De Oogst - april 2016

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | april 2016 | jaargang 79 | 923

Arie de Rover:

‘Elke dag wil ik in vrijheid leven, vrij in Christus’ Oude kerken krimpen, daarom:

Kerk wordt moeder!

Ds. Paul Visser over vrijheid in Christus:

‘Het is voor mij volbracht voordat ik iets heb gedaan’

inhoud

THEMA: Geroepen om vrij te zijn

4 Vrij zijn gaat om de moraal van je hart Arie de Rover: ‘Elke dag wil ik in vrijheid leven, vrij in Christus.’

8 Schilderen als ode aan de Schepper Coby Schipper maakte een schilderij over Scharlaken Koord

10 Uit de archieven / nieuws Aandacht voor sprekers op Sikkenberg en nieuws over Waypoint Kampen

12 Reis door de nacht Een verhaal van duisternis en hoop van een moeder met een ­verslaafde zoon

14 Veertig jaar Different Verslag van jubileumdag ‘Leven op het scherpst van de snede’

18 Vier voorgangers uit Amsterdam over ‘Vrijheid in Christus’ Want wat betekent dat voor hen persóónlijk?

22 Bijbelstudie Gert Hutten Bijbelstudie over het thema ‘Kostbare vrijheid’

24 Serie Stefan Paas (3) Christelijke missie in een postchristelijke omgeving

26 Kerken, word moeder!

Evangelist Marten Visser over de vraag waarom veel kerken niet groeien

28 Serie over het ‘Onze Vader’ Deze maand deel 2: Uw koninkrijk kome

30 Brokstukken van een nieuw Jeruzalem Waarom de onderneming van Nehemia een waagstuk was

33 Boekrecensies ‘Autoriteit’ en ‘Reformatiebijbel’

tot heil des volks

redactioneel

Vrij!

Het is een prachtig woord, vindt u niet? ‘Vrij!’ Het doet me denken aan mijn tijd op de basisschool: die laatste schooldag voor de zomervakantie. Vrijheid kan ook ernstig aangetast worden, denk aan de gruwelijke aanslagen in maart op luchthaven Zaventem en een metrostation in Brussel.

Ook is het een woord dat onlosmakelijk verbonden is met ons christelijk geloof. We zijn geroepen om vrij te zijn (Galaten 5:13). Jezus heeft zichzelf voor ons gegeven om ons van alle zonde vrij te kopen (Titus 2:14) en als de Zoon ons vrij zal maken, zullen we werkelijk vrij zijn (Johannes 8:36). Tot Heil des Volks wil mensen ook helpen te groeien in vrijheid, want mensen kunnen ook onvrij zijn, gebonden aan ongezonde gedachten of patronen van verslaving.

Wat moet God daar een verdriet van hebben. Want Hij wil zo graag dat we vrij zijn in Hem! Vrijheid in Christus. Dat is ook het thema van deze Oogst.

Arie de Rover vertelt in het thema-interview dat het zijn verlangen is om elke dag in vrijheid te leven, vrij in Christus. Maar dat is wel lastig, want we willen uiteindelijk toch het liefst alles zelf doen, aldus De Rover: ‘Genade is zo moeilijk te aanvaarden, omdat het niet bij onze natuur past. Iedereen groeit op met een natuurlijk ego: van nature ontlenen we onze identiteit (betekenis en zekerheid) aan het aardse systeem. We groeien als het ware “ver-

de oogst

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

Redactie Matthijs Hoogenboom Ronald Koops Hoofdredactie

Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

Aan vier voorgangers uit Amsterdam hebben we gevraagd wat ‘Vrijheid in Christus’ persoonlijk voor hen betekent.

De antwoorden zijn vaak kwetsbaar en persoonlijk. Zoals ds. Paul Visser, hij zegt: ‘Als ik onderuit ga, sta ik op in de vrijheid waarmee Christus me vrijgemaakt heeft en loop stug en vrolijk door, achter Jezus aan.’

Bij deze Oogst ontvangt u een klein cadeautje dat ook met vrijheid te maken heeft, om u te bedanken voor uw steun en meeleven. Het is een bladwijzer, gemaakt door Coby Schipper die zeer geraakt was door het werk van Scharlaken Koord (zie ook het interview ‘Schilderen als ode aan de Schepper’ op pagina 8 en 9).

Het doel van Scharlaken Koord is volgens haar om prostituees op de vrijheid in Christus te wijzen. Ik hoop dat u ons daarbij wilt helpen met uw voorbede en uw giften.

Op de begeleidende brief bij deze Oogst leest u hier meer over. ◄ Ronald Koops Hoofdredacteur De Oogst ronaldkoops@totheildesvolks.nl

jaargang 79 | nummer 923 | april 2016

Medewerkers Janny de Boer Matthijs Guijt Matthijs Hoogenboom Gert Hutten Ronald Koops Lilian Madern Theodoor Meedendorp Kees Jan Rodenburg Gerry Velema Marten Visser

Ronald Koops Vormgeving, opmaak en druk

slaafd aan dit leven” op en we gebruiken alles en iedereen voor het bevestigen van onze identiteit.’

Foto’s: Arie Ambachtsheer, Margriet Alblas & Dreamstime.

Coverfoto: Margriet Alblas

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

De Oogst

3

4

De Oogst

fotografie: Elisabeth Ismail

thema

Interview / Ronald Koops

Arie de Rover leerde los te laten en veranderde 180 graden:

‘Het gaat om de moraal van je hart’ We zijn geroepen om vrij te zijn en alléén de genade van Christus maakt ons vrij. Het is een waarheid die Arie de Rover vroeger theo­ retisch aannam, maar nu van harte omarmt. Wat is er gebeurd met deze succesvolle zakenman die nu vooral spreekt en schrijft over genade? ‘Elke dag wil ik in vrijheid leven, vrij in Christus.’

Een gesprek met Arie de Rover is op een of andere manier altijd ontspannen. Misschien komt dat omdat deze man werkelijk wéét wat het is om van genade te leven. Of misschien komt het doordat hij zich vrij makkelijk kwetsbaar opstelt. Want dat is Arie ten voeten uit: hij vertelt altijd het eerlijke verhaal, is een goede luisteraar en hij is vriendelijk, niet als maniertje, maar gewoon echt.

Vriendelijk dus. Maar niet ‘soft’. Integendeel: hij is een goede beschouwer en kan scherpe woorden spreken als hij merkt dat christenen gevangen zitten in onvrijheid of oordelen. Zijn hart is geraakt door de liefde van God de Vader, maar hij is wars van religiositeit en mooie buitenkantjes. Dan raakt hij bevlogen. Zoals laatst in het Nederlands Dagblad. Daar besprak hij de film ‘Knielen op een bed violen’, een verfilming van het boek met de gelijknamige titel van Jan Siebelink over een zwaar christelijk gezin, levend in het zwartste calvinisme. De kop was tekenend: ‘Gevaarlijke, keurige religiositeit’. Ik citeer: ‘Knielen op een bed violen is een indrukwekkende film. Het gaat over de martelende geestelijke strijd van een zoekende ziel. Je ziet angstaanjagende psychologische manipulatie door zwarte Godsgezanten, die het benauwde denken van oudvaders reanimerend rondpompen. Er is afgodische adoratie voor religieuze rituelen die een liefdevol huwelijk en gezin aan stukken snijdt. De uitspraak van Jezus

om “te geloven als een kind” komt in deze film sterk tot uiting, maar dan met dit kolossale verschil dat je gedwongen wordt om je kinderlijk naïef toe te vertrouwen aan mensen die zich voordoen als representanten van God in plaats van aan een genadige Vader.’

‘We zijn geroepen om vrij te zijn, dat ontroert me iedere dag weer’ Tja. Angstaanjagende psychologische manipulatie staat natuurlijk ver van het Evangelie van genade en vrijheid.

Terwijl dát volgens De Rover de basis is van elke christen.

‘We zijn geroepen om vrij te zijn. Echt, dat is de essentie van hoe het leven bedoeld is. Dat ontroert me altijd weer en dat is ook mijn dagelijks gebed: “Ook vandaag wil ik weer vrij leven, vrij in U.”’ Vrijheid De vrijheid waar Arie over spreekt, is voor hemzelf ook betrekkelijk nieuw. ‘Ik liep vast in de buitenkantmoraal van religiositeit en familierelaties die gebaseerd waren op lievigheid van de buitenkant. Dat was uiteindelijk het ­systeem in mijn familie en in mijn kerk: voor wat hoort wat. Er speelde onrecht in de familie, maar zowel de De Oogst

5

­ etrokken familieleden als het kerkelijk systeem als ikb zelf, wisten dat niet op te lossen. Vanuit die crisis ben ik opnieuw het Nieuwe Testament gaan lezen, met een grote vraag in mijn hoofd: wat doet een kind van God als hij onrecht meemaakt? Ik las in de Bijbel dingen die ik niet terug zag in de houding van alle betrokkenen en ook niet in mijn eigen houding: niet voor je eigen belangen opkomen, de minste zijn, je vijanden liefhebben, anderen vergeven, want je bent zelf ook vergeven en nog meer van die tegennatuurlijke dingen.’

In die ‘frustrerende patstelling’ las De Rover in het Nederlands Dagblad een artikelenserie van Aad Kamsteeg met daarin aandacht voor Tim Keller, oprichter en voorganger van de sterk groeiende Redeemer Presbyterian Church in het centrum van New York City. Er was één citaat van Keller dat hem ongelooflijk raakte. Hij zei: “het Evangelie kan een mens diepgaand veranderen”. Het zette Arie de Rover even helemaal stil: ‘Ik dacht: het Evangelie, waar ik mee opgegroeid ben, heeft mij helemaal niet diepgaand veranderd en ik wilde heel graag weten hoe dat dan wel kan.’ Vervolgens belde De Rover het ND en via Aad Kamsteeg kwam hij erachter wat het adres was waar Tim Keller preekte. Hij moest een week later toch een reis maken naar New York voor zijn werk, en die bewuste zondag zat hij onder het gehoor van Tim Keller.

‘Toen kreeg ik voor het eerst in mijn leven uitgelegd wat het verschil is tussen genade en religiositeit. Het trof mij ontzettend diep. Ik was flabbergasted.’

‘De vrijheid in Christus is een innerlijke ­vrijheid, niet een losbandige vrijheid’ Genade is moeilijk Waarom is ‘genade’ kennelijk zo moeilijk en hoe komt het dat je het niet ‘automatisch’ meekrijgt in een christelijke opvoeding? Arie: ‘Genade is zo moeilijk te aanvaarden omdat het niet bij onze natuur past. Iedereen groeit op met een natuurlijk ego: van nature ontlenen we onze identiteit (betekenis en zekerheid) aan het aardse systeem. We groeien als het ware ‘verslaafd aan dit leven’ op en we gebruiken alles en iedereen voor het bevestigen van onze identiteit. We willen het liefst succesvol zijn en gezien worden. Een mooie baan, een mooie auto, kinderen die goed meekomen, status in de kerk, dat soort dingen. Maar God wil juist zo graag dat we onze identiteit in Hem vinden! Dat is onze positie namelijk: geliefde kinderen van God. En hechten aan Hem betekent het onthechten aan aardse relaties, spullen en materie op zielsniveau. Kijk eens naar het lijstje dat Jezus noemt om in je ziel los te laten om hem te kunnen navolgen: vader, moeder, vrouw, kinderen, broers, zussen, ja zelfs je eigen leven (ego). Ze moeten je allemaal minder waard zijn dan de liefde van God.’ Moraal van het hart Als we werkelijk een relatie hebben met de Vader en we zijn in Christus, dan ontwikkelen we een moraal van het hart, in plaats van een moraal van ons gedrag. Arie: ‘God wil dat we Hem liefhebben met ons hart. In de Bergrede

6

De Oogst

zegt Jezus: “Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: ‘Pleeg geen overspel.’ En Ik zeg zelfs: iedereen die naar een vrouw kijkt en haar begeert, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd.” Het gaat Jezus om de moraal van je hart en niet alleen van je gedrag!’

Vrijheid in Christus. Heeft dat ook grenzen? Arie denkt even na en zegt: ‘Ja. De grens is namelijk: alles buiten Christus maakt je niet meer vrij. Om een voorbeeld te noemen: de vrijheid van een vis ligt in het feit dat hij in het water leeft. Als hij roekeloos roept: ik heb niets met water, en hij spartelt onbegrensd het water uit, dan gaat hij uiteindelijk dood. Wat water is voor de vis, is Christus voor christenen. Het water is voor de vis zijn habitat, zijn noodzakelijke leefomgeving. Op die manier is Christus dat voor je ziel. Als dat waar is, dan ben je volkomen vrij, dan verliezen andere dingen zijn kracht. Ze worden secundair.’ Dat heeft verregaande gevolgen, neem bijvoorbeeld de relaties die Jezus noemt in zijn navolgingsoproep.

Arie: ‘Je meest intieme relatie op aarde komt dan lager te staan dan de intimiteit met Christus. Jezus zegt zelfs in Mattheüs 10: 34-39 dat je huisgenoten je grootste vijanden zijn als je hen meer liefhebt dan Jezus. Hij komt er daarom zelf een wig tussen drijven. Dat betekent niet dat je die relaties ook moet verbreken. Integendeel. Ze transformeren zelfs naar echte liefdesrelaties. Omdat je in je zielsbehoefte niet meer voorzien hoeft te worden door je aardse relaties, want Christus voorziet daarin, gaat er juist echte liefde stromen die ontdaan is van eigenbelang.

Dan kun je steeds meer onvoorwaardelijk van elkaar gaan houden. Vanuit een innerlijke vrijheid.

Ego De grootste vijand van de vrijheid van Christus is ons ego, daar is Arie van overtuigd. Hij verduidelijkt het met een – voor mij – persoonlijk voorbeeld: ‘Jouw kinderen zijn volkomen vrij omdat jij hun vader bent. Stel dat jij zegt: “Jullie mogen niet op de snelweg spelen, dat is gevaarlijk.” En stel dat een van de kinderen besluit om tóch op de snelweg te spelen, terwijl ze weet dat jij dat niet wil?

Dan stapt dat kind uit de vrijheid in jou en dan komt dat kind in de gebondenheid van het eigen ik. Want je eigen ego maakt je onvrij.’

‘De grootste vijand van de vrijheid van Christus is ons ego’ ‘Liefde is de hoogste ethiek die er bestaat’ Als Arie de Rover als coach met mensen in gesprek gaat, die vaak worstelen met schuld en schaamte, werkt hij vaak maar met een paar aandachtsgebieden. Naast het goed luisteren en aanvoelen van de nood betrekt hij in zijn hulp vooral vragen als: wie is God voor jou? Heb je met Hem al een relatie op basis van Zijn genade en is dat al de meest intieme relatie van je leven? ‘Pas als je die intieme relatie met de Vader hebt, kom je er samen met Hem uiteindelijk wel uit. Want je gaat dan merken dat het God niet gaat om moreel of immoreel gedrag, zoals je ook ziet in de gelijkenis van de verloren zonen. Waar het bij God om gaat is de liefdesrelatie tussen Hem en jou. Zolang die er

De metafoor van de ongeboren kinderen Twee ongeboren kinderen discussiëren heftig in de baarmoeder over wat een goede of foute adem­haling is. Zo spreken ze over een lichaamsfunctie die ze in aanleg wel met zich meedragen, maar ze weten niet uit ervaring wat het is om met die functie te leven. Zo roept het ene kind dat je bij het ademhalen goed je best moet doen om heel bewust en secuur in- en uit te ademen.

“Anders ga je dood”. “Welnee”, zegt de ander, “ademhalen is zo onbelangrijk dat je gerust voor altijd je adem kunt inhouden zonder dat je dood gaat. ”

is, ga je niet verloren vanwege immoreel gedrag en word je niet gered vanwege moreel gedrag. Je bent dan alleen gered, omdat je een relatie met God hebt op basis van zijn genade. Pas als die relatie er is, groeit er een moraliteit in je leven die je daarvoor nooit had kunnen bedenken: je moet niets meer, je wilt het goede doen. God heeft een liefdesethiek, niet een gedragsethiek. Liefde is de hoogste ethiek in de schepping die er bestaat.’ ◄

Verder lezen over vrijheid & genade?

Arie de Rover (55) was lange tijd een succesvolle manager en trainer in het internationale bedrijfsleven. Nadat hij ontdekte wat genade betekent, veranderde zijn leven. Nu is hij coach, pastoraal counselor en spreekt veel in kerken over wet en genade, moralisme en vrijheid in Christus. Het proces en de geestelijke lessen tekende hij op in het boek ‘Leven na de genadeklap’ (uitgeverij Buijten en Schipperheijn). In dit boek laat hij de lezer zien hoe genade je kan veranderen, zodat je een vrij mens wordt die niet langer afhankelijk is van zijn talenten of bezittingen, die te snel over anderen oordeelt, of de ander gebruikt.

Een ander boek – dat ook Arie de Rover heeft geïnspireerd is het boek ‘De vrijgevige God’ van Tim Keller. In zeven hoofdstukken beschrijft Tim Keller dat er in essentie twee ‘verloren’ mensen zijn, niet één soort. De meeste mensen zien de verlorenheid van de jongste zoon, die zijn erfenis opeist en die in een losbandig leven erdoor jaagt; maar de oudste zoon in de gelijkenis is niet minder verloren. Tim Keller: ‘De definitie van zonde is voor bijna iedereen het schenden van een serie regels. Maar Jezus laat zien dat een man die bijna niets op zijn morele kerfstok heeft toch precies zo geestelijk verloren kan zijn als de meest lichtzinnige en immorele mens. Waarom?

Omdat zonde niet alleen overtreding van regels is.

Het is jezelf in plaats van God stellen als Verlosser, Heer en Rechter (zoals elk van beide zonen het gezag van de vader over zijn eigen leven probeerde uit te schakelen).’

Vanuit hun ‘onverloste’ leventjes kunnen ze verstandelijk van alles roepen over ademhalen , omdat ze hun standpunten niet echt (kunnen) doorleven. Wat zullen deze ruziënde kinderen verrast zijn wanneer de tijd van verlossing is aangebroken en zij ineens in een dimensie belanden waar zij voor het eerst beseffen wat ademhalen echt is?

Hoe kan deze metafoor nu symbool staan voor de morele discussies over goed en fout zoals we die regelmatig voeren, bijvoorbeeld in de media, met vaak scherpe standpunten over thema’s als echtscheiding, homoseksualiteit, homohuwelijk of samenwonen? Elkaar aanspreken op het toepassen van de wetten en leefregels van God blijkt regelmatig een splijtzwam te zijn waarbij de standpunten liggen tussen de twee extremen van wettische gebondenheid en wetteloze losbandigheid.

De één zegt ‘De wet van God is niet opgeheven dus hou je daar dan ook aan’, de ander roept ‘We zijn vrij in Christus dus is de wet niet meer geldig’. Een schijnbaar onoverbrugbare kloof. Die kloof blijft bestaan zolang de opponenten zich in de dimensie bevinden van waaruit men elkaar aanspreekt. Die dimensie noem ik, in lijn met de metafoor, de baarmoeder van het religieuze leven. Wat voor de ongeboren kinderen het gemis aan ademhalingservaring is, is in de morele discussies het gemis aan de doorleving van genade. Het verstandelijk weten en theologisch kunnen bewijzen dat een kind van God van genade leeft (goedkope genade), kan uit een heel ander paradigma komen dan het diep doorleven van die genade.

Maar hoe kom je nu van ‘goedkope’ genade naar ‘doorleefde’ genade? Net als in de metafoor is dat een geboorteproces. In dit geval een wedergeboorte. Deze prachtige term staat symbool voor een gigantische paradigmaverandering.

Voor iemand die leeft van kostbare genade is het een absurde vraag of de wetten en leefregels van God zijn opgeheven. Het is namelijk zijn grootste persoonlijke verlangen om volgens die regels te leven. Ze zijn de natuurwet van zijn nieuwe leven. Zijn verlangen is zo groot dat hij ze het liefst perfect wil uitvoeren. Tegelijk verliest hij alle krampachtigheid en angst om zich secuur aan die regels te moeten houden want hij doorleeft (dat gaat dieper dan weten) dat hij er nooit meer om veroordeeld wordt. Hij is vrij.

Arie de Rover

De Oogst

7

thema

Lilian Madern

Schilderen als ode aan de Schepper Coby Schipper is een vrouw met een passie voor schil­ deren. Ze zoekt telkens een nieuwe uitdaging, maar wil vooral mensen laten zien hoe mooi Gods schepping is.

Door te tekenen leer je te kijken, aldus Coby. Ze maakte een bladwijzer over het werk van Scharlaken Koord.

‘Ik heb het koord naar binnen laten hangen, om te laten zien dat die vrouwen ook geroepen worden om vrij te zijn.’

Coby heeft altijd al graag getekend en geschilderd, maar heeft ook andere kunstvormen beoefend. ‘Ik heb onder andere met metaal, emaillen, hout en glas leren werken.’

Iemand in haar omgeving raadde haar logischerwijs aan

Foto: Elisabeth Ismail

8

De Oogst

om naar de kunstacademie te gaan, maar dat bleek niet de place to be voor haar. ‘Ik ben daar gaan kijken in de jaren zestig en zeventig. Er werd destijds heel erg neergekeken op alles wat realistisch en figuratief was, het ging veel meer om abstractie.’

Coby spreekt realistische kunst juist aan en daar heeft ze zich dan ook in gespecialiseerd. ‘Er moet bij mij een duidelijk beeld naar voren komen. Je kunt gemakkelijk met een veegje hier en een streepje daar, een betekenis aan iets geven, maar dat vind ik voor mezelf te gemakzuchtig.

Niet dat ik het niet mooi vind, maar het ligt mij niet.’

Talent Op haar website noemt ze zichzelf een autodidact, Coby heeft zich door allerlei cursussen verder ontwikkeld.

‘Dit talent heb ik van God gekregen en daar wil ik wat mee doen. Ik probeer het ook te gebruiken voor andere mensen.’ Ze is dan ook een bezige bij: Coby doet vrijwilligerswerk in een bejaardentehuis, waar ze schildert met bewoners en ze is lid van een schilderclub. ‘Verder ben ik al heel lang betrokken bij ontmoetingen met vrouwen, wat ooit begonnen is door Agapè. Drie keer per jaar is er een vrouwenontmoeting waar ongeveer honderdvijftig vrouwen komen van jong tot oud. Na afloop krijgen de vrouwen een uitdeelkaartje mee. Ik ontwerp dat kaartje en het is altijd de uitdaging om er een herinnering van te maken aan die ochtend. Ik neem dan altijd van te voren contact op met degene die die ochtend spreekt en kijk welke Bijbeltekst eraan gekoppeld is; al biddend en lezend in de Bijbel probeer ik tot een beeld te komen, om het thema

goed weer te geven.’ Op de vraag of ze dit ook als iets profetisch ziet, antwoordt ze: ‘Ik wil het niet profetisch noemen, maar ik zoek wel de inspiratie bij God. Ik schud het niet uit mijn mouw. Als ik ervoor bid, komt er wel altijd een beeld bovendrijven waar ik mee aan de slag ga. Dat gaat de ene keer makkelijker dan de andere keer.’

Opletten en genieten Coby schildert portretten, maar ook landschappen en stillevens. ‘Mijn passie is om alles wat mooi is, zo mooi mogelijk weer te geven met de materialen die ik heb. In de schepping is zoveel prachtigs te zien. Een bosje nar­cissen in de tuin is natuurlijk ontzettend mooi, maar om één zo’n narcis er uit te lichten en echt in detail te schilderen: dat brengt het dichterbij.

‘Door dingen te schilderen, ga je ook meer zien: je gaat meer opletten en genieten’ Door dingen te schilderen, ga je ook meer zien. Je gaat meer opletten en genieten. Door tekenen leer je kijken.

Ik geef ook weleens workshops en dan laat ik de mensen bijvoorbeeld viooltjes tekenen. Daar is zoveel aan te beleven, alleen al in het kiezen van de juiste kleuren. Als je dat eenmaal geprobeerd hebt te schilderen en je kijkt een volgende keer naar een viooltje, dan kijk je er toch met andere ogen naar. Het verrijkt je leven en je ogen.’ Coby vertelt heel enthousiast over haar passie en wil ook echt anderen meenemen in haar enthousiasme.

Ze haalt een ander voorbeeld aan: ‘Zo heb ik ook een serie boomschorsen geschilderd… Als je in het bos bent, zie je bomen, maar je let er niet echt op hoe zo’n boom eruit ziet. Als je echter een foto maakt van een boomschors en je vergroot dat uit op de computer, dan zie je dat er heel veel kleur in zo’n schors zit.’ Coby kan waarschijnlijk nog veel meer voorbeelden noemen, ze ziet het dan ook als haar missie om anderen te laten zien hoe mooi de schepping is. Op haar site noemt ze haar natuurschilderijen een ‘ode aan de Schepper’.

Gods creativiteit Schilderen is Coby’s lust en haar leven, maar ze wil er niet helemaal in opgaan. ‘Ik kan mij helemaal verliezen in het schilderen, maar dan doe ik mijn medemens tekort. Ik wil naast het schilderen er ook zijn voor anderen, daarom doe ik ook het vrijwilligerswerk. Ik wil praktisch dienend bezig zijn én kunstzinnig. In het vrouwenwerk komt het bij elkaar. Ik ben God dankbaar dat ik steeds meer mooie dingen zie in de natuur. Ik ga Hem meer waarderen als de grote Schepper van alle dingen. Als ik merk dat mijn gebed om inspiratie beantwoord wordt en ik weer een tekening kan maken, dan is dat een opsteker.’ Het belangrijkste wat Coby in haar leven heeft geleerd is: zoek eerst het koninkrijk van God en het andere krijgt u bovendien.

‘Op verschillende momenten in mijn leven heb ik dit moeten toepassen. Ik zoek het Koninkrijk door er te zijn voor andere mensen, te bidden en Bijbellezen. Ik doe veel aan voorbede en als mensen in de narigheid zitten, probeer ik bij God te rade te gaan en een beroep te doen op Zijn creativiteit. Ik vraag: hoe kan ik die ander helpen en een

plezier doen? Ik probeer altijd een instrument van God te zijn. Dat maakt mij geen heilige, ik heb de Heilige Geest hard nodig. Soms moet je met woorden heel voorzichtig zijn en de daden laten spreken.’

Vrouwen in de vrijheid stellen Op de cover van deze Oogst is een kunstwerk van Coby te zien. Ze heeft dit speciaal gemaakt, omdat ze werd aangesproken door het werk van Scharlaken Koord. Coby vindt het Scharlaken Koord een hele nuttige en liefdevolle stichting. Vooral de voorlichting op scholen vindt ze erg belangrijk. ‘Ik vind het schokkend dat iedere jonge vrouw het risico loopt om achter het raam te komen.’

‘Ik vind het schokkend dat iedere jonge vrouw het risico loopt om achter het raam te komen’ Het doel van Scharlaken Koord is volgens haar om prostituees in hun waarde te zien, hen een gevoel van eigenwaarde te geven en waar mogelijk hen ook op de vrijheid in Christus te wijzen. Coby licht haar kunstwerk toe, ze heeft gedacht vanuit de werkkamer van de prostituee. ‘Die zit achter een raam, buiten lopen er allerlei schimmige figuren rond die kijken welke vrouw ze willen. De vrouw zit min of meer gevangen, vandaar de tralies. Het scharlaken koord is in de Bijbel een symbool dat buiten het huis te zien is, waardoor mensen weten dat er een prostituee woont. Maar het Scharlaken Koord wil vrouwen in de vrijheid stellen en daarom heb ik het koord naar binnen laten hangen, door het geopende raam; om te laten zien dat die vrouwen ook geroepen worden om vrij te zijn.’ ◄ Op

cobyschipper.nl is meer werk van Coby te bekijken.

De Oogst

9

dichtbij

NIEUWS / Matthijs Hoogenboom

Uit de archieven De dagen waarop we de Tweede Wereldoorlog herdenken, komen er weer aan. Verhalen uit die verschrikkelijke tijd helpen ons om niet te vergeten. Het afgebeelde boekje vertelt zo’n verhaal. In de oorlog was de kleuterschool van het Heil in de Barndesteeg een doorgangsstation voor Joodse onderduikers en een centrum van verzet. Frans Stroethoff, die toen directeur was van Tot Heil des Volks, zat hierdoor maanden in de cel.

Het boekje is hier en daar nog tweedehands te verkrijgen, maar is ook digitaal te vinden via een link op totheildesvolks.nl

Sprekers Sikkenberg Camping De Sikkenberg, een project van Tot Heil des Volks, is een gezellige familiecamping waar in de vakanties opbouwende activiteiten georganiseerd worden voor kinderen, jongeren en volwassenen. De camping ligt prachtig in de streek Westerwolde met een scala aan mogelijkheden, zoals vestingstad Bourtange, Dierenpark Emmen, verrassende natuurgebieden en wandel- en fietsroutes. Onderstaande predikanten en evangelisten verzorgen studies of dagopeningen en –sluitingen.

Herdenken in mei In mei staan we stil bij de Tweede Wereldoorlog. De Wandelende Tak organiseert diverse themawandelingen rond Joods Amsterdam en de Tweede Wereldoorlog.

Blader voor data door naar de advertentie achterin.

10

De Oogst

Meivakantie – David en Angela Sies Pinksterweekend – Robbert en Ulrike Speelman Zomervakantie: Week 28 – Bastin en Collinda Romein Week 29 – Jacques en Anette Brunt Week 30 – Henk en Elly Blankespoor Week 31 – Cees en Marion Hanemaayer Week 32 – Kees en Ans van Velzen Week 33 – Frederic en Siglinda Walraven Week 34 – Robbert en Ulrike Speelman (o.v.)

Herfstvakantie – Hans en Carolien Euser De Sikkenberg is op zoek naar een stagiair voor de servicebalie en een enthousiaste, ervaren en zelfstandige jonge horecamedewerker voor de zomermaanden. Kijk voor meer informatie op sikkenberg.nl

Aan de Amsterdamse Wallen Enkele maanden geleden had ik journalist Herman Vuijsje aan de lijn. Hij was bezig met een boek over de Wallen en wilde meer weten over ons gebouw aan de Barndesteeg in oorlogstijd. Inmiddels is het boek verschenen; ‘Aan de Amsterdamse Wallen’ is een schitterend boek vol prachtige verhalen en foto’s. Er is daar veel moois gebeurd en er gebeurt gelukkig nog steeds veel goeds. De vele Bijbelse gevelstenen op de Wallen komen aan bod (kijk eens op ontmoetamsterdamanders.nl voor een link naar een filmpje hierover). Een citaat uit het hoofdstuk ‘Vrome Wallen’: ‘Toch is de veelbewogen religieuze geschiedenis van de Barndesteeg nog niet voorbij.

Schuin aan de overkant houdt de vereniging Tot Heil des Volks de fakkel brandende.

Het complex, dat zich in de loop van de tijd uitbreidde over al die plekken waar het Woord werd gepredikt en waargemaakt, herbergt nu het christelijke jeugdhotel The Shelter.’

N.a.v. ‘Aan de Amsterdamse Wallen’ – Herman Vuijsje (eindredactie) Uitgeverij Boom - € 29,90

Wil jij deze zomer Gods liefde ­handen en voeten geven?

Van dinsdag 16 t/m vrijdag 19 augustus 2016 vindt de jaarlijkse Bolderweek plaats in de wijk de Banne in Amsterdam-Noord. Dit is een feestelijke week die wordt georganiseerd door de missionaire kerk Hoop voor Noord in samenwerking met De Bewaarschool. Elke middag is er een spetterend kinderprogramma: knutselen, spelletjes, zingen, Bijbelverhalen, toneelstukjes, gesprekjes en een speurtocht. ’s Avonds steken we het kampvuur aan of gaan we met de hele buurt samen eten!

Protestantse Kerk Amsterdam opent sociale kruidenierszaak Achter de Hermitage aan de Amstel vind je het kloppend hart van de Protestantse Kerk Amsterdam (PKA). Vanuit het theehuis in de hoftuin, een oase van rust, kijk je uit op allerlei maatschappelijke projecten.

Daar is nu een ‘sociale kruidenierszaak’ bijgekomen. Mensen die bij de voedselbank staan ingeschreven, kunnen hier tegen kleine prijsjes voornamelijk non-foodartikelen kopen. Het

Help mee!

Wij zijn op zoek naar christenen die deze Bolderweek tot een onvergetelijk feest willen maken voor de kinderen in de Banne. Het liefst verwelkomen wij je de hele week en regelen we ook een slaapplek voor je. Maar één, twee of drie dagen helpen mag natuurlijk ook. Laat het ons weten! Stuur een mailtje, waarin je jezelf kort voorstelt en vertelt waarom je graag zou willen komen helpen, naar marilijnsoesman­ @debewaarschool.nl. Tot dan!

concept komt oorspronkelijk uit België en is inmiddels in meerdere Nederlandse steden te vinden. Deze manier van noodhulpverstrekking zorgt voor een gelijkwaardige en respectvolle relatie tussen verstrekker en ontvanger en past daarom helemaal bij deze tijd.

Ben je in Amsterdam, zoek dan vooral de hoftuin even op.

Of ­beter nog: boek via ontmoetamsterdamanders.nl een gids die u alles over het complex kan vertellen!

Waypoint Kampen Midden in de Boven-Nieuwstraat – dé winkelstraat in het mooie stadje Kampen – zit onze tweedehands kledingwinkel Waypoint. De opbrengst van deze gezellige winkel gaat naar het jongerenwerk van The Cape. Via straatwerk worden contacten opgebouwd met jongeren die kampen met verslavingsproblemen. In het inloopcentrum, op een paar honderd meter afstand van de winkel, kunnen deze jongeren terecht voor een praatje en een spelletje. Als hieruit een hulpvraag voortkomt, wordt doorverwezen naar de juiste hulpverlening.

De voorjaarscollectie hangt weer in de winkel, dus u bent van harte welkom! waypoint-kampen.nl

Speciaal voor 20/30ers: de week Een mooi initiatief van het Reformatorisch Dagblad: ‘De week – achtergronden en opinie uit een week Reformatorisch Dagblad’. Speciaal voor twintigers en dertigers die aan krantlezen niet toe komen. Social media zijn handig om snel aan je informatie te komen, maar ook wel weer een beetje vluchtig. ‘De week’ is bedoeld om in het weekend even de tijd te nemen voor duiding en diepgang. Het magazine verschijnt iedere zaterdag en kost € 7,50 per maand.

Een idee om de kinderen cadeau te geven: deweek.nl

De Oogst

11

dichtbij

Moedige moeders Twenterand / Ronald Koops

Wat een moeder meemaakte met haar verslaafde zoon:

Reis door de nacht Na een zwaar huwelijk met manipulatie en mishandeling is Ineke na 26 jaar gescheiden. Nu woont ze op zichzelf, heeft ze goed contact met haar zoon van 29 jaar en is ze betrokken bij Moedige Ouders van Waypoint Twenterand. In De Oogst vertelt ze haar verhaal van eenzaamheid en de last van een kind dat verslaafd is.

‘De eerste zeven jaar van mijn huwelijk werd ik mishandeld door mijn man wanneer hij onder invloed was van alcohol. Hij had een agressieve dronk en bedreigde me regelmatig met de dood. Verder mishandelde hij me zowel lichamelijk als geestelijk, vaak in het bijzijn van mijn zoon. Een aantal keer ben ik samen met mijn zoon van huis weggelopen. Toch keerde ik elke keer weer terug uit angst dat hij me zou volgen en mij opnieuw met de dood zou bedreigen.

‘Mijn man had een agressieve dronk en bedreigde me regelmatig met de dood’ Tijdens mijn huwelijk heb ik me vaak alleen gevoeld. Met mijn moeder durfde ik niet over de situatie te praten, zij gaf namelijk alleen maar het advies om niet te scheiden: ik had immers “ja” tegen hem en ook tegen God gezegd.

Ik ging de confrontatie met mijn angst voor mijn ex-man aan door bij hem te blijven. Ondertussen raakte onze zoon Jan verslaafd. Een dieptepunt was de avond dat ik door de eigenaar van een discotheek gebeld werd. Hij zei: “Er ligt hier ene Jan van zestien jaar en hij is out gegaan. Toen ik aankwam lag Jan lag op de grond. Hij had de zware GHBdrugs gebruikt. Ze hadden geen 112 gebeld. “Niet voor een junk”, werd er gezegd.

Terug bij af Ik heb met Jan heel wat hulpverleningsinstanties bezocht. Uiteindelijk belandde hij bij een zorginstantie. Maar helaas, na drie dagen was Jan weer terug. Mijn ex-man

12

De Oogst

lachte alle problemen weg en haalde Jan op van station.

Ik wilde dat niet, ik wilde streng zijn en nu een keer doorzetten. Mijn ex-man vond dat hij Jan wel kon helpen om af te kicken. Toen was ik dus terug bij af. Ik heb toen m’n koffers gepakt en ben bij mijn moeder gaan wonen, ook nadat mijn ex-man diverse malen overspel had gepleegd.

Vanuit het huis van mijn moeder heb ik een scheiding aangevraagd, hoe moeilijk ik dat ook vond. Maar dit kon niet langer. Maar mijn ex-man wilde niet tekenen en bedreigde me opnieuw met de dood als ik de scheiding zou doorzetten. Ik was panisch! Zeker toen hij mij een keer klem reed met zijn auto en mij continu stalkte. Jan was inmiddels compleet doorgedraaid en gebruikte vier dopjes GHB per uur, ook heeft hij gevochten met zijn vader en was in staat hem te vermoorden.

Toen Jan op zichzelf ging wonen, was het hek helemaal van de dam: hij was continu onder invloed. Toen ik een keer in zijn appartement kwam, barste bij mij de bom: ik zag allemaal zwervers die laveloos op de grond en op de bank lagen. Toen ben ik met Jan in gesprek gegaan.

Ik zei: “Ik veeg hier alles leeg, of jij doet dat.” Hij koos eieren voor z’n geld en een aantal dagen daarna was alles leeg en schoon. Sterker: hij had zich laten opnemen, maar er was een wachtlijst van drie maanden. Een week voor zijn opname ging het helemaal mis. Jan zat in een psychose, dacht dat “iedereen hem wilde doodmaken” én hij had een revolver in zijn broek. Terwijl mijn exman alles goedpraatte, heb ik met een kliniek gebeld om hem eerder te laten opnemen. Tevergeefs, want Jan ging op de vlucht. Ik raakte hem kwijt. En de afwijzingen stapelden zich op: bij de EHBO-post konden ze niks met

Moedige Ouders is een initiatief van Waypoint Twenterand.

Waypoint is er voor jongeren die door drugs en/of alcohol in de problemen raken én hun naaste omgeving.

de verslavings­problematiek van Jan, een ziekenhuis in Almelo wees hem ook af en bij een andere zorginstelling kregen we opnieuw te horen dat ze hem niet konden opnemen. Bij meerdere instellingen wilden ze hem niet hebben wegens het GHB-gebruik. Uiteindelijk ben ik bij een instelling uit pure wanhoop weggereden. Ze konden Jan niet terug laten gaan, hij was niet in staat om auto te rijden en had ook geen rijbewijs. Na drie maanden belde hij: “Ma ik ben er weer”. Uiteindelijk is Jan anderhalf jaar bij deze instelling gebleven. Nu gaat het goed met hem.

Ik heb goed contact met hem. Hij heeft ADD en gebruikt Ritalin om te kalmeren.

‘Jezus heeft mij er echt doorheen geholpen’ Als ik achteraf terugkijk op deze heftige periode, kan ik maar één ding concluderen: Jezus heeft mij er echt doorheen geholpen. Een tekst die regelmatig terugkwam, was een tekst uit Jesaja 41:10. Daar staat: “Wees niet bang, want Ik ben bij je, vrees niet, want Ik ben je God. Ik zal je sterken, Ik zal je helpen, je steunen met mijn onoverwinnelijke rechterhand.” Daar heb ik op vertrouwd en daar zal ik op blijven vertrouwen. ◄

Moedige Ouders Moedige Ouders is een zelfhulpgroep voor naasten van verslaafden. Iedere tweede donderdag van de maand komt de groep bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en vragen te bespreken. De avonden worden geleid door ervaringsdeskundigen: ‘We praten met elkaar over de problemen waar we tegen aanlopen. We leren van elkaars ervaringen.’ Door ruimte te geven voor vragen en problemen willen we de ouders en andere naasten van de verslaafden ondersteunen en begeleiden. ‘We leren om los te laten en toch van iemand te blijven houden.’ De leden van de groep kunnen 24/7, contact met elkaar opnemen.

Waypoint Twenterand Moedige Ouders is een initiatief van Waypoint Twenterand. Waypoint is er voor jongeren die door drugs en/of alcohol in de problemen raken én hun naaste omgeving. We geloven in de kracht van een preventieve aanpak door middel van voorlichting op scholen en in kerken en door middel van straatwerk.

Daarnaast is het onze overtuiging dat de lokale gemeenschap nodig is om de verslavingsproblemen onder jongeren het hoofd te bieden.

Help mee!

Waypoint Twenterand heeft grote dromen. Bid met ons mee dat er nog meer deuren open zullen gaan.

Ook financiële steun is zeer waardevol. Maak uw gift over op IBAN: NL76 RABO 0191 8279 24. Alvast hartelijk dank!

De namen in dit artikel zijn gefingeerd en bij de redactie bekend.

De Oogst

13

Different

Janny de Boer

Veertig jaar Different: leven op het scherp van de snede

Gods Woord bewaren, hoe doe je dat?

De geschiedenis van Different is veelbewogen. Media vallen over je heen. Je blijft op tenen staan. Hoe bewaar je Gods Woord? Onlangs vierde Different zijn verjaardag in de vorm van een jubileumdag met verschillende sprekers. Hieronder een samenvatting van de lezingen.

De hoofdlezing wordt verzorgd door Alychet van der Hooning. Ze was jaren verbonden aan Tot Heil des Volks als maatschappelijk werkster en heeft intussen al jaren een eigen praktijk (zie ook www.alychetvanderhooning.nl).

Ze heeft moeite met de jubileumtekst: ‘…gij hebt kleine kracht, maar gij hebt mijn woord bewaard en mijn naam niet verloochend.’ ‘Is het niet arrogant om dit op Different te betrekken? Zo van, de cultuur zit fout, maar wij doen het gelukkig goed! Denk je nooit: heb ik het wel bij het juiste eind?’ Iedereen rechtvaardigt zijn eigen gedrag met Bijbelteksten. Wie bewaart er nu Gods Woord? Vandaar haar thema: ‘Leven op het scherp van de snede – balanceren tussen wet en genade, waarheid en liefde, kerk en samenleving’. Alychet: ‘Veertig jaar Different gaat op het scherp van de snede. Dingen gingen mis. Maar er is ook zegen. Mensen kwamen tot ontplooiing, werden vrijer.’

Om Gods Woord te bewaren, moet je het volgens Alychet eerst ontvangen. ‘Luisteren dus. God zegent Izak, omdat Izaks vader naar God luisterde. Jesaja 1: als je naar Mij luistert, zal het goed met je gaan. Het begint niet met doen, maar met ontvangen. Psalm 119: “Ik berg uw woorden in mijn hart.” Luisteren is ook (her)kennen: het briesje in het paradijs, het suizen van een zachte stilte bij Elia.’

Twee manieren van kennen Volgens Alychet zijn er twee manieren van kennen: ten eerste, beschouwend of cognitief en ten tweede, geraakt

14

De Oogst

worden door iets. ‘Dat je uitroept: “Wow, dat is mooi!”, je wordt geraakt, je krijgt er iets mee. Het kennen van God omvat beide: verstand en ervaringskennen, door omgang.

Gods aanwezigheid op je in laten werken, gehecht raken aan God. Je hebt Mij bewaard, te midden van alle roerselen in je hart. Hoe dan? Want mijn binnenste is een flipperkast!’ Ze opent een matroesjka: ‘God woont in mij. En ik in God. Dit vind ik zo onwijs gaaf!

‘Mensen kwamen tot ontplooiing, werden vrijer.’

‘Waarover gaat het werk bij Different? Mensen helpen bij Jezus te komen.’ Ze draait hulpeloos met haar Bijbel.

‘Dilemma’s zijn lastig. Wat je ook doet, mensen oordelen.

Cliënten zijn werk in uitvoering. Heb lief! Blijf in Mij!’ ‘Ik voldoe niet aan de norm’ ‘Gebrek aan zicht op Jezus richt schade aan’, constateert Kees. Op zijn vraag of hij homo mag zijn, antwoordt God: ‘Als het zou mogen, zou je het dan uit liefde voor Mij willen opgeven?’ Kees geeft het op. En dan? Trouwen?

Huisje-boompje-beestje? Nou, nee. ‘Ik concludeerde: mijn geloof is niet goed. Ik ben slecht. Ik voldoe niet aan de norm. Ik had mezelf verloochend, Jezus’ juk was niet

Veertig jaar Different: leven en balanceren op het scherp van de snede…

zacht.’ Kees gaat ermee naar Jezus, die hem niet veroordeelt en hem rein en heilig verklaart. ‘Ik heb dat ingezogen, me gekoesterd in Jezus’ liefde. Wonderlijk: de zonde verdween! Gevuld met zijn reinheid en heiligheid wilde ik niet meer vies en besmet raken. Ik heb Jezus nodig om de zonde te laten, en niet andersom! Wat een gekke gedachte, dat ik eerst de zonde zou moeten laten en dan pas bij Jezus zou mogen komen.’

Zoon van de Vader Gerard ontdekt tijdens zijn schooljaren zijn homoseksuele gevoelens. Aandacht van mannen voelt als thuiskomen.

Totdat God ingrijpt. Tijdens Gerards zoektocht krijgt hij de boodschap: ‘Hoe jij jezelf ziet, is niet hoe God jou ziet.

Jij bent een zoon van de Vader. Jij bent niet voor een man gemaakt.’

‘Het is er al en het is er nog niet.’

‘Ik heb nog wel die gevoelens, maar ánders. Coming outs zijn feestmomenten: een stukje echtheid. Ik zie iets moois

Foto: Arie Ambachtsheer

in die ander wat ik in mezelf niet omarmd heb. Niet in seksualiteit, maar bijvoorbeeld unieke karaktereigenschappen. Dat ontvang ik als een cadeautje van Jezus.’

Onbewust model Johan van der Sluis (78) blikt terug op zijn tijd als boegbeeld bij EHAH/Different. Hij werkte 32 jaar bij Tot Heil des Volks, was oprichter van EHAH (Evangelische hulp aan Homofielen, tegenwoordig kortweg Different) en is medeoprichter van stichting Onze Weg en EIE (Exodus International, nu LinC, Live in Christ). Het zijn allemaal organisaties die steun bieden aan mensen die worstelen met problemen rond seksuele identiteit.

Na zijn verandering trouwt Johan en wordt zo onbewust het model waardoor mensen denken dat je alleen veranderd bent als je trouwt. ‘Heb veel geduld, geef mensen tijd om hun gevoelens te plaatsen. Maken ze andere keuzes?

Blijf ze steunen, blijf vrienden. Wees zeer barmhartig, laat niemand vallen, maar moedig ook niet aan. Stel Christus centraal. Wandelend in het licht kun je “nee” zeggen tegen de verkeerde levensstijl. Houd je oude mens voor dood en leef vanuit Christus. Dit is een levenslang proces.’ ► De Oogst

15

‘Hoe bedenkt U dit?’

Dina Mazzolari, echtgenote van Henk van Rhee die vorig jaar overleed, spreekt over haar roeping voor het werk bij Different. Een opmerkelijke roeping, vond ze aanvankelijk: zij, die ooit haar vriendin scherp veroordeelde toen die uit de kast kwam. ‘Heer, hoe bedenkt U dit, om juist mij te roepen voor dit werk, ik die zo veroordelend geweest ben!’ Ze citeert een column: ‘Alleengaande christen-homo’s zijn geen kneusjes, maar de verwereldlijkte orthodoxie heeft hen juist nodig als voorbeeld van heiliging.’

Different terecht. ‘De zelf opgetrokken kerker waar ik in zat, is opengebroken. Ik moest mezelf accepteren, leerde God danken voor mijn vrouw-zijn. Ik begon mannen te waarderen. Er is openheid gekomen, maar de gevoelens zijn niet weg. Gods woord voor mij is dat ik geen relatie met een vrouw aanga. Mag je nog zeggen dat het zonde is?

Het is niet Gods doel. God kent onze gebrokenheid, onze diepe nood. We zijn een nieuwe schepping, maar zoveel dingen zijn niet in overeenstemming. Het is er al en toch nog niet. We leven in de hoop der heerlijkheid, met vallen en opstaan.’ ◄

‘Alleengaande christen-homo’s zijn geen kneusjes.’

‘Zelf opgetrokken kerker’ ‘Gij geheel anders’, begint Ine. Hoezo anders? Veranderde het geloof haar leven? ‘Ja en nee. Ik had twee kanten: vanbuiten was ik een brave christen, een witgeschilderd graf, en vanbinnen zat ik vol ongerechtigheid.’ Ine loopt vast. Er moet iets veranderen. Over haar lesbische gevoelens denkt en praat zij echter niet. Toch komt Ine bij

Different biedt psychopastorale begeleiding aan christenen die te maken hebben met homoseksuele gevoelens. Ook begeleiden we familieleden en vrienden, en geven we lezingen en cursussen. Meer informatie: www.totheildesvolks.nl. Wilt u ons werk steunen in uw gebed? Hartelijk dank!

Column Achter de schermen / Johannes Schouten

Prostitutie als cadeau voor je zoon Straatwerk? Wat is dat voor werk, denkt u misschien. Is dat het voeren van gesprekken met de klanten van prostituees? Jazeker! Dat ik dit naast mijn gewone werk doe, maakt het straatwerk misschien nog wel meer werk.

Tegen de avond als bij mij de lust om te werken vergaat, begint bij een grote groep mannen de lust te werken.

Juist in de avond wanneer de doorsnee man klaar is met zijn werk, wordt het druk in de prostitutiestraten.

‘Wil jij je zoon een bezoek aan een prostituee cadeau geven?

Dat kan ook, zo heb ik meegemaakt.’

Heb je behoefte aan gezelschap? Verveel jij je? Of sta je al een tijdje ‘droog’ en moet het er maar weer eens van komen? Het zijn zomaar wat bekende redenen die ik regelmatig hoor en die terugkomen in onderzoek. Of… of wil jij je zoon een bezoek aan een prostituee cadeau geven?

Dat kan ook, zo heb ik meegemaakt.

16

De Oogst

Ik herinner mij de eerste keer dat ik meeging: ik voerde verschillende gesprekken die avond. Een daarvan is tot op de dag van vandaag blijven hangen. Een man, zo rond de 35-40 jaar, donker getint, brede gast, zelfverzekerde indruk, komt met zijn zoon aanlopen. Zijn zoon is vandaag achttien jaar geworden en papa wil hem een cadeau geven. Zoon is lang en slank, ziet er goed verzorgd uit, maakt een onzekere en onwennige indruk.

Gelukkig waren wij daar. Vaders leren hun zoons wat goed en normaal voor hen is, althans dat hoop je. Als dat niet gebeurt is het goed en nodig en nuttig dat er anderen zijn die in gesprek gaan met zo’n zoon over wat goed en normaal is. Juist ook om alternatieven aan te reiken voor ongezond gedrag.

In de nieuwe column ‘Achter de schermen’ beschrijft een medewerker van Tot Heil des Volks iets over zijn of haar werk. Johannes Schouten is straatwerker bij CHAP, voor christelijke hulp bij seksverslaving. Wilt u of wil jij ook betrokken worden bij ons straatwerk? Mail dan voor meer informatie naar info@chap-nederland.nl.

open doors / Maurits rietveld

‘We moeten christenen verbranden’ Zoals de Bengaalse tijger in het hoge gras zijn prooi besluipt, zo ligt ook vervolging in India op de loer. Dichter­ bij dan de prooi vaak denkt. Sunita* (25) en Meena* (32) werden ook ineens overvallen door vervolgers. Met lange bamboestokken werden ze geslagen. Een brandende pijn in hun vlees, een grote vreugde in hun hart.

Meena en Sunita zijn twee zussen uit Odisha, een provincie in het oosten van India. In die regio werden christenen beschuldigd van het vermoorden van een hindoeïstische heilige.

Het leidde tot de grootste religieuze slachtpartij sinds de onafhankelijkheid in 1947: meer dan honderd christenen kwamen om. Nu, acht jaar later, zijn Meena en Sunita nog even kwetsbaar als toen.

Meena en Sunita kwamen tot geloof door een christelijk radioprogramma. De eerste jaren konden ze hun geloof nog geheimhouden. ‘Naar de radio luisteren was voor ons een soort kerkdienst bijwonen’, vertelt Meena. ‘We waren bang voor een vijandige reactie uit onze omgeving.

Maar in 2006 besloten we ons te laten dopen en durfden we echte kerkdiensten te bezoeken. Mijn geloof groeide. Ik wist: als ik sterf, is dat niet het einde.’

Dorpsraad Meena: ‘We kennen de theorie van christenvervolging, want de Bijbel spreekt erover. Toen het gebeurde, dankten we de Here God ervoor.’

Terwijl Meena vertelt over hoe ze vervolgd is, luistert haar zus Sunita mee. Ze kijkt angstig uit haar ogen.

Een jaar na de doop van de zussen stak vervolging de kop op. De bewoners uit het dorp van de zussen belegden een vergadering. ‘Iedereen zei tegen elkaar dat christenen in

dit dorp niet welkom zijn. Ze riepen onze vader en zetten hem onder druk. Hij antwoordde: ‘Ik zal hun een kamer geven, maar ze krijgen van mij geen eten of kleding.’ Onze vader sloot ons niet op, maar hij zorgde ook niet voor ons. Het hele dorp verwierp ons, maar de Here God bekommerde zich om ons.’

Verbranden Een paar maanden geleden kregen Meena en Sunita opnieuw te maken met vervolging. Op de weg naar het dorp werden ze tegengehouden door hindoes. Ze beroofden hen van de bessen die ze hadden geplukt en zeiden: christenen mogen geen bessen plukken, ze mogen de waterbron niet gebruiken en ze mogen niet over deze weg lopen. De twee zussen vluchtten de heuvels in.

Daar bleven ze tot middernacht zitten. Acht uur lang hoorden ze mensen schreeuwen: ‘Waar zijn ze? Waar zijn ze? We moeten ze verbranden!’

Meena en Sunita vluchtten naar een ander dorp waar de politie zei dat er een vredesbijeenkomst zou worden georganiseerd voor de zussen. Maar in plaats van verzoening wachtte hun stokslagen. ‘Vijf of zes bamboestokken braken ze op mijn rug’, vertelt Meena. Sunita probeerde me te beschermen. Ik riep: ‘Here, dank u wel.

Vergeef het hun, want ze weten niet wat ze doen.’’

Uiteindelijk bereikten de zussen een

ziekenhuis. Daar werden hun verwondingen behandeld. Open Doors, een organisatie die vervolgde christenen ondersteunt, vergoedde de medische kosten. De vrouwen houden zich nog steeds schuil. ◄ *Meena en Sunita heten in werkelijk­ heid anders. Om veiligheidsredenen wordt hun echte naam niet vermeld.

Sunita (foto) en haar zus Meena werden mishandeld en moesten vluchten vanwege hun christelijk geloof. Sunita durfde tijdens het interview nauwelijks te praten over wat er gebeurd is.

De Oogst

17

thema

Serie Predikanten / Redactie: Ronald Koops

Wat de Vrijheid in Christus persoonlijk betekent voor vier ­Amsterdamse voorgangers

‘Als mijn eigen hart mij veroordeelt, ga ik regelrecht af op wat Jezus zei: Blijf in Mijn liefde!’

‘Vrijheid in Christus betekent voor mij dat ik elke morgen als ik opsta, doe waar Paulus toe aanspoorde in Romeinen 6:11. Ik kijk mezelf aan in de spiegel, wrijf mijn ogen uit en bedenk bewust: daar staat er één die met Christus is gestorven en opgestaan... Het is voor mij volbracht, voordat ik iets heb gedaan. Dat geeft mij alle reden om vrolijk de dag in te gaan (al lukt dat niet altijd, eerlijk gezegd).

Intussen geloof ik vast dat de Geest zó in me is en me zó in allerlei situaties ongemerkt te denken geeft,dat dat in de loop van de dag vanzelf zichtbaar wordt dat “niet ik meer leef - het voor het zeggen heb - maar Christus in mij leeft.” Ik merk dat ik zomaar vrij raak, om over mijn eigen schaduw heen te stappen. Over de grens van ik-ben-wel-goed-maar-niet-gek om af en

18

De Oogst

toe gewoon goed-gek te zijn. Dan doe ik de liefde en leef het geduld waar ik het zelf van hebben mag. Soms met frisse tegenzin, dan weer met plezier.

Als ik ook onder de maat blijf of soms bewust over de schreef ga en als mijn eigen hart mij veroordeelt, juist dan ga ik regelrecht af op wat Jezus zei: “Blijf in Mijn liefde!” Onderuitgegaan, sta ik op in de vrijheid waarmee Christus me vrijgemaakt heeft en loop stug en vrolijk door, achter Jezus aan. Is de dag ten einde dan dank ik God voor Zijn Geest in mij en zeg er in één adem bij - en dat heb ik van diezelfde Paulus-: “Voor zover ik nog leef in het vlees, dat leef ik door het geloof in de Zoon van God die mij heeft liefgehad en zichzelf voor mij heeft overgegeven.” Met een goed geweten en gerust hart ga ik dan onder zeil.’

Dr. Paul Visser is predikant van de Noorderkerk in ­Amsterdam.

‘Juist in vrijheid heeft Hij ervoor gekozen zich met ons te verbinden’ ‘Vrijheid in Christus betekent voor mij de navolging van Christus. Dat kan ik nu makkelijk zeggen en het is waar, maar ooit was dat anders. Na een protestantse jeugd was ik vrij van God en kerk. Vrijheid leek hetzelfde als ongebondenheid. Eigenlijk was “alleen in je eentje” echt vrij. Had de Franse filosoof Jean-Paul Sartre “de ander” niet tot “de hel” bestempeld? Anderen stonden immers jouw volledige zelfontplooiing in de weg. En toen stond je daar, in je eentje, op een kruising. Je was vrij en kon alle kanten op. Maar zolang je die keuzevrijheid in stand hield, ging je nergens heen. Ik denk dat God me daar zag staan en dacht:

fotografie: Margriet Alblas

zal ik hem een handje helpen, zal ik hem uitnodigen in vrijheid een bepaalde weg te kiezen? Dat gebeurde en de uitnodiging bleek onweerstaanbaar: ik heb er in vrijheid op geantwoord.

Christus was ook vrij. In die vrijheid had Hij boven kunnen blijven. In vrijheid had Hij kunnen toezien hoe de mens voortmodderde. Maar juist in vrijheid heeft Hij ervoor gekozen zich met ons te verbinden. In vrijheid schonk Hij Zijn liefde, zoals de mens ooit was geschapen om in vrijheid God lief te hebben. Christus deed wat ons niet lukte. En vraagt nu van ons ook zo’n keuze te maken. Voor Hem en voor de naaste. In vrijheid.’

Jim Schilder is priester in de Basiliek van de H. Nicolaas.

De Oogst

19

‘Vrijheid gaat over het volgen van Christus weg’ ‘Vrijheid in Christus is voor mij: weten dat er grenzen zijn. Zonder grenzen is er geen echte vrijheid. Maar hoe weten we wat die grenzen zijn? Ik denk namelijk dat vrijheid niet betekent dat we alle grenzen en regels kunnen negeren en kunnen doen wat we willen.

Jezus zei: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven.”

Heb je je ooit afgevraagd wat het betekent voor een persoon om waar te zijn? Uitspraken kunnen waar zijn, antwoorden op vragen kunnen waar zijn, maar hoe kan een persoon waar zijn? Het moet iets te maken hebben met het idee dat het volgen van de weg van Jezus, de weg is naar de waarheid en het leven.

Als we willen weten waar de grenzen zijn op deze weg naar de vrijheid, betekent dat meer dan het simpel volgen van bepaalde regels. Het gaat meer over het volgen van de weg van Christus.

20

De Oogst

De vroege christenen noemden zichzelf “De Weg” (Handelingen 9:2) en deze beschrijving is precies wat we opnieuw moeten horen in onze gemeenten. We geloven als christen niet in het doen van de juiste dingen, maar het gaat over het volgen van de voetstappen van de juiste persoon - Jezus.

Op deze manier brengen we tijd door met Degene die de weg weet waardoor we beginnen te begrijpen wat het ware leven is. We zien dan dat de prioriteiten van Jezus meer en meer onze prioriteiten kunnen worden.

De mensen die Jezus verzorgde, liefhad en uitdaagden, worden dan de mensen waar wij voor kunnen zorgen, kunnen liefhebben en kunnen uitdagen. Dat is ware vrijheid - vrijheid in Christus .’

James Hill is voorganger van Christ Church City Centre in Amsterdam.

‘Ik hoef niet mijn best te doen om God te bereiken, Hij kwam naar mij toe’ ‘Vrijheid in Christus betekent voor mij dat ik in een heilige relaxedheid mag leven. Het heeft lang geduurd voordat ik dit leerde. Mijn stevige reformatorische opvoeding heeft me zeer veel gegeven en ik ben daar mijn ouders en omgeving dankbaar voor. Tegelijk was het niet gemakkelijk om ingesleten tradities los te durven zien van de blijde boodschap: het Evangelie.

Ik vond het moeilijk, de eerste jaren in Amsterdam.

Alle heilige huisjes gingen omver en dat wat ik dácht te weten over het heiligen van de zondag, begraven of cremeren, euthanasie, seksualiteit, het tot-geloofkomen en het ware christelijke leven… ging op de helling. Na een korte periode waarin ik even dacht dat alles kon, merkte ik een hernieuwd verlangen naar de intimiteit met Jezus Christus. Vandaar de term “heilige relaxedheid”. Ik hoef geen juk meer te dragen,

dat heeft Christus al gedaan. Ik hoef niet mijn best te doen om God te bereiken, Hij kwam naar mij toe als de Immanuël, de “God met ons”. Het gaat er niet om of ik Hem wil dienen, Hij zegt in de Bijbel dat Hij kwam om óns te dienen. En dus zet genade alles op zijn kop.

Ik mag in ontspannenheid mijn weg gaan, hoewel m’n omgeving vindt dat ik keihard werk. En dat is ook wel zo… uit liefde voor mijn Here. God vraagt een heilig leven en de navolging van Jezus betekent kruisdragen.

Ik verlang naar meer van Gods heiligheid in mijn leven, zodat stromen van levend water uit mijn binnenste mogen vloeien. Bad ik vroeger of ik een kanaal van Gods liefde mocht zijn, nu bid ik dat ik mag overstromen van Gods liefde. Dat is tóch een verschil; het heeft te maken met het (h)erkennen dat Christus in je woont (wat een genade!) en dat je dáárom vrij bent en kunt géven.’

Jurjen ten Brinke is voorganger van Hoop voor Noord.

De Oogst

21

Bijbelstudie / Gert Hutten

Kostbare vrijheid Vrijheid is kostbaar. Het is heerlijk om af en toe vrij te heb­ ben en vakantie te kunnen vieren. Het is een voorrecht om te mogen leven in een vrij land. Het is fijn als jouw leiding­ gevende jou de vrijheid geeft om goed te kunnen functioneren.

Miljoenen mensen leven zonder vrijheid. De gevangenissen zitten vol. Nog steeds is er veel kinderarbeid en slavernij. In ons werk komen we ze elke dag tegen: vrouwen die gevangen zitten in de prostitutie, jongeren die verslaafd zijn aan drugs of daklozen die gevangen zitten in een haast uitzichtloos bestaan. Mensen worden onderdrukt in dictaturen. Wat zijn er veel bezette gebieden in deze wereld. Landen worden kapot gemaakt door oorlog.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over al die mensen die op allerlei manieren gevangen zitten in dit leven of gebonden zijn aan van alles en nog wat. Ook veel christenen zitten gevangen in verslavingen aan bijvoorbeeld roken, porno, geld of werk. Zomaar kun je hard zingen in de kerk over de kostbare vrijheid, maar zeer onvrij zijn. Waar zit jij aan vast?

Wie is er vrij?

Met vrijheid is iets raars aan de hand. Niet-christenen vinden namelijk dat je als je gelooft in God niet vrij bent.

Je mag niets en je moet van alles. Je bent met handen en voeten gebonden aan God. Christenen geloven juist dat je zonder God nooit echt vrij bent. Iedereen gelooft namelijk ergens in. Als het God niet is dan geloof je wel in jezelf. Of in iets anders wat te groot is geworden in je leven. De God van de Bijbel is de enige die geeft. Alle andere goden vragen heel veel van je. Geld vraagt altijd om meer geld. Seks om meer seks. En ga zo maar door. Je denkt dat je vrij bent, maar bent het in werkelijkheid niet.

Vrijheid in de bijbel Vrijheid is een belangrijk thema in de Bijbel. Als God zijn volk bevrijdt uit het slavenhuis Egypte, maakt God zich eens en voorgoed bekend als de bevrijdende God. Zoals Israël is bevrijd uit het slavernij, zo worden wij bevrijd uit het diensthuis van de zonde.

Jezus leert ons dat we geen slaven zijn van God maar vrienden van Hem: ‘Ik noem jullie geen slaven meer,

22

De Oogst

vrienden noem Ik jullie…’ (Johannes 15: 14-16). Blijkbaar heeft vrijheid te maken met de vraag ‘welke relatie heb je met God en hoe zie je God?’.

In het beroemde hoofdstuk, Romeinen 8, leert Paulus dat we de Geest niet ontvangen hebben om opnieuw als slaven in angst te leven, maar om Gods kinderen te zijn (15).

Vrijheid heeft te maken met het krachtige werk van de Geest van God. Als je geen vrijheid kent, kan dat zomaar te maken hebben met een gebrek aan geestkracht.

‘De God van de Bijbel is de enige die geeft, alle andere goden vragen heel veel van je’ Met het Woord zonder Geest, droog je op. Helaas is het waar dat er gortdroge en weinig levende kerken zijn.

Maar de andere kant is er ook: met de Geest zonder het Woord blaas je jezelf op. Ook dat gebeurt maar zomaar.

Dat kerken kapot gaan door types die het licht hebben gezien en denken de Bijbel niet meer nodig te hebben, want de Geest heeft tot ze gesproken. Nuchter christen zijn is best belangrijk. Sommige zwevende christenen die zich bekeerd hebben tot God, hebben nog een tweede bekering nodig. Ze moeten bekeerd worden tot de aarde, landen op aarde en met twee voeten in de modder staan, zoals Jezus.

Met de Geest en het Woord, kun je groeien. Daar ontstaat vrijheid. Niet voor niets zegt de Bijbel dat de waarheid bevrijdt (Johannes 8: 32). ‘U zult de waarheid kennen en de waarheid zal u bevrijden.’ De duivel is de vader van de leugen en hij zaait dood en verderf door ons te laten geloven in leugens. Leugens over van alles en nog wat. Hij laat je denken dat je niets voorstelt. Hij laat je geloven in halve waarheden en een halve waarheid is een hele leugen. Hij is de aanklager, maar laat je denken dat God jou aanklaagt. In welke leugen geloof jij?

Christus heeft ons bevrijd opdat wij in vrijheid zouden le-

Het heeft God alles gekost om jou te bevrijden en om Zijn hemel weer toegankelijk te maken.

ven. Laat je niet opnieuw een slavenjuk opleggen (Galaten 5: 1). Blijkbaar kun je gemakkelijk de vrijheid verliezen. Op deze aarde zijn er nog veel teveel christenen die niet werkelijk vrij zijn en dagelijks gebukt gaan onder een juk van wetticisme en regels. Ben jij vrij?

Echte vrijheid…

Wat is echte vrijheid? Een bekende filosofe zei het zo: ‘Ik ben mijn leven lang vrij geweest behalve op de momenten dat ik verliefd was’. Liefde is de grens van vrijheid en dat is geen vervelende grens. Voor iemand die je liefhebt of liefheeft, hebben we wel wat over.

‘Het heeft God alles gekost om jou te bevrijden en om Zijn hemel weer toegankelijk te maken’ Wat is echte vrijheid? Paulus verzucht aan het einde van Romeinen 7: ‘Wie gaat mij bevrijden uit dit bestaan dat beheerst wordt door de zonde?’ Paulus zit gevangen in zichzelf. Je draait alsmaar in je eigen cirkeltje rond. Er moet iemand van buiten komen die de cirkel openbreekt.

Ten diepste is vrijheid, bevrijd worden van jezelf. Het gaat

niet om jou. Het is heerlijk om jezelf te mogen loslaten en om jezelf te relativeren. Het is niet afhankelijk van jou. Je hoeft je niet druk te maken om jouw keuze voor God. Jezus leert ‘niet jullie hebben mij, maar ik heb jullie uitgekozen’. Maak je niet druk om de vraag of je echt van God houdt. ‘Blijf in mijn liefde’ zegt Jezus. Het gaat niet om jouw geloof. God gelooft in jou. Jij hoeft de Bijbel niet uit te leggen, de Bijbel legt jou uit. God heeft niets van jou nodig. Hij geeft alles. ‘Jullie hoeven mij niet te dienen alsof ik iets van jullie nodig heb. Ik ben het zelf die aan iedereen leven, adem en alles geef’ (Handelingen 17:25).

Dit is een gigantische wedergeboorte: ophouden om zelf op te klimmen naar boven, gaan leven van boven naar beneden. God geeft alles vanuit de hemel en zelfs jouw goede daden liggen daar al klaar.

Kostbaar Het heeft God alles gekost om jou te bevrijden en om Zijn hemel weer toegankelijk te maken. Wij hebben nu toegang tot de troon van de genade (Romeinen 5: 1). Jouw vrijheid is duur betaald. Er bestaat ook goedkope vrijheid.

Je kunt de vrijheid misbruiken om nog meer te zondigen.

Het zijn mensen die God vooral iets voor hen, en niet met hen, laten doen. Zij houden de waarheid buiten de deur.

Ben jij vrij? ◄ De Oogst

23

Serie christelijke missie / Matthijs Hoogenboom

Christelijke missie in een postchristelijke omgeving In China, Korea en Zuid-Afrika gaat het goed met de kerk. In Nederland lopen de kerken leeg. Door te focussen op onze christelijke missie proberen we het tij te keren. We hopen op en bidden om een opwekking. Maar gaat die er komen? En wat als die er niet komt?

Of het typisch Nederlands is weet ik niet, maar we zijn er wel goed in: klagen. Echte uitblinkers zijn de Amsterdammers. Ik heb laatst in de bus twintig minuten lang een ras-Amsterdamse klaagzang aangehoord waarbij echt niemand werd gespaard. Ook in de wijkkamer waar ik vrijwilligerswerk doe, wordt veel geklaagd. Een terugkerende klacht is die over het vroegere buurthuis dat door de gemeente werd gesloopt. Het was een bruisende plek die draaide op een bloeiende vereniging. De klaverjasavondjes en bingomiddagen lijken legendarisch te zijn. Ik kan een glimlach vaak niet onderdrukken. Het geklaag doet me vaak denken aan klaagzangen waarvan ik dacht dat ze typisch voor de biblebelt waren. De (avond)diensten worden slechter bezocht. Het ledenbestand van de vrouwenvereniging loopt terug. Voor leidinggevende functies zijn moeilijk vrijwilligers te vinden. En waarom neemt de jongere generatie geen verantwoordelijkheid?

Ziekenhuis Met klagen kom je niet veel verder. De situatie van een afstandje bekijken kan soms helpen. Stefan Paas is hier als missioloog goed in. Hij gebruikt als metafoor een ziekenhuis en een restaurant. De kerk komt uit de situatie waarin mensen de kerk zien als een ziekenhuis. Ze willen er in principe zo weinig mogelijk komen, maar weten wel hoe het er van binnen uit ziet. En een ziekenhuis moet er zijn, voor het geval dat. Op bepaalde momenten (geboorte, trouwen en sterven) en bij nationale rampen is het belangrijk dat de kerk er is. Geloven is consumptie geworden. Voor je de gelegenheid krijgt om instemmend en met gefronste wenkbrauwen te knikken, voegt Paas eraan toe dat de verschuiving van verplichting naar consumptie ‘niet hoeft te wijzen op toenemende oppervlakkigheid. Mensen kunnen wel degelijk buitengewoon serieus ergens voor kiezen, op een bepaalde manier misschien nog wel meer dan voorheen.’

24

De Oogst

Restaurant Inmiddels lijkt de kerk volgens Paas meer op een restaurant dan op een ziekenhuis. ‘Van een restaurant word je geen lid en je betaalt er niet voor als je er niet komt.

Ook staat het je volkomen vrij om naar een ander restaurant te gaan of thuis te eten.’ Mensen van boven de vijftig irriteren zich vaak aan deze instelling. Als dertiger herken ik er mezelf in en ben ik meer geneigd de situatie te accepteren zoals die is. Het is precies dat verschil dat zo vaak frictie geeft. Want waar zijn al die dertigers met hun enthousiaste gepraat als je ze nodig hebt? En wat heb je aan klagende oude mensen die doen alsof vroeger alles beter was? In een restaurant neem je tijd voor elkaar en kijk je de ander eens goed in de ogen. Misschien moesten we dat wat vaker doen. Op die manier kan je als dertiger onder de indruk komen van de discipline en trouw van voorgaande generaties. En andersom loop je het risico enthousiast te worden van de frisse blik van een dertiger.

Kleine kudde We vergelijken de kerkgang in ons land vaak met de laatste honderd jaar en concluderen dan dat het minder wordt. Maar Paas duikt verder de geschiedenis in en komt tot de conclusie dat het ‘ondanks honderden jaren van reformatie en opwekking – niet is gelukt om de meerderheid van de Europeanen te voeren tot orthodoxchristelijke opvattingen en regelmatige kerkgang.’ Het aantal mensen in Nederland dat met regelmaat een religieuze samenkomst bezoekt, wordt momenteel geschat op zeventien procent. ‘Een cijfer rond de tien procent zou wel eens een aardige indicatie kunnen zijn van de min of meer te verwachten grootte van Jezus’ “kleine kudde’’, concludeert Paas naar aanleiding van een tocht door het verleden.

Missioloog Stefan Paas gebruikt als metafoor een ziekenhuis en een restaurant als het gaat om kerkbezoek. Stel je een restaurant voor dat continu communiceert dat de gerechten niet meer zijn wat het vroeger geweest is. Daar zal het niet druk worden…

Gespreksvragen: 1. Spreek eerlijk met elkaar over verschillen tussen generaties. Wat vind je irritant aan en wat leer je van elkaar?

2. Wat heeft het christendom, wat heeft jouw kerk te bieden aan haar omgeving?

Opwekking?

Met klagen en achterom kijken komen we er niet. Stel je een restaurant voor dat continu communiceert dat de gerechten niet meer zijn wat het vroeger geweest is. Daar zal het niet druk worden. Bovenstaande toont ook nog eens aan dat het in het geval van de kerk niet waar is. Hoe dan wel? De kracht van zending in vroegere tijden was dat de cultuur van het christendom sterker was dan die van het zendingsgebied. Christendom bracht geletterdheid, architectuur en culturele verfijning (dit gaat erg snel, lees vooral het hele verhaal in het boek van Stefan Paas).

Anders gezegd: ‘Van christen worden knapte je in het algemeen op.’ ‘Voor het eerst in de geschiedenis moet het Europese christendom leren wat het betekent om zending te bedrijven zonder in vrijwel alle opzichten “sterker” te zijn dan zijn ontvangende cultuur.’ Bidden om een opwekking in Europa vindt Paas om deze reden niet gerechtvaardigd: ‘Wanneer het christendom niet op deze manier de wind mee heeft, zullen er nog altijd mensen zijn die zich bekeren om individuele redenen, maar massabekeringen en grote opwekkingen zullen uitblijven.’ Paas vindt dat dit maar moeilijk tot ons doordringt. ‘De retoriek van “opwekkingen”, “restauratie” en “verovering” leeft nog volop.’

Unieke waarde Ik weet niet helemaal zeker of ik het op dit punt met Paas eens ben. Ook ik ben opgegroeid met die ‘retoriek’ van opwekking. In ieder geval heb ik er vaak om horen bidden.

In De Oogst heeft het verlangen naar opwekking korter en langer geleden regelmatig geklonken. Dat valt te verwachten van een organisatie als Tot Heil des Volks, die ontstond uit een opwekking: het Réveil. En hebben we niet een grote God van wie we veel mogen verwachten? Ik ben een realist, net als Paas. Maar heeft het christendom echt niets meer te bieden dat sterker is dan de ontvangende cultuur? Niet als we blijven hangen in geklaag. Wel als ze haar unieke waarde weet te (her)ontdekken. Alleen als ze iets op de kaart heeft staan dat in geen enkel ander restaurant te vinden is. Dan zou het best eens kunnen dat misschien niet de massa, maar toch zeker een heel aantal individuen de weg weer weten te vinden. Vraag je eens af waar jouw dorp of stad van opknapt. Kan jij, kan jouw kerk daar iets aan bijdragen? ◄

Dit is het derde artikel in een serie over het boek ‘Vreemdelingen en Priesters – Christelijke missie in een postchristelijke omgeving’ van Stefan Paas (uitgeverij Boekencentrum). Volgende maand deel vier.

Wilt u reageren of heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Reageren kan via info@deoogst.nl Graag komen wij in uw kerk langs om over dit onderwerp een interactieve avond te verzorgen! Vraag ons naar de mogelijkheden!

De Oogst

25

zending / marten visser

Kerken, word moeder!

Er is een simpele reden waarom kerken niet groeien, al doen ze nog zo’n best om missionair te zijn: ze zijn te oud, vindt Marten Visser. Een artikel over een prangende vraag: Waarom groeien nieuwe kerken harder?

Ik heb ooit uitgezocht wat de belangrijkste verschillen waren tussen kerken in Thailand waar veel mensen tot geloof kwamen en kerken die niet zo snel groeiden. Een factor bleek belangrijker dan alle andere bij elkaar: hoe lang een kerk bestaat. Een nieuwe kerk trekt grote aantallen buitenstaanders aan, een oude kerk maar mondjesmaat. Ik ben nu bezig met een onderzoek in verschillende landen in Azië, en ik kom overal hetzelfde patroon tegen: kerken die groeien, zijn nieuwe kerken.

Een aantal jaren geleden deed Alrik Vos (gemeentestichter in Heerhugowaard) eenzelfde soort onderzoek in Nederland. Hij vergeleek oude en nieuwe kerken binnen de gereformeerde kerkgenootschappen. Hij kwam tot dezelfde conclusie: nieuwe kerken groeien veel harder. In gevestigde kerken komen er voor elke duizend leden per jaar zegge en schrijve twee nieuwe leden bij die zich van buitenaf bij de kerk voegen. In de nieuwe kerkplantingsprojecten zijn dat er 76. Dat is dus ongeveer veertig keer zo veel.

Verkondiging van Evangelie Waarom bestaat dat gigantische verschil? Ik noem drie dingen, die allemaal met elkaar te maken hebben. In de eerste plaats zijn mensen in nieuwe kerken veel meer gericht op de verkondiging van het Evangelie. Deze kerken zijn meestal gesticht met het uitdrukkelijke doel om buitenkerkelijken aan te spreken. En als je iets probeert, is de kans dat het lukt een stuk groter dan wanneer je het niet probeert. Nieuwe kerken zijn actiever. Ze hebben volgens hetzelfde onderzoek relatief gezien veertig keer zo veel contact met buitenkerkelijken als de oudere kerken. Geen wonder dat er dan ook veertig keer zoveel mensen tot geloof komen. In de tweede plaats is het een sociaal proces dat naar mate een kerk bestaat, het steeds moeilijker wordt buitenstaanders zo welkom te heten dat ze zich er thuis voelen. Als iedereen elkaar kent, en hun ouders elkaar ook al kenden, dan kun je nog zo aardig tegen een nieuwkomer doen, maar het is bijna onvermijdelijk dat hij het gevoel krijgt ‘ik hoor hier niet thuis’. In een nieuwe kerk, waar mensen elkaar leren kennen en op een nieuwe plek nieuwe dingen doen op een nieuwe manier, is het veel eenvoudiger nieuwe mensen te integreren.

Uiteindelijk gaat het om een geestelijke verandering die

26

De Oogst

we willen zien bij mensen. Maar sociale processen zorgen ervoor dat er situaties zijn waarbinnen die geestelijke verandering meer of minder gemakkelijk plaats kan vinden.

In de derde plaats zijn de miljoenen mensen in Nederland die afgehaakt zijn van de kerk meer bereid om naar een nieuwe dan naar een oude kerk te gaan. Een van de verbazingwekkende uitkomsten van Alrik Vos’ onderzoek was dat de voorkeur voor nieuwe boven oude kerken, onder kerkverlaters nog groter was dan onder mensen met geen enkele kerkelijke achtergrond. Je zou verwachten dat ze als ze door het Evangelie aangesproken worden, zich gemakkelijker voegen bij de oude, traditionele kerk dan mensen die daar geen enkele ervaring mee hebben.

Het tegendeel blijkt het geval. Ze hebben het blijkbaar nodig het oude Evangelie op een nieuwe manier te horen en te beleven.

De Basiliek van Sint Servaas in Maastricht is waarschijnlijk het oudste kerkgebouw van Nederland. De basiliek heeft nog duidelijk elementen uit het jaar 560.

Traditionalist Uit deze processen blijkt dat een oproep aan al lang bestaande kerken om meer te evangeliseren en meer open te staan voor buitenstaanders maar gedeeltelijk nuttig is.

Daar moeten we ons niet te veel van voorstellen. Ook de oudere kerken die het meeste buitenstaanders aantrekken, doen dat vele malen minder dan nieuwe kerken.

De conclusie in onontkoombaar: evangeliseren is goed, nieuwe kerken planten is beter.

Evangeliseren is goed, nieuwe kerken planten is beter Nu schrijf ik dit als hervormd predikant. Bijna elke zondag preek ik twee keer in verschillende gemeenten. Regelmatig ga ik voor in een kerk die honderden jaren oud is, een enkele keer duizend jaar. Diep in mijn hart ben ik een traditionalist. Het doet mij veel als ik een kerk binnenloop die in het centrum van een dorp staat, en ik weet dat hier al eeuwen lang de mensen op zondagochtend naartoe komen om het Evangelie te horen. Ik zie Gods bijzondere trouw in de geschiedenis als ik van iemand hoor dat hij ouderling is in deze kerk, net als zijn vader, grootvader, overgrootvader en betovergrootvader dat waren. Zelfs, en dat zullen mijn evangelische broeders en zusters zich maar moeilijk voor kunnen stellen, word ik warm van binnen als de oude formulieren in de eredienst gebruikt worden. We belijden ons geloof en richten het gemeenteleven in met dezelfde woorden als de Nederlandse protestantse gemeenten die samenkwamen in Londen en Embden omdat de vervolging in de Nederlanden te zwaar was. Als gelovige ben ik mij ervan bewust deel uit te maken van Christus’ Kerk van alle eeuwen.

Wordt moeder!

En toch, en toch, en toch… Mijn beleving en mijn traditie mag geen struikelblok voor anderen worden om ook het eeuwige leven door Christus te ontvangen; of voor mensen met een beginnend geloof om zich thuis te voelen in de kerk. Anders zou het volgens de Here Jezus nuttiger voor me zijn om met een molensteen om de hals in de zee geworpen te worden. Daarom hier mijn oproep aan alle oude kerken: word moeder! Sticht een dochtergemeente.

Laat het een plek zijn waar een groep mensen uit de gemeente de ruimte krijgt om los van de tradities een nieuw gemeenteleven op te bouwen. Daarbij moeten we wel onderscheid maken tussen het loslaten van tradities en het loslaten van de Bijbelse kenmerken van een kerk zoals beschreven in Handelingen 2:42: de leer van de apostelen, onderlinge gemeenschap, viering van het Avondmaal en gebed. Waar dat ontbreekt, wordt geen gemeente gesticht maar een club met een religieus sausje. De oude kerk in Nederland is aan het sterven. Kinderen krijgen is de enige optie om krachtig en levendig de toekomst tegemoet te treden. Het begin is gemaakt, de afgelopen vijftien jaar.

Nu is de tijd voor een stroomversnelling! ◄ Marten Visser is directeur van GlobalRize, een organisatie voor internetzending met het motto ‘van Facebook naar kerk’.

Daarvoor was hij vijftien jaar lang kerkplanter in Thailand.

Column / Matthijs Hoogenboom

In verwarring In het café van de Shelter Jordan, het hostel waar ik een jaar vrijwilligerswerk deed, staan op de muur de eerste woorden uit de Bijbel: ‘In het begin schiep God de hemel en de aarde…’ Het is bedoeld als een uitnodiging: de rest vertellen we je graag. Het eerste geloofsgesprek dat ik me herinner, vond plaats onder die tekst op twee relaxte stoelen. Ik ontmoette daar een slimme Vlaamse student. Ook dat was relaxt – even geen Engels. Verder was er helemaal niets relaxt aan dat gesprek. Hij vroeg: ‘Geloof jij wat op de muur staat?’ Ik was goed voorbereid (dat wil zeggen: ik had boeken van Ben Hobrink en Tim Keller gelezen) en ging er goed voor zitten. God heeft de aarde in zes dagen geschapen. Nog nooit had ik daar één moment van twijfel over gehad.

‘Aan het einde van die avond fietste ik ontdaan en vertwijfeld naar huis. Was die jongen nou onaardig tegen me geweest, dan had ik het misschien makkelijker van me af kunnen schudden’ Aan het einde van die avond fietste ik ontdaan en vertwijfeld naar huis. Was die jongen nou onaardig tegen me geweest, dan had ik het misschien makkelijker van me af kunnen schudden. Maar dat was het nu net: we mochten elkaar. Hij kon er gewoon niet bij. ‘Je komt op mij niet over als een domme jongen. Ik begrijp niet dat jij deze dingen kunt geloven.’

Ik was een paar dagen onrustig en leerde een boel.

Niet alle ongelovigen zijn onaardig. Nadenken is geen schande. Het niet weten is gezond en heilzaam, want dat zei die jongen nog: ‘Ik vind het mooi dat je zo oprecht bent.’

Matthijs woont met zijn vrouw Annedien in Amsterdam-Noord, waar ze zich, naast hun dagelijkse werk, inzetten voor hun buurt. Op deze plek schrijft Matthijs over hun leven in de stad.

De Oogst

27

Het Onze Vader

Serie ‘Onze Vader’ / Theodoor Meedendorp

Het ‘Onze Vader’ is een gebed dat al eeuwen door verschillende chris­ tenen overal ter wereld gebeden wordt. Een diep inhoudelijk gebed, ons door Christus geleerd. De komende tijd staat De Oogst stil bij dit gebed. Deze maand deel twee: over het koninkrijk van God.

De legende van Robin Hood gaat over een man die stal van de rijken en gaf aan de armen; de man die in de bossen van Sherwood leefde, met zijn kameraden en zijn vrouw Marian. Een man die het continu aan de stok had met de sheriff van Nottingham. In de twaalfde eeuw had de wettige koning van Engeland, Richard, zijn land verlaten voor een kruistocht. In zijn afwezigheid kroonde zijn broer, prins John,

28

De Oogst

zichzelf tot koning. Alsof dat nog niet genoeg was, gooide John de belastingen ook nog eens omhoog, en hij bond de jachtrechten van de boeren in, die toch al geen kant op konden vanwege het strenge feodale systeem. Robin Hood was de leider van een tegenbeweging, die weigerde het bestuur van ‘koning’ John te erkennen, en de hoop op de terugkeer van de ware koning, Richard, levend hield.

Robin Hoods groep van verzetsstrijders is misschien een verrassend, maar geen slecht beeld voor de kerk van Jezus Christus in deze wereld. Christenen leven onder een drukkend regime, de wereldorde van zonde en dood, maar kunnen nog lachen, omdat ze weten dat dit systeem niet het laatste woord heeft.

Ze weten dat de echte koning komt, en dat op een dag alles anders zal

In de Oogst-serie ‘Het Onze Vader’ staan Jurjen ten Brinke en Theodoor Meedendorp stil bij de verschillende onderdelen uit dit gebed dat Jezus ons zelf geleerd heeft.

Jurjen en Theodoor zijn beiden voorganger bij Hoop voor Noord, een missionaire kerk in Amsterdam-Noord. In deze Oogst deel twee: ‘Laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel.’

koning is gekomen en om je heen zie je tekenen die zeggen dat de dingen veranderen.

De Engelse theoloog Graham Tomlin schetst hiermee in zijn boek ‘Een kerk die prikkelt’ een uitdagend beeld van een kerk die gericht is op het Koninkrijk van God en tegelijkertijd zelf daarvan een voorproefje is.

Dé manier om dit visioen van Gods Koninkrijk levend te houden, en er je leven en dat van kerken en christelijke organisaties door te laten bepalen, is het dagelijkse gebed: ‘Laat uw Koninkrijk komen!’.

Oogst-serie ‘Het Onze Vader’ 1. Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden.

2. Laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel.

3. Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben.

4. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was.

5. En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad.

6. Want aan u behoort het koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid. Amen.

zijn. Van tijd tot tijd herinneren zij de kwade machten eraan dat hun regering tijdelijk en onecht is, door verzetsacties die de ware koning in herinnering brengen. Ook fluisteren zij rond dat de zaken niet hoeven te gaan zoals ze gaan. De koning komt eraan, in feite is hij er al, en ook anderen kunnen nu al in vreugde gaan leven, in het licht van dit komende koninkrijk. Waarom vertellen we het goede nieuws van God? Omdat de dingen beter zouden moeten zijn dan ze zijn. Omdat onze huidige manier van leven niet de enige manier is.

Omdat we het nieuws hebben gehoord: dat er een andere koning is, een ander koninkrijk, onder wiens bestuur de dingen anders zijn. En nu het goede nieuws: dat koninkrijk is al gekomen, in Jezus Christus. De

Stoppen met navelstaren Als je het gebed om Gods Koninkrijk bidt, richt je je aandacht namelijk op iets en Iemand buiten jezelf. Je stapt daarmee uit het wereldje dat zo vaak om jezelf draait, je stopt met navelstaren, en stapt binnen in de werkelijkheid van God. God blijkt dan opeens veel groter dan jouw problemen. Alleen die wetenschap al verandert iets aan je situatie. Bovendien verandert je agenda. De vraag: ‘Hoe kan God mij dienen?’, verandert in ‘Hoe kan mijn leven een onderdeel worden van zijn Koninkrijk?’. Niet voor niets zei Jezus: ‘Maak je dus geen zorgen, maar zoek eerst het koninkrijk van God’(Matteüs 6 vers 31-33). En dat gaat niet zozeer over terechte zorgen van mensen aan de onderkant van de samenleving. Dat gaat over mensen die het grootste gedeelte van de dag bezig zijn met hun huis en alles wat daarbij komt kijken, hun eten en drinken, hun kleding, hun carrière en het verdienen van geld, hun vakanties en ga zo maar door. Bidden om Gods Koninkrijk kan dan ook behoorlijk confronterend zijn en pijn doen. Maar geeft uiteindelijk vrijheid, omdat je bevrijd wordt van jezelf.

Wie is koning Als je bidt: ‘Laat uw Koninkrijk komen’, word je in de tweede plaats eraan herinnerd dat God Koning is en dat Hij, hoewel door mensen verdreven, in Jezus ‘teruggekeerd’ is.

Het koningschap van Jezus is nu al begonnen. Wat deze wereld je ook wil laten geloven. Niet jijzelf bent koning van je leven, maar ook regeringen, machthebbers, presidenten of andere machten zijn dat niet. Hoe

je ook in de ban kunt zijn van fysieke of geestelijke machten. En om tegen die machten ‘nee’ te kunnen zeggen, heb je de waarheid over Koning Jezus nodig. Een Koning die je niet alleen nu al wil bevrijden, maar je ook oproept Hem te volgen en Zijn programma uit te voeren. Namelijk mensen die honger en dorst hebben eten en drinken geven. Mensen die naakt zijn, kleden, want God is de Schepper en Bron van alles.

Mensen die op de vlucht zijn gastvrij ontvangen, want God is een gastvrije God. Bidden voor én aanwezig zijn bij zieken en gevangenen. Want God is de grote Genezer, Trooster en Bevrijder. Bidden om Gods Koninkrijk is dus niet vrijblijvend. Je wordt ingeschakeld!

Verlangen Bidden om Gods Koninkrijk roept in de derde plaats ook een verlangen wakker. Een verlangen naar een verandering van de bestaande situatie waar je zo aan gewend bent.

Jouw eigen situatie, maar ook de situatie van anderen, dichtbij en ver weg. Een verlangen dat de verlammende houding ‘het wordt toch allemaal niks’, doorbreekt. Niet alleen als mooie wensdroom, die je passief kunt hebben, zonder in actie te komen, maar als een bezielend visioen dat je actief maakt. Niet idealistisch of naïef optimistisch, maar wel hoopvol. Dat de dingen anders kunnen gaan dan ze gaan.

‘Het koningschap van Jezus is nu al begonnen, wat deze wereld je ook wil laten geloven’ Om vervolgens zelf een onderdeel te worden van die verandering in jouw omgeving. En dat heeft misschien wel een veel grotere uitwerking dan direct voor jou zichtbaar is. Durf je te verlangen naar Gods wereld? Een wereld waarin vrijheid, genade en vreugde de boventoon voeren, met Jezus zelf in het middelpunt? Bid ‘Laat uw Koninkrijk komen’ en kijk wat er gebeurt. ◄

De Oogst

29

Actueel / Kees Jan Rodenburg

Brokstukken van een nieuw Jeruzalem Op haar weblog lees ik over het confronterende moment dat Amy doormaakt in Athene. Ze is daar om als vrijwilligster vluchtelin­ gen te helpen. Elke morgen arriveert de ene na de andere boot.

De vrijwilligers staan klaar om hen op te vangen, drinken aan de kinderen te geven, luiers uit te delen enzovoort.

Tot ineens het moment komt dat er wéér een boot aankomt, maar de spullen allemaal zijn uitgedeeld. Amy staat met lege handen tussen ontredderde mensen en mensensmokkelaars die proberen de situatie uit te buiten.

Het lijkt zinloos wat iemand als Amy doet, als je bedenkt hoe schrijnend de situatie is en hoe omvangrijk de vluchtelingenproblematiek. Desondanks ervaart ze dat het bijzonder is om een van de mensen te zijn die de vluchtelingen verwelkomen. ‘Ik hoop dat er onderweg anderen zullen zijn die hetzelfde gebaar maken’, schrijft ze op haar blog.

Mensen als Amy verstaan de kunst om zich te laten raken door het leed dat ze tegenkomen, komen in beweging en maken -hoe klein ook- een gebaar. Ik ben ervan onder de indruk dat overal in Europa en ook in Nederland mensen de handen ineen slaan om iets te betekenen voor vluchtelingen, voor ongedocumenteerden, voor daklozen en anderen die aan hun lot zijn overgelaten. Daar raken hemel en aarde elkaar even, zoals mijn predikant zei.

Verdriet, woede De situatie waarover het boek Nehemia vertelt, is totaal anders, maar ik ontdek opvallende parallellen. Nehemia laat zich raken door de dingen die hij hoort en ziet. Terwijl hij in een redelijk riante positie verkeert aan het hof, wordt hij getroffen door het lot van het verre Jeruzalem.

Nehemia huilt (Nehemia 1:4). Er zijn pogingen gedaan om Jeruzalem te herbouwen, maar die zijn ergens halverwege gestrand. De stad ligt grotendeels in puin en de Judeeërs die er wonen, worden voortdurend belaagd. Het brengt Nehemia ertoe om met toestemming van de koning zelf aan de slag te gaan en Jeruzalem weer tot een veilige stad te maken en de tempeldienst te laten beginnen.

Al snel ontdekt Nehemia aan den lijve dat er tegenstand is van buitenaf. De volken die de regio bewonen, keren zich tegen hem. Maar er is ook een groeiend intern conflict. De tegenstelling tussen arm en rijk wordt steeds

30

De Oogst

schrijnender. Door gebrek aan voedsel hebben de armen hun land moeten verpachten of verkopen en sommigen konden niet anders dan hun dochters en zonen overgeven aan slavernij.

‘Mensen als Amy verstaan de kunst om zich te laten raken’ Ik probeer me voor te stellen wat er zich in het hoofd van Nehemia moet hebben afgespeeld. Hij is woedend als hij over het onrecht hoort (Nehemia 5:6), maar zal toch ook gefrustreerd zijn. Je bent bezig met een groots en belangrijk project, maar al je tijd wordt opgeslokt door intern geruzie. Het lijkt wel een doorsnee gemeente, waarin soms alle energie wordt opgeslokt door interne verschillen en gekissebis over bijzaken. Om gek van te worden.

Waagstuk Op de onderneming van Nehemia is het woord ‘waagstuk’ van toepassing. Ondanks alle onzekerheden en moeilijkheden waagt hij het erop. In alle eerlijkheid moet je vaststellen dat wat hij bouwt eerder een tijdelijke noodvoorziening is dan het herstel van een glorieus Jeruzalem.

Nehemia bouwt met de brokstukken die hem ter beschikking staan, hij werkt met de mensen die er zijn, bekommert zich om de muur maar ook om de eenheid van de gemeenschap en doet dat onder voortdurende dreiging, spot en hoon van omstanders. Het resultaat is dan ook stutwerk.

De joodse rabbijn David Hartman heeft gewezen op het grote contrast tussen deze onderneming en de schitterende vergezichten van profeten als Jeremia en Ezechiël.

Zij spraken gloedvol over de terugkeer van de ballingen, over de grandeur van de herbouwde tempel en over de vernieuwing van het hart van het volk, waardoor men volgens de Thora zou leven (Jeremia 31 en Ezechiël 36).

Een reddingswerker ontfermt zich over een kind. Een groep vluchtelingen is net aangekomen uit Turkije op de boot naar de kust van het Griekse eiland Lesbos.

Daarvan is niet veel terug te vinden in Nehemia. Nog steeds gaat het om mensen die vatbaar zijn voor de zonde. Onrecht moet worden ontmaskerd en het resultaat van het werk is bepaald niet indrukwekkend. Volksgenoten die zich de vorige tempel nog herinneren, schudden hun hoofd over de herbouwde tempel en zijn teleurgesteld, zoals in Haggai te lezen is (Haggai 2:16).

In zo’n situatie komt het erop aan. Hartman noemt het de grootsheid van Nehemia en zijn generatie dat zij het waagden om te bouwen aan een nieuwe stad, terwijl de beloofde verlossing nog niet daar was en elke vooruitgang bevochten moest worden.

‘Ik ben ervan onder de indruk dat overal in Europa en ook in Nederland mensen de handen ineen slaan om iets te betekenen voor vluchtelingen, voor ongedocumenteerden, voor daklozen en anderen die aan hun lot zijn overgelaten.’

Ontzag Een oude tekst uit de Talmoed sluit daar mooi bij aan. Het valt de discussiërende rabbijnen op dat Nehemia over God spreekt als de ‘grote, machtige en ontzagwekkende God’ (Nehemia 9:32), iets dat Mozes ook deed (Deuteronomium 10:17), maar dat Jeremia en Daniël niet precies zo deden.

Met een typisch staaltje rabbijnse logica veronderstellen de joodse wijzen dat Jeremia het woord ontzagwekkend niet over zijn lippen kon krijgen, omdat de tempel was

verwoest door afgodendienaren; hij sprak daarom over de ‘grote en machtige God’ (Jeremia 32:18). En vergelijkbaar kon Daniël niet langer spreken over de macht van God, omdat volksgenoten gevangen werden gehouden door afgodendienaren; hij bad tot de ‘grote en ontzagwekkende God’ (Daniël 9:4). De spannende vraag is dan natuurlijk hoe Nehemia wel met dezelfde woorden over God kon spreken, terwijl hij toch zijn portie van tegenslag en vernedering ondergaat. Het antwoord van de wijzen spreekt boekdelen: de macht en de ontzagwekkendheid van God worden nu niet zichtbaar in grootse gebeurtenissen zoals vroeger, maar in zijn lankmoedigheid met boosdoeners en in de manier waarop een klein volk als Israël kan voortbestaan.

Ik vind het bijzonder dat de Bijbel dit voorbeeld geeft van een generatie die in onzekere omstandigheden niet passief afwacht tot de profetische beloften werkelijkheid worden. Door de verantwoordelijkheid te nemen om te bouwen aan iets dat groter is dan henzelf, eren zij de grote, machtige en ontzagwekkende God. Werkers Een vriend speelde me onlangs de volgende uitspraak van bisschop Romero toe: ‘We zijn werkers, geen bouwmeesters; we zijn dienaren, geen messiassen; we zijn profeten van een toekomst, niet de onze.’ Die woorden krijgen extra betekenis als je weet dat Romero zijn strijd voor recht en vrede moest bekopen met de dood. Op 24 maart 1980 werd hij, tijdens het opdragen van de mis, door aanhangers van de dictatuur vermoord. Dat heeft niet verhinderd dat Romero herinnerd wordt als degene die zijn levensmotto waarmaakte. Symbolisch daarvoor is zijn beslissing om het bisschoppelijke paleis te verlaten om te gaan wonen in een ziekenhuis voor de armen. ◄ De Oogst

31

Ontmoet

Amsterdam anders

Themawandelingen

ieren

ken en v n e d r e H n a v d ij t Een

15 april - Joods Amster dam 1 (hoogtepunten in de Joo dse wijk) 21 april – Joods Amster dam 2 (minder bekende plekken in de Joodse wijk) 4 mei – Oorlog in Amst

erdam

5 mei – Joods Amsterda m1 (’s middags in verband m et Hemelvaartsdag)

Meer informatie en boekingen: www.ontmoetamsterdamanders.nl

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!

Ik neem een jaarabonnement (€ 22,50 per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer: Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig € 22,50) en ontvang graag het welkomstgeschenk: Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een gratis exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens: M/V

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement 1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak, www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.

3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God. 4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

Naam

1

Straat Postcode

Plaats

Telefoon

2

Geb.datum

3 4

E-mail

IBAN-rekeningnummer Datum

Handtekening

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Opgeven kan ook via www.deoogst.nl Deze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Waypoint Urk

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan: M/V

Naam

Telefoon

Abonneren april 2015.indd 1

32

De Oogst

Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeauen proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Straat Postcode

Waypoint Kampen

Plaats E-mail

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

25-03-15 13:03

Boeken / Matthijs Guijt

Autoriteit op een kantelpunt

Reformatiebijbel

In 2012 schreef de Vlaamse klinisch psycholoog en psychoanalyticus Paul Verhaeghe de bestseller ‘Identiteit’.

Hij analyseerde de gevolgen van de maatschappelijke veranderingen die zich in de afgelopen decennia in het Westen hebben voltrokken. Onze identiteit wordt bepaald door de context waarin we leven. In een samenleving die obsessief op zoek is naar geluk en succes, zijn verlies van zelfbesef, desoriëntatie en vertwijfeling nooit ver weg. In zijn nieuwe boek ‘Autoriteit’ (september 2015) borduurt Verhaeghe hierop verder. Onze identiteit wordt gevormd door zich enerzijds te spiegelen aan haar omgeving (‘identificatie’) en door zich er anderzijds tegen te verzetten (‘separatie’). Hierbij zijn allerlei ‘dwingende krachten’ (autoriteiten) aan het werk die ‘ons voorhouden wie wij móéten zijn en wie we niet mógen zijn’.

In navolging van de filosofe Hannah Arendt, zet Verhaeghe uiteen dat autoriteit in het Westen haar oorsprong vindt in de klassieke Griekse filosofie (suggestie van eeuwige waarheden), het oude Rome (gezag van de voorvaderlijke traditie) en het christendom (dat beide andere elementen verenigt, met God als hoogste Autoriteit en de angst voor het hellevuur als straf voor de ongehoorzamen). Autoriteit is niet onveranderlijk – ze kan ontstaan en verdwijnen. Het Westen is op zo’n kantelpunt terechtgekomen, constateert Verhaeghe. De oude, hiërarchische vormen ‘werken niet meer’ of zijn verdwenen, en in het huidige neoliberale klimaat geldt alleen het recht van de sterkste – of van de rijkste. Het alternatief ligt in een nieuwe invulling: in horizontale en van onderaf opkomende vormen van autoriteit, in de kracht van het collectief.

Verhaeghe triggert met vlijmscherpe analyses en rake observaties, met name over opvoeding, het regelgevingsvirus en het neoliberaal kapitalisme. Toch overtuigt ‘Autoriteit’ mij minder dan ‘Identiteit’ dat deed. De uitgebreide aandacht voor alternatieve vormen van autoriteit (deliberatieve democratie, coöperatieve bedrijfsvoering) zijn wel interessant, maar roepen vooral veel vragen op.

Heeft Verhaeghe niet teveel vertrouwen in de (positieve) kracht van het collectief? Hoe functioneert ‘vrijwillige onderwerping’ in een weerbarstige praktijk? Tegelijkertijd spoort Verhaeghes maatschappijkritische geluid aan om ons eigen doen en laten tegen het licht te houden.

Vanuit kerkhistorisch perspectief beleven we gedenkwaardige tijden. Op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Luther, met het vastspijkeren van zijn 95 stellingen in Wittenberg, het startschot voor de reformatie gaf. Het jaar ervoor, 1516, voltooide Desiderius Erasmus zijn Griekse vertaling van het Nieuwe Testament. Refo500, het internationale platform achter veel initiatieven rondom de reformatieherdenking, riep 2016 daarom uit tot Bijbeljaar. Samenwerking tussen Refo500, uitgeverij Jongbloed en de Stichting Herziening Statenvertaling resulteerde in een speciale Reformatiebijbel.

De Reformatiebijbel bevat de volledige tekst van de Herziene Statenvertaling, die op twintig plaatsen wordt onderbroken door verdiepend materiaal rondom ‘Bijbel en reformatie’. Daarin wordt de geschiedenis van de Bijbel in Nederland – van de Delftse Bijbel uit 1477 tot en met de Statenvertaling van 1637 – verteld. Hiervoor is geput uit het boek ‘De Bijbel in de Lage Landen. Elf eeuwen van vertalen’ (2015). Ook verzorgden theologen en reformatiekenners negentien thema-artikelen over onderwerpen als de inspiratieleer (dr. J. Hoek), de heilsgeschiedenis (dr. W. Verboom) en het sola scriptura (dr. S. Hiensch).

Ten slotte is bij elk Bijbelboek een fragment uit een preek, meditatie of commentaar van een (meer of minder) bekende reformator opgenomen. Deze fragmenten zijn geschikt als dagboekstukjes bij het dagelijks Bijbellezen.

De Reformatiebijbel wordt – terecht – getypeerd als collectors item. De paarse kaft (hardcover) met opvallend logo, het verdiepende materiaal in full colour op kwaliteitspapier en de integrale tekst van de Herziene Statenvertaling, vormen een mooi geheel. Gevoelsmatig heb ik soms moeite met de ontstane wildgroei aan Bijbelvertalingen, ‘doelgroepbijbels’ en gepersonaliseerde, creatief uitgevoerde Bijbels. De Bijbel is geen commerciële melkkoe. Ook realiseer ik me dat zestig euro een forse investering is voor een ‘Bijbel-met-wat-extra’s’. Desondanks vind ik de Reformatiebijbel een toepasselijke hommage aan een cruciaal moment uit de (protestantse) kerkgeschiedenis.

Autoriteit Paul Verhaeghe Omvang 272 pagina’s Prijs 19,90 euro Uitgever De Bezige Bij ISBN 978-90-234-9281-8

Reformatiebijbel (Herziene Statenvertaling) Omvang 2000 pagina’s Prijs 59,50 euro Uitgever Royal Jongbloed ISBN 978-90-6539-405-7

De Oogst

33

Column / Gerry Velema

Schuilkerk

Oogst mei

Vooruitblik

Geloofsvrijheid is een groot goed. We kennen in ons land zelfs een kerk die het woord ‘vrijgemaakt’ in haar naam heeft opgenomen... In 1966 vond er een pijnlijke scheuring plaats onder de vrijgemaakten.

Ik hoorde van een vrijgemaakte man, die ineens, vanwege zijn geloofsopvatting, niet meer thuishoorde bij de vrijgemaakten. Hij kwam buiten het verband te staan. Dit betekende dat hij op zondag niet meer om de hoek ter kerke ging, maar vijf kilometer verder op in de stad.

Toen echter alle stof was neergedaald, verschillende standpunten niet meer zo ijzig waren, toen God meer kans kreeg om ons te leren over zijn vrijheid, toen hij een dagje ouder werd en brozer, koos hij in alle vrijheid om bij regen en ontij, niet meer vijf kilometer te fietsen, maar de vrijgemaakte kerk als zijn schuilkerk te zien. Voor als het regende! Wat een prachtig metafoor: een schuilkerk, is dat niet de roeping van elke kerk? En soms komen mensen van elders even een poosje schuilen. Ze hoeven niet meteen over te stappen toch, of hun geloofsbrieven te veranderen… Ze komen alleen maar even schuilen, op verhaal komen, omdat ze anders zo koud en verregend raken in hun geloofsleven.

Deze buitenverbander bleef Nederlands Gereformeerd tot zijn dood toe, maar toen sloot zijn leven wel op een bijzondere manier af. De dominee van zijn NGK kerk, was juist met vakantie en kon de uitvaart niet leiden.

Er is toen besloten, gelet op de bijzondere relatie met de schuilkerk en de vriendschap met de dominee daar, dat de uitvaart ook heel goed vanuit die kerkverzorgd zou kunnen worden. In alle vrijheid werd hiertoe besloten! De vrijheid van God zegevierde over al die pijn en gebrokenheid die er tijdelijk onder gelovigen is geweest. Het is Gods vrijheid waarin wij mogen leven en geloven!

Gerry Velema

Sta op, HEER, laat de macht niet aan mensen.

Mogen de volken berecht worden in uw aanwezigheid.

Psalm 9:20 Het thema van De Oogst van mei is ‘Macht en ­manipulatie’. Helaas komt manipulatie ook in christelijke kring voor. Toen Otto de Bruijne in 2008 een onderzoek deed naar de redenen waarom mensen evangelische gemeenten verlaten, bleek dat te liggen in de onuitgesproken, als dwangmatig ervaren, hoge verwachtingen: Aan de voordeur ademt alles een sfeer van vrijheid, maar eenmaal binnen blijkt na enige tijd dat je wel op dezelfde ‘vrije’ manier moet geloven en juichen, wil je er echt bij horen. Dat er een jargon is. Dat de n ­ euzen één kant op moeten. Hij schrijft er over in het thema-artikel.

Verder een verhaal over grenzen en boosheid. Is boosheid Bijbels? En wat zijn gezonde grenzen?

Dit en meer leest u in de volgende Oogst.

De volgende Oogst verschijnt D.V. vrijdag 6 mei.

Op www.bemoedigingssite.nl kunt u elke vrijdagmiddag een video bekijken van Gerry met een bemoedigende boodschap.

Wilt u De Oogst ook lezen?

Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op De Oogst! Info: www.deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

34

De Oogst

tot heil des volks

adressen, giften en testament

Hoofdkantoor

Waypoint Urk

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond ­seksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

De Wandelende Tak Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Dank voor uw steun Onder dank ontvingen wij in februari de volgende giften: Algemeen1 4007,29 Amsterdammers Helpen Amsterdam 3002,38 Bewaarschool - armoedeproject 8317,95 De Oogst 139,50 Different 296,54 Habakuk 5,00 Hulp voor prostituanten (CHAP) 177,50 Kinderwerk - Replay 5,00 Kinderwerk “De bewaarschool” 132,50 Scharlaken Koord Amsterdam 5354,47 Scharlaken Koord Nederland 60,00 The Shelter City 40,00 The Shelter Jordan 25,00 Wandelende Tak 113,00 Waypoint Kampen 701,32 Waypoint Twenterand 50,00 Waypoint Urk 994,50 Winkel Scharlaken Koord 2050,00 Youth Hostel Ministry 190,00

---------TOTAAL: € 45661,95

----------

Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

Habakuk.nu Een helder christelijk geluid 020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

U vindt ons op sociale media De Oogst

35

‘Wanneer de Zoon u vrij zal maken, zult u werkelijk vrij zijn’ Johannes 8:36