De Oogst - september 2015 by THDV

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | september 2015 | jaargang 78 | 916

Verhoorde 足gebeden in 足Rusland Op zoek naar het goede leven

Geluk ondanks alles

De Oogst september 2015 Inhoud

inhoud

Thema ‘Welgelukzalig de mens die geen goedkoop geluk zoekt.’

4 Geluk ondanks alles Interview met Rien van den Berg

8 Geroepen voor de volkeren Getuigenis van Eszter Bruining

11 Geen snoepreisje Matthijs Hoogenboom

12 ‘Zielen zijn belangrijker dan geld’

‘God liet mij zien: Ik ben trouw; beloofd is beloofd!’

Gertjan de Jong

14 Herstel in Schotland Klaas Kapitein en Hessel Bakker

13 Column: Tranen Marijke de Wit-Bakker ‘Een Poolse man riep: Wow, this is the Holy Spirt!’

16 Kijk omhoog! Arie Ambachtsheer

18 Verhoorde gebeden in Rusland Filip Uijl

19 Messiaans jodendom: een gave aan de kerk

Jeroen Bol

20 Gelukkig ben je als… Gert Hutten

22 Genieten en gehoorzamen Matthijs Hoogenboom

Thema Mag je eigenlijk wel genieten als er zoveel leed is?

24 Een goed begin is cruciaal Jaap Spaans Thema Een permanent fijn gevoel is niet ons ultieme doel.

26 Op zoek naar het goede leven Frank Mulder

30 Lopen op een smal richeltje Marten Visser

32 Nogmaals: joodse feesten Bart Wallet

34 Hoe een herder Psalm 23 ziet Gertjan de Jong

Hoe blijf ik aansprekend zonder oppervlakkig te worden?

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong De Oogst september 2015

Vreugde of tralala-geluk? Hoe maak je mensen ongelukkig en ontevreden? Dat is een vraag waar reclamelui al vele jaren over nadenken. Een tijdje terug heeft een reclamebobo bedacht om vlakbij station Rotterdam Centraal een gigantisch videoscherm op te hangen om de reizigers daar ongelukkig te maken. De hele dag door worden er filmpjes op geprojecteerd. Zoals een filmpje met mooie jongens en meisjes die over het strand rennen. Ze lachen en maken lol met elkaar. En allemaal hebben ze een flesje bubbeldrank in de hand. Boodschap van de reclame: jij bent ongelukkig, want jij loopt hier in de regen op een lelijk stationsplein. Maar er is hoop, want als jij dit suikerdrankje koopt (met vernieuwde smaak!) wordt je net zo gelukkig als deze boys en girls op het strand. Het is de boodschap van veel reclames en magazines: ‘Hier moet je zijn, hier is het geluk!’ Rik Torfs, rector van de Katholieke Universiteit Leuven, noemt geluk ‘de heilige koe van onze tijd’ (Trouw, 15 september 2013). ‘Een mens wordt voortdurend met dat melige begrip om de oren geslagen’, schrijft hij. ‘Vroeger vloeide geluk uit het leven voort, vandaag is het een doel op zichzelf. Het geluk wordt ons door de strot geduwd, of we dat nu willen of niet. We hebben geen keuze. Later zal onze tijd worden herinnerd als die van het geluksfundamentalisme. (...) Wellicht is het aangenamer gelukkig te zijn dan ongelukkig, maar het is onaangenaam gelukkig te moeten zijn. De plicht daartoe miskent de menselijke conditie. We zijn sterfelijk en altijd met sterven bezig. Dat we daar steeds luchtiger over doen, stemt tot angst en wanhoop, omdat wij dan een

De oogst

Uitgave Oogst Publicaties Onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening. Redactie Matthijs Hoogenboom (redacteur) Gertjan de Jong (hoofdredacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum Omslag en stockfoto’s Dreamstime

deel van ons mens-zijn moeten prijsgeven aan de dwang van het blinde geluk.’

Blije liedjes Ook kerken kunnen besmet raken met geluksdwang. Vooral voor mensen die verdriet en rouw kennen is dat pijnlijk. Je moet aldoor blije liedjes zingen, terwijl je hart huilt. Je krijgt een peptalk voor je kiezen, terwijl je zo verlangt naar een woord van Christus. En ja, blijdschap is een opdracht. Maar in de Bijbel gaat het niet om tralala-blijheid, maar om een vreugde die bevochten moet worden. Geforceerde ‘Smile Jesus loves you’-blijheid geeft geen vrucht. Integendeel. Zanger en liedschrijver Brian Doerksen zei eens: ‘Mensen in de wereld bekijken ons met minachting – niet omdat het kruis zo aanstootgevend is, maar omdat we oneerlijk zijn en met onze gemaakte glimlach voortdurend “Prijs de Heer” zingen. Deze ongezonde manier van omgaan met pijn en lijden vervreemdt ons van elkaar en van God.’ Gewoon eerlijk zijn werkt bevrijdend. Hoe minder eigenwaan, hoe beter de Geest kan ademhalen. Lees de tweede Korinthebrief maar. Nee, het is geen boodschap die zich leent voor glanzende folders. Christus gebruikt liever levend foldermateriaal. De reinen van hart, de armen van geest, de vervolgden. gertjan de jonG Hoofdredacteur De Oogst gertjandejong@totheildesvolks.nl

Jaargang 78 | nummer 916 | september 2015

Medewerkers Arie Ambachtsheer Eszter Bruining Gert Hutten Lilian Madern Frank Mulder Jaap Spaans Marten Visser Bart Wallet Marijke Willems Marijke de Wit-Bakker

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499. Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

De Oogst september 2015 Interview Gertjan de Jong

Geluk ondanks alles Dichter en journalist Rien van den Berg leeft met de psalmen, dag in dag uit. De psalmen leren hem om eerlijk te zijn, zijn pijn niet weg te stoppen en te protesteren als er goedkope troost wordt gepredikt. Want het kwaad valt niet zomaar weg te redeneren en de Bijbel is geen EHBOkit. ‘Welgelukzalig de mens die geen goedkoop geluk zoekt.’

‘Eigenlijk zing ik de hele dag door psalmen. Jubelend, neuriënd, fluitend, in allerlei berijmingen en nog allemaal door elkaar ook. Ik weet niet of ik zonder de psalmen kan leven. Dat zou ik pas weten als ik ze niet meer zing, en dat wil ik niet.’ Vanuit het gebouw van het Nederlands Dagblad vertelt Rien van den Berg over zijn liefde voor de psalmen. Als hij er eenmaal over begint, kan hij nauwelijks ophouden. Hij vertelt enthousiast en heft in het vuur van zijn betoog geregeld spontaan een lied aan. Of vaker: een psalm.

De psalmen leren je dat lijden en lofzang niet los van elkaar staan Voor Rien van den Berg zijn de psalmen meer dan een liefhebberij. Hij leeft met de psalmen. Waarom hij ze zo belangrijk vindt? ‘De psalmen leren je dat lijden en lofzang niet los van elkaar staan. Als we die les niet van de psalmen leren, dan doen we onszelf en de werkelijkheid tekort. Neem Psalm 79, in de versie van Psalmen van Nu begint die zo: “Mijn God, de vreemdelingen zijn gekomen: nu ligt de stad in puin, de tempel is bedorven en al uw volgelingen zijn gestorven; hun lijken worden door de beesten aangevreten en een rivier van bloed stroomt door Jeruzalem…” Dat ga je hier in Nederland toch niet zingen? Maar dan zegt ineens iemand die gevlucht is uit Irak: Mag die psalm alsjeblieft in het psalmboek blijven staan?’ Dat laatste heeft Van den Berg letterlijk meege-

maakt toen hij een workshop gaf over Psalm 127. Een psalm waar hij altijd gemengde gevoelens bij had. ‘Die psalm begint prachtig: Wanneer de Heere het huis niet bouwt, vergeet het dan maar. Maar verderop gaat het erover dat kinderen een geschenk van de Heer zijn. Ze zijn “pijlen op je boog” en heel handig als je moet onderhandelen of een rechtszaak voert. Dat riekt gewoon naar vriendjespolitiek en machtsspelletjes. Dat is het beeld van een Willem Holleeder; hij stond terecht en had een paar vriendjes die een bom naar het gerechtsgebouw gooiden. Ik dacht: wat moeten wij in vredesnaam met deze psalm? Maar bij die workshop was een meisje uit Irak en zij vertelde wat ze daar eens had meegemaakt na een kerkdienst. De priester wilde met drie diakenen naar het volgende dorp gaan om daar een volgende dienst te leiden. Ze stapten in de auto en die ontplofte. Het was een milde bom, dus die mannen waren gewond, maar nog wel in leven. De plaatsers van de bom stonden er gewoon bij en ze zeiden tegen de gemeenteleden: “Je mag ze wel gaan helpen hoor, maar de auto is geboobytrapt. Wie te hulp schiet gaat zelf ook de lucht in.”

Je mag helpen, maar dan ga je zelf ook de lucht in Dat Irakese meisje zei tegen mij: “Op dat moment is ons probleem dat we geen zonen hebben met pijlen op hun boog. Psalm 127 beschrijft precies ons gemis. Jij zingt die psalm misschien niet graag en dat is prima, maar pak hem mij niet af.”

Goedkoop geluk Psalmen voor Nu Psalmen voor Nu is een nieuwe berijming van de psalmen in hedendaags Nederlands op popmelodieën. Sinds de lente van 2002 werkte het team van Psalmen voor Nu, bestaande uit ongeveer twintig theologen, hebraїci, dichters en componisten aan het project. In 2014, twaalf jaar later, werd het project voltooid. Voor meer informatie zie www.psalmenvoornu.nl.

‘Als je goedkoop geluk zoekt dan moet je niet in de Bijbel zijn. Je zou kunnen zeggen: welgelukzalig de mens die geen goedkoop geluk zoekt. Wat ik versta onder goedkoop geluk? Dat is geluk dat voorbij gaat aan de harde en paradoxale werkelijkheid, aan het feit dat je het leven voor de kiezen krijgt zoals je het voor de kiezen krijgt en er een vloek over de schepping ligt.’ ‘God heeft tegen Adam en Eva gezegd: keer je niet van Mij af, geef Mij de plek die Mij toekomt. Want

Interview Gertjan de Jong De Oogst september 2015

Rien van den Berg: ‘‘De psalmen leren je dat lijden en lofzang niet los van elkaar staan.’

doe je het zonder Mij, dan keer jij je tegen je vrouw, dan keer jij je tegen jezelf en gaat het tussen jou en Mij kapot. Dan keert de schepping zich tegen je. “Met smart zult gij kinderen baren. De aarde zal zijn vruchten maar met moeite prijsgeven.” Vandaar dat we nu in een wereld leven waarin we God maar moeilijk vinden en waarin we elkaar maar moeilijk kunnen vasthouden. Vandaar dat we, als we onszelf in de spiegel aankijken, eigenlijk niet meer kunnen zeggen dat het goed is. Dat er dingen gebeuren waarvan je denkt: zit God hier echt achter?’

Als je goedkoop geluk zoekt dan moet je niet in de Bijbel zijn Aanvankelijk schaarde Van den Berg de bekende Psalm 84 ook onder de noemer ‘goedkoop geluk’. ‘Ik heb deze Psalm altijd verkeerd gezongen’, vertelt hij. ‘Zo van: Uw huis is zo mooi en zelfs de vogeltjes komen er graag. Maar tijdens het zingen in de kerk dacht ik vaak: ik vind het hier helemaal niet mooi. Dit is een lelijke gereformeerde preekschuur! Tot ik die psalm beter ging lezen. Er staat: “Van verlangen smacht mijn ziel naar Uw voorhoven.” De ik-persoon heeft het zwaar. Zijn punt is juist dat hij niet bij God thuis is.’ ‘Psalm 84 is een pelgrimspsalm en die psalmen beginnen in een land dat volgens Psalm 120 “Mèsèch”

Foto: Gert Buchner

Rien van den Berg Rien van den Berg (1970) is dichter, theoloog/voorganger en journalist bij het Nederlands Dagblad. Hij geeft geregeld workshops over poëzie en de psalmen en is initiatiefnemer van Psalmen voor Nu. Hij is getrouwd en vader van vier kinderen. Zie ook www.rienvandenberg.nl.

heet. We hebben geen idee waar dat land ligt, maar op de klank af kun je al horen: het is daar niet pluis. Daar is die dichter van Psalm 84 ook, hij is in Mèsèch, in een rotland, in een gebroken wereld, hij bevindt zich in een schepping onder de vloek en verlangt naar geluk. Die spanning moet hij oplossen. Want hoezo is het geluk daar te halen en waarom is het er dan niet hier en nu voor mij? Is God beperkt tot die tempel daarzo? Dat kan toch niet? Als God niet over alles gaat dan gaat het nergens over.’ ‘En dan staat er: “Gelukkig die wonen in Uw huis, gedurig mogen zij U loven.” Dus: gelukkig de mensen die daar wel zijn, in die paradijselijke toestand. Als ik het even plat en snel mag vertalen naar vandaag: gelukkig de mensen die onbekommerd kunnen geloven en genieten. Gelukkig de mensen die het goed gaat, die elke zondag met plezier opgaan naar de gemeente en daar uitbundig de lof van God zingen. Maar niet ik, mijn werkelijkheid

De Oogst september 2015 Interview Gertjan de Jong

ziet er helaas wat anders en weerbarstiger uit. En dan volgt in de psalm die prachtige zin: “Gelukkig de mens die naar u toevlucht.” Hoe dan? Door heel hard naar Jeruzalem toe te rennen? Nee, er staat: “Gelukkig de mens die naar U vlucht, met in zijn hart de weg naar U.” De weg naar God ligt dus klaar in zijn hart! Dus ik ben hier, in die gebroken wereld, maar ik weet bij Wie ik het zoeken moet. En ik weet dat Diegene ook bij mijn werkelijkheid hoort en in mijn hart liggen de wegen naar Hem klaar. Dus ook ik ben gelukkig te prijzen!’ ‘En dan gaat de psalm rollen: dan gaat de ik-persoon van kracht tot kracht steeds voort. Nog steeds trekt hij door de woestijn, maar daar ontspringt nu bron op bron. Dus de ervaring van jouw weerbarstige werkelijkheid wordt dan totaal anders. Je beseft: mijn ellende heeft een uitweg, ik weet bij Wie ik het zoeken moet. En zolang ik die uitweg maar in zicht houd, ben ik goed af.’

Zolang ik die uitweg maar in zicht houd, ben ik goed af ‘Alles staat of valt met de vraag wie God is. “Ik weet aan wie ik mij vertrouwe, al wisselen ook dag en nacht. De rots waarop ik bouwe, hij feilt niet die Uw heil verwacht.” Ken je dat lied nog? Ik vind het prachtig! Dat is de conclusie, de basis onder psalm 84, het slotvers: Gelukkig degene die op U vertrouwt. Wij weten hoe betrouwbaar God is, dat is onze houvast. Ook als onze situatie niet welgelukzalig en juist weerbarstig is. En eigenlijk ken ik ook helemaal geen mensen die altijd onbekommerd dichtbij God leven. Ja, het kan zo lijken. Maar als je ze beter leert kennen, merk je dat ze allemaal hun littekens hebben. En tegen mensen met een litteken zegt deze psalm: jij bent net zo gelukkig te prijzen als degene die in de hemel is bij God. In jouw hart ligt de weg al naar Hem klaar en die God waar jij naar onderweg bent die is betrouwbaar. Dat weten we zeker, dat laat Hij al duizenden jaren zien. Dat is geluk ondanks alles.’

Psalmen op Urk ‘Nee, het is niet uit gewoonte dat ik zo met de psalmen bezig ben. Het is leven met de psalmen. Ik merk het ook in mijn activiteiten als voorganger. Tijdens preken of in pastorale gesprekken zet je wel eens een ingewikkeld betoog op en dan denk je: wat wil ik die gasten nou eigenlijk vertellen? En dan is het vaak één zin die opdoemt en die alles zegt, en dat is bijna altijd een psalmregel.’ ‘De liefde voor de psalmen heb ik al jong meegekregen. Ik ben op Urk opgegroeid. In de kerk waar we naartoe gingen werd een bundel gebruikt met “Psalmen en enige gezangen”. Maar die gezangen zongen we bijna nooit. Op Urk zing je de oude psalmen. Ik zou het echt doodzonde vinden als ze daar ooit Psalmen voor Nu gaan zingen. Die gasten kunnen zingen daar jongen, dat is niet normaal. Dan

‘Zelfs vindt de mus een huis...’

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

gaat het dak eraf. Als je ergens van de psalmen wilt leren houden, ga dan alsjeblieft naar Urk.’ ‘Ergens in je leven moet je een klik krijgen met de psalmen. Op Urk maak je die klik als het ware vanzelf. Je beseft dat dit de liederen zijn waarin je je gelooft uitzingt en die een diepe kern raken. Al begrijp je niet alles en versta je: “Bind de officieren dan met touwen, tot aan de hoornen van het altaar”, het geeft allemaal niet, want die klik die maak je op Urk toch wel.’

Die gasten op Urk kunnen zingen jongen, dat is niet normaal ‘Jaren later kwam ik in Zeewolde te wonen. Dat is een soort nieuwbouwdorp met nieuwbouwgezinnen en een nieuwbouwkerk. En die kerk had als nieuwbouwgimmick dat hij volstrekt akoestiekloos was. Het was eigenlijk een vierkante doos. En ja, het was nieuwbouw, dus er kwamen veel jonge kinderen bij. De gemeente werd in korte tijd twee keer zo groot, er kwamen dubbele diensten en toen moest het gebouw worden verdubbeld. En toen bedachten we: er staat nu een vierkante doos en daar zetten we gewoon nog een vierkante doos naast en dan halen we de tussenmuren weg. Dat was het briljante plan. Toen bleef er dus helemaal geen akoestiek meer over.’ ‘In de hoek van kerk stond een ding dat gemaakt was van spaanplaat, er hingen een paar lappen voor en er zat elektronica achter. En als de dominee een psalm had aangekondigd dan ging dat ding doen alsof het een orgel was. Vervolgens ging die gemeente van zo’n twaalfhonderd man – van wie de helft jonger dan twintig was – doen alsof ze psalmen zongen. Nou, als je het psalmgezang op Urk gewend bent, dan hoor je het verschil onmiddellijk. In die kerk besefte ik: die gasten hier maken die klik niet meer. Die gaan niet meer leren hoe mooi die psalmen zijn en hoe wezenlijk ze zijn voor je geloof. En toen zijn we met Psalmen voor Nu begonnen. Om de psalmen gezongen te houden. Want de band

Interview Gertjan de Jong De Oogst september 2015

waait de kerk binnen, maar de psalmen waaien er tegelijk uit. Dat kan niet, want dan heb je een verlies dat niet meer valt te compenseren.’ Zelf houdt Van den Berg overigens nog steeds erg van de Geneefse Psalmen. ‘Die zitten gewoon heel diep. Als ik deuntjes fluit, is het toch altijd weer de Geneefse berijming van Calvijn. Je kunt ervan zeggen wat je wil, maar het zijn hoogstaande kunstwerken. Ze hebben zich bewezen. Dat moet je van die Psalmpjes voor Nu nog maar afwachten. Het kan dat we over drie jaar denken: o ja, vroeger hebben ze ook nog eens zo’n berijming gemaakt, Psalmen voor Nu, das war einmal… Die psalmen van Calvijn gaan al vijfhonderd jaar mee! Dat zegt wel iets. Dat zit ook vijfhonderd jaar dieper in mijn ziel, denk ik dan.’

Wees sterker ‘De psalmen zijn heel eerlijk over de harde kant van de werkelijkheid. In onze cultuur doen mensen zich vaak mooier voor dan ze zijn. Dat is het “Facebookrisico”. Op Facebook draait het om mooi en succesvol zijn. Je schrijft bijvoorbeeld dat je naar feestjes gaat of een diploma hebt gehaald. Er zijn mensen die bijzonder kansrijk zijn en heel intelligent, maar zich toch diep ongelukkig voelen en een “Facebookdepressie” krijgen. Zij zien al die berichten van hun vrienden en denken: mijn leven zit zo niet in elkaar. Want mijn moeder is depressief en ik moet voor haar zorgen – gisteren nog gooide ze een bord naar mijn hoofd en moest ik wegduiken. Of ze denken: aan de buitenkant ben ik wel mooi, maar vanbinnen voelt het heel anders. Of ze vinden zichzelf niet eens mooi aan de buitenkant. Die kans is heel groot, want wereldwijd zijn er maar 30.000 mensen die voldoen aan het heersende schoonheidsideaal. Daarom is dat gebod zo belangrijk: gij zult niet begeren. Hou je hoofd vrij verdorie! Anders wordt je slaaf van je vergelijkingen. Je moet ertegen blijven strijden.’

Denk alsjeblieft niet dat het kwaad valt dicht te plakken! ‘Een strijd voor mij is dat ik erg op mijn vader lijk. Al is hij overleden, dat gevecht blijft. Mijn vader was erg autoritair en manipulatief. Steeds weer merk ik dat dat kwaad ook in mijzelf zit. Ik moet aanvaarden: dit ben ik, ik lijk op mijn vader. En tegelijk moet ik ertegen blijven vechten. Ik denk aan God die Kaïn opzocht en – heel opvallend – Hij deed dat nog voordat Kaïn zijn broer vermoordde. God zei: “Waarom kijk je zo donker? Ik zie dat jouw kop op onweer staat. Er zit kwaad in je. Jij hebt er de smoor in op een niveau dat me niet zint. En dat kwaad dat in je zit, dat is er gewoon, maar jij moet sterker zijn dat dat kwaad. Kies!’ ‘Over die keuze gaat ook de eerste psalm. Die dichter van Psalm 1 weet heel goed dat Kaïn uiteindelijk Abel vermoordt. En toch staat die oproep van God er. Wees sterker. Aan de dichter Lloyd-Haft werd

eens gevraagd hoe hij omgaat met de vijanden in de psalmen. Hij antwoordde: “Ik heb geleerd om die vijanden in mijzelf te zien. De verrader, de hater, de rechtsverkrachter, zij wonen in mijzelf.” ‘De psalmen leren ons om eerlijk te zijn. Goedkope oplossingen zijn er niet. Wees daar alert op, ook in de kerk! 1 Korinthe 14:16 leert ons dat de gemeente “amen” moet kunnen zeggen op wat iemand in de gemeente gesproken heeft. Je moet je dus altijd afvragen: was dit het Woord van God, kan ik hier echt “amen” op zeggen? Als een voorganger je een goedkoop evangelie voorhoudt, sta dan op, protesteer! Zeg gewoon: “Jij houdt ons een troost voor die veel te makkelijk is.” Zo kan er veel te snel worden gepreekt dat een bepaald lijden er is “opdat de werken van God geopenbaard worden”, zoals Christus zegt over de blindgeborene in Johannes 9. Dat is soms wel zo, ik heb dat ook in mijn omgeving meegemaakt, maar dit is geen hapklare oplossing die je voor alle problemen kunt gebruiken. Vaak hebben we een soort EHBO-kitje met Bijbelteksten die we op geloofswonden plakken. Denk alsjeblieft niet dat het kwaad valt dicht te plakken!’ ‘Nadat de blindgeborene in Johannes 9 genezen is, wordt hij door zijn buren en ouders verraden en uit de synagoge gegooid. En Jezus zoekt hem op; dat heeft Hij van Zijn Vader geleerd. Jezus vraagt dan: “Gelooft u in de Mensenzoon?” Hij maakt duidelijk: Mijn verlossing is dat Ik in alles bij je ben, in leven en sterven – en in de opstanding uit de dood. Uiteindelijk worden wij welgelukzalig verklaard omdat we ons vertrouwen op God stellen. En dan kun je zeggen: ik weet niet wat mij overkomt, maar ik weet dat God betrouwbaar is. En zelfs al ga ik hieraan dood, dan nog blijf ik me aan Hem vasthouden.’

Psalm 84 (Psalmen voor Nu, fragment) Wat hou ik van uw huis, HEER van de hemelse legers. Ik kan zo sterk verlangen naar de binnenpleinen van de HEER. Diep in mijn lijf is zo’n heimwee, zo’n blijvende schreeuw om de levende God. Een vogel is er thuis, HEER van de hemelse legers. Een zwaluw voedt haar jongen op bij u onder de pannen, God. Wonen bij u is een zegen, zo’n blijvende kans om te zingen voor u. Gelukkig wie naar u vol van verlangen op weg zijn, zelfs in het dorre bomendal zien zij een bron en regenval, gaan ze van zegen tot zegen, naar God die verschijnt in zijn heilige stad.

De Oogst september 2015 Dichtbij Gertjan de Jong

scharlaken koord

Geroepen voor de volkeren Eszter Bruining groeide op in communistisch Hongarije. Als jong meisje wist ze zich al geroepen om een ‘licht te zijn voor de volkeren’. Wat die roeping precies inhield, werd haar stukje bij beetje duidelijk. Zo leidde God haar naar vrouwen in Congo die getekend waren door de burgeroorlog. En naar Amsterdam, waar vrouwen uit haar eigen land achter de ramen staan. Hieronder vertelt ze haar verhaal.

Als jong meisje had ik al een bijzonder gevoel in mijn hart. Een gevoel dat na tientallen jaren niet voorbij ging, maar juist groeide. Het had alles te maken met de bewoners van een bepaald continent: Afrika. Een liefde voor hen die jarenlang geleden hebben onder het koloniale regime en tot op heden onderdrukt worden. Een liefde voor hen die honger lijden, omdat hun medemensen de bezittingen van deze aarde niet eerlijk verdelen. Zij, die slachtoffer zijn geworden van uitbuiting en oorlog. Dit bijzondere gevoel werd op 21 maart 1978 gevolgd door een roeping. Tot op de dag van vandaag kan ik me heel goed het moment herinneren dat ik het eerste hoofdstuk van het boek van Jeremia las. Ik had dit hoofdstuk nog nooit eerder gelezen. Het was of God door dit hoofdstuk persoonlijk tot mij sprak en mij riep. Ik bedacht allerlei uitvluchten, maar tot mijn verbazing merkte ik tijdens het lezen

Veranderd Hongarije ‘Hongarije vandaag en het Hongarije waar ik opgroeide is totaal anders. De sfeer in Hongarije is harder geworden. Ik ben opgegroeid in een gastvrij land met liefde voor de armen in deze wereld en voor Afrika, maar nu door het vluchtelingenprobleem in Hongarije is er veel angst, jaloezie en rassenhaat. Veel mensen die ik spreek in Hongarije vertellen dat ze uitzichtloosheid ervaren en angst voor de onzekere toekomst. Met de openstelling van de grenzen naar het Westen geniet het land nu niet alleen van de vrijheid maar zijn ook de verkeerde dingen binnengekomen. Er is veel meer individualisme dan vroeger. Hongaren zoeken op allerlei manieren hun geluk, maar jammer genoeg vaak niet in God. Er zijn allerlei kerken bij gekomen, maar helaas zijn dat vaak kerken zonder goede Bijbelse leer en veel extremiteiten. Ook bij veel Hongaren in Nederland proef ik ontevredenheid. Ik probeer hen duidelijk te maken: waar je ook gaat, je neemt overal jezelf mee naartoe. Echte vrede en echt geluk is alleen bij God te vinden!’

dat Jeremia precies dezelfde uitvluchten gebruikte! Op 1 juli 1980 bevestigde God mijn roeping met Jesaja 42:6-9: ‘Ik, de HEERE, heb U geroepen in gerechtigheid, Ik zal U bij de hand grijpen… en maak je tot een licht voor alle volken.’

Levenspartner Hoe verder? Voor mijn gevoel had ik maar één keuze: naar een Bijbelschool gaan. Want als God me riep dan had ik natuurlijk kennis van de Bijbel nodig. Ik begon aan het eerste studiejaar, en toen verscheen Jan in mijn leven. Hij is een Nederlander die in de communistische tijd Bijbels en christelijke boeken naar Oost-Europa smokkelde. Ik wilde zeker zijn van Gods leiding. Daarom had ik God gevraagd om een teken. Ik had Hem gevraagd dat de jongen die Hij voor mij had bestemd mij zonder verkering zou vragen om zijn vrouw te worden. Tot mijn grote verbazing deed Jan dat precies zo! Zonder dat we verkering of een diepgaande relatie hadden, vroeg hij: ‘Wil je mijn vrouw worden?’ Natuurlijk zei ik ‘ja’! Ik kende Jan niet, maar ik kende God wel en ik was ervan overtuigd dat Hij betrouwbaar is. Ook had ik God gevraagd om een man aan wie te zien was dat hij met God leeft. Bij Jan was dat heel duidelijk zichtbaar!

Het was of God door persoonlijk tot mij sprak en mij riep In 1984, het jaar waarin dat gebeurde, bevestigde God opnieuw Zijn roeping voor mijn leven. Door Jesaja 49:6 zei Hij: ‘Dat je mijn dienaar bent (...) is nog maar het begin. Ik zal je maken tot een licht voor alle volken, opdat de redding die ik brengen zal tot aan de einden der aarde reikt.’ In die periode begreep ik nog niets van dit alles. God liet me duidelijk weten wat Zijn plan was met mijn leven en ondertussen gaf Hij mij toestemming om te stoppen met de Bijbelschool en te trouwen. Op 24 augus-

Dichtbij Gertjan de Jong De Oogst september 2015

‘Mijn angst heeft God helemaal weggenomen toen ik de straat opging in Zijn naam.’

tus 1985 zijn Jan en ik getrouwd in Hongarije en in januari 1986 verhuisden we naar Nederland, naar Zwolle.

Loutering God had dus een ander plan met mijn leven dan een Bijbelschool volgen. Hij wierp mij in de ‘brandende oven’ van het leven om mij te louteren van alles wat het dienen van Hem in de weg zou kunnen staan. Het dieptepunt was dat Jan en ik onze zoon verloren aan een ernstige ziekte. Ook onze andere twee kinderen hadden lange tijd problemen met hun gezondheid en zelf heb ik nog steeds lichamelijke klachten. Maar in het vuur van beproevingen en ziekte werd ik aangemoedigd om te blijven geloven en te vertrouwen. God leerde mij steeds beter om Zijn stem te verstaan en met Hem te communiceren.

In de beproevingen werd ik aangemoedigd om te blijven geloven Zo verscheen er, precies op die momenten dat ik de wanhoop nabij was, telkens weer een regenboog aan de hemel. Zo liet God mij zien: Ik ben trouw; beloofd is beloofd! Hij vroeg mij om trouw te zijn in het kleine voordat Hij de grotere dingen aan mij toevertrouwde. Door de Bijbel, de Heilige Geest en de moeilijke gebeurtenissen in mijn leven werd ik onderwezen door de Meester zelf. Ik deed ‘in het klein’ alles wat God op mijn weg bracht, maar hoe zat het met mijn roeping voor de volkeren? Een paar jaar geleden bad een echtpaar

FOTO JONATHAN BRUINING

met mij voor ‘open deuren’. Op een verbluffende manier antwoordde God op dat gebed. Zo ben ik kort daarna in een Perzische gemeente begonnen met kinderwerk. Ook andere deuren gingen open, zoals naar de Hongaarse vrouwen die in Amsterdam in de prostitutie werken. En ook naar Afrika, waar mijn verlangen al zo lang naar uitging. In CongoKinshasa heb ik een gemeente (een straatkerk, zonder eigen kerkgebouw) mogen bemoedigen en op een interkerkelijke vrouwensamenkomst zo’n vijfhonderd vrouwen mogen toespreken. De wekelijkse vrouwensamenkomsten zijn speciaal door deze ‘dakloze’ gemeente opgezet voor weduwen en alleenstaande moeders. Ze komen elke maandagmorgen bij elkaar om te bidden. Veel van die vrouwen hadden in de oorlog gruwelijke dingen meegemaakt.

Amsterdam

Mijn eerste indrukken van Nederland? Die waren heftig. Voor ons huwelijk, dertig jaar geleden, kwam ik met mijn twee zussen voor twee weken naar Nederland om kennis te maken met mijn toekomstige schoonfamilie en het land waar ik na ons huwelijk naartoe zou verhuizen. Tot mijn grote verbazing zag ik hoeveel volkeren hier wonen… Tegelijk werd voor mij snel zichtbaar hoe groot de duisternis is in Nederland. Ons dagje uit naar Amsterdam zal ik nooit vergeten. We liepen in de Kalverstraat. Een man met donkere huidskleur stond op een steiger te schilderen. Na een paar minuten lag hij doodgeschoten op de grond. Later liepen we op de Wallen en zagen we dat de ‘huizen met de rode lampen’

De Oogst september 2015 Dichtbij Gertjan de Jong

‘We zagen dat de “huizen met de rode lampen” echt bestaan.’

echt bestaan. Ik voelde mij angstig en was dankbaar dat mij niet in Amsterdam, maar in Overijssel een plekje wachtte. Een paar jaar later liep ik weer door de straten van Amsterdam; deze keer als tolk met acht politiemensen. En nog steeds had ik dat angstige gevoel. De jaren gingen voorbij en de grenzen van de OostEuropese landen gingen open. Honderden vrouwen kwamen naar Nederland, vaak met hoge verwachtingen, en kwamen hier in de prostitutie terecht. Op een dag werd ik gebeld door iemand van Scharlaken Koord. Ze zochten een Hongaars-Nederlandse tolk voor een meerdaagse conferentie. Samen met mijn dochter ging ik de uitdaging aan – want God bemoedigde mij: ‘Ga, want daar is een grote zegen voor jullie voorbereid.’ Het bleef niet alleen bij deze ene keer tolken. Wij werden vrijwilligers van Scharlaken Koord en gingen meedoen met het straatwerk. Wij gaan langs de ramen om de vrouwen te bezoeken. Op die manier mogen wij Christus’ liefde en Zijn licht naar Amsterdam brengen.

Corrie ten Boom De boeken van Corrie ten Boom betekenen heel veel voor mij. Hoe zij wandelde met God en alles met Hem besprak, dat wilde ik ook! Zij heeft mij geïnspireerd en door haar verhalen kreeg ik steeds meer verlangen om zo’n relatie met God op te bouwen zoals Corrie ten Boom die had.

De boeken van Corrie ten Boom betekenen veel voor mij Voor Hij mij riep om vrijwilliger te worden bij Scharlaken Koord, hoorde ik een bijzonder verhaal van Corrie ten Boom. Zij werd eens uitgenodigd bij twee verpleegsters die tien hoog in een flat woonden. Ze besteeg de trappen, maar halverwege was ze uitgeput, ze kon niet meer. Ze bad tot God en vond zo uiteindelijk de kracht om verder naar boven te gaan. Daar had ze vervolgens een bijzondere ontmoeting. De ouders van de twee meisjes kwamen

tot geloof! Zo leerde Corrie ten Boom: als God iets van je vraagt dan moet je het doen, want ‘daarboven heeft Hij een hele grote zegen voorbereid’. En weet je wat ik zag toen ik de eerste keer in het kantoor van Scharlaken Koord kwam? Een hele hoge trap. Door mijn zwakke gezondheid kostte het mij veel moeite om boven te komen. En eenmaal boven kreeg ik te horen: ‘Straks gaan we nog verder naar boven...’ Op dat moment hoorde ik de woorden van Corrie ten Boom in mijn hoofd: ‘Daarboven heeft Hij een hele grote zegen voorbereid.’ Als ik doe wat God van mij vraagt dan geeft hij daarvoor de kracht en moed, dat ervaar ik steeds weer. Zo heb ik ook ervaren dat God mij naar Scharlaken Koord heeft geleid. Telkens geeft Hij mij weer de kracht om de straat op te gaan, al heb ik van mijzelf weinig lichamelijke kracht. Wandelen met God, daar gaat het om! Lopen met elkaar, praten met elkaar, dan ervaar je zo Zijn aanwezigheid in je leven. God is zo mooi!

Hartverscheurend ’s Avonds, als ik thuis onder mijn deken kruip of als ik ’s nachts wakker word, denk ik vaak aan de vrouwen achter de ramen. Ze staan er nog steeds. Ze doen het vuile werk, wat ze eigenlijk niet willen. In mijn gedachten en gebeden ga ik langs de straten en steegjes; ik zie hun verdrietige, angstige gezichten voor me; hun glimlach die ze, ondanks de pijn, proberen te laten zien om klanten te winnen. Hun verhalen gaan over hopeloosheid, uitzichtloosheid en verdriet, maar ze koesteren nog die droom: dat ze ooit zoveel geld verdienen dat ze ook wat kunnen sparen voor een betere toekomst. Hartverscheurend! Jonge meisjes, als mijn eigen kinderen: Erzsike, Piroska, Julcsi*. Wie heeft dertig jaar geleden, toen ik naar Neder land kwam, kunnen bedenken dat ik ooit een zendelinge zou mogen zijn in een vreemd land, ook voor mijn eigen volk? De grote Regisseur die mijn leven leidt! Hij is mijn God, en ik kan Hem en alles wat Hij doet alleen maar dankbaar bewonderen. En mijn angstige gevoelens? Die heeft God helemaal weggenomen op de eerste dag dat ik de straat opging in Zijn naam. Ik mag gaan in Zijn kracht, met Zijn belofte uit Efeziërs 5: ‘Maar als het licht op hen valt… sommigen van hen kunnen dan zelfs kinderen van het licht worden!’ Daar ga ik voor, en ik grijp elke gelegenheid aan. Want als God mijn hart kon veranderen – dat eens vol duisternis was, maar nu vol is van het licht van de HEERE – dan kan Hij dit wonder ook bij deze vrouwen doen!’ * De namen zijn veranderd i.v.m. privacy.

Scharlaken Koord Scharlaken Koord richt zich op hulpverlening, straatwerk en preventie rond prostitutie. Zie ook www.scharlakenkoord.nl.

Dichtbij Matthijs Hoogenboom De Oogst september 2015

uit de archieven

Geen snoepreisje De archieven van Tot Heil des Volks bieden een schat aan informatie en bijzondere verhalen. In deze rubriek belicht Matthijs Hoogenboom opvallende gebeurtenissen en archiefstukken uit de 160-jarige geschiedenis van Tot Heil des Volks. Deze maand: de ‘inspiratiereis’ van directeur Frans Stroethoff naar Londen.

Het is december 1938. Een gedenkwaardig jaar is bijna ten einde. Koningin Wilhelmina zit veertig jaar op de troon. Dat is door de vereniging Tot Heil des Volks uitgebreid gevierd met een ‘volksfeest’ in de Jordaan. Drijvende kracht is Frans Stroethoff, die een jaar eerder directeur is geworden bij het Heil. Tussen kerst en ouden-nieuw leunt hij niet achterover, maar maakt hij samen met zijn vrouw een ‘inspiratiereis’ door Londen en Parijs. Een stoffig mapje met brieven en een Oogst-artikel zijn er de getuigen van. Net terug van mijn vakantie in Engeland, waar we ook een paar dagen in Londen waren, trekt het mijn aandacht. Stroefthoffs geschriften zijn altijd even wollig als humoristisch. De manier waarop hij Londen beschrijft, roept bijna tachtig jaar later nog steeds herkenning op. ‘Als Amsterdammer, die immers ook wel ’n klein beetje van het stadsgewoel afweet, voel je toch in Londen je ietwat “onwennig”. Van de afstanden heb je als Amsterdammer, die met zijn trammetje al heel gauw op de plaats komt waar-ie wezen wil, werkelijk geen begrip.’ Met het linksrijdende verkeer heeft hij al even veel moeite als ik: ‘Elk oogenblik denk je geramd te worden.’ Het is geen snoepreisje, deze stedentrip. Het echtpaar Stroethoff is goed voorbereid en heeft een aantal nuttige aanbevelingsbrieven op zak, waaronder die van de burgemeester van Amsterdam, Willem de Vlugt. Drie jaar later zal hij met de hele gemeenteraad

van Amsterdam, als represaille voor de Februaristaking, worden afgezet door de Duitsers. Het zijn spannende tijden – een tweede wereldoorlog is op komst. Londen is nog nooit zo vol geweest – het hoogste inwoneraantal, meer dan acht en een half miljoen, wordt een jaar later bereikt. De Eerste Wereldoorlog en de Grote Depressie hebben hun sporen nagelaten. Vooral in East-End zijn arbeiders in de ‘slums’ er vreselijk aan toe. Stroethoff ziet gelijkenissen met de krotten in de Amsterdamse Jordaan. ‘Een behoorlijke paardenstal is beter.’

Sigaren Het Nationaal Hoofdkwartier van het Leger des Heils beveelt de heer en mevrouw Stroethoff, ‘prominent social workers of a well known benevolent society’, van harte aan bij het hoofdkantoor van The Salvation Army aan Queen Victoria Street. In een brief van 29 december krijgt het echtpaar uitgebreid informatie over de te bezoeken plekken en hoe daar te komen. De volgende dag worden ze rondgeleid in het ‘VrouwenMaatschappelijk Werk’ in Hackney, het ‘Moeder-Hospitaal’ te Clapton en de ‘grote VrouwenToevlucht’ in Whitechapel. Op 31 december bezoeken ze het ‘Slum and Goodwill Centre’ in het arbeiders-district in Paddington. Ook het Nederlands Bijbelgenoot schap, destijds gevestigd aan de Herengracht, geeft een aanbeveling mee. Dat het programma vol is, bewijst een brief van het bezochte ‘British and Foreign

Aanbeveling van de burgemeester

Bible Society’, waarin de gastheer te kennen geeft dat het jammer is dat Stroethoff niet wat meer tijd had voor de rondleiding door het Bijbelhuis. In diezelfde brief beveelt hij hem aan bij een vriend van ‘Methodist Mission’, dominee Clapham. Ook hier gaat het onvermoeibare echtpaar natuurlijk langs. Enthousiast schrijft Stroethoff na thuiskomst in De Oogst over de gelijkenissen tussen het werk in Amsterdam en Londen. Men maakt gebruik van de ‘nieuwste methoden’, zich er van bewust dat ‘biljarten en filmvoorstellingen geen zielen vermogen te redden’: ‘Maar tóch zijn ze evenals de sigaren die wij sedert jaar en dag op onze Volks-samenkomsten uitreiken, bruikbare en door God gezegende Evangelisatie-methoden gebleken.’ Matthijs Hoogenboom Medewerker communicatie en manager van De Wandelende Tak.

De Oogst september 2015 Dichtbij Gertjan de Jong

Waypoint Kampen

‘Zielen zijn belangrijker dan geld’ Het nieuwe seizoen van Waypoint Kampen werd onlangs feestelijk geopend met een modeshow én het uitdelen van gratis gebakken vis. Doel was om het werk van Waypoint Kampen onder de aandacht te brengen. De winkel fungeert ook als ontmoetingsplek, zegt Harm Vink. ‘Ik merk dat er veel behoefte is aan een plek waar mensen tot rust kunnen komen en hun verhaal kwijt kunnen. Laatst zei een bezoeker: “Aan de buitenkant zie je het niet, maar vanbinnen zit er bij mij heel veel verdriet.”

Niet forceren

Leidinggevende Harm Vink

Leidinggevende Harm Vink vertelt: ‘De jongeren die meewerkten aan de modeshow hebben allemaal te maken of te maken gehad met Waypoint. Er is die dag geen wanklank gevallen, terwijl er toch heel verschillende karakters rondliepen. Een prachtige ervaring!’

Verslavingszorg en preventie Waypoint Kampen is er voor jongeren die door drugs en/of alcohol in de problemen raken. We geloven in de kracht van een preventieve aanpak door middel van voorlichting op scholen en in kerken en door middel van straatwerk. Vanuit ons inloopcentrum The Cape zoeken we jongeren op straat op en bieden wij begeleiding aan. Ook helpen we bij het vinden van geschikte hulp en eventuele opname. Daarnaast kunnen we jongeren koppelen aan een maatje. Voor meer info zie www.waypoint-kampen.nl.

FOTO’S MARIJKE WILLEMS

De modeshow werd gesponsord door lokale bedrijven. ‘Bij de voorbereiding werden we geregeld verrast’, aldus jongerenwerker Jan Hakvoort. ‘Zo waren we op zoek naar een rode loper. Het huren van zo’n ding bleek wel 180 euro per dag te kosten! Maar een tapijtfabriek uit Genemuiden deed ons spontaan een rode loper cadeau. Die kunnen we voortaan ook voor andere evenementen gebruiken.’ In Kampen heeft Waypoint twee locaties, allebei in het centrum: inloopcentrum De Cape aan de Boven Nieuwstraat 105 en de kledingwinkel aan de Oudestraat 136. In de winkel verkoopt Waypoint tweedehands kleding en -accessoires van hoge kwaliteit. De winkel wordt door vrijwilligers gedraaid en ook in The Cape zijn er zeer betrokken v rijwilligers actief. De verslavingszorg van Waypoint wordt deels met de opbrengst van de winkel bekostigd.

De drijfveer van de werkers van Waypoint is hun geloof in Jezus Christus. ‘Maar we praten niet te pas en te onpas over het geloof’, zegt Harm. ‘Mensen proeven in de dagelijkse omgang vanzelf dat je leeft vanuit geloof. Je moet daarin niets forceren.’ Jan Hakvoort beaamt dat: ‘Veel verslaafde jongeren hebben negatieve ervaringen met de kerk. Als je over het geloof begint zonder dat een jongere er zelf klaar voor is, werkt dat averechts. Als je intensief met jongeren optrekt komen de vragen vanzelf.’

Veel verslaafde jongeren hebben negatieve ervaringen met de kerk Volgens Harm is het een uitdaging om steeds je doelgroep voor ogen te houden. ‘Eerder had ik mijzelf als doel gesteld om met de winkel elke week duizend euro omzet te draaien. Op een dag kwam er een oudere man van Urk naar de winkel. We raakten in gesprek en ineens zei hij, zonder dat hij iets wist van mijn doelstelling: “Wij op Urk vinden het belangrijker dat één ziel voor de Heer wordt gered dan dat we duizend euro per week verdienen.” Hij bepaalde mij er weer bij dat

Column Marijke de Wit-Bakker De Oogst september 2015

het uiteindelijk om kwaliteit gaat en niet om kwantiteit. Al wordt er één mens gered dan is dat een zegen van de Heer! En als er geld nodig is dan komt dat wel, dan zal Hij daarin voorzien.’ ‘In de winkel heb je ook stille momenten, dat er even geen klanten zijn. Je gaat als het ware even de woestijn in. Dan wordt je met jezelf geconfronteerd. Op zo’n moment denk ik bijvoorbeeld: je kan het tegen anderen wel allemaal mooi vertellen, maar hoe zit het met je eigen hart? Het is een uitdaging om in de rust te blijven die Christus geeft.’ ‘Net als in andere steden komt er in Kampen veel alcohol- en drugsgebruik voor onder jongeren. Zo’n vijf procent van de jongeren raakt daardoor echt zichtbaar in de problemen.’ ‘Laatst ontmoette ik een jongen die GHB gebruikte. Een jongen van dertien! GHB is echt heftig spul. Ze gebruiken het ook voor

Jan Hakvoort

het toedienen van narcose. Nou, dan ben je echt van de wereld. Die jongen viel op de grond en begon spastische bewegingen te maken.’ Bij de hulpverlening is Waypoint niet alleen op de verslaving als zodanig gericht. ‘Verslaving staat

nooit op zichzelf’, vertelt Jan Hakvoort.’ Het is eigenlijk een gedragsprobleem. Het hangt samen met je woon- en werksituatie, je vrienden, je familie. Om vrij te worden moet je je hele levens patroon veranderen.’

voor ons open. Ze loopt meteen weer naar achteren en gaat op het bed zitten. Er staat muziek aan. Elisabeth heeft een gospelcd opgezet. ‘Daar word ik rustig van’, zegt ze. Een flauwe glimlach verschijnt op haar gezicht. Ze beweegt zelfs iets mee met de muziek. Het lied eindigt met ‘Halleluja’, waarop Elisabeth haar armen omhoog heft.

In de trein, onderweg naar huis, zijn mijn gedachten nog steeds bij Elisabeth. Ik hoop dat ze de stap naar Scharlaken Koord durft te zetten. Ik krijg een berichtje binnen van mijn collega van Second Step: ‘Mooie dag vandaag gehad bij Second Step. Werd blij van de woorden van Nathanja: “Zoveel tranen, schaamte en leugens. Nu ben ik vrij en mag een nieuw leven beginnen.”

Tranen Als we bij het raam van Elisabeth komen, schrik ik. Elisabeth staat in de deuropening. Ze huilt. Grote tranen rollen over haar wangen. Met vlugge bewegingen veegt ze haar tranen met een zakdoek weg. Ze is helemaal overstuur en vraagt ons om straks terug te komen. Praten kan nu even niet. Marina en ik lopen verder de Wallen op, richting de Oude Kerk. Deze kerk is omringd door bordelen. We maken een praatje met de meisjes en vrouwen in de steeg. Het is rustig, wat maakt dat veel vrouwen ons binnenroepen voor een wat langer gesprek. Maar steeds moet ik weer aan Elisabeth denken. Wat zou er met haar zijn? Een uur later kloppen we weer op haar raam. Ze doet snel de deur

Ze nodigt ons uit om te gaan zitten en vertelt. ‘Een groep jonge toeristen kwam bij mijn raam staan. Ze wezen naar mij en lachten. “Moet je daar eens zien, een omaatje”, riepen ze. Ik heb ze weggestuurd en toen werd het me allemaal te veel. Ik weet niet hoe ik dit leven langer kan volhouden. Ik ben al over de zeventig, maar ik heb nergens recht op, geen pensioen, niks. Ik trek dit niet langer, maar ik weet niet hoe het verder moet.’

Wat zou ik dit Elisabeth ook van harte gunnen. Marijke de Wit-Bakker Manager van Scharlaken Koord. Deze column verscheen eerder in De Waarheidsvriend, het weekblad van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland.

De Oogst september 2015 Dichtbij

WAypoint schotland

Herstel in Schotland Enige tijd geleden zijn Klaas Kapitein en Hessel Bakker van Waypoint Urk met twee jongens naar de open dag van Castle Craig in Schotland geweest. Castle Craig is een hospital voor mensen met een verslaving. De werkwijze, medewerkers, mooie omgeving en het prachtige Engelse interieur van de kliniek hebben indruk op hen gemaakt. Maar ondanks dat, ook in deze kliniek is het gewoon hard werken aan herstel.

De reis was bedoeld om een aantal dagen met elkaar op te trekken. Een ervaringsreis. Laten zien hoe het er in een kliniek aan toe kan gaan. Even een andere omgeving. Ervaringen opdoen om daarvan te leren. Nadenken over wat nodig is voor persoonlijk herstel. Hoop en bemoediging delen. Op één of andere manier heeft deze mix een heilzame uitwerking. Het is één van de vele manieren om aan te sluiten bij verslaafden en hun hulpvraag. We staan als Waypoint steeds voor nieuwe uitdagingen. Hoe kunnen we jongeren helpen die verleid worden, die de roes kennen van drugs en alcohol? Hoe voorkomen we dat ze verder in de draaikolk van verslaving terechtkomen? Met de Recoverytravel willen we verslaafden ‘verleiden’ om de weg van herstel op te gaan. Vaak vormt een verkeerd beeld van kliniek een hoge drempel. Op deze manier willen we die drempel verlagen.

Hoe kunnen we jongeren helpen die verleid worden? In de corridors op Schiphol werden we al geconfronteerd met waar Schotland bekend om staat: whisky. Overal en in alle vormen zie je reclame voor whisky. Aangekomen op de luchthaven van Edinburgh worden we opnieuw overspoeld met whisky

reclames, maar nu ook met de geur erbij. Als je verslaafd bent is het een ware overlevingstocht om uiteindelijk nuchter de kliniek te bereiken. Gelukkig hoorden we later dat cliënten keurig netjes van het vliegveld opgehaald worden.

Overal en in alle vormen zie je reclame voor whisky Avontuur In Edinburgh werden we direct al met een grote uitdaging geconfronteerd: links rijden in een gehuurde auto. Hessel probeerde zijn verstand erbij te houden met het stuur aan de rechterkant van de auto. Klaas ondersteunde tijdens cruciale momenten op kruisingen en rotondes. De heenweg was een waar avontuur. De navigatie deed in gebrekkig Nederlands zijn uiterste best, maar raakte uiteindelijk ook de weg kwijt. Hierdoor kregen we wel de gelegenheid om extra te genieten van het mooie Schotse landschap. Toen we in het aardedonker op verlaten landweggetjes en door bijna onbewoonde dorpjes reden, vroegen we ons af of we ooit nog op onze bestemming zouden aankomen. Uiteindelijk arriveerden we ’s avonds op Castle Craig. Al vanaf het eerste contact in Nederland met de medewerkers van Castle Craig merkten we dat gastvrijheid en vriendelijkheid bij

de staf hoog in het vaandel staan. We verbleven kosteloos in een sfeervolle lodge op het schitterend gelegen landschap van de kliniek. De lodges zijn beschikbaar voor familie van clienten als ze op bezoek zijn. De volgende morgen stonden we vroeg op en werden vriendelijk ontvangen. In de schitterende bibliotheek kregen we verder uitleg van Margaret Ann McCann, echtgenoot van Peter McCann, beide oprichters van Castle Craig. Daarna volgden nog een aantal lezingen door verschillende medewerkers. Je moet wel een beetje Engels kunnen om het programma van Castle Craig te kunnen volgen.

Drummen en zuurstof Tijdens de behandeling wordt er gewerkt met het twaalf-stappenprogramma van Alcoholics Anonymous (AA, Anonieme Alcoholisten). Daarnaast zijn er verschillende actieve onderdelen in het programma zoals paardrijden en schilderen. Ook hebben we met een drumming circle sessie meegedaan. Een leuke ervaring.

De drumsessies helpen om uit je isolement te stappen Door een verslaving kun je geïsoleerd raken of egoïstisch worden. De gemeenschappelijke drumsessies kunnen helpen om uit je isolement te stappen. Bijzonder

Dichtbij De Oogst september 2015

‘We worden overspoeld met whiskyreclames.’

was ook de behandeling met zuurstof: sessies in een zuurstoftank om een aandoening als gevolg van een verslaving sneller te doen genezen. We sloten onze reis af met een bezoek aan de old town van Edinburgh. Het rustige heuvellandschap omruilen voor een drukke stad is misschien niet de juiste volgorde. Maar ook in de stad kregen we voldoende gelegenheid om te leren met verleiding om te gaan. Om de tien meter vond je een whisky store of whisky museum. En als je niet uitkeek, liep je tegen één van de talloze whiskyreclamezuilen aan.

aankomst voor een whisky store. Hier kon toch onmogelijk een AAmeeting zijn? Later bleek dat echt zo te zijn. We hebben toen snel een AA-meeting op een ander adres opgezocht. Terwijl we ons haastten naar een taxi merkte één van de jongens op dat hij nog nooit zo hard naar een kroeg had gerend, terwijl hij nu voor een AA-meeting zijn leven riskeerde op een druk kruispunt. Het was trouwens opvallend dat de meeste meetings plaatsvonden in een zaaltje van een kerk.

Veel AA-meetings vonden in kerken plaats

AA-meeting in de kerk Volgens onze adressenlijst was er die avond vlakbij een AA-meeting (Anonieme Alcoholisten). Tot onze verbazing stonden we bij

In bijna elke kerk was wel een AA-meeting met een tiental mannen en vrouwen. In onze gemeenschap is dat wel even anders. In

gedachten telde ik het aantal kerken en het aantal AA-meetings. We zien slechts het topje van de ijsberg. Of, om in termen van ons werk te blijven: de hals van de fles. Er zijn nog teveel ‘Anonieme Alcoholisten’ binnen de kerken!

Meer weten? Worstel jij of iemand in je omgeving met verslaving en wil je meer weten over een Recovery Travel? Neem dan gerust contact met ons op: 0527-690073. Om een Recoverytravel mogelijk te maken zijn we afhankelijk van giften. U kunt een gift overmaken op bankrekening 104944 t.n.v. Stichting Tot Heil des Volks o.v.v. Recovery Travel Waypoint Urk.

De Oogst september 2015 Dichtbij Arie Ambachtsheer

AHA

Kijk omhoog! Vrijwel wekelijks gaan Arie Ambachtsheer en Thys Schlebaum, twee vrijwilligers van dagopvang AHA, met gasten van AHA de straat op om foto’s te maken. Vaak leveren deze fotosessies prachtige beelden op. We kozen er enkele uit voor De Oogst. Arie Ambachtsheer voorzag de foto’s van tekst en uitleg.

Geregeld leiden de foto’s tot diepgaande gesprekken. Al is het niet gemakkelijk dat bijna niemand dezelfde taal spreekt. Zelfs Engels behoort meestal niet tot de mogelijkheden en niet zelden moeten we ‘met handen en voeten’ communiceren. Een uitkomst is dat je de menu’s op de camera’s kunt instellen op de taal van de gebruiker. Landen van herkomst van de fotografen? Litouwen, Roemenië, Polen, Wit-Rusland, Portugal, Letland, om er een paar op te noemen. Ook Afrikanen doen geregeld mee. Meestal lunchen we samen op straat. Dat is altijd weer een

▲ Deze foto van een afgescheurde poster is gemaakt door een man uit Letland. Nadat we deze foto hadden afgedrukt, riep een gelovige jongeman uit Polen: ‘Wow, amazing! This is the Holy Spirit!’ Vervolgens ontstond er een boeiend gesprek over de goddelijke drie-eenheid.

Huiskamer in de stad

▲ Gewoon een mooi straatbeeld. Een vriendelijk meisje uit Bulgarije. Alleen haar blik doet je al smelten.

AHA is een dagopvang voor daklozen, gelukszoekers en vluchtelingen midden op de Wallen in Amsterdam. Bij AHA bieden we hen een huiskamer, een plek om tot zichzelf te komen en de mogelijkheid om het Evangelie van Jezus Christus te horen. Voor meer info zie www.ahadagopvang.nl.

Dichtbij Arie Ambachtsheer De Oogst september 2015

bijzonder moment. Foto’s worden uitgewisseld en de verhalen komen los. Schrijnende verhalen vaak. Zo vroeg een van de fotografen of we een paar foto’s van hemzelf wilden maken. Waarom? Zodat hij er een paar op Facebook kon zetten. ‘Dan weet mijn oma tenminste dat ik nog leef.’ Soms hebben ze het geduld om de foto’s af te drukken en samen de resultaten te bekijken. Daarna hangen we ze in fotolijsten bij AHA. Het is een bonte verzameling, maar het zijn vooral de verhalen, de mensenlevens erachter die dit werk zo mooi maken.

▲ Een drijvend wiel, haarscherp. Deze foto is heel kunstzinnig, knap om deze compositie te maken. De reflectie en de vaste wal maken het helemaal af!

◀ Waarom deze foto? Omdat de maker ervan zo prachtig kan vertellen over wie de Here Jezus is, in zijn eigen leven en dat van zijn gezinnetje! Het is ook zo’n troostrijk beeld voor iemand die gevlucht is uit Irak omdat hij christen is.

▶ ‘Kijk ook omhoog!’ Hoe vaak ik dat wel niet zeg tegen de fotografen… Het levert bijna altijd nieuwe beelden op. Maar vooral gesprekken: ‘Geloof jij in een hemel? Denk je echt dat dit allemaal vanzelf ontstaan is?’ Heel vaak ervaar je wat er in Prediker 3: 11 staat: ‘… ook heeft Hij de eeuw in hun hart gelegd.’ In elk mens is er die hang, dat verlangen naar het Eeuwige. C.S. Lewis heeft gezegd: ‘Als ik in mezelf het verlangen tegenkom dat door niets in deze wereld gestild kan worden, dan is de logische verklaring daarvan dat ik uiteindelijk gemaakt ben voor een andere wereld.’ Dit laatste is eigenlijk, naast de liefde voor mensen, mijn grootste drijfveer om met mensen te praten over God.

De Oogst september 2015 Getuigenis Filip Uijl

Verhoorde gebeden in Rusland In Rusland is verslaving een enorm probleem. Heel veel Russen zijn drankverslaafd, maar ook drugsverslaving komt veel voor. Daardoor worden levens verwoest. Onlangs ontmoette ik broeder Salnikov die sinds 2000 werkt als evangelist onder verslaafden en ex-gevangenen. Hij vertelde mij over zeer opmerkelijke gebedsverhoringen.

‘Zeker twintig zielen hebben een nieuw leven van God gekregen.’

In de stad Novokutznetsk waar Salnikov destijds woonde, waren veel zwervers. Hij wilde ze graag helpen, maar wist niet hoe. Daarom ging hij vurig voor deze mensen in gebed en vroeg God om te laten zien hoe hij hen kon helpen. Op een dag besloot hij naar een afkickcentrum te gaan om daar het Evangelie te vertellen. De mensen luisterden, maar de boodschap kwam niet binnen. Er veranderde niets in hun leven. Dat maakte hem nog verdrietiger. Salnikov bracht zijn teleurstelling bij God. Hij ging door met het bezoeken van de kliniek en met bidden. In die tijd kreeg hij het verlangen zelf een opvanghuis te openen. Broeder Salnikov besloot niet aan mensen om geld te vragen maar uitsluitend aan God.

Contact met gouverneur In de provincie van Rusland waar Wallodja woont geeft de provinciale overheid maandelijks een

voedselpakket aan grote gezinnen. Wallodja verteld daarover het volgende: ‘Op een dag kregen we een pakje van de gouverneur met voedingsmiddelen. We gebruikten het en we schreven een brief naar de gouverneur om haar te bedanken en hem Gods zegen en bekering toe te wensen. Binnen een maand werd ik opgeroepen om bij de gouverneur te komen. De gouverneur bedankte mij voor onze bedankbrief en ons gebed en schonk ons daarop een bedrag van 15.000 roebel. Toen ik thuiskwam heb ik het aan mijn vrouw laten zien. Samen met haar heb ik opnieuw een bedankbrief gestuurd. Na een maand werd ik opnieuw opgeroepen naar het provinciebureau te komen. Nu kreeg ik van de gouverneur een bedrag van 30.000 roebel. Dat geld legde ik apart voor de afkickkliniek en we hebben God ervoor gedankt en opnieuw een bedankbrief gestuurd. God gaf het begin en ik heb gevraagd of Hij ook wilde zorgen voor het overige bedrag dat nodig was voor het beginnen van een afkickhuis.’

Nooit had ik iemand laten weten dat ik geld nodig had ‘Na een jaar werd ik opnieuw opgeroepen om naar het provinciebureau te komen. De gouverneur had begrepen dat ik verslaafden hielp en hen het Evangelie verkondig. Daar wilde zij haar waardering voor laten blijken en daarom gaf ze mij een bedrag

van 400.000 roebel. Ik was heel verbaasd en vooral dankbaar dat God op die manier gebeden verhoort. Nooit had ik iemand laten weten dat ik geld nodig had dan alleen God in mijn gebeden. En nu had ik 445.000 euro! Precies het bedrag van een stuk grond met een gebouw er op aan de rand van de stad. Als God zo zorgt, zal Hij ook verder zorgen, dat wisten mijn vrouw en ik zeker.’

Verlies en winst Van het geld heeft Broeder Salnikov in 2007 een gebouw gekocht met grond er omheen. Hij is naar de vuilnisbelt gereden en heeft wie mee wilde meegenomen. Zwervers zijn in het huis komen wonen. Met het Woord van God en gebed heeft hij geprobeerd hun levens te veranderen. Meestal mislukte het. Hij is meerdere keren bestolen. Mensen heeft hij los moeten laten. Toch is Walodja Salnikov vooral dankbaar: ‘De winst is groter dan het verlies, zeker twintig zielen zijn gered en hebben een nieuw leven van God gekregen. God heeft gewerkt in hun hart. Een van de mannen is nu koster in de kerk, een ander evangelist en nog een ander gemeentepredikant. Jezus is gekomen voor verloren mensen en ik heb maar één wens en dat is deze mensen bij Jezus brengen.’ Filip Uijl Voorlichter bij stichting Friedensstimme, zie ook

www.friedensstimme.nl.

Israël Jeroen Bol De Oogst september 2015

Messiaans jodendom:

Een gave aan de kerk Hoe je het ook wendt of keert, de terugkeer in 1948 van een Joodse staat na tweeduizend jaar is en blijft een Godswonder. Maar er zijn meer bijzondere dingen gebeurd met het Joodse volk sinds de verschrikkingen van de Holocaust. Een daarvan is de terugkeer rond 1970 van het Messiaanse jodendom.

Messiaanse joden zien hun geloof in Jezus als volkomen verenigbaar met hun jood-zijn. Zij geloven dat Jezus de Messias is. Ze weten zich tegelijk deel van het Joodse volk en van de kerk. Net als andere joden onderhouden ze de Thora en vieren ze de joodse feesten. Ruim 1600 jaar waren ze van het toneel verdwenen. Ooit begon de kerk als een Messiaanse beweging binnen het jodendom. Haar wortels liggen in het jodendom van de tijd van Jezus en de apostelen. Als kerk zijn we geënt op deze edele olijf Israël. Maar de kerk, die zeventig jaar na haar ontstaan al voor het merendeel uit niet-joden bestond, begon zich toen al van haar joodse wortels af te keren. Al in de tweede eeuw riepen kerkleiders de vele joodse christenen op te stoppen met het onderhouden van de joodse wetten. Een paar eeuwen later werd hen dat zelfs streng verboden. Een onmogelijke eis voor een jood. De joodse volgelingen van Jezus werden door de kerk zelf buitengesloten. Het was het einde van wat we nu Messiaans jodendom noemen. Vanaf het jaar 400 is er geen spoor meer van ze terug te vinden. Op het vasthouden aan joodse gewoonten door joodse christenen stonden in de Middeleeuwen strenge straffen.

Unieke kansen Maar het Messiaans jodendom is terug en het groeit en bloeit, vooral in de VS en Israël. Dit biedt unieke kansen voor een kerk die het zicht op haar joodse wortels grotendeels is kwijtgeraakt. Eén van de

belangrijkste Messiaans joodse theologen van dit moment is de Amerikaan Mark Kinzer. Van zijn hand verschenen de afgelopen tien jaar drie boeken die veel aandacht hebben getrokken. Kinzer maakt zich sterk voor het herstellen van de breuk tussen kerk en jodendom. Hij komt op grond van studie van het Nieuwe Testament tot verrassende nieuwe voorstellen om de relatie tussen Kerk en Israël in een nieuw licht te gaan zien.

Het Messiaans jodendom is terug en het groeit en bloeit Eén van zijn kerngedachten is dat iedere jood, ook een jood die in Jezus gelooft, gehouden is om de Thora, de joodse wetten te onderhouden. Kinzer trekt deze conclusie uit het Nieuwe Testament zelf. Zijn argumenten daarvoor zijn heel sterk. Hij ziet voor dit Messiaanse jodendom een unieke brugfunctie weggelegd tussen de kerk uit de volken en het Joodse volk. Kinzer benadrukt sterk het jood zijn van Jezus en laat vanuit de Schrift zien hoe nauw Jezus ook verbonden is met het Joodse volk van nu. Kinzer ziet voor Israël

op grond van de verbonden een blijvend unieke rol weggelegd, samen met de kerk uit de volken. Jezus is bij hem niet meer degene die Kerk en Israël scheidt, maar beide juist verbindt. Natuurlijk valt er veel meer over Kinzers gedachtegoed te vertellen. Daarom in de volgende Oogst een interview met deze boeiende theoloog. Meer over Mark Kinzer vindt u op www.julesisaacstichting.org.

Themadag met Mark Kinzer Op D.V. maandag 9 november zal dr. Mark Kinzer twee lezingen houden op een themadag van de Jules Isaac Stichting in Veenendaal. De dag staat in het teken van het geheimenis en de unieke band die Israël en de Kerk met elkaar hebben. Let op: de lezingen van dr. Kinzer worden in het Engels gegeven en zullen niet vertaald worden. Kosten voor deelname aan de themadag bedragen € 25,00 per persoon. Dit is inclusief koffie, thee plus een lunch met soep en broodjes. Opgave voor deze themadag kan tot uiterlijk 24 oktober. Opgave kan via www.julesisaacstichting.org of telefonisch: 0172-475811.

De Oogst september 2015 Bijbelstudie Gert Hutten

Gelukkig ben je als… Wat is geluk? Wat is je gelukkig voelen? Ben jij gelukkig? Wat maakt jou gelukkig? Goede vragen om aan jezelf te stellen. Het meest gegeven antwoord op de vraag ‘wat maakt jouw gelukkig?’ is gezondheid. Liefde staat op nummer twee. Een mooi huis, een fijne baan, vakantie of geld worden ook vaak genoemd.

De Bijbel spreekt vaak over het prachtige thema geluk. Misschien is een van de bekendste teksten wel Jeremia 29:11-14: ‘Mijn plan met jullie staat vast – spreekt de Heer. Ik heb jullie geluk voor ogen en niet jullie ongeluk: Ik zal jullie een hoopvolle toekomst geven. Jullie zullen Mij aanroepen en tot Mij bidden, en Ik zal naar jullie luisteren. Jullie zullen Mij zoeken en ook vinden, als jullie Mij tenminste met hart en ziel zoeken. Ik zal Mij door jullie laten vinden – spreekt de Heer – en Ik zal in jullie lot een keer brengen…’

God is een God die ons gelukkig wil maken Tot twee keer toe staat er ‘spreekt de Heer’. Dan is het altijd opletten geblazen. God wil ons wat zeggen. God doet deze belofte aan Zijn volk in ballingsschap. Ze zitten ver weg van hun thuisland ergens in een vreemde stad. God roept overigens zijn volk op om te bidden voor die stad en spoort ze aan om zich in te zetten voor de bloei van die stad (Jeremia 29:7). Soms heb je een ballingsschap of een woestijnervaring nodig om opnieuw te ontdekken wat geluk is. Soms vind je pas ver weg van je veilige thuis of kerk wat werkelijk belangrijk is. Soms dwingen lastige omstandigheden in je leven jou om opnieuw te gaan zoeken naar God. Tot twee keer gaat het in de tekst over het zoeken van God. Niet zomaar

zoeken, maar zoeken met hart en ziel. Zoeken met passie tot je er bij neervalt. Niet opgeven.

Gevonden worden God zoeken heeft veel te maken met bidden. Bidden wordt hier omschreven als aanroepen. Je roept iemand op straat als je zijn aandacht wilt trekken, of als je het idee hebt dat hij of zij je niet hoort. Als je goed leert kijken zul je zien dat deze aarde met zoveel onrecht schreeuwt om recht en een redder. Heb jij wel eens echt geroepen tot God? God ik heb U nodig. Hoort U me wel? Ik zal naar je luisteren mijn kind, belooft God in deze tekst. Ik hoor je. Ik luister. God zal zich laten vinden. God is niet een God die je vindt, maar die zich laat vinden. De verloren zoon vindt niet zijn vader terug, maar wordt gevonden. Geluk heeft daarmee te maken. Waar zoek jij het in je leven? Geluk heeft te maken met de vraag ‘ben je gevonden?’.

Het plan van God is dat jij Jezus leert kennen God heeft ons geluk voor ogen en niet ons ongeluk. God is een God die ons gelukkig wil maken. Hoe komt het toch dat zoveel mensen een totaal ander beeld hebben van God? Hoe komt het toch dat sommige christenen zo ongelukkig lijken? God weet precies hoe jij werkelijk gelukkig wordt. ‘Mijn plan om jou gelukkig te

aken staat vast’, zegt God. m In deze hedonistische cultuur blijven mensen wanhopig opzoek naar geluk. Maar al te vaak zoeken ze hun geluk bij moderne afgoden die nooit gelukkig maken maar altijd maar meer vragen.

Tegendraads geluk Je krijgt pas een echt antwoord op de vraag ‘wat is geluk?’ als je Jezus leert kennen. Het plan van God is dat jij Jezus leert kennen. Als Hij het heeft over jouw geluk, bedoelt hij Jezus. Je blijft zoeken totdat je Jezus leert kennen. In Jezus vindt je God. Jezus zoekt naar jou totdat Hij je vindt.

Echt geluk is blijkbaar heel ongedacht en tegendraads In de Bergrede, de diepste preek ter wereld en de troonrede van het Koninkrijk, legt Hij meteen in het begin uit wie gelukkig is en wat gelukkig maakt. Gelukkig wie arm van geest zijn en nederig van hart. Gelukkig zij die treuren. Gelukkig zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid. Gelukkig de barmhartigen. Gelukkig de zachtmoedigen. Gelukkig de mensen met een zuiver hart. Gelukkig zij die gaan voor vrede. Gelukkig de vervolgden. Jezus noemt allemaal eigenschappen en acties die wij niet meteen in relatie brengen met geluk. Echt geluk is blijkbaar heel ongedacht en tegendraads. Je bent gelukkig als je leert treuren. Je bent geluk-

Bijbelstudie Gert Hutten De Oogst september 2015

Soms heb je een woestijnervaring nodig om te ontdekken wat geluk is.

kig als je vervolgd wordt. Vreemd. Wat kunnen we gemakkelijk geluk mislopen als we bijvoorbeeld niet gaan voor vrede.

De Bergrede is een preek vol genade De Bergrede is een preek vol genade. De Bergrede is geen vraag of een opdracht maar een aan-

bod. Om dat aanbod te kunnen accepteren moet je eerst tegen je eigen onvermogen aanlopen. De Bergrede is zo radicaal dat je meteen denkt als je het leest: dit kan ik niet. Dat is nu precies wat nodig is. Arm worden van geest dat is gelukkig zijn. Het gaat in de Bergrede om wat God van ons wil maken. Zo zal het leven met Jezus eruit zien. Dit is geluk. Jezus’ hoogste geluk is Zijn Vader.

Wat is jouw hoogste geluk? De Westminster belijdenis leert: ‘Het hoogste doel van de mens is God verheerlijken en genieten van God.’ Je zou het ook zo kunnen zeggen: ‘Het hoogste doel van de mens is gelukkig zijn met God.’ Gert Hutten Algemeen directeur van stichting Tot Heil des Volks en predikant.

De Oogst september 2015 Thema Matthijs Hoogenboom

Genieten en gehoorzamen Mijn vrouw kan het: intens genieten. Aandachtig stond ze in het Rijksmuseum te kijken naar een schilderij. Niet gehinderd door informatie over de schilder, zijn stijl en de tijd waarin hij werkte, liet ze de kleuren op zich inwerken. Het was alsof ze de afbeelding indronk. Ik zag haar genieten. Zelf stond ik het bordje naast het schilderij te lezen. Gefrustreerd omdat ik niet genoeg kennis had om het te kunnen plaatsen.

Genieten zonder schuldgevoel?

De afgelopen maand ben ik, net als de meeste Nederlanders, op vakantie geweest. Zo nu en dan voelde ik mij daar ongemakkelijk bij. Voordat we de boot van Duinkerken naar Dover opreden, werd onze achterbak gecontroleerd op verstekelingen. Duizenden in Calais zouden er alles voor over hebben om de oversteek te kunnen maken. Wij konden drie weken lang genieten van al het moois dat Engeland te bieden heeft om daarna terug te keren naar ons comfortabele huis. Mijn vrouw en ik hebben het er meerdere keren over gehad.

Ik heb het vermoeden dat er, iedere vakantie, maar vooral dit jaar, heel wat van deze gesprekjes plaatsvinden. Vaak zijn het gesprekken met een open eind waarin heel vaak het woord ‘eigenlijk’ klinkt. ‘Eigenlijk klopt het niet, maar ja, wat kan ik eraan veranderen?’ Dit ongemakkelijke en machteloze gevoel is er niet alleen op vakantie. Je hoeft de krant maar open te slaan en het overvalt je. Kan en mag je eigenlijk wel genieten als er zoveel leed is?

Vrolijk hart De Bijbel is radicaal en duidelijk

als het om genieten gaat. Wat mooi dat Adam de dieren een naam mag geven. Wat zal Hij zich hebben verbaasd over al dat moois wat God heeft gemaakt. Het doel van de schepping, zo zeggen we vaak, is dat wij God de eer geven. De psalmen geven ons het goede voorbeeld door te zingen over de schepping. Neem Psalm 104: ‘Hoe groot zijn Uw werken, HEERE, U hebt alles met wijsheid gemaakt, de aarde is vol van Uw rijkdommen.’ De Prediker geeft als een soort Adam naam aan al het moois dat God ons geeft om er van te genie-

Thema Matthijs Hoogenboom De Oogst september 2015

ten: ‘Ga uw weg, eet uw brood met blijdschap, drink uw wijn met een vrolijk hart, want God schept al behagen in uw werken. Laat uw kleding te allen tijde wit zijn en laat op uw hoofd geen olie ontbreken. Geniet van het leven met de vrouw die u liefhebt, al de dagen van uw vluchtige leven’ (Prediker 9: 7 - 10). Ik geloof niet dat God er van gediend is als wij daar bekrompen over doen. Mijn vrouw is mij daarin tot voorbeeld. Zou de schilder ons in het Rijksmuseum kunnen zien, dan denk ik dat hij meer gevleid zou zijn door haar manier van kijken dan door de mijne.

Kan en mag je eigenlijk wel genieten als er zoveel leed is? Hoe mooi dat ook klinkt, het helpt je nog niet van dat stemmetje af dat zegt dat het niet eerlijk is als je geniet. Zou dat in veel gevallen niet komen doordat we bij dat nare woord ‘eigenlijk’ blijven hangen en niet in actie komen? Dat stemmetje zou wel eens gelijk kunnen hebben. Ook hierin is de Bijbel radicaal: ‘Be ye doers of the word and not hearers only’ zag ik in Engeland op een preekstoel staan (Wees daders van het Woord en niet alleen hoorders, Jakobus 1: 22). Die simpele maar radicale opdracht omvat je hele leven. Daar kom ik stukje bij beetje achter. Het heeft echt overal mee te maken, zelfs met een middagje shoppen. Je kunt je schuldig voelen als je kleding koopt terwijl je denkt aan het kind dat in een hete fabriek dat kledingstuk in elkaar heeft genaaid. Daar is een simpele oplossing voor. Koop zulke kleding niet! Ga naar een tweedehands winkel of spaar voor een paar mooie, verantwoord geproduceerde kledingstukken in plaats van een kast vol goedkoop spul waar bloed aan kleeft. Dat heet radicaal. Voor de volledigheid geef ik er een tip van C.S. Lewis uit zijn boek ‘Onversneden Christendom’ bij: ‘Wanneer je uitgaven aan luxe, comfort, amusement en dergelijke op het gebruikelijke niveau liggen van mensen met jouw soort

inkomen, dan geef je waarschijnlijk te weinig weg. Kunnen we het geld voor goede doelen zonder een centje pijn missen, dat is het, zou ik zeggen, te weinig.’

Irritatie Zoiets roept vaak allerlei vragen en soms zelfs irritatie op. Dat heeft de opdracht tot gehoorzaamheid altijd gedaan. Automatisch gaan we de grens opzoeken: hoe ver reikt het en heb ik nog een beetje ruimte voor mezelf? Het heeft mij getroffen wat Bonhoeffer in een heel ander verband over een zelfde soort vraag zegt in Navolging: ‘In deze klaarblijkelijk zo doodernstige vraag adviseert onze wil de vlucht voor de beslissing. Maar deze vraag op zichzelf is verkeerd en slecht. Er bestaat geen antwoord op. Wij zijn ervoor geplaatst en moeten gehoorzamen.’

Ik heb geen roeping nodig om een arme te helpen De samenvatting is simpel: geniet volop van mooie dingen en zet je volop in voor je naaste. ‘Ik heb niet echt mensen in mijn omgeving die hulp nodig hebben’, zei pas iemand tegen me. Misschien dat het dan tijd wordt om te verhuizen. Ik herken me wel in het verhaal van Frank Mulder op pagina 26 van

deze Oogst. Toen we een paar jaar geleden op zoek waren naar een huis las ik ‘De stad in Gods ogen’ van Floyd McClung. Daarin zegt hij dat we moeten worden bekeerd van ons zogenaamde recht om in een leuke buurt te wonen. ‘De vraag waar we zullen wonen, moet afhangen van de roepstem van God die ons zegt waar Hij wil dat we Hem dienen.’ En ja, dan kan je een leven lang blijven wikken en wegen wat je roeping is. Dan adviseer ik je nog een keer het citaat van Bonhoeffer te lezen. Een zin uit een preek die ik in Engeland heb gehoord is blijven hangen: ‘Ik heb geen roeping nodig om een arme te helpen, daar is de Bijbel duidelijk genoeg over.’ Het kan je helpen om in dit proces de genoemde boeken van Bonhoeffer, Lewis en McClung te lezen. Ik kan het aanraden. Lees vooral de Bijbel, Jesaja 58 is een goede start. De verzen 10 tot en met 14 bevatten rijke beloften voor wie zijn hart open zet voor de ander. ‘En de HEERE zal u voortdurend leiden, Hij zal uw ziel in dorre streken verzadigen.’ Als dat geen genieten is, dan weet ik het ook niet meer. Matthijs Hoogenboom Redacteur van De Oogst en manager van De Wandelende Tak, zie ook www.ontmoetamsterdamanders.nl.

‘Wees daders van het Woord en niet alleen hoorders.’

De Oogst september 2015 Samenleving Jaap Spaans

Een goed begin is cruciaal Door de stelselherziening in de zorg en het sociaal domein wordt preventie steeds belangrijker. Gemeentes willen de instroom naar voorzieningen beperken. Een van de onderwerpen waarvoor beleid wordt ontwikkeld is preconceptiezorg. Dat is zorg die zich richt op de gevolgen van ouderschap en een gezonde zwangerschap. De eerste weken in de baarmoeder blijken cruciaal te zijn voor de latere gezondheid van een kind.

In mijn woonplaats Hoogeveen valt jeugdzorg onder de verantwoordelijkheid van een wethouder van de ChristenUnie. Het is een zwaar en ingewikkeld dossier. Begin 2015 werd een pilotproject opgestart onder het motto: ‘Bij een goede start hoort een goed begin’. De praktijk en onderzoek hebben aangetoond dat een slechte start bij de geboorte een risico kan vormen voor de ontwikkelings- en gedragspatronen van een kind. Vooral in achterstandswijken is er een opeen hoping van sociale en individuele

problematiek, zoals onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal, huisvestingsproblemen en psychische aandoeningen. Het is een landelijk beeld. Onderwerpen die binnen het project aan de orde komen, zijn niet alleen preconceptiezorg, maar ook de voorwaarden van een gezonde zwangerschap en de gevolgen van ouderschap. De eerstelijns opvang en communicatie zijn cruciaal. Daarbij worden zorgprofessionals ingezet om voorlichting te geven op scholen. Mensen uit de risicogroepen met een kinderwens wor-

den actief benaderd. Er kunnen dan tijdig keuzes worden gemaakt betreffende risicogedrag zoals alcohol- of drugsverslaving, overgewicht en slechte voedingspatronen. Er zullen meer van dergelijke initiatieven volgen. Op 15 juni 2015 presenteerde de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming ( www. rsj.nl) het advies ‘Prenatale kinderbescherming en de rol van de overheid’. Daarin wordt beschreven hoe belangrijk het is om risicofactoren tijdig te onderkennen en preventief beleid te ontwikke-

Samenleving Jaap Spaans De Oogst september 2015

len. In bepaalde situaties kunnen er zelfs dwangmaatregelen worden toegepast, als dat in het belang is van het kind. Er dient ook aandacht te zijn voor zwaarwegende ethische dilemma’s. Als de overheid ‘optreedt achter de voordeur’ zal dat onvermijdelijk gevolgen hebben voor de privacy. En wat is bijvoorbeeld het beleid als reeds in een vroeg stadium blijkt dat er sprake is van ernstige erfelijke ziekte?

De ontwikkeling van een kind Belangrijk onderzoek op dit gebied wordt uitgevoerd door de Erasmus Universiteit. In het kader van het project ‘Generation R’ wordt onderzoek verricht naar de groei, ontwikkeling en gezondheid van tienduizend opgroeiende kinderen in Rotterdam, allemaal geboren tussen 2002 en 2006. Deze kinderen worden gevolgd vanaf de vroege zwangerschap tot de jongvolwassenheid. Centraal staat de vraag waarom het ene kind zich optimaal ontwikkelt en het andere kind niet of minder.

Waarom ontwikkelt het ene kind zich optimaal en het andere niet? Het project heeft al belangrijke onderzoeksresultaten opgeleverd. Roken tijdens de zwangerschap kan gevolgen hebben voor de foetus en dat geldt ook voor blootstelling aan chemische stoffen en luchtverontreiniging. Het is aangetoond dat de groei van het kind in de baarmoeder in de allereerste fase van de zwangerschap wordt beïnvloed door de levensgewoonten van de moeder. Ook het opleidingsniveau van de ouders kan van invloed zijn. Volgens de onderzoekers moet het eerste trimester van de zwangerschap meer aandacht krijgen. Die visie wordt bevestigd door Robert Scholte, die in oktober 2013 promoveerde aan de Vrije Universiteit. In zijn promotieonderzoek toont hij aan dat de vroege levensomstandigheden van belang zijn voor de latere gezondheid en zelfs van invloed kunnen zijn op de toekomstige

arbeidsmarktparticipatie. Illustratief voor de groeiende internationale aandacht voor dit onderwerp is een publicatie in het gezaghebbende tijdschrift Nature van februari 2015 over het Human Placenta Project in de VS. De Amerikaanse overheid heeft 41,5 miljoen dollar uitgetrokken voor onderzoek naar de rol van de placenta tijdens de zwangerschap. Mondiaal onderzoek wijst uit dat ‘de eerste weken in de baarmoeder cruciaal zijn voor de latere gezondheid van een kind’. De rol van de placenta is daarbij belangrijker dan door velen wordt gedacht. Daarom is het noodzakelijk dat reeds in de aanloop naar een zwangerschap aandacht wordt besteed aan deze belangrijke aspecten, zodat men goed voorbereid aan een zwangerschap begint.

Dilemma’s Bij de preconceptiezorg komen niet alleen onderwerpen als leefstijl en risicofactoren aan de orde. Er kunnen zich ook situaties voordoen waarbij in een gezin sprake is van ernstige erfelijke aandoeningen – kennis die van invloed kan zijn op een kinderwens. Bij veel mensen kan dit zwaarwegende ethische of levensbeschouwelijke dilemma’s oproepen, bijvoorbeeld rond de vraag of er gebruik wordt gemaakt van pre-implantatie genetische diagnostiek (PGD) of embryoselectie. Daarbij worden door ivf verkregen embryo’s gescreend op ernstige erfelijke ziekten, voordat ze in de baarmoeder worden geïmplanteerd. De overige foetussen kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt voor onderzoek. Door PGD kan worden voorkomen dat pas na de conceptie een ernstige aandoening wordt gediagnosticeerd, waarna vaak een abortus volgt. Ons land heeft een Embryowet die strenge regels stelt aan embryoselectie. Toch zijn er veel mensen die de regels te ruim vinden en menen dat een mens niet op deze wijze mag ingrijpen in de scheppingsorde (Lev. 19:19). Uit ervaring weet ik hoe zwaarwegend en ingrijpend deze dilemma’s kunnen zijn. Hoewel in de medische sector dagelijks op

veel gebieden wordt ingegrepen in natuurlijke processen, ligt het bij onderwerpen rond de voortplanting extra gevoelig.

Wordt de weg vrijgemaakt voor baby’s op bestelling? Zorg is er bijvoorbeeld dat de weg wordt vrijgemaakt voor ‘baby’s op bestelling’, waarbij niet medische noodzaak of urgentie uitgangspunten zijn, maar factoren als uiterlijk of intelligentie. Het is onvermijdelijk dat bij preconceptie zorg in databestanden informatie over gezondheid wordt opgeslagen. Informatie die volgens de Wet bescherming persoons gegevens (Wbp) als gevoelig wordt aangemerkt. De ontwikkelingen op het gebied van genetica, medische diagnostiek en technologie voltrekken zich razendsnel. De discussie daarover mogen we niet uit de weg gaan. Jaap Spaans Schrijver en publicist, zie ook www.jaapspaans.nl.

Bronnen • ‘Bij een goede start hoort een goed begin’. Besluit van het College van B en W van de gemeente Hoogeveen om een pilotproject te starten, 17 februari 2015. • Persbericht van het Erasmus Medisch Centrum, 24 januari 2014. ‘Eerste trimester zwangerschap moet meer aandacht krijgen’ en onderzoeksresultaten gepubliceerd op de website www. generationr.nl. • Academisch proefschrift van Robert Scholte: ’The interplay between earlylife conditions, major events and health later in life’. VU Amsterdam, augustus 2013. • Nature News, 27 februari 2015. ‘NIH invests US $41,5 million in placenta research’. • Nederlands Dagblad, 24 juni 2015. ‘Medische selectie wordt door overheid gestuurd’. Over de ethiek van de voortplanting’.

De Oogst september 2015 Thema Frank Mulder

Op zoek naar het goede leven We kijken eens goed rond over het plein. Aan drie zijden worden we omringd door grijze laagbouwflats van vijf hoog. Het ziet er niet al te jofel uit, de verf bladdert van de balkons. Een vrouw staat op haar balkon de was op te hangen, een ander scheldt in een vreemde taal haar kind uit dat niet uit de speeltuin wil komen. Twee jongens op hun scooter komen, zonder helm, de hoek om scheuren.

Aan een van de korte zijden van het plein staat een voormalig winkelblok met bovenwoningen. Daar wonen wij. Als we aan de achterkant naar buiten kijken, zien we garageboxen waar een Wit-Russisch kledingmagazijn nog feestelijk bij zou afsteken. Onder een auto ligt iemand te klussen. Verderop zijn een paar jongens bezig met schimmige zaakjes. Dat is aan de voorkant gelukkig wel anders. Mooie platanen geven het plein nog wel een vriendelijke uitstraling. Onder de bomen hebben we lange tafels neergezet, want vanavond hebben we een maaltijd met buren. Samen met een bonte mix van mensen zitten we aan de koffie en de zelfgebakken appeltaart.

Het goede leven is te vinden in de weerbarstige werkelijkheid In deze wereld speelt mijn leven zich af. Ik wil daar iets over vertellen. Niet om mensen voor te schrijven hoe ze moeten leven of hoe veel sociale activiteiten je moet ondernemen. Iedereen heeft zijn eigen roeping. Maar ik denk dat het interessant kan zijn om met wat voorbeelden duidelijk te maken waar het goede leven is te vinden, namelijk in de weerbarstige werkelijkheid met al haar problemen.

Geluksmachine Onze samenleving wordt steeds meer ingericht om het ons naar de zin te maken. Zo ontstaat er een ‘hyperrealiteit’, een soort verbeterde versie van de natuurlijke werkelijkheid, waar ons geluk en onze verlangens centraal staan. We zijn de wereld in rap tempo aan het ombouwen tot een geluksmachine, waarbij bevrediging van onze zinnen het uiteindelijke doel is. Een permanent fijn gevoel. Maar er is iets veel diepers dan geluk of fijnheid, en dat is het goede leven. Het goede leven is niet het leven van de mooie doelen, de idealen, maar het leven van de weg, van de praktijk van alledag. Dus niet het bereiken van een gelukzalige toestand, een prachtige carrière of zelfs maar een oplossing voor het milieu vraagstuk. Om maar wat mogelijke levensdoelen

te noemen, want die doelen sturen m’n denken automatisch de richting op van meer middelen en invloed, zonder mijn zelfgerichtheid aan te pakken. Bovendien frustreert het, in een imperfecte wereld waar mensen niet doen wat ik wil.

We zijn de wereld in rap tempo aan het ombouwen tot een geluksmachine Als ik me daarentegen richt op het hier en nu, komen er andere dingen bovendrijven als belangrijke doelstellingen van de dag. Soms gewoon hard werken, bijvoorbeeld, voor m’n levensonderhoud. Maar ook met mijn zoontje een boek lezen over dino’s, omdat dat zo interessant is. Soms zorgen voor het appelboompje achter ons huis, soms tijd nemen voor goede muziek. Soms mijn geld geven aan iemand die in de schulden zit, of een kamer aan een logé, of juist niemand zien omdat het tijd is voor rust, of voor romantiek of muziek. Energie steken, kortom, in zaken die inherent goed zijn, die ook waarde hebben als volgend jaar de aarde zou vergaan. Dat is volgens mij een heel eenvoudige manier om erachter te komen wat er in onze rijke maatschappij wel en niet ‘hyper’ is: vraag je bij alles wat je doet af of het een doel in zichzelf is. Dan houd je automatisch minder tijd over voor het verzamelen van middelen. Nogmaals, niet omdat middelen in zichzelf slecht zijn. Geld, een auto, een huis, een carrière, een positie, spullen, Facebookvrienden, status, media, het zijn allemaal zaken die niet in zichzelf verkeerd zijn, maar die wel de neiging hebben om onmisbaar voor ons te worden. De beste lakmoesproef om te zien of het machten zijn geworden die grip op je hebben gekregen, is datgene doen waar een macht doorgaans níet op zit te wachten: delen.

Geld en controle delen Geld bijvoorbeeld. Geld kun je delen door het aan een goed doel te geven. Of door het anoniem bij iemand door de bus te doen. Of door vrijwilligerswerk

Thema Frank Mulder De Oogst september 2015

Leven in een hyperrealiteit.

te doen en daardoor minder inkomen te hebben. Niet alleen met het oog op een bepaald effect of doel, maar omdat het op zichzelf al mooi en bevrijdend is om geld te delen. Controle kun je ook delen. Stel, je hebt een bepaalde autoriteit of machtspositie in een groep. Je kunt iemand anders laten meebeslissen. Status kun je ook delen, door je leven open te stellen voor mensen zonder maatschappelijke status. Als je dat doet, ontneem je de middelen hun macht. Een manier die mij helpt om mijn leven te delen, is het wonen in een gemeenschap, in een wijk zoals ik hierboven heb beschreven. We hebben in onze samenleving namelijk heel veel ruimte voor onszelf, veel muren en spullen. Samenwonen met anderen is een manier om dat te delen. Met mijn gezin woon ik in een gemeenschap van negen volwassenen. We zien dat als vorm van spiritueel leven. Dat betekent niet alleen samen bidden, maar ook regelmatig samen eten, samendoen met de wasmachine en samen mensen helpen die op ons pad komen. Soms bijvoorbeeld in de vorm van een kamertje, dat we hebben bestemd voor mensen die onderdak nodig hebben, die even een relatiepauze nemen, of zelfs helemaal geen huis hebben. Soms in de vorm van bijles of het omspitten van een tuin, of in de vorm van de weggeefwinkel die we hebben geopend, waar mensen gratis oude spullen mogen brengen of meenemen. Of in de kerk, die we vormen met

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

mensen uit de buurt. Kerk klinkt misschien heftig, maar het betekent gewoon dat we met allerlei soorten mensen samen bidden, vieren en eten, kortom: familie zijn.

Niet idealen moeten leidend zijn, maar de Weg Het kost soms een hoop energie, maar op een ander vlak geeft het ook weer een enorme rijkdom. We hebben meer frustraties en tranen dan tevoren, maar ook meer muziek, taart en feestjes, en diepe vriendschappen met mensen van over de hele wereld. We liggen wakker als we ons zorgen maken over mensen die niet kunnen ontsnappen aan hun depressie. We bakken pannenkoeken als een huisgenoot een verblijfsvergunning krijgt. We hebben een stukje hyperrealiteit verruild voor de diepe realiteit, het goede leven met God en elkaar. Sommige mensen noemen dit idealistisch, maar dat is het toch niet. We merken zelfs dat idealisme een valkuil kan zijn. Als we ons te veel door idealen laten leiden, gaan we ons richten op een bepaalde perfectie, die we nooit kunnen bereiken, en dat loopt altijd uit op het oordelen van anderen en een neiging om te beheersen. Er zijn namelijk altijd wel huisgenoten of gasten die niet bij een bepaald mooi plan passen. Niet idealen moeten leidend zijn, maar de Weg, het goede leven. Die gaat soms door dalen.

De Oogst september 2015 Thema Frank Mulder

Soms vragen we ons af wat voor effect het heeft wat we doen, als we weer eens uren hebben verknoeid met een zinloze huisvergadering over een of ander pietluttig onderwerp. De bekende priester en schrijver Henri Nouwen zegt heel mooi dat er een verschil is tussen effect en vrucht. We hoeven ons niet druk te maken om effect; we moeten zo leven dat we kunnen vrucht dragen. Soms mislukken onze plannen. Soms stopt een gemeenschap. Soms gaan we zelfs dood. Maar we zijn niet verantwoordelijk voor de vruchten, alleen voor de weg die we gaan.

Pijn als gave De Britse arts Paul Brand, die in 2003 overleed, werkte jaren met leprapatiënten in India, Ethiopië en de VS. Tijdens zijn onderzoek naar de ziekte deed hij een revolutionaire ontdekking. De misvormingen aan ledematen bleken niet het directe gevolg te zijn van de ziekte, zoals altijd werd gedacht. Ledematen bleken te beschadigen en af te sterven doordat mensen zichzelf verwondden, niet met opzet, maar doordat ze geen pijn konden voelen. Lepra tast geen ledematen aan, ontdekte hij, maar het pijnsysteem. Brand schreef er een boek over: Pain: The Gift that Nobody Wants. Een leprapatiënt beter maken, betekent: hem de pijn teruggeven. Eigenlijk hebben wij als kinderen van de hyperrealiteit ook een vorm van lepra. We hebben geen connectie meer met de pijn. Pijn is slecht, pijn moet worden uitgebannen, bestreden met pillen of verstopt in het bos in de vorm van een bejaardenhuis. Maar als gevolg daarvan raken we verdoofd, en gaan we langzaam stuk. Om dit te doorbreken moeten we de pijn weer opzoeken. Om de sterren weer te zien, moet je eerst de lichten uitdoen. Het leven in een gemeenschap in een achterstandswijk helpt mij te genezen van lepra, van hyperrealiteit. Ons fijne bubbelbadje wordt doorgeprikt als we om iemand zijn gaan geven die vervolgens dreigt te worden uitgezet omdat hij geen paspoort heeft, om maar wat te noemen. Om aan tafel te zitten met iemand die vertelt dat hij niet kan eten omdat hij vannacht heeft gedroomd van zijn leven als jongetje van acht, toen hij zonder ouders van Iran naar Irak moest lopen. Of om gewoon een conflict te hebben met een huisgenoot die je niet begrijpt. Dat raakt ons, en dat werpt ons volledig terug in de pijnlijke realiteit. Het geeft ons zaken om voor te vechten, om wakker van te liggen en om ‘s ochtends voor uit bed te komen. Strijd is goed, het is gezond, in een maatschappij waar we vaak van verveling niet meer weten wat we met onszelf aan moeten. Het bevrijdt ons bovendien van illusies. Dat we heel aardig zijn, bijvoorbeeld. Als irritante kinderen onze deur intrappen, blijkt onze hele beschaving maar een dun laagje vernis. Dan blijkt dat we ineens ook in staat zijn om de hele bevolkingsgroep, waar deze kinderen toe behoren, naar een ander land te wensen. Dat komt niet naar buiten als we overdag op ons werk, achter de laptop, met koffie en brownies binnen handbereik, in een hippe tent in de stad zitten.

Het echte leven: nu en dan een vuurtje stoken.

Er sneuvelen meer illusies. Ons geloof in maakbaarheid wordt doorgeprikt. Als we de ellende zien van mensen aan ons plein, met hun depressies, ruzies, schulden, werkloosheid en andere zorgen... Het is zo uitzichtloos, daar kan een leven lang hulpverlening niet tegenop. Het enige waar we op kunnen hopen en voor kunnen bidden is: God, red ze. En het bijzondere is: soms gebeuren er werkelijk dingen die te wonderlijk zijn voor woorden. Midden in de weerbarstige realiteit ontdekken we vleugjes van een realiteit die voller en rijker is dan we vaak durven denken. Als mensen zichzelf ineens durven geven, als ze voor elkaar gaan zorgen, als iedereen aan tafel zit met zijn grillen en zorgen, en als iemand dan ineens een accordeon pakt en de hele avond uitmondt in een onverwacht dansfeest. Of als je ziet dat mensen ondanks hun problemen hun leven veranderen omdat ze iets van God hebben gezien. Dat is een diepte die je in de hyperrealiteit niet kunt vinden.

Om de sterren weer te zien, moet je eerst de lichten uitdoen Nogmaals, het is niet dat arme mensen beter zijn. Het is de ontmoeting met hen die ons uit de roes haalt van de hyperrealiteit. Dat kan vast ook op andere manieren. Het leven in een achterstandswijk noem ik niet om voor te schrijven wat goed is, en wat anderen zouden moeten doen. Ik zou niet iedereen aanraden om daar te gaan wonen. Ik ben alleen op zoek naar manieren om vrij te worden van de illusies van de hyperrealiteit, om middenin de weerbarstige realiteit diepte te vinden, en ik denk dat leven in gemeenschap een antwoord zou kunnen zijn.

Vuurtje maken Sommige mensen vinden het in muziek of literatuur, of andere kunst. Of door de natuur op te zoeken, de wildernis, waar het leven niet aangeharkt en geoptimaliseerd is en waar we ons kunnen laten raken door een indrukwekkende creativiteit die gratis

Thema Frank Mulder De Oogst september 2015

beschikbaar is, die de tijd neemt en die bescheiden is. Het is de reden dat ik met een paar vrienden een moestuin deel. Ik weet dat de dames en heren filosofen en techneuten dit romantisch vinden, maar het helpt me te aarden. Je voelt niet alleen de grond, maar ook je lichaam. Je krijgt er spierpijn van, en honger, en die kun je beantwoorden met een appel die je zelf hebt helpen groeien. Het is alsof je allemaal vezels van je lichaam activeert die je op een bepaalde manier was kwijtgeraakt. Je gaat meer leven.

Deze machomannetjes vonden het doodeng in het donker Natuur is geen luxe, het is pure noodzaak, denk ik, als ik kijk naar de Marokkaanse en Turkse jongeren in mijn buurt, die gevangen zitten in hun eigen hyperrealiteit van beton, scooters, geweldsfilms, groepsgedrag, snel geld verdienen en thuis doen alsof je een vrome moslim bent. Hun leven is op een bepaalde manier ook los komen te staan van de realiteit. Met een paar van die jongens heb ik redelijk goed contact, maar ik kan pas tot ze doordringen als ze uit hun habitat zijn. Om die reden hebben we ze pas een keer meegenomen naar het bos, midden in de nacht, om bovenop een bunker een vuurtje te maken en worstjes te braden. Ik had zelfs lampolie meegenomen, want ik had geleerd hoe je moet vuurspuwen. Het is zeven minuten fietsen, maar ze waren in dat hele bos nog nooit geweest. Ze vonden het doodeng, in het donker, deze machomannetjes. Maar wat maakte het een indruk. Ook op mij. Ik vind sowieso dat je niet leeft als je niet af en toe een vuurtje maakt, dus kun je nagaan hoe het voelt als je je ineens beseft dat je bovenop een oude bunker met een paar Marokkanen midden in de nacht staat vuur te spuwen.

Vasten Een heel eenvoudige manier om de connectie met de hyperrealiteit even helemaal te verbreken is een heel oude truc: eet eens een dag niet. Vasten heet dat, en het is niet voor niets een belangrijk element in welke spirituele traditie dan ook. Als ik een dag niet eet, bewust, voel ik hoezeer mijn hele leven draait om comfort en lekker voelen, al is het alleen al koffie en lekkernijen tussendoor. Dat overslaan is niet relaxed, niet comfortabel en het maakt soms zelfs een beetje somber. Maar het is echt een heel eenvoudige manier om eventjes los te komen van het permanente bubbelbad om me heen, om even een halt toe te roepen aan de lokroep van alles wat ons tevredenheid belooft. Je kunt ook vasten van prikkels. Om iemand te zijn, iemand te worden, hebben we dat nodig, ruimtes waar geen anderen zijn, geen prikkels, geen nieuws. We hebben vrije ruimte nodig in ons leven waar we niet verstrooid en beïnvloed worden. We hoeven niet altijd het laatste nieuws te kennen. We

hoeven niet altijd bereikbaar te zijn. Mensen vragen me vaak verbaasd of je wel journalist kunt zijn als je én geen tv hebt én niet op sociale media zit. Hoe kom je dan aan je info? Voor mij is het juist andersom. Ik ben geen journalist om de informatieberg te helpen aangroeien, ik ben journalist om mensen te helpen nadenken. Dat gaat mij een stuk beter af als ik al die media gewoon uit mijn huis ban. Dat ik dan niet weet welke scheet welke politicus het laatst heeft gelaten, is een prijs die ik graag betaal. ‘In plaats van denken is er een reusachtige, onmenselijke leegte, vol woorden, formules, slogans, verklaringen, echo’s, ideologieën’, schreef de bekende kluizenaar-schrijver Thomas Merton. Volgens hem kunnen we niet zonder stilte om na te denken. ‘Als we niet nadenken, kunnen we niet vrij handelen. Dan zijn we overgeleverd aan de genade van krachten die we nooit begrijpen, die willekeurig, destructief, blind en fataal zijn, voor ons en voor de wereld.’

Als we niet nadenken, kunnen we niet vrij handelen Als we wel stil worden, stappen we even uit de wirwar van mimetische relaties. We hebben eenzaamheid soms nodig. Zonder anderen hebben we geen identiteit, maar we moeten soms stil zijn om te verzinnen hoe we ons tot die anderen moeten verhouden. En tot God, die vaak een stille God is en alleen te horen is voor wie alle geluiden laat bedaren. En uiteindelijk is daar een identiteit te vinden die rust geeft, een identiteit die je niet hoeft te bewijzen of verdedigen. Dan verdwijnt de diepe angst die we allemaal in ons hebben, en daarmee ook de noodzaak om het leven helemaal te moeten beheersen. Dan kunnen we pas echt vrij worden. frank mulder Frank Mulder is journalist voor onder meer De Groene Amsterdammer, Trouw en Filosofie Magazine. Hij woont met zijn gezin in een woongemeenschap in een Utrechtse achterstandswijk, zie ook

www.frankmulder.nl.

De Geluksmachine Dit artikel verscheen eerder in ‘De Geluksmachine’. Frank Mulder betoogt in dit boek dat onze wereld steeds meer verandert in een machine die er helemaal op gericht is om het ons permanent naar de zin te maken en ons vervreemdt van het echte leven. Wat zijn de risico’s van deze gelukmachine? Hoe de illusies van de hyperrealiteit doorprikken? In deze publicatie pleit Mulder voor een spiritueel leven, in navolging van Christus, middenin de weerbarstige werkelijkheid. Frank Mulder, De Geluksmachine (Kampen, Kok, 2015), ISBN 978 90 435 2538 1.

De Oogst september 2015 Zending Marten Visser

Lopen op een smal richeltje Ik heb een probleem. Ik heb een bijbelpagina op Facebook, Biblword, waarmee ik vijftig miljoen mensen per maand bereik. Per week zijn er ongeveer een miljoen mensen die op ‘vind ik leuk’ klikken, of die een bericht delen met hun vrienden. Er zijn ergere problemen, zult u zeggen. Dat is waar. Mijn probleem is: wat moet ik doen om aansprekend te blijven zonder oppervlakkig te worden?

Ja, ik weet wat werkt op Facebook. Wat werkt is positief zijn. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat zo’n beetje de enige christelijke pagina’s die een groter bereik hebben dan Biblword die van Joyce Meyer en Joel Osteen zijn. Als ik dit schrijf, begint het laatste bericht van Meyer zo: ‘Je schuldig voelen is zinloos’. En Osteen heeft te melden: ‘Zegen je kinderen. Begin ze te vertellen hoe geweldig ze kunnen worden. Profeteer hun toekomst tevoorschijn!’

Ik vermoed dat Osteen en Meyer echt geloven wat ze schrijven Ik vermoed dat ze echt geloven wat ze schrijven. En populair dat ze zijn! Maar ik geloof niet wat zij schrijven. Ik geloof niet dat je met altijd vrolijk, positief en opgewekt zijn, eerlijk de boodschap van de Bijbel kunt brengen. Dus als ik door het plaatsen van dezelfde

eenzijdigheden, of in het geval van Osteen dezelfde ketterijen, nog meer mensen zou kunnen bereiken, betaal ik wel een erg hoge prijs. Ik zou zowel een ketter als een hypocriet zijn. Dat is nooit mijn ambitie geweest.

Echte mannen bidden Veel van de vijftig miljoen mensen die in een maand minimaal een keer een bericht van Biblword zien, zijn geen christen of geen levend christen. Als er één boodschap is die ik al die mensen mee zou willen geven, is het: ‘Bekeer u want het Koninkrijk der hemelen is nabijgekomen!’. Maar als ik dat de hele tijd zou roepen, zou ik geen vijftig miljoen maar waarschijnlijk eerder 500 mensen bereiken. Nu staat er in de Bijbel niet alleen maar ‘bekeer u’, dus is dat ook niet het enige wat ik hoef te zeggen.

Opeens vraagt iemand: Wie is Amen? Psalm 107 roept ons op de Here te loven ‘want Hij is goed, want zijn goedertierenheid is voor eeuwig’. Dus dat zette ik op de pagina (niet als tekst, maar als plaatje met tekst, want dat werkt veel beter), en meer dan 10.000 mensen zetten het vervolgens op hun eigen tijdlijn. En honderden zetten er ‘amen!’ onder. Het leuke van Facebook is dat het bij jan en alleman terecht komt, en dat iemand dan opeens vraagt ‘wie is Amen?’.

Dat geeft de gelegenheid iets te vertellen over de trouw van God. De boodschap van de Bijbel is breed. Ik zet uit volle overtuiging een dia met ‘als God voor ons is, wie zal tegen ons zijn?’ op de pagina. Maar ik wil mensen ook graag vragen of ze weten of God voor hen is. Ik wil hen uitleggen dat Hij zijn eigen Zoon niet gespaard heeft, maar voor ons allen overgegeven. Maar Facebook is een vluchtig medium. Ik kan niet alles kwijt wat ik zou willen. Ik kan niet zo diep gaan als ik zou willen. Of, eerlijk gezegd, ik kan het wel, maar ik zou er mijn publiek mee verliezen. Ik probeer aansprekend te zijn zonder oppervlakkig te worden. Ik probeer eerlijk te zijn zonder mensen af te stoten. Dat is mijn probleem. Het voelt als lopen over een smal richeltje, en soms glijd ik eraf.

Populairder dan Rihanna Gelukkig merk ik dat het mogelijk is om de Bijbelse boodschap door te geven op een manier die aanspreekt. Spreken over God is populair op Facebook. Er zijn meer mensen die de berichten van Biblword zien dan de berichten over Rihanna of Bayern München of Harry Potter. En na verloop van tijd bleek dat er een publiek op te bouwen valt met berichten die de lezers niet alleen bevestigen in wie ze zijn en in hun eigen denkbeelden. De mededeling ‘echte mannen bidden’ was het populairste bericht ooit op Biblword. Niet meteen heel diep-

Zending Marten Visser De Oogst september 2015

realiseren dat mijn probleem niets bijzonders is. Gods Woord eerlijk en aansprekend brengen is de roeping voor mijn leven, of dat nou als zendeling in een onbereikt gebied is, op een Nederlandse preekstoel, in mijn dagelijkse omgeving, of op Facebook. De roeping, en de uitdaging die daarvan uitgaat, is hetzelfde. Die roeping geldt voor de hele kerk.

We hebben allemaal Gods genade nodig om staande te blijven Er zijn nogal wat Nederlandse kerken die het richeltje afgegleden zijn met een compromisloze prediking die helemaal waar is en buitenstaanders totaal uit het oog verloren heeft. Er zijn ook nogal wat Nederlandse kerken die de andere kant het richeltje afgegleden zijn door de prediking van Gods Woord aan te passen aan de mening en de wensen van kerkgangers. Gods huis wordt dan onze echokamer. Ik vind het verschrikkelijk. Maar op mijn eigen Facebookricheltje (althans, ik hoop dat ik er nog op sta) ervaar ik nu hoe moeilijk het is om het evenwicht te behouden. We hebben allemaal Gods genade nodig om staande te blijven. Laat het onze ambitie zijn om Gods Woord zo door te geven: trouw, toegankelijk, creatief en eerlijk. marten visser

gaand, maar er zit in ieder geval een uitdaging in. En de afgelopen dagen was een koppeling naar een artikel met als titel ‘zonde en oordeel’ opvallend populair. Toch, eerlijk is eerlijk, zou ik de Facebook-fans iets meer mee willen geven dan nu vaak lukt.

‘Echte mannen bidden’ was het populairste bericht ooit Een gedeelte van de oplossing voor mijn probleem is om de vluchtigheid van Facebook te accepteren en ook andere media in te zetten. We sturen mensen door

naar onze website waar artikelen met meer diepgang staan. In de toekomst willen we hen ook uitnodigen online bijbelcursussen te volgen, zowel evangelisatorische als ter geloofsopbouw. Een ander gedeelte van de oplossing is om de vluchtigheid van Facebook niet te accepteren. Dagelijks benaderen mensen ons met serieuze levens- of Bijbelvragen en gaat een vrijwilliger met hen in gesprek. Dat willen we nog meer gaan ontwikkelen. Misschien kunnen we ook een manier ontwikkelen om binnen Facebook mensen langere stukken uit de Bijbel te laten lezen. De laatste tijd ben ik me gaan

Werkte vijftien jaar als kerkplanter in Thailand; nu directeur van GlobalRize, een stichting die het Evangelie via het internet verspreidt.

Meehelpen aan Biblword? Ben je aangesproken door dit verhaal? Je kunt meehelpen aan Biblword als graphic designer of als vrijwilliger om met reageerders in gesprek te gaan. Stuur dan een bericht aan Marten Visser: mv@globalrize.org.

De Oogst september 2015 Israël Bart Wallet

Nogmaals: joodse feesten en Nederlandse christenen Hoe zit dat nu met Nederlandse christenen die joodse feesten gaan vieren? Die vraag stond centraal in mijn artikel in de vorige Oogst. Daar kwamen veel reacties op: voor de één was het verhelderend en gaf het richting, voor de ander riep het vragen op. Daarom nogmaals: joodse feesten en Nederlandse christenen.

Een joods gezin viert het joodse chanoekafeest.

Om te beginnen wil ik een belangrijk onderscheid aanbrengen. Enerzijds zijn er messiaanse gemeenten – vooral in Israël en de Verenigde Staten – die grotendeels uit joden bestaan. Voor hen is de viering van de joodse feesten vanzelfsprekend, zij drukken daarmee uit deel te willen zijn van het bredere jodendom en beleven zo de eenheid met andere joden. Anderzijds zijn er messiaanse gemeenten die geheel of vrijwel

uitsluitend bestaan uit christenenuit-de-heidenen, mensen zonder joodse achtergrond. Zij hebben veelal een achtergrond in de bestaande protestantse en evangelische kerken en hebben gaandeweg besloten om van de christelijke kalender over te stappen op de joodse. De kanttekeningen die ik in het vorige nummer plaatste, hebben betrekking op de tweede groep: Nederlandse christenen die joodse

feesten gaan vieren. De vraag die daarbij centraal staat is: moeten heidenchristenen de joodse feesten vieren en – zo betogen sommige messiaanse gemeenten eveneens – de joodse levensstijl bijvoorbeeld qua voeding gaan volgen? Die vraag is niet nieuw, maar werd ook ten tijde van het Nieuwe Testament volop gesteld. Het bijbelboek Handelingen en de brieven van Paulus tonen de uitvoerige bezinning op dit thema.

Israël Bart Wallet De Oogst september 2015

De richtlijn die de apostelen uiteindelijk na veel discussie formuleren, is van blijvende betekenis: in Handelingen 15 wordt besloten dat heidenchristenen geen jood hoeven te worden om bij de God en Messias van Israël te horen. Zij hoeven Tora, de leefregels uit het Oude Testament die specifiek voor Israël waren bedoeld, niet op zich te nemen. Hún roeping is niet om joods te worden, maar om juist als christen in hun eigen cultuur, hun eigen volk en hun eigen omgeving het evangelie uit te dragen.

De richtlijn van de apostelen is van blijvende betekenis Let wel: de apostelen zeggen nergens dat joodse gelovigen moeten ophouden met het vieren van de joodse feesten. Zijzelf bleven als joden die feesten ook gewoon meevieren. In de eerste eeuwen na Christus bleef dat ook zo. Tegelijkertijd waren de heidenchristenen echter geroepen om zó te leven dat zij voor hun eigen volken tot een levend getuigenis waren.

Joodse of bijbelse feesten Nu zijn er messiaanse gemeenten die zeggen dat zij niet de joodse, maar de bijbelse feesten vieren. Zij stellen terug te gaan naar de tijd van de Bijbel en willen slechts die feesten vieren die in de Bijbel staan en door gelovigen van het Oude en het Nieuwe Testament werden gevierd. Dat klinkt op het eerste gezicht begrijpelijk, maar klopt het ook? Ten eerste wordt daarbij voorbijgegaan aan de specifieke roeping van Israël. De Tora – en daarmee de specifieke feestkalender – werd door God speciaal aan het joodse volk gegeven. Christenen-uit-deheidenen worden toegevoegd aan het Godsvolk, maar tegelijkertijd blijft het onderscheid bestaan. Ten tweede suggereert het woord ‘bijbelse feesten’ iets wat niet waargemaakt kan worden. Het is voor ons nu onmogelijk om de feesten te vieren zoals dat in de Bijbeltijd gebeurde. Dat heeft te maken de specifieke agrarische

context – waar zijn de boeren die de eerstelingen van de oogst komen brengen? – maar vooral met het wegvallen van de Tempel na 70. De bijbelse feestkalender was gecentreerd rond de Tempel in Jeruzalem.

De bijbelse feestkalender was gecentreerd rond de Tempel in Jeruzalem

Het is daarom dat na de verwoesting van de Tempel zowel het rabbijnse jodendom als het vroege christendom voor de vraag stonden hoe het nu verder moest met de feesten. Kon dat nog wel nu de Tempel als centrale punt er niet meer was? Beide moesten de feestkalender aanpassen. Uit die aanpassing ontstonden uiteindelijk twee nieuwe kalenders: de joodse kalender van de rabbijnen en de christelijke kalender van de kerkvaders. Sommige feesten keerden in beide kalenders terug, andere feesten werden specifiek joods of specifiek christelijk. Hoezeer die nabijbelse traditie nodig is om de feesten uit de Bijbeltijd te vieren, blijkt niet alleen uit de joodse en christelijke kalender, maar ook bij de messiaanse gemeenten zelf. De aanwijzingen in Tora voor het vieren van allerlei feesten zijn soms algemeen, zodat er specifieke uitwerkingen nodig zijn, waarvoor dan toch bij het jodendom wordt ‘geleend’. Anderzijds biedt de Tora soms duidelijk uitgewerkte regels, maar die door messiaanse gemeenten als te lastig, te streng of onuitvoerbaar worden beschouwd en dus ook niet worden gehandhaafd. Het resultaat is daardoor dat ook messiaanse gemeenten hun eigen keuzes maken en daarmee feitelijk een nieuwe kalender maken. Weliswaar geïnspireerd door de Bijbel, maar zeker niet meer dan dat bij de joodse en de christelijke kalender het geval is.

Christelijke kalender De keuze voor de joodse dan wel ‘bijbelse’ feesten, gaat in een heel aantal gevallen ook gepaard met

felle kritiek op de bestaande christelijke kalender. Die zou onbijbels zijn – want een aantal feesten komt niet rechtstreeks in de Bijbel voor – en bovendien geënt op heidense feestdagen. Daarbij wordt onder meer naar Kerst gewezen. Nu is er zeker ruimte voor scherpe kritiek op hoe delen van de christelijke kalender tot stand zijn gekomen, in het bijzonder rond de keuze van de Paasdatum. Toch kan dat niet voor het ‘kerkelijk jaar’ als geheel gelden. De christelijke vrijheid van Handelingen 15, gecombineerd met de noodzaak om na het jaar 70 de kalender aan de nieuwe situatie aan te passen, resulteerde in een opeenvolging van feesten gedenkdagen waarin het leven, sterven en de opstanding van Jezus centraal staat. Christen-zijn is volgeling van Jezus zijn, dat moet ook blijken in hoe onze jaarindeling eruit ziet. Sommige ‘bijbelse feesten’ kregen daarin een nieuwe plaats.

Uiteindelijk zijn de feesten niet iets om over te twisten In een enkel geval is het mogelijk dat er overeenkomst in datum is met een eerder heidens feest, hoewel daarover onder wetenschappers nog altijd veel discussie is. Het belangrijkste is echter: als heidenen gedoopt kunnen worden en Jezus gaan volgen, waarom kan dan hun oude nationale cultuur ook niet gedoopt worden? Is het toewijden van een vroegere heidense dag aan de Koning der koningen en de Heer der heren dan niet bij uitstek een teken dat naast joden ook Grieken voluit deel hebben gekregen aan het Koninkrijk van God? Uiteindelijk zijn de feesten echter niet iets om over te twisten, maar zijn het vooral dagen waarop we Gods grote daden uit het verleden gedenken, zijn werk nu bezingen en reikhalzend uitzien naar de grote feestdag van het Lam. Dr. Bart Wallet Historicus, gespecialiseerd in de geschiedenis van het jodendom.

De Oogst september 2015 Boek Gertjan de Jong

Hoe een herder Psalm 23 ziet Dit is een heruitgave van een evangelische klassieker. Centraal staat de geliefde Psalm 23: ‘De Heer is mijn herder.’ En ja, over die psalm zijn al eindeloos veel boeken geschreven. Toch is dit boek vrij uniek. De auteur, Philip Keller, schrijft namelijk vanuit zijn eigen ervaring als herder. Zo brengt hij de bekende psalm opnieuw tot leven. Gelovigen worden in de Bijbel vaak ‘schapen’ genoemd, en dat is niet echt egostrelend. Het leert hoe kwetsbaar we eigenlijk zijn, en hoe afhankelijk van de zorg van de Herder. Op eigen kracht redden we het niet. Ook niet een beetje. Keller schrijft: ‘Schapen hebben meer aandacht, meer toewijding, meer zorg nodig dan welk ander vee ook. (…) Een konijntje dat achter de bosjes vandaan springt kan al genoeg zijn om de hele kudde op hol

te jagen. Als één schaap het van schrik op een lopen zet volgen er onmiddellijk tien andere, verblind door angst, zonder zich ook maar één seconde af te vragen waarvoor ze eigenlijk op de vlucht slaan.’ Psalm 23 is volgens Keller ‘omgeven met allerlei sentimentele beelden en gedachten die niet noodzakelijkerwijs in overeenstemming zijn met de waarheid’. Zo benadrukt hij dat ‘mij ontbreekt niets’ niet betekent dat het christenen altijd voor de wind gaat: ‘Een christen moet zijn verblijf op deze planeet beschouwen als een korte tussenfase, en er niet van schrikken als hij in deze periode op een of andere manier gebrek lijdt. Maar ondanks tegenspoed mag je toch vol trots uitroepen: “Het ontbreekt mij aan niets… het ontbreekt mij niet aan de vakkundige

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst! Ik neem een jaarabonnement (€ 22,50 per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer: Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig € 22,50) en ontvang graag het welkomstgeschenk: Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden. Ik geef iemand een gratis exemplaar van De Oogst cadeau. Mijn gegevens: M/V

zorg en leiding van mijn Meester.” Uiteindelijk komt volgens de auteur alles aan op de aanwezigheid van de Herder. Zonder het besef van Zijn nabijheid zijn schapen het spoor snel bijster. ‘Hoe veel je ook kunt discussiëren over een levenswandel die God behaagt, uiteindelijk is alles wat Hij van ons vraag in één zin samen te vatten: “Wees je altijd en overal bewust van Gods aanwezigheid en gedraag je daarnaar.” Een rijk boek! gertjan de jong

Philip Keller Titel Omvang Prijs Uigever ISBN

Hoe een herder Psalm 23 ziet 160 pagina’s € 12.95 Ark Media, Amsterdam, 2015 978-90-33800-85-6

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement 1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak, www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener. 3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God. 4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

Naam

Straat Postcode

Plaats

Telefoon

Geb.datum

3 4

E-mail

IBAN-rekeningnummer Datum

Handtekening

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Opgeven kan ook via www.deoogst.nl Deze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Waypoint Urk

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan: M/V

Naam

Telefoon

Abonneren april 2015.indd 1

Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeauen proefabonnementen worden niet automatisch verlengd. Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Straat Postcode

Waypoint Kampen

Plaats E-mail

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

25-03-15 13:03

Tot Heil des Volks De Oogst september 2015

dank voor uw steun

tot heil des volks

Hoofdkantoor

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

De Shelter

Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl www.shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl www.shelter.nl

Scharlaken Koord

Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl

info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen

Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA

Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool

CHAP

De Wandelende Tak

Different

Christelijke hulpverlening rond seksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Buurgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Habakuk.nu

Een helder christelijk geluid 020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

Waypoint Urk

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073

Algemeen 17.474,90 AHA 2.972,26 Different 1.031,54 Habakuk 5,00 CHAP 172,50 De Bewaarschool 13.022,34 De Oogst 110.00 Sikkenberg VolleyFEST 50.00 Scharlaken Koord Amsterdam 7.406,42 Scharlaken Koord Nederland 1.510,00 Winkel Scharlaken Koord 50,00 The Shelter City 140,00 Wandelende Tak 41,50 Waypoint Kampen 100,00 Waypoint Twenterand 327,96 Waypoint Urk 734,50 Youth Hostel Ministry 930,00 ---------Totaal: € 46.078,92 ----------

testament en giften

De Sikkenberg

Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.nl

Onder dank ontvingen wij in juli 2015 de volgende giften:

U vindt ons op sociale media

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233. Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring. Giften en abonnementsbetalingen b uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen worden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

De Oogst september 2015 Boek uitgelicht

â&#x20AC;&#x2DC;Gaan zij door het door het dal van de moerbeibomen, dan maken zij God tot hun bron.â&#x20AC;&#x2122; Psalm 84:7