De Oogst januari 2017

Maandblad van Tot Heil des Volks | januari 2017 | jaargang 80 | 931

Interview ds. Paul Visser uit Amsterdam:

‘Ik ben niet meer dan de slager en de bakker’

Wilma en Nelleke werden vriendinnen bij Second Step:

Wat zien zij van Jezus in elkaar?

INHOUD

THEMA: BEELD VAN GOD

4 Hoe zien wij God? Beelden vormen en beeldenstormen – Dr. Jan Hoek

8 Zie Jezus Wilma en Nelleke hebben een klik

10 Dichtbij Willem van de Geest 20 jaar vrijwilliger bij het Heil

12 Ieder mens is een meesterwerk Ruben Timman brengt door portretten eerbetoon aan de Schepper

17 Jezus maakt het onzichtbare zichtbaar Verbeelding van God door de eeuwen heen – Otto de Bruijne

20 Het normale christelijke leven Interview met André de Vries, Waypoint Urk

22 Wat is de vraag?

Bijbelstudie door Gert Hutten

24 Mijn verhaal Na drie jaar is Fred schuldenvrij

26 God van de Bijbel is onnavolgbaar Gevonden in de Yorkshire Dales – Matthijs Hoogenboom

29 God die zich af laat wijzen Interview met dr. Paul Visser

32 Leestafel Boeken, cd’s en dvd’s die je dichter bij Jezus brengen

34 Herinneringen maken Column van Nieske Selles

TOT HEIL DES VOLKS

REDACTIONEEL

Ons Godsbeeld Apart dat Paulus Abraham afschildert als een held en voorbeeld voor alle gelovigen. Massief klink dat begrip ‘vader aller gelovigen’. Want als je over hem leest in Genesis kom je een man tegen die zijn leven lang die nieuwe God van hem aan het ontdekken is. Die niet alleen een vrouw heeft die lacht om die belofte van hem, maar er op den duur zelf ook om lachen moet.

Ons godsbeeld is aan het veranderen. Als je dat punt tenminste niet allang bent gepasseerd. Onder de mensen die nog in God geloven zie je hele verschillende bewegingen.

Een gestold godsbeeld staat contact tussen mensen in de weg. Je kijkt naar de ander vanuit je religieuze belevingswereld. Denkt te weten hoe de ander denkt en zegt dingen over elkaar in plaats van met elkaar in gesprek te gaan. Hele bevolkingsgroepen staan zo tegenover elkaar.

Populisten als Trump en Wilders profiteren er van. Populisme is er ook binnen de kerkmuren. Door karikaturen van elkaar houd je de ander op veilige afstand en hoef je je godsbeeld nooit te toetsen.

Een tweede beweging lijkt daar haaks op te staan. Het massieve godsbeeld van ons voorgeslacht zijn we voorzichtig of onvoorzichtig los aan het laten. Het is hip om geen antwoorden te hebben. We leren zo langzamerhand weer vragen stellen. Zo komt er ruimte voor Hem zelf, zou je kunnen zeggen, want ‘God, wie bent u eigenlijk?’

In die ruimte wordt gesprek weer mogelijk, kan worden uitgewisseld wat je aan hem beleeft en doen standpunten

DE OOGST

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie en hulpverlening.

Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Marijke Willems

Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

er minder toe. Een verademing. Totdat deze ‘ruimte’ je nieuwe godsbeeld wordt, waar opnieuw niemand aan mag komen. Je kunt je afvragen hoe concreet God dan nog is voor de volgende generatie.

Die realisatie is er steeds meer en dat brengt weer een nieuwe beweging op gang. Dogma’s mogen weer. Veelzeggend is de recente heruitgave van ‘De kunst van het loslaten’. Zo heette het boekje in de jaren negentig. De titel is nu: ‘De kunst van het loslaten en vasthouden’ (zie ook de recensiepagina), want na al dat loslaten vragen we ons af: wat willen we niet kwijt? Duizenden jaren denkwerk schuif je toch ook weer niet even aan de kant. In deze Oogst een verslag over een studiekring die om deze reden een dogmatiek bestudeert.

In ons werk ontdekken wij steeds nieuwe dingen over God door in contact te zijn met mensen. Zij zijn het die ons beeld van God verrijken. De meest indrukwekkende zin uit deze Oogst vind ik een uitspraak van ex-prostituee Nelleke: ‘Die mannen weten niet beter denk ik…’ De manier waarop ze het zei, bracht mij even heel dicht bij het hart van Jezus. ‘Vader vergeef het hun…’ ◄ Matthijs Hoogenboom Eindredacteur de Oogst

JAARGANG 80 | NUMMER 931 | JANUARI 2017

Medewerkers Otto de Bruijne Matthijs Guijt Gert Hutten Dr. Jan Hoek Matthijs Hoogenboom Ronald Koops Lilian Madern (correcties) Arie de Rover Nieske Selles Marijke Willems Fotografie Margriet Alblas Elisabeth Ismael Rodney Photography Ruben Timman (coverfoto)

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via totheildesvolks.nl

DE OOGST

3

FOTOGRAFIE: ARIE AMBACHTSHEER

THEMA

JAN HOEK

Hoe zien wij God? Beelden vormen en beeldenstormen

Mensen maken zich een beeld van God. Dat kan niet anders en daar is op zichzelf niets mis mee. We weten dat we geen enkele afbeelding van God mogen maken, niet in hout of steen, niet op papier of doek. Maar we kunnen niet nalaten ons gedachtenbeelden te vormen die totaal verschillend zijn.

In hoeverre is deze verscheidenheid legitiem? En wat zijn de criteria, de normen om die legitimiteit te toetsen?

De norm bij ons denken over God ligt in Jezus Christus.

De evangelist Johannes zegt heel duidelijk: ‘Niemand heeft ooit God gezien; de eniggeboren Zoon die in de schoot van de Vader is, die heeft Hem ons verklaard’ (Joh.1:18 HSV). Jezus is het gelaat van God. Hij legt Gods hart open en is het Beeld Gods bij uitstek. God is als Jezus, want Jezus is God! De Christus komt in het kleed van de Schrift tot ons. Heel de Bijbel spreekt dus mee wanneer we ons een verantwoord Godsbeeld willen vormen,

4

DE OOGST

waarbij de afzonderlijke Bijbelse gegevens verstaan moeten worden in het licht van Christus die de Schriften heeft vervuld.

In hoeverre laat de Bijbel ruimte voor verscheidenheid en variatie in geloofsbeleving, dus ook in onze Godsbeelden?

Er is een tweezijdige, soms schijnbaar tegenstrijdige, openbaring van God, zowel in Oude Testament als Nieuwe Testament. God is almachtig en volkomen goed, Hij is heilig en Hij is liefde. Toch is er geen tegenstelling of dishar-

monie in Hem. Gods liefde is geen zoetsappige lievigheid.

De toorn van God is – naar het woord van J.H. Gunning – de spits van de vlam van Zijn liefde. Gods toorn wordt niet omspoeld en weggespoeld door Gods liefde. Denk in dit verband aan Gods heiligheid. De nadruk op heiligheid is typerend voor het oudtestamentische Godsgeloof.

Alle eigenschappen van God worden door deze heiligheid gestempeld. Hierin ligt de harmonie tussen wat ons in eerste instantie als tegenstrijdig voorkomt: Gods liefde is heilige liefde, Gods toorn is heilige toorn.

God als Vader De Schrift tekent de God van het verbond met mensen, de menslievende God. Dit komt krachtig en teer tot uiting in het Vaderbeeld van God. De Vadernaam is de kroon van Zijn heerlijke namen. De psalmist zingt in Psalm 103 over de zegeningen van God, vooral over de gave van de vergeving. In dat verband gebruikt hij het beeld van de vader die wel boos wordt vanwege het kwaad dat zijn kinderen doen en hen ook straft, maar zich daarna weer over hen ontfermt. Denk aan de vader uit de gelijkenis van de verloren zoon. We zien bij deze vader één en al liefde en ontferming vanuit een hart dat overstroomt van liefde.

God bedient zich in Zijn openbaring van begrijpelijke beelden. Daarin buigt Hij zich naar ons toe om zich voor ons verstaanbaar te maken, ook al zijn beelden gebrekkig en gaan vergelijkingen mank.

Beelden vormen en beeldenstormen Het moet in kerk en theologie te doen zijn om de bemiddeling van een zuiver beeld van God. In het dagelijks leven maken we ons voortdurend beelden van mensen. Hij zal wel zo zijn en zij zal wel zo denken… Wanneer je elkaar niet spreekt en ontmoet, gaat dat denkbeeld zich vastzetten, het wordt niet meer gecorrigeerd. Je ziet dat vaak gebeuren wanneer mensen ruzie hebben. Pas als ze elkaar weer ontmoeten en tot een goed gesprek komen, kunnen de vijandsbeelden langzaam maar zeker verdwijnen en leren de gesprekspartners weer zien hoe die ander echt is. Op vergelijkbare wijze worden on-Bijbelse Godsbeel-

den verbrijzeld. Dat gebeurt door de ontmoeting met de echte, de levende God! Want dan zeggen we: ‘Here, bent U zo? Zo heilig? Zo rechtvaardig? Maar ook zo barmhartig en genadig en vol liefde? Ik had wel veel over u gehoord, maar nu leer ik U kennen zoals u werkelijk bent’.

‘God is als Jezus, want Jezus is God’ Het kennen van God blijft in dit leven altijd gebrekkig.

Steeds opnieuw moeten onze denkbeelden gecorrigeerd worden. Zoals bij de Beeldenstorm in de zestiende eeuw letterlijk de beelden in de kerken verbrijzeld werden, moeten in ons denken en beleven steeds verkeerde Godsbeelden worden opgeruimd. Telkens weer ontdekken we nieuwe diepten en rijkdommen in onze God. God is altijd groter dan onze gedachten over Hem. Zo groeit de verwondering en verdiept zich de aanbidding. Totdat eenmaal geloven overgaat in aanschouwen en we God lof volmaakt zullen loven, verzadigd met Zijn goddelijk beeld.

Godsbeeld en tijdgeest Onze culturele situatie is heel anders dan die van bijvoorbeeld Paulus, Augustinus in de vierde eeuw, Thomas van Aquino in de middeleeuwen of Maarten Luther 500 jaar geleden. Geloven in God of goden was in Bijbelse tijden vanzelfsprekend. Ook nog in de tijd van de reformatie was de vraag of God wel bestond haast voor niemand aan de orde. Echter, volgens onderzoeken zoals ‘God in Nederland 1966-2015’ is traditioneel geloof in God de laatste halve eeuw flink op zijn retour. God is in onze cultuur een vraag geworden in plaats van een zekerheid. In West - Europa is het dominante werkelijkheidsbesef beperkt en gesloten, neigend tot materialisme en fysicalisme.

Een modern mens die tot geloof komt, maakt een paradigmawisseling mee en moet breken met dit werkelijkheidsbesef dat voor hem of haar altijd vanzelfsprekend is geweest. Aangrijpend zijn de getuigenissen van mensen die vertellen dat ze eenvoudig zijn weggegleden vanuit hun christelijke opvoeding en dat ze zonder slag of stoot, DE OOGST

5

zonder strijd of spijt, afscheid hebben genomen van hun christelijke erfenis. Mensen zitten vandaag de dag zozeer in de geestelijke mist dat zelfs de áfwezigheid van God in hun leven niet meer door hen wordt opgemerkt. De ergste mist is dat men God niet mist!

‘Het moet in kerk en theologie te doen zijn om de bemiddeling van een zuiver beeld van God’ Tegelijkertijd worden er in onze cultuur nieuwe Godsbeelden ontwikkeld in de kring van hen die wél in God zijn blijven geloven. Velen kiezen voor de goedheid van God ten koste van Zijn almacht: de lijdende God komt dan min of meer in de plaats van de leidende God. Het is een sympathieke god die in het lijden machteloos en handenwringend naast ons staat. Hij kan er ook niets aan doen, maar leeft in elk geval hartelijk met ons mee. De belijdenis van Gods almacht wordt opgegeven. Hooguit kun je er op hopen dat God ooit nog eens almachtig zal worden, al dan niet met hulp van alle mensen van goede wil.

Verschuivingen bij onszelf?

Wat doet zo’n veranderd Godsbeeld met ons? En wat is in het algemeen de impact van eigentijdse ontwikkelingen op onze geloofsbeleving en ons theologiseren?

Waarschijnlijk hebben we wel iets meegekregen van de afkerigheid van stelligheid in onze cultuur. Verlegenheid, aanvechting, opstandigheid, worsteling met het raadsel van het kwaad moeten inderdaad een plek hebben in onze verkondiging en theologie. We zijn voortdurend bezig te stamelen aan de rand van ons begrip. Leven met hoop betekent niet dat er een antwoord is op alle vragen. Geen oplossing, wel verlossing, het tegenverhaal van de hoop.

In mijn eigen Godsbeeld is er in de loop van de jaren minder nadruk komen te liggen op God die aan de top van de hiërarchische ladder staat, en meer op Gods intense betrokkenheid als warme Vader. Daarom spreek en preek ik minder in onpersoonlijke termen over God als de

6

DE OOGST

Alomtegenwoordige, Alwetende en Almachtige. De God die redden kan, is immers ‘alleen die Ene die ooit geboren werd als een kind en als slachtoffer van onrecht en geweld eindigde aan een kruis. Maar die inmiddels voor ontelbaren - in de regel weldenkende mensen - al twintig eeuwen lang een bron werd van liefde, verzoening en vrede’ (P.J. Visser). Ik mag leven van het wonder dat God bij ons kwam in de kribbe en aan het kruis, dat Hij zich heeft getoond in die ene Joodse mens Jezus van Nazareth. Nu moet ik echter wel oppassen voor een nieuwe eenzijdigheid. Het gaat mis wanneer de balans helemaal doorslaat naar de kant van Gods nabijheid ten koste van Zijn verhevenheid. Dan doe ik aan de eer van God tekort,

‘Ik blijf mijn leven lang bezig met beelden vormen en beeldenstormen’ en onlosmakelijk daaraan verbonden doe ik dan ook aan mijn heil tekort. Ik moet kritisch blijven vragen hoe de aandacht voor Gods heiligheid en verhevenheid functioneert in mijn geloofsbeleving. In de ontmoeting met de volstrekt zuivere God leer ik mijn eigen onzuiverheid onder ogen zien. Ik krijg ontzag voor Hem en leer mijn ellende en verlorenheid, mijn schuld en ongerechtigheid steeds dieper kennen. Tegen die achtergrond wordt Gods openbaring in Christus pas echt een wonder van Gods genade. Ik denk aan het tere beeld uit Psalm 84: vogeltjes vinden een schuilplaats tussen de hoge tempelzuilen.

Zo klein en toch zo dicht bij de hoge God. Steeds weer hebben gelovigen zich in zulke vogeltjes, mus of zwaluw, herkend. Zo blijf ik mijn leven lang in de ontmoeting met God bezig met beelden vormen en beeldenstormen. ◄ Prof. dr. Jan Hoek is als hoogleraar Systematische Theologie verbonden aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven. Hij schreef in 2015 over dit onderwerp een boek: ‘Tedere Majesteit. Omgang met God in gereformeerde spiritualiteit’, Zoetermeer 2015.

Waarom geloof ik wat ik geloof?

Dr. Jan Hoek leidt in Veenendaal een studiekring rond de Dogmatiek van dr. G. van den Brink en dr. C. van der Kooi (Boekencentrum 2011). Deze kring bestaat voornamelijk uit echtparen van zestig jaar en ouder en komt eens per maand samen. De deelnemers kiezen er, tegen de trend in, bewust voor om hun beeld van God te laten verrijken en (soms) bijstellen door een dogmatiek.

Wat beweegt deze mensen?

FOTOGRAFIE: TOT HEIL DES VOLKS

‘Deze kring helpt je nadenken over de vraag: waarom geloof ik wat ik geloof? Ik vind het belangrijk om mijn eigen godsbeeld hier en daar bij te stellen’ zegt Marja van de Lagemaat, één van de kringleden. ‘Mijn beeld van God is gevormd door de catechismus en de preken daarover. Door opnieuw naar al die thema’s te kijken, zie dat je bepaalde elementen in de tijd moet plaatsen waarin de belijdenisgeschriften geschreven zijn. Bestudering van de dogmatiek verbreedt je blik.’ Marja Bouter, ook deelnemer, vult aan: ‘In het verleden werden de belijdenisgeschriften weleens bijna gelijkgesteld aan de Bijbel.

Hier behandelen we ze als menselijke documenten waardoor we juist weer ontdekken dat het geen versimpeld zestiende-eeuws denken is, maar dat er wel degelijk heel veel rijkdom in zit. En op sommige punten zeg je: dat was typisch voor die tijd en dat moet je nu anders formuleren.’

Haar man, Pieter Bouter, vindt het belangrijk dat je weet wat je belijdt. ‘Iedere cultuur heeft eigen accenten. Om eenzijdigheid tegen te gaan moet je studeren. Deze dogmatiek staat vol met verwijzingen waardoor je de lijnen in de Bijbel gaat zien. Dat is een verrijking voor je persoonlijke geloofsleven.’

Ellie Pater, die ook de kring bezoekt, benadrukt dat je de kennis die je opdoet, kunt gebruiken om in gesprek te

gaan met anderen. Marja van de Lagemaat: ‘Je gaat meer van de innerlijke samenhang van de Bijbel begrijpen. En het is anders als je dat zelf ontdekt dan wanneer je het iemand nazegt. Dan kom je op een gegeven moment met de mond vol tanden te staan. Pieter Bouter: ‘Dit boek maakt je mondiger om de discussie aan te gaan.’

Alle kringleden benadrukken dat ze de bescheiden toon van deze dogmatiek en die van de cursusleider, Jan Hoek, erg waarderen. Marja Bouter: ‘De schrijvers zijn breed georiënteerd en mild in hun benaderingswijze. Ze laten veel ruimte voor andere meningen. Hun eigen visie brengen ze op een bescheiden manier naar voren.’ Deze ruimte wordt als een verademing ervaren: ‘Stelligheid hoort wel bij de traditie waaruit we komen. Zo is het en niet anders! Hier is heel veel openheid en ruimte om een andere mening te hebben.’

Is een kring als deze ook iets voor dertigers? Pieter: ‘Ik denk dat iedereen in zijn leven tijd vrij moet maken voor studie. Dat is onmisbaar voor je geloofsleven. Dogmatiek heeft de klank dat het star en dor is, maar het is juist verfrissend. Maar goed, het is wel een beetje ‘vaste spijs’, je moet wel van theologie houden.’ Marja van de Lagemaat: ‘Misschien een ander boek? Ietsje dunner?’ ◄

DE OOGST

7

ZIE JEZUS

MATTHIJS HOOGENBOOM & RONALD KOOPS

In de rubriek ‘Zie Jezus’ portretteren we twee mensen die in één van de projecten van Tot Heil des Volks met elkaar samenwerken of met elkaar optrekken. Wat leren ze van elkaar en hoe zien ze Jezus in de ander? Deze keer zijn we in Amsterdam te gast bij Second Step en portretteren we Wilma (vrijwilliger) en Nelleke (cliënt).

‘We zijn vriendinnen geworden’ Ze ontmoetten elkaar bij Second Step: een tweedehands kledingwinkel in de Jordaan waar vrouwen in moeilijke omstandigheden werkervaring op kunnen doen. Wilma en Nelleke werden er goede vriendinnen.

Wat zien zij van Jezus in elkaar?

Wilma ‘De eerste dag gingen we in de winkel werken en kletsten we wat.

Leuke dingen doen – boodschappen, koken – heb je nodig om samen iets op te bouwen. Als we samen een high tea moesten doen, appten we al van tevoren over hoe en wat.

Ik vond het mooi om haar verhaal te horen, de mooie en de moeilijke dingen. Dat heeft mij geraakt. Ik heb vooral gezien hoe krachtig ze was om van de moeilijke dingen los te komen. Wij kunnen als team iets proberen te geven, maar je moet je wel openstellen. Nelleke was in staat om te ontvangen.

Ik leerde van Nelleke doorzettingsvermogen. Als je dingen wilt bereiken en je omgeving niet meewerkt toch volhouden. Ondanks wat je hebt meegemaakt in staat zijn te functioneren. Dat is echt heel knap.

Ik ben moeder van twee kinderen en probeer het moederschap zo goed mogelijk in te vullen. Wat Nelleke me over haar moeder vertelde heeft me geraakt. Wat heftig, denk ik dan,

8

DE OOGST

dat je dit mee moest maken. Dat houdt mij scherp. Het is echt belangrijk dat ik mijn kinderen meegeef wat Nelleke heeft gemist.

Ik zie in Nelleke de onvoorwaardelijke liefde die je ook bij Jezus ziet.

Mensen nemen jou niet zoals je bent, maar dat doet Nelleke wel. Ze kijkt onbevooroordeeld naar mensen. Zij zoekt altijd naar verbinding, ook als het even niet goed loopt. Ze kan geïrriteerd zijn door iemands gedrag, maar ze loopt er niet voor weg.

Ik vind het belangrijk dat je ieder mens als mens blijft zien. Verdiep je in de gevolgen van prostitutie. In de prostitutie raak je jezelf volledig kwijt. Ongetwijfeld zal met veel van die mannen die naar een prostituee gaan veel aan de hand zijn, maar ga daar dan mee aan de slag.

In psalm 25 staat de belofte dat God je leven leidt. Ik weet me afhankelijk van God, ook al is het leven niet altijd makkelijk. Hij leidt het, dat is een belofte. Daar houd ik aan vast, al is het tegen beter weten in.’

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

Nelleke ‘De eerste dag had ik met niemand een band. Ik voelde me een grijs muisje. De laatste dag wilde ik niet weg omdat ik met iedereen hecht was. Het voelde als een familie. Ik kon gewoon mezelf zijn.

Ik heb hier geleerd om mijn stem te laten horen. En ik kreeg regelmaat in mijn leven: op tijd komen en blijven tot het af is. Niet stiekem weggaan omdat je er geen zin meer in hebt. Rekening houden met anderen.

Sinds ik hier weg ben heb ik het weer moeilijk. Hier is het vertrouwd en voel ik mij op mijn gemak. Hier ben je jezelf. Je hoeft je niet voor te doen als iemand anders. Nu ben ik weer bezig om iemand anders te zijn, omdat ik anders bang ben om mensen kwijt te raken en dan ben ik alleen. Hier ben ik nooit alleen. Daarom ben ik vandaag weer op bezoek en heb ik alle meiden uitgenodigd om een dagje te hebben zoals het was. Ik heb daar heel erg behoefte aan.

Ik ben door deze plek gaan geloven in God. Dat was wel een groot ding.

Ik had al wel het gevoel dat God bestaat. Maar mijn familie was daar niet mee bezig en zouden mij voor gek hebben verklaard. Maar toen ik in de prostitutie zat, ging ik bidden om een ander leven. Ik heb echt op mijn knieën gezeten op de grond. Ik heb gehuild.

En toen kwamen er dingen op mijn pad die geen toeval konden zijn. Hier is het christelijk, ik woon naast een kerk… al die dingen, ik kan er niet meer omheen.

Hoe ik tegen mannen aankijk? Ze weten niet beter denk ik. Ze weten niet hoe een vrouw zich voelt. Ze denken misschien dat ze het fijn vindt. Het heeft mij beschadigd. Ik weet niet zo goed hoe ik nu met mannen om moet gaan.

Wilma is gewoon een prachtig persoon, ik heb echt een klik met haar.

Wat ik van Jezus zie in haar? Als ik haar aankijk voel ik me beschermd.

Een soort moedergevoel.’ ◄ De naam ‘Nelleke’ is om privacy redenen gefingeerd. Ook is zij onherkenbaar op de foto gezet.

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN / NO WORDS

DE OOGST

9

DICHTBIJ

NIEUWS / MARIJKE WILLEMS

Prachtig familiehuis te huur Op camping De Sikkenberg is een ruim en luxe familiehuis te huur voor twaalf personen. Het gaat om een comfortabel Scandinavisch blokhuis met een ruim terras en tuin. Het huis is erg geschikt voor bijvoorbeeld een familieweekend of vakantieweek met een groep vrienden of meerdere gezinnen. Meer weten en/of boeken?

Kijk op sikkenberg.nl of bel met (0599) 66 11 44.

Een mooi gebaar Naar aanleiding van het verhaal van prostituee DeeDee in de Oogst van december werd Marja, manager van Scharlaken Koord, gebeld door mevrouw M. uit Brabant.

Marja: ‘Het verhaal van DeeDee had haar zo aangegrepen dat ze graag meer wilde doen dan voor haar bidden. Of wij een kaartje namens haar aan DeeDee konden geven?

Natuurlijk heb ik “Ja” gezegd.

Het is het kleine gebaar dat mij raakt. Hoewel ons werk soms moeilijk is en zwaar, zeker wanneer het niet goed afloopt, zijn dit de reacties die mij weer een boost geven om door te gaan.’ Meer weten over Scharlaken Koord? Kijk op scharlakenkoord.nl

Ontvang regelmatig nieuws Als u graag op de hoogte wilt blijven van de activiteiten en het nieuws uit onze projecten, dan kunt u zich ook inschrijven voor onze nieuwsbrief die we per e-mail versturen. U kunt zich inschrijven via totheildesvolks.nl/nieuwsbrief

10

DE OOGST

Bidt u mee?

Wilt u graag met ons meebidden voor de medewerkers en mensen die bij onze projecten worden geholpen? Maandelijks versturen

Nieuwe website voor het Fort Eind november 2016 hebben wij de sleutel gekregen van de toekomstige Fort-locatie in de Banne (Amsterdam Noord). En inmiddels is ook de nieuwe site online met meer informatie over dit project en de mogelijkheid om kinderen te sponsoren. Kijk op hetfort.org Het Fort is het nieuwe project van tot Heil des Volks, bedoeld voor kinderen die opgroeien in armoede. Het doel is om deze kinderen een kansrijke toekomst te bieden.

Dit doen we door hen langdurig te begeleiden in hun ontwikkeling, door coaches die vanuit Jezus’ liefde een veilige en liefdevolle plek creëren waar deze kinderen tot bloei kunnen komen. We leren de kinderen life skills, vaardigheden en wijsheden waarmee je vooruitkomt in het leven.

De kinderen zijn twee dagen per week na schooltijd welkom voor een geweldig leuk en afwisselend programma.

Bedankt!

In december kwam Nelis Holl helemaal uit Terneuzen om een USB-stick aan ons te overhandigen. Hij heeft alle cassettebandjes uit het archief van Tot Heil des Volks (waaronder veel kerstvieringen en zelfs een opname van ons 100-jarig jubileum in 1955) gedigitaliseerd. Bedankt Nelis!

wij per e-mail een gebedsbrief met onderwerpen waar u voor kunt bidden of danken. U kunt zich inschrijven via totheildesvolks.nl/bidden

Een uniek muziek- en sport­evenement In september 2017 vindt voor de derde keer het sport- en muziekfestival Volleyfest plaats op het terrein van camping De Sikkenberg in Onstwedde. De afgelopen twee jaar was het festival een bijzonder groot succes. Er waren veel bezoekers; met name jongeren. In de loop van het jaar kunnen tickets worden geboekt. Houd hiervoor de site volleyfest.nl in de gaten of facebook.com/volleyfestsikkenberg

DICHTBIJ

MATTHIJS HOOGENBOOM & RONALD KOOPS

Willem van de Geest 20 jaar ­vrijwilliger bij het Heil!

Wat is het geheim van twintig jaar vrijwilligerswerk?

‘Van dit werk gaat echt iets uit. Een dakloze heeft bijna nooit aanspraak.

Ze zitten zo verschrikkelijk in de problemen. Wat is nou mooier dan dat je iets voor deze mensen kunt doen?

Veel daklozen zijn heel ontevreden.

Vaak is de soep niet goed. Ik heb er geen moeite mee. Ik hoor het niet eens. Het is net een normaal gezin.

Eén bezoeker, Ruud, krijgt al acht jaar kleding en ondergoed. Hij is zeventig en laat vaak zijn ontlasting lopen. Het is een verschrikkelijke man, maar ik kan heel goed met hem opschieten.’

FOTOGRAFIE: RODNEY PHOTOGRAPHY

Geen Facebookpost van Tot Heil des Volks ontgaat Willem van de Geest.

Hij is naar eigen zeggen ‘fan’ van Tot Heil des Volks en van de Oogst.

Deze maand is hij twintig jaar vrijwilliger bij ons.

Wat was je eerste contact met Tot Heil des Volks?

‘Ik kwam bij inloophuis Amsterdammers Helpen Amsterdammers (een project van Tot Heil des Volks) terecht door een oproep om te gaan zingen in Amsterdam. Ik dacht: ik ga mee. Zonder te repeteren zongen we kerstliederen bij een kerk, op de Dam en in de rosse buurt. Na afloop dronken we koffie bij het inloophuis.

Er was direct een klik. Zodoende.’

‘Wat is nou mooier dan dat je iets voor deze mensen kunt doen?’

‘In mijn jeugd kwam ik wel in Amsterdam, met vrienden. Wij plattelandsmensen vonden het een heidense stad. Maar ik had wel het gevoel:

hier is veel werk te doen, hier kan je iets betekenen voor een ander.’

‘Ik heb bij AHA inmiddels vier verbouwingen meegemaakt. Nu hebben we een splinternieuwe keuken. In het begin was het allemaal heel eenvoudig met een broodmaaltijd. Nu hebben we altijd een warme maaltijd of soep met brood. Dan gaan er zo zeven broden met beleg doorheen en achttien liter soep. Ik begin om 6:30 met bedelen bij de bakker, de slager en de kaasboer. En dan ga ik naar Amsterdam. Toch vind ik dat niet het belangrijkste. Ik probeer zo veel mogelijk aan de tafels te komen en het Evangelie te delen. Als ze echt een probleem hebben, neem ik ze mee naar het kantoortje.’

Waar komt jouw drive vandaan?

‘Door de jaren heb ik een andere kijk op het geloof gekregen. Ik voel me rijk in het geloof, zeker als ik mij vergelijk met anderen. Dan word ik klein en dankbaar. Het geloof geeft me kracht, ook nu mijn vrouw kanker heeft. Gisteren hadden we het daar nog over. Je hebt een drijfveer.’

‘Jezus was eigenlijk een zwerver’ ‘Jezus is voor mij een voorbeeld.

Eigenlijk was hij een zwerver. Hij had geen eigen onderkomen, hij zwierf van plaats naar plaats. Zo kijk ik naar daklozen. Ik ben trots en dankbaar dat ik iets voor ze betekenen kan. Ik bid voor ze dat ze zo snel mogelijk een eigen dak mogen krijgen.’ ◄

THDV op Facebook We zijn als organisatie al een tijdje te vinden op Facebook.

We plaatsen op onze pagina nieuwtjes, cijfers en verhalen uit de verschillende projecten. Het is dus – naast onze nieuws- en gebedsbrief én de Oogst – een goede manier om bij onze projecten betrokken te zijn, of in elk geval op de hoogte te blijven van wat er speelt binnen onze organisatie. facebook.com/ totheildesvolks

DE OOGST

11

THEMA

IN BEELD

Ruben Timman, documentair fotograaf:

‘Ieder mens is een meesterwerk gekroond met glans en glorie’ Met het uitgangspunt dat ieder mens beelddrager is van God – een meesterwerk – heeft documentair fotograaf Ruben Timman inmiddels duizenden mensen steeds op dezelfde manier in beeld gebracht. ‘Juist in de gebrokenheid die ik aantref overal ter wereld, ga ik op zoek naar schoonheid, waardigheid, glans en glorie.’

‘In 2001 ben ik voor een reportage in Vietnam. Tijdens deze reis krijg ik een droom: ik bezoek het ‘Museum der mensheid’ en krijg een rondleiding van Kofi Annan. Tijdens deze rondleiding doe ik een schokkende ontdekking: het museum verkeert in vervallen staat. De vitrinekasten zitten onder een dikke laag stof, alles is smerig, het glas gebroken en het is er donker. Wat mij het meest stoort, is dat niemand zich daar druk om lijkt te maken. Eenmaal wakker heb ik het gevoel dat dit geen gewone droom is.

Het is alsof God mij iets wil vertellen, iets laat zien over hoe het er op aarde aan toegaat. Als documentair fotograaf, met een passie voor mensen, voel ik verontwaardiging. Ieder mens is een meesterwerk, gekroond met glans en glorie: museumwaardig.

‘Wat mij het meest stoort is dat niemand zich daar druk om lijkt te maken’ Met dit als uitgangspunt heb ik inmiddels duizenden mensen steeds op dezelfde manier in beeld gebracht: waardig, recht van voren, met een neutrale uitdrukking en zo puur mogelijk. Zo ontstaat een document dat ik de werktitel ‘project Humanity’ meegeef als eerbetoon aan de mensheid.

Uitgedaagd om in de gebrokenheid die ik aantref op zoek te gaan naar schoonheid, waardigheid, glans en glorie, dringt het gaandeweg tot mij door: met deze zoektocht ben ik ook op zoek naar mijn eigen hart en identiteit. Wie ben ik en wat is mijn plaats in het grote verhaal? Welke aspecten van de schoonheid die ik bij anderen wil vinden, zijn in mijn eigen leven onderbelicht, verborgen en gebroken? Tijdens deze nieuwe zoektocht kom ik tot de ontdekking dat ik de donkere plekken in mijn leven goed en vak-

12

DE OOGST

kundig heb weggestopt. Pas toen ik, door de confrontatie met de pijn van anderen, mijn eigen verborgen plekken onder ogen kon zien, kon herstel daarvan beginnen. Ik heb mogen ervaren dat daar waar God Zijn licht op laat schijnen, de duisternis kan verdwijnen.

Van 2004 tot 2013 portretteer ik de mensheid in Nederland. Vanaf 2013 neem ik project Humanity ook mee de grens over en wordt de wereld mijn werkterrein. Mijn droom is om met deze boodschap door te dringen tot het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York. De plek waar wereldleiders samenkomen, zich buigen over essentiële zaken en wereldomvattende gebeurtenissen.

Bij een expositie hoort een gastheer. Eigenlijk net als in mijn droom in 2001, waarin ik een rondleiding krijg van Kofi Annan. Inmiddels is Kofi Annan opgevolgd door Ban Ki-moon. Wat mij betreft ook een prima gastheer. Dit plan lijkt naïef en onrealistisch. Zeg maar de wens van een dromer; een kwetsbare jongen uit Amsterdam-Noord, een freelance fotograaf met weinig middelen – de camera is zijn enige wapen. Misschien zit ik er helemaal naast, maar geïnspireerd door het verhaal van David die Goliath verslaat, wil ik deze uitdaging aangaan.’ ◄

De foto’s van Ruben op de volgende pagina’s maakte hij speciaal voor De Oogst. Het zijn portretten van gasten die kort of lang in de Shelter City verblijven in Amsterdam. Per jaar komen ongeveer 40.000 gasten langs in Shelter City of Shelter Jordan. Elk van hen wordt vriendelijk geconfronteerd met christelijke gastvrijheid en de Alpha Cursus. Regelmatig komen gasten tot geloof.

Lucy Chen, Grafisch ontwerper, China

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

13

Ambros Tunsic, Supermarktmedewerker, Kroatië

Sinan Özmen, Ober, Koerdistan

‘Succesvollen en achterblijvers komen elkaar steeds minder tegen in de samenleving, ze leven langs elkaar heen’ 14 Raj Karrah, DE OOGST Economiestudent, India

Neeltje van de Heuvel, Student verpleegkunde, Nederland

‘Project Humanity is een eerbetoon aan de mensheid’

Elivane Victor, Statisticus, Brazilië

Jyotiraditya Shah, Architect, India

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

Sanne Buter, Staflid Shelter, Nederland

DE OOGST

15

‘Wie ben ik en wat is mijn plaats in het grote verhaal?’

Scott Ahearn, Staflid Shelter, Amerika

16 Deisy DEGysi, OOGST Student farmaceutische wetenschappen, Brazilië

Sofia Demler, Staflid Shelter, Duitsland

THEMA

OTTO DE BRUIJNE

Jezus maakt het onzichtbare zichtbaar Wat is de overeenkomst tussen Stefanus, Saulus en ­Johannes? Ze zagen Jezus in Zijn verheerlijkte wezen, als het ultieme beeld van God, zegt Otto de Bruijne. ‘De kerk en christenen maken gebruik van die zichtbare dingen om de aandacht te richten op de Onzichtbare.’

‘Zie, ik zie de hemelen geopend en de Zoon des mensen, staande aan de rechterhand van God’, zei Stefanus, toen hij, voor zijn steniging, zijn ogen naar de hemel gericht hield (Handelingen 7:58). Saulus zag een groot licht en hoorde de stem van Jezus. Johannes zag op Patmos Jezus en beschrijft Zijn verschijning in beelden: een gewaad tot op de grond, een gouden gordel, haar en hoofd zo wit als sneeuw, ogen als een vuurvlam, voeten als blinkend koper, zeven sterren in Zijn hand, uit Zijn mond een scherp zwaard en Zijn gezicht was als de zon. (Openbaringen 1: 13-16) Eigenlijk allemaal verwijzingen naar Zijn verheerlijkte wezen, Zijn hogepriesterlijke-, profetische en koninklijke ambt. Als Johannes God ziet, noemt hij de edelstenen jaspis en sardius. Jezus is de Leeuw van Juda en het Lam, dat de zegels opent. Wat moet het voor de vrome jood Johannes geweest zijn om de Eeuwige te zien, de verheerlijkte Zoon van God, de hemelse werkelijkheid. Het tweede gebod van de Tien Woorden (Exodus 20) verbood immers het maken van beelden. Uit eerbied en ook om iedere vorm van vastleggen te vermijden spreken joden de naam van God zelfs niet uit. En nu ziet Johannes Jezus, hij schrijft het op en geeft het ons door. Een geschreven schilderij: Ik zag… ik zag… ik zag. Bijna ieder hoofdstuk begint met die woorden.

Wij zien Jezus…

Heeft u ooit Jezus gezien? In een droom? Soms vertellen moslims dat ze in een droom Isa, Jezus, gezien hebben. In de Bijbel betekent Jezus zien een zien met het oog van de Geest. ‘Wij zien Jezus met eer en heerlijkheid gekroond’, en ‘houd het oog gericht op Jezus’, geloof is als ziende de Onzienlijke (Hebreeën 2:9, 12:2, 11:27). Maar Augustinus heeft gezegd: ‘Wie zegt God gezien te hebben, heeft Hem

zeker niet gezien…’ Hij is toch de Onzienlijke?! Niemand zal God zien en leven, zegt God tegen Mozes (Exodus 33:20). De tempel heeft een leeg heiligdom. In het heilige der heilige stond alleen de ark met daarin de Tien Woorden. Alleen het woord. Geen beeld! Maar kan je Jezus afbeelden? Hij is toch zichtbaar geweest?

‘Wie zegt God gezien te hebben, heeft Hem zeker niet gezien’ De traditie zegt dat de apostel Lukas, de enige niet-Jood van de apostelen, zelfs het eerste portret van Jezus gemaakt zou hebben. Christenen hebben de eeuwen door in allerlei vormen Jezus dichter bij willen brengen. In muziek (Mattheüs Passion van Bach), in beeld (‘Het Laatste avondmaal’ van Leonardo da Vinci), in drama (‘De Passie’) of films over Jezus. Geen verering, geen vastleggen, maar een uitdrukkingsvorm uit liefde en bewogenheid.

Omdat mensen vaak niet konden lezen, waren afbeeldingen behulpzaam in het uitleggen van de Bijbelverhalen.

Dat gebeurde in glas-in-loodramen of fresco’s in kerken.

Denk aan de prachtige ramen van de gebroeders Crabet in de St. Jan van Gouda. Denk ook aan de tegeltjes in de schouwen en keukens van oud Hollandse boerderijen en huizen.

Botsing tussen woord en beeld Maar de eeuwen door is dat afbeelden van Jezus ook een gevoelig punt geweest. In het begin van de kerk was dat zeker de botsing van de hellenistische beeldencultus aan de ene kant en aan de andere kant de Joodse nadruk DE OOGST

17

‘De kerk en christenen maken gebruik van die zichtbare dingen om de aandacht te richten op de Onzichtbare.’

op het woord en het beeldverbod. De hoofdstroom van de kerk heeft ruimte gegeven voor het afbeelden van Jezus, maar beslist niet het aanbidden van een afbeelding. Vereren van een icoon kon gemakkelijk omslaan in beeldaanbidding (ikono-latrie), dan volgde toch weer een

18

DE OOGST

FOTOGRAFIE: ARIE AMBACHTSHEER

reactie: beeldenbreuk of beeldenstorm (ikono-clasme).

Dat gebeurde in de nog ongedeelde kerk van de achtste en negende eeuw. De meer hellenistische christenen van Byzantium gingen beelden aanbidden en keizer Leo III verbood dat. Een soort beeldenstorm volgde. De reforma-

tie was ook zo’n reactie. Wij kennen de Beeldenstorm van 1566 in de Lage Landen. Daarom kozen protestanten voor het lege kruis, ook om te benadrukken dat Jezus opgestaan is. En nog steeds wordt het afbeelden van Jezus in delen van de kerk afgekeurd. Ik begrijp dat, hoewel ik er zelf wat anders over denk.

De staande Christus In de eerste eeuwen waren christenen bijzonder terughoudend in het maken van afbeeldingen van Jezus. Er zijn afbeeldingen van de goede herder die een lam op de schouders draagt. Ook zijn er afbeeldingen van Jezus aan het kruis. Maar dan niet als de lijdende, hangende Christus, maar een staande, zegenende en nodigende Christus.

‘Ik durf het zelf niet aan om Jezus af te beelden’ Daarmee wordt het kruis meteen gecombineerd met de opstanding. Pas veel later, rond 1200 na Christus, onder invloed van de verschrikkingen van de pestepidemieën en de armoedebeweging van Franciscus van Assisi, wordt Christus als lijdende afgebeeld. De eerste duizend jaar van de kerk kun je afbeeldingen van Jezus zien als de Alregeerder (pancrator), als de Wijsheid (denk aan de Aya Sofia = de Heilige Wijsheid in Istanbul, het oude Byzantium), als Overwinnaar, als Verrezene. De eerste keer dat mij dit duidelijk werd, was tijdens een bezoek aan de kathedraal van Mont Real in Palermo. Na een tijdje zoeken kon ik geen enkel kruisbeeld vinden. Toen ik vroeg waarom de lijdende Christus ontbrak, werd mij uitgelegd dat deze kerk oorspronkelijk gebouwd werd door de Noormannen die toen over Sicilië heersten. Die strijdlustige Vikingen hadden niets met een zwakke, lijdende Jezus toen zij het christendom aannamen. Zij kozen voor een sterke Jezus: de Alregeerder., de Triomfator. Ook in de oosterse kerken wordt Jezus vooral als Alregeerder, Overwinnaar over de dood, of de Wijsheid, afgebeeld.

Beelden die mij, in diezelfde lijn, bijzonder troffen zijn de Kruisigingen die de Joodse kunstenaar Marc Chagall maakte. Ook hier geen lijdende Christus, maar ‘staande aan of op het kruis’ krijgen zij strijdbare titels als Exodus en Opstanding. In zijn zogenaamde Witte Kruisiging laat Chagall Jezus zien als het lijdende Joodse volk. En ook daar hangt Hij niet, maar staat hij, want het lijden is de weg van de rechtvaardige. Lijden is niet verliezen maar waarheid.

Onze Jezus Mensen zien Jezus door hun eigen bril. Een zwarte Jezus in Afrika, een Aziatische Jezus in China, de blanke Jezus met sluik haar in Europa, de Christus van Rio de Janeiro.

Dat is de rijkdom van de mozaïek van culturen zolang we maar bedenken dat het gaat om afgebeelde inbeeldingen van mensen. Niets meer, niets minder. Het is, als het goed is, gemaakt door kunstenaars die zoals de Bijbelse Bezaleël en Aholiab, (Exodus 31) ‘vervuld waren met de Geest van God, met wijsheid, inzicht, kennis en allerlei vakmanschap, om ontwerpen te bedenken en om die uit te voeren…’ , maar ook allerlei andere mensen. Zo kan

Jezus goedkoop, kitscherig, ordinair, onsmakelijk of mierzoet afgebeeld worden. Of Hij kan in handen vallen van duistere kunstenaars als Salvador Dali of een musicalproductie als Jesus Christ Super Star. Hij inspireert zowel gelovigen als half- of niet-gelovigen, spotters en volgelingen. Hij is de steen waarop men bouwt of waarover men struikelt.

Ik durf het zelf niet aan om Jezus af te beelden, maar heb Jezus getekend aan het kruis toen ik een knulletje van een jaar of tien was. Tijdens het beluisteren van een radio-uitzending van de Mattheüs Passion. Dat deden wij met het gezin in de huiskamer. Ik zal het nooit vergeten, de sfeer, de muziek. Ik was geïnspireerd door Rembrandts ets van de kruisiging. Voor mij is dat een heel kostbaar moment geweest. Later tekende ik Jezus als arme bedelaar. Weer veel later als een witte stip op het strand die de vissende discipelen doet vragen: is Hij het? Ik denk dat het beeld veel weg moet laten om ruimte te geven voor het geestesoog. Het moet iets oproepen dat onze geest stimuleert om op zoek te gaan. Een verwijzing. Zoals Jezus verwijst naar Zijn Vader, zo moet een afbeelding van Hem doorverwijzen naar de Waarheid achter Hem. Zo zijn ook de Christus iconen bedoeld: als vensters naar de hemel. In al die beelden, maar ook in muziek, poëzie, literatuur, zou iets getoond moeten worden van onze worsteling met God die Zichzelf gaf.

Die zwak werd. Ons de voeten waste. Het Lam dat onze zonden draagt.

Beeldend spreken Jezus gebruikte zelf veel beelden in Zijn gelijkenissen en onderwijs. Hij schilderde met woorden. Ook dat is een vorm van kunst die ons aan het denken zet. Hij gebruikte voorbeelden uit de natuur, de seizoenen, de geschiedenis.

Sterker, Zijn taalgebruik, en ook het taalgebruik van de profeten hadden door de woordkeuze, de stijlvorm, een bijzondere kracht. Uiteraard door Gods Geest, maar zeker ook omdat het door de mond en pen van de Bijbelschrijvers heen landde in de cultuur, de ziel, van de hoorders.

Zij gingen ook een stap verder: in drama toonden zij Gods bedoeling. In het maken van een gat in de muur, door op één zij te liggen, door zich te binden. Dat is het geheim van de Heilige Geest: de creatieve vertaler bij Uitstek.

Door de Geest wordt Gods hart hoorbaar en zichtbaar.

‘Door de Geest wordt Gods hart hoorbaar en zichtbaar’ Een van de eerste en goddelijke vormen was de bouw van de tabernakel. Daar maakte God zichtbaar wat gerechtigheid, zonde, vergeving, verzoening, geloof en gehoorzaamheid betekent. In een zichtbare vorm om mensen tegemoet te komen. De tabernakel maakte plaats voor de tempel en de tempel verdween…nieuwe vormen worden gegeven: doop en avondmaal, een ruimte, een handeling, een liturgische handeling, een doek, een kandelaar, een kruis, een glas-in-lood raam, een mozaïek, een muurschildering, een beeld. De kerk en christenen maken gebruik van die zichtbare dingen om de aandacht te richten op de Onzichtbare. ◄ DE OOGST

19

THEMA

RONALD KOOPS

André de Vries wil het ‘normale christelijke leven’ aan jongeren laten zien André de Vries (44) is een Urker in hart en nieren en groeide op met de ‘vaste elementen’ van het christelijke geloof: kerk, catechisatie en vereniging. Op zee kwam hij tot een levend geloof en zijn Godsbeeld veranderde behoorlijk. Geïnspireerd door Watchman Nee zet hij zich in om iets van het normale christelijke leven aan jongeren te laten zien.

De vaste gewoonten vanuit thuis: het hoorde er gewoon bij en daar kon je het mee doen. Niet dat hij zich daar toen – of nu – tegen afzette, hij waardeert het ook wel weer, want: ‘Het gaf een kader’.

Hoe is dat nu?

‘Dat uitgangspunt is wel wat verschoven. Natuurlijk, het is belangrijk, maar niet zaligmakend. Vroeger deed ik toch bepaalde dingen om God te pleasen: je leverde toch een prestatie zodat God blij met je kon zijn. Niet dat ik bang voor Hem was, maar wat ik deed, kwam wel vaak vanuit plichtsbesef.’

Hoe is dat veranderd?

‘Ik was Noordzeevisser en de hele week op zee. Ik stond in de brug en had veel tijd, toen ben ik echt zelf de Bijbel gaan lezen: wat staat er nou echt? Ik had als opstapje een paar boekjes van Watchman Nee, onder meer ‘Het normale christelijke leven’. Het boek gaf mij richting en leerde mij de Bijbel te lezen zoals het er staat. Toen werd mijn geloof een levend geloof en heb ik een keuze gemakt om andere invulling te geven aan mijn leven.’

Je ging de Bijbel anders lezen, wat gebeurde er met je Godsbeeld?

‘Dat is gaandeweg veranderd, Hij werd meer de “Ik Ben”.

Hij is erbij in situaties, Hij is aanwezig. Dat kun je heel breed zien, in de wereld, maar ook in mijn eigen leven is Hij er gewoon. We zijn geschapen naar Gods beeld en God

20

DE OOGST

wil Zijn beeld en het beeld van Jezus meer en meer in ons terugzien. Daar wil Hij ons in helpen, dat is een proces dat in je leven vorm mag krijgen.’

Hoe kreeg het vorm in jouw leven?

‘Heel praktisch, alsof God zegt: “Ga het nou maar gewoon doen, Ik Ben… erbij.” Zo is Waypoint Urk ook ontstaan.

Daar ging een periode van bidden aan vooraf en toen mochten we de proef op de som nemen: als God dit wil, dan maakt Hij het ook mogelijk. Dat is gebeurd, Hij heeft ons gebruikt. Doordat je een werk begonnen bent dat gericht is op anderen – we willen anderen helpen en tot zegen zijn – maakt het dat je steeds afhankelijk blijft van de Here God. Hij maakt dingen echt mogelijk zolang wij ons maar gewoon beschikbaar stellen voor Hem en ons best doen, dan wordt zoiets gezegend.’

‘Een jongere zei: “Als ik niet geloof, kom ik in de hel.” Daar schrok ik van’ Je vertelde over je eigen jeugd op Urk, hoe kijk je naar de jongeren van nu?

‘Ik zie in het uitgaansleven uitspattingen bij christelijke jongeren en dat heus niet alleen op Urk. Doordat we ze regelmatig over vloer hebben bij Waypoint door taakstraf, stage of dagbesteding, kom ik regelmatig met ze in gesprek omdat we in dagopening altijd proberen iets

l­ aagdrempeligs aan te reiken. Toen ik recent aan een jongere vroeg wat zijn motivatie was om te geloven, wist hij het niet. Maar even later zei hij: “Als ik niet geloof, kom ik in de hel.” Daar schrok ik van, want dan besef je toch: als wij zo’n beeld van God schetsen – “je moet dit of dat, want anders…” - en we doen dat op jonge leeftijd, dan creëren we een angst bij jongeren waar je bijna nooit meer van af komt. Hoe wil je dan ooit jongeren motiveren om een Godsbeeld te creëren dat gebaseerd is op liefde en genade? Daarom wil ik in mijn werk en in gesprekken met jongeren en andere mensen met al m’n lek en gebrek een beeld van God naar voren brengen dat Bijbels is.’

Wat is jouw motivatie om te geloven?

‘Geloven is voor mij een realiteit geworden die speelt in alle keuzes die je maakt en dingen die je doet. Op een gegeven moment is het geen vraag meer of Hij is wel of niet is, Hij is aanwezig, Hij is de realiteit van waaruit je leeft.

Mijn leven is niet gebaseerd op angst of juist haantjesgedrag, maar ik wil gevoelig zijn voor de dingen op mijn weg komen. Die probeer ik dusdanig te hanteren dat ze recht doen aan datgene wat ik ben in Christus.’

Je bent regelmatig naar Israël gegaan, hoe heeft dat je gevormd?

‘In Israël kwam ik erachter dat dit het homeland is. Geweldig om daar mensen te ontmoeten die leven vanuit diep Bijbels besef dat God hun, ondanks mondiale tegenstand, hier een plek heeft gegeven. Door bezoeken aan Israël, ben ik het hele Oude Testament en de profetieën ook beter gaan begrijpen en heb ik een veel beter beeld van God gekregen: Hij kiest een volk uit, doet beloften en gaat zijn weg met dat volk. Toen ik daarmee geconfronteerd werd in Israël, merkte ik: hij is een God die doet wat Hij zegt.

Vanuit mijn positie wil ik jongeren en jongvolwassenen daar ook naartoe te krijgen. Om te bewijzen dat er een God die volgens Zijn plan werkt en ook doet wat Hij zegt.’ ◄

André de Vries is manager van de Kringloop Way­ point Urk. De winkel is verbonden aan Waypoint Urk. Het doel van Waypoint Urk is hulp te bieden aan jongeren en volwassenen die door drugs, alcohol of gokken in de problemen raken. Voorkomen is beter dan genezen, daarom richt Waypoint zich ook op voorlichting en preventie. Daarnaast begeleiden medewerkers familieleden en direct betrokkenen van verslaafden en is nazorg een belangrijk onderdeel van het werk. Wilt u dit werk steunen of vrijwilliger worden? Ga naar waypoint-urk.nl FOTOGRAFIE: ELISABETH ISMAIL

DE OOGST

21

BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN

Beeld van God Ieder mens is geschapen naar het beeld van God. ‘Laten wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op ons lijken’ zegt het scheppingsverhaal (Genesis 1: 26 NBV). Het is een zeer diepe uitspraak. In deze paar woorden zit een complete antropologie (leer van de mens). Wij zijn mensen. Wij lijken op God. Wij vertonen Zijn beeld.

We zijn dus geen God. In ons mag God zichtbaar worden.

Wij verwijzen naar het origineel. Hoe verder van het origineel vandaan hoe minder de gelijkenis. Zo gaat dat meestal. Wij lijken op God. Wij zijn net als Hij een persoon. We kunnen, net als Hij, denken, praten, horen, zien en voelen. Als jij in de spiegel kijkt, zie je veel van God. Wij zijn geschapen, gemaakt en gevormd omwille van Zijn majesteit (Jesaja 43:7). Al die miljarden verschillende mensen op dit kleine bolletje aarde vormen samen een beeld van God. Het blijft bijzonder om te bedenken dat ieder mens, hoe beschadigd ook, een vindplaats is van God. Beeldtaal Wat is deze beeldtaal in de Bijbel belangrijk. Het gaat over jouw zelfbeeld. Wie ben jij? Het gaat over godsbeelden. Wie is God nu echt? Het gaat over de beelden die jij je inbeeldt. We hebben allemaal een plaatje in ons hoofd van onszelf en van God. Misschien is jouw Godsbeeld wel een afgodsbeeld. Afgodsbeelden zijn vaker verkeerde beelden in je hoofd dan je denkt. Jouw beeld brengt je niet dichterbij, maar juist verder af van God. Dan hebben we ook nog een wereldbeeld. Ik zie een wereld van God los met alle gevolgen van dien. Steeds minder zien we van God.

‘Bij het kruis leer je dat je meer geliefd en waardevoller bent dan je ooit kunt bedenken.

De hoogte van de prijs bepaalt immers de waarde van wat gekocht is.’

Wie is God en wie ben jij? Veel mensen worstelen erg met deze vragen. Zomaar is daar door allerlei gebeurtenissen

22

DE OOGST

in je leven een laag zelfbeeld. Ik ben niets. En zomaar is daar een te hoog zelfbeeld. Trotse christenen die het allemaal erg goed weten. Hoogmoed is de wortel van alle zonden en hoogmoed komt altijd voor de val.

Bizarre godsbeelden In het pastoraat kom ik de meest bizarre Godsbeelden tegen. We maken van God soms een kleine God en verlagen het plafond van de hemel. We weten wat Hij niet meer en wat nog wel doet. We spannen God voor ons karretje en in de naam van God is er heel wat bloed vergoten. Net als de vrienden van Job weten we precies waarom dingen gebeuren en geven we onze antwoorden op het lijden. Nog afgezien van de bekende schrikbeelden van God als directeur of God als de strenge straffende God.

‘Misschien moeten we wel wat minder ant­woorden geven en wat meer vragen leren stellen’ Wat is de vraag?

Wie is God voor jou? Welk beeld heb jij van God? Wat is jouw afgodsbeeld? Thomas Halik schreef het mooie boekje ‘Geduld met God’. Ergens op een muur in Praag zag hij staan ‘Jezus is het antwoord’. Iemand had er met grote letters ondergeschreven ‘Wat is de vraag?’. Wat zijn jouwvragen? Misschien moeten we wel wat minder antwoorden geven en wat meer vragen leren stellen.

Vragen hebben te maken met zoeken en met niet-weten.

Het gaat over een leegte in jezelf. Over honger en dorsten. Juist daar spreek de Bijbel over. Zoek maar. Hon-

ger en dorst, verlang en smacht. Meer kunnen wij niet doen als mensen. God alleen kan die leegte vullen. Wij hebben de vragen. Jezus is het antwoord.

Het vleesgeworden (ant)woord Wie is God en wie ben jij? Je krijgt alleen een antwoord op deze vraag bij één persoon. Jezus is het beeld van de onzichtbare God (Kol 1: 23). ‘... in Hem woont heel de volheid van de Godheid lichamelijk’ (Kolossenzen 2:9). In Hem schittert Gods luister, Hij is zijn evenbeeld (Hebr. 1: 3). ‘Ik en de Vader zijn één’, zegt Jezus (Johannes 10:38).

‘Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien’ (Johannes 14:9). En: ‘Niemand kent de Vader dan door Mij.’ Kijk naar Jezus, dan weet je wie God is.

‘Als je wilt weten wie jij bent en hoe jij bedoeld bent, kun je ook alleen maar kijken naar Jezus.’

Kijk eens wat vaker in de spiegel Als je wilt weten wie jij bent en hoe jij bedoeld bent, kun je ook alleen maar kijken naar Jezus. Hij is het volmaakte beeld van de mens. Hij is de volmaakte mens. Jij kunt je spiegelen met allerlei mensen. Dat doen we ook. Meestal spiegelen we ons met vrienden en met die vrienden heb je toch al een soort groepscode afgesproken. Je kunt je ook spiegelen aan een grote crimineel. God ik dank u dat ik geen corrupte belastingambtenaar ben. Dan kom je er goed af. Maar als je echt wilt weten hoe het met je gaat, spiegel je dan aan Jezus. Kijk niet in de spiegel van de wet, want jij kent allang de mazen van die wet. Jezus rekent af met jouw lage of te hoge zelfbeeld. Bij het kruis leer je dat je meer geliefd en waardevoller bent dan je ooit kunt bedenken. De hoogte van de prijs bepaalt immers de waarde van wat gekocht is.

‘Bij het kruis stap je ook echt wel van je sokkel af. Daar wordt hoogmoed vermorzeld.’

Bij het kruis stap je ook echt wel van je sokkel af. Daar wordt hoogmoed vermorzeld. Je leert daar ook dat je zondiger bent dan je ooit kunt bedenken. Stop dus maar met oordelen van anderen. Verhef je nooit meer boven een ander. Zo verlost Jezus je van hoog- en laagmoed.

COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM

Mosselen Ze waren in de aanbieding, de mosselen. Maar mijn vrouw, die nog bij ligt te komen van de bevalling, lust ze alleen gefrituurd. Ik doe het voor haar met alle liefde, ook al moeten die mosselen één voor één door bloem en paneermeel. Als het eindelijk klaar is, blijkt de olie goed opgewarmd. Iets té goed. Vlam in de pan.

Bam, deksel terug. Dat was toch wat je in dit geval moest doen? Maar waarom gaat die vlam niet weg?

De mist wordt nu wel heel dicht. Niet goed voor een pasgeboren baby. Paniek!

Niet goed voor een pasgeboren baby.

Paniek!

Terwijl vrouw en kind naar de buren vluchten bel ik 112.

Lieve mensen zijn het, die buren. Net als wij import in Amsterdam, al wonen zij er al een stuk langer. Net als wij gelovig opgevoed. Naar de kerk gaan ze niet meer.

‘Op een gegeven moment was het gewoon niet relevant meer.’

De brandweer is snel ter plaatse. Loeiende sirenes.

Ik kan wel door de galerij zakken. De pan moet buiten afkoelen. En daar gaan ze weer. Met hangende pootjes haal ik mijn liefsten op. Ik verwacht een verwijt. Een flauwe grap op zijn minst.

‘Tot mijn stomme verbazing word ik als een held binnengehaald’ Tot mijn stomme verbazing word ik als een held binnengehaald. ‘Je hebt goed gehandeld. Met vlag en wimpel geslaagd voor de vaderschapstest!’ Ik ben diep ontroerd. Was ik maar zo genadig voor mezelf en de mensen om mij heen. Leek ík maar zoveel op Jezus.

Wie ben jij? Wie is God voor jou? Kijk eens wat vaker in de spiegel van Jezus. Reken maar dat je bij Hem antwoorden vindt op deze mooie vragen! ◄

Matthijs woont met zijn gezin in Amsterdam-Noord. Op deze plek schrijft Matthijs over hun leven in de stad.

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

23

MIJN VERHAAL / MATTHIJS HOOGENBOOM

In de rubriek ‘Mijn Verhaal’ lezen we over persoonlijke verhalen van de hoop en vernieuwing die alleen de Here Jezus kan geven.

Deze keer: Fred Hoffmann

Na drie jaar is Fred schuldenvrij Fred Hoffmann werd geboren in de ijskoude winter van FOTOGRAFIE: MARGRIET ALBLAS

24

DE OOGST

1963 en woont in Amsterdam-Noord. Dit is zijn verhaal.

‘Kijk je wel eens naar ”Schuldig?” Dat is opgenomen in Amsterdam-Noord. Ik ken die mensen wel. Als ik dat kijk denk ik: oei, ik heb echt mazzel gehad. Ik heb jaren gegokt. Ik ging met een vriend mee naar Play Inn, waar ze van die fruitautomaten hebben. Hele maandsalarissen ,man. Als het niet goed gaat en je zit alleen thuis… het is net als een magneet: je wordt er naar toe getrokken. Ik heb twee jaar met samengeknepen billen gezeten als de bel ging. Dan dacht ik dat de deurwaarder langs kwam.

‘Ik heb twee jaar met samengeknepen billen gezeten’ Van mijn gokverslaving ben ik af. Ik heb hulp gehad bij Jellinek en heb nu een nummer dat ik kan bellen. En ik heb een bewindvoerster. Die houd ik, ook nu mijn schulden zijn afgelost. Ik kan niet internetbankieren en ik kan nooit meer rood staan. Ik vind het wel prima. Je moet niet oordelen over mensen met schulden, want meestal hebben ze psychische problemen. Die heb ik ook gehad.

Mijn vader had prostaat- en botkanker. Hij ging met twee prikken. Ik weet niet of het goed is, euthanasie. Maar als iemand stikt, wat moet je dan? Twee jaar later stierf mijn moeder. Ze lag zes dagen in coma. Iedere keer liep ik die kamer in en zei: ‘Mama, ga maar.’ Om kwart voor zes ging de zuster weg. Ze zei: ‘Meestal gaan ze ’s nachts.’

Allemaal onzin man. Een kwartier later ging ze het hoekie om. En ik was alléén jongen!

‘Ik was alléén jongen!’

Door gesprekken leerde ik met rouw om te gaan. Ik kreeg een schrift en een pen. Toen kregen we ruzie. Ik zei: ”Ben je wel goed bij je hoofd?” “Over een maand terugkomen en dan moet je het voorlezen”. Zo ben ik begonnen met gedichten schrijven. Ik kan wel boos worden als mensen roepen dat ik los moet laten. Want hoe kan je iets loslaten dat in je hart voortleeft? Eigenlijk zijn ze er nog, maar ik kan niet bellen met ze. Ik wil ze zoveel vertellen, maar het kan niet.

Mijn psycholoog zingt in zo’n kerkkoor weet je. Ze vroeg: “Geloof je?” Ik geloofde wel, maar ik had geen Bijbel. ”Wil je naar een kerk?” vroeg ze. Ik zei: “Dat is goed, ik heb toch niks te doen.” Zo ben ik in Hoop voor Noord gekomen. Het voelde als een warme deken. Tegen mensen met schulden zou ik zeggen: zorg dat je in ‘cluppies’ komt of bij een kerk. Natuurlijk heb ik momenten gehad dat ik dacht: shit man: je kunt nooit op vakantie. Alles wat je extra krijgt, nemen ze. Mijn bewindvoerster zei: “Nog even volhouden, dan ben je er van af.” Maar zonder die kerk had ik het niet gered, dat weet ik zeker.

Ik heb lang opgezien tegen de doop; onder water. Ik had het Spaans benauwd toen ik boven kwam. Maar het was gaaf man! Die doop heeft ervoor gezorgd dat ik heb volgehouden. Of God of de Heilige Geest, wat maakt het uit.

Zonder die doop weet ik niet of ik hier nog had gezeten.

Ik was er misschien wel uitgestapt. Als ik dat gevoel nu heb, dan bid ik en dan voel ik dat Iemand me begeleidt.

Ook ben ik anders na gaan denken over het leven. Als ik sterf, zal ik m’n ouders weer zien. En ik weet dat mijn fouten vergeven worden.

‘Al zijn het nog van die rotmensen, het zijn wel je ouders’ Ik hoor vaak dat mensen problemen hebben met elkaar en dan overlijdt hun vader of moeder. Zoiets moet je gewoon oplossen. Straks valt er iemand neer en dan zit je met vragen. Dat gaat knagen. Al zijn het nog van die rotmensen, het zijn wel je ouders.’ ◄

Na drie jaar heb ik de laatste horde gehaald en de tollenaars mijn schuld betaald drie jaar lang van weinig leven is bitter maar heb nooit opgegeven want God was in mijn leven gekomen die heeft mij aan Zijn hand genomen en natuurlijk de mensen die me steunden in deze tijd was wel meegenomen want soms was het een moeilijke strijd ik wil graag alle mensen bedanken die er voor mij waren zal hun mooie momenten voor altijd in mijn hart bewaren ook mijn bewindvoerster die ik vertrouw en die ik nu ook gewoon hou ik mag van God niet oordelen maar mensen die schulden hebben en steeds dieper weg glijden zou ik zeggen ga hulp zoeken want na regen komt zonneschijn en na drie jaar weer mooiere tijden dank God dat die me kracht, inzicht, wijsheid heeft gegeven om die drie jaar goed door te komen amen, amen, amen.

Fred Hoffmann

DE OOGST

25

THEMA

MATTHIJS HOOGENBOOM

Ik zocht en Hij vond De stilte is adembenemend. Mijn schoenen in het gras lijken een oorverdovend lawaai te maken. Als ik stil sta hoor ik alleen nog blatende schapen en fluitende vogels. De ochtend is nog maar een paar uur jong. Door de dauw op het hoge gras is mijn broek van onder naar boven doorweekt. In de verte dichte mist. Om mij heen alleen dartelende konijntjes.

‘Die bergen drenkt vanuit zijn opperzalen, met de vrucht van uw daden verzadigt gij de aarde.’

Het zijn onze laatste vakantiedagen in Engeland. Vanuit het Peak District rijden we door de Yorkhire Dales richting de boot in Newcastle. Na de ruige ‘Peaks’ (pieken) zijn het nu de grasgroene ‘Dales’ (dalen) waar we onze ogen op uitkijken. Gelukkig hebben we nog een paar dagen voor we de oversteek maken.

Voor deze vakantie heb ik mezelf een doel gesteld: ik wil antwoorden. Het Godsbeeld dat ik meedroeg, is langzamerhand in brokken uiteen aan het vallen. De vastomlijnde God die ik in mijn broekzak dacht te hebben is me ontglipt. Nog maar net brugpieper las ik al een boekje:

26

DE OOGST

‘Wie is God?’, geschreven door een professor. Toen wist ik wie God was en wat ik aan Hem had. Dacht ik. Nu is het zicht op Hem vertroebeld. Het voelt vreemd als ik hem ‘Vader’ noem. Het meest ver voel ik me van Hem verwijderd als ik de ingezonden brieven lees in de krant of als ik de discussies volg op social media. De god waar dat geschrijf over gaat lijkt meer een dwerg. ‘De absurditeit zit in de poging God voor te stellen als iemand die gewoon een stukje groter en een stukje alwetender is dan wij zijn. ‘De God van de Bijbel is veel onnavolgbaarder’ schrijft Tom Wright in zijn commentaar op Romeinen. Op zulke godsbeelden kun je stuklopen. Ik snapte nooit dat mensen God uit frustratie hierover vaarwel zeiden. ‘Daar sta je toch boven?’ dacht ik. Nu besef ik: nog één zetje en Hij is me kwijt. En ik Hem.

‘Verbergt ge uw aanschijn, dan zijn zij verbijsterd.’

Tussen de stapel boeken in mijn koffer (ik lees er nooit meer dan twee per vakantie, maar kan niet zonder het gevoel dat ik een keuze heb) zitten twee boeken die mij moeten helpen om hem terug te vinden, een dikke en een dunne. In een Londense buitenwijk begin ik aan een dikke pil van Jan Muis: ‘Onze Vader’. Het boek staat vol mooie dingen, maar is wel een beetje dik en ingewikkeld voor een luie stoel. Het dunne boekje is van de Joodse hoogleraar Abraham Joshua Heschel en heet ‘In het licht van zijn aangezicht - De betekenis van het gebed in de Joodse gedachtewereld’. Op één van de eerste bladzijden lees ik: ‘Wanneer we ons bewust worden van Zijn tegenwoordigheid, streven we niet meer naar objectieve kennis, maar naar een verdieping van de wederzijdse verbondenheid van mens en God. Wat wij willen is niet Hem kennen, maar door Hem gekend worden; niet ons over Hem een oordeel vormen, maar door Hem beoordeeld worden; niet de wereld aan ons geestesoog voorbij laten gaan, maar de wereld onder Zijn aandacht brengen.’

‘In het gebed breekt het ijs…’

‘De hoogste vorm van gebed is stil zijn en hopen.’

‘Zegen mijn ziel, de Ene, Ene, mijn God, Gij zijt zeer groot’” Gaandeweg wordt me duidelijk dat ik mezelf het verkeerde doel heb gesteld. Het afgebrokkelde Godsbeeld vervangen door een nieuwe – daar red ik mijn geloof niet mee. Hoe hard ik ook nadenk, boven Hem uitstijgen lukt me niet. Hij is alleen te kennen door hem te ondergaan.

Hij doet zijn ding met mij en ik, ik kan Hem alleen maar stil en ontroerd aanstaren.

‘En ik, ik zal mij verheugen in de Ene!’ Niet ik vind Hem, maar Hij vindt mij. Jan Muis, ik pak zijn dikke boek er zo nu en dan toch even bij, legt uit dat vergevende en trouwe liefde de kern is van Gods vaderschap.

‘Deze vader blijft zijn kinderen liefhebben ook als zij zich van hem afkeren.’ Voorzichtig neem ik het weer op de lippen: ‘Vader…’

‘Maar zendt Gij uw adem, zij worden herschapen, nieuw maakt Gij het aanschijn van de bloedrode grond!’

‘Bij hen wonen de vogels van de hemel, tussen takken geven zij hun stem.’

Als je in Dover met je auto van de boot afrijdt, zie je een wirwar aan wegen. Je hebt geen idee waar de weg je heen leidt en je denkt maar aan één ding: links rijden!

Van bovenaf ziet het er heel anders uit. Sta je op de witte krijtrotsen, dan zie je precies hoe het in elkaar zit. Ik hou daar van: overzicht. Heschel trekt me daaruit naar beneden. Ik sta midden in de wirwar en vind het eerst maar niks. Tot ik voel dat ik betrokken raak. Niet meer hoofd, maar hart. Geen toeschouwer meer – maar deelnemer. Ik blader weer door Heschel en ben opnieuw geroerd. Zin na zin heb ik onderstreept.

‘Bidden is al onze krachten vergaren en al onze gewaarwordingen, wensen, herinneringen, gedachten, verwachtingen, gevoelens, dromen – kortom alles wat er in ons omgaat – tot één akkoord vormen.’

‘Bidden is niet hetzelfde als spreken. Spreken doen we om iets mee te delen. Bidden doen we om aan iets deel te hebben.’

In de groene ochtendstilte van de Yorkshire Dales brengen de vogels en de schapen hun Schepper eer. Tussen hen en Hem staat niets in. Ze doen gewoon waarvoor ze gemaakt zijn. In de dichte mist zie ik het scherper dan ooit: dit is wat Hij bedoeld. Volmaakte rust. Volkomen stilte. Dat het vlak is tussen Hem en mij. Omgang. Vertrouwen. Nog één keer Heschel: ‘Hoe meer iemand van God weet, des te beter beseft hij, dat hij niets van Zijn wezen weet.’

‘Hoe dieper ons inzicht, hoe meer we geneigd zijn te zwijgen.’

‘In mijn leven zal ik zingen voor de Ene, musiceren voor mijn God terwijl ik nog ben.’

Bijbelteksten uit Psalm 104 in de vertaling van de Naardense Bijbel.

FOTOGRAFIE: TOT HEIL DES VOLKS

DE OOGST

27

‘Ik ben niet meer dan de slager en bakker’, zegt Paul Visser droog, ‘en dan mag je al blij zijn als ze je een goede bakker vinden’

FOTOGRAFIE: MARGRIET ALBLAS/ DE PLAATJESMAKER

28

DE OOGST

INTERVIEW / RONALD KOOPS

God die Zich af laat wijzen windt mensen om de vinger Hoewel het christelijke geloof volgens de catechismus een ‘zeker weten en vast vertrouwen is’, ontwikkelde ds. Paul Visser van de Noorderkerk in Amsterdam juist een ‘cursus voor vragers’. De cursus is erg populair onder christelijke studenten: ze hebben geestelijke bagage meegekregen die in de christelijke context van thuis goed functioneerde. ‘Maar in hun nieuwe, seculiere stadsomgeving zijn ze totaal onthand.’

Dominee Visser (‘zeg maar Paul’) is predikant van de Noorderkerk in Amsterdam. Een PKN-gemeente weliswaar, maar dan wel met ‘hervormd DNA’. Visser typeert zijn gemeente het liefst als ’open orthodox’. Orthodox: persoonlijke verbondenheid met God, het leven voor Zijn aangezicht, geworteld in Christus. Maar ook open: geen gedachten als ‘hoedt u voor de wereld’, maar juist ‘wees als een licht aanwezig in de wereld’.

Visser: ‘Jezus had de wereld lief en ging de wereld in, om als het licht voor die wereld te getuigen van Zijn Vader.’ Visser ziet zijn kerk wat dat betreft het liefst als gemeenschap die naar binnen gericht is door de verbondenheid met God en met elkaar, maar ook als lichaam van Christus dat naar buiten gericht is, met de handen, voeten, ogen, oren en mond van Jezus om de liefde en genade van God bekend te maken aan allerlei mensen. De vrucht van deze praxis is een gemeenschap die groeit: mensen met allerlei verschillende achtergronden, vinden onderdak in de Noorderkerk. ‘In onze kerk zien we mensen die leren om bij God thuis te komen.’

Christelijke cultuur De dienaar van Gods Woord stond hiervoor bijna twaalf jaar in Den Haag na gewerkt te hebben in Aalburg, Harderwijk en Bergambacht. Dat is wel andere koek dan Amsterdam, geeft hij toe. ‘Ik leefde en werkte daar in een christelijke context. Daar heb je ook veel onkerkelijken – ik heb daar altijd hart voor gehad – maar je leefde wel in een christelijke cultuur met veel Godsbesef, hoe vaag

ook.’ In Amsterdam is weinig meer van die cultuur over.

Visser: ‘God doet er voor de overgrote meerderheid absoluut niet toe en het geloof is hier slechts relevant voor een enkeling en vreemdeling. Bij elkaar zijn dat er overigens nog altijd zo’n 14.000, maar dat zijn er dan twee op de honderd.

‘Al trappen wij de deur dicht, Hij blijft voor ons de open deur naar God’ De Amsterdammers die Visser in het café, bij de kapper of buurtwinkel spreekt, vinden het overigens prima dat hij predikant is. Ja hoor, ieder z’n ding. Maar het ambt van predikant hoort niet meer thuis in het rijtje burgemeester, dokter en dominee. ‘Ik ben niet meer dan de slager en bakker’, zegt hij droog, ‘en dan mag je al blij zijn als ze je een goede bakker vinden.’ Nu zal de positie van dominee op de maatschappelijke ladder Visser een zorg zijn, de onverschilligheid baart hem wel zorgen. ‘Ik hoop dat God zijn werk doet in deze wijk, maar God is in het denken compleet afwezig.’

Wat doet dat met u?

‘Af en toe kan me dat somber maken: je beleeft zo weinig met elkaar en ervaart de vreemdelingschap aan den lijve.’

Natuurlijk, de cafeetjes en Amsterdamse grachten zijn prachtig als toerist, ‘maar als dominee kunnen die je op sommige momenten ook gestolen worden. Want daar kun je het niet mee doen.’

DE OOGST

29

Maar er is meer dan somberheid en dat is zijn pastorale innerlijk, dat hij afstemt op Christus die ‘innerlijk met ontferming bewogen was over allerhande mensen. Dat innerlijk moet wel steeds de strijd aan met gevoelens van somberheid, weerzin of afstand die soms ook de kop opsteken. Visser: ‘Als ik door mijn wijk loop, denk ik vaak: ik heb er niets mee. Maar in Gods naam, om Jezus wil heb ik er alles mee.’

‘God regeert in deze wereld meer niet dan wel’ Het is een ongelooflijke maar Bijbelse paradox die Visser in Amsterdam steeds beter begrijpt, de paradox van een God die verguisd wordt en zich toch genadig blijft aandienen: ‘Amsterdammers die massaal de schouders ophalen over de Levende en pertinent niet gediend zijn van genade. Dan denk ik: waarom zo ageren tegen Liefde die je omarmt, opvangt, toekomst geeft, waarom? Het is zo dubbel! Mensen willen dolgraag gezien en geliefd worden, behalve door God. Maar tegelijkertijd voel ik dan iets van ontferming, die je ook bij God en Jezus ziet.’ Visser is even stil, terwijl de woorden van aanklacht en ontferming resoneren in de Amsterdamse pastorie. Dan – met de ogen dicht – praat hij verder, op zachte toon: ‘God is in-

hoog verheven is en waar je dogmatisch van alles over kunt zeggen - hoewel ik kan genieten van een stukje goede dogmatiek - maar ‘de levende God is in deze wereld een Vreemdeling die er klaar mee zou moeten zijn en er soms ook klaar mee is en toch niet. Dat heet in de Schrift barmhartigheid die roemt tegen het oordeel.’

Beeld van God: liefde Over de relatie van God met deze wereld gesproken: er is helaas niets nieuws onder de zon. Visser: ‘Zelfs in Israël werd God al een Vreemde.’ Al Gods investeringen in liefde lopen volgens Visser uit op een dramatische scheiding. Hij had het volk getrouwd in genade en geloof, maar op een dag zegt Hij: ‘Ik ga scheiden’ en geeft Hij het over aan de ballingschap, waar ze het mogen doen met de goden waar ze ‘verliefd’ op waren. Maar nauwelijks gescheiden, zo lezen we in Jesaja 54, of God komt erop terug en roept Israël als een verlaten vrouw en zweert zoals ooit aan Noach, dat dit één keer is maar nooit weer: wat er ook gebeurt, Mijn goedertierenheid zal van u niet wijken en het verbond van vrede zal niet wankelen, zegt de HERE, uw Ontfermer.

‘Weet je, dat is God ten voeten uit. Zo is Hij onder ons. In Jezus wereldwijd. Al trappen wij de deur dicht, Hij blijft voor ons de open deur naar God. Sterker nog, ik zie Hem geregeld hermetisch afgesloten deuren openen. Bij mensen die jaar en dag zeiden “Ik heb er niks mee” weet Hij zo binnen te komen dat ze er tot hun stomme verbazing alles mee krijgen.’

Cursus voor vragers De predikant mag vragen hebben over mensen, dezelfde mensen hebben veel vragen over God en geloven. Omdat hij dat wist, ontstond zijn ‘Cursus voor vragers’. Visser: ‘Ik word regelmatig gevraagd om te spreken op christelijke studentenverenigingen in Amsterdam en het viel mij op dat ze heel basale vragen hebben over God, dat ze vaak totaal niet weten hoe God spreekt, wie Hij is, wat je mag verwachten of hoe de Geest werkt.’ Veel studenten hebben volgens Visser een geestelijke bagage ‘die wel functioneerde in de christelijke context van thuis’, maar die in een seculiere stadse omgeving zomaar tekort schiet.

Zeker als je geen ervaring hebt met God als de Levende, ben je je meegegeven geloof vaak snel kwijt.’

nerlijk met ontferming bewogen. Hij strekt zich uit naar mensen die Hem negeren, verachten, vervloeken… Dat vindt zijn climax in Jezus. In Zijn leven en allermeest in Zijn sterven. Terwijl Hij gekruisigd wordt, is Hij in gebed, doet boete en verzoening, met als gevolg dat op dezelfde dag dat wij Hem doden het voorhangsel scheurt en we met z’n allen bij God terecht kunnen. Ik blijf dat weergaloos vinden. Afgedankt door ons, blijkt Hij zich opgeofferd te hebben voor ons.’ Hij wist dit al in Aalburg en andere plaatsen waar hij stond als predikant, maar doorleefde dit in Amsterdam. Zijn beeld van God is er wel scherper, maar niet makkelijker op geworden, zo is zijn reflectie deze ochtend. ‘God is niet meer een soort constructie, die

30

DE OOGST

Noem eens een vraag die u vaak tegenkomt?

‘Van huis hebben ze geleerd dat God alle dingen regeert.

Maar hoezo? Als Hij almachtig is en goed, waar is Hij dan?

Ik leg dan eerlijk uit dat God weliswaar het eerste en laatste woord heeft, maar intussen in deze wereld meer níet regeert dan wel. Er regeert van alles, allerlei stemmen en machten hebben het voor het zeggen, behalve God. Alleen al dat uitspreken, geeft vaak een stuk verheldering en een enorme opluchting. Er gebeurt heel veel dat haaks staat op Gods heerschappij en Hij laat dat begaan.

God is veelal aanwezig in Zijn afwezigheid. Dat heet in de Bijbel “oordeel”. We mogen het zelf uitzoeken, terwijl “de overste van deze wereld” intussen zijn geraffineerde spel met ons speelt. Waar wordt God dan wel zichtbaar in deze context? Waar Hij van zich laat horen in mensenlevens, op de Wallen en in de grachtengordel, in het leven van geslaagden en losers en alles wat er tussen zit. Zo zei ook Jezus, toen Zijn volgelingen vroegen: “Gaat U nu

COLUMN / ARIE DE ROVER

Knuffel

FOTOGRAFIE: MARGRIET ALBLAS/ DE PLAATJESMAKER

uw koninkrijk oprichten?” “Nee”, zei Hij, “jullie gaan het Evangelie verkondigen, en Ik ga hart voor hart inwinnen”.

Zo vestigt Hij vandaag in de wereld Zijn heerschappij, door zwakke vertolkers van Zijn woord en de krachtige werking van Zijn Geest. Kwetsbaar en onweerstaanbaar tegelijk.

Het koninkrijk is binnen in ons, zolang het duurt...’

God heeft alle macht Dwars tegen de openlijke weerstanden in, wint de Levende mensen in het verborgene genadig en geduldig om de vinger. Dat zie je in de Bijbel. Visser: ‘Hoe kwam Jezus in de wereld? Niet met veel tamtam, maar in de nacht, in het geheim. Daarna groeide Hij op tot een Man die mensen vergevend en genezend nabij kwam en in wie Gods Koninkrijk baan brak in een uithoek van het Romeinse Rijk. Voor het oog stelde het ook toen al weinig voor. Een te verwaarlozen Koning, totdat je Hem ontmoette… dan bleek dat Hij alle macht heeft. Het is de overmacht van Zijn liefde. Geweldig is dat! Tegelijk zeg ik wat gewaagd: dat is ook de “ellende”. Want Zijn liefde geeft Hem niet alleen ruimte maar stelt ook de grens. Liefde kan zich niet met geweld laten gelden. Tenminste voorlopig, tot de dag van Zijn komst.’

‘Dwars tegen de weerstanden in, wint de Levende mensen om de vinger’ ‘In dat licht kan ik opgewekt leven in de context van Amsterdam. Me geven aan mensen ondanks de weerzin en weerstand. Op hoop van zegen dat het Hem lukt, mede door mijn bezig-zijn heen. Tot mijn verrassing duikt de Opgestane keer op keer op en verschijnt met genade en vrede waar de deuren gesloten zijn. Daar kun je geen beleid op maken, dat is een belofte, die zich voltrekt op het gebed...’ ◄

Tot tranen toe geroerd. Zo diep raakte mij de documentaire ‘Emma wil leven’. De schokkend eerlijke beelden toonden het lichamelijke afbraakproces van Emma’s prachtige jonge vrouwenlichaam, veroorzaakt door het dodelijke monster anorexia. Hoe hard Emma en haar omgeving ook vochten om het leven te laten winnen, uiteindelijk kraaide de dood victorie. Tussen veel, bijna ondraaglijk, verdrietige fragmenten raakte ik ontroerd door anderhalve minuut. Ervaringsprofessional Fred houdt de extreem vermagerde Emma in zijn armen. Half op schoot voert hij haar hapje voor hapje. Rustig, teder en liefdevol pratend. Voor mij waren dit heilige beelden waar ik bij stil viel. In de nabespreking van de documentaire werd dit fragment eruit gepikt met de vraag of dit wel kan? Mag een professioneel behandelaar zo intiem omgaan met een cliënt/patiënt? Diverse deskundigen vertelden dat dit zeker geen standaardprotocol was, maar in dit geval misschien wel geoorloofd omdat Emma hier al op het randje van de dood balanceerde. Volmondig werd beaamd dat je niet van zo’n ziekte geneest door een knuffel of liefde, maar dat vertrouwen, erkenning en het gevoel van er-mogen-zijn in de therapeutische relatie heel belangrijk en helend zijn. Een ex-anorexia patiënte aan tafel onderstreept dat als ze zegt ‘Ik geloof absoluut in de kracht van aanraking en ik had graag een knuffel gehad, maar die kon mij niet gegeven worden vanwege het protocol.’

‘Verdrietig dat de professionaliteit zo vervreemd is geraakt van intimiteit en nabijheid. Wat snakken veel gebroken mensen naar veilige en heilige handen.’

Verdrietig dat de professionaliteit zo vervreemd is geraakt van intimiteit en nabijheid. Wat snakken veel gebroken mensen naar veilige en heilige handen. Liever een zwijgende nabijheid dan veel therapeutische woorden.

De drie vrienden van Job, die zeven dagen en nachten zwijgend bij hem zitten, zijn het beeld van mijn ideale kerk. Die kerk heeft een Godsbeeld van een Vader die op zijn strompelende, diep gebroken kind afrent, hem intens knuffelt, kust en welkom thuis heet.

Zie de aflevering terug op npo.nl/npo3/ 22-nov-anorexia-special-op-npo-3

In het voorjaar start de cursus ‘Voor vragers van binnen’. In de Oogst zullen we te zijner tijd van de cursusavonden verslag doen.

Arie de Rover is coach.

FOTO: ELISBETH ISMAIL

DE OOGST

31

RECENSIES / REDACTIE MATTHIJS HOOGENBOOM

Religieus zonder God ‘Mannen van Athene! Ik merk dat u in alle opzichten zeer godsdienstig bent!’ zo begon Paulus ooit zijn preek op de Areopagus (Handelingen 17). ‘De mens is ongeneeslijk religieus,’ meende de Russische theoloog Berdjajev. Het vertrekpunt van godsdienstfilosoof en theoloog dr. Taede A. Smedes in zijn boek ‘God, iets of niets?’ is ongeveer hetzelfde.

Hij beschrijft het snel veranderende religieuze landschap in Nederland sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw. Mensen geloven niet alleen minder, maar bovenal anders.

Smedes schrijft dit toe aan de hedendaagse ‘vloeibare samenleving’ (volgens ‘Vloeibare tijden’, Zygmunt Bauman). Op allerlei terreinen is sprake van grensvervaging, en dat geldt ook voor de grens tussen ‘gelovig’ en ‘ongelovig’. Er is een vloeibare religiositeit (‘multiple religious belonging’) ontstaan waarin mensen hun persoonlijke levensbeschouwing bij elkaar knippen en plakken uit verschillende religies, ideologieën en levensvisies.

Volgens Smedes is de oude zwartwit tegenstelling tussen theïsme (geloof in een persoonlijke en handelende God) en radicaal atheïsme (nihilisme, het bestaan is toevallig en compleet zinloos) daarmee achterhaald. In plaats daarvan signaleert hij dat onze postseculiere samenleving zich, na de ‘dood van God’, op verschillende manieren en niveaus bezighoudt met zingevingsvragen en spiritualiteit.

Het grootste deel van zijn boek besteedt Smedes daarom aan de levensbeschouwingen van religieuze atheïsten, religieuze naturalisten en posttheïsten. Vertegenwoordigers hiervan worden door Smedes geïntroduceerd en becommentarieerd.

Daardoor heeft het vlot geschreven

32

DE OOGST

boek hier en daar een behoorlijk filosofisch niveau.

Het boek schetst een confronterend beeld van de huidige tijdgeest.

Religiositeit en spiritualisme vieren hoogtij, maar de holle leegte ervan echoot je tegemoet. Smedes profileert zichzelf nadrukkelijk als posttheïst. Kenmerkend voor posttheïsten is dat voor hen niets meer duidelijk en vanzelfsprekend is. God kan slechts ontstaan, wanneer wij Hem bedenken. Wat een verschil met de geloofszekerheid die het geestelijk testament ‘Vuur’ van de, ook door Smedes aangehaalde, Franse wetenschapper Blaise Pascal doortintelt: God van Abraham, God van Izaäk, God van Jakob, niet die van wijsgeren en geleerden / Zekerheid.

Zekerheid. Aandoening. Vreugde.

Vrede / God van Jezus Christus / Deum meum et Deum vestrum / Uw God zal mijn God zijn. | Matthijs Guijt

God, iets of niets? - De postseculiere maatschappij tussen geloof en ongeloof | Taede A. Smedes | Amsterdam University Press | € 19,95

Mintijteer ‘Er is in de stilte van de God aan wie deze wereld toebehoort ruimte voor hen die Hem niet willen. En als Zijn afwezigheid en Zijn zwijgen niet zo onverdraaglijk waren, dan zou ik vandaag lofzangen en gedichten schrijven over de stilte van God, over Zijn veraf zijn, een afstandelijkheid die ons laat ademen en die geen dwang kent.’

Mintijteer (Roman) | Esther Maria Magnis | Uitgeverij van Wijnen | € 16,95

I love/hate smartphones ‘De smartphonerevolutie is te weinig gehypet. Meer mensen hebben toegang tot een telefoon dan tot stromend water. We hebben nog nooit zoiets gehad sinds het begin van deze planeet.’

Arnoud Wokke | I love/hate smartphones – de gigantische invloed van dat kleine apparaat | Uitgeverij Spectrum, 2015 | € 15,-

De kunst van het loslaten en vasthouden ‘Vasthouden is durven zeggen: dit ben ik, en hier sta ik voor! Het heeft te maken met je bekennen tot het volk van God en geheel en al vertrouwen op Zijn beloften.’

De kunst van het loslaten en vasthouden | Wim Rietkerk | Uitgeverij Kok, 2016 | € 17,99

DVD-recensie ‘Caged no more’ Sommige films maken indruk omdat het verhaal dat verteld wordt, gebaseerd is op een gruwelijke waarheid. ‘Caged no more’ – ‘Nooit meer gekooid’ is zo’n film, gemaakt door christenen en uitgebracht door de Nederlandse filmdistribiteur Neema, die mensen in contact wil brengen met inspirerende faith based movies die hen dichter bij God kan brengen. De film gaat over de afschuwelijke realiteit van mensenhandel en vertelt het waargebeurde verhaal van Aggie Prejean, een oma die aan een zoektocht begint met als doel de zusjes Skye en Elle terug te vinden, die zijn ontvoerd door hun nietsontziende vader Jack: hij heeft de meisjes meegenomen naar het Verre Oosten en hen daar als slaven verkocht heeft om zijn drugsschuld af te betalen. Via een indringende manier word je bepaald bij de realiteit van mensenhandel. | Ronald Koops Caged No More | Neema, 2016 / Categorie: Drama & Waargebeurd | € 14,99

Al wat u ontbreekt ‘Als we onze zielen in gebed tot God opheffen, geeft dat God gelegenheid in ons en met ons te doen wat Hij wil.

Het is onszelf aan God ter beschikking stellen.’ Citaat van een onbekende christen. Dit boekje, geschreven door een ‘onbekende christen’, biedt veel stof tot nadenken.

Al wat u ontbreekt – Antwoorden op de basisvragen van het gebed | Uitgegeven in eigen beheer door Gert van Merkerk | merkwaerdig.nl

Moesje Alt Het lezen van een biografie kan een spiegel zijn. Of je zelfs jaloers maken. Op het graf van zendingszuster ‘Moesje Alt’ staat in grote letters: ‘Jezus alleen’. Van de 78 jaar die zij op aarde was, bracht ze er 58 in de tropen door. In het dorp Gambangwaluh in Indonesië stichtte zij een gemeente. Het dorp is nog steeds honderd procent christelijk.

We zingen tot op de dag van vandaaf liederen door haar geschreven: onder andere ‘Lichtstad met uw paarlen poorten’ en ‘Ik wandel in het licht met Jezus’. Ik volsta met een citaat uit een toespraak die mevrouw Alt hield in hospice Wallone, waar door Tot Heil des Volks in de jaren zestig wekelijks bijeenkomsten organiseerde. De toespraak, die ze een maand voor haar dood uitsprak, staat in zijn geheel in de Oogst van mei en juni 1962 afgedrukt. Het citaat legt, denk ik, haar geheim bloot: ‘Broeders en zusters, hij is een volkomen Verlosser, Hij wil u vrijmaken van al uw banden. Ik zie vaak in de praktijk, hoe kinderen van God nog

zuchten onder de gebondenheden, gebonden aan hun pleziertjes, hun eigen wensen, hun eigen zonden, hun eigen begeerten en van de aarde aards zijn. Ze hebben zich niet ontwikkeld tot een hoger en beter milieu. God verlangt van ons in deze dagen een gemeente die vervuld is met de Heilige Geest. Een gemeente die zegt: “Mijn God, hier is mijn leven, ik ben los van de aarde, los van de zonde, los van het oude ik, los van die boze oude mens, die ons voortdurend wil overheersen.” Mijn geliefden, in de naam van Jezus, wat gij ook maar vraagt, Hij zal het u geven!’ | Matthijs Hoogenboom

Moesje Alt – 50 jaar zendelinge in NederlandsIndië | Cees van der Laan | Van Wijnen, 2016 | €24,95

DE OOGST

33

COLUMN / NIESKE SELLES

Herinneringen maken

OOGST FEBRUARI

Vooruitblik

Een heel nieuw jaar ligt voor ons. Een lege bladzijde…

Wat zal het jaar ons brengen, aan vreugde en verdriet?

Op oudejaarsdag richten we altijd onze gedenkstenen op. We zoeken mooie, gladde stenen en we zoeken ­lelijke, hoekige stenen. We vertellen elkaar over mooie, warme herinneringen van het afgelopen jaar. Ook delen we onze moeilijke, verdrietige momenten. De stenen staan symbool voor dit alles.

Als we ook aan het eind van 2017 de balans weer op willen maken, zullen we herinneringen moeten scheppen.

Soms overkomen de gebeurtenissen ons. Dan worden het herinneringen, die we zelf niet gezocht hebben.

Mooie herinneringen waar we dankbaar op terug kijken, maar ook droevige herinneringen die we liever achter ons laten of veilig opbergen in ons hart.

Herinneringen kun je ook maken. Zelf! Door leuke dingen te ondernemen met je man of vrouw, je zoon of vriendin. Door mooie gesprekken te hebben met je broer of zus, je vader, je dochter, je oma of je buurman.

Maak herinneringen waar die ander en jij straks vol dankbaarheid op terug kunnen kijken.

Onze achtjarige pleegdochter valt soms een beetje tussen wal en schip. Met drie grote broers, die standaard tot ‘de groten’ worden gerekend en een klein, driftig zusje, dat vaak een grote hoeveelheid van onze aandacht nodig heeft, zouden we haar soms bijna een beetje vergeten. Omdat ze zich wel redt… omdat ze zo sterk is en zo slim.

En juist met haar, dit oudste meisje, wil ik herinneringen maken. Samen zijn we twee dagen weg geweest.

Helemaal weg. Weg van thuis, de dagelijkse drukte.

Weg van school, de sport en de buurt. Samen liepen we langs de zee, met onze blote voeten in het zand. We zochten naar schelpen, dronken chocolademelk, keken een film en lachten tot de tranen ons over de wangen rolden. We knuffelden, smeerden lippenstift op onze lippen en sliepen in een hotel.

We maakten een herinnering.

Een hele mooie, die eind dit jaar vast en zeker in ons gedenkstenenmandje komt.

Nieske Selles werkte jarenlang in het basisonderwijs. Nu is ze in de eerste plaats thuismoeder.

Daarnaast spreekt en schrijft ze over geloofsopvoeding en pleegzorg. Zie ook: nieskeselles.nl

34

DE OOGST

Jezus zegt: ‘Ik ben het brood dat leven geeft. Wie bij Mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in Mij gelooft zal nooit meer dorst hebben.’

Het thema van de Oogst februari is Bijbel & Brood. Met onder meer: • Reportage bakker: van graankorrel tot ‘uitdeelbrood’ • Schijf van vijf voor de ziel • Binnenkijken bij de sociale kruidenier in Amsterdam

Wilt u De Oogst ook lezen?

Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op De Oogst! Info: www.deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

TOT HEIL DES VOLKS

ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT

Tot Heil des Volks

Waypoint Urk

Dank voor uw steun

O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

Onder dank ontvingen wij in november de volgende giften:

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond s­ eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Algemeen 29382,50 Amsterdammers Helpen Amsterdam 6564,50 Bewaarschool - armoedeproject 270,00 De Oogst 90,00 De Sikkenberg 60,00 Different 1466,54 Habakuk 5,00 Hulp voor prostituanten (CHAP) 192,50 Kinderwerk - Replay 5,00 Kinderwerk “De bewaarschool” 92,50 Scharlaken Koord Amsterdam 11373,76 Scharlaken Koord Nederland 1214,50 The Shelter City 50,00 The Shelter Jordan 825,00 Wandelende Tak 45,00 Waypoint Kampen 1003,71 Waypoint Urk 5886,75 Winkel Scharlaken Koord 50,00 Youth Hostel Ministry 175,00

---------TOTAAL: € 58752,26

----------

Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

De Wandelende Tak Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

U vindt ons op sociale media DE OOGST

35

‘Beeld van God, de onzichtbare, is Hij, eerstgeborene van heel de schepping: in Hem is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare, vorsten en heersers, machten en krachten, alles is door Hem en voor Hem geschapen.’ Kolossenzen 1:15 en 16

36

DE OOGST