina bezoeken we de vrouwen op de Wallen. We maken ons zorgen om Diana. Ze rilt af en toe van de kou en kijkt moe en moedeloos uit haar ogen. Ze laat een doosje Paracetamol en Nurofen aan ons zien. Er is al flink wat van gebruikt. Als we vragen waarom ze niet naar huis gaat om lekker onder de wol te kruipen, begint ze zenuwachtig met haar zakdoekje te friemelen en antwoordt: ‘Ik heb

dit raam voor een week gehuurd en ik moest vooraf betalen. Als ik niet werk, ben ik het kwijt en ik heb al schulden.’ Ze praat snel en met een klein kuchje. ‘Ik moet wel.’

Diana komt langzaam overeind en vraagt of wij mee naar achteren willen gaan. Ze loopt sloffend voor ons uit. In de achterkamer staat een bed met daarnaast een wastafel. Een rood lampje verlicht de zogeheten peeskamer. Diana sluit de deur, draait zich om en vraagt: ‘Willen jullie met mij bidden voor beterschap?’ Ze pakt onze hand.

Haar handpalmen voelen klam en warm aan.

Als wij weer buiten staan en langs de ramen al die jongens, mannen en toeristen zien lopen, vraag ik mij af wat een man drijft als hij bij een vrouw als Diana komt voor zijn behoeften. Hij moet toch ook zien dat hij haar niet gelukkig maakt?

Wat ben ik blij met het nieuwe wetsvoorstel van ChristenUnie, PvdA en SP om klanten strafbaar te stellen als zij redelijkerwijs hadden kunnen weten dat een vrouw uitgebuit wordt of gedwongen haar werk doet. Ik hoop en bid dat dit voorstel door de Tweede Kamer komt.

Goed ook om te bidden voor een ander, beter leven voor vrouwen als Diana.

Marijke de WitBakker Manager van Scharlaken Koord. Deze column verscheen eerder in De Waarheidsvriend, het tijdschrift van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland.

7

8

De Oogst juni 2015 Dichtbij Gertjan de Jong

SIKKENBERG

Uit en thuis op De Sikkenberg Het is deze zomer alweer de vierde keer dat evangelist Jacques Brunt met zijn gezin de vakantie doorbrengt op camping De Sikkenberg. Ook dit jaar hoopt hij er een aantal Bijbelstudies te geven. Hij ziet ernaar uit. ‘Het is heerlijk om er twee weken tussenuit te zijn in de natuur.

Tegelijk hebben we, zodra we de camping oprijden, het gevoel dat we thuiskomen.’

Afgelopen zomer sprak Jacques tijdens de Bijbelstudie over het leven van Mozes, de man Gods.

De kern van de Bijbelstudies was de innerlijke karaktervorming die Mozes heeft ondergaan voor hij het volk van Israël uitleidde uit het slavenhuis van Egypte. ‘De eerste veertig jaar aan het hof bij de Farao heeft hij een geweldige intellectuele vorming ondergaan’, vertelt Jacques. ‘Hij werd iets.

De tweede periode van veertig jaar werd hij schaapherder bij zijn schoonvader Jethro. Hij werd gesteld over een kudde eigenwijze en eigenzinnige schapen. Deze periode heeft de intellectuele en machtige Mozes innerlijk gevormd en zijn trots gebroken. Hij werd niets. De laatste veertig jaren van het leven van Mozes laten zien wat de Heere kan doen door iemand die niets is geworden. Van deze door God gevormde leider van Israël getuigt de Bijbel in Numeri 12:3 dat hij de zachtmoedigste mens op aarde was! Op diezelfde wijze wil de Heere ook in onze persoonlijke levens werken. Hij vormt ons zodat we bruikbaar zijn voor Hem. Ondergaan we die vorming of ontlopen we die?’

Harten bereiken

Door de jaren heen wordt er op de Bijbelstudies verschillend gereageerd, merkt Jacques. ‘Over het algemeen worden de studies erg gewaardeerd. Het is Gods verlangen om het hart van mensen aan te raken. Om mensenlevens te veranderen naar het beeld

van Zijn Zoon, zoals Romeinen 8:29 zegt. Na een stuk exegese en Bijbeluitleg trek ik de lijnen door naar het persoonlijk geestelijk leven. Ik probeer harten te bereiken. En ik merk dat sommige bezoekers dat niet gewend zijn en eng vinden. Dat levert soms kritiek en weerstand op.’

Mozes werd gesteld over een kudde eigenwijze schapen ‘Ik herinner mij een man die tijdens mijn eerste toespraak op zondagavond zich al groen en geel ergerde aan de boodschap.

Hij wilde het liefst uit de samenkomsttent vertrekken. Toch bleef hij zitten en kwam ook naar de doordeweekse Bijbelstudies. Op woensdagavond kwam hij in de schemer naar het sprekerschalet en wilde mij spreken. Hij zei: “Ik ergerde me aan je afgelopen zondagavond. Je boodschap raakte de kern van mijn probleem, maar ik wilde ten diepste de waarheid niet horen. Ik kan niet meer verder en moest naar je toekomen om mijn zonden in het licht brengen.”

Samen hebben we gebeden en onder tranen bracht hij zijn zonden in het licht. Hij verliet het sprekerschalet met een “rond gezicht” zoals Corrie ten Boom dat zo mooi verwoordde. De Waarheid maakt vrij!’

Een man ergerde zich groen en geel aan de boodschap

‘Waar ik de komende zomer over ga spreken? Dat weet ik nog niet.

Ook vind ik het lastig om te verwoorden hoe ik mij voorbereid op een Bijbelstudieweek. Ik zeg

‘Vul mij en zend mij’ Jacques Brunt werkte jarenlang in de makelaardij, maar is sinds enkele jaren fulltime actief als evangelist en Bijbelleraar. ‘Direct na mijn bekering kreeg ik een diep verlangen zoals verwoord in een oud lied: Heer, neem mij, breek mij, vul mij en zend mij’, zo schrijft Jacques op zijn website. ‘De Heere legde niet alleen dit verlangen in mijn hart, maar vulde dat verlangen ook op een wonderlijke manier in. Na ruim tien jaar werkzaam te zijn geweest in het bedrijfsleven, gaf de Heere ons leven een andere wending. Er volgde een periode waarin we als gezin biddend zochten naar het plan van de Heere met ons leven. Stap voor stap werd voor ons duidelijk dat de Heere de weg baande naar een fulltime bediening, waarbij de enige zekerheid die wij hebben de Heere Jezus zelf is. Zowel mijn vrouw Annette als ikzelf ontvingen en hebben rust, vrede en vrijmoedigheid om deze weg te gaan. Hiermee stapten wij als gezin in een geloofsbediening.

Dat wil zeggen dat we geen vast inkomen meer hebben. We vertrouwen er op dat onze God in al onze behoeften – dus ook in onze financiële behoeften – naar Zijn rijkdom zal voorzien (Filip. 4:19). Vanuit onze thuisgemeente dienen wij op veel plaatsen in ons land in tal van samen­ komsten.’ Voor meer info zie www.jacquesbrunt.nl.

Dichtbij Gertjan de Jong De Oogst juni 2015

Jacques Brunt: ‘Het is mijn verlangen om de breedte van het lichaam van Christus te dienen’.

altijd: Een preek of een Bijbel­ studie maak je niet, die wordt geboren. Ik bemerk in de omgang met de Heere en al nadenkend over de Bijbel­studieweek, dat Hij mij bepaalt bij een hoofdthema.

En stukje bij beetje krijg ik gedachten over subthema’s en zo ontstaat er een serie Bijbelstudies die ik mag doorgeven.

Een Bijbelstudie maak je niet, die wordt geboren

Het is er gezellig, ontspannen en gemoedelijk. Oud en jong trekken met elkaar op. Mijn kinderen vermaken zich elk jaar weer uitstekend. Ook buiten de camping kun je je goed vermaken. De Sikkenberg is gelegen in het prachtige natuurgebied Westerwolde. Een schitterende omgeving en een oase van rust.

Prachtige fietsroutes, karakteris-

tieke stadjes, interessante musea, het is allemaal in de nabije omgeving van de camping te vinden. Kortom, de Sikkenberg is de camping om er echt helemaal uit te zijn en tegelijk een plaats waar christenen vanuit heel verschillende achtergronden zich thuis voelen!’

Welkom in Onstwedde!

Het is mijn verlangen om ook in de vakantieperiode de breedte van het lichaam van Christus te dienen, ongeacht welke kerkelijke achtergrond men heeft. En dat is elk jaar weer een mooie uitdaging.’

Westerwolde ‘Jaarlijks verwonder ik mij weer over de sfeer op de camping.

Christelijk recreatiepark De Sikkenberg is een ideale uitvalbasis voor fietsers en wandelaars en gezellig voor het hele gezin. Elke zomer hebben we kinder- en jeugdactiviteiten, concerten en studies voor volwassenen. Voor boekingen en meer info zie www.sikkenberg.nl of bel ons: 0599-661144.

9

10

De Oogst juni 2015 Dichtbij

buiten de boot

Op zaterdag 20 juni – Wereldvluchtelingendag – houden Stichting Gave en Tot Heil des Volks de bijeenkomst ‘Buiten de boot’. Tijdens deze bijeenkomst nemen we met elkaar de tijd om te bidden voor vluchtelingen wereldwijd en in ons land.

Er zijn verschillende sprekers, waaronder een vluchteling en Gert Hutten (directeur Tot Heil des Volks). Muziek wordt o.a. verzorgd door de groep Schrijvers voor Gerechtigheid. De bijeenkomst vindt plaats in de Grote Kerk in Harderwijk.

Iedereen is van harte welkom.

Het programma en meer informatie vindt u op www.totheildesvolks.nl.

Gezocht: tijdelijke woonruimte

Voor het gezin van Ewout en Lianne de Vries met hun vier kinderen zijn we op zoek naar tijdelijke woonruimte. Ewout en Lianne werken voor Wycliffe Bijbelvertalers in Maleisië en komen eind juli voor ruim vijf maanden terug naar Nederland. Kunt u helpen, neem dan contact op ewoutenlianne@word4life.nl.

(Ewout werkte, voor hij voor Wycliffe ging werken, jarenlang in de Shelter City, een van de twee youth hostels van Tot Heil des Volks.)

Volleyfest: muziek en volleybal

Op 29 en 30 augustus vindt op het terrein van De Sikkenberg in Onstwedde een nieuw christelijk evenement plaats: Volleyfest. Het evenement is een initiatief van een groep enthousiaste mensen uit de regio Stadskanaal/Veendam. Zij wilden graag een laagdrempelig evenement organiseren voor bijvoorbeeld jeugdgroepen, groepen vrienden en verenigingen met sport, goede muziek en tijd voor ontmoeting. Ze werken samen met Compassion Nederland en Atletes in Action.

Naast dat het hele weekend in het teken staat van muziek maken met elkaar, concerten en andere activiteiten, is er uiteraard ook een volleybaltoernooi.

Er zijn twee categorieën: voor jongeren tot ongeveer twintig jaar en voor achttienplus. Op vrijdagavond is er voor de vroege vogels een akoestisch concert bij het kampvuur en op zaterdagavond is er een groot concert met onder andere Sharon Kips en InSight. Op zondagmorgen is er een praisedienst met Matthijn Buwalda.

Een ticket voor 29 en 30 augustus, het concert op zaterdagavond en één overnachting kost € 17,50. Er zijn ook losse kaartjes verkrijgbaar. Een extra overnachting van vrijdag op zaterdag of van zondag op maandag kost € 5,- per persoon per nacht extra.

Alle info over het evenement is te vinden op www.volleyfest.nl.

boekje henk van rhee

In februari overleed onverwachts onze oud-directeur Henk van Rhee. Tijdens zijn tijd hier bij het Heil schreef hij tal van columns voor de opiniewebsite Habakuk. nu. We hebben vijftig van deze columns gebundeld in een boekje. Op deze manier gedenken wij Henk op een naar ons idee waardige en passende manier.

Als je interesse hebt, kun je dit boekje gratis (zolang de voorraad strekt) bij ons aanvragen. Stuur een mailtje met je adresgegevens naar communicatie@ totheildesvolks.nl

Dichtbij Matthijs Hoogenboom De Oogst juni 2015

DE WANDELENDE TAK

De fietsende tak ‘Doen jullie ook fietstochten? Maar is dat niet heel gevaarlijk, fietsen in Amsterdam?’ Het klopt, De Wandelende Tak is soms ook een fietsende tak. Het klopt dat fietsen in Amsterdam best gevaarlijk kan zijn, zeker als je met een groep bent. Daarom, en omdat er buiten Amsterdam ook veel moois te ontdekken valt, nemen wij u graag mee naar Ouderkerk aan de Amstel.

De Portugees-Joodse begraafplaats Beth Haim.

Slechts een kwartiertje fietsen vanaf Centraal Station strekt de Amstel met haar groene oevers zich voor je uit. ‘De Amstel is één der vermaaklykste stroomen welke men in Holland vindt’, getuige een reisgids uit 1713. Veel rijke Amsterdammers vluchtten in de zomer de stad uit, omdat in hun stadspaleizen de stank die opkwam uit de gracht niet te harden was. Meer dan zestig buitenplaatsen werden langs de Amstel gebouwd. Maar een enkele is bewaard gebleven. Dit is mede te danken aan Frederik Kaal die in de achttiende eeuw buitenplaatsen opkocht en sloopte om de vrijgekomen bouwmaterialen te kunnen verkopen. Een verarming voor de landschapsarchitectuur, een verrijking van onze taal; we hebben er de term ‘kaalslag’ aan te danken.

Veel rijke Amsterdammers vluchtten ‘s zomers de stad uit Landgoed Wester-Amstel is één van de weinige overgebleven

buitenplaatsen. Vanaf de dijk volgt een afdaling van anderhalve meter. De grond is afgegraven voor veenwinning, wat natuurlijk te maken heeft met het ontstaan van het nabije Amstelveen. De tuin is vrij toegankelijk en uitermate geschikt voor een picknick in de open lucht, geheel verzorgd door uw gids.

Joodse begraafplaats De volgende stop is in het pittoreske Ouderkerk aan de Amstel.

Daar ligt de meer dan vierhonderd jaar oude Portugees-Joodse begraafplaats Beth Haim: Huis des Levens. Een plek die indruk maakt door een combinatie van serene rust, de grote cultuurhistorische waarde en, niet in de laatste plaats, de boodschap die er van uit gaat: het geloof in de wederopstanding is voor joodse gelovigen reden om hun graven met rust te laten. Van de 27.000 graven zijn er daardoor maar enkele graven zichtbaar. De rest is weggezakt in de zachte veengrond. In 1923 was de begraafplaats vol en werd een nieuwe laag aangebracht om, zo

schatte men in, weer te kunnen begraven tot 1963. De Tweede Wereldoorlog maakte alles anders.

De komende tachtig jaar is er nog ruimte genoeg.

Het opvallendst zijn de rijk versierde grafstenen: de uitgehouwen familiewapens, symbolen en zelfs afbeeldingen uit de Thora. Veel beeldhouwwerk vertoont grote gelijkenis met ornamenten op Amsterdamse grachtenpanden die door de beste beeldhouwers uit die tijd, zoals vader en zoon Van Logteren, zijn vervaardigd.

Met hun gevoel voor hoge cultuur drukten de rijke Joden uit ZuidEuropa een grote stempel op het Amsterdam van hun dagen. Nog veel interessanter is de vraag hoe deze decoraties zich verhouden tot de handhaving van het tweede gebod: ‘Gij zult u geen gesneden afbeeldingen maken.’ Voor we de fietstocht langs de andere oever van de Amstel maken, worden we rondgeleid door één van de vrijwilligers van de begraafplaats die ons daar alles over kan vertellen.

fietstocht De eerstvolgende fietstocht naar Ouder­ kerk aan de Amstel staat gepland op woensdag 8 juli. De tocht duurt van 10.00 tot 17.00 uur en de kosten bedragen 25 euro (inclusief rondleiding door gids op de begraafplaats, exclusief fietshuur).

Een diner bij inloophuis AHA is optioneel (extra kosten: 12,50).

Voor meer informatie en inschrijven zie www.ontmoetamsterdamanders.nl.

11

12

De Oogst juni 2015 Dichtbij Matthijs Hoogenboom

uit de archieven

Arbeiden door Zijnen kracht De archieven van Tot Heil des Volks bieden een schat aan informatie en indrukwekkende verhalen.

In deze rubriek belicht Matthijs Hoogenboom belangrijke en opvallende gebeurtenissen uit de 160-jarige geschiedenis van Tot Heil des Volks. Deze maand: de eerste leden­vergadering.

Het is 25 augustus 1855, de dag waarop in het Algemeen Handelsblad het tweede deel van de ‘stedelijke rekening’ over 1854 wordt meegedeeld. De ope­ ningszin spreekt boekdelen: ‘De mindere stand in Amsterdam verarmt op ene schrikbarende en verontrustende wijze…’ Dit wordt in de eerste plaats onderschreven door het positieve saldo van de leenbank, waar talloze armen hun laatste bezittingen als onderpand hebben ingeleverd. Daarnaast ziet de stad de subsidies aan ‘gasthuizen en andere liefdadige instellingen’ schrikbarend toenemen.

Op steenworp afstand van de plaats waar de krantredactie is gevestigd, komt in Jan de Liefdes kerkgebouw ‘Eben-Haëzer’ aan de Spuistraat een groep mensen samen. Om half twaalf wordt de

eerste ledenvergadering van de kersverse vereniging Tot Heil des Volks geopend met het zingen van het zevende en elfde vers uit psalm 118 en het lezen van Galaten 5 door de voorzitter, dominee Jan de Liefde.

Het verslag van deze vergadering is bewaard gebleven. Zestien losse, afgebladderde blaadjes geven ons een idee van de sfeer waarin men samenkwam. Na het openingswoord doet de secretaris uit de doeken hoe de vereniging tot stand is gekomen. Dominee de Liefde is in de Jordaan al een aantal jaren werkzaam onder de ‘mindere stand’ waar het Algemeen Handelsblad over schrijft en heeft samen met een aantal vrienden de wens te kennen gegeven om een vereniging op te richten. Aan die wens is gehoor gegeven in januari 1855. In korte tijd werden op verschillende plaatsen afdelingen gevestigd. De eerste afdeling, die van Delft, telde al snel drieëndertig leden. Spoedig volgden Alphen aan den Rijn (dertig leden), Rotterdam (eenenvijftig leden) en Amsterdam (zesenzeventig leden).

De organisatie is klein: nog geen tweehonderd leden, een begroting van vijfhonderd en een tekort van vijftig gulden. De doelstelling is groot: ‘…om met vereenigde krachten zamen te werken ter handhaving van de waarheden des Evangelies (…) Doch niet in ons is daartoe de bekwaamheid of de kracht. Het is de Heer zelf, en Hij alleen, die genezen en behouden kan, en wij wenschen door Zijnen Geest en kracht te arbeiden, steunende op de trouwe beloften van Zijn woord, verzekerd dat wij door en met Hem zullen triomferen.’

Gezellige toon Boeiend zijn de bijdragen van de voorzitters van de diverse afdelingen. Eduard Gerdes, leerling en ‘bekeerling’ van Jan de Liefde en voorzitter van de afdeling Amsterdam, vertelt hoe men daar een ‘bewaarschool voor haveloze kinderen’ is opgericht. Voor de tweehonderd toegelaten kinderen is het gebouw eigenlijk al te klein.

De afdeling Alphen aan den Rijn heeft een ideeënbus waarin leden vragen kunnen achterlaten. Deze komen vervolgens in de bijeenkomsten ter sprake.

De voorzitter van de afdeling Rotterdam vindt het belangrijk dat de bijeenkomsten ‘eenen gezelligen toon’ hebben. Ze hebben daarom besloten ook vrouwen toe te laten tot de vergaderingen. Zo wordt hen tegelijk de gelegenheid gegeven ‘om naar hare roeping mede te werken tot het nuttige doel der Vereeniging’. Bovendien acht hij het ‘hoogst onbillijk en zelfs onchristelijk, dat de man des avonds uitgaat, om zich in christelijke gezelschappen aan Gods Woord te voeden en te laven, terwijl de vrouw eenzaam te huis gelaten wordt, alsof zij niet evenzeer door hetzelfde voedsel behoort versterkt te worden’. Dominee Jan de Liefde onderstreept deze woorden van harte en verzoekt broeder Meijer uit Rotterdam de vergadering te sluiten. Dat doet hij door te laten zingen uit psalm 33 vers 11: ‘Opdat wij op Zijn naam vertrouwen, die naam, zo heilig, groot en goed.’

Matthijs Hoogenboom Medewerker communicatie en coördinator van De Wandelende Tak.

Dichtbij Gertjan de Jong De Oogst juni 2015

De bewaarschool

Met lege maag naar school Kinderarmoede is niet alleen iets dat in verre landen voorkomt. In Amsterdam groeien maar liefst 35.000 kinderen op in armoede. Honderden van deze kinderen gaan zonder ontbijt en lunch naar school, zo berichtte RTL Nieuws onlangs. Bij De Bewaarschool, het kinderwerk van Tot Heil des Volks, zoeken medewerkers naar wegen om deze kinderen te helpen.

Meedenken?

Het is een uitdaging om kinderen in armoe­ de op een goede manier te helpen, want armoede is een verborgen probleem. Kinderen zullen het niet laten merken en armoede isoleert arme gezinnen. Hoe kunnen wij deze kinderen het beste bereiken? En hoe zorgen we ervoor dat kinderen hulp niet als beschamend ervaren? Heeft u hier ideeën over of ervaring mee? Wij horen het graag! Deel uw kennis via info@debewaarschool.nl of www.debewaarschool.nl

De gevolgen van armoede voor een kind zijn groot. Veel arme kinderen schamen zich voor hun thuissituatie en durven geen vriendjes mee naar huis te nemen.

Zo raken ze steeds meer in een sociaal isolement. Armoede leidt bij kinderen vaak tot angst en depressie, maar ook tot agressief en grensoverschrijdend gedrag.

De stress die wordt veroorzaakt door armoede, heeft bovendien gevolgen voor de hersenontwikkeling van kinderen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat kinderen die op jonge leeftijd in armoede leven als volwassenen een minder goede emotieregulatie hebben.

Daarnaast hebben kinderen die opgroeien in een arm gezin een grotere kans om slachtoffer te worden van kindermishandeling.

De economische crisis heeft ervoor gezorgd dat het percentage mensen die onder de armoedegrens leeft flink is toegenomen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Daarmee is ook de armoede onder kinderen aanzienlijk gegroeid;

bij de mensen die arm zijn in Nederland, gaat het in één op de drie gevallen om een kind (cijfers van het CBS, 2013). De afgelopen jaren is er een duidelijke stijging te zien in het aantal gezinnen dat in armoede leeft.

Gezegende plek Bij De Bewaarschool ( zie kader) merken de medewerkers dat veel gezinnen worstelen met eenzaamheid, opvoedvragen, maar in toenemende mate dus ook met armoede en materiële nood. Het kinderwerk van De Bewaarschool wordt vaak ervaren als een ver­ademing.

‘Onlangs noemde een moslimmoeder, die met haar zoontje onze spelinloop bezoekt, dit een gezegende plek’, vertelt Mieke Honing, coördinator van De Bewaarschool.

‘We zien dat ouders graag bij ons komen, ons hun verhaal vertellen en nieuwe ideeën opdoen om te spelen met hun kind.’

Een belangrijk doel van De Bewaar­school is kinderen een veilige plek bieden. Een plek waar ze

gezien en gekend worden, waar ze zichzelf mogen zijn en kunnen genieten van de kleine dingen die het leven zo mooi maken: spelen, plezier maken met vriendjes, een complimentje krijgen, naar een verhaal luisteren of samen koken en eten. Mieke: ‘Deze “gewone” dingen zijn voor de kinderen die bij ons komen helemaal niet zo vanzelfsprekend.’

‘We hebben het op ons hart om echt iets te betekenen voor de vele kinderen in Amsterdam die opgroeien in armoede’, vertelt Mieke. ‘Wij willen terug naar onze wortels, zoals Jan de Liefde ooit begonnen is: brood uitdelen, kinderen voorzien in hun nood. Vertellen over Gods liefde én die liefde concreet handen en voeten geven.’

Over De Bewaarschool De Bewaarschool is momenteel op twee locaties actief: in Amsterdam-Noord, samen met de kerk ‘Hoop voor Noord’ en in Amsterdam-Oost, samen met de Elthetokerk. Hier willen wij kinderen een veilige plek bieden. Dat doen we door middel van kinderclubs, spelinlopen voor kleine kinderen en activiteiten in de zomervakantie. Voor meer informatie zie www.debewaarschool.nl

Meer lezen over kinderarmoede? www.nji.nl/Armoede-in-gezinnen-Achtergronden-Cijfers www.nji.nl/Gevolgen-voor-ontwikkeling www.nji.nl/Opgroeien-in-armoede

13

14

De Oogst juni 2015 Thema Matthijs Hoogenboom

De grote, grijze meute ‘Die jongens die uitschelden, spugen, vernielen en dreigen is een heel erg aanwezige, maar niet zo’n grote groep. Maar misschien zijn zij niet het ergst. Die heel grote, grijze meute in Nederland staat toe dat dit allemaal gebeurt. Die maakt dit mogelijk.’

Rabbijn Evers sprak deze woorden in 2010 nadat Frits Bolkestein de Joodse gemeenschap had opgeroepen te emigreren naar Israël omdat het daar voor hen veiliger zou zijn. Ik heb mij sindsdien vaak afgevraagd: die grote, grijze meute, wat doen die precies? Of wat doen ze niet? En hoor ik daar bij?

De rabbijn mijdt inmiddels de tram. ‘Daar ga ik zo min mogelijk inzitten. Je gaat het niet opzoeken.

Ik hou rekening met Jodenhaat elke keer als ik de straat opga. Als ik maar iets langer buiten ben, is het gegarandeerd dat ik mensen tegenkom die beginnen te schelden, sissen, spugen en “Joden aan het gas” roepen. En dan zijn er bepaalde buurten in Amsterdam, waar ik maar helemaal niet meer kom.

Voor Joden in Amsterdam, in ons Amsterdam, zijn er inmiddels echte no-go-area’s. Geen Jood die zich daar nog vertoont.’

Ik hou rekening met Jodenhaat elke keer als ik de straat opga Ook dit zijn woorden uit 2010. Inmiddels is het er niet beter op geworden. Wie had toen kunnen denken dat vijf jaar later bij alle Joodse instellingen in Amsterdam politiebewaking zou staan? Sinds de schietpartij in het Joods Historisch Museum in Brussel zijn de witte bewakingsgebouwtjes gezichtsbepalend in de buurt van het Anne Frankhuis, de Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg.

In Buitenveldert is het nog erger. Rond de Joodse scholen staan hoge hekken met camera’s en zwaar bewapende militairen ervoor. In de Hollandsche Schouwburg woonde ik een paar weken geleden de herdenking van de Shoa bij. De hele Plantage Middenlaan was afgezet en stond vol bewaking. Na afloop werd ons geadviseerd ‘voor uw eigen veiligheid’ niet voor het gebouw in groepen te blijven staan.

Terroristen ‘Amsterdam in het vizier terrorristen’, kopte De Telegraaf met de kenmerkende koeienletters op 13 januari van dit jaar, een paar dagen na de terreuraanslag op het blad Charlie Hebdo in Parijs. De burgemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan,

zat die avond aan tafel bij De Wereld Draait Door.

Hij beaamde dat de dreiging van een terroristische aanslag in Amsterdam substantieel is. In de stad zitten enkele honderden potentiële terroristen die in de gaten worden gehouden, gaf hij toe. Toch had de burgemeester een geruststellende boodschap: ‘Ik weet dat het een keer ophoudt en dat het eerder ophoudt naarmate wij ons hoofd rechtophouden en blijven zeggen wat we willen zeggen.’ In het licht van bovenstaande citaten van Rabbijn Evers en de groeiende Jodenhaat wereldwijd, herkende ik mij in de verbazing van tafelheer Jort Kelder: ‘Waar haalt u dat vandaan? We zijn in staat van oorlog!’

‘Ook oorlogen houden een keer op. Ik ben toch niet naïef als ik zeg: dit richt onze samenleving niet ten gronde?’ was de verbijsterende reactie van de Amsterdamse burgemeester.

Als ik de actualiteit wereldwijd en specifiek rond Amsterdam volg, zie ik geen grond om aan te nemen dat het wel weer een keer ophoudt. En als ik de Bijbel naast de krant leg al helemaal niet. ‘In de wereld zult u verdrukking hebben’, zei de Heiland tegen Zijn discipelen (Johannes 16). ‘Ze zullen u uit de synagoge werpen; ja, de tijd komt dat ieder die u doodt, denkt God een dienst te bewijzen.’

Rond de Joodse scholen staan hoge hekken met camera’s De discipelen hebben dit aan den lijve ondervonden. Maar als ik het goed lees, zijn deze woorden nog niet ten volle vervuld. Ook als ik doorlees in de Openbaringen aan Johannes wordt duidelijk dat het er niet beter op wordt. Het geweld en de haat nemen alleen maar toe. Al eeuwenlang treft het kwaad in het bijzonder het Joodse volk. Ook daar is een verklaring voor: ‘Maar al deze dingen zullen zij u aandoen omwille van Mijn Naam, omdat zij Hem niet kennen Die Mij gezonden heeft.’

Johan Frinsel, voormalig directeur van Tot Heil des Volks, heeft dit prachtig verwoord in zijn boekje ‘Fluiten naar Sallie’. Freek, op bezoek bij Opoe Klomp, vraagt zich af wat Hitler toch van de Joden wil. ‘Ze keek hem vreemd aan. “Hij haat de Joden.”

“Maar waarom dan?” vroeg Freek vertwijfeld. “Ik

Thema Matthijs Hoogenboom De Oogst juni 2015

Die grote, grijze meute, hoor ik daar ook bij?

denk, omdat hij bang voor ze is”, zei ze. “Bang?

Waarvoor dan? Hoe kan dat nou?” Die Duitsers met hun vliegtuigen, geweren en kanonnen. Die zouden bang zijn voor Sallie en zijn familie? Kom nou!

“De Joden zijn het volk van God, jongen”, zei opoe Klomp, “onthoud dat maar goed. Daarom zal Hitler ook verliezen, al zou hij nog zoveel veldslagen winnen. De Heere God zegt dat al wie Zijn volk aanraakt, Zijn oogappel aanraakt.’”

Dobberen Wie in het licht van de Bijbel de feiten onder ogen ziet, is dan misschien niet optimistisch, maar wel hoopvol. ‘Maar deze dingen heb ik tot u gesproken, opdat, wanneer de tijd komt, u zich herinnert dat Ik ze u gezegd heb.’ Waarom vindt Jezus het zo belangrijk dat wij ons op het moment dat het geweld toeneemt herinneren wat Hij gezegd heeft? Het antwoord op die vraag geeft Hij ons er zelf bij: ‘Deze woorden heb Ik tot u gesproken, opdat u in Mij vrede zult hebben. In de wereld zult u verdrukking hebben, maar heb goede moed: Ik heb de wereld overwonnen.’ In dat kader staan dus de woorden over verdrukking.

Nu is er één gevaar en dat is dat ik achterover leun, met de armen over elkaar wachtend op een betere

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

toekomst. Dat is wat, achteraf gezien, veel Nederlanders in de Tweede Wereldoorlog deden. In het Reformatorisch Dagblad las ik pas een citaat uit het boek ‘Grijs verleden’ van Chris van der Heijden: ‘De houding van de overgrote meerderheid was er geen van “luctor et emergo”, ik worstel en kom boven, maar van “non luctor et emergo, sed fluctuo et fluo”: ik vecht niet en kom niet boven, maar ik dobber en blijf drijven. Het devies van velen was: Niet opvallen en zorgen dat je zelf zo goed mogelijk door de oorlog heen komt.’

De reactie van de Amsterdamse burgemeester was verbijsterend ‘Ik dobber en blijf drijven’, het is de overlevingsstrategie van veel christenen – en terwijl ik het schrijf, steek ik de hand in eigen boezem. Dietrich Bonhoeffer, afgelopen april zeventig jaar geleden opgehangen door de nazi’s, schrijft: ‘Er zijn mensen die het lichtzinnig, en christenen die het niet vroom vinden, te hopen op een betere aardse toekomst en zich daarop voor te bereiden. Zij geloven dat chaos, wanorde en catastrofes typerend zijn voor deze tijd en onttrekken zich door passieve

15

16

De Oogst juni 2015 Thema Matthijs Hoogenboom

Het Joodse volk: al eeuwenlang mikpunt van geweld

berusting of vrome wereldvlucht aan de verantwoordelijkheid voor de komende generaties een toekomst te bouwen. Misschien breekt de jongste dag morgen aan, dan zullen we graag het werk voor een betere toekomst neerleggen, maar eerder echter niet.’

Bang voor de Joden? Hoe kan dat nou?

Hoe voorkom ik dat ik bij die grote, grijze menigte hoor? Ik kom net als Bonhoeffer steeds meer uit bij het leven in navolging. Niet in de zin dat ik Jezus probeer na te doen, maar in de concentratie op wat Hij deed voor mij en voor de wereld, in de focus op wat Hij gezegd heeft. Meer en meer laaf ik mij daaraan, voed ik mij daarmee. Steeds probeer ik mijn hart, mijn verlangens, mijn gedachten te richten op Hem. Het verandert mijn kijk op de wereld, op wat ik belangrijk vind, op mijn naaste. Het doet iets met hoe ik mijn tijd indeel en hoe ik met mijn geld om ga. En doe ik dat niet, dan schiet het er bij in, wat helaas nog maar al te vaak het geval is. Dan maak ik nul komma nul verschil, hoe christelijk mijn leventje er ook uit ziet. Dan ben ik niet meer dan een overlever die dobbert op de golven van mijn welvaart en goede gevoel. De andere kant van het verhaal is dat

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

ik meer en meer leer dat ik met mijn inzet een verschil kan maken. Dat het effect heeft als christenen, als de kerk zich hard maakt voor recht en gerechtigheid. Voor het Joodse volk en voor de mensen om mij heen.

Hoe voorkom ik dat ik bij die grote, grijze menigte hoor?

Bonhoeffer verwoordde het zo: ‘Maar ik geloof nu eindelijk te weten, tenminste één keer op het rechte spoor te zijn gekomen – voor het eerst in mijn leven. (…) Ik geloof te weten dat ik pas innerlijk zuiver en werkelijk oprecht zal zijn als ik echt zou beginnen ernst te maken met de Bergrede. Hierin ligt de enige krachtbron (…) Er zijn nu eenmaal zaken waarvoor het loont zich compromisloos in te zetten. En het komt mij voor, dat vrede en sociale gerechtigheid, of eigenlijk Christus, zoiets is.’

Matthijs Hoogenboom Medewerker communicatie en coördinator van De Wandelende Tak, zie ook

www.ontmoetamsterdamanders.nl.

Actueel Arend Pleysier De Oogst juni 2015

gebed

Een ongekende wending Al 23 jaar wordt de moslimvastenmaand ramadan door christenen aangegrepen om te bidden voor de moslimwereld. Dat kan met een gebedsboekje en dit jaar voor het eerst ook met een gebedsapp. Toen dit gebedsinitiatief in 1993 begon, was de islam geen dagelijks onderwerp in het nieuws. Dat is nu totaal anders.

Uit naam van de islam worden oorlogen gevoerd en aanslagen gepleegd. Maar achter dat nieuws is er ook een tegengestelde beweging die de krant niet haalt: een groeiende groep moslims komt tot geloof in de Here Jezus.

Al bijna veertien eeuwen lang zijn moslims en christenen verwikkeld in een geestelijke strijd om de zielen van honderden miljoenen mannen, vrouwen en kinderen. In de eerste twaalf eeuwen van deze periode was de islam de duidelijke winnaar. Sinds de Arabische profeet Mohammed in het jaar 622 zijn godsdienst stichtte, zijn tientallen miljoenen christenen het ‘Huis van de islam’ binnengegaan. ‘Huis van de islam’ is een term die moslims geven aan hun wereldwijde religieuze imperium dat vandaag de dag meer dan 1,6 miljard aanhangers telt.

Sinds 2000 bekeren steeds meer moslims zich tot Christus Maar hoe zit het met het tegenovergestelde? Zijn er ooit bewegingen geweest van ten minste dui-

zend gedoopte gelovigen, die zich van de islam naar het christendom hebben bekeerd? In de eerste driehonderdvijftig jaar van de islamitische geschiedenis veroverden islamitische krijgsmachten het Midden-Oosten tot aan Spanje.

De christelijke bevolking bekeerde zich massaal tot de islam.

In deze periode was er slechts één uitzondering op de expansie van de islam: in 982 bekeerden twaalfduizend Arabische moslimmannen (waarschijnlijk met hun families) zich tot het christendom en lieten zich dopen. Twee andere opwekkingen vonden plaats in de twaalfde en dertiende eeuw, in het gebied dat vandaag bij Libanon en Libië hoort. Deze twee bewegingen werden opgevolgd door zes eeuwen van droogte, zonder enige gedocumenteerde bekeringsbeweging van islam naar christendom, terwijl de islam onverminderd doorgroeide. In 1870 vond de eerste moderne golf van bekeringen van islam naar christendom plaats op het afgelegen eiland Java.

Decennia later volgde tussen 1890 en 1920 een tweede bekeringsgolf in Ethiopië. Het begin van de twintigste eeuw kenmerkte zich door een wereldwijde afleiding door twee wereldoorlogen en een diepe wereldwijde economische depressie.

Nieuwe beweging Pas in 1967 kwam een nieuwe beweging op gang, wederom in Indonesië, door de bekering en doop van meer dan twee miljoen moslims. Dit resulteerde in de stichting van honderden nieuwe kerken. Het feit dat er tot voor kort

30 dagen van gebed ‘30 dagen van gebed voor de moslimwereld’ is een initiatief van Frontiers en Open Doors. Naast een gedrukt gebedsboekje is voor het eerst ook een gebedsapp gratis beschikbaar. De ramadan duurt dit jaar van 18 juni tot en met 17 juli 2015. www.30dagen.nl

geen noemenswaardige bekeringsbewegingen van islam naar christendom plaatsvonden, maakt de ontwikkeling in de 21ste eeuw, onze eeuw, des te opmerkelijker.

Sinds het jaar 2000 ontstaat er een nieuwe beweging richting het christendom, van West-Afrika tot Indonesië. In onze tijd mogen we getuige zijn van de grootste en meest wijdverspreide bekeringsbeweging in de wereldgeschiedenis!

Het boekje en de app van dit jaar helpen, vanuit bovenstaande achtergrond, specifiek te bidden voor moslims. ‘Biddend mogen we onderdeel zijn van dit bijzondere werk dat God achter de schermen doet onder moslims’, zegt Ton Hamming van 30 Dagen. En dat niet alleen in Nederland. Dit materiaal komt in tientallen landen uit en naar schatting bidden miljoenen mensen mee, aldus Ton. ‘In een periode waarin zij zich meer dan anders richten op hun geloof, mogen wij voor moslims bidden dat God zich aan hen openbaart als hun Vader en redder.’

Arend Pleysier Woordvoerder van Open Doors.

17

18

De Oogst juni 2015 Actueel Herman Meijer

De vergeten genocide De twintigste eeuw was een brute, bloedige eeuw. Vorig jaar herdacht de wereld hoe precies honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Tijdens deze oorlog vond er in Turkije een genocide plaats. Een vergeten genocide.

Een Armeense vrouw knielt neer bij een gestorven kind (1915).

Het is heet. De zon brandt meedogenloos op het Turkse landschap.

We schrijven het jaar 1915. In de lucht cirkelen gieren, zij wachten op hun avondmaaltijd. Die maaltijd loopt onder hen: het is een lange stoet mensen, vooral vrouwen en kinderen. De mannen zijn al gedood. De hitte eist slachtoffers, mensen bezwijken en blijven liggen. De stoet trekt verder, alsmaar verder. De lijken blijven achter. ’s Avonds doen de gieren en andere roofdieren zich tegoed aan de inmiddels zwart geworden, gezwollen lichamen.

De stank is ondragelijk.

Deze grote groep mensen is op weg naar de dood. Het zijn Armeniërs. Christenen die in

het Ottomaanse rijk wonen, het huidige Turkije. Dit grote rijk is in grote problemen gekomen. In de Eerste Wereldoorlog heeft het de kant gekozen van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Daardoor is het in oorlog gekomen met het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en vooral Rusland. Als de Ottomaanse legers zware verliezen lijden tegen de Russische militairen, geven veel Turken de Armeniërs de schuld. De Armeniërs zouden samen heulen met de vijand. Op 25 februari 1915 worden alle militairen met een Armeense afkomst gedemobiliseerd. Zij moeten gaan werken in zogenaamde arbeidsbataljons.

Het aanleggen van wegen, het

bouwen van militaire verdedigingswerken en militair transport behoort tot de taken. Dit alles onder zeer slechte arbeidsomstandigheden. Velen komen om of worden vermoord.

De Armeniërs zouden samen heulen met de vijand De spanning loopt op. Op 24 april worden in Constantinopel, het huidige Istanbul, honderden personen van de Armeense elite opgepakt. Het gaat om journalisten, kunstenaars, zakenlieden en intellectuelen. Enkele dagen later worden zij vermoord. Door de wereldwijde Armeense gemeen-

Actueel Herman Meijer De Oogst juni 2015

schap wordt deze dag, dit jaar precies een eeuw geleden, nog altijd herdacht als het begin van de volkerenmoord.

Het Ottomaanse regime besluit vervolgens om alle Armeniërs te deporteren naar de provincie Syrië. Syrië was in 1915 nog geen zelfstandig land, maar onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Het is de bedoeling dat de Armeense christenen eerst naar de stad Aleppo worden gebracht om vervolgens naar de Deir ez-Zor woestijn te worden getransporteerd.

Deportatie Treinen zijn er in deze periode nauwelijks; veel Armeniërs moeten te voet de enorme afstand overbruggen. Voor eten en drinken wordt niet gezorgd. Het is in de Turkse en Syrische gebieden meedogenloos heet. Volgens ooggetuigen bezwijken de Armenen bij bosjes. Mensen die het tempo niet bij kunnen houden, worden door de Turkse gendarmerie doodgeschoten. Armeense vrouwen en meisjes worden onderweg regelmatig verkracht. In de rivier de Eufraat drijven honderden lijken.

Sommige karavanen vertrokken met ruim tienduizend mensen uit Turkije. Soms haalden slechts een paar honderd de eindbestemming.

In de rivier de Eufraat drijven honderden lijken Een groot deel van de slachtoffers van deze Armeense genocide worden in of nabij hun woonplaats vermoord. Langs de deportatieroute staan milities die de opdracht hebben om zoveel mogelijk mensen te vermoorden.

Vaak worden zij geholpen door de plaatselijke moslimbevolking.

Vreselijke taferelen spelen zich af.

Mensen worden levend begraven in graven die zij zelf hebben gegraven. Elders worden Armenen opgehangen, massaal in brand gestoken of verdronken. Er worden vrouwen verkocht als slaven.

Hoeveel christenen er tijdens deze deportaties zijn omgekomen, is onbekend. Er zijn ongeveer tussen de 1,2 en 1,4 miljoen men-

sen gedeporteerd vanuit Turkije naar met name Syrië. Van hen is waarschijnlijk meer dan driekwart omgekomen. De meeste geleerden houden het erop dat er tussen de achthonderdduizend en de één miljoen Armenen zijn vermoord.

Vergeten Deze massale moordpartij heeft de nodige overeenkomsten met de holocaust. Hitler heeft zelfs eens verwezen naar de Armeense genocide. Het schijnt dat de Duitse dictator op een gegeven moment het doel van de oorlog als volgt omschreef: ‘Het doel van de oorlog is niet om de linies te herdefiniëren, maar om de vijand fysiek te vernietigen. Door deze methode zullen wij de vitale levensruimte verkrijgen die wij nodig hebben.’

En om de mensen ervan te overtuigen dat het geen probleem is om hele bevolkingsgroepen uit te moorden, voegde Adolf Hitler aan dit doel toe: ‘Wie spreekt vandaag nog over het bloedbad onder de Armenen?’

Armenen worden opgehangen, in brand gestoken of verdronken Deze retorische vraag was makkelijk te beantwoorden: niemand. Lang was de Armeense genocide een vergeten genocide. Overschaduwd door de Shoah. Maar ook omdat velen de Armeense volkerenmoord niet als genocide erkennen. Het gaat te ver om in dit artikel uit te werken waarom de Armeense groepsuitroeiing wel degelijk een genocide was. Op internet zijn er genoeg artikelen te vinden die dit zeer duidelijk uitwerken.

De afgelopen decennia neemt de aandacht voor de Armeense genocide echter weer toe. In 2004 neemt de Tweede Kamer een motie van de ChristenUnie aan waarin het de genocide erkent en de regering verzoekt de kwestie aan de orde te stellen bij de Turkse regering. Dat is 89 jaar (!) na de genocide. Onze zuiderbuur, België, was eerder, maar ook zij erkenden de genocide laat, in 1998.

Ook andere westerse landen heb-

ben de Armeense volkerenmoord inmiddels als genocide erkent. Dat is tegen het zere been van Turkije.

Druk van Turkije In april dit jaar ontstond er een rel tussen Turkije en het Vaticaan toen de huidige paus naar de Armeense genocide verwees. Hij durfde tenminste, veel landen zwichten voor de Turkse druk.

Zelfs een land als de Verenigde Staten buigt. Twee keer zou het Huis van Afgevaardigden stemmen over een mogelijke erkenning, in 2007 en in 2010. Allebei de keren werd de motie onder druk van het Witte Huis weer ingetrokken. Men was bang voor de reactie van bondgenoot Turkije.

Nederland heeft de Armeense genocide weliswaar erkent, maar het huidige kabinet duikt weg.

Het spreekt bewust over de Armeense ‘kwestie’. Volgens onze minister van Defensie, de VVD’er Hennis-Plasschaert, moeten de Turken en Armenen zelf tot een oplossing komen. Onze premier ging nog een stap verder. Rutte zei dit jaar, nota bene op 24 april, dat het kabinet zich bewust vaag uitlaat: het wil geen partij kiezen (tussen Turkije en de Armenen, HM). Waarom niet? Dat kan geld kosten! Turkije is een belangrijke handelspartner.

Ons kabinet spreekt bewust over de Armeense ‘kwestie’ Dat Turkije de moordpartij niet als genocide wil erkennen, is pijnlijk.

Vooral voor de nabestaanden.

Dat de Nederlandse regering het woord genocide niet meer in de mond durft te nemen, is misschien nog wel pijnlijker. De moord op honderdduizenden is niet iets dat wij onder het tapijt mogen vegen. Zeker niet vanwege financiële belangen. Laten we het verhaal van de Armeense genocide daarom blijven vertellen.

Opdat wij niet vergeten.

Herman Meijer Gids en spreker voor o.a. Tot Heil des Volks, zie ook

www.meijerherman.nl.

19

20

De Oogst juni 2015 Samenleving Jaap Spaans

Geen weg meer terug Schokkende beelden van vluchtelingen op weg naar veiligheid en de vleespotten van het rijke Westen overspoelen dagelijks onze huiskamers. Op de vlucht voor oorlog en geweld, maar ook voor armoede, uitbuiting en geloofsvervolging.

Hoewel ik niet altijd enthousiast ben over de visie en werkwijze van de internationale organisatie voor ontwikkelingssamenwerking Oxfam Novib, werd ik onlangs geraakt door een onderzoeksrapport dat deze organisatie publiceerde: ‘Wealth: Having it all and wanting more’. Het gaat over rijkdom en armoede en komt er vrij vertaald op neer dat de rijken der aarde die al zoveel hebben steeds meer willen. Het onderzoek wees uit dat het vermogen van de rijkste één procent van de wereldbevolking, nagenoeg gelijk is aan het vermogen van de overige 99 procent.

De allerrijksten zagen het gezamenlijke vermogen stijgen van 44 procent in 2009 naar 48 procent in 2014. Als deze groeiende ongelijkheid geen halt wordt toegeroepen, zal dat aandeel in 2016 boven de vijftig procent uitkomen.

Met goed ondernemerschap en rijkdom heb ik geen moeite Het is illustratief voor de snel groeiende kloof tussen rijk en arm.

Veel actuele wereldproblemen houden verband met deze basisproblematiek. Leiders als Obama en IMF-directeur Christine Lagarde hebben al aangegeven dat deze verbijsterende ongelijkheid in welvaart moet worden aangepakt.

Hoewel Nederland nog steeds een verzorgingsstaat is met een goed sociaal vangnet, zien we hier een vergelijkbare ontwikkeling. Onder de kop ‘Vermogenskloof groeit snel’, publiceerde De Volkskrant op 20 januari 2015 cijfers van het

Centraal Bureau voor de Statistiek over de vermogenspositie van Nederlanders. Ook daaruit blijkt dat de vermogens van de rijken groeien, terwijl er aan de onderkant van de samenleving sprake is van toenemende armoede en groeiende schuldenlasten. Laat ik voorop stellen dat ik geen moeite heb met rijkdom of mensen die de vruchten plukken van goed ondernemerschap. Zorgen maak ik mij wel over de graaicultuur en excessen op het gebied van zelfverrijking die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan in onze samenleving. Vaak in sectoren die overeind zijn gehouden met publieke gelden, zoals de banken en woningcorporaties. Grote vraag is: hoe pak je de hebzucht en het egoïsme aan die aan dergelijke excessen ten grondslag liggen?

Groeiende vermogenskloof Wereldarmoede en de groeiende vermogenskloof vormen een groot probleem. Mondiaal bezien heeft één op de zeven mensen niet genoeg te eten en meer dan een miljard mensen moeten het doen met minder dan 1,25 dollar per dag. Van een bedrag dat ik achteloos in de parkeerautomaat werp, moeten gezinnen in arme landen een dag leven. In een zeven punten tellend actieplan roept Oxfam Novib regeringen op iets te doen aan de armoede, bijvoorbeeld door belastingontwijking aan te pakken, zorg te dragen voor voldoende sociale vangnetten voor de allerarmsten en garantie op een minimuminkomen. Of zo’n actieplan kans van slagen heeft, is de vraag. Over veel onderwer-

pen heerst grote verdeeldheid, zoals de milieuproblematiek, ontwikkelingssamenwerking, het streven naar duurzaamheid en het groeidenken. Door globalisering en harder wordende mondiale concurrentieverhoudingen, neemt de druk op verantwoorde arbeidsvoorwaarden eerder toe dan af.

Negeren kan niet langer Armoede is er altijd geweest op de wereld. Het verschil met de huidige situatie is de omvang van het probleem en de moderne massamedia, die ons direct en intensief getuige maken van misstanden en calamiteiten. Kinderarbeid bij de productie van onze consumptiegoederen, gewetenloze mensenhandelaren die misbruik maken van de situatie en wankele bootjes overladen met vluchtelingen de Middellandse Zee opsturen. Wanhopige mensen die de oversteek van Noord-Afrika naar Europa niet volbrengen en een watergraf vinden op zee.

Grote vraag is: hoe pak je hebzucht en egoïsme aan?

In de week dat ik aan deze bijdrage werk, vond er een grote scheepsramp plaats, waarbij honderden mensen op tragische wijze verdronken, vooral vrouwen en kinderen die opgesloten zaten in een scheepsruim. Al dat nieuws bepaalt ons bij de harde realiteit en brengt ons in verwarring. Degenen die Europa wel bereiken en de vluchtelingenstatus krijgen, komen we tegen in de woonplaats, het winkelcentrum

Samenleving Jaap Spaans De Oogst juni 2015

Wereldwijd groeit de kloof tussen arm en rijk.

of de plaatselijke bibliotheek. Het leidt hier tot verdeeldheid onder de bevolking. Een deel ziet de komst van grote aantallen vluchtelingen als een bedreiging voor onze welvaart. De kosten van opvang zijn hoog, het tekort aan betaalbare huurwoningen wordt erdoor versterkt en in de stroom vluchtelingen zouden mensen met radicale opvattingen kunnen ‘meeliften’. Xenofobie en angst voor het onbekende spelen daarbij een belangrijke rol. Toch zullen we moeten beseffen dat er sprake is van een harde realiteit, waarmee we rekening moeten blijven houden. In een wereld die steeds complexer wordt en waarin grenzen vervagen, is geen enkel land nog in staat om de vele grensoverstijgende problemen op te lossen zonder hulp van buitenaf. De recente calamiteiten die plaats vonden in de wateren tussen Noord-Afrika en Italië, vormden de directe aanleiding voor de Europese regeringen om de samenwerking te intensiveren.

Een weg terug is er niet meer.

Operatie Manna Het is zeventig jaar geleden dat ons land werd bevrijd. In het kader van operatie Manna vonden in april/mei 1945 op vele plaatsen voedseldroppings plaats.

In Rotterdam is daarvoor een monument geplaatst. Het herinnert ons aan de periode dat hier een oorlogssituatie was en de daaropvolgende wederopbouw, die ons welvaart bracht. Het begrip ‘manna’ heeft een diepe symbolische betekenis. In Exodus 16 wordt beschreven hoe het volk Israël op weg naar het Beloofde Land door God werd voorzien van voedsel. Het volk mocht zoveel manna verzamelen als men voor een dag nodig had. Op de zesde dag mocht men voor twee dagen manna verzamelen. In Genesis 12 wordt de roeping van Abram beschreven. Direct daarna lezen we dat Israël wordt getroffen door een hongersnood en diezelfde Abram vluchteling (vreemdeling) is in Egypte. Zijn geloof wordt op de proef gesteld. Het voorbeeld leert ons dat situaties die ons

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

zekerheid lijken te bieden, onverwachts kunnen veranderen.

De Bijbel bevat veel praktische wijsheden en houdt je een spiegel voor. Wijze lessen die mensen kunnen helpen hun hebzucht en egoïsme te bedwingen, je leren op God te vertrouwen en uit te zien naar Zijn wederkomst. Uiteindelijk ligt daar de oplossing voor de armoede op de wereld.

Jaap Spaans Schrijver en publicist, zie ook www.jaapspaans.nl.

Meer lezen?

Het onderzoeksrapport ‘Wealth: Having it all and wanting more’ van Oxfam Novib is te lezen via deze link: www.oxfamnovib.nl/Vermogen-rijkste1-in-2016-groter-dan-dat-van-de-restvan-de-wereldbevolking.html

21

22

De Oogst juni 2015 Thema Gertjan de Jong

Onder de schaduw van Uw vleugels Als ‘volbloed’ Duitser heeft schrijver en lieddichter Jochen Klepper (1903-1942) in principe weinig te vrezen van het nazi-regime. Maar zijn huwelijk met de Joodse Johanna (Hanni) maakt alles anders. Hij wil niet van haar scheiden en het gezin wordt steeds verder in het nauw gedreven. Van zijn dagboeken verscheen onlangs een bundeling.

Predikantszoon Jochen Klepper wordt op 22 maart 1903 geboren, in het stadje Beuthen an der Oder.

Hij studeert theologie in Breslau, maar breekt zijn studie voortijdig af. In Breslau wordt hij verliefd op de Joodse weduwe Johanna Stein, met wie hij in 1931 trouwt. Het stel gaat in Berlijn wonen, samen met de twee dochters van Johanna.

De opkomst van het nationaal socialisme heeft grote gevolgen voor het gezin Klepper. In juni 1933 wordt Jochen ontslagen, kort daarna moet hij ook zijn functie als redacteur bij uitgeverij UllsteinVerlag opgeven.

Johanna’s oudste dochter, Brigitte, weet in 1939 naar Engeland te emigreren. De jongste, Renate, blijft voorlopig thuis wonen. Het echtpaar Klepper zet alles op alles om Renate (Renerle) te laten emigreren, maar tevergeefs. Jochen, Johanna en Renate beseffen dat de deportatie van moeder en dochter onvermijdelijk is. Als in december 1942 voor Renate het deportatiebevel in de bus valt, besluit het gezin om zich gezamenlijk om het leven te brengen.

Steeds opnieuw dringt het tot je door: eeuwen stellen niets voor De laatste tien jaar van zijn leven hield Jochen dagboeken bij. Een deel van die dagboeken is nu bijeengebracht in de bundel ‘Onder de schaduw van Uw vleugels’. Het is een bundel die je naar de keel grijpt en diepe indruk maakt. Hieronder volgen enkele citaten die enige indruk geven van de diepgang en vaak profetische zeggingskracht van de dagboeken.

21 september 1932 ‘Ik zal nooit kunnen deelnemen aan de nieuwe nationalistische opkomst van het protestantisme, ik kan en wil zijn “toon” niet vinden. Deze kerk is mijn doodsvijand. Maar ik kan mij niet laten uitschrijven.

Er is iets wat mij tegenhoudt en dat iets gaat terug op de eerste kring van discipelen.’

30 maart 1933, donderdag ‘Ik ben geen antisemiet, omdat geen enkel gelovige christen dat kan zijn. Ik volg Joden ook niet zonder

meer, omdat geen enkele gelovige christen dat kan doen. Maar ik geloof in de geheimenis van God, die Hij in het Jodendom heeft gelegd. Daarom kan ik er alleen maar onder lijden dat de kerk de huidige gebeurtenissen tolereert. Ik vermoed wat het betekent om “Knecht van God” te zijn.’

3 augustus 1933, donderdag ‘Wat zullen de nieuwe wetten voor schrijvers en journalisten brengen? Zoveel staat intussen vast, dat Joodse schrijvers in Duitsland geen boeken mogen publiceren. Zou ik dat alles ook moeten doorstaan?

Waarom zou het voor mij gemakkelijker gaan?

Soms denk ik: alles wat ik ter hand genomen heb, heeft een ongelukkige uitwerking gehad.

Soms denk ik: telkens wanneer er in een bepaalde hoek van mijn leven gevaar dreigde, heeft God mij behoedzaam naar een beschutte plek gedragen.’

12 december 1934, woensdag ‘Al die vriendelijke dingen rondom de kersttijd gaan door, omdat ik niet ondankbaar en verbitterd wil zijn.

Maar ze kunnen mij niet meer in het hart raken. Het werkelijke kersfeest dringt zich steeds meer aan mij op: die kerstgeschiedenis waarop de kindermoord van Bethlehem en de vlucht naar Egypte volgden.’

21 mei 1935, dinsdag ‘Het is zo verschrikkelijk zwaar dit mee te beleven, hoe techniek, chemie en de grote propaganda zich alleen op dit ene thema schijnen te storten: de totale oorlog. Alles is ervoor klaargemaakt – moeten al deze krachten niet worden waargemaakt!? We moeten op een steeds smaller pad verdergaan en vasthouden aan wat men de “volksgeest” noemt.

Op een steeds smaller, steeds gevaarlijker pad.’

30 augustus 1935, vrijdag ‘Morgen worden de laatste Joodse werknemers die nog bij uitgeverij Ullstein konden worden behouden, ook op de kleinste posten, ontslagen. En iedereen is afgestompt, het is al de gewoonste zaak van de wereld geworden. Dat is het meest verschrikkelijke.

Het was niet onze “wereldbeschouwing”, niet onze wil, niet het resultaat van onze overdenkingen.

Thema Gertjan de Jong De Oogst juni 2015

Verder lezen Jochen Klepper, ‘Onder de schaduw van Uw vleugels, een selectie uit zijn dagboeken (1932-1942) bezorgd door Titia Lindeboom, uitgeverij Royal Jongbloed, Heerenveen, 2015, ISBN 978-906353-706-7.

Toch zijn we terechtgekomen in deze situatie: dat we dagelijks de dood voor ogen zien, langdurig van en zeer dichtbij. Ik klamp me vast aan woorden als deze: “En God is getrouw: Hij zal niet toelaten dat u verzocht wordt boven wat u aankunt, maar Hij zal met de verzoeking ook de uitkomst geven om die te kunnen doorstaan.” Steeds opnieuw dringt het tot je door: eeuwen stellen niets voor. De menselijke tragedie verandert niet, en het mysterie van het Joodse volk is überhaupt alleen met Bijbelse woorden uit te drukken. “Moderne” woorden daarvoor bestaan niet. Wat er nu gebeurt, verneem je niet uit de krant of van de radio, maar alleen uit de Bijbel.’

28 maart 1939, maandag ‘Zeven jaar getrouwd. Zulke zware jaren die, zoals Hanni zegt, toch steeds mooier zijn geworden.

Vandaag stonden zelfs Hanni, die nooit huilt, de tranen in de ogen.’

18 augustus 1939, donderdag ‘We worden helemaal ziek van de anti-Joodse maatregelen en van alles waar zij symptoom van zijn.

Het voelt alsof we weldra niet meer kunnen praten

Renate, Jochen en Johanna Klepper.

met anderen en niet meer kunnen lachen, behalve met Renerle. Met ontzetting merk ik hoe het nihilisme zich rondom ons verbreidt. Er is nog maar een kleine kring die zich niet ontwikkelt tot nihilisme, maar tot overgave aan God.’

8 december 1941, maandag ‘Het onheil groeit en groeit. Deze vloedgolf overspoelt ons misschien wel als eerste.

Nu het grote werk niet meer kan ontstaan, zal ik ook geen gedicht of kerkelijk lied meer kunnen schrijven. Het gaat niet meer, niet meer vanbinnen en niet meer vanbuiten, hoewel mijn liefde tot God niet verandert. Maar er is iets gebroken in mijn vertrouwen, in mijn gehoorzaamheid en in mijn hoop.’

20 januari 1942, dinsdag ‘Hoe kunnen we deze oorlog doorkomen met zijn bijzondere last voor Hanni, Renerle en mijzelf?! Steeds weer, op de stilste en mooiste wandelpaden, huiver je voor wat gebeurd is, nog gebeurt, nog gebeuren kan. En toch – hoewel we blijven vallen en falen – deze onbegrijpelijke vrede met God.’

10 december 1942 ‘Wij sterven nu – ach, ook dat hebben we bij God neergelegd.

Wij gaan vannacht samen de dood in.

Boven ons staat in de laatste uren het beeld van de zegende Christus, Die voor ons strijdt.

In Diens aanblik eindigt ons leven.’

23

24

De Oogst juni 2015 Thema Kees Kant

Mooie woorden, bizarre theologie Verzoening, gerechtigheid en geweldloosheid. Deze woorden klinken veelvuldig bij het luisteren naar Palestijns christelijke theologen. ‘Roep om verzoening’, zo luidt de titel van het boek van de meest vooraanstaande Palestijns christelijke theoloog Naim Ateek. Zijn theologie van geweldloosheid klinkt als een verademing, maar schijn bedriegt.

Palestijnse christenen worden hartelijk ondersteund door kerken in Nederland, zowel moreel als ook financieel. Bij het lezen van hun literatuur blijkt echter dat er achter hun mooie woorden een bizarre en weerzinwekkende theologie schuilgaat. Zo vervalt bij de meeste Palestijns christelijke theologen het gezag van het Oude Testament. Naim Ateek noemt de meeste oudtestamentische Bijbelboeken in zijn boek ‘Roep om verzoening,’ (Boekencentrum, 2012) ‘bekrompen, nationalistisch, xenofoob en racistisch’. Over Ezechiël zegt hij dat ‘zijn theologie zeer

Het jodendom: bron van alle problemen?

bekrompen kan zijn’. Bij Ezra en Nehemia is volgens hem sprake van ‘conservatisme, exclusiviteit en xenofobie’. De Thora, de eerste vijf boeken van het Oude Testament, is voor hem het hart van het bekrompen en nationalistische denken. Het Oude Testament is slechts geschiedschrijving over hoe Joden in de geschiedenis een volstrekt verkeerd en bekrompen beeld hadden van God. Alle teksten in het Oude Testament die spreken van een verbond met Israël, verkiezing of landbelofte zijn volgens veel Palestijnse christenen uitdrukking van een volstrekt

verkeerd begrijpen van God. Jona is dan ook het enige boek in het Oude Testament waarin ‘sporen zichtbaar worden van een nieuwe manier van denken’. Daarin wordt niet gesproken over Israël, maar daar heeft God de wereld op het oog. Jona wordt dan ook de ‘eerste Palestijnse bevrijdingstheoloog’ genoemd. Jona zou het ware gezicht van God laten zien.

Dezioniseren Palestijns christelijke theologen menen dan ook dat de Bijbel ‘gedezioniseerd’ moet worden.

Alles wat duidt op Israël als land

Thema Kees Kant De Oogst juni 2015

en volk, op Joden en jodendom, alsmede op het zionisme als Joods verlangen naar het land van hun vaderen, is volgens veel Palestijnse christenen een verkeerd begrijpen van God en hoort niet in de Bijbel thuis. Het grootste deel van het Oude Testament moet hierdoor verwijderd worden. Maar ook het Nieuwe Testament moet gereinigd worden door deze methode van dezionisering. Zo noemt Naim Ateek de geslachtsregisters in Matteus en Lucas als voorbeelden.

Ook het aanspreken van Jezus als ‘Zoon van David’ door Bartimeus en de Kanaänitische vrouw is een foute aanduiding. Dit zou een ‘messiaanse titel zijn die duidde op een koninklijk voorouderschap’.

Dat moet volgens hem wel leiden tot het ‘vormen van een leger met militaire macht’. Want David was volgens hem een ‘terrorist’.

De Thora is voor Ateek het hart van nationalistisch denken Dit proces van zuiveren van de Bijbel hebben Palestijnse christenen niet zelf bedacht. We zagen dit al eerder bij de Deutsche Christen in de jaren dertig in nazi-Duitsland. Duitse Lutherse theologen die achter het naziregime stonden pleitten toen ook al voor een zuivering van de Bijbel om specifiek joodse elementen en zienswijzen te verwijderen. Zij noemden dit niet dezioniseren, maar ontjoodsen van de Bijbel (zie ‘Die Entjudung des religiösen Lebens‘ van Walter Grundmann, Weimar 1939). Ds. Siegfried Leffler, voorman van deze kerkbeweging zei dat het Oude Testament wel betekenis heeft voor de kennis van de religiegeschiedenis, maar dat het ‘voor het religieuze leven voor nietig verklaard kan worden’. De Joodse geschiedenis is niet goed voor de Duitse kinderziel (zie ‘Christus im dritten Reich der Deutschen‘ van Siegfried Leffler, Weimar 1935).

Schokkende overeenkomsten Bestudering van Palestijns christelijke literatuur en literatuur van de Deutsche Christen uit de jaren

dertig en veertig brengt nog veel meer schokkende overeenkomsten aan het licht.

Palestijnse theologen willen de Bijbel ‘dezioniseren’ Theologen van de Deutsche Christen noemden de Joden ‘gevaarlijk, ontaard, gecorrumpeerd en machtswellustig’. Ook Palestijnse christenen menen dat de Joden, die zij als zionisten aanduiden, en het jodendom de bron van alle problemen zijn. Zowel politiek in het Midden Oosten als ook in de theologie. Velen menen dan ook dat Jezus geen Jood kon zijn. Ateek noemt Jezus een ‘Palestijn die onder bezetting leefde’. Ook stelt hij dat ‘Israël terreur nodig heeft om zijn wezenlijke immoraliteit te verbergen’. Alles wat Joods is, is dus ten diepste in zichzelf immoreel.

De Palestijns christelijke theoloog Mitri Raheb schrijft dat het Joodse volk eigenlijk nooit bestaan heeft.

De bevolking van het land Palestina zou in Bijbelse tijden al een bonte mengeling van stammen van diverse afkomst zijn geweest.

De huidige Palestijnen zouden de afstammelingen zijn van de eeuwenoude bevolking uit Bijbelse tijden. De gedachte dat zij die zich vandaag Joden noemen op één lijn zouden staan met de bevolking van Palestina uit Bijbelse tijden noemt hij een ‘christen-zionistische mythe’ (zie ‘The Biblical Text in the Context of Occupation’ van Mitri Raheb, Betlehem 2012). Hij spreekt dan ook van een DNAmatch tussen David, Jezus en de huidige Palestijnen en niet met Netanyahu.

David was een terrorist, aldus Ateek De evangelicale Palestijns christelijke theoloog Yohanna Katanacho stelt ook dat er nooit een demografisch volk Israël bestaan heeft.

De Jood bestaat in feite niet en wie zich toch een Jood noemt ‘behoort tot de synagoge des satans, van hen die zeggen dat zij Joden zijn en het niet zijn, maar liegen’

(zie ‘The Land of Christ, A Palestinian Cry’ van Yohanna Katanacho, Betlehem 2012).

Hij stelt dat de ware Bijbelse betekenis van het woord Jood duidt op hen die door het geloof in Jezus horen bij de christelijke kerk. ‘Wie zich tegen de christelijke kerk verzet, is niet waardig een Jood genoemd te worden, want zij staan tegenover Christus.’ Hij zegt ook dat de bezetting van Palestina niet is begonnen in 1967 of in 1948, maar al bij de komst van Abraham.

Hij was de eerste bezetter.

Abraham was de eerste bezetter Niet alle Palestijnse christenen zijn deze overtuiging toegedaan, maar de genoemde boeken weerspiegelen wel wat breed onder Palestijnse christenen leeft. Een andere opvallende overeenkomst met de Deutsche Christen is dat in beide theologieën nergens wordt opgeroepen tot geweld jegens Joden. Men beperkt zich tot theologie. Het is echter wel een bizarre theologie waarin de Jood, het jodendom en Israël volledig worden gedelegitimeerd en er geen enkele betekenis of waarde van overblijft.

De geschiedenis heeft geleerd dat met dit soort denken wel een basis wordt gelegd waar anderen op voortbouwen die het geweld niet schuwen. Het valt zeer te betwijfelen of dat anders zal zijn in het Israël zoals Palestijnse christenen zich dat ten doel stellen.

Ds. Kees Kant Predikant in Katwijk aan Zee

Meer lezen?

In het boek ‘Van Eisenach naar Betlehem’ geeft ds. Kees Kant een historische uiteenzetting van het anti-joodse denken in de geschiedenis van de christelijke kerk, in de kerkbeweging van de Deutsche Christen en in kringen van Palestijnse christenen. Het boek is uitgegeven door Uitgeverij Toetssteen, telt 230 bladzijden en kost € 14,95.

25

26

De Oogst juni 2015 Christenvervolging Filip Uijl

De politie greep mijn zoon Op de binnenplaats van zijn huis heet Rustam ons met een wijds gebaar welkom. Hij maant me te gaan zitten. Op de tafel staat Oezbeekse rijst te dampen en andere lekkernijen worden op tafel neergezet. Een gesprek vindt in Oezbekistan altijd aan tafel plaats. Liefst half liggend en nooit zonder een schaaltje groene thee.

vastgebonden. Het was alsof God dit mij liet zien. Ik besefte: zoals ik nu gebonden ben, zo en dan nog veel erger, was eens mijn Heiland gebonden en dat omdat ik tegen God gezondigd heb. Mijn hart brak en ik heb me opnieuw helemaal overgegeven aan de Heere.’

Mijn eigen zoon moest lijden vanwege mijn dienst aan Christus

Zo ook nu. Rustam en ik raken in gesprek over zijn leven als christen in Oezbekistan. Hij vertelt verhalen over zijn taak in de gemeente en de manier waarop de overheid hem lastig probeert te vallen.

‘Het is nog niet eens zo lang geleden. De jeugdgroep van onze gemeente zat hier en net als nu dronken we thee. Het was een heerlijke avond en een van de jongeren stelde voor om te zingen en God te prijzen. Iemand anders gaf een lied op en er volgden meer liederen. Het was heerlijk! Tegen elven vertrokken de meeste jongeren en niet lang daarna kwam de politie. Die drong zich naar binnen.’

‘Hoewel het al laat was, liepen mijn kinderen nog rond. Plotseling grepen de agenten mijn kinderen.

Ze draaiden hun armen op hun rug en boeiden hun handen. Zelf werd ik ook geboeid en afgevoerd.

Ik moest mee naar het politiebureau en de cel in. Daar realiseerde ik mij pas echt wat er gebeurd

was. Het was voor mij heel ingrijpend. Toch ben ik dankbaar dat ik dit heb meegemaakt.’

‘In de politiecel voelde ik pijn in mijn lichaam. Daar waar ik geslagen was, deed het zeer. Mijn polsen voelde ik voortdurend. Maar het ergste was de pijn in mijn gedachten over wat ik had gezien.

Ik zag voor me dat die agent mijn zoon beetpakte, zijn arm omdraaide en zijn handen boeiden.

Steeds weer dacht ik: hoe is het nu met mijn zoon? Wat hebben ze met hem gedaan? Die gedachte kwelde mij.’

Gebonden ‘Tegelijkertijd was het alsof de Heere God in de politiecel naar mij toekwam. Ik weet nog goed dat ik voor het eerst in mijn leven ervoer dat God mijn zonden had vergeven, vanwege het lijden en sterven van de Heere Jezus. Maar daar in die politiecel keek ik naar mijn eigen handen die gebonden waren en ineens dacht ik aan de handen van Jezus die eens waren

‘Er is één ding dat ik nog steeds heel moeilijk vind. Het is niet de angst om opgepakt te worden.

Zelfs niet de angst om misschien voor enkele jaren de gevangenis in te moeten. Toen ik de laatste keer in de cel zat, rekende ik daar op. Ik dacht: nu krijg ik tien jaar.

Maar het waren vijf dagen. Nee, wat ik het moeilijkst vind, is dat mijn kinderen moeten meelijden als ik moet lijden. Zij kunnen er niets aan doen dat hun vader de gemeente van Christus dient.

Maar zij dragen wel de gevolgen.

Nog steeds komt dat beeld vaak in mijn gedachten: hoe mijn zoontje door die agent gepakt werd.

Een weerloos kind, mijn kind, moet lijden vanwege mijn dienst.

Daar heb ik het soms heel moeilijk mee. Wat ik dan doe? Dan herinner ik mijzelf aan de woorden van Jezus: “Wie vrouw of kinderen liefheeft boven Mij is Mij niet waardig.” En ik wil graag dichtbij Jezus blijven.’

Filip Uijl Voorlichter bij stichting Friedensstimme, zie ook

www.friedensstimme.nl.

Thema Michael Mulder De Oogst juni 2015

Ontmoeting als medicijn Niet eerder waren er zo veel Joden in Nederland die overwegen om te emigreren naar Israël: jonge gezinnen, gesettelde mensen. Het wordt hen hier te onveilig. Die onrust is gebaseerd op concrete feiten. Opperrabbijn Jacobs vertelt in deze Oogst over zijn eigen ervaringen, die er niet om liegen. Kunnen we iets doen om het oprukkend antisemitisme tegen te gaan?

Ik vernam van een opgroeiend gezin dat vroeg om een veilig heenkomen op een anoniem adres op de Veluwe, voor het geval dat nodig zou zijn. Telkens wanneer er uit Israël onwelgevallige berichten komen, worden zij daarop aangesproken en bedreigd; enkel omdat zij Joden zijn. Wat is dat toch met Israël? Kennelijk wordt er een emotionele snaar geraakt als het over dit volk gaat.

Ik heb het voorrecht om het vak ‘kerk en Israël’ te doceren op de Christelijke Hogeschool in Ede en op de Theologische Universiteit in Apeldoorn. In dat verband bezinnen we ons op de unieke relatie die de kerk met Israël heeft. Die relatie is uniek, omdat gelovigen uit de heidenen mogen delen in wat hun oudste broer al veel eerder kreeg: een speciale band met God. De vraag is vervolgens: heeft God die speciale band met het volk Israël doorgesneden sinds heidenen er in mogen delen? Naar mijn overtuiging zegt Romeinen 11 onmiskenbaar dat dat niet zo is. Misschien is het juist daarom niet zo vreemd dat mensen aanvoelen dat er nog steeds iets bijzonders is met dat volk Israël, zodat Joden zelfs in Nederland op een irrationele manier worden aangesproken op het gedrag van een regering waar zij formeel niet eens een band mee hebben.

Helaas staat elk gesprek tussen Joden en christenen in Nederland – tot op de dag van vandaag – onder de druk van deze situatie. Die bepaalt vaak de agenda van veel ontmoetingen. Daardoor komen we maar moeilijk toe aan rustig doorspreken over waar

het in de relatie met God wezenlijk om gaat.

Ontmoetingen in Jeruzalem Afgelopen maand verscheen een boek dat daar wél over gaat, met als titel: Hoe zullen we Hem ontmoeten? Het doet verslag van ontmoetingen van Nederlandse studenten en predikanten met Joodse studenten en rabbijnen in Jeruzalem. Ze deden de Bijbel open en stelden vragen. ‘Hebben jullie een speciale plek waar je God kan ontmoeten?’ ‘Wat merk je van zijn aanwezigheid?’ De teksten die zij lazen gingen over de tempel, maar het gesprek ging verder. Nadrukkelijk vroegen zij naar elkaars hart: ‘Hoe beleven jullie wat je leest over de ontmoeting met God in de tempel’?

Het boek laat zien hoe Joden en christenen van elkaars traditie kunnen leren. Christenen geven bijvoorbeeld aan dat zij van Joden kunnen leren als het gaat over de vormgeving van de huisgodsdienst. Daarnaast maken de gesprekken duidelijk dat, als er rust en gelegenheid is om met Joden te spreken over onze relatie met God, zij dichterbij komen.

Vooringenomen beelden kunnen veranderen, er kan waardering groeien. Wanneer dat wordt beseft en uitgedragen, is dat al een eerste medicijn tegen het diepgewortelde antisemitisme.

Dr. Michael Mulder Directeur van het Centrum voor Israëlstudies (CIS).

Heeft God die speciale band met het Joodse volk doorgesneden?

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Symposium Ter gelegenheid van het verschijnen van de bundel ‘Hoe zullen we Hem ontmoeten?’ komt de rector van de rabbijnenopleiding van het Schechterinstituut in Jeruzalem naar Nederland. Hij zal een bijdrage leveren aan een symposium dat op maandag 15 juni in de Theologische Universiteit te Apeldoorn wordt gehouden (van 10.00 tot 15.30 uur). Voor meer info over het symposium en de publicatie ‘Hoe zullen we Hem ontmoeten?’ zie www.centrumvoorisraelstudies.nl.

U kunt zich voor het symposium opgeven via CIS@che.nl (de kosten bedragen 15 euro, inclusief lunch).

27

28

De Oogst juni 2015 Zending Marten Visser

Krimpende kerk is geen noodlot In 2014 verloor de Protestantse Kerk in Nederland gewoontegetrouw weer 60.000 leden.

Er overleden twee keer zoveel leden als er kinderen geboren werden. En nog schokkender: er waren meer mensen die zich uitschreven als lid van de kerk, dan dat er overleden.

Dit alles zorgde voor een krimp van drie procent. Doen we iets fout in Nederland?

In 1900 was krap zestig procent van de bevolking lid van de kerken die later opgingen in de PKN. Nu is dat nog twaalf procent. Het aantal kerkgangers in de PKN is nog maar zo’n vier procent van de bevolking.

Nu is de PKN, na de Roomskatholieke kerk, ook wel het meest

Is er toekomst voor de kerk in Nederland?

dramatische voorbeeld van de instorting van de kerk in Nederland.

Maar ook in andere kerkgenootschappen gaat het niet goed.

De Christelijke Gereformeerde Kerken krimpen. De getallen over 2014 lieten zien dat er vijftien keer zoveel mensen de kerk verlieten als dat nieuwe gelovigen zich aan-

sloten. Evangelische gemeenten lijken zich aan de algemene malaise te onttrekken, hoewel daar geen betrouwbare getallen over zijn. Maar ze zijn te klein om op het totaal veel verschil te maken.

Wat een drama. Het is extra pijnlijk vanuit mijn gezichtspunt in Thailand. De kerk hier is klein,

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Zending Marten Visser De Oogst juni 2015

veel kleiner dan in Nederland.

Slechts een half procent van de bevolking hoort bij een protestantse kerk. Maar de ontwikkeling is totaal anders. Elk jaar neemt het aantal christenen met vijf procent toe. Elke zondag worden er vijf nieuwe kerken geopend.

Twee derde van alle christenen zijn geboren in een boeddhistisch gezin.

Verschil in klimaat Begin juni is er weer een groot nationaal congres waaraan de meeste Thaise voorgangers deelnemen. Duizenden mensen komen bij elkaar. De belangrijkste vraag is: in welke districten en welke dorpen is er nog geen kerk? En wat doen we eraan? Onbereikte gebieden zullen geadopteerd worden door bestaande kerken, die beloven er kerkplantingsteams heen te sturen.

Het aantal kerkgangers in de PKN is nog maar vier procent van de bevolking.

Wat een verschil in klimaat: somberheid en rekenen op verder verval in Nederland, enthousiasme en werken aan verdere groei in Thailand. Hoe komt dat?

Het is gemakkelijk om te wijzen op het ‘geestelijk klimaat’. In Thailand staan mensen open voor het Evangeliehoor je dan. En in Nederland wil bijna niemand erover horen. Nu is het ongetwijfeld zo dat er verschillen zijn tussen verschillende landen en verschillende tijdperken in de openheid voor het Evangelie. Maar er is waarschijnlijk ook wat anders aan de hand.

Elke zondag worden er in Thailand vijf nieuwe kerken geopend Ooit vroeg ik in een enquête onder duizenden Thaise christenen met hoeveel niet-gelovigen ze de afgelopen maand over Jezus gesproken hadden. Het verbaasde me hoeveel Thaise christenen het Evangelie deelden. Ongeveer

twee derde van hen had met een of meer ongelovigen over Jezus gesproken. Onlangs kwam ik op de gedachte om die getallen af te zetten tegen het jaarlijkse aantal nieuwe gelovigen. Dat leverde een op het eerste gezicht verbazende statistiek op: er moeten vijftienhonderd gesprekken over het Evangelie gevoerd worden voordat er iemand tot geloof komt.

En daarbij worden dan meerdere gesprekken met dezelfde persoon binnen een maand niet meegerekend. Dit wil dus niet zeggen dat iemand vijftienhonderd keer het Evangelie gehoord moet hebben voor hij tot geloof komt. Maar wel dat de kerk vijftienhonderd keer het Evangelie moet delen in een persoonlijk gesprek voordat één persoon christen wordt.

Thaise christenen zijn ervan overtuigd dat iedereen Jezus nodig heeft Dat zou gemakkelijk een ontmoedigende gedachte kunnen zijn. Zelfs als je twee keer per week het Evangelie deelt, mag je verwachten dat er maar eens in de vijftien jaar iemand tot geloof komt. Wie zou dan niet opgeven en maar helemaal niet meer evangeliseren? Het antwoord is: Thaise christenen. Zij verkeren in deze situatie. Ze zijn deel van een gemeenschap die niet naar God vraagt. Maar ze zijn ervan overtuigd dat iedereen Jezus nodig heeft, dat er alleen in Hem redding te vinden is. Ze zijn enthousiast over wat ze zelf in Hem gevonden hebben. Daarom gaan ze door met het Evangelie delen – week na week, maand na maand, jaar na jaar – ook al zien ze niemand door hun persoonlijk getuigenis tot geloof komen.

Met elkaar hebben ze een grote impact. Want ook dat laten de cijfers duidelijk zien: mensen komen niet in de eerste plaats tot geloof door zendelingen, door voorgangers of door media. Driekwart van alle nieuwe gelovigen komt tot geloof door gewone gemeenteleden die hun geloof met anderen delen. Door

hen groeien kerken en ontstaan nieuwe kerken.

Toen dat tot me doordrong, vroeg ik me opeens af: is dat misschien het grote verschil tussen Nederland en Thailand? Niet het geestelijke klimaat, maar de vijftienhonderd gesprekken die Thaise christenen wel en Nederlandse christenen niet voeren? Ligt het misschien niet aan de wereld, maar aan de kerk dat de kerk in Thailand groeit en die in Nederland krimpt? Ik weet het niet zeker, en het zal wel ook niet alleen het een of alleen het ander zijn. Maar ik zou het graag willen zien.

Smaad verdragen Wat zou er gebeuren als twee derde van alle Nederlandse christenen elke maand het Evangelie deelt met een of meerdere ongelovigen? Wat zou er gebeuren als we zo onder de indruk zouden zijn van Christus en van de verlorenheid van mensen die Hem niet kennen, dat we onze mond niet over Hem zouden kunnen houden?

Wat zou er gebeuren als we, net als Thaise christenen, de smaad die je over je heen krijgt als je het over Jezus hebt niet zo belangrijk zouden vinden? In ieder geval minder belangrijk dan de kans dat iemand eeuwig leven ontvangt – al is het maar eens in de vijftienhonderd gesprekken!

Ik heb wel een vermoeden, want de krimp van de kerk is geen noodlot. Het lot van de kerk ligt in de eerste instantie niet in handen van de wereld, maar in handen van God. En in tweede instantie hangt het lot van de kerk af van wie zij zelf is en wat zij zelf doet.

Laten we ons voornemen die vijftienhonderd gesprekken te voeren.

Marten Visser Zendeling en kerkplanter in Thailand, zie ook

www.vissers.me.

29

30

De Oogst juni 2015 Israël Willem Glashouwer

Voorspel op de verlossing Als de Here Jezus aan Zijn discipelen het ‘Onze Vader’ leert, dan begint het gebed hiermee: ‘Onze Vader, die in de hemelen zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Koninkrijk kome, Uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde.’ Het zijn overbekende regels, maar wat bedoelt Hij eigenlijk met het bidden om de komst van het Koninkrijk?

Gaat het om een geestelijk koninkrijk dat leeft in de harten van de mensen? Dat behoort er ongetwijfeld ook toe. Paulus zegt: ‘Want het Koninkrijk Gods bestaat niet in eten en drinken, maar in rechtvaardigheid, vrede en blijdschap, door de Heilige Geest.

Want wie door deze Geest een dienstknecht is van Christus, is welgevallig bij God, en in achting bij de mensen.’ Door wedergeboorte ontvangt een mens de Heilige Geest. En zo is de kerk een vorm van het Koninkrijk Gods, een gemeenschap van mensen die, door het geloof in Christus en de inwoning van de Heilige Geest, in de wereld Christus dient en in woord en werk tekenen opricht van het Koninkrijk dat komt. Zoals Hij dat Zelf tijdens Zijn leven deed.

De wonderen die Hij verricht, noemt Hij ‘tekenen van het Koninkrijk’: voorbeelden, richtingaanwijzers naar het Koninkrijk dat in de toekomst komt.

Lichtplekken in de duisternis. Zieken worden genezen, doden worden opgewekt, hongerigen worden gevoed, blinden gaan zien en doven gaan horen en zonden worden vergeven.

Verborgen Koninkrijk Hoewel het Koninkrijk Gods dus bij Christus’ eerste komst in Israël heel dichtbij gekomen was, is het op dat moment nog niet de tijd dat het ook werkelijk wereldwijd zal aanbreken.

Eerst is er de verkondiging van het Evangelie wereldwijd, daarna het oordeel en het Koninkrijk. Eerst de verborgen vorm van het Koninkrijk in de harten van de mensen, daarna het Koninkrijk in zijn uiterlijke, zichtbare, wereldwijde gestalte. Maar dit Koninkrijk zal wel onlosmakelijk met Israël verbonden zijn.

Wonderen zijn richtingaanwijzers naar het Koninkrijk Als de Here Jezus Zijn grote kruislijden volbracht heeft, als de zonden der wereld verzoend zijn, als de zonde als macht gebroken is, als de duivel en de machten der duisternis verslagen zijn, als Hij triomferend opgestaan is uit de doden, dan vragen Zijn discipelen ook terecht met reikhalzend verlangen: ‘Here, herstelt Gij in deze tijd het koningschap

voor Israël?’ En de Here Jezus zegt dan niet: Wat een domme vraag. Begrijpen jullie nu nog niet dat het niet om een aards koninkrijk gaat waarbij voor Israël een vooraanstaande plaats zal zijn ingeruimd, maar dat het om een hemels, een geestelijk koninkrijk gaat? Nee, Hij zegt alleen: ‘Het is niet uw zaak de tijden of gelegenheden te weten, waarover de Vader de beschikking aan Zich gehouden heeft, maar gij zult kracht ontvangen, wanneer de Heilige Geest over u komt, en gij zult Mijn getuigen zijn te Jeruzalem en in geheel Judea en Samaria en tot het uiterste der aarde.’ Het zijn Zijn laatste woorden, want daarna neemt de wolk, de omhulling van de heerlijkheid Gods, Hem weg.

Dwarsliggers moeten worden omgeschoold De verkondiging van het Evangelie van het Koninkrijk is geen prediken van de revolutie. Als het Jezus gegaan was om een koninkrijk dat met geweld opgericht zou kunnen of moeten worden, dan zou Hij nooit tegen Pilatus gezegd hebben: ‘Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld.’ In het Grieks staat er voor wereld ‘aioon’, wat betekent: van deze wereldperiode, deze fase waar de wereldgeschiedenis doorheen gaat. Eerst moest het doodsprincipe dat in de door de mens gevallen schepping was gaan heersen, overwonnen worden. ‘Want wij weten, dat tot nu toe de ganse schepping in al haar delen zucht en in barensnood is’, zegt Paulus. ‘Want de schepping is aan de vruchteloosheid onderworpen, niet vrijwillig, maar om (de wil van) Hem, die haar daaraan onderworpen heeft, in hope echter, omdat ook de schepping zelf van de dienstbaarheid van de vergankelijkheid zal bevrijd worden tot de vrijheid van de heerlijkheid der kinderen Gods.’ Niet een opgaande lijn, een evolutie, beheerst de schepping, maar een neergaande lijn, uitsterven en uitdoven. De dood heerst over de schepping als gevolg van de zonde van de mens. We kunnen ons nauwelijks voorstellen hoe de schepping eruit had gezien als we God hadden gehoorzaamd. Zelfs nu nog, als mensen naar Gods Woord, de Thora, zouden luisteren, die Zijn richtlijnen voor het leven weergeven,

Israël Willem Glashouwer De Oogst juni 2015

Is er een geestelijke relatie tussen synagoge en kerk?

was de aarde een veel aangenamer plaats om te wonen, ondanks de zonde. De prachtige natuur lijdt door ons. En we gaan maar door met het vervuilen van de aarde en het uitputten van de natuurlijke bronnen. We laten niets over voor onze kinderen en kleinkinderen. Moge het Koninkrijk en de vernieuwing van alle dingen spoedig komen!

Overwinning Het omslagpunt heeft in de geschiedenis plaatsgevonden: Christus is gestorven, en, wat meer is, opgestaan uit de doden! Het bruggenhoofd van de overwinning is gevestigd. Vanuit dat punt zullen de dingen anders worden. Eerst in de harten van de mensen, in heel Zijn gemeente, door de Heilige Geest. Daarna ook openbaar, wanneer Hij wederkomt en Zijn Koninkrijk zichtbaar zal oprichten.

En daar heeft Israël alles mee te maken. Daar heeft de terugkeer van het Joodse volk, zoals wij die al tientallen jaren voor onze ogen zien voltrekken, alles mee te maken. Het is het begin, het voorspel op de verlossing. Wereldwijd. Israël is op weg naar zijn rust. Van Jeruzalem zal de wet uitgaan. De volkeren zullen de oorlog niet meer leren. Vrede zal de ganse aarde bedekken. Dan zal het Koninkrijk gekomen zijn. Omdat dan ook de Koning van dat Koninkrijk gekomen zal zijn. De Messias van Israël, de Koning der koningen en de Here der heren Jezus Christus.

Gaat de geschiedenis van deze wereld ‘naadloos’, geleidelijk aan over in dat Koninkrijk? Zal de wederkomst van Christus het proces van vrede dat door de mensheid zal worden opgezet als het ware afronden,

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

voltooien? De sluitsteen van het menselijk bouwwerk? Nee, dat zal de antichrist zijn. De christusin-de-plaats-van-Christus. Want het Griekse woord ‘anti’ betekent ‘in de plaats van’. Maar het betekent ook: ‘tegen’. Tegen Christus, tegen God, tegen de christenen en tegen de Joden. Omhuld in schone schijn.

Er zullen mooie beloftes worden gedaan: de staat garandeert voorspoed, welvaart en geluk voor iedereen. Medische zorg en ziekenhuizen zullen voor ieder gratis ter beschikking zijn. Geen grenzen of beperkingen. De wetenschap garandeert onze toekomst en zal al onze problemen overwinnen. Seksuele lusten mogen als nooit tevoren bevredigd worden. Maar geen dwarsliggers meer. Die moeten worden omgeschoold, heropgevoed, omgeturnd en als ze niet willen, zullen ze gedwongen in psychiatrische ziekenhuizen opgenomen worden (zoals in de voormalige Sovjetunie), of in concentratiekampen vernietigd. En we zullen deze mensen weten op te sporen, want onze administratieve systemen zullen feilloos zijn. De computers zullen machtig zijn. En onze politie-eenheden zullen, zowel nationaal als internationaal, zeer nauwgezet werken. Iedereen zal gedwongen worden mee te doen, voor zijn of haar bestwil en voor dat van allen. Het beest wil door allen aanbeden worden, en zal door allen aanbeden worden. Wie niet wil, zal eerst van het economisch systeem uitgesloten worden. Velen zullen hun trouw aan Christus en aan het woord van God met de dood moeten bekopen. De vrouw, de hoer, is dronken van het bloed der heiligen. ‘Maar wie volhardt tot het einde, die zal behouden worden.’

31

32

De Oogst juni 2015 Israël Willem Glashouwer

De prachtige natuur lijdt door ons.

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Zwarte nacht Keer op keer heeft de geschiedenis laten zien wat het betekent als de mens zelf dat rijk tracht op te richten. Vrijheid, gelijkheid en broederschap, waren de schone leuzen van de Franse Revolutie, maar er vloeiden stromen bloed en de revolutie at haar eigen kinderen op. De communistische revolutie zou vanzelf uitmonden in het vrederijk van de klassenloze maatschappij, leerde Karl Marx. Vele tientallen miljoenen slachtoffers in Rusland en China, totale verarming en ineenstorting van de maatschappij waren het gevolg. Hitler zou het Derde Rijk oprichten, het vrederijk. Nimmer is Europa en tenslotte de gehele wereld door zo’n zwarte nacht gegaan.

Vele slachtoffers door de oorlogshandelingen, maar de haat richtte zich vooral tegen de Joden en de christenen, de mensen van het Boek. Niet tegen de islam, hoewel die ook mensen met een boek, de Koran, zijn. Integendeel. De Arabische wereld stond pal achter Duitsland en hoopte dat Hitler met zijn Endlösung, het uitmoorden van alle Joden ter wereld, succes zou hebben.

Nee, het Koninkrijk, het vrederijk, komt pas als Christus wederkomt. Voorafgegaan door wereldwijde rampen en apocalyptische oordelen Gods, die de grote ziener Johannes aan zich zag voorbij trekken en die hij neerschreef in het Bijbelboek de Openbaring van Jezus Christus aan Johannes.

Wanneer de demonie welhaast haar volle omvang lijkt te kunnen krijgen en wereldwijd lijkt te zegevieren, zal Hij komen en alle dingen nieuw maken.

Hij zal alle beloften aan Zijn volk Israël gedaan, ook aan Israël in vervulling doen gaan. Net zoals Hij alle beloften aan Zijn kerk in vervulling zal doen gaan.

Synagoge en kerk ‘Maar het Koninkrijk is voor de wereldwijde kerk’, zegt men. Een gereformeerde theologie, onderschreven door Abraham Kuyper, leerde ooit dat het Evangelie over de gehele wereld verspreid zou worden en daardoor de hele wereld kerstenen.

Dan zou Christus wederkomen, als kroon op de evangelieverkondiging. Het oordeel zou volgen en

de nieuwe hemel en de nieuwe aarde zouden een aanvang nemen. Rome leerde dat de kerk zowel het geestelijk als het wereldlijk zwaard bezat. Het geestelijk zwaard hanteerde ze zelf, het wereldlijk zwaard moesten in haar opdracht de staat, de keizer, de overheden, hanteren. Voor een eigen weg van God met Israël was geen plaats, laat staan voor een koninkrijk met Israël als middelpunt.

Maar nu gebeurt precies het tegenovergestelde van wat verwacht werd. Het christendom in het Westen stort in, maar Israël keert terug naar huis.

Het Evangelie wordt nog steeds tot aan de einden der aarde verkondigd en rijke zegeningen volgen.

Echter, de vervolging neemt toe. En hoewel elke christen vervolging zal moeten doormaken, zal dit het Koninkrijk niet dichterbij brengen. Het enige dat zou kunnen gebeuren is dat tekenen van dat Koninkrijk gezien worden.

We kapten de wortel en stalen de vrucht Zou er zelfs een verband kunnen bestaan tussen het sluiten van de synagogen wereldwijd (omdat de Joden naar Israël terugkeren) en het verval van het christendom? Vooral in Europa doet zich dit voor, waar hele Joodse gemeenschappen en hun synagogen werden weggevaagd. Misschien is er altijd al een geestelijke relatie (geweest) tussen de synagoge en de kerk, die wij christenen nooit hebben gezien of beseft. De synagoge zag dat geestelijke verband niet (en kon dat ook niet zien, door de christelijke theologie) en de kerk heeft dat ongetwijfeld helemaal niet beseft. Paulus zegt, dat wij op de oude wortel geënt zijn, maar de kerk heeft die wortel gekapt. In de kerkgeschiedenis gebeurde dat eerst in theologische zin en toen in letterlijke zin, door het aanmoedigen van Jodenvervolging. De Nazi’s konden bijvoorbeeld Luther citeren, die vreselijke dingen over de Joden had gezegd. En tijdens de inquisitie werd Joden een crucifix voorgehouden terwijl ze op de brandstapel stonden. De Russisch-orthodoxe kerk bevorderde de pogroms, vooral tijdens de heilige week voor Pasen, enzovoort. We kapten de wortel en stalen de vrucht.

Maar als de wortel ontbreekt, sterft de plant, en brengt zeker geen vrucht meer voort. Het christendom is stervende, zeker in Europa.

Eén ding is zeker: de kerk zal niet het Koninkrijk brengen. Nee, nog iets is zeker: God zal het Koninkrijk brengen. Christus zal het Koninkrijk brengen. En dat misschien al spoedig. Dat zegt ons de terugkeer van het Joodse volk naar het eigen land, naar Israël, in onze dagen. Israël keert terug, omdat Jezus komende is. Wie weet hoe spoedig reeds. Maranatha!

Ds. Willem J. J. Glashouwer President Christians for Israel International

Achtergrond Matthijs de Blois De Oogst juni 2015

Seculiere overheersing De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap kwam begin 2015 met een opmerkelijk plan.

In streng religieuze kringen zouden ‘mensenrechtenambassadeurs’ moeten worden ingezet om de acceptatie van homoseksualiteit te bevorderen Geen vanzelfsprekendheid

Blijft er nog ruimte voor bijzonder onderwijs?

Inmiddels ziet het ernaar uit dat er niet voldoende draagvlak is voor het plan van de minister. Toch is het de moeite waard om er nog even over door te denken. Er zijn blijkbaar politici in dit land die menen dat de overheid zich ervoor moet inzetten om het denken en doen in religieuze kringen over seksualiteit en relaties te beïnvloeden zodat het gaat sporen met wat de overheid en ongetwijfeld de meerderheid van het volk daarvan vindt. Het is natuurlijk bekend dat er actiegroepen zijn die luid en duidelijk hun mening op dit punt uitdragen en met een welhaast religieuze ijver zich ervoor inzetten dat iedereen gaat denken zoals zij. Die vrijheid hebben ze. Maar dat dit een taak voor de overheid zou zijn, gaat wel heel ver. En het wordt helemaal merkwaardig als dat gebeurt onder de vlag van de mensenrechten. Misschien hebben we inderdaad wel behoefte aan mensenrechtenambassadeurs, maar dan niet vanuit Den Haag het land in, maar richting Den Haag om onze politici nog eens geduldig uit te leggen waar het bij de mensenrechten om gaat: de beperking van de macht van de overheid ten aanzien van de burgers.

De mensenrechten zijn voor het eerst geformuleerd in de tijd van de Reformatie, toen de overheidsmacht werd ingezet om soms door middel van brandstapels de leer van de heersende (Roomskatholieke of Anglicaanse kerk) af te dwingen. In kringen van met name de Doperse protestanten werden toen op Bijbelse gronden gepleit voor wat men nu is gaan noemen ‘scheiding van Kerk en Staat’. Aan de wereldlijke overheid komt geen gezag toe op het geestelijk terrein. Vele gelovigen in Europa moesten vluchten naar Amerika, waar zij in de daar gevestigde koloniën in vrijheid hun godsdienst konden belijden.

Die vrijheid wordt langzamerhand ook onder woorden gebracht in juridische teksten. In de Nederlanden was dat al eerder gebeurd in de Unie van Utrecht (1579), die de gewetensvrijheid en de huisgodsdienst vrij stelt van overheidsinmenging. In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was relatief gezien een vrij grote mate van tolerantie.

In verschillende steden hadden bijvoorbeeld Joden vrijheid van godsdienst en ook de vrijheid om in eigen kring naar de Joodse wet te leven. Na de Bataafse revolutie (1795) werd de vrijheid van godsdienst in algemene termen vastgelegd. Maar toch was de deze vrijheid in de negentiende eeuw geen vanzelfsprekendheid. Denk aan het harde optreden tegen de Afgescheidenen (1834). En in die eeuw moest er nog een ware strijd gestreden worden om de vrijheid van onderwijs, die pas in 1917 volledig grondwettelijk verankerd kon worden. Deze vrijheid moest door onder andere Groen van Prinsterer bevochten worden op

de liberalen van zijn tijd. De kern is dat de overheid zich niet bemoeit met de godsdienstige of levensbeschouwelijke signatuur van de bijzondere scholen. Zij hebben de vrijheid om hun visie op mens en wereld, en dus ook op bijvoorbeeld de geschiedenis (schepping en evolutie!), maar ook op relaties en seksualiteit uit de dragen.

Vrijheid onder druk We hebben in dit land geestelijke vrijheid. Dat houdt in dat de overheid zich onthoudt van ingrijpen in de vrijheidssfeer van de burger en in die van het gezin, van kerken, scholen en andere organisaties die op grond van godsdienst of levensovertuiging zijn opgericht.

Het lijkt er op dat in onze tijd dit belangrijke uitgangspunt steeds meer onder druk komt te staan.

De overheersende ideologische signatuur van politiek en media is seculier-humanistisch, en velen zien er blijkbaar geen been in om deze ideologie door de overheid te laten opdringen aan de minderheden die hardnekkig weigeren zich te voegen. Denk aan de Haagse voorstellen voor mensenrechtenambassadeurs. Het is goed voor onze politici om nog eens het volgende puntdicht van de negentiende-eeuwse remonstrantse predikant-dichter P.A. de Génestet (1829-1861) te overwegen: Waarschuwend voorbeeld De Liberalen van gisteren – ach ’t Zijn de kettermeesters van den dag.

Gij, Liberalen van heden, Zult ge in hun voetspoor treden?

Matthijs de Blois Hoogleraar recht aan de Universiteit Utrecht

33

34

De Oogst juni 2015 Boek Marijke Willems

Ik ga voor je uit In februari verscheen de verhalenbundel ‘Ik ga je voor uit’, een uitgave van Trans World Radio (TWR). Het boekje bestaat uit zeventien goed leesbare korte verhalen van medewerkers en luisteraars van TWR. De verhalen laten een diepe indruk achter. Neem het verhaal van de elfjarige Krishna uit Nepal. Haar moeder zit in de gevangenis, maar heeft daar door een programma van TWR de Here Jezus aanvaard als haar Redder.

Nu luistert Krishna zelf graag naar een kinderprogramma waarin ook zij het Evangelie hoort. ‘Ik kijk uit naar de dag dat mijn moeder vrijkomt, zodat ik samen met haar naar de kerk kan gaan.’

‘Ik ga voor je uit’ is verschenen in het kader van het vijftigjarig bestaan van TWR. De verhalen

zijn opgesteld als aanmoediging om ‘te wandelen vanuit de werken die God heeft voorbereid’.

In het voorwoord schrijft directeur Bernard Oosterhoff hierover: ‘In Efeze 2:10 staat: “Want wij zijn Zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus om goede werken te doen, die God van tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen.” Dat te weten geeft rust te midden van het werk dat we doen. God bereidt de werken voor en wij mogen daarin wandelen. We hoeven niet te rennen en te vliegen en ons zorgen te maken, al doen we dit soms wel.

Misschien lopen we te vaak voor God uit in plaats van andersom.

De werken die Hij van ons verwacht, daarin gaat Hij ons voor.’

TWR wil mensen wereldwijd

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!

Ik neem een jaarabonnement (22,50 euro per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer : Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig 22,50 euro).

Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens: M/V

bereiken met het Evangelie en maakt daarbij gebruik van twintig grote- en duizenden lokale radiozenders met uitzendingen in meer dan 230 talen. Er is een actiewebsite rondom het boekje gelanceerd: www.ikgavoorjeuit.nl. Op deze website is het boekje gratis te bestellen.

Marijke Willems

trans world radio Titel Omvang Prijs Uitgever ISBN

Ik ga voor je uit 100 pagina’s Gratis Trans World Radio, 2015.

9789080331907

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement 1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak, www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.

3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God. 4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

Naam

1

Straat Postcode

Plaats

Telefoon

2

Geb.datum

3 4

E-mail

IBAN-rekeningnummer Datum

Handtekening

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Opgeven kan ook via www.deoogst.nl Deze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Waypoint Urk

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan: M/V

Naam

Telefoon

Abonneren sept 2014.indd 1

Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeauen proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Straat Postcode

Waypoint Kampen

Plaats E-mail

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

04-08-14 11:35

Tot Heil des Volks De Oogst juni 2015

dank voor uw steun

tot heil des volks

Hoofdkantoor

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

De Shelter

Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl www.shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl www.shelter.nl

Scharlaken Koord

Straatwerk, preventie en hulp足verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl

info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen

Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA

Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool

CHAP

De Wandelende Tak

Different

Christelijke hulpverlening rond 足seksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Buurgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Habakuk.nu

Een helder christelijk geluid 020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

Waypoint Urk

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073

Algemeen 20.696,23 AHA 2.591,32 Different 1.028,54 Habakuk 20,00 CHAP 315,00 De bewaarschool 460,00 De Oogst 442,50 Scharlaken Koord Amsterdam 10.471,99 Scharlaken Koord Nederland 12.089,37 Scharlaken Koord Second Step 65,00 The Shelter City 90,00 De Wandelende Tak 187,50 Waypoint Kampen 215,00 Waypoint Twenterand 125,00 Waypoint Urk 1.088,92 Youth Hostel Ministry 335,00

---------Totaal E 50.221,37

----------

testament en giften

De Sikkenberg

Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.nl

Onder dank ontvingen wij in april 2015 de volgende giften:

U vindt ons op sociale media

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken?

De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b 足 uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen 足worden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

35

De Wandelende Tak | project van Tot Heil des Volks

Scharlaken Koord | project van Tot Heil des Volks

Wandelt of fietst u ook een keer mee?

Gezocht: maatschappelijk werker 24 uur per week voor regio Amsterdam en Haarlem/Haarlemmermeer

We hebben een ruim aanbod aan wandelingen en fietstochten waar u zich direct voor in kunt schrijven via onze website. Voor groepen vanaf 8 personen kunt u een wandeling aanvragen die speciaal voor u op maat is gemaakt.

U kunt zich via onze website inschrijven voor: Woensdag 10 juni - Oude Jodenbuurt 1 Woensdag 8 juli - Fietstocht naar Ouderkerk Zaterdagavond 20 ‘kerkennacht’-wjuni: speciale andeling!

De Wandelende Tak Ontmoet Amsterdam anders!

Scharlaken Koord bezoekt prostituees op hun werkplek achter de ramen of in de clubs. We leggen contact, luisteren en bieden de vrouwen hulp aan. Naast straatwerk en hulpverlening, geeft Scharlaken Koord ook preventielessen op scholen.

Voor onze afdeling straatwerk/maatschappelijk werk zoeken we een nieuwe collega.

Kijk voor de vacature op www.totheildesvolks.nl/vacatures

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie

telefoonnummer: (020) 344 63 10 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl

telefoonnummer: (020) 622 68 97 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl

Scharlaken Koord | project van Tot Heil des Volks

De Sikkenberg | project van Tot Heil des Volks

epen!

Gezocht: vrijwilliger atelier en winkel Second Step In het hart van de Jordaan in Amsterdam bevindt zich Second Step, een tweedehands kledingwinkel met atelier. Het atelier biedt vrouwen die aan het uitstapprogramma van Scharlaken Koord meedoen een goede dagbesteding en helpt hen met het opbouwen van een vast dagritme en het vergroten van hun sociale netwerk.

Kijk voor de vacature op www.scharlakenkoord.nl

Scharlaken Koord

leuk voor jeugdgro

Volleyfest 2015 Op 29 en 30 augustus vindt er op het terrein van De Sikkenberg een nieuwe muziekfestival plaats: Volleyfest.

Naast dat het weekend in het teken staat van muziek (onder andere van Sharon Kips en Matthijn Buwalda) wordt er ook een volleybaltoernooi georganiseerd.

Kosten De kosten voor één overnachting, het grote concert op zaterdagavond en deelname aan het toernooi bedragen slechts € 17,50.

Alle informatie staat op www.volleyfest.nl

Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie

christelijk recreatiepark

telefoonnummer: (020) 622 68 97 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl

Sikkenbergweg 7, Onstwedde info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl

De Sikkenberg