Maandblad van Tot Heil des Volks | juni 2018 | jaargang 81 | 947
de Oogst SINDS 1855
Wat is de rol van gebed bij de Shelters? Blijf bidden…
Maar als God zwijgt?
Jolanda stapte uit de prostitutie
‘Dolblij dat ik eruit ben’
INHOUD
THEMA: GEBED
6 Jolanda stapte uit de prostitutie ‘Ik ben blij dat ik eruit ben, maar voel me nog prostituee’
10 Ontmoet Amsterdam Anders Met de presentatie van een nieuwe website!
12 Thema-artikel over gebed Waarom is bidden zo gewoon geworden?
16 Nieuws Nieuws en ontwikkelingen rond de projecten van THDV
18 Project in beeld Deze keer: Kringloop van Waypoint Urk
20 Donateur Wie zijn de mensen rondom THDV? Waarom steunen zij ons?
22 Als God zwijgt Wat doet het met ons beeld van God als Hij zwijgt?
24 Bidden voor een MacBook Wat is de rol van gebed bij de Shelters?
26 Bijbelstudie ds. Gert Hutten Bidden: wie staat er bij ons centraal?
28 Tips om te bidden Vormen, manieren en structuren om te bidden
30 Dagboek Irene Mol van AHA Irene liep stage bij de daklozen van AHA
34 Filmbespreking Deze maand de film ‘Whiplash’
TOT HEIL DES VOLKS
REDACTIONEEL: MATTHIJS HOOGENBOOM
Bidden Bidden is praten met God. Dat is de simpele definitie die ik vanaf de zondagsschool heb geleerd. Eenmaal volwassen geworden kan ik daar niet meer zo goed mee uit de voeten. Want praten is maar praten. Als het niet meer is, dan houdt het plafond alles tegen. Iemand die mij verder heeft geholpen is de AmerikaansPoolse rabbijn Abraham Joshua Heschel (1907-1972). Iemand leende mij eens zijn boek In het licht van Zijn aangezicht: de betekenis van het gebed in de joodse gedachtewereld’. Bidden, stelt Heschel, is geen dialoog. ‘We spreken niet met God; we maken ons voor Hem aanspreekbaar.’ En: ‘Spreken doen we om iets mee te delen. Bidden doen we om aan iets deel te hebben.’ Het is maar een dun boekje. Bij dezen aanbevolen. Het was niet zo’n eenvoudige opgave om een nummer over gebed op een originele manier te vullen. Professor Van den Belt schrijft in het thema-artikel dat er misschien wel meer gebeden wordt dan ooit. Evenveel wordt erover gepraat en geschreven. Ga je er beter of meer door bidden? Zijn artikel is misschien niet origineel, maar wel heel gedegen en doorleefd. Bevindelijk zou ik haast
zeggen. Lees het en je begrijpt wat ik bedoel. Ik heb het al drie keer gelezen en nog ben ik er niet klaar mee: ‘De oorzaak van onze armetierige gebeden ligt niet in ons gebrek aan ijver, maar in onze armzalige visie op God.’ Je wordt er trouwens ook weleens wat moe van, al die artikelen, blogs, posts, podcasts en vlogs van mensen die origineel willen zijn. Wat de redactie van de Oogst betreft, is gedegen en doorleefd het nieuwe origineel. Daarom zijn we op bezoek gegaan bij het gebedshuis van Jeugd met een Opdracht op de Wallen en bij de Shelters, de hostels van THDV in Amsterdam. Bidden wordt daar heel serieus aangepakt. Collega Bram Neerhof schreef een artikel over ‘onbeantwoorde’ gebeden. Volgens hem is er behoefte is aan ‘weerbarstig geloof’. Het is ons verlangen dat deze Oogst daaraan bijdraagt. ◄ Matthijs Hoogenboom Eindredacteur de Oogst FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN
DE OOGST Uitgave Tot Heil des Volks Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum Fotografie Albert Allema Arie Ambachtsheer Otto de Bruijne (illustratie) Sjaak Notenboom Lukas ten Poorten Ruben Timman
JAARGANG 81 | NUMMER 947 | JUNI 2018 Medewerkers Henk van den Belt Matthijs Guijt Matthijs Hoogenboom Gert Hutten Willemieke Kloosterman Ronald Koops Irene Mol Bram Neerhof Arie de Rover Simone Schoemaker Marijke Willems Correctie Hannie Tijman
Redactie en administratie THDV, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam thdv.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394
De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo. 0341 565 499. Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via thdv.nl
Coverfoto Ruben Timman
DE OOGST
3
TEKST: RONALD KOOPS / FOTO: ARIE AMBACHTSHEER
4
DE OOGST
Droge aarde Droog is de aarde Droog is mijn ziel Droog zijn mijn ogen Mijn tranen zijn op
Mijn handen strek ik uit naar U Bevend, mijn kracht is uitgeput Verberg U niet voor mij Dat wordt mijn dood
Hoor mijn gebed Luister naar mijn smeken Antwoord mij
Laat mij in de morgen Uw liefde horen In U stel ik mijn vertrouwen Wijs mij Uw weg Mijn ziel heeft dorst naar U
Ik word vervolgd Mijn leven vertrapt Droog is mijn ziel Dorstig als droge aarde
Help me
Naar Psalm 143
DE OOGST
5
Ze noemden mijn dochter een ‘hoerenkind’ en dat deed echt pijn.
6
DE OOGST
THEMA
TEKST: SIMONE SCHOEMAKER / BEELD: RUBEN TIMMAN
Jolanda stapte uit de prostitutie
‘Ik word gezien’ Jolanda (46, Nederlandse) werkte zes jaar in de prostitutie. Ze dacht dat het een goede oplossing was voor haar financiële problemen en dat ze kon stoppen wanneer ze wilde, maar dat viel tegen. Uitstappen was veel lastiger dan beginnen.
Ik heb zes jaar in de prostitutie gewerkt, in privéhuizen en clubs en de laatste tijd als escort. Ik kwam in de prostitutie terecht toen ik mijn baan verloor en veel schulden had. Ik werd mijn huis uit gezet en kwam met mijn kinderen op straat te staan. Toen ging ik op de vlucht, weg van mijn verleden en mijn schulden. Het was echt een noodgreep. Ik liet alles klappen. Ik wilde geen hulp zoeken, wilde alleen nog maar voor mezelf werken en heb de beslissing genomen te gaan werken in de prostitutie. Ik had al veel verschillende partners gehad en ik kon het geld goed gebruiken. Het leek de perfecte oplossing voor mij. De eerste week in het privéhuis was heel raar. Het leek wel een roes. Alles was nieuw en ik kreeg veel bevestiging. Mannen wilden mij hebben en dat voelde heel goed. De eerste avond verdiende ik zoveel geld, echt niet normaal. Toen ik naar huis ging dacht ik: ‘Nu is het echt, ik ben officieel prostituee.’ Ik was gelijk verslaafd aan het geld en vond het een goed begin, maar toen wist ik nog niet hoe moeilijk het was om er weer uit te stappen. Ik wilde het gewoon een tijdje doen, mijn schulden betalen en dan weer stoppen. De roes stopte na een paar dagen en het werd gewoon werk. Ik stond gelijk met mijn foto’s op internet en schaamde me niet. Ik wist wel dat websites bezocht werden, maar ik dacht alleen door klanten. Later bleek dus dat heel veel mannen op dat soort websites kijken. Dat vond ik echt schokkend. Vooral omdat ik in een plaats in de Biblebelt woon… Toen wist dus iedereen wat ik deed en barstte de bom. Mijn dochter werd belaagd door mensen tijdens haar werk, dat vond ik heel erg. Ze noemden haar een ‘hoerenkind’ en dat deed echt pijn. Mensen kletsten over mij en veroordeelden mij.
Vorig jaar zomer was het ineens genoeg. Ik had mijn ID niet verlengd en kon dus niet meer legaal werken. Ik ben toen op eigen houtje als escort gaan werken, en dat was echt gevaarlijk. Nieuwe klanten zijn een heel groot risico. Er zijn situaties waar je bijna niet tegen bestand bent. Dan zijn er ineens veel meer mannen in huis dan alleen degene met wie je hebt afgesproken en dan moet je echt overleven. Ik speelde altijd een rol als prostituee. Ik had een werknaam en mijn echte naam. Dat was mijn tactiek om het vol te houden. Als jezelf kan dat echt niet. Toen sommige klanten achter mijn echte naam kwamen en die gingen gebruiken, ging het mis, want die twee werelden konden niet samenkomen. Dat brak me op. Er knapte iets totaal in mij, ik kon niet meer werken en ik kreeg betalingsachterstanden. Ik kon het niet meer verdragen dat mannen aan me zaten. Altijd stonden alleen hun behoeften centraal. Ik gaf iedereen de schuld, voelde dat iedereen me liet zitten. Ik werd door de maatschappij uitgekotst. Het was zo’n warboel, ik kon nergens anders naartoe.
‘Onvoorwaardelijke bewogenheid, daar had ik behoefte aan’ Overstuur Ik was overstuur en kon bij niemand terecht. In paniek heb ik toen 112 gebeld; ik wilde niet verder zo. De politie is toen gekomen en ik werd doorverwezen naar een maatschappelijk werkster om mijn leven op orde te krijgen. Er moest zoveel geregeld worden. Ik was in het begin DE OOGST
7
druk bezig met de praktische kant, er was geen ruimte om na te denken. Maar toen dat klaar was, viel ik echt in een gat. Ik begon het werk te missen: de aandacht, mijn rol, de bevestiging. Daarbuiten had ik niks en was ik niks. Ik ging zelfs af en toe weer werken, gewoon om er weer bij te horen. Het was mijn wereld. Ik werd daar erkend en gezien. Ik kreeg de bevestiging die ik buiten die wereld niet kreeg. Het was heel dubbel. Ik wilde echt stoppen, maar ik was iemand in de prostitutiewereld. Wie was ik eigenlijk zonder dit werk? Hulpverlener De hulpverlener die ik toen had heeft Scharlaken Koord ingeschakeld. Jacqueline werd mijn maatschappelijk werkster. In het begin was ik heel naar tegen haar. Ik gedroeg me heel defensief en afstandelijk. Ik dacht steeds: ‘Waarom zou ze tijd voor mij maken? Ik ben toch maar een hoer.’ Breekpunt in ons contact was toen zij vroeg hoe ik het zou vinden als mijn dochter prostituee zou worden. Mijn reactie was dat ik dat niet zou willen omdat mijn dochter veel te bijzonder is voor dit soort werk. Jacquelines reactie was goud waard. Ze zei: ‘Maar jij bent toch ook bijzonder?’ Ze was oprecht betrokken en bewogen met mij. Die bevestiging kwam zonder seks, hè? Zonder dat ik er iets voor hoefde te doen. Dat had ik echt nog nooit meegemaakt. Toen was het goed en konden we verder. Ik ging haar vertrouwen en ik durfde eindelijk eerlijk te zijn. Ik vind prostitutie wel een normaal beroep. Iedereen mag zelf weten wat ze met haar lichaam doet. Maar het is geen
8
DE OOGST
beroep zoals de zorg. Bijna niemand weet wat er echt gebeurt in die wereld. Ik zou absoluut niet willen dat mijn dochter dit ging doen, dat kan echt niet. Ik deed het uit nood, maar toch ook vrijwillig. Ik had het nooit gedaan als ik geen schulden had gehad. Ik heb veel ellende meegemaakt. Het is eigenlijk heel tegenstrijdig wat ik zeg, maar zo voel ik het wel. Het is een tegenstrijdigheid diep in mijzelf. Mijn rol wil ik af en toe terug en ik voel me geestelijk nog steeds prostituee. Ik kan die wereld niet loslaten. Tegelijkertijd ben ik dolblij dat ik eruit ben.
‘Ik zou niet willen dat mijn dochter dit ging doen’ Prostituees zijn mensen; het is belangrijk dat ze goed behandeld worden. Zie ze als vrouw en niet alleen als hoer, ze zijn veel meer dan dat. Onvoorwaardelijke bewogenheid, daar had ik behoefte aan. Bewogen om wie ik ben en dat het niet uitmaakt wat ik doe. Wist ik veel, ik kende dat helemaal niet. Ik kende Scharlaken Koord ook helemaal niet. Toen ik hoorde dat het christelijk was dacht ik: ‘Nee hè? Heb ik dat weer.’ Ik dacht dat het heel zweverig was, maar dat was echt niet zo. Jacqueline en ik hebben echt contact, we zijn close en lachen en huilen samen. We lopen een stuk met elkaar op. Ik heb nooit vriendinnen gehad, maar de mensen van Scharlaken Koord nemen mij zoals ik ben. Ik word gezien. ◄
Prostituees zijn mensen; het is belangrijk dat ze goed behandeld worden.
‘Jacqueline en ik hebben echt contact en de mensen van Scharlaken Koord nemen mij zoals ik ben. Ik word gezien.’ DE OOGST
9
ONTMOET AMSTERDAM ANDERS
MATTHIJS HOOGENBOOM
Nieuwe website voor Ontmoet Amsterdam Anders! THDV organiseert evenementen in Amsterdam onder de naam Ontmoet Amsterdam Anders. Stadswandelingen rond diverse thema’s, bezoeken aan de projecten van THDV en gelegenheid voor ontmoeting zijn een aantal vaste ingrediënten. Rode draad door alle evenementen is het motto van THDV: ‘Wie zie jij?’ Duizenden mensen hebben in de afgelopen jaren genoten van onze programma’s. In het afgelopen jaar is de naam gewijzigd (voorheen De Wandelende Tak), zijn de programma’s aangepast en nu is er een nieuwe website.
Het boeken van een evenement is stukken eenvoudiger geworden! De nieuwe site werkt perfect op je tablet of smartphone. Zoek op datum of op programma. Het o nderscheid tussen groeps- en individuele wandelingen is opgeheven waardoor je vanaf september iedere week op minstens drie dagen en altijd op zaterdag kunt meedoen. Ook in de zomer staan er wandelingen ingepland, maar omdat het dan vaak niet zo druk is, doen we nog rustig aan.
10
DE OOGST
COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM
Standpunten? ‘Kijk uit wat je zegt’, zei iemand laatst in mijn bijzijn. ‘Voor je het weet, staat het in de Oogst.’ Daarom vertel ik niet waar onderstaand gesprek over ging. Ze deed haar verhaal en praatte gewoon door, zonder te beseffen dat ze iets heel belangrijks had gezegd. Tijdens het koffiedrinken was zomaar een gesprek ontstaan over best essentiële dingen. Dit was wat ze zei: ‘Mijn familie is ook christen, maar die houden gewoon van me.’ Ik zei: ‘Hoor je wat je zegt?’ “Maar die houden gewoon van me.” Alsof dat in tegenstelling is met christen-zijn.’ Ze moest er even over nadenken en zei toen: ‘Dat is nou precies het hele punt.’
Een origineel cadeau weggeven? In een paar klikken heb je een mooi opgemaakte cadeaukaart voor een evenement in je mailbox. Even printen, strikje eromheen en klaar. Nieuw is ook dat je geen bedrag, maar een specifieke wandeling cadeau geeft.
Wij houden alle interessante uitjes, evenementen en concerten in Amsterdam voor je bij. Dus ga je een dagje op stap? Check dan onze Uit-agenda met speciaal voor jou geselecteerde tips: gratis lunchconcertjes, een evensong of lunchpauzedienst.
Boek snel een wandeling! Tot eind juni krijg je met de code #nieuwesite 10% korting op een geboekt evenement. De eerste 20 mensen die boeken krijgen een vrijkaart voor de bioscoopfilm ‘De Wilde Stad’ – een schitterende natuurfilm over Amsterdam van de makers van ‘De Nieuwe Wildernis’ – cadeau. dewildestad.nl
Ik werd er verdrietig van. In mijn opvatting van christenzijn zou de zin zo luiden: ‘Mijn familie is christen en daarom houden ze gewoon van me.’ Het kan nog simpeler: ‘Mijn familie bestaat uit mensen en daarom houden ze van me.’
Heb je lief of heb je standpunten? Je hoeft er geen christen voor te zijn, maar het kan je wel een beetje extra motiveren en je weet waarom het niet altijd lukt en uit welke bron je liefde put. Ik vraag mij de laatste tijd regelmatig af of ik nog wel christen wil heten. Omdat ik zonder te overdrijven bijna dagelijks in allerlei toonaarden dit tegenkom: ‘Mijn familie is christen en daarom hebben ze gewoon hun standpunten.’ Of: ‘Mijn familie is christen en houdt van mij, maar heeft ook zo zijn standpunten.’ Dat klinkt aardiger, maar het is erger. Want het is voorwaardelijke liefde. Waar dit gesprek over ging, doet er niet toe. Heb je lief of heb je standpunten? Dat is waar het over gaat. ◄ Matthijs Hoogenboom is gids en coördinator van Ontmoet Amsterdam Anders
FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN
DE OOGST
11
TEKST: HENK VAN DEN BELT
12
DE OOGST
Bidden is het voorportaal van de hemel Bidden is vaak zo gewoon geworden dat christenen zich niet meer verwonderen over de geopende deur in de hemel. Hoe kan de verwondering weer terugkeren, vraagt prof.dr. Henk van den Belt zich af.
Hoe kun je weer leren om met een diep verlangen en een heilige huiver te spreken met God, de almachtige Vader? Hoe kun je je hart helemaal leegkiepen voor Hem? Om de stroom van gedachten – ongeordend, heftig, verward – langzaam tot stilstand te laten komen omdat God jouw hart beter kent dan jijzelf? Bidden is niet gewoon, bidden is gewoon genade. Genade dat je mag komen zoals je bent. Genade dat je welkom bent bij de allerhoogste God. Genade dat Hij jou kent – door en door – en toch van je houdt. Er wordt door christenen veel gebeden. Misschien wel meer dan vroeger. Er zijn gebedskalenders, nachten van gebed, weken van gebed, gebedsapps, gebedskringen en kringgebeden. Allemaal heel mooi en goed. Toch is er
tegelijkertijd ook een gevoel van malaise over het gebed. Het lijkt zo krachteloos, zo’n doel op zich, het voelt als een verplichting in plaats van als een verademing, een must, in plaats van een lust. De oorzaak van een ingezonken gebedsleven ligt meestal niet in het gebed zelf. Dat is een grote vergissing, die vaak leidt tot een plichtmatige oplossing: ik moet meer bidden, meer bijbellezen, meer tijd voor God nemen. Het is nooit genoeg. Dit ‘heilig moeten’ kan al heel snel omslaan in een onheilige ijver, die een wettische geest verraadt. Bidden moet niet, bidden mag. De oorzaak van onze armetierige gebeden ligt niet in ons gebrek aan ijver, maar in onze armzalige visie op God. DE OOGST
13
Heilig vuur Het is het werk van de Heilige Geest – de Geest van de genade en de gebeden – om ons te leren bidden. Wij krijgen het nooit in de vingers. Maar we kunnen de Geest wel bedroeven of zelfs uitblussen (Efeze 4:30 en 1 Thessalonicenzen 5:19). Het vuur van de Geest heeft de brandstof van het Woord en de zuurstof van het gebed nodig. Dat is paradoxaal. We hebben de Heilige Geest nodig om te bidden en we moeten bidden om de Heilige Geest te ontvangen. Hoe werkt dat dan? De Heilige Geest leert ons wie God is, verbindt ons met Christus door het geloof en verenigt ons zo met God Zelf. Dat geheim is niet in woorden uit te leggen. Maar het is wel belangrijk om bewust de verbinding te leggen met God. Het is goed om aan het begin van elk gebed je bewust te zijn van deze geestelijke verbinding met God door Christus. Een van de mooiste manieren om dat te doen is door elk gebed te beginnen met aanbidding. Onze armzalige gebeden zouden ermee geholpen zijn als we even de tijd nemen om te bedenken wie God is. Die heilige huiver voor God vind je mooi bij de jonge profeet Jesaja. Hij ziet in een visioen de troon van God met de serafs die elkaar toeroepen: ‘Heilig, heilig, heilig is de HEER van de legermachten; heel de aarde is vol van Zijn heerlijkheid!’ (Jesaja 6:3) Hij gaat door de grond en hij voelt dat zijn lippen onrein zijn. Hij spreekt over God als over de grote Koning, de HEER van de legermachten. Met het heilige vuur van een altaarkool worden zijn lippen gezuiverd. Dan spreekt hij tot en met God. Om te bidden heb je verzoening nodig. Geen mantra’s Heidense meditatie kenmerkt zich door ontlediging. Je moet je hoofd leegmaken door je te concentreren op je ademhaling. Christelijke meditatie maakt het hoofd en het hart vol van God. Er zijn tegenwoordig allerlei cursussen over mindfulness, vaak gelinkt aan vage oosterse meditatietechnieken. De christelijke meditatie is mindfulness, bewustwording bij uitstek. Maar dan geen zelfbewustzijn, maar godsbesef. Wees je bewust van God. Vanuit de Schrift en de christelijke traditie hebben wij zoveel in huis als het gaat om heilige overdenking en meditatie. We moeten niet allerlei andere dingen gaan kopiëren om een innerlijke leegte op te vullen, maar weer oefenen in het overdenken van wie God is. Het zou een zegen zijn als we geen enkel gebed – behalve misschien een schietgebed in grote nood – meer zouden bidden zonder eerst even te mediteren over de drie-enige God, als we elk gebed beginnen met een overdenking over Hem. Het geheim van het gebed is het bewust naderen tot God. Meditatie als medicatie. Mediteren is overdenken wie God is of je in herinnering brengen wat Jezus heeft gedaan of gezegd. Je kunt bijvoorbeeld een Bijbeltekst opzeggen, niet als een lege mantra, maar geconcentreerd op de inhoud. Je kunt ook aan een van Gods eigenschappen denken. Wat betekent het voor mij dat God genadig is of heilig, of alwetend? Oefenen Misschien is het wel voldoende om gewoon even aan God Zelf te denken aan het begin van elk gebed. God bestaat. Nee, Hij bestaat niet zoals wij mensen bestaan, maar Hij IS. Dat is Zijn Naam. Die heerlijke ‘IK BEN’-naam komt
14
DE OOGST
recht uit Gods hart: ‘Ik zal zeker met u zijn’ (Exodus 3:12). Immanuel. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar dat is juist het probleem. Het is te vanzelfsprekend geworden. Een levend godsbesef is het geheim van een krachtig gebed. Wie tot God komt, moet geloven dat Hij is (Hebreeën 11:6).
Het vuur van de Geest heeft de brandstof van het Woord en de zuurstof van het gebed nodig Aanbidding kun je oefenen. Probeer het maar eens. Je kunt het op dit moment doen. Neem even een minuut de tijd. Doe je ogen dicht en denk aan God. Wie Hij is. God is almachtig, alwetend, overal aanwezig, alomtegenwoordig. Hij is heilig. Hij is barmhartig en genadig, lankmoedig en groot van goedertierenheid. Alleen de Heilige Geest kan ons leren bidden, maar door te mediteren kunnen wij de Geest als het ware de ruimte geven om in ons te bidden. Wij kunnen het niet laten waaien, maar we kunnen wel de zeilen hijsen. Door te mediteren hijs je de zeilen van het gebed om de adem van de Geest op te vangen. Misverstanden Voor sommige christenen is aanbidding niet het eerste waar zij aan denken bij het gebed. Toch is dit godsbesef typerend voor de gebeden uit de tijd van de Reformatie. Uit de geschriften van mensen als Maarten Luther en Johannes Calvijn spreekt een diepe eerbied voor God. Hij is in Christus een genadige Vader, maar Hij blijft een hemelse Vader. De hemel is Zijn troon en de aarde de voetbank van Zijn voeten, de stoof van God (Jesaja 66:1). Hij woont
tige en Gij vreselijke God…’ Als je niet zou weten dat het een citaat uit de Statenvertaling was (Nehemia 9:32), zou je denken dat hij een vertekend godsbeeld had. Het is niet zozeer de inhoud van de gebeden die ik mij kan herinneren, maar wel de toon en de aanspraak, het bewust en expliciet ‘naderen tot de troon’, dat mij is bijgebleven. Alsof deze broeders je biddend meenamen en heel dicht bij de Heilige brachten.
heel hoog, maar ziet ook heel diep (Psalm 113:5). Misschien zijn sommige christenen wel wat huiverig voor aanbidding omdat zij er een vertekend beeld van hebben. In de Bijbel kan aanbidding samengaan met het neerknielen voor God. Dan maak je jezelf heel klein voor Hem. Aanbidding kan echter ook met je handen omhoog, als teken dat je God groot wilt maken of dat je je uitstrekt naar Hem. Aanbidding is ook iets wat je samen kunt doen, door zingend de Heer te loven. Maar al deze Bijbelse (!) vormen raken niet de kern van de aanbidding. Aanbidding gaat altijd samen met een innerlijke rust en vrede. De ware aanbidders aanbidden de Vader in geest en waarheid (Johannes 4:23). De kern van de aanbidding is de spanning tussen de afstand en de nabijheid. Jezus leert ons in die spanning te gaan staan als we bidden ‘Onze Vader, die in de hemelen zijt.’ We spreken vertrouwelijk met onze Vader. Maar Hij is wel in de hemelen. Die combinatie is heel belangrijk. Die hemelen herinneren ons eraan om God te aanbidden. Wij mogen niet al te aards over deze Vader denken. Hij is meer dan een soort superpapa. We mogen Zijn ‘hemelse majesteit’ niet vergeten. Zo zullen wij alles ‘wat wij voor lichaam en ziel nodig hebben van Zijn almacht verwachten’, zoals de Heidelbergse Catechismus het zo mooi uitdrukt. Indruk De gebeden die op mij als tiener een onuitwisbare herinnering hebben achtergelaten, waren doortrokken van een diep ontzag voor God. Tegelijk klonk er de liefde voor God in door, ook al was het taalveld misschien wat anders dan ik zelf zou gebruiken. Tijmen Kroon, een van de gastvoorgangers in onze kleine, vrije reformatorische gemeente, begon elk gebed met de woorden: ‘Heere der heirscharen, wat is Uw goedheid groot.’ Zo bad hij in de kerk, maar ook bij ons aan tafel.
Aanbidding hier op aarde is het voorhof van de hemel Ik herinner me ook de bidstonden in de consistoriekamer van de Augustijnenkerk in Dordrecht. Daar kwamen we samen om te bidden om herleving. Broeder Teun van der Weijden, onvermoeibaar strijder voor kerkelijke eenheid, sprak God vaak aan met de woorden: ‘Gij grote, Gij mach-
Consequenties Bidden vanuit de aanbidding heeft ook consequenties voor het gebed. Ik noem er drie. In de eerste plaats kunnen we alleen maar echt aanbidden in Geest en in waarheid, dat wil zeggen met een oprecht hart. Een oprecht hart is een open en een gebroken hart. Open voor God en gebroken vanwege de zonde. De nabijheid van de Heilige heiligt het hart. Daarom werkt en versterkt de aanbidding het verlangen naar heiligheid, en dus liefde voor Gods wet. De christelijke vrijheid is geen bevrijding van allerlei regeltjes, maar een bevrijding van de slavernij van de zonde en de dood. Je mag staan in de vrijheid van Christus en daarom houd je van de wet. De regels van de wet brengen het karakter van God tot uitdrukking. Je hebt een hekel aan bedrog… Niet omdat je niet mag liegen, maar omdat God waarachtig is.
De christelijke vrijheid is geen bevrijding van allerlei regeltjes, maar een bevrijding van de slavernij van de zonde en de dood. De aanbidding en het verlangen naar heiligheid kleurt daarnaast ook de inhoud van het gebed: ‘Uw Naam, Uw rijk, Uw wil…’ Door de aanbidding leer je van jezelf af te bidden en naar God toe te bidden. Verdriet mag er zijn, pijn, soms zelfs boosheid en klacht. Maar vanuit de aanbidding komt er ook rust in het hart. Geen doffe berusting, maar vrede met God. Hij is altijd de Hoorder van de gebeden, ook al verhoort Hij ons op Zijn eigen tijd en wijze. Ten slotte versterkt de aanbidding ook het vertrouwen op God. Het gelovig ‘Amen’ klinkt des te vaster vanuit het besef dat de heilige Vader van Jezus Christus zich niet vergist. Niet met de kruisdood van Zijn Zoon, en dus ook niet met de via dolorosa waar Hij ons soms langs leidt. De pijn en het lijden, de bittere strijd tegen de zonde en ons eigen vlees heiligen ons en maken ons meer en meer gelijkvormig aan de Zoon. Er komt een tijd dat we niet meer hoeven te bidden. Maar er komt nooit een tijd dat we niet meer mogen aanbidden. Aanbidding hier op aarde is het voorhof van de hemel. ◄
Prof.dr. H. (Henk) van den Belt is bijzonder hoogleraar Gereformeerde godgeleerdheid: bronnen, ontwikkeling en context aan de Rijksuniversiteit Groningen vanwege de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland.
DE OOGST
15
DICHTBIJ
NIEUWS / MARIJKE WILLEMS
BOOST Tweede Pinksterdag vond het BOOST Gospel Festival plaats in Den Ham. Een prachtige dag waar we als THDV ruim vertegenwoordigd waren met sprekers, workshops en een ondernemersevent! Het was geweldig om het motto van THDV ‘Wie zie jij?’ op zoveel
verschillende plekken terug te zien! De doelstelling van BOOST is: ‘Een plek bieden waar volop ruimte is om God en elkaar te ontmoeten’, en dat is zeker gelukt! THDV dankt de organisatie van BOOST voor de fijne samenwerking en de mogelijkheid om samen Jezus te laten zien.
Volleyfest! Van 15 t/m 17 juni 2018 vindt het jaarlijkse festival Volleyfest plaats op ons vakantiepark De Sikken berg in Onstwedde. Vanaf dit jaar werkt Volleyfest samen met WAKE waardoor het festival uitgebreid kan worden met workshops en verschillende leuke activiteiten.
Volleyfest bestaat uit een weekend vol goede (christelijke) muziek en een volleybaltoernooi. Iedereen is welkom! Het festival is geschikt voor jongeren en volwassenen van alle leeftijden. Meer informatie vind je op sikkenberg.nl en volleyfest.nl
Handen uit de mouwen! Ben je goed in muren verven en heb je zin in een praktische actie voor THDV? Kom ons dan helpen! Op donderdag 26 en vrijdag 27 juli gaan we een aantal ruimtes in ons gebouw in de Willemsstraat een opknapbeurt geven. Wat je ervoor terugkrijgt, is onze grote dankbaarheid en een heel gezellige dag! Mail voor informatie en/of opgeven naar matthijshoogenboom@thdv.nl
THDV Business Op donderdag 12 april jl. vond de tweede THDV Businessdag plaats. Het was een prachtige middag met betrokken ondernemers. Paul Mersmann (foto) van de Betekenisfabriek gaf een workshop over betekenisvol ondernemen: met je bedrijf ertoe doen en bijdragen aan een betere wereld. Een inspirerende boodschap voor ons ondernemersnetwerk! Het was mooi om ervaringen en kennis te delen en elkaar op te bouwen. Ook geïnteresseerd in ons netwerk? Check thdv.nl/business
Afscheid Na iets meer dan 40 (!) jaar nam Paul Brinkman afscheid van THDV. Paul was werkzaam als boekhouder op ons Dienstencentrum en heeft decennia lang de financiële administratie voor zijn rekening genomen. Zijn afscheid hebben we op zijn Amsterdams gevierd: met een mooie rondvaart door de grachten. We wensen Paul een mooie pensionering toe en bedanken hem voor de vele jaren trouwe dienst en inzet! We gaan je missen!
16
DE OOGST
Hardwerkende Amsterdammer Jeroen is altijd een hardwerkende Amsterdammer geweest. Tot zijn bedrijfje failliet gaat, zijn vrouw hem verlaat en alimentatie eist voor hun twee zoontjes. Nu woont hij op straat.
‘Ik ben geboren in de Jordaan, in een heel normaal arbeidersgezin. Mijn vader werkte in de fabriek en mijn moeder zorgde voor mij en mijn vijf broers en zussen. Zo ging dat in die tijd. Ik ging naar de mulo en daarna aan het werk. Niks bijzonders eigenlijk, alles begon heel normaal. Hannie en ik kenden elkaar al onze hele jeugd en op een dag zeiden we ja tegen elkaar. We trouwden jong en waren heel verliefd.
Veel werk had ik niet, maar dat zou goed komen. Wat was ik naïef toen. Veel werk had ik niet, maar dat zou goed komen. Wat was ik naïef toen. Ik dacht dat de toekomst openlag en we het samen zouden gaan maken, maar al snel kwamen de zorgen. Financieel natuurlijk, we hadden weinig en Hannie was bijna meteen in verwachting. We begonnen al snel ruzie te maken. De zaken liepen uit de hand. Hannie klaagde en ik begon met drinken en greep steeds vaker naar de fles…’ Lees het hele verhaal van Jeroen op thdv.nl/jeroen
THDV Vrijwilligers Eind april was het zover: een mooie vrijwilligersdag voor de vele mensen die zich belangeloos inzetten voor THDV. Zonder onze vrijwilligers kan THDV niet functioneren en we zijn dankbaar dat zoveel mensen zich enthousiast inzetten en betrokken voelen bij ons werk. Met een mooie groep kwamen we bij elkaar om erva ringen te delen en te genieten van de zon, een heerlijke high tea en goed gezelschap! Het was goed elkaar te ontmoeten en te ervaren dat we op zoveel verschillende plekken met hetzelfde bezig zijn: omzien naar de meest kwetsbare groepen in onze samenleving en Jezus zichtbaar maken.
DE OOGST
17
PROJECT IN BEELD / TEKST: RONALD KOOPS / BEELD: LUKAS TEN POORTEN
In de rubriek ‘Project in Beeld’ laten we via een foto het werk van de verschillende projecten van THDV zien.
18
DE OOGST
Waar zijn we: Kringloop Waypoint in Urk Wat zien we: Een grote collectie banken, tafels, deuren, lampen, stoelen, maar ook boeken, serviesgoed, kleding, cd’s en nog veel meer‌ Er is meer dan 1200 m2 aan spullen! Meer over dit project: Kringloop Waypoint is geen doorsnee-kringloopwinkel. Het personeel bestaat uit vrijwilligers en mensen vanuit verschillende achtergronden die voor korte of langere tijd een traject doorlopen, zoals werkervaringstrajecten of job coaching. In 2017 werd 450 ton aan spullen gebracht, hiervan is 105 ton kleding. Waypoint doneert 30 ton meubilair en huisraad aan verschillende projecten in Oost Europa. In en om de winkel werken ongeveer 75 vrijwilligers. Verder werken er ongeveer 25 mensen met een taakstraf of via een regeling van de Reclassering of Raad van de Kinderbescherming. Meer informatie: kringloopwaypoint.nl
DE OOGST
19
ACHTERBAN / TEKST: RONALD KOOPS / FOTO: SJAAK NOTENBOOM
Ik voel me erg gewaardeerd bij THDV
Wie zijn de mensen rondom THDV? Waarom steunen zij ons? Hoe staan zij in het leven? We zoeken ze op en stellen ze in deze rubriek voor.
Wie Ria Nijmeijer (72) uit Zaandam ontmoet, ontmoet veel gezelligheid. In 2005 kwam ze in aanraking met het werk van Tot Heil des Volks. Vervolgens werkte ze voor diverse projecten van THDV en momenteel werkt ze één dag per twee weken als vrijwilliger op het secretariaat van het Dienstencentrum van THDV aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam.
Hoewel Ria vrolijk van aard is en altijd in is voor een gezellig kletspraatje, is verdriet haar niet altijd bespaard gebleven. In de woorden van Ria: ‘Ik heb niet altijd een leuk leven gehad.’ Ze trouwde vijftig jaar geleden met de liefde van haar leven, maar haar inmiddels ex-man bleek een psychische stoornis te hebben en gedroeg zich agressief. Na een moeizame start van het huwelijk werd na een jaar hun dochter geboren, daarna volgde een zoon. Toen brak de ellende pas goed los, met kernwoorden als psychiatrisch ziekenhuis, vernedering en agressie. Daarna zei hij veranderd te zijn en Ria geloofde dat. Maar na zeven jaar was hij opnieuw agressief. Ria ging scheiden en stond vanaf dat moment alleen voor de opvoeding van twee kinderen: ‘Ik heb me een pukkel gewerkt voor m’n kinderen, want ja, zij konden er niets aan doen en ze moesten ook op hun plekje komen uiteindelijk.’
‘Zelf heb ik het ook alleen maar gered met Gods hulp’ Gouden tijd Van alles heeft Ria gedaan in haar werkende leven. Ze werkte voor het NIBO (Nederlands Instituut voor Bedrijfsgerichte Opleidingen), haalde ondertussen haar computerdiploma, kwam zeven weken zonder werk te
20
DE OOGST
Ria Nijmeijer (72) is moeder van twee kinderen en oma van drie kleinkinderen. Als vrijwilliger is ze al jarenlang betrokken bij het werk van THDV. Woonplaats: Zaandam Kerkelijke achtergrond: Vrije Evangelische Gemeente
zitten en beleefde daarna een gouden tijd bij de Hogeschool voor Economische Studies in Amsterdam, waar ze uiteindelijk vijftien jaar werkzaam zou zijn. ‘Toen het bedrijf ging fuseren, mocht ik eruit toen ik 59 jaar was. Net toen ik met de VUT was, zag ik op de achterkant van de Oogst dat THDV een vrijwilliger zocht voor het secretariaat. Die rol heb ik met veel plezier vervuld totdat ik 65 werd.’ Onderwijl ging Ria ook betaald aan de slag bij Scharlaken Koord, en later als vrijwilliger bij Second Step, voor één dag per twee weken. Maar toen ze daar een keer een grote mond kreeg van een cliënt, is ze gestopt. ‘Ik was daar zo door geraakt dat ik het niet kon opbrengen om er langer te werken. Het deed mij te veel denken aan de gewelddadige situatie met mijn ex-man, dat was heel confronterend voor mij.’ Band THDV Ondanks dat Ria een periode niet werkte voor THDV, bleef de band bestaan. ‘Het kerstfeest van THDV heb ik altijd een belevenis gevonden. Ik ben er vaak heen gegaan met een goede vriendin of mensen van de vrouwenvereniging. Ook lees ik al jaren de Oogst. Bij THDV is er een soort basis waar ik me in herken: het vaste vertrouwen en het geloof in de Heer. Zelf heb ik het ook alleen maar gered met Gods hulp, daar weet ik me ook van afhankelijk. En ondertussen ken ik heel veel mensen via THDV. Ik heb een paar keer afscheid genomen en ben daarna teruggekomen. Nu ben ik ook weer als vrijwilliger betrokken bij het secretariaat van THDV, ik vind het heerlijk.’
als ik binnenkom. Vorige week nog: de secretaresse was ziek en ik was gevraagd om een extra dagje te komen helpen. Toen ik aankwam, waren ze net klaar met de dagopening. Gert Hutten deed de deur open en zei: “Wat ben ik blij dat je er bent!” Daarna zag ik Simone Schoemaker – ik ken haar van mijn werk bij Second Step – en ze gaf me een dikke knuffel: “Welkom, fijn dat je er bent, Ria!” Nou, de rode loper werd nog nét niet uitgerold, haha! Maar dan voel je dat je gewaardeerd wordt, en dat doet me goed.’ Wat dat betreft heeft Ria als vrijwilliger erg veel gedaan voor THDV, maar het werk op het secretariaat ligt haar uiteindelijk het beste. ‘Ik ben in het verleden langs de ramen op de Wallen geweest voor de kerstactie, maar dat vond ik moeilijk. Ik denk dan te veel na over het leed dat erachter zit. Laat mij maar lekker werken hier op kantoor, dat past veel beter bij mij.’ ◄
Word donateur van THDV! SINDS 1855
Steun THDV en help ons om kwetsbare mensen op weg te helpen naar een mooie toekomst. Word nu donateur vanaf € 5 per maand en ontvang een blijk van waardering van ons! - stadsgids ‘Amsterdam Anders’ van Matthijs Hoogenboom - cd ‘Herademen met de Psalmen’ (piano en zang) van Ronald Koops - Gratis wandeling met THDV in Amsterdam
‘Het huidige team wil ervoor gaan, dat vind ik mooi om te zien’ Veranderingen Hoewel Ria al jaren betrokken is bij THDV, kan ze de recente veranderingen, zoals een nieuwe website en een vernieuwde Oogst, ook waarderen. ‘Ook het huidige team wil ervoor gaan, dat vind ik mooi om te zien. Gert Hutten vind ik ook een fijne directeur. De eerste keer dat ik op kantoor kwam, vroeg hij me naar zijn kamer te komen. Daar zaten alle collega’s om de tafel en Gert vroeg ons gewoon eens te vertellen hoe het gaat met ons, met het werk, enzovoort. Gewoon de aandacht van elkaar en naar elkaar, dat had ik bij THDV nooit eerder zo beleefd. Plezier Wat dat betreft gaat Ria met veel plezier naar haar werk bij THDV. ‘Heerlijk vind ik dat. Dan zeg ik tegen mezelf: ik ga naar het Heil, m’n werk doen. Ik ervaar zoveel warmte
Doe jij ook mee? Ga naar thdv.nl of bel 020 344 6310.
DE OOGST
21
THEMA
TEKST: BRAM NEERHOF / ILLUSTRATIE: OTTO DE BRUIJNE
Als God zwijgt Wie bezig is met gebed komt onvermijdelijk bij de grote vraag uit: Waarom gebeurt er niks? Wat doet het met ons beeld van God als Hij zwijgt? Hoe kunnen we leven met dit soort ervaringen? Daarover gaat het doorleefde boek Als God zwijgt van Pete Greig.
22
DE OOGST
Geen genezing voor een ziek kind. Geen baan waar je zo op had gehoopt en geloof voor had. We kunnen dit uit eigen ervaring moeiteloos aanvullen. Over het zwijgen van God gaat dit boek van Pete Greig. Wellicht komt zijn naam u bekend voor. Greig is een van de oprichters van 24-7 Prayer, een Britse stichting die onverwachts van een enkele dag-en-nachtgebedsruimte uitgroeide tot een internationale, oecumenische gemeenschap die zich richt op gebed, zending en gerechtigheid. Een aantal jaren geleden werd Greigs vrouw plotseling ernstig ziek. Ze bleek een hersentumor te hebben en werd succesvol geopereerd. Maar in het revalidatieproces dat volgde, werd ze regelmatig overvallen door zware epilepsieaanvallen. Er is wereldwijd veel voor haar gebeden, maar de epilepsie is niet verdwenen. Tot de dag van vandaag ervaart de man die veel prachtige gebedsverhoringen meemaakt dat zijn persoonlijke gebed om genezing niet verhoord wordt op de manier die hij zo graag ziet. Uit deze ervaring is dit vaak hartverscheurend eerlijke boek geschreven. Met de uitdrukkelijke bedoeling om anderen die vergelijkbare dingen meemaken te helpen in hun worsteling. Hoe zit dat eigenlijk met die onbeantwoorde gebeden? Is het wel bijbels om zo te denken? Een aangrijpend voorbeeld is het gebed van Jezus wanneer Hij vlak voor Zijn lijden staat: ‘Abba, Vader, neem deze beker van Mij weg. Maar laat niet gebeuren wat Ik wil, maar wat U wilt.’ Om af te sluiten met: ‘Voor U is alles mogelijk.’ Hierin komen een aantal elementen bij elkaar die tegenstrijdig lijken. Jezus uit Zijn eigen worsteling zonder terughoudendheid. Hij stort Zijn hart uit, laat Zijn Vader horen hoe Hij worstelt met het vooruitzicht op wat komen gaat. Hij vraagt vrijuit wat Hij Zelf het liefst wil. Hij wil dit lijden niet en schaamt Zich daar niet voor. Hij weet dat Zijn Vader oor heeft voor Zijn diepe angst en uit dit in groot vertrouwen. Tegelijk weet Hij ook dat Zijn perspectief niet het laatste woord heeft. Hij vertrouwt erop dat de Vader alles in de hand heeft en dat, wat er ook gebeurt, het Hem niet uit de hand loopt. In vertrouwen kan Hij Zich overgeven aan de wil van Zijn Vader, ook wanneer dit Hem veel pijn gaat doen. In de manier waarop Jezus met Zijn Vader spreekt, zie je dat Hij blijft vertrouwen in Zijn goedheid, Zijn liefde voor Hem. Dit geeft Jezus uiteindelijk de moed om deze weg te gaan. Worsteling In onze worsteling met gebed en lijden kan het zomaar gebeuren dat we een van deze elementen loslaten. Het voelt alsof God ver weg is en ons niet hoort, dus we stoppen ermee om ons hart bij Hem uit te storten. Als het toch geen zin heeft… Of we concluderen dat God niet ingrijpt en ‘dus’ minder machtig is dan wij dachten. Dan heeft bidden ook niet veel zin meer. En als God dit soort moeiten in ons leven toelaat, is Hij dan nog wel te vertrouwen? Is Hij dan wel zo’n goede God als de Bijbel zegt? Op de achtergrond van deze worsteling speelt een grote vraag; Wat verwachten wij eigenlijk van het leven? Is het normaal om moeilijkheden te ervaren? Horen ziekte, teleurstellingen en worstelingen bij het leven op onze wereld nu of is het Gods hoogste doel om ons een fijn leven
te geven waarin alles ons voor de wind gaat? Als je het zo stelt, is het antwoord wel duidelijk, maar hoeveel van ons gebed gaat daar eigenlijk wel van uit? Eerlijk omgaan met gebed vraagt dat we dit soort vragen aan onszelf durven te stellen. In mijn eigen leven heb ik te maken gekregen met twee chronische ziektes. Eerlijk gezegd heb ik gemerkt dat ik niet zo goed ben in het echte worstelen met de vragen die dit oproept. Ik neig er snel toe om te redeneren: tja, ziekte hoort er blijkbaar nu eenmaal bij, dus kan het mij natuurlijk ook overkomen. Ik moet dan regelmatig denken aan de opmerking van C.S. Lewis dat het natuurlijk niet zo kan zijn dat christenen nooit ziek worden, omdat de reden om je leven aan God toe te vertrouwen dan niet meer is dat je van Hem houdt, maar vooral dat je een prettig leven wilt. Als ik echt eerlijk ben en eens goed nadenk over mijn ziektes voel ik echt wel verdriet en boosheid, maar ik uit die vrijwel niet. Ik verschuil me achter dit soort redeneringen. Het boek van Greig heeft me geleerd dat het belangrijk is om je gevoelens en ook je twijfel aan Gods goedheid en/of macht te uiten.
‘Hoe zit het eigenlijk met onbeantwoorde gebeden?’ Het helpt niet om die weg te stoppen, het komt dan later met meer kracht naar boven. Verstandelijk geloof ik dan best de goede dingen, maar mijn hart vertelt een ander verhaal. Het is nodig dat de echte vragen naar boven komen. Weerbarstig geloof We hebben behoefte aan een weerbarstig geloof. Zoals Sadrach, Mesach en Abednego (Daniël 3:16-18) het zo helder neerzetten: ‘… de God die wij vereren kan ons uit een brandende oven redden. Maar ook al redt Hij ons niet, (…) wij zullen niet voor uw goden buigen.’ Nadrukkelijk volhouden dat wonderen kunnen gebeuren, maar daaraan trouw toevoegen: ‘Zelfs indien niet…, we zullen nog steeds op God vertrouwen.’ Nee, we zullen niet altijd genezen en onze andere diepste wensen vervuld krijgen. Maar we zullen wel altijd de ruimte hebben om onze echte vragen te bespreken en het uit te schreeuwen in het bijzijn van onze Vader. En van de mensen die om ons heen staan natuurlijk. Jezus gaf aan dat Hij behoefte had aan de nabijheid van Zijn vrienden in Zijn diepste worsteling, wij hoeven dit soort worstelingen niet alleen door te maken. Samen leren eerlijk te zijn, daarmee kan dit boek ons heel goed helpen. ◄
N.a.v. het boek Als God zwijgt van Pete Greig. Oorspronkelijke titel God on mute. Verschenen: maart 2014. ISBN 9789077992302
DE OOGST
23
THEMA
TEKST: RONALD KOOPS / BEELD: ALBERT ALLEMA
Bidden voor een MacBook De community is de plaats waar alle vrijwilligers van de twee Shelter Hostels maximaal een jaar wonen. Het is ook een plek waar ze groeien in relatie met God door met elkaar van Hem te leren en samen God te zoeken in aanbidding en gebed. Wat is de rol van gebed? In gesprek met Hans, Marlies en Guido van de leefgemeenschap.
Hans (43) en Marlies (41) zijn ‘house parents’ van de community, Guido (21) komt uit Friesland en hij woont op dit moment acht maanden in de community van de Shelters aan de Willemsstraat in Amsterdam, nadat hij door twee verschillende mensen getipt werd om een jaar lang als vrijwilliger bij de Shelter te werken. Het gebedsleven van Guido is gegroeid, zegt hij, na acht maanden. In het begin vond het maar vreemd om bijvoorbeeld samen met anderen te bidden. ‘Bij de leefgemeenschap zijn ze gewend hardop te bidden met elkaar. Dat vond ik heel raar, zeker omdat het bidden ook in het Engels gebeurt.’ Hans en Marlies ontmoeten vaak jongeren zoals Guido. Marlies: ‘We moedigen elkaar, en ook de jongeren, aan om God te zoeken, in hun persoonlijke relatie met God die voor iedereen verschillend is. Een levend gebedsleven proberen we te stimuleren en voor te leven.’ Wat betekent dat praktisch? Marlies denkt even na en zegt dan: ‘Dat je God zoekt in elke situatie. Als mensen dingen met ons delen, of ze worstelen ergens mee, dan vragen we altijd: “Heb je het er al met God over gehad?”’ Hans en Marlies vinden het heel belangrijk om dicht bij God te leven. Hans: ‘Bidden is niets anders dan communiceren met God, en dan tweerichtingsverkeer. Marlies en ik zijn de afgelopen jaren gegroeid in de relatie met God,
24
DE OOGST
en ook in het kennen van Zijn stem. God spreekt door de Bijbel, maar ook op andere manieren. We mogen meer en meer leren Zijn stem te verstaan. Als je de Bijbel leest, ontdek je dat God tegen Johannes vaak via beelden en visioenen sprak. Terwijl Lucas juist weer werd geraakt door het rationele, en Mozes met God sprak van aangezicht tot aangezicht. Tegen verschillende mensen spreekt God dus heel verschillend, dat is nu nog steeds zo.’ Marlies: ‘Als iemand een keer heeft gedroomd en niet weet wat hij of zij met de droom aan moet, dan moedigen we die persoon wel aan om God te vragen of Hij wat wil zeggen via de droom. God spreekt, ook in deze tijd.’ Vormen van gebed De leefgemeenschap kent veel vaste vormen waarin gebed een plek krijgt: er is regelmatig een ‘small group’, waar de bewoners elkaar spreken en voor elkaar bidden. Om de week is er een ‘worship prayer night’, een soort gebeds- en aanbiddingsavond, waarin veel ruimte is voor kringgebed en voorbede. Marlies: ‘We leggen elkaar ook de handen op als we bidden, dat zie je ook in de Bijbel, en we bidden voor zieke mensen of moeilijke situaties.’ Guido: ‘Als iemand iets moeilijks deelde, was ik altijd gewend om te zeggen: “Ik bid voor je.” Maar hier doen we dat meteen. We delen met elkaar en we bidden voor elkaar. Dat gaat hand in hand en is heel krachtig.’
Deelnemers van de Shelter-leefgemeenschap tijdens een ‘worship prayer night’
Tijd met God Tijd met God, dat is een belangrijke waarde voor de gemeenschap. Guido: ‘Toen ik hier net woonde, werd ik door Hans en Marlies echt gestimuleerd om stille tijd te houden. Maar het was voor mij iets wat moest en wat ik daarna kon afvinken. Ik dacht ten diepste dat ik iets moest terugwinnen van God. Hij had mij gered, mijn zonden waren vergeven en ik had het gevoel dat ik iets terug moest doen voor Hem.’ Hij lacht even en zegt dan, bijna droog: ‘Maar ik hóéf niets meer te winnen, want ik heb het al. Ik bén er al en nu mag ik lekker met Hem tijd doorbrengen. Dat voelt bijna of je verliefd bent. Mozes moest de berg op om met God praten, maar ik kan elke dag gewoon op mijn slaapkamer praten met de Koning der Koningen, daar word ik echt blij van! Ik vind het heel bijzonder om te weten dat God er is, dat Hij echt luistert en echt aanwezig is. Als ik bid, stel ik me voor dat Hij naast me zit.’ Praktisch bidden Hans: ‘We kunnen inderdaad zo meer met God praten en we mogen God ook om praktische dingen vragen, Hij zorgt voor ons en wil ons ook helpen op praktisch gebied. Zo hebben we een keer voor een MacBook gebeden van een bewoner die stuk was gegaan omdat ze er een kop hete thee over had laten vallen. Ze was er helemaal naar van, want ze had ’m net van haar ouders gekregen en het ding deed helemaal niets meer. Tijdens onze gebedsavonden zei ik: “Waarom bidden we niet
voor de laptop?” Zo gezegd, zo gedaan. We hebben de MacBook op de tafel gezet en onze handen erop gelegd en gebeden dat hij het weer zou doen. Geloof het of niet, maar na het gebed werkte het apparaat weer. Dat was een enorme bemoediging voor ons allemaal! En ook een diepe geestelijke les: ook voor praktische dingen mogen we God aanroepen.’ Marlies: ‘De Bijbel zegt: “Zoekt eerst Zijn Koninkrijk en de rest zal je gegeven worden.” Onze gebeden mogen nooit zelfgericht of materialistisch zijn, maar als we Gods Koninkrijk zoeken, dan is het goed.’ Hans: ‘Natuurlijk is het logisch dat we direct kijken wat de verzekering uitbetaalt als er iets kapot gaat, maar God zegt: “Zoek eerst Mijn Koninkrijk”.’ Ook Guido is onlangs erg bemoedigd. ‘Er was een cleaner die een spiertje gescheurd had in zijn knie. Daarom werd de knie een paar keer per jaar heel erg dik en het herstel duurde dan meestal twee tot drie weken. Hoewel de cleaner geen christen is, vroeg ik spontaan: “Mag ik voor je bidden?” Ik bad een eenvoudig en kort gebed van twee zinnen: “In Jezus’ Naam, zwelling ga weg en pijn ga weg.” Er leek niets te gebeuren, maar na twee dagen sprak de cleaner me aan: de zwelling was helemaal weg, terwijl dat normaal weken zou duren. Ik was zo blij! Eén ding heb ik hier in de gemeenschap geleerd: het gebed van een rechtvaardige heeft kracht. Het is heerlijk om daarmee bezig te zijn.’ ◄ DE OOGST
25
BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN
Amsterdam centraal Richt U op wat boven is, niet op wat op aarde is… (Kolossenzen 3:2) Dit nummer gaat over bidden. Voor mij is bidden allereerst steeds weer stilstaan bij de vraag wie er nu in het centrum van mijn leven staat. Bidden is God weer centraal zetten: Hier ben ik, God, ik zoek het bij U.
De grootste vijand De grootste vijand van ons geloof is dat wij onszelf steeds in het centrum zetten. Het is de essentie van zonde: jezelf in het centrum zetten. Alles draait om ons. God is er voor ons. Allerlei zaken in het geloof zijn er om ons een beter en mooier leven te geven. Bidden is goed voor jou. Van Bijbellezen word jij beter. Geloof als het beste middel tot zelfontplooiing. Lekker goedkoop, want het is gratis. Je ziet wat dat betreft enorm veel wereldgelijkvormigheid in de kerk. Het gaat om precies dezelfde zaken als succes en geluk, maar dan in een gelovig jasje. Dat gebeurt allemaal heel subtiel. Want het is waar dat God ons geluk voor ogen heeft en het is waar dat God ons enorm liefheeft en het is waar dat wij zeer waardevol zijn in Zijn ogen. Het is ook waar dat Jezus gekomen is om ons te dienen. Maar het gaat ten diepste wel steeds over deze vraag: wie staat er in het centrum? Je kunt geloven dat God centraal staat, maar ondertussen kun je nog steeds mensen om je heen gebruiken. Zij zijn er tot meerdere eer en glorie van jouw dikke ik. Of mensen God centraal zetten wordt altijd zichtbaar in hoe ze omgaan met andere mensen. De Bijbel leert ons om af te zien van onszelf en de ander uitnemender te achten. Misschien is dat wel ten diepste verlossing. Dat je verlost wordt uit het centrum (die plek komt jou niet toe) en van jouw dikke ik. Rauwheid In onze projecten lopen we steeds weer aan tegen de vernietigende kracht van het kwaad en de zonde. We zien zoveel kapotte en gebroken mensen dat we soms haast moedeloos worden. We zien de enorme kracht van Gods
26
DE OOGST
liefde uitgeleefd door onze medewerkers. Eerlijk vertellen we over de rauwheid van het leven en over dit gebroken bestaan. Jezus volgen is ook lijden aan deze wereld. Hoe meer je jezelf op Hem richt, hoe meer jij ook gaat zien wat er in deze wereld aan de hand is. We merken dat er een enorme behoefte is aan het eerlijke verhaal. Ik ben bang dat er soms in de kerk te veel zoete broodjes worden gebakken. Te veel zoetigheid is uitermate slecht voor jouw geestelijke gezondheid. Eerlijk worden over jezelf en de wereld is belangrijk. Nood leert bidden is meer dan… ‘God, ik heb U zo nodig, nu ik het moeilijk heb.’ Nood leert bidden betekent dat we zien wat wij, in onze grootheidswaanzin, van deze wereld hebben gemaakt. Nood leert bidden is allereerst verootmoediging.
Ik ben bang dat er soms in de kerk te veel zoete broodjes worden gebakken. Te veel zoetigheid is uitermate slecht voor jouw geestelijke gezondheid. Bidden is je eigen kleinheid en Gods grootheid erkennen: ‘Vader, dit kwaad is veel te groot voor ons. Dit is Uw strijd. Wijzelf verliezen het.’ Het is ook enorm heerlijk dat je ergens naartoe kunt gaan met jouw nood en de nood die je ziet. Jij zit niet opgesloten in de cirkel van het bestaan. Er is een plek waar je mag huilen en waar je kind mag zijn. De hemel is open.
Zonde Zonde is Gods heerlijkheid missen en andere dingen heerlijker vinden. De heerlijkheid van de eeuwige God ruilen wij in voor de heerlijkheid van dingen die vergaan. Ook hier gaat het weer om de vraag: ‘Wat is het mooiste of wie is de mooiste?’ In plaats van onszelf steeds maar weer op te blazen geloof ik dat het goed is om eerlijk te zijn over onze nietigheid en zondigheid. Wij missen een hoop. Wij grijpen vaak te hoog. Ik heb ontdekt dat groei vooral betekent dat je steeds meer ziet wie je werkelijk bent: een stipje in de tijd. Voor mij is het grote wonder dat God van ‘het stipje mij’ houdt met al mijn zwarte kanten. Het is ondertussen heerlijk dat er een plek is in dit universum waar je uitgenodigd wordt om eerlijk te zijn. ‘Kom maar bij Mij, met al je moeiten en lasten’, zegt Jezus uitnodigend. Omdat de hemel open is en God voor ons is en omdat er vergeving is, durf ik eerlijk te zijn. Voor mij is dit bidden: mens-zijn met God. Bidden is een schuilplaats hebben waar je helemaal jezelf mag zijn. Bidden is een thuis vinden. Veranderen Ik werk nu ruim drie jaar bij THDV. Het werk vormt me enorm. Ik merk dat ik veel meer behoefte heb aan het eerlijke verhaal. Ik kan slecht tegen zoetsappigheid die voorbij lijkt te gaan aan de kapotheid van deze wereld. Ondertussen geloof ik onverminderd in de kracht van het gebed. Wat een geweldig wapen in de geestelijke strijd. De duivel is de man met de schaar die steeds zal proberen om alle gebedslijntjes door te knippen.
Het is heerlijk dat er een plek is in dit universum waar je uitgenodigd wordt om eerlijk te zijn Het is een voorrecht om iedere dag met collega’s te mogen beginnen met gebed. Heerlijk om aan het begin van de dag even boven het bestaan uit getrokken te worden en met Gods ogen naar het leven te kijken. Ik geloof dat God hoort en verhoort. Ik geloof dat God geneest als wij dat vragen, al weet ik zeker dat Zijn opvatting van genezing ver uitstijgt boven mijn beperkte blik. Ik geloof dat we veel missen als we niet bidden. Vooral een ontmoeting met de heerlijke God. Ik geloof dat het gebed een kanaal is van Gods kracht. Hij is de Bron, en bidden is je aansluiten op de Bron. Ik geloof dat de kracht van een christen het gebed is. Bidden is ontvangen. God weet allang wat jij nodig hebt. Ik geloof dat je niet veel woorden nodig hebt. God weet allang wat jij wilt zeggen. Ik geloof dat als jij niet kunt bidden de Geest voor jou pleit en hopelijk ook anderen voor jou bidden. Zeg het maar gerust tegen God: ‘God, het lukt niet.’ Waarom alleen worstelen met jouw geloof als je ook kunt worstelen met God? Ik geloof dat bidden vooral is: erkennen dat jij mens bent, en erkennen dat God God is. Wie staat er centraal in jouw leven? ◄
COLUMN / ARIE DE ROVER
Zucht Joke en ik zijn niet meer verliefd. Al heel lang niet meer. We waren het wel. Niet te zuinig ook. Maar die tijd ligt al ver achter ons. Voordat u zich zorgen gaat maken over ons huwelijk of het gevoel krijgt dat u hiervoor moet bidden, is het goed te vertellen dat we allebei blij zijn dat onze verliefdheid tot het verleden behoort. Die tijd van heftige gevoelens en inspanningen om elkaar zoveel mogelijk te zien of te spreken en er alles aan te doen om elkaar niet kwijt te raken is in 35 jaar huwelijk vervangen door iets van grotere waarde en diepte: liefde. Liefde is van een andere orde dan verliefdheid. Een relatie op basis van liefde is dieper, stabieler en rijker. Onze liefde is gegroeid door onnoemelijk veel ervaringen waarin we elkaar beter leerden kennen en begrijpen. We voelden ons echt gezien en begrepen door de ander, waardoor ons vertrouwen in elkaar nog meer groeide. En juist die trouw hadden we elkaar beloofd op de ‘mooiste dag van ons leven’.
Joke en ik zijn niet meer verliefd, al heel lang niet meer. Deze liefdesontwikkeling heeft ook onze communicatie beïnvloed. In onze verliefdheid waren nog veel woorden en activiteiten nodig om elkaar duidelijk te maken wat we bedoelden. Nu hebben we vaak aan één blik, snik of zucht genoeg om elkaar te begrijpen. Wij ervaren het als een relationele rijkdom dat we met steeds minder woorden ons dieper begrepen en geliefd voelen. De vrucht van samenzijn. Zo’n zelfde vrucht ervaar ik ook in mijn gebedsleven. Dat startte op kinderleeftijd als een aangeleerde gewoonte. Bij het opgroeien werd het een plicht die ik regelmatig verzuimde. Als volwassen man, voor het eerst getroffen door genade, werd het een verliefdheidsperiode met veel woorden. Nu, vele jaren verder, is het vaker een woordloos zuchten en mij toch diep begrepen, gezien en gedragen voelen. ◄
Arie de Rover is coach.
DE OOGST
27
THEMA
THEMA / MATTHIJS HOOGENBOOM
Organiseer een gebedsbijeenkomst De meeste Oogst-lezers hoeven we niet te overtuigen van het belang van gebed. Samen bidden is krachtig en bindt samen. Om ideeën op te doen voor manieren om samen te bidden gingen wij langs bij The Tabernacle, het gebedshuis
1
van Jeugd met een Opdracht. Midden op de Wallen wordt moment of -bijeenkomst kunt organiseren.
Bidden rond een kaart
Leg een wereldkaart in het midden van de kring en bid voor landen in de wereld. Dit kan in een vrij kringgebed: ieder bidt voor het land dat hij of zij op het hart heeft. Je kunt ook mensen vragen zich voor te bereiden op gebed voor een bepaald land. Die persoon kan er iets over vertellen of een filmpje laten zien als inleiding op het gebed. Je kunt markeringen aanbrengen op de landen waarvoor gebeden is zodat je een volgende keer weer voor andere landen kunt bidden. Dit kan natuurlijk ook met je stad of dorp. Wil je voor vervolgde broeders en zusters bidden, dan kun je de Ranglijst Christenvervolging van Open Doors gebruiken. Kijk ook eens op operationworld.org.
28
DE OOGST
2
daar uren per dag gebeden. Vijf tips waarmee je een gebeds
Gebedsstations
Plaats, verspreid over de ruimte, tafels met informatie over een onderwerp waar je voor wilt bidden. Dit kunnen landen zijn, organisaties, bepaalde groepen mensen of thema’s als armoede, zending, politiek, abortus, et cetera. Vraag mensen om een tafel te vullen met filmpjes, presentaties, plaatjes, tekst, info, een bijpassende Bijbeltekst en tips waarvoor je kunt bidden. Houd het beknopt en zorg dat het thema goed zichtbaar is. Als je bijvoorbeeld wilt bidden voor THDV, dan kun je onze promofilm van Youtube halen en exemplaren van de Oogst en/of folders aanvragen.
4
Afwisselen
3
Gebruik eens een andere manier dan je gewend bent. Doe je altijd een kringgebed? Bid dan eens in groepjes of doe een keer een ‘popcorn-gebed’: ieder zegt in willekeurige volgorde een kort gebed van een of twee zinnen. Ben je gewend dat er altijd één persoon voorgaat in gebed? Probeer dan eens een kringgebed. Om de spanning eruit te halen kan het helpen om iemand aan te wijzen die opent en sluit. En benadruk altijd dat niemand verplicht is om te bidden en dat je ook stil kunt bidden. De stilte verandert daardoor van wachttijd tot gebedstijd.
Gebedskaartjes
Als gebed een vast onderdeel is van je bijeenkomsten, dan kun je kaartjes maken met onderwerpen die je regelmatig terug wilt laten keren. Stel dat je regelmatig wilt bidden voor je kerkelijke gemeente, dan kun je kaartjes maken met ‘jeugd’, ‘ouderen’, ‘evangelisatie’, ‘kerken-/oudstenraad’, et cetera. Maak groepjes en verspreid de kaartjes over de ruimte. Ieder groepje kan bij een kaartje gaan zitten om te bidden. Bidden in kleine groepjes kan een veilige sfeer bevorderen waardoor er actiever wordt deelgenomen aan het gebed.
5
Tip van Paulus
Wat je ook organiseert, je bent afhankelijk van Gods Geest: ‘De Geest helpt ons in onze zwakheid; wij weten immers niet wat we in ons gebed tegen God moeten zeggen, maar de Geest Zelf pleit voor ons met woordloze zuchten’ (Romeinen 8 vers 26, NBV).
Met dank aan Janneke Stuij, leidster van The Tabernacle, een bediening van Jeugd met een Opdracht. ywamamsterdam.com/nl/teams/tabernacle ◄ DE OOGST
29
THEMA
TEKST: IRENE MOL
Irene liep stage bij AHA
‘Daklozen zijn anders dan ik dacht’ Irene Mol liep een paar maanden stage bij ons inloophuis voor daklozen AHA. Voor de Oogst hield ze in die periode een dagboek bij.
29 augustus 2017
15 november 2017
Mijn eerste stagedag bij AHA. Doelgroep: dak- en thuislozen. Wauw, ik ben zo benieuwd! Hoe zullen die mensen zijn? Hoe zal het contact met hen gaan? Ik zit nu in het tweede jaar van de opleiding Maatschappelijk Werk op het mbo. Het leek me mooi om in mijn stage een combinatie te vinden van mensen helpen, maar tegelijkertijd ook iets vanuit het Evangelie mee te geven. En zo ben ik bij AHA terechtgekomen.
Elke middag lezen we uit de Bijbel en bidden we, voordat we de warme maaltijd uitdelen. Soms gaan mensen ertegenin, soms reageren mensen er juist positief op. Vanmiddag kwam er een Iraanse man naar mij toe. Hij zei: ‘Heel veel mensen lezen in de Bijbel, maar doen er niks mee. AHA doet beide: lezen en doen. Jullie geven eten aan de mensen die geen eten hebben.’ Mooi!
21 september 2017 De eerste paar weken van mijn stage zijn omgevlogen. Wat gaaf om met deze bijzondere mensen kennis te maken. AHA is een inloophuis, maar sommige mensen ervaren het echt als een huiskamer: ‘Het is hier anders dan in andere inloophuizen. Er heerst hier veel meer rust en vrede.’ Bijzonder dat de bezoekers dat opmerken. Dat komt doordat dit het huis van God is, zei m’n collega. Ik glimlach. We proberen allemaal naar deze kwetsbare mensen te kijken met de ogen van Jezus.
27 oktober 2017 ‘U draagt de zegekroon; U overwon, U overwon!’ Daar zit de 45-jarige ex-moslim en vluchteling. Hij luistert naar Nederlandse opwekkingliedjes en probeert ze mee te zingen. Hij is gevlucht, omdat zijn broer hem bedreigde, sinds hij christen geworden is. Door eenvoudig de Bijbel te lezen is hij tot geloof gekomen. Hij vertelde hoe bijzonder het is dat God zegt: ‘Niet jij hebt Mij gekozen, maar Ik jou!’ Het raakte me.
30
DE OOGST
30 november 2017 Wat is er veel veelkleurigheid (letterlijk, maar vooral ook figuurlijk) in AHA! Je hebt bijv. een aantal ‘vaste bezoekers’, vooral Nederlanders, die elke dag weer fanatiek het spel mens-erger-je-niet spelen. (Trouwens, wat geweldig dat mensen daar zo van kunnen genieten.) Maar er zijn ook heel wat buitenlanders. De meesten dachten werk te kunnen vinden in Nederland, maar zijn uiteindelijk op straat beland. Sommige situaties zijn zo uitzichtloos. Dat breekt je soms wel. Maar één ding staat vast: de positiviteit van sommige gasten is ongekend. Ze genieten van de kleinste dingen. Daar kan ik zeker wat van leren!
19 december 2017 Dak- en thuislozen. Ze zijn zo anders dan jij en ik denken. Daar ben ik allang achter gekomen. Al is niet iedereen zoals deze dakloze, maar dit is toch fantastisch om te horen?! ‘Goedemorgen, hoe gaat het met je?’ ‘Nou… hoe het gaat? De Heer is mijn Herder, dus mij ontbreekt niets, hè?’ Schitterend. Ik, die wel een huis en thuis heb… moet
Irene met een van de vaste gasten van AHA.
dat horen van iemand die geen huis en thuis heeft. Maar zo is het wel. Als Hij je Herder is, ontbreekt het je werkelijk aan niets.
13 januari 2018 Dak- en thuislozen. Het zijn ook gewoon mensen. De een is dankbaar, de ander niet. Na het eten wilde ik de borden ophalen die nog niet teruggebracht waren van de tafels. Maar er waren al twee gasten (van de ‘vaste bezoekers’) bezig. ‘We mogen ook weleens wat terugdoen, toch?’ Schitterend. Naast het eten willen we mensen ook praktisch helpen. Verschillenden hebben vragen over waar ze kunnen douchen of hun kleding kunnen wassen. We kunnen ze doorverwijzen naar andere instellingen of heel praktisch de weg wijzen door middel van plattegronden uitprinten, etc.
2 februari 2018 Vandaag was mijn laatste dag. En wauw, wat ga ik dit missen. Bijzonder dat ik een tijd met dak- en thuislozen mocht optrekken. Mooi om verschillende mensen Bijbels/evangelisatiemateriaal te mogen geven (in hun eigen taal). Wat is mijn blik verbreed en wat heb ik veel
geleerd! Ik sloot vanmiddag af met de woorden uit Psalm 37: ‘Schep vreugde in de HEER (de Ik zal er zijn), dan zal Hij u geven wat uw hart verlangt.’ Vertrouw op Hem alleen en vind je vreugde in Hem alleen. De Bron van het leven.
‘Ik zou een fanclub oprichten voor Jezus. Hij is de grandiooste Persoon die ik ooit ontmoet heb. En Hij had als eerste de bankiers door.’ 19 januari 2018 Ik deed het theezakje in de grote thermoskan. Pickwick heeft een goeie zet gedaan met die vraag: ‘Voor wie zou jij een fanclub oprichten?’ Mijn collega zegt voor de grap: ‘Voor mezelf natuurlijk.’ Een bezoeker die het hoort zegt: ‘Ik zou een fanclub oprichten voor Jezus.’ O, wat mooi! ‘En hoezo voor Jezus?’ ‘Nou, Jezus is de grandiooste Persoon die ik ooit ontmoet heb. En Hij had als eerste de bankiers door.’ Haha, mooi is dit! ◄ DE OOGST
31
RECENSIES / REDACTIE: MATTHIJS HOOGENBOOM
Christendom en antisemitisme Eind 2017 presenteerde Museum Sjoel Elburg een tentoonstelling met als titel Christendom en anti semitisme. Ter gelegenheid daarvan schreef gastconservator en historicus Bart Wallet een gelijknamig boek, waarin hij een beeld schetst van ‘tweeduizend jaar christelijke worsteling’ met joden en jodendom. Tien tekeningen van tekenaar Karel Kindermans, gemaakt voor de tentoonstelling, zijn full colour opgenomen in het boek. Op de cover prijkt Kindermans’ tekening van twee mannen. Oorspronkelijk verschilden zij niet van elkaar, maar in de loop van de geschiedenis zijn ze vervormd tot wie ze nu zijn. De ene man – Jezus – kreeg een aureool om het hoofd en felblauwe ogen. De andere – een grimmige jood – een forse haakneus. Veelzeggend en treffend. De geschiedenis van het christendom is nauw verweven met de geschiedenis van Jodenhaat, concludeert Wallet terecht. Zijn boek is opgedeeld in drie delen en telkens staat een cruciale periode van die verweven geschiedenissen centraal. In deel 1 gaat over de verhouding tussen het vroege christendom en het rabbijnse jodendom. Wallet beschrijft hoe deze ‘tweelingbroers’ met elkaar in gevecht raken: kerk en synagoge groeien steeds verder uit elkaar. Wanneer de kerk pretendeert het ‘ware Israël’ te zijn is de breuk definitief. De meeste kerkvaders meenden dat het joodse volk heeft afgedaan. Daarmee legden ze de basis voor het felle anti-judaïsme in de middeleeuwen. Deel 2 gaat over de verhouding tussen protestantse en katholieke reformaties enerzijds en het jodendom anderzijds. Speciale aandacht besteedt Wallet aan de anti-joodse uitlatingen van de reformator Maar-
32
DE OOGST
ten Luther en aan de christelijke wetenschappelijke belangstelling voor het jodendom in dit tijdvak. Deel 3 gaat over de verhouding tussen christenen en het moderne antisemitisme. Het moderne antisemitisme is niet zozeer religieus (joden als Godsmoordenaars) geladen, maar vooral politiek (wereldjodendom) en racistisch (sociaal darwinisme) van aard, met nazi-Duitsland als absoluut dieptepunt. Wallet brengt nadrukkelijk voor het voetlicht hoe christenen op deze ontwikkelingen reageerden. Een vruchtbare joods-christelijke dialoog is pas op gang gekomen sinds 1945. ‘De weg daarnaartoe is echter lang geweest en kent vele diepte- en slechts weinige hoogtepunten. Bij een volwassen relatie hoort het om die beide eerlijk onder ogen te zien.’ Wallet schrijft met kennis van zaken, toegankelijk en genuanceerd over een voor christenen aangelegen en belangrijk thema. Aanbevolen! / Matthijs Guijt
Christendom en antisemitisme: 2000 jaar confrontatie Bart Wallet Boekencentrum
Als ik mijn ogen sluit Hoe kan ik nou sympathie krijgen voor een huurmoordenaar? Wie het boek Als ik mijn ogen sluit leest, begrijpt het wellicht. Jason, 6 jaar, moet binnenkort zijn vierde operatie ondergaan. Zijn vader Henry kan al die dure operaties niet van zijn loon betalen. Hij stelt zich beschikbaar als huurmoordenaar. Maar hij faalt. Josephine Bourdillon, de vrouw die hij had moeten vermoorden, is niet dood, maar ligt in coma. Toch wordt hij uitbetaald. Hoe kan dat? Josephines dochter Paige wil weten wie haar moeder zou willen vermoorden. Ze gaat op zoek naar antwoorden en graaft dieper in het verleden van haar moeder. Wat ze dan ontdekt, verrast en schokt haar volkomen. Musser kan zo knap schrijven, dat je als lezer helemaal meegezogen wordt in het verhaal. Langzaam ontvouwt zich de kern van het verhaal, een kern van ingewikkelde keuzes en moeilijke gevoelens. Met als binnenste kern: vergeving en genade. Ik kan maar één advies geven: lezen! / Willemieke Kloosterman
Elizabeth Musser Als ik mijn ogen sluit Uitgeverij Kok € 24,99
€ 12,99
Een lied in de storm Wie de naam John Newton hoort, denkt waarschijnlijk aan ‘slavenhandel’ en het lied ‘Amazing Grace’. Het eerste komt in het
boek ‘Een lied in de storm’ niet heel uitgebreid aan de orde. Het gaat veel meer om de gecompliceerde liefde tussen John en Polly. Daarvoor is het ook een roman. Het boek vertelt het verhaal van ‘Amazing Grace’. Want door Gods genade komt John tot bekering en betert hij zijn leven. Wie houdt van een goede historische roman, kan met een gerust hart aan dit boek beginnen. / WK
Jody Hedlund Een lied in de storm Uitgeverij Kok € 22,50 Het zout der aarde Dr. Peter Masters is de predikant van de Metropolitan Tabernacle in Londen, de kerk waar ooit de grote prediker Spurgeon voorging. De insteek, zoals verwoord op de achterflap, sprak mij aan: ‘In dit boek worden alléén de methoden van de Heere Jezus en Zijn apostelen nauwkeurig onderzocht.’ Tijdens het lezen is het boek mij toch tegengevallen. ‘We moeten gewetenswroeging krijgen als we het laten afweten wat ons persoonlijk getuigenis betreft.’ Daar help je mensen in mijn ogen niet echt mee om op een ontspannen manier in daad en woord getuige te zijn. Onder ‘getuigen’ verstaat Masters mondelinge overdracht van het Evangelie. Hij benoemt zijdelings dat dit niet zonder een ‘godvruchtig leven’ kan, maar scheidt die twee wel duidelijk van elkaar. Ik vind dit een onderschatting van de kracht van een leven dat verbonden is aan Jezus. We moeten de wereld volgens Masters duidelijk maken dat het Evangelie geen plan is om de wereld te verbeteren. Het gaat erom zielen voor de eeuwigheid te redden. Dan vraag ik mij af waarom er niet in Johannes 3 vers 16 staat ‘Alzo lief heeft God zielen gehad…’ Mijn overtuiging is dat Jezus’ dood en opstanding veel meer effect hebben dan alleen het redden van zielen, en wel degelijk invloed hebben op deze wereld. Straks, maar ook hier en nu. Een opdeling in onwetenden, onverschilligen, hoogmoedigen, egoïsten en atheïsten helpt mijns inziens ook niet echt om de medemens met open vizier tegemoet te treden. De behandeling van Jezus’ methodiek blijft vooral hangen in dogma’s en
houdt geen rekening met de vragen van de mens in 2018. Ik blijf moeite hebben met dat woord methodiek in relatie tot evangelisatie. Als Jezus er al een methodiek op na hield, dan was dat liefhebben, en liefhebben is nog steeds actueel. / Matthijs Hoo genboom
Het zout der aarde: getuigen naar het voorbeeld van Jezus en Zijn discipelen Peter Masters De Banier € 10,95 Onderweg in Zijn en Tijd Tijdens mijn studiejaren aan de pabo kon ik maar moeilijk belangstelling opbrengen voor filosofie. Met het ‘klimmen der jaren’ neemt het toe, al moet ik nog steeds moeite doen om de gedachtegangen van filosofen te volgen. En is niet juist het doen van die moeite waartoe Heidegger aanmoedigt? In zijn grote werk Sein und Zeit betoogt hij dat wij ons vaak niet bewust zijn van ons ‘zijn’. Het dagelijkse leven houdt ons met al zijn beslommeringen gevangen in ‘das Nichts’. De mens moet zich verdiepen in eigen provincialisme om een universeler perspectief te krijgen. Uiteindelijk, aldus Heidegger, zal alleen gerichtheid op de aankomende dood de mens boven de onechtheid uittrekken. Mensen kunnen ons daar niet van redden en het heeft dus ook geen zin om te leven voor anderen die ons toch nooit aardig zullen vinden. Op de vraag hoe wij onze authenticiteit terug kunnen krijgen, antwoordde Heidegger eens dat we meer tijd op begraafplaatsen zouden moeten doorbrengen.
Dit boek van Denker is een goed leesbare inleiding op leven en werk van Heidegger, waarin de auteur niet voorbijgaat aan het pijnlijke feit dat Heidegger een fan was van Hitler. / MH
Onderweg in Zijn en Tijd: inleiding in het leven en werk van Martin Hei degger Alfred Denker Damon € 26,90 Voor het leven Bonhoeffer lezen doet een mens goed. Óver Bonhoeffer lezen door de ogen van iemand die zich in hem heeft verdiept deed mij - in het geval van Kick Bras – ook erg goed. In dit boek behandelt hij thematisch teksten van Bonhoeffer die zijn spiritualiteit blootleggen. Thema’s die aan bod komen, zijn onder andere gebed, meditatie, muziek en poëzie en wachten op God. Dit laatste thema eindigt met het volgende citaat: ‘Blijft de vraag of hoop hier hetzelfde is als illusie. Natuurlijk mogen wij de betekenis die de illusie heeft voor het leven niet onderschatten, maar bij een christen kan het toch alleen maar gaan om gegronde hoop. En als de illusie al zo machtig is dat zij het leven van een mens op gang houdt, hoe machtig is dan in het leven een absoluut gegronde hoop; hoe onoverwinnelijk wordt zo’n leven. “Christus, onze hoop”, dit woord van Paulus is de kracht van ons leven.’ / MH
Voor het leven: de spiritualiteit van Dietrich Bonhoeffer Kick Bras Kok € 17,99
DE OOGST
33
FILMBESPREKING: RONALD KOOPS
THDV wil je helpen de verbinding te leggen met de onbekende ander. Film en literatuur leggen de gedachtewereld van die ander bloot. In deze rubriek bieden we je ter inspiratie kijk- en leeservaringen.
Drummer Andrew en zijn meedogenloze muziekdocent Fletcher.
Film: Whiplash Genre: Drama Jaar van verschijnen: 2014 (o.a. te zien via pathethuis.nl) Over de regisseur: Damien Chazelle is een Amerikaanse filmregisseur en scenarioschrijver.
‘Ik ben zelf jazzdrummer geweest. (…) En ik had ook een heel strenge leraar. Dat alles heeft me geïnspireerd een verhaal te schrijven over wat er allemaal voor nodig is om ergens heel goed in te worden.’ – De regisseur over zijn film.
Stel je voor: je hebt een sterk gevoel voor ritme, de gave om een zeer goede jazzdrummer te worden en een torenhoge ambitie. Dan word je ontdekt door een dirigent die er een militair regime en een ijzeren discipline op na houdt. Hoe ver ga je om de top te bereiken? Dat is – kort gezegd – het verhaal van de film Whiplash uit 2014. De film draait om twee hoofdpersonen: de ambitieuze student Andrew (Miles Teller) die koste wat het kost de beste drummer van zijn elitaire conservatorium wil worden, en de briljante én gevreesde muziekdocent T erence Fletcher (J.K. Simmons) die zo graag het allerbeste uit zijn leerlingen wil halen dat hij er Spartaanse lesmethoden op na houdt waarin schelden, een klap uitdelen en vernederen tot zijn arsenaal behoren. Maar in plaats dat Andrew na het eerste fysieke geweld van zijn docent zich direct uit de voeten maakt, wordt
34
DE OOGST
Andrews streven naar muzikale perfectie juist een ware obsessie. Koste wat het kost wil hij de beste drummer ooit zijn. Zijn leraar drijft hem tot het uiterste van zijn muzikale en fysieke kunnen – door te dreigen met een vervanger, net voor een belangrijke muziekwedstrijd. Of door te zeggen dat hij nog harder moet repeteren, wil hij verder komen. De bandrepetities zijn een gruwel, maar de ambitie van de muzikanten is zo hoog dat ze het accepteren. Zo ook Andrew. In een indrukwekkende scene zien we hem tot bloedens toe oefenen op zijn drumstel, compleet doorgedraaid. Bloed, zweet en tranen vloeien letterlijk over het drumstel. Deze film is een mooie aanleiding tot een goed gesprek. Want waar ligt de gezonde scheidslijn tussen talent en ambitie? Wat is een goede balans tussen gezonde ambitie en nee zeggen, om te zorgen voor jezelf? Wat voor ‘dirigenten’ heb jij in je leven en wat is hun invloed? En is dat gezond? En als je God met een dirigent zou vergelijken (denk ook aan het Bijbelse verhaal over de talenten), hoe ziet Hij er dan uit? Op welke manier brengt God ons tot grote hoogtes? Kortom: de film vormt een indrukwekkende inleiding om eens met elkaar van gedachten te wisselen, over het leven, ambitie, talent en grenzen. Niet voor niets wordt deze film door de Shelter gebruikt om samen met gasten te bekijken om daarna het gesprek aan te gaan. Johanna Oudman, medewerkster van Shelter Youth Hostel Ministry: ‘Whiplash is een film over de druk van ambitie, waar veel jongeren (en ook ouderen) last van hebben: Wat moet je ervoor overhebben en wat is ervoor nodig om te excelleren? Wat is Gods goede nieuws in relatie tot wat deze film oproept bij de verschillende kijkers?’ Een aanrader dus, met een prachtige grande finale aan het eind, waarbij de rollen tussen leermeester en leerling ineens omgedraaid worden… ◄
ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT
THDV Oudezijds Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@totheildesvolks.nl thdv.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Instagram.com/totheildesvolks Linkedin: THDV Bereikbaar (ma t/m do): 09.15-12.15 uur 13.15-16.15 uur
THDV is een koepelorganisatie met diverse projecten. Voor contactgegevens, ga naar thdv.nl
THDV prostituees Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulpverlening Second Step Werkervaringsplek voor kwetsbare vrouwen
THDV verslaafden Waypoint Urk, Kampen, Twenterand en Bunschoten Verslavingszorg en preventie
THDV dak- en thuislozen AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen
THDV kinderen in armoede Het Fort Armoedebestrijding onder kinderen in Nederland De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk
THDV gastvrijheid Shelter City & Shelter Jordan Youth Hostel Ministry De Sikkenberg Vakantiepark in Onstwedde
THDV identiteit
Gespreksvragen Bron: Shelter Hostels 1. De letterlijke betekenis van het woord ‘Whiplash’ is zweepslag. Wat vind je van de ambitie - en de discipline die daarbij hoort - die wordt neergezet in de film Whiplash? Denk hierbij ook aan de impact op het sociale leven, de impact op de fysieke grenzen van drummer Andrew, of aan het verbale misbruik dat door de regisseur wordt gebruikt, maar denk ook aan het indrukwekkende resultaat op het einde. 2. Hoe houd jij de balans gezond tussen prioriteiten als ambitie, relaties en zorgen voor jezelf? 3. Wat voor soort ‘dirigent’ heb jij in je leven? 4. Wat voor soort ‘dirigent’ ben je voor jezelf? 5. Als je God zou vergelijken met een regisseur, wat voor soort regisseur zou je dan denken dat Hij is?
Different Christelijke hulpverlening rond seksuele identiteit en relaties Weerbaarheidstrainingen Beware of Loverboys, Love Limits en No Nonsense
Bezoekadressen Second Step, Willemsstraat 33, 1015 HW Amsterdam, secondstepshop.nl Kringloop Waypoint, Vliestroom 21, 1234 A Urk, kringloopwaypoint.nl
Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233. Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening: NL34INGB0000104944 BIC-code: INGNL 2A De stichting beschikt over een ANBI-verklaring. Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen worden ontleend, dan verzoeken we je contact op te nemen met de uitgever. DE OOGST 35
God, luister naar mijn gebed, hoor de woorden van mijn mond. Psalm 54:4
36
DE OOGST