Maandblad van Tot Heil des Volks | maart 2018 | jaargang 81 | 944
de Oogst SINDS 1855
Stilte op de Wallen Thema-artikel De kracht van stilte
Willem investeert in tieners op de Sikkenberg:
‘Mijn kwetsbaarheid helpt anderen’
INHOUD
THEMA: STILTE
6 Willem de Meer vond God op de Sikkenberg ‘Die vakantie was echt een ommekeer’
10 Amsterdam Met recensies, tips en nieuws van Ontmoet Amsterdam Anders
12 Thema-artikel ‘De kracht van stilte’ Stilte in de psalmen en in het leven van Jezus
16 Nieuws Nieuws en ontwikkelingen rond de projecten van THDV
18 Project in beeld Momentopname van de Shelter Jordan
20 Donateur in beeld Wie zijn de mensen rondom THDV? Waarom steunen zij ons?
24 Stilte op de Wallen Een dag thuis op bed in stilte om bij te komen
26 Bijbelstudie Gert Hutten Mag ik even stilte?
32 Recensies Recensies van boeken en een overzicht van zojuist verschenen boeken
34 Boekbespreking Deze maand de film ‘Daphne’
35 Adressen projecten THDV
SINDS 1855
TOT HEIL DES VOLKS
REDACTIONEEL / MATTHIJS HOOGENBOOM
Stilte ‘Niet boven het geroep van het aanprijzen van waren, niet boven het grootsprakig gebral van leiders of presidenten, niet boven het gesis van de ophitsers, het holle getrommel van de stemmingmakers, het voortdurend rumoer dat zorgt dat geen kans gemist wordt; niet daarbovenuit kan men iets van U opvangen of verstaan, God, maar in de stilte die uitgebannen lijkt, voorgoed. In de stilte van zijn verslagen hart. Of op de doodse weg waar hij dwaalt met zijn ziel onder de arm. Want U bent het, God, die hoort het stille roepen van een mens. En die verneemt Uw antwoord: genade, troost en recht. Uit de diepten en uit de stilte roepen wij: Heer, ontferm U over ons.’ Met dit gebed opende laatst de predikant een kerkdienst die ik bijwoonde. Zo werd ik en werd de gemeente tot stilstand gebracht en ontstond er ruimte voor een preek over ‘luisteren’. Hoe ongelofelijk moeilijk is het om in een wereld waarin alles roept om aandacht, de kwetsbaarheid van de ander te zien. Je hebt de neiging om erbovenuit te schreeuwen. Met je armen te zwaaien. Maar het zal er zo niet beter op worden. In de stilte, daar ontstaat ruimte om de ander te zien. Daar is God. Om het met een grote woonwinkel te zeggen: ‘Aandacht maakt alles mooier.’
We vonden het als redactie tijd om er eens een themanummer aan te wijden: stilte. Een onderwerp dat mijn collega Ronald Koops na aan het hard ligt. Al jaren organiseert hij samen met Mirjam van de Vegt ‘stiltetours’ in het land. Een makkie voor een muzikant, grappen wij op het Dienstencentrum van THDV weleens. Maar we zijn tegelijk onder de indruk van verhalen over mensen die tijdens die tour keihard worden stilgezet. In het themaartikel gaat Ronald dieper in op de waarde van stilte. Een andere collega, Simone Schoemaker, werkte bij Scharlaken Koord en werd door de verhalen van vrouwen in de prostitutie geconfronteerd met een stilte waar je ijskoud van wordt. In haar artikel schrijft ze over wat het met je doet als er niet wordt gepraat, maar alleen gekeken. We hopen dat deze Oogst je helpt om een moment stilte te ervaren. Wie weet begint dat heel simpel met dit nummer en een kop koffie in een luie stoel. Geniet ervan. ◄ Matthijs Hoogenboom Eindredacteur de Oogst
DE OOGST
Uitgave Tot Heil des Volks Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum Coverfoto Margriet Alblas Correctie Hannie Tijman
FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN
JAARGANG 81 | NUMMER 944 | MAART 2018
Medewerkers Lisa Bac Anette Bosma Matthijs Guijt Matthijs Hoogenboom Gert Hutten Ronald Koops Bram Neerhof Arie de Rover Simone Schoemaker Marijke Willems Fotografie Margriet Alblas (coverfoto) Arie Ambachtsheer Ruben Timman
Redactie en administratie THDV, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam thdv.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394
De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo. 0341 565 499. Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via thdv.nl
DE OOGST
3
TEKST: RONALD KOOPS / FOTOGRAFIE: ARIE AMBACHTSHEER
Gebroken glas De etalage van de kledingzaak Lege ogen staren door gebroken glas, glashelder glas dat ooit heel was zonder kras of buts of barst maar dat was toen, ooit, in een ver verleden Lege ogen staren naar het winkelend publiek er wordt gekeken en gewezen ze is perfect gekleed de laatste mode op het kunststof lijf
4
DE OOGST
De etalage van de Wallen
De ogen van Jezus
Lege ogen staren door het roodverlichte raam, ogen van een meisje dat ooit heel was zonder kras of buts of barst maar dat was toen, ooit, in een ver verleden
Ogen vol liefde kijken naar haar gebroken leven, leven dat ooit heel was zonder kras of buts of barst maar dat was toen, ooit, in een ver verleden
Lege ogen staren naar de drommen toeristen er wordt gekeken, gejoeld en gewezen ze is schaars gekleed modieuze lingerie op haar publieke lijf
Ogen vol liefde zien haar leven als gebroken glas Hij bukt en zoekt de scherven bij elkaar droogt haar tranen, draagt haar schaamte Hij zegt: Kom bij Mij, want Ik maak alle dingen nieuw
DE OOGST
5
DE SIKKENBERG
TEKST: SIMONE SCHOEMAKER / BEELD: MARGRIET ALBLAS
‘Gezien worden is heel belangrijk’
Gezien worden, ontmoeting, liefde, broederschap en hoop. Zomaar een aantal woorden die opkomen als hij over De Sikkenberg praat. Willem de Meer (20) komt al sinds hij klein is elk jaar op de camping en begint te stralen als hij het over deze bijzondere plaats heeft. Voor hem is De Sikkenberg niet alleen een fantastische familiecamping, maar ook de plek waar hij God ontmoet heeft.
6
DE OOGST
DE OOGST
7
Willem: ‘Op De Sikkenberg ben je dagelijks bezig met God door Bijbelstudies, kerkdiensten, gebed en gesprekken. Daardoor zijn je geestelijke antennes scherper en bouw je aan relaties met elkaar en met God.’
‘Toen ik vijf was, kwam ik voor het eerst met mijn familie op De Sikkenberg. Er was veel te doen en de sfeer was zo positief dat we er sindsdien altijd zijn blijven komen. Inmiddels hebben we onze eigen stacaravan. De Sikkenberg staat haaks op de maatschappij. Als ik terugkom van een vakantie moet ik altijd weer wennen aan de onverschilligheid van mensen. Op De Sikkenberg gaan de mensen juist heel liefdevol met elkaar om. Ze zien elkaar echt staan en zijn oprecht geïnteresseerd. Dat vind je niet op veel plekken. Als ik daar ben, leef ik op en ik kom altijd opgeladen terug. Het is voor mij een heel dierbare plek, ook omdat De Sikkenberg het relationele gedeelte van mijn geloof, mijn relatie met God, gevormd heeft. Ik heb daar de definitieve keuze gemaakt voor God! Er waren mensen die naar mij omkeken en mij zagen en daardoorheen zag ik Gods liefde voor mij. Ik zit nu een aantal jaren in het recreatieteam, omdat ik weet dat gezien worden heel belangrijk is - elkaar echt zien – dan kan God ons gebruiken.
‘Gezien worden is heel belangrijk, als we elkaar echt zien kan God ons gebruiken’ Keuze voor God Zestien jaar was ik. Ik geloofde wel in het bestaan van een hoger wezen, maar niet in het bestaan van een persoonlijke God. Ik wilde die zomer eigenlijk niet gaan, maar
8
DE OOGST
werken bij de Albert Heijn. Dat ging op het laatste moment niet door en toen besloot ik toch maar mee te gaan naar de camping. Ik zat daar op een bankje en de jeugdcoördinator zag mij en kwam bij me zitten. Ze maakte een praatje, vroeg hoe het met me ging en stelde daarna voor dat ik deel van het recreatieteam zou worden. Ik had daar niet veel zin in, maar ik had ook niks anders te doen, dus heb ik toegezegd. We organiseerden allerlei activiteiten voor kinderen en jeugd. In dat team ervaarde ik dat God mij gebruikte, dingen die ik zomaar wist, ik voelde aan wat jongeren nodig hadden en voelde me gestuurd. Dat was vreemd voor mij, want ik geloofde niet in een persoonlijke God. Deze ervaring paste niet in mijn plaatje van God.
‘Deze ervaring paste niet in mijn plaatje van God’ Toen er werd gevraagd of ik nog een week in het team wilde blijven, kon dat eigenlijk niet, want ik zou met een vriend op vakantie gaan. Toen ben ik gaan bidden: ‘God, als U bestaat en wilt dat ik hier blijf, laat dan drie mensen vandaag komen die zeggen dat ik moet blijven.’ En dat gebeurde! Voor mij was dat echt een helder signaal dat God mij zag staan en mij kende. Ik heb toen besloten Hem te volgen en Hem aan te nemen als Heer. Ik ben een extra week gebleven en heb de andere vakantie afgezegd. Mijn vriend snapte het wel, hij zag hoe belangrijk dit voor mij was.
Het was de bedoeling dat ik op De Sikkenberg terecht zou komen, God gebruikte de mensen daar om zichzelf aan mij te laten zien. Ommekeer Die vakantie was echt een ommekeer, daarna werden veel deuren geopend. Ik heb toen ik jong was iets heel naars meegemaakt op het gebied van seksueel misbruik en voelde me toen in de steek gelaten door God. Ik kon dat vertellen aan mensen bij De Sikkenberg en dat gaf steun. Ik heb gemerkt dat God mijn ervaringen en kwetsbaarheid gebruikte om anderen verder te helpen. Sinds dat jaar ben ik in het recreatieteam gebleven en kan ik mijn ervaringen met jongeren delen. Ik begrijp hun worsteling heel goed omdat ik hetzelfde heb meegemaakt. Ik ben nooit echt los van God geweest; in mijn achterhoofd wist ik dat Hij er was, maar ik wilde niks met Hem te maken hebben. Ik was boos en dacht altijd: ‘Toen ik U nodig had, was U er niet voor mij en nu wil ik er ook niet zijn voor U.’ De periode dat ik geen rekening wilde houden met God, kwam voort uit frustratie. Dit kom ik heel vaak tegen in gesprekken met jongeren die niet (of niet meer) geloven. Ik kan makkelijk contacten met hen leggen omdat ik het begrijp en hun kan vertellen over God. God voelde toen ver weg, maar gebruikt dit nu ten goede. Andere setting Op De Sikkenberg is het als het ware een andere setting, mensen zijn op vakantie, de sfeer is ontspannen en je ziet mensen elke dag. Je bent steeds met elkaar in ontmoeting en trekt heel intensief met elkaar op. Op De Sikkenberg ben je dagelijks bezig met God door Bijbelstudies, kerkdiensten, gebed en gesprekken. Daardoor zijn je geestelijke antennes scherper en bouw je aan re-
laties met elkaar en met God. Dat lukt thuis of in de kerk minder goed, het contact is dan vaak vluchtiger. In de kerk zien we elkaar op zondag en hebben we een mooie ontmoeting, maar ziet het leven door de week er zo anders uit. Dat contrast valt weg als je tijdens een vakantie intensief met elkaar optrekt.
‘Als je Jezus volgt leef je niet meer voor jezelf maar word je bouwer in Gods Koninkrijk’ Wat ik graag aan anderen wil meegeven is dit: Mensen zijn heel erg op zoek naar de ervaring. Als ze God niet ervaren, is de conclusie dat Hij er niet kan zijn. Mensen willen God de hele tijd beleven, maar dat werkt niet zo. Daarnaast is het moeilijk de consequenties te aanvaarden van geloof in God, het geloof heeft namelijk consequenties. Voor mij betekent het bijvoorbeeld dat ik niet meer leef vanuit mijn eigen regie, maar dat ik de touwtjes uit handen moet geven. Als je Jezus volgt leef je niet meer voor jezelf en bouw je niet het eigen ik, maar word je bouwer in Gods Koninkrijk. Dat is moeilijk en ook heel mooi en God voorziet, dat is echt zo. Hij geeft het gereedschap dat wij nodig hebben om te bouwen. Op De Sikkenberg zijn we daar ook veel mee bezig, bijvoorbeeld door themaweken te organiseren. Door de diensten, door ontmoetingen en in aparte groepen voor kinderen, tieners en jeugd zijn we intensief bezig met een bepaald onderwerp. Het creëert bewustzijn en er worden handvatten gegeven voor het dagelijks leven. Ik ben echt geraakt door wat er op de camping gebeurt. Jongeren die onverschillig staan worden aangeraakt en hebben een ontmoeting met God. Op De Sikkenberg hangt een sfeer waar God zich echt laat vinden. Er is harmonie. ◄
Kinderdienst op De Sikkenberg DE OOGST
9
ONTMOET AMSTERDAM ANDERS
MATTHIJS HOOGENBOOM
Ontmoet Amsterdam Anders
THDV organiseert onder de naam ‘Ontmoet Amsterdam Anders’ evenementen in Amsterdam. Omdat we graag de ervaringen met je delen die wij opdoen in ons werk. Omdat we enthousiast zijn over de mooie stad waar wij werken. Omdat we jou graag ontmoeten.
Agenda 9 maart (vrijdag!) 12.30 Lunchconcert Radio Filharmonisch Orkest (gratis) concertgebouw.nl 20 maart 12.00 Lunchconcert Waalse Kerk (orgel, gratis) dewaalsekerk.nl Iedere woensdag 12.25 Lunchpauzedienst in de Begijnhofkerk alledagkerk.nl Iedere zaterdag 13.00 Lunchconcert in de Doopsgezinde Kerk (gratis) in maart doopsgezindamsterdam.nl
Recensie: De toren van de Gouden Eeuw Bijna standaard in onze wandeling laat de gids een zeventiende-eeuws schilderij van de Dam zien. Wat klopt er niet? Deelnemers kijken even om zich heen. De toren! Die is er niet. Nooit geweest ook. Wel op het schilderij, maar niet in het echt. In een strijd tussen ‘gulden en God’ is hij gesneuveld. Gabri van Tussenbroek – bouwhistoricus bij Monumenten en Archeologie in Amsterdam – schreef er een boeiend boek over in ‘Geert Mak-stijl’. Ik las het in een paar dagen uit. Wat leuk om nu eindelijk eens te lezen (bijna van dag tot dag) hoe het echt gegaan is. De toren van de Gouden Eeuw: een Hollandse strijd tussen gulden en God Gabri van Tussenbroek Prometheus, € 24,99
10
DE OOGST
Tip: Meesterwerk in de Nieuwe Kerk (t/m 8 april) Eens per jaar is er in de Nieuwe Kerk een kunstwerk te zien dat zo kostbaar is dat het zelden wordt uitgeleend. Dit jaar is dat ‘Madonna en kind met vier heiligen’ van Jeff Koons. Op het schilderij is een aluminium plaat aangebracht waardoor beschouwers worden opgenomen in en een eenheid vormen met het schilderij.
Woensdag 21 en 28 maart: Levensecht – stil Twee wandelingen in de veertigdagentijd die je stilzetten, midden in het roerige Amsterdam. Samen genieten van natuur in de stad. Stil worden in een kapel op de Wallen. Zingen in de Alledagkerk. En een afsluitend stilteconcert door Ronald Koops. Zie ook de nieuwspagina. 15 maart, 14 april, 1 en 3 mei: Zie Jezus in Amsterdam ‘Wie zie jij?’ is de vraag die de gids je al wandelend door Amsterdam stelt. Je hoort over het ontstaan en het werk van THDV onder prostituees, daklozen en toeristen. Lunch in de Shelter. Donderdag 29 maart: Wandelen en naar The Passion Overdag op zoek naar sporen van Gods aanwezigheid in het centrum van Amsterdam met de wandeling ‘Zie Jezus in Amsterdam’. ’s Avonds op eigen gelegenheid naar de opname van The Passion in de Bijlmer. Vrijdag 30 en zaterdag 31 maart: Wandelen door Joods Amsterdam Een indrukwekkende wandeling langs de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg, het Auschwitzmonument en de Dokwerker. Start in de Hoftuin en lunch in de Shelter.
COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM
Visite Ze zien elkaar – buiten verjaardagen om – niet of nauwelijks. De familieband is goed, zeggen ze los van elkaar als ernaar gevraagd wordt. Niet superclose, maar moet dat? Als ze bij elkaar zijn is het gezellig. Een verjaardag, dat gaat ongeveer zo: ‘Hoe gaat het op je werk?’ ‘Goed. Druk.’ ‘Waar ben je zoal mee bezig?’ ‘Niks bijzonders.’ ‘Ok. Ik heb me toch momenteel een gezeur met collega’s.’ ‘O bah. Goed gebak.’ Een paar stoelen verderop: ‘Wat was dat nou laatst op Facebook? Was je bij een of andere pinksterclub of zo?’ ‘Een conferentie, ja. Zó bijzonder.’ ‘Ok, leuk voor je.’ ‘Zou je ook moeten doen. God grootmaken met elkaar.’ ‘Daar heb ik andere manieren voor.’ ‘Zoals?’ ‘Mijn buurvrouw gedag zeggen.’ Bij de vaatwasser:
Vrijdag 4 mei: Familiedag ‘Amsterdam in WOII’ Op de dag van onze nationale dodenherdenking stilstaan bij de concrete gevolgen van WOII voor het leven in Amsterdam. ’s Avonds kun je de herdenking op de Dam of in de Hollandsche Schouwburg bijwonen. Kom je met acht of meer personen, dan kun je zelf een datum kiezen. Info en opgave: ontmoetamsterdamanders.nl
‘Er heeft nog niemand gevraagd hoe het met me gaat.’ ‘Nou zeg. Hoe gaat het met je?’ ‘Steeds iets beter gelukkig.’ ‘Ik sprak laatst nog iemand die hetzelfde heeft. Maar nog wel iets heftiger, geloof ik. ‘O.’ ‘Zij is een jaar lang niet naar de kerk geweest. Maar ze is er heel open over.’ ‘Ok, mooi.’ Allemaal zijn ze blij dat ze elkaar weer hebben gezien. En gezellig was het ook. Nadien moet ieder wel even stoom afblazen in de auto. ’s Avonds liggen de meesten voor pampus op de bank. Waar dat aan ligt, dat weet niemand. PS. Voor mijn familieleden: dit is een volkomen fictief verhaal ;-) Matthijs Hoogenboom is gids en coördinator van Ontmoet Amsterdam Anders
FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN
DE OOGST
11
THEMA
TEKST: RONALD KOOPS
Stilte a.u.b. In onze luidruchtige maatschappij die bol staat van prikkels en afleiding, worden stilte en bewuste afzondering steeds meer naar de randen geduwd als achterhaald en saai. Dat is jammer, want vroegchristelijke principes als meditatie, gebed, vasten, studie, stilte en regelmaat kunnen ervoor zorgen dat ons leven en onze relatie met God minder vluchtig worden, maar intenser, dieper, vreugdevoller. Op zoek naar de zin van stilte.
12
DE OOGST
Het is stil in mijn werkkamer op dit moment. Aangenaam stil, afgezien van zachte en dagelijkse geluiden: het roekoeën van een duif, een hond die blaft in de verte en – heel zachtjes – het monotone gezoem van de A28 die hemelsbreed ongeveer een kilometer verwijderd is van ons huis. En natuurlijk het getik op mijn toetenbord. Maar voor de rest? Voor de rest is het compleet stil. Een stilte die ik zelf gecreëerd heb door geluiden uit te sluiten: mijn mobiele telefoon staat uit, evenals mijn mailprogramma en zelfs de wifi. Kleine technische handelingen met een groot effect: geen bliepjes, geluidjes of bureaubladmeldingen die mij op dit moment kunnen storen. Alleen Word staat open en op mijn bureau liggen boeken, tijdschriften en artikelen over stilte; mijn Bijbel ligt open bij Psalm 62. Vers 2 had ik al eerder onderstreept, dit vers vormt een eeuwenoude proclamatie die tegelijkertijd de samenvatting vormt van dit artikel: ‘Alleen bij God vindt mijn ziel haar rust…’ Offline Op deze plek en op dit moment ben ik dus helemaal offline. Een keuze, waarbij ik de tegenargumenten negeer die ik in mijn hoofd hoor. Kleine stemmetjes die zeggen: ‘Als je thuis werkt en onbereikbaar bent, zouden collega’s kunnen denken dat je stiekem niets doet.’ Of: ‘Vorige week had je vakantie, er liggen bijna negentig mails op antwoord te wachten. Kun je dit artikel niet een andere keer schrijven?’ In mijn hoofd ga ik het debat aan en ik antwoord: ‘Als collega’s denken dat ik niets doe, zegt dat meer over hen dan over mij.’ En: ‘Die mails blijven nog wel even liggen, dit artikel mag geen haastklus worden. Als ik het goed wil doen, moet ik het nu doen en er de tijd voor nemen.’ Soms kan ik heel star zijn. Dit is zo’n moment van constructieve starheid. Ik negeer de onrust, blijf koppig offline en schrijf gestaag verder. Het voelt goed. En dan nog iets: hoe paradoxaal zou het zijn om een artikel te schrijven over de kracht van aandacht en stilte, terwijl je tijdens het schrijfproces continu wordt afgeleid? Stilte en onverdeelde aandacht zijn zo ontzettend krachtig en heilzaam; met dit artikel hoop ik een verlangen bij je op te wekken om vaker en misschien zelfs wel regelmatig stil te worden in Gods aanwezigheid. Het regelmatig stilzijn is voor mij een levensstijl geworden die ik me met vallen en opstaan eigen heb gemaakt. En raad eens? Het heeft mijn (geestelijk) leven verrijkt.
transcendente meditatie het verstand ziet als een blokkade die uitgeschakeld moet worden zodat er een ‘diep geestelijk bewustzijn’ kan ontstaan, leert Jezus ons om ons verstand juist in te schakelen en te vernieuwen. ‘Door Jezus wordt duidelijk (…) dat uw geest en uw denken voortdurend vernieuwd moeten worden’ (Efeze 4:23). Niet het niets staat centraal, maar de volheid van de Levende God. En de stilte is geen doel op zich, maar slechts een nederig middel om je aandacht te richten op God. Bij drukte en multitasking vervliegt de aandacht. Onze aandacht wordt gevoed door stilte en rust. Waar vullen we onze geest dagelijks mee? Met drukte, stress, nieuwtjes en zorgen? Of vullen we ons met rust en aandacht voor het goede? Filippenzen 4:8 zegt het kernachtig: ‘Schenk aandacht aan alles wat waar is, alles wat edel is, alles wat rechtvaardig is, alles wat zuiver is, alles wat lieflijk is, alles wat eervol is, kortom, aan alles wat deugdzaam is en lof verdient.’ Overpeinzen Aandacht is dus belangrijk en stilte kan goed helpen om je aandacht te richten op God, door bijvoorbeeld in alle rust uit zijn Woord te lezen, zonder je te laten afleiden. De Bijbel spreekt in dat licht regelmatig over het overpeinzen van Gods wet en Zijn woorden. Psalm 104 heeft het over het ‘overdenken’ als onderdeel van een christelijke levensstijl. In de Herziene Statenvertaling staat het op de volgende manier: ‘Mijn overdenking van Hem zal aangenaam zijn, ík zal mij in de Heere verblijden’ (vers 34). De King James Version verwoordt het zo: ‘My meditation of Him shall be sweet: I will be glad in the Lord’. Letterlijk vertaald: Mijn meditatie van Hem zal aangenaam zijn… In Psalm 77:13 staat het ook mooi omschreven (HSV): ‘Ik zal Uw werken overdenken en over Uw daden spreken.’ De doelstelling van stilte en bijbelse meditatie is het Woord van God een realiteit te maken in je leven. Je gaat zitten, je wordt stil, je legt je aandacht heel bewust bij een bijbelgedeelte en je bidt om de leiding van de Heilige Geest. Vervolgens lees je, herlees je, overdenk je, bid je, lees je het nog een keer en denk je in alle rust na over de vraag wat dit bijbelgedeelte je te zeggen heeft.
Meer stilte in je leven? Vijf stiltetips Transcendente meditatie of stilte voor God De Bijbel spreekt regelmatig over stil worden en mediteren. Maar wat is het verschil dan met yoga, mindfulness of seculiere vormen van stiltebeoefening? Toegegeven: van de buitenkant lijken diverse vormen van stiltebeoefening erg op elkaar. Maar laten we verder kijken, want fundamenteler is de vraag: wat is het doel van stiltebeoefening? Als je daarnaar kijkt, ontdek je een wereld van verschil tussen bijvoorbeeld transcendente meditatie en de oproep tot stilte en meditatie die de Bijbel ons aanreikt. Waar seculiere transcendente meditatie erop gericht is de geest ‘leeg te maken’, nodigt de Bijbel ons uit om onze geest te vullen met woorden van leven, hoop en beloften van God. Zoals in Psalm 62:6: ‘Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen, van Hem blijf ik alles verwachten.’ Waar seculiere
1. Maak regelmatig een stiltewandeling door de natuur. 2. Plan af en toe een ‘offline’ avond thuis zonder afspraken, tv of (social) media; zet je mobiel gewoon eens uit. 3. Wees een keer zeven minuten volstrekt stil op een eenzame plaats, eventueel gevolgd door stil gebed. 4. Plan tijdens het werk of je dagelijkse bezigheden voldoende ruimte om even op adem te komen of voor een kort gebed. 5. Begin je stille tijd met een korte stilte, waarin je je dagelijkse bezigheden loslaat en je richt op God.
DE OOGST
13
Beeld: Arie Ambachtsheer
Druk, druk, druk Stilte. Het mag dan misschien belangrijk zijn, we hebben het er vaak veel te druk voor. We zijn druk met ons werk, werk in de kerk of gemeente, ons sociale leven, hobby’s, et cetera. Tel daarbij op de vele uren die we per week spenderen aan FaceBook, WhatsApp, Twitter, SnapChat of andere vormen van sociale media. De stilte is vaak ver te zoeken en er is veel wat onze aandacht vraagt en ons afleidt. Ik kwam een mooi citaat tegen op de ManagementSite, een online platform voor managers om kennis en ervaring te delen: ‘We leven in een tijd waarin we zó gedreven en resultaatgericht zijn, dat we vergeten om af en toe stil te staan en na te denken. Dit leidt tot een gebrek aan voldoening en in het ergste geval tot een burn-out. We weten niet meer waaróm we dingen doen.’ Juist in ons hectische en vaak overvolle leven kan stilte een antwoord zijn. Dat is ook de ervaring van Sara Maitland uit Engeland, auteur van het boek Stilte als antwoord. Het boek is een verslag van een zoektocht en een persoonlijk experiment om dagenlang stil te zijn en in stilte te leven. Sara Maitland deed het. Ze leefde veertig dagen en veertig nachten in volstrekte eenzaamheid en stilte. Het deed haar goed. Juist door een periode stil te zijn viel het haar op hoe luidruchtig onze wereld is en hoe we daar vaak zelf voor kiezen. Aan de andere kant wordt stilte steeds vaker geassocieerd met ‘verveling’ of ‘saai’. En dus verdwijnen veel mensen de hele dag achter een muur van lawaai, staan veel tv’s continu aan en hebben veel mensen muziek in hun oren geplugd. Alles lijkt beter dan stilte. De bewust opgezochte stilte bracht Sara Maitland heel veel goeds. Haar gebedsleven werd intensiever, haar zintuigen werden sterker (het dagelijks bereiden en opeten van voedsel gaf haar een grote voldoening) en ze ervoer gevoelens van ‘intens geluk, gevolgd door een sterke overtuiging dat het moment op de een of andere manier een puur geschenk was - dat ik nergens aan verdiend had en niets kon doen om het vast te houden of te herhalen.’ Stilte, rust en het ritme van God Sara Maitland genoot van de rust en stilte. Niet verwonderlijk, we zijn geschapen om af en toe stil te zijn en
14
DE OOGST
te reflecteren op de vraag waarom we de dingen doen zoals we ze doen. Daarnaast zijn rust en stilte een vast onderdeel van wat ik noem ‘het ritme van God’. God zelf staat aan het begin van dit ritme, zo lezen we in Genesis. Nadat God de hemel en de aarde in al hun rijkdom voltooid had, rustte Hij op de zevende dag. Hoofdstuk 2 vers 3: ‘God zegende de zevende dag en verklaarde die heilig, want op die dag rustte Hij van heel Zijn scheppingswerk.’ Bijzonder is dat! God werkt, schept, creëert én Hij rust, Hij recreëert. En Hij vindt die rust zo belangrijk voor ons mensen, dat Hij een dag apart zet om ook te rusten. De meeste Nederlanders houden van hard werken. Hands on! Aanpakken! Daar is niets op tegen. Maar het gaat mis als het ritme van werken en uitrusten of tussen spanning en ontspanning verstoord wordt. Bijzonder hoogleraar filosofie Marli Huijer schrijft hierover in haar boek Ritme: op zoek naar een terugkerende tijd. Ze vergelijkt onze flexibele werkcultuur met die van vroeger en ze komt tot de volgende conclusie: het vaste ritme van werken en uitrusten is de afgelopen decennia flink veranderd. ‘Vaste ritmes die ordening, structuur en cohesie in het individuele en sociale leven brachten, zijn naar de achtergrond verdwenen en vervangen door flexibele tijdsindelingen die op elk gewenst moment individueel kunnen worden aangepast.’ Een collega van Huijer verwoordt het zo: ‘Mijn vader verliet elke dag om vijf uur het kantoor. Hij had een complexere baan dan ik, met meer medewerkers, en toch werkte hij nooit meer dan acht uur per dag, en ook nooit in het weekend. Daar kan ik jaloers op zijn.’ Tegenwoordig mogen we onze eigen (werk)tijd indelen. Handig, maar het kan ook extra druk geven: de druk om altijd bereikbaar te willen zijn. Het verdwijnen van sociale ritmes leidt tot een afname van het aantal gemarkeerde rustmomenten, zegt Huijer. ‘Wanneer we op elk moment kunnen werken en er geen vanzelfsprekende momenten meer zijn waarop niet wordt gewerkt, valt de afbakening tussen werken en niet-werken weg. Het risico op een burn-out neemt toe, zeker als ambitie en competitie belangrijke motoren zijn om hogerop te komen. Zonder rustmomenten kunnen mensen zich letterlijk doodwerken.’
Daarom zegt God als het ware: werken hoort erbij (zes dagen zult gij arbeiden), maar vergeet niet te rusten! Recreëren, tijdens een vakantie of tijdens een rustig ‘offline’ avondje, met een goed boek of een vriendschappelijk gesprek. Beide vormen zijn te plannen. Je moet het alleen doen. Ook in het bijbelboek Prediker komen we het heilzame ritme tegen, in hoofdstuk 3 om precies te zijn. Onder het kopje ‘Alles heeft zijn tijd’ leren we dat we mogen opbouwen, maar ook afbreken, bewaren, maar ook weggooien. Spreken, maar ook zwijgen. Jezus en de stilte ‘We hebben in onze tijd geen behoefte aan een groter aantal intellectuele mensen, we hebben meer mensen nodig met diepgang’, zo schrijft Richard Foster in zijn boek Het feest van navolging: groeien in spiritualiteit. Hoewel hij dit al in 1978 schreef, geldt het eens en te meer voor de tijd waarin wij leven – een tijd waarin oppervlakkigheid, snelheid, bereikbaarheid en multitasking het lijkt te winnen van vroegchristelijke principes als meditatie, gebed, vasten, studie, rust en regelmaat. En dat is jammer, want juist deze principes zorgen ervoor dat ons leven minder en onze relatie met God minder vluchtig wordt, maar intenser, dieper, vreugdevoller. Ik vind het bijzonder dat Jezus ons voorging in de stilte en de eenzaamheid. Jezus had een zeer drukke bediening, maar ‘Hijzelf trok zich geregeld terug op eenzame plaatsen om er te bidden’ (Lucas 5:16). Met andere woorden: Jezus zocht met regelmaat de stilte op om alleen te zijn met Zijn Vader. Ook in de Psalmen worden we uitgenodigd om stil te zijn. Ik noemde al eerder Psalm 62, waarin David belijdt dat zijn ziel alleen bij God rust vindt. En in Psalm 131 geeft hij aan dat hij stil is geworden: ‘Ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot rust gebracht. Als een kind op de arm van zijn moeder, als een kind is mijn ziel in mij.’ Wat een prachtig beeld. God verlangt ernaar dat we tot rust komen bij Hem. Jezus nodigt ons uit om Zijn rust en vrede aan te nemen. ‘Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal Ik jullie rust geven.’ Die uitnodiging voor rust en vrede is er ook voor jou – wie je ook bent en hoe je situatie ook is. De vraag is: neem je die aan? ◄
Uitnodiging In de aanloop naar Goede Vrijdag en Pasen organiseert THDV op woensdag 21 en 28 maart een bijzonder stilte-arrangement. Deelnemers leren over stilte, maar gaan die vooral ervaren. We wandelen door de natuur en langs stille plekken in Amsterdam, we bezoeken de lunchpauzedienst van de Alle dagkerk op het Begijnhof en er is een stilteconcert van Ronald Koops in de Noorderkerk. Gastheren: Matthijs Hoogenboom en Ronald Koops. Het aantal plaatsen is beperkt, dus geef je snel op! Meer info en aanmelding: thdv.nl
COLUMN / LISA BAC
Wat een verhaal! Als puber was ik weg van de film Moulin Rouge. Deze film vertelt het verhaal van een jonge Engelse schrijver die verliefd wordt op de courtisane Satine, de publiekslieveling van de Moulin Rouge, een nachtclub in Parijs rond 1900. Ik vond de muziek en het theatrale in de film fantastisch. Maar vooral het liefdesverhaal intrigeerde mij: de verliefde jongeman en de vrouw krijgen een relatie, maar het stel wordt verscheurd door Satines werk. Wat een verhaal! Nu hoor ik u denken: ‘Is dat wel een verhaal voor een meisje van 14? Moet je daar als christen wel naar kijken?’ Ik heb mezelf diezelfde vragen gesteld. Tot ik laatst het verhaal van Hosea las. Een verhaal waar een gemiddelde Hollywoodfilm nog wel een puntje aan kan zuigen. Het boek begint tragisch: God vraagt Hosea met een prostituee te trouwen. Hosea trouwt met Gomer en samen krijgen ze een paar kinderen. De kinderen krijgen vreselijke namen. Het was natuurlijk ook nog maar de vraag of Hosea wel de vader van deze kinderen was.
‘Juist in het verhaal van Hosea klinkt Gods liefde en trouw door’ We zouden hier kunnen stoppen met lezen en aan God kunnen twijfelen. Want dit klinkt allemaal niet echt als een liefdesverhaal, toch? Maar als je de Bijbel een beetje kent, weet je dat dit niet het einde is. Het is het begin van een verhaal vol van hoop, geloof en liefde. Gomer had zichzelf in de nesten gewerkt (net als Satine in Moulin Rouge): haar minnaars hadden haar als slaaf verkocht. Hosea koopt haar terug en zijn houding naar haar toe is vol liefde. Hij probeert haar te lokken, net als God ons wil lokken: ‘Ik zal je voorgoed tot mijn vrouw maken, ik zal je hecht aan mij verbinden, door liefde en ontferming. Mijn vrouw zul je zijn, want ik beloof je trouw, en jij zult de Heer toegewijd zijn.’ Juist in het verhaal van Hosea klinkt Gods liefde en trouw door. God houdt van ons. En Hij weet dat Zijn liefde voor ons alles is wat we ooit nodig zullen hebben. Als dat geen liefdesverhaal is! ◄
Lisa Bac is online marketeer en hostel supervisor bij Shelter Hostel Amsterdam
FOTO: RUBEN TIMMAN
DE OOGST
15
DICHTBIJ
NIEUWS / MARIJKE WILLEMS
The Passion in Amsterdam
Op vrijdag 29 maart is het weer tijd voor The Passion. Dit jaar vindt het evenement plaats in Amsterdam! The Passion is een moderne vertelling van de laatste uren van Jezus’ leven, dood en opstanding. Het evenement wordt door de EO georganiseerd en rechtstreeks uitgezonden op de donderdag voor Pasen. Een prachtige manier om mensen kennis te laten maken met het paasver-
Check onze website ‘Natasha, ga even mee naar mijn werk!’ Mijn vriendin Helga werkt als prostituee, ze woont sinds een paar jaar vlak bij ons. Zij en haar vriend komen ergens uit Roemenië, geloof ik. Ik kijk enorm tegen haar op, ze is stoer en zelfverzekerd. Ze neemt me af en toe mee naar haar kamer in de Rosse buurt. Ik ben vijftien en eigenlijk ook wel nieuwsgierig. Haar vriend is er ook, hij doet iets in de beveiliging en is vaak te vinden in de steeg waar Helga werkt. Mijn moeder vindt het best, ze is druk met zichzelf. De ene na de andere man
16
DE OOGST
haal. Met een groep (oud-)cliënten wandelen we mee met The Passion en maken we het verhaal van dichtbij mee. Dit evenement is prachtig te combineren met onze wandeling ‘Zie Jezus in Amsterdam’. Maak ’s middags een wandeling via Ontmoet Amsterdam Anders en kom daarna naar de Bijlmer. Dit wil je niet missen. Check onze website thdv.nl!
komt bij ons thuis, blijkbaar hoort dat zo als je eenmaal volwassen bent… Lees het vervolg op thdv.nl
Nieuws van Het Fort Bij Het Fort is de tweede groep kinderen gestart! Wat zijn we blij dat we nog meer kinderen mogen helpen om uit armoede te komen. Het Fort geeft hun een veilige plek met persoonlijke aandacht, een veilige sfeer en positieve ervaringen. Bijzondere aandacht is er voor de ‘Fortskills’, zoals zelfbeheersing, vriendschap, gezonde levensstijl en creativiteit. Onze kinder coaches geven de kinderen het steuntje in de rug dat ze nodig hebben. Het is mooi om te zien dat de kinderen werken aan een hoopvolle toekomst! thdv.nl/hetfort
THDV Business Op donderdag 12 april vindt onze tweede Businessdag plaats met als thema ‘Investeren in kwetsbaarheid’. Ondernemers zijn welkom op deze boeiende en afwisselende dag vol inspiratie. Naast ontmoeting staat er een inspirerende spreker op het programma en vertellen we graag meer over onze sociale ondernemingen. Daarna nemen we je mee ons werkgebied in en bezoeken we een aantal projecten. Interesse? Neem dan contact op met Simone Schoemaker / projectleider THDV Business via communicatie@thdv.nl.
STILTE SINDS 1855
In onze luidruchtige maatschappij worden stilte en bewuste afzondering steeds meer naar de randen geduwd. Dat is jammer, want stilte en reflectie kunnen ervoor zorgen dat ons leven en onze relatie met God dieper en vreugdevoller worden. In de aanloop naar Goede Vrijdag en Pasen organiseert THDV op woensdag 21 en 28 maart het een bijzonder stilte-arrangement. Deelnemers leren over stilte, maar gaan het vooral ervaren. We wandelen langs natuur en stille plekken in Amsterdam, we bezoeken de lunchpauzedienst van de Alledagkerk op het Begijnhof en er is een stilteconcert van Ronald Koops in de Noorderkerk. Gastheren: Matthijs Hoogenboom en Ronald Koops. Het aantal plaatsen is beperkt, dus geef je snel op: www.thdv.nl/evenementen
KERK SINDS 1855
Het kerkgebouw, wat moet je ermee? In samenwerking met de Noorderkerk organiseert THDV op vrijdag 18 mei 2018 in Amsterdam een symposium over ‘de kracht van het kerkgebouw’. ’s Morgens is er een samenkomst in de Noorderkerk. Sprekers zijn prof. dr. Fred van Lieburg (hoogleraar religiegeschiedenis aan de VU) en dr. Paul Visser (missionair predikant van de Noorderkerk). Van Lieburg zal een lezing houden over geschiedenis en gebruik van het kerkgebouw in Nederland. Visser maakt het onderwerp concreet en geeft een toelichting zijn missionaire werk in de Jordaan en de Noorderkerk als ‘Huis voor de ziel’. In de middag is er een keuzeprogramma in diverse kerken in het centrum van Amsterdam die op verschillende manieren zijn opengesteld voor het publiek. Het belooft een boeiende dag te worden voor leidinggevenden in de kerk, leden van missionaire commissies en geïnteresseerden. Meer info en opgave: www.thdv.nl/evenementen
DE OOGST
17
PROJECT IN BEELD / TEKST: RONALD KOOPS / BEELD: LUCA LÖWENHERZ
In de rubriek ‘Project in Beeld’ laten we via een foto het werk van de verschillende projecten van THDV zien
18
DE OOGST
Waar zijn we: Shelter Jordan, Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam Wat zien we: Paul (USA) helpt een cleaner met het opvouwen van de was. Op dit moment is Paul receptionist in Shelter Jordan. Meer over dit project: De Shelter Jordan is een hostel in Amsterdam Centrum, midden in de beroemde wijk de Jordaan. Het is een christelijk hostel en de medewerkers willen dienen met hun hart. De meer dan 40.000 gasten per jaar vertellen regelmatig dat overnachten in onze hostels in Amsterdam aanvoelt als een warm bad, een plaats om tot rust te komen. Wil je dit project ondersteunen? Ga naar thdv.nl en klik op ‘Projecten’.
DE OOGST
19
ACHTERBAN / MATTHIJS HOOGENBOOM / BEELD: SJAAK NOTENBOOM
Wie zijn de mensen rondom THDV? Waarom steunen zij ons? Hoe staan zij in het leven? We zoeken ze op en stellen ze in deze rubriek voor.
Benzine en een pakkie shag op zaterdagavond
20
DE OOGST
Vanaf Oldebroek is het nog een eindje het bos in voor je bij Bram en Ulrike bent. Geboren en getogen in Amsterdam kent Bram Tot Heil des Volks naar eigen zeggen ‘al járen’. Bram: ‘Ik ondersteun dat werk zo graag omdat ik zelf tekortkom in het uitdragen. Ik heb bewondering voor mensen die kunnen getuigen van het evangelie.’ Ulrike: ‘Hij zat altijd zo te zeuren om naar het kerstfeest in Amsterdam te gaan. Maar om nou helemaal naar Amsterdam te gaan terwijl we hier ook kerstfeest hebben. Wat zou er nou voor verschil zijn tussen al die kerken hier en in Amsterdam?’ Bram: ‘Amsterdam blijft trekken. Ik ben er geboren en getogen. Ik heb er als vertegenwoordiger rondgezworven, met een koffertje met toiletartikelen. Maar toen we in de Oogst lazen over de Levensecht-tour zei ik: “Dan gaan we daarheen.” Het was een heel mooie avond. Vooral de muziek van Ronald, heerlijk.’ Ulrike: ‘Op Facebook hadden jullie het ook gezet.’ Dankbaar Bram: ‘Ik ben dankbaar dat ik hier woon. Dat ik nog een vrouw heb. Dat ik mijn verstand nog kan gebruiken. Natuurlijk zijn er ook moeilijke dingen. Het grootste ding dat je bezighoudt is dat je kinderen Jezus leren kennen. We hebben nog drie kinderen. We hadden er vier. Maar ik dank er elke ochtend voor dat we samen wakker worden. We zijn nog redelijk gezond. Je hebt je mankementjes, maar ja, als jij kiespijn hebt, heb je ook een mankementje. Je wordt een beetje dover. En zeurderiger.’ Ulrike (lacht): ‘Ja!’
‘Zij heeft bij mij de zware kanten er afgehaald’ Duitsland Ulrike: ‘Ik ben wel gelovig opgevoed, maar mijn ouders waren niet kerks. Mijn moeder stuurde mij naar de jongemeisjesvereniging. Ik kom uit Duitsland en daar doe je op je veertiende ‘Konfirmation’. Dat ging meer automatisch, het was een gewoonte. Mijn moeder las wel in de Bijbel. Ik ken een heleboel christelijke Duitse liederen uit mijn hoofd, maar ik weet niet wanneer die erin gekomen zijn. Mijn oma heeft heel veel voor ons gebeden. Dat
Bram (82) en Ulrike (76) zijn 56 jaar getrouwd en hebben vier kinderen gekregen. Een dochter overleed op achtenveertigjarige leeftijd. Woonplaats: ’t Loo - Oldebroek Kerkelijke achtergrond: PKN
was een heel gelovige vrouw. Toen wij gingen trouwen, hebben we een grote strijd geleverd om de kerk en de zondagsheiliging. Door mee te gaan naar de kerk ga je het wel begrijpen. Dan krijg je een relatie met God, laat ik het zo zeggen.’
‘Mijn oma heeft heel veel voor ons gebeden’ Bram: ‘Zij heeft bij mij de zware kanten er afgehaald. Ik was zo wettisch. Ik had een mooie rooie sportwagen. Een heel oude Skoda. Die had ik opgeknapt. Maar als ik haar op zondag naar Amsterdam-Zuid moest brengen, deed ik dat op de fiets. Fluitend, terwijl ik een mooie auto voor de deur had staan. Maar dat deed je niet, op zondag met de auto. Nou ja, de gekste dingen. Ik ging mee naar Duitsland omdat een neefje werd gedoopt. Na afloop ging de dominee met de hele familie naar een restaurant om te eten. Daar zat ik, jongen. Ik kon haast niet eten. Het was zondag! Laatst zei iemand: “Dacht je dat Jezus niet ging eten dan?”’ Ulrike (lachend): ’Maar niet in een restaurant. Later is hij reisleider geworden en maakte hij vaak mee dat mensen op zondag moeite hadden wat te gebruiken. Daar heeft hij geleerd en gezien dat het ware geloof niet draait om wat je doet of laat, maar dat het om de Here Jezus gaat.’ Bram: ‘Maar het mooie was, ik begreep de mensen wel. Dat gevoel heb ik zelf nog. Ik zorgde altijd dat ik op zaterdag genoeg benzine en een pakkie shag had. Dat wettische moest eraf, maar echt kwijt raak je dat nooit.’
DE OOGST
21
Amsterdam Ulrike: ‘We hebben elkaar op de Dam leren kennen.’ Bram: ‘Als je dat verhaal hoort… Zij had in Duitsland een Hollandse jongen leren kennen. Zeventien jaar was ze.’ Ulrike: ‘Ik zal het eerste stuk wel vertellen. Hij kwam naar Duitsland. Ik ging naar Nederland. Heen en weer. Op een gegeven moment wilde hij gaan verloven. Ik wilde wel van huis weg, want mijn moeder was ziekelijk en mijn broer en zus waren het huis al uit. Ik dacht: “Dit is mijn kans.” Dus ik heb toegezegd, maar ik wilde hem eerst beter leren kennen voor ik een relatie aanging. Ik zie me nog zo aankomen op Amsterdam-Centraal, met een koffer. Hij kwam me ophalen. Het was 1960. Ik sprak natuurlijk geen Nederlands en hij sprak slecht Duits. Dat ging helemaal niet, dus binnen een maand was het uit. Ik had inmiddels een betrekking in het huishouden. Toen ik mijn moeder schreef dat het uit was, zei ze: “Dan kom je maar terug.” Maar dat wilde ik niet. Toen mocht ik het jaar in de huishouding afmaken. Ik had een Nederlandse correspondentievriendin met wie ik in Duitsland al schreef. Ze woonde in Amsterdam-Zuid, vlak bij waar ik werkte. Dus toen het uit was, trok ik met haar op. Op een avond zeiden we tegen elkaar: “Kom op, we gaan de stad in, we gaan een jongen aan de haak slaan.”’
‘We gaan een jongen aan de haak slaan’ Bram: ‘Ja, dan ben je achttien jaar, hè…’ Ulrike: ‘We stapten midden op de Dam uit de tram. En daar komt een rooie sportwagen langs. Nou, jij mag verder vertellen.’
22
DE OOGST
Bram: ‘Ik woonde in Amsterdam-Noord, TuindorpOostzaan. Op diezelfde avond zei ik tegen mijn kameraad: “Kom op, we gaan door de stad toeren.” Een witte sjaal om. Zien we op de Dam twee meisjes uit de tram stappen. Dus wij roepen. Auto aan de kant. Contact.’ Ulrike: ‘Toen kon je je auto nog gewoon op de Dam naast Peek & Cloppenburg neerzetten.’ Koffie bij Ruteck’s Bram: ‘Wij kletsen. Mijn kameraad sprak redelijk Duits. Op het Rembrandtplein had je vroeger een groot restaurant: Ruteck’s. Daar kon je lekker koffiedrinken. En er speelde een orkestje. Het was er heel rustig. Daar zijn we heen gegaan. En we spraken opnieuw af. De volgende dag kon niet, want ik moest naar de kerk. Ik was organist zelfs. Nou ja, zo ging het.’ Ulrike: ‘Heel wonderlijk gegaan.’ Bram: ‘Allemaal gestuurd. Maar in het begin botsten we veel met elkaar. En toch steeds weer met elkaar verder. Het eerste jaar was het dan weer uit, dan weer aan.’ Ulrike: ‘Als je elkaar niet zo goed begrijpt en elkaars taal niet spreekt, dan is dat wel een beetje moeilijk. Om een beetje vastigheid te krijgen wilden we toch trouwen. Toen hebben we van zijn zus een woonboot gekocht in Oostzaan.’ Bram: ‘Onze eerste dochter is er bijna verdronken. We hoorden iets, dus we gingen naar buiten. Daar zagen we haar drijven. Ze was twee jaar oud. We hebben haar teruggekregen. Zesenveertig jaar lang. En toen is ze toch overleden, vijf jaar geleden. Ze was achtenveertig. Dat hakt er enorm in. Dat is iets wat je niet kunt beschrijven. Dat gaat zo diep. Ze had darmkanker. Twee jaar is ze ziek geweest. Zonder Gods hulp, zeggen wij weleens, kom je
daar nooit overheen. Zomaar kan het je aanvliegen en dan wil je het wel uitschreeuwen. Ik hoop dat je het nooit meemaakt. Je man of je vrouw verliezen - dat is naar, maar dat is niet eigen, hè? Een kind is iets van jezelf.’ Wijst naar de muur: ‘Al die schilderijen hier heeft ze gemaakt.’ Tandpasta Bram: ‘Na vijf jaar op die woonboot zijn we naar Purmer end vertrokken. Tot ik in Oldebroek ging werken. Toen hebben we dit huis gekocht. We wonen hier fantastisch. Ik ben achtendertig jaar vertegenwoordiger geweest in tandpasta en toiletartikelen. Van oorsprong ben ik scheepsbouwkundig tekenaar en constructeur. Ik heb tien jaar op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord gewerkt, onder andere als tekenaar. Achter een glazen wand zat iemand je te controleren. Heel streng was het. Ik ben er met ruzie weggegaan.’ Ulrike: ‘Jij wilde vrij zijn.’ Bram: ‘De handel was veel beter voor me.’ Liefde Bram: ‘Ik heb altijd de fout gemaakt dat ik het geloof wilde bewijzen. Dat heb ik bij mijn kinderen ook fout gedaan. Toch te wettisch. Te weinig de blijheid en de vrijheid in Christus. Ik hield me keurig aan de regels. Als mensen vloekten, dan zei ik er wat van. Dan zei iemand: “O God” en dan zei ik: “Ik ben wel hoog, maar zo hoog nog lang niet.” De volgende keer zeiden ze dan: “O Boeddha.” Ik was er wel mee bezig, maar niet op de juiste manier. De juiste weg is liefde. De énige weg is liefde. Maar daar ben ik pas heel laat achter gekomen. Na het overlijden van mijn dochter heb ik op mijn knieën tot God geroepen. En Hij ging toch verder, hè? Accepteren dat Gods wegen anders zijn dan mijn wegen. Altijd maar dat egoïsme. Ook in het gebed. Altijd maar dat bidden naar jezelf toe. Als jij bidt, hoeveel bid je dan voor jezelf en hoeveel voor God? Bidden is toch áánbidden? Hij zorgt toch voor je? Hij heeft me veranderd. Hij heeft me van een hebberd een geverd gemaakt.
traceerbaar is van wie de gift komt.” “Koop van iedere verkoper die je tegenkomt een straatkrant.” En hier een bijbeltekst: “Als jullie onbetrouwbaar zijn met je geld, wie zal jullie dan werkelijk belangrijke dingen toevertrouwen?” En dan zegt Reinier: ga dat nou eens met elkaar bespreken. Heel praktisch. Dat boekie moet je kopen.’ Appels Bram: ‘Er staat een mooi joods verhaal in. Ik ben nogal gek met Israël, weet je. Er wonen twee broers in een boerderij. Ze hebben een heleboel appels. Als die ene broer in bed ligt, denkt hij: “Die broer van mij heeft kinderen. Hij heeft meer nodig dan ik.” Hij gaat eruit en brengt een partijtje appels naar zijn broer. Die andere broer ligt in bed en denkt: “Die broer van mij is alleen. Eigenlijk zielig, hè. Ik ga appels brengen.” Zo gaat het een paar nachten door. En wat ze ook doen, het wordt bij die ene niet minder en bij die ander niet meer. Op een keer komen ze elkaar tegen en dan omarmen ze elkaar. En dan staat er: “En daar bouwde God Zijn tempel.”’ ◄
Word donateur van THDV! SINDS 1855
Steun THDV en help ons om kwetsbare mensen op weg te helpen naar een mooie toekomst. Word nu donateur vanaf € 5,-- per maand en ontvang een blijk van waardering van ons! - stadsgids ‘Amsterdam Anders’ van Matthijs Hoogenboom - cd Herademen met de psalmen (piano, cello, gitaar, kinderkoor en zang) van Ronald Koops - armbandje ‘Waardevol’
‘Hij heeft me van een hebberd een geverd gemaakt’ Ik heb hier een boekje van Reinier Sonneveld: Het goede leven. Die schrijft zulke mooie dingen over geld. Alles wordt bestuurd en geregeerd door dat stomme geld. Echt een mammon. Je krijgt een nieuwe baan. Gaat een beetje verder weg wonen. Beetje meer status. Beetje meer geld. Maar wel een uur langer in de file. Kom je ’s avonds thuis, bekaf. Geen tijd meer voor de kinderen, weet je wel. Je verliest de aandacht voor je familie en je vrienden. Dat is een verschuiving. Alles draait om dat stomme geld. Reinier haalt steeds Jezus erbij. Die vraagt: waar gaat het nou om in je leven? Aan het eind van een hoofdstuk staan vragen. Nou, dat moet je eens proberen. Schrijf vandaag eens tien dingen op die je van God ontvangen hebt. Aanrader hoor, dat boekie.’ Pakt het erbij: ‘”Reken uit hoeveel van je bruto-inkomen je aan giften geeft.” “Geef anoniem een envelop met vijftig euro aan een vage bekende van wie je vermoedt dat die wat extra’s kan gebruiken.”’ Met een lach: ‘”Als je nog studeert twintig. Zorg dat het niet
Doe jij ook mee? Ga naar thdv.nl of bel 020 344 6310
DE OOGST
23
TEKST: SIMONE SCHOEMAKER / BEELD: ARIE AMBACHTSHEER
Stilte op de Wallen
De Wallen blijven een verbijsterend stukje Nederland: grof, plat en banaal. Alles is te koop. De schreeuwerige reclames en seksfoto’s laten niets te raden over. Stilte op de Wallen: bestaat dat? De Wallen puilen uit. Vooral ’s avonds zijn er veel bezoekers die straalbezopen over de straten zwalken. De rode lichten zijn bekend over de hele wereld. Sekstheaters, steegjes, groepen toeristen langs de ramen, vrouwen in lingerie achter de ramen, gelach, geschreeuw en suggestief geroep. De Wallen kleven aan je, de sfeer valt op je. Het is meer dan alleen herrie en drukte, het is de zwaarte van de plek zelf. Het is verbijsterend om er rond te lopen en je te realiseren dat een groot deel van de vrouwen achter het raam dit werk niet vrijwillig doet. Er is een beeld dat me altijd bij is gebleven: een jong meisje, onzeker in lingerie achter het raam, en daarvoor een groep toeristen die stonden te schreeuwen, haar belachelijk maakten en op haar raam bonkten. Ze lachten haar uit en maakten suggestieve opmerkingen. Uiteindelijk ging een man van de groep naar binnen onder luid commentaar van de rest. Ze bleven voor haar raam herrie schoppen totdat hij weer buiten was. Daarna maakten ze haar nog een tijdje belachelijk voordat ze haar eindelijk
24
DE OOGST
met rust lieten. Hoe overleef je op zo’n plek? Hoe kun je zo’n aanslag op je waardigheid en identiteit verwerken? Toen ik later probeerde het meisje te spreken te krijgen, snauwde ze me af. Hoewel het huilen haar nader stond dan het lachen, kon ze niet met mij spreken. Het masker dat ze zorgvuldig opgetrokken had, kon ze niet laten vallen; dat zou te veel pijn doen.
Hoe overleef je op zo’n plek? Hoe kun je zo’n aanslag op je waardigheid en identiteit verwerken? Later sprak ik een andere vrouw die ook lang achter het raam had gestaan. Ze noemde het ‘een andere wereld, een plek die donker is en waar je alleen overleeft als je net doet alsof het niet uitmaakt.’ Ze werkte zes dagen per week en de zevende dag lag ze thuis in bed, in een donkere
kamer. De gordijnen dicht en de lampen uit. Geen geluid, geen licht, geen contact. Alleen duisternis en stilte. Ze had die dag nodig om te herstellen van een hele week herrie, ze snakte naar rust. Haar gedachten stonden dan ook stil – er was niets, ze voelde niets, dacht niets, was niets. Andere vrouwen vertelden hetzelfde; soms zaten ze na een dag op de Wallen urenlang stil in een donkere kamer. Tijd die hun lichaam en geest nodig hadden om te herstellen. De aanval op hun zintuigen, de herrie, de lichten en de voortdurende vernedering waren doodvermoeiend.
Ze had die dag nodig om te herstellen van een hele week herrie, ze snakte naar rust. Op de Wallen gaan mensen stuk, ze verliezen zich in een wereld die hen kapotmaakt. Dat geldt niet alleen voor de vrouwen achter de ramen, maar ook voor de bezoekers. Er is geen sprake van een echte ontmoeting, er wordt alleen van mensen gebruikgemaakt. Mensen lijken geen enkele limiet meer te hebben en lijken zich te verliezen in gebral en geschreeuw, maar als er even stilte is of echt contact zie je soms iets anders: een zweem van schaamte, van ongemak. Als er maar genoeg herrie en afleiding is, hoef je hier niets mee, maar wat als het stil wordt? Denk je eens in dat de Wallen helemaal stil zouden vallen, dat er ineens een oorverdovende stilte is. Geen
uziek, geen geroep, maar stilte. En dat die stilte dan m een tijd zou duren. Stilte waarin mensen elkaar echt aankijken, echt met elkaar spreken en echt in elkaars hart zouden kijken, zonder maskers. Zouden mensen elkaar dan nog misbruiken, kwetsen en belachelijk maken of zouden ze elkaar echt zien? Zouden mensen zich dan niet afvragen wie ze echt zijn en wat ze eigenlijk aan het doen zijn? Het is natuurlijk een utopie. Op de Wallen is er altijd herrie, en normaal contact is er niet bij. Of toch wel? Als ik de straatwerkers van Scharlaken Koord zie, dan bedenk ik dat het wel mogelijk is. Iemand aanspreken, stilzetten en even weghalen uit de herrie. Gewoon een praatje maken of samen bidden achter een gesloten gordijn. Jezus brengen in de Rosse buurt en Hem vragen een vrouw stil te zetten, dat maakt ons straatwerk bijzonder. Vrouwen kunnen hun masker dan afzetten en mogen ervaren dat ze geliefd zijn. Een andere weg is dan mogelijk, een weg uit het leven op de Wallen, een weg naar vrijheid. THDV wil de mensen op de Wallen zien met de ogen van Jezus. Mensen zien in al hun gebrokenheid, herrie, lelijkheid en gekwetstheid. Mensen zien die verstrikt zijn geraakt in een donkere wereld. Is dat soms moeilijk? Ja zeker wel, veroordeling en afschuw liggen snel snel op de loer. Wat dan helpt? De stilte zoeken en kijken naar Jezus. Die niet oordeelde maar in het zand schreef, daarna liefdevol opkeek en nieuwe kansen gaf. ◄
DE OOGST
25
BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN
Mag ik even stilte? Heer, niet trots is mijn hart, niet hoogmoedig mijn blik, ik zoek niet wat te groot is voor mij en te hoog gegrepen. Nee, ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot rust gebracht. Als een kind op de arm van zijn moeder… (Psalm 131)
Binnenkort start de veertigdagentijd. We bereiden ons voor op Goede Vrijdag en Pasen. Deze tijd wordt ook wel de ‘stille tijd’ of ‘tijd van inkeer’ genoemd. Stilte vinden wij zomaar beklemmend. We hebben stilte nodig om tot onszelf te komen. Stilte is helend. Toen een aantal jaar geleden een Zuid-Afrikaanse minister overleed, werd aan Nelson Mandela gevraagd of hij wilde spreken op de begrafenis. Hij klom het podium op en hij zei niets. Het werd doodstil in het stadion. Minuten lang. Zonder iets gezegd te hebben klom hij na enkele minuten weer van het podium af. In een reactie zei Mandela dit: ‘Stilte is een mooier geschenk dan wat dan ook. Stilte is de beste toespraak die je kunt geven. We moeten vaker zwijgen. Alleen zo breng je de mensen bij hun werkelijke kracht, moed en verdriet.’ Henri Nouwen spreekt in zijn meditaties vaak over stilte: ‘Als we de stilte opzoeken, ontdekken we snel hoe afhankelijk we zijn. Waar is God te vinden? Is God te vinden in de stilte? Nee, in de stilte ga je nadenken. Denk eens na over waarin je arm bent. Wat ontbreekt jou? Emotionele stabiliteit, een liefhebbende partner, zekerheid, veiligheid of zelfvertrouwen? Iedereen is op de een of andere manier arm. Precies daar waar je arm bent is God te vinden. Jouw armoede is een stuk land waarin een schat is te vinden.’ Psalm 131 David schreef een bijzonder en aangrijpend lied over stilte: Psalm 131. Het lied is een aansprekend getuigenis. David raasde maar door. Hij was trots en hoogmoedig.
26
DE OOGST
Trots zit in je hart. Hoogmoed blijkt uit je ogen. Wat kijk jij hooghartig. Hij telde zijn soldaten en zijn volk. Kijk eens hoe machtig wij zijn. Alles wat zijn hartje begeerde kreeg hij. Als hij een mooie vrouw zag, was die voor hem. Ik ben de koning, de grote koning. Ratrace… Deze psalm is aansprekend tegen de achtergrond van onze eigen tijd, waarin we steeds meer willen, steeds harder, steeds nieuwe uitdagingen, steeds een nieuwe kick, steeds een hogere omzet, steeds een vakantie nog verder weg, en steeds meer koopzondagen. Hoger, harder en meer. Mensen kunnen steeds moeilijker rust vinden. Steeds jonger krijgen we een burn-out. Iedere stilte wordt opgevuld. David wil dit niet langer. Hij stopt en staat stil. Hier vertil ik me aan. Ik doe een stap terug. Ik doe niet meer mee. Ik wil niet meer te hoog grijpen. Ik doe niet meer mee met de ratrace. Ik zoek niet meer wat te groot is en wat voor mij te hoog gegrepen is. Nu ziet hij zijn werkelijke maat. Nu ziet hij wie hij werkelijk is. Wat is het goed dat je ervaart hoe kwetsbaar je bent als mens. Hoe klein soms ook en afhankelijk. Er is zoveel wat wij niet begrijpen en waar wij geen enkele invloed op hebben. Onze cirkel van invloed is maar klein.
Wie ben ik…. David heeft ontdekt wie hij werkelijk is. Ik ben als een kind bij zijn moeder. Ik ben als een gespeend kind bij zijn moeder. Een kind spenen is het kind ontwennen aan de moederborst. Van een jengelend kind dat altijd zijn zin wil hebben werd David een kind dat schuilt bij de Vader. Van kind mag je zoon of dochter worden door de Geest van het zoonschap. Wat is er gebeurd? Ik ben stil geworden. Ik heb mijn ziel tot rust gebracht. Ik zoek niet meer wat te hoog is… Mijn hart is niet meer trots… Breken David heeft dat zelf gedaan. Wat is er gebeurd waardoor Davids trots is gebroken? Je leest erover in de Bijbel. Zijn trotse hart wilde die mooie vrouw. Batseba. Haar echtgenoot joeg hij de dood in. Er komt een confronterend moment van stilte en inkeer, en David voelt en beleeft wat hij gedaan heeft. Ook dan schrijft hij een lied: Psalm 51. Tegen u, Vader in de hemel, heb ik gezondigd. Dan breekt hij.
Het offer voor God is een gebroken geest; een gebroken en verbrijzeld hart… Psalm 51:19 Zijn trotste hart wordt een verbrijzeld hart… In zijn hemd Er is nog zo’n moment in het leven van David. David gaat met een groot leger van 30.000 soldaten de ark van God ophalen. De ark staat op een kar, de ark glijdt van de kar, en Uzzia wil de ark tegenhouden. Hij sterft meteen als hij de ark aanraakt. David is kwaad op God. Hij is bang voor God. Hoe kan God ooit bij mij in Jeruzalem wonen? Hij krijgt ineens besef van Gods grootheid en heiligheid. De ark blijft daarna drie maanden in het huis van Obed Edom, en dat huis wordt enorm gezegend. Dan gaat David weer de ark ophalen. David doet zijn koningsmantel uit. Hij staat daar in zijn hemd en hij danst voor de ark. Als hij thuiskomt, lacht zijn vrouw Michal hem uit: ‘Als de eerste de beste dwaas heb jij je voor je slavinnen en onderdanen ontbloot!’ Dan zegt David dit: ‘Dat deed ik voor de Heer (…) En al zou ik me nog erger vernederen, al zou ik me zelfs in mijn eigen ogen verlagen, dan nog zou ik in aanzien staan bij de slavinnen over wie jij spreekt.’
COLUMN / ARIE DE ROVER
In stilte zwijgend Zwijgen is zwaar. Deze waarheid kreeg ik weer bewezen als gast in een klooster. Ik was daar met vrienden. Een belangrijke huisregel in deze afgeschermde wereld is dat de maaltijden in stilte worden genuttigd. Altijd weer een confronterende ervaring. Normaal zet ik weinig rem aan om mijn gedachten, meningen of andere flauwekul verbaal aan anderen op te dringen. Het vraagt discipline dat te bedwingen. De eerste dag verliep prima. We waren nog maar met twee vrienden. Dat schaalde de volgende dag op naar vier en het werd al moeilijker om elkaar zwijgend aan te kijken. De stiltestrijd was verloren toen zich ook nog een groep van tien protestantse kerkenraadsleden meldde. Na het ‘amen’ en het kruisje-slaan van de gastenzuster werd de stilte in de refter bezoedeld door toenemend geroezemoes. Ik geef eerlijk toe dat ik voor die beproeving bezweek en spoedig bezondigde ik mij ook aan deze onheiligheid. Zwijgen is moeilijk. Zeker als je omgeving zo gevuld is met prikkels die om een reactie vragen. Dan willen we graag onze stem laten horen. Soms zelfs zo luid dat we de neiging hebben te gaan schreeuwen zodat we boven alle anderen uit komen. Hoe groter de massa, hoe sterker die neiging. Social media zijn daar een schrijnend voorbeeld van. Twitter, Facebook en andere platforms zijn verworden tot schreeuwplekken waar zelfs de machtigste man op aarde schaamteloze oneliners uitbraakt.
‘Twitter, Facebook en andere platforms zijn verworden tot schreeuwplekken waar zelfs de machtigste man op aarde schaamteloze oneliners uitbraakt’ Wat verlang ik naar stilte. Wat is er veel reden om te zwijgen. Net als bij de vrienden van Job. Zij zochten hun vriend op en zaten zeven dagen en zeven nachten zwijgend naast hem omdat ze zagen hoezeer hij leed. Zijn lijden was te groot voor woorden. Wat respectvol om dan te zwijgen. Kijk vandaag eens goed om je heen. Hoeveel reden heb jij om meer te zwijgen?◄
Zo kwam die voortrazende David echt tot rust. Hij is stil geworden. Zijn voortrazende ziel heeft rust gevonden aan het moederhart van God. Ben jij tot rust gekomen en stil geworden? Door welke gebeurtenissen werd jij stilgezet? ◄
Arie de Rover is coach.
DE OOGST
27
RECENSIES / REDACTIE MATTHIJS HOOGENBOOM
Kleine filosofie van de digitale onthouding In 2015 recenseerde ik voor de Oogst het boek Het digitale proletariaat van filosoof en publicist Hans Schnitzler. In zijn nieuwe boekje, Kleine filosofie van de digitale onthouding (2017), bezint Schnitzler zich – opnieuw – op de gevolgen van de digitale revolutie. Dit keer aan de hand van een sociaal experiment dat hij uitvoerde met studenten van De Bildung Academie in Amsterdam: tientallen jongeren onderwierpen zich een week lang aan een ‘digitale detox’. Hun reflecties (‘detoxgetuigenissen’) vormen de basis voor Schnitzlers kleine filosofie. Wat gebeurt er met je als je offline gaat in een wereld die altijd online is? Wat komt er voor je telefoon in de plaats als je dat ding aan de kant legt? Heb je dan nog vrienden? Besta je dan überhaupt nog? Het boekje is niet bedoeld als zelfhandboek Hoe word ik een digitale geheelonthouder?, al voert Schnitz ler wel een pleidooi voor periodieke digitale onthouding. Deze vorm van ‘digitale ascese’ kan bevorderen dat je je ‘op een eigenzinnige en weldoordachte wijze kunt verhouden tot de mediale sfeer.’ Bewustwording versus ingesleten opvattingen en gewoonten ten aanzien van onze relatie met smartphones, tablets en laptops. Schnitzler geeft wijsgerig commentaar op drie thema’s. Het eerste thema (Smartphone uit, werkelijkheid aan?) gaat over de ‘snapshotcultuur’: we beleven de werkelijkheid steeds vaker door het filter van onze beeldschermen. Fenomenaal vind ik de vergelijking van Plato’s grot met de ‘cybergrot’ waarin de hedendaagse mens dreigt opgesloten te raken. Het tweede thema (Vervreemding) handelt over de ‘touchscreenmens’ die dreigt te vervreemden van zichzelf en de ander. We veranderen massaal in smombies (een samentrekking
28
DE OOGST
van smartphone en zombies), de stortvloed aan digitale verstrooiing doodt ons geestesleven en de diepgang van onze empathische vermogens. Het derde thema (De aanval op onze aandacht) betreft de aandachtscrisis die ontstaat wanneer we opgaan in een digitale levensstijl: ‘Het multitaskende voetvolk [wordt] dag in dag uit bestookt – getrackt & getarget in het oorlogsjargon van Silicon Valley – door mailtjes, appjes, updates, likes, notificaties, alerts en andere geavanceerde precisieprojectielen [die] gericht zijn op aandacht.’ De digitale detox werpt volgens Schnitzler de vraag op naar wat een goed, waarachtig en mooi leven is. Een bijzonder relevante vraag, niet in het minst voor christenen! / Matthijs Guijt
Kleine filosofie van de digitale onthouding Hans Schnitzler De Bezige Bij € 12,99
Mijn Getijdengebed Dit boekje heeft een tijdje moeten wachten tot we dit themanummer over stilte gingen maken. In de tussentijd heb ik het regelmatig gebruikt. Dit handzame boekje in dundruk bevat veel rijkdom. Voor iedere dag vier gebeden of liturgieën: ochtend, middag, avond en nacht. Een zegen voor wie slecht slaapt. De gebeden zijn geënt op eeuwenoude kloosterliturgieën, die weer teruggaan op de synagogediensten en die hun invloed hebben gehad op bijvoorbeeld de anglicaanse liturgie. Wie weleens een evensong bezoekt, zal ze herkennen. Achterin wordt ieder element duidelijk uitgelegd. Dan weet je waarom je bijvoorbeeld dagelijks de lofzangen bidt. Het boekje heeft iets weg van het boek Bid, luister, leef, maar is meer gebaseerd op traditie en daardoor minder gekleurd door de samensteller. Juist dat tijdloze vind ik zo mooi aan dit boekje. Het verbindt je via de kerk van alle eeuwen met God. Voor wie na het lezen van het artikel van Ronald Koops over stilte vol goede voornemens is, een echte aanrader. / Matthijs Hoogenboom
Mijn Getijdengebed: bidden op het ritme van de dag Elise G. Lengkeek Jongbloed € 24,95
Achterlaten en opnieuw beginnen Ik houd van dit soort boeken. Boeken die je context geven. Die doen je – in dit geval – beseffen dat je niet de eerste bent die een vluchtelingencrisis meemaakt. L’histoire se répète, en daarom doe je er goed aan je erin te verdiepen. Van der Plicht heeft dat voor zijn lezers gedaan en zet
het overzichtelijk en erg leesbaar op een rij. Het boek staat ook nog eens vol mooie platen en bevat interviews met mensen die gevlucht zijn. / MH
Achterlaten en opnieuw beginnen: vluchtelingen in Nederland, toen en nu Elias van der Plicht Prometheus € 24,95
Het Achterhuis (in stripvorm) Het was het leuk om te lezen omdat er veel plaatjes in voorkwamen, dan was het minder leuk om weer die hele lappen tekst te lezen. Ik vond het wel jammer dat er in gescholden werd met Jezus Christus. Het was interessant omdat ik leerde hoe dat in die tijd ging: je moest stil doen als je wist dat er Duitsers waren, er was niet veel te eten en je mocht nooit naar buiten; dan werd je opgepakt. Toen het boek uit was, vond ik het jammer want ik had graag nog wat langer doorgelezen. / Jonathan Greving, 12 jaar
Het Achterhuis Anne Frank Prometheus € 19,99
Samenleven met gezond verstand ‘Over het muurtje durven kijken’ – een mooie uitdrukking die Loobuyck gebruikt in het begin van dit prettig leesbare boek. Hij wil ermee aangeven dat het in deze tijden van polarisatie en terugtrekken in eigen gelijk nodig is je echt te verplaatsen in iemand die anders denkt. Geen overbodige luxe in een tijd waarin Christenunie, VVD en D’66 samen een kabinet vormen. Loobuyck schrijft in-
spirerend over leven in het gemeenschapshuis, waarbij we samen leren om met onze verschillen echt samen te leven. ‘Een mening ventileren zonder moedwillig te kwetsen is een uiting van beschaving, maar zich niet al te snel gekwetst voelen evenzeer.’ Ik werd op veel momenten herinnerd aan het boek The Global Public Square van Os Guinness. Verbinding zoeken, daar gaat het om. Boeiend leeswerk! / Bram Neerhof
Samenleven met gezond verstand Patrick Loobuyck Polis € 19,99
De Bijbel voor iedereen Informatief, overzichtelijk, uitnodigend. Deze woorden komen bij mij op na het lezen van dit boek. De auteurs hebben duidelijk geput uit materiaal dat ze gebruikt hebben bij hun lessen aan de CHE. Heldere structuur, vlot toegankelijke informatie. Voor iedereen die met de Bijbel bezig is en wat meer achtergrondinformatie zoekt, is dit een aanrader. Naast algemene informatie worden alle bijbelboeken afzonderlijk besproken. Mooi is de nadruk op het ‘gewoon maar lezen en goed luisteren naar de tekst’. Dit boek kan daar zeker bij helpen. / BN
De Bijbel voor iedereen Age Romkes & Pieter Siebesma Boekencentrum € 19,99
Bijbel Dichtbij Bijbel Dichtbij is een heruitgave van de in 2014 verschenen Bijbel in Gewone Taal. Deze uitgave is aangevuld met extra materiaal in de vorm van inleidingen, uitleg, achtergronden, toepassingsteksten, afbeeldingen en leesroosters. Het is daarmee een uitgebreid en compleet werk geworden, dat meer dan voldoende materiaal biedt voor verdiepende bijbelstudie.
In het gehele boekwerk wordt eenvoudige – of zoals de auteurs het benoemen, gewone – taal gehanteerd. Dit taalgebruik zal voor sommigen prettig lezen en de Bijbel toegankelijker maken. Degenen die gewend zijn aan traditionelere bijbelvertalingen spreekt het wellicht wat minder aan. Met alle uitleg en toepassingen vormt Bijbel Dichtbij een geslaagde uitnodiging om je verder te verdiepen in alles wat de Bijbel te vertellen heeft en wat dit jou persoonlijk te zeggen heeft. / Anette Bosma
Bijbel Dichtbij Nederlands Bijbelgenootschap € 45,--
My utmost for His highest Het bekende Bijbelse dagboek My utmost for His highest (Geheel voor Hem) van Oswald Chambers is al vele jaren voor velen een bron van inspiratie geweest. In 1995 verscheen de eerste cd met liedjes rondom thema’s uit dit dagboek. Met de nieuwe cd My utmost for His highest is dit opnieuw gebeurd. De cd bevat 13 nieuwe tracks, uitgevoerd door diverse christelijke artiesten, zoals For King & Country, Jesus Culture, Meredith Andrews en vele anderen. Op de cd-inlay is te lezen welk lied met welk dagboekstuk gekoppeld is en welke bijbeltekst daarbij hoort. Het album laat zien hoe Gods Woord zich prachtig kan verbinden met dagboek- of liedteksten van Zijn kinderen. / Ronald Koops
Ecovata / Word, € 17,95
DE OOGST
29
FILMBESPREKING / MATTHIJS HOOGENBOOM
THDV wil je helpen de verbinding te leggen met de onbekende ander. Film en literatuur leggen de gedachtewereld van die ander bloot. In deze rubriek bieden we je ter inspiratie kijk- en leeservaringen.
‘Een naar, egocentrisch mens dat overal haar gif loopt te spuwen.’ ‘Hoe onmogelijk ze zich ook gedraagt, iedereen is een beetje verliefd op Daphne.’ Twee verschillende reacties op de hoofdpersoon in deze film die ik tegenkwam in een recensie en een commentaar op internet. Dat vind ik op zichzelf al een erg interessant gegeven. Ik denk dat we meestal niet zoveel moeite hebben om aan te geven waarom we iemand aardig vinden of niet. Maar wat dit over onszelf zegt, dat vraagt iets meer, namelijk zelfreflectie.
Film: Daphne Genre: Drama/Komedie Jaar van verschijnen: 2017 (o.a. te zien via pathe-thuis. nl) Over de regisseur: Filmdebuut van de Schotse regisseur Peter Mackie Burns (50)
‘Film gaat over de juiste vragen stellen op het juiste moment, niet over antwoorden. Hoe beter je naar mensen kijkt, hoe minder je van ze begrijpt.’ – de regisseur
30
DE OOGST
Kijkend naar Daphne zie ik – om het met de woorden van de regisseur te zeggen – ‘een hippe dertiger met een groot, gapend gat in haar leven’. Een jongvolwassene die, als naar haar leeftijd wordt gevraagd, wil liegen dat ze in de twintig is. Totdat ze bedenkt dat het de politie is die het vraagt. Dan geeft ze toch haar werkelijke leeftijd: 31. Tot je dertigste kun je nog wat leunen op je ouders, aanmodderen met je studie en relaties, en is werken nog een beetje vrijblijvend. Daarna wordt er toch echt een beetje (op zijn minst) verantwoordelijkheid verwacht. Al helemaal als je alleen woont in een hectische stad als Londen, waar het leven van Daphne zich afspeelt. Iets waar zij dus nog niet klaar voor is. Daar zijn vast en zeker oorzaken voor, maar daar komen we niet al te veel over te weten. Misschien maar gelukkig, want dan zouden wij als kijkers algauw op de psychologische toer gaan. Het is alsof de regisseur ons uitdaagt
om van Daphne te houden – of haar irritante gedrag nu verklaarbaar is of niet. Haar vader is uit beeld. Haar moeder kan ze niet uitstaan. En ze maakt iets verschrikkelijks mee wat het allemaal nog eens verergert. Een psycholoog krijgt met moeite iets zinnigs uit haar. Maar geeft haar overigens wel een erg mooi advies: ‘We voelen niet altijd wat we denken dat we zouden moeten voelen op dat moment. Dat maakt ons nog niet inhumaan. Het zijn onze daden die tellen, zelfs als wij ze weinig voor vinden stellen. We hoeven niet te wachten op gevoelens voor we iets ondernemen.’ Kijk de film; in de context begrijp je het pas echt. Het zou een interessante onderneming zijn om deze film te kijken met een gemixte groep dertigers en – zeg – zestigers. De kans is aanwezig dat de vloekende en vrijgevochten Daphne de laatsten afschrikt, zo niet tegen de borst stuit. Een mooi moment om het over die irritatie en over diepe dingen als volwassenheid en verantwoordelijkheid te hebben. De regisseur helpt ons een eindje op weg: ‘Iedereen kent wel iemand die zo in elkaar zit. Maar bijna niemand wil toegeven zichzelf in haar te herkennen. Iedereen denkt altijd dat er iemand is die de zaken nog minder goed voor elkaar heeft, die nog minder rekening houdt met anderen. Dat geeft ons een beter gevoel over onszelf. Maar we hebben allemaal aspecten van haar karakter in ons. Zou het niet interessanter zijn dat ook gewoon toe te geven?’ ◄
TOT HEIL DES VOLKS
ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT
Tot Heil des Volks
Waypoint Urk
Dank voor uw steun
O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.
Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk
Onder dank ontvingen wij in Januari 2018 de volgende giften:
De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl
Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl Different heeft ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.
Different Christelijke hulpverlening rond s eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl
Het Fort Armoedebestrijding onder kinderen in Nederland Parlevinker 12, 1034 PZAmsterdam 020 3446313 info@hetfort.org www.hetfort.org
Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint
Waypoint Kampen Verslavingszorg en preventie Postadres: Vliestroom 21, 8321 EG Urk 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl
Waypoint Twenterand Verslavingszorg & preventie Krijgerstraat 57, 7671 XX, Vriezenveen 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand.nl facebook.com/WaypointTwenterand
De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg
AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 06 19493693 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl
Amsterdammers Helpen Amsterdammers 670 Different 322 Bewaarschool - armoedeproject 120 Habakuk 5 Hulp voor prostituanten (CHAP) 88 Kinderwerk “De bewaarschool” 15 Kinderwerk - Replay 15 De Oogst 58 De Sikkenberg 75 Scharlaken Koord Amsterdam 13.980 St. Tot Heil des Volks 31.459 The Shelter City 10 Waypoint Bunschoten 1.625 Waypoint Kampen 1.179 Waypoint Urk 270 Youth Hostel Ministry 215 ---------TOTAAL: € 50.104 ----------
Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233. Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring. Giften en abonnementsbetalingen b uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.
De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl
U vindt ons op sociale media
Ontmoet Amsterdam Anders Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs DE OOGST
31
‘Mijn ziel vindt alleen maar rust bij U’ Psalm 62
32
DE OOGST