De Oogst januari 2018

Maandblad van Tot Heil des Volks | januari 2018 | jaargang 81 | 942

de Oogst SINDS 1855

Wat is de roeping van THDV-medewerkers?

Column Arie de Rover

Roeping versus doezucht

Gevlucht voor moeder, geliefd bij Shelter

Lukas is thuis

INHOUD

THEMA: ROEPING

6 Lukas werd door zijn moeder uit huis gezet ‘De Shelter is mijn eerste thuis’

10 Amsterdam Met recensies, tips en nieuws van Ontmoet Amsterdam Anders

12 ‘Voor iedere christen is er een persoonlijke roeping van God’ Els van Dijk over roeping en jongeren

16 Nieuws Nieuws en ontwikkelingen rond de projecten van THDV

18 Achterban Wie zijn de mensen rondom THDV? Waarom steunen zij ons?

Dit keer: huisarts Leo en zijn vrouw Els

20 Dubbelportret Jacob Kops en André Molenaar Oud-manager en manager van de Shelter City en Jordan

24 Een film als evangelisatiemateriaal: hoe werkt dat?

Filmdiscussies in de Shelter

26 Bijbelstudie Gert Hutten De roeping van de bakker en de dominee

28 De roeping van THDV-medewerkers Voelen Albert, Lisa en Paul zich geroepen?

32 Recensies Recensies van boeken en een overzicht van zojuist verschenen boeken.

34 Filmbespreking In deze nieuwe rubriek bieden we je ter inspiratie kijk- en leeservaringen

35 Adressen projecten THDV

SINDS 1855

TOT HEIL DES VOLKS

REDACTIONEEL

2018 De redactie van de Oogst en de medewerkers van THDV wensen je een heel gezegend 2018 toe!

Aan het begin van een jaar denk je soms na over wat je betekent of betekenen wilt in het leven. Sommige mensen noemen dat roeping. In christelijke kring hoor je het vaak.

Veel mensen voelen zich ergens toe geroepen. Of wordt het minder?

Jeroen Pauw vraagt in Pauw (17 april 2017) een jonge EO-medewerker hoe zij bij de EO terecht is gekomen: ‘Ik had er een leuke stageplek en vond het een mooi bedrijf.’

Een oudgediende veert op: ‘Anders dan jij kwamen wij uit een diepe overtuiging bij de EO. Wij vonden echt dat er iets moest gebeuren in Nederland. Dus niet “wat een leuke stage”, maar “we gaan voor ons geloof”.’ Waarop de jonge medewerker reageert met: ‘Ja, dat kwam bij mij pas later. Toen ontdekte ik wat de EO is en wat ik daaraan kan bijdragen en toen dacht ik: ik heb mijn plek gevonden. (…) In elk programma maken wij iets wat ertoe doet.’

Het was dit fragment dat ons ertoe bracht een aantal van onze medewerkers te vragen naar hun relatie met THDV. Hoe kwamen zij op hun werkplek terecht? En zien zij hun

DE OOGST

Uitgave Tot Heil des Volks Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum Coverfoto Ruben Timman

werk als roeping? Dat leverde heel verschillende verhalen op. De woordkeuze is totaal verschillend. Maar wat is precies het verschil tussen ‘vinden dat er iets gebeuren moet’ en iets willen maken ‘dat ertoe doet’?

We vroegen EH-directeur Els van Dijk - dagelijks bezig jongeren te begeleiden die nadenken over hun betekenis - een achtergrondartikel te schrijven over roeping. Verder starten we deze maand met een nieuwe rubriek over boeken en films. Is een filmavond of leesclub misschien een mooie manier om de ander te bevragen? We geven er concrete handvatten bij om ermee aan de slag te gaan.

Bij THDV ervaren wij het als onze roeping om kwetsbare mensen te zien. Niet om die ander een lesje te leren, maar om lief te hebben.

Daarom openen we de Oogst in 2018 iedere maand met iemand uit onze doelgroep. Wie zie jij? ◄

Matthijs Hoogenboom Eindredacteur de Oogst

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

JAARGANG 81 | NUMMER 942 | JANUARI 2018

Medewerkers Lisa Bac Els van Dijk Matthijs Hoogenboom Gert Hutten Ronald Koops Arie de Rover Marijke Willems Fotografie Elisabeth Stam Margriet Alblas Arie Ambachtsheer Juliantien Fotografie

Redactie en administratie THDV, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394

De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via totheildesvolks.nl

Correctie Hannie Tijman

DE OOGST

3

4

DE OOGST

Roeping Een roeping is heilig en heel erg bijzonder, zo was mij geleerd op zending in Ghana vertaalwerk in China of op missie op Malta ik raakte vertwijfeld want ik had geen roeping tot daden van hoogstaand niveau en als Hij al riep, zou ik dan echt gaan?

Ik geloof het nog steeds: een roeping is heilig heel erg bijzonder, maar ook heel persoonlijk God roept in de taal van mijn hart Hij roept mij in vrijheid te leven en liefde te geven aan Hem en elkaar Hij roept mij om heilig te leven Hij roept mij zachtmoedig te leven: vol liefde de afwas te doen een engel te zijn en Zijn liefde te delen Hij roept mij om Jezus van harte te volgen de vrede bewaren, het goede te doen mijn roeping is helpen en dienen: struikelend achter Jezus aan

Ronald Koops

DE OOGST

5

SHELTER

TEKST: RONALD KOOPS / BEELD: RUBEN TIMMAN

Eindelijk een thuis Zijn ouderlijk huis in Duitsland was voor Lukas geen echt ‘thuis’: z’n ouders gingen uit elkaar toen hij zes was. Op z’n zeventiende werd hij door z’n moeder uit huis gezet, met de boodschap dat hij een mislukte zoon was en dat ze blij was haar leven weer terug te hebben. Nu woont en werkt hij als cleaner in Amsterdam bij hostel Shelter. ‘Voor het eerst voel ik me geliefd en thuis.’

6

DE OOGST

DE OOGST

7

Wie krijgt de kinderen? Dat was een belangrijke vraag toen de ouders van Lukas uit elkaar gingen. Want: wie de kinderen had, kreeg oudersubsidie van de overheid.

Lukas: ‘Mijn moeder vertelde me daarom leugens over m’n vader zodat ik bij haar zou blijven wonen, en mijn vader vertelde leugens over mijn moeder zodat ik bij hem zou blijven. Pas jaren later kwam ik erachter dat zowel mijn vader als mijn moeder niet eerlijk tegen mij waren geweest en mij, samen met mijn jongere broer en zus, alleen maar gebruikten om geld van de overheid te krijgen.

Uiteindelijk hebben we altijd bij mijn moeder gewoond, mijn vader is namelijk jaren geleden gevlucht naar Thailand omdat hij fraude had gepleegd en veel geld achterovergedrukt heeft. Hij komt niet meer naar Duitsland omdat hij anders getraceerd en opgepakt wordt.’

‘Mijn moeder vindt mij een nietsnut en een mislukkeling’

8

DE OOGST

Alcoholverslaafd Toen de moeder van Lukas ontdekte wat haar man had uitgehaald, werd ze ontzettend boos. Haar diepe frustratie werd omgezet in een alcoholverslaving en ze rookte de hele dag. Toen Lukas zeventien jaar was, schopte zijn moeder hem buiten de deur. Zijn jongere zus en broer overkwam later hetzelfde, ook op de leeftijd van zeventien jaar. De kinderen kregen bij hun uitzetting de boodschap mee dat ze nietsnutten en mislukkelingen waren en dat ze blij was dat ze haar eigen leven weer terug had. ‘Vanaf mijn zeventiende heb ik wisselend bij vrienden gewoond.

Toch kwam ik vaak terug bij mijn moeder, daar stond ze op, zodat ik haar erkenning kon geven in haar pijn, verdriet en haar manier van leven. Maar op een gegeven moment dacht ik: “Jij hebt mij eruit gegooid en het kan je

allemaal niets schelen. Nu wil je me terug om je te helpen? Nee, dat ga ik niet doen.” Als een persoon van wie je in eerste instantie veel houdt, zegt dat je een nietsnut bent, dan ga je dat op een gegeven moment geloven. Daar ben ik depressief van geworden.’

Vertrouwen geschaad Toen Lukas erachter kwam dat z’n beide ouders lange tijd structureel tegen hem en z’n zus en broer gelogen hadden, was dat een enorme en pijnlijke desillusie. ‘Wie zou ik nog kunnen vertrouwen als ik zelfs mijn eigen ouders niet kon vertrouwen? Beiden hadden in mijn ogen gefaald.’ Toen hij een paar jaar uit huis had gewoond, wilde hij de afstand tot zijn moeder verder vergroten. Sterker nog: hij wilde zijn moeder ontvluchten. Want ze bleef hem bellen en appjes sturen en Lukas kon daar niet mee omgaan, ook wegens haar alcoholprobleem. Lukas: ‘Dat kon ik gewoon niet aanzien als ik bij haar op bezoek was. Ze drinkt de hele dag, steekt de ene sigaret aan met de andere en ze klaagt de hele tijd over haar leven en over haar kinderen. Allemaal losers, vindt ze. We halen het niet bij andere kinderen die bijvoorbeeld dokter zijn geworden of rechter. Mijn moeders oordeel heeft me heel depressief gemaakt en ook haar kennelijke wens om te sterven – ze drinkt en rookt ontzettend veel – is erg verwarrend voor me geweest.’

Vluchten Vluchten dus, weg bij zijn moeder vandaan, Duitsland uit. Amsterdam werd al snel het reisdoel, in deze stad dacht Lukas geluk te vinden. Maar dat viel tegen. Want al snel was z’n geld op en belandde hij op straat – ‘dat was echt afschuwelijk’ – en slapen deed hij niet. ‘Ik was de hele nacht wakker, ik durfde niet te gaan slapen en heb de hele nacht doelloos heen en weer gelopen.’ Hij zocht met spoed een plek om te werken en verblijven. Daarom googelde hij op de woorden ‘hostel’ en ‘werk’ en kwam in hostel Shelter terecht. Daar is hij nog steeds verbaasd over, en nog meer over het feit dat hij direct werd aangenomen: ‘Ik had een intakegesprek en al na vijf minuten werd ik aangenomen.’

Mooie plek Het christelijke hostel beschrijft hij als ‘de mooiste plek die ik maar kan vinden in Amsterdam’. Lukas: ‘De mensen zijn zo aardig en iedereen helpt elkaar. Het meest wonderlijke aan ons schoonmaakteam is dat iedereen elkaar erg graag mag. Normaal zijn er in een team altijd wel een paar mensen die je niet mag, of die heel negatief gedrag vertonen, maar hier is geen ‘zwart schaap’, of iemand die naar beneden wordt gehaald. Je kunt open met iedereen praten, dat is zo wonderlijk. We hebben hier heel veel nationaliteiten, maar het loopt ontzettend goed. Dat vind ik erg interessant, want tegenwoordig hoor je mensen zo vaak zeggen dat we elkaar niet langer het leven zuur moeten maken, maar van elkaar moeten houden. Op deze plek gebeurt dat.’

De sfeer in het hostel waar Lukas als cleaner woont en werkt, ervaart hij als een droom: zoveel verschillende mensen met verschillende achtergronden en culturen die van elkaar houden. ‘Er is geen jaloezie of haat, dat is

gewoon geweldig. Ik ben nog nooit op een plek geweest waar ik zo gewaardeerd en geliefd werd als hier. Dit is echt de eerste keer dat ik me ergens thuis voel.’

Samenbinden Lukas is christelijk opgevoed en ging als kind ook naar de kerk - zo hoorde dat - maar hij vond het daar niet leuk.

‘Ik vond het saai en ik móést naar de kerk. Daar hield ik helemaal niet van.’ Hij ziet met lede ogen aan dat religie mensen vaak scheidt, ‘want iedereen vindt z’n eigen geloof het beste. Dat is heel jammer, want het oorspronkelijke idee van geloven was dat het mensen zou samenbinden. Geloof zou moeten gaan over liefde, over delen, over zorgen voor elkaar. Dat soort dingen zie ik hier bij de Shelter juist wel.’

‘In de Shelter voel ik me vrij en kan ik mezelf zijn’ Vormend Toch is het leven in een uitgesproken christelijke gemeenschap wel vormend voor hem. ‘Ik denk dat ik de principes van het christelijk geloof voor een groot deel volg, maar zonder dat ik het doorheb. Ik volg ook de meeste regels van de Tien Geboden, maar het gebod dat je je ouders moet liefhebben is heel moeilijk voor mij, omdat ik een moeilijke relatie met mijn ouders heb. Ik probeer een goed persoon te zijn en ik denk dat de Bijbel een goede gids is om een beter persoon te worden en ook handvatten geeft hoe je met andere mensen kunt omgaan. Toch is het voor mij moeilijk te geloven in een boek.

Dat is toch door mensen geschreven, en mensen kunnen zowel goed als slecht zijn, de waarheid spreken en liegen.

Maar wat ik heel bijzonder vind, is dat ik word opgenomen in de gemeenschap zoals ik ben. Mijn moeder had haar oordeel altijd klaar over mij, maar hier voel ik me vrij en kan ik mezelf zijn. Nee, ik ben geen christen, maar ik ben wel op zoek.’ ◄

De Shelter heeft twee hostels in het centrum van Amsterdam: een in het Red Light District, de Shelter City, en een in de Jordaan, de Shelter Jordan.

Door gastvrijheid wil de Shelter aan 40.000 reizigers per jaar het evangelie van Jezus Christus uitdragen in woorden en daden.

Ben jij tussen de 18 en 30 jaar oud en spreekt onze christelijke missie jou aan? En vind je het leuk om op een praktische manier mensen te dienen? Dan is de Shelter echt iets voor jou! Kijk op de website van de Youth Hostel Ministry voor meer informatie over vrijwilligerswerk bij de Shelter en meld je aan!

DE OOGST

9

ONTMOET AMSTERDAM ANDERS

  

MATTHIJS HOOGENBOOM

Amsterdam

THDV organiseert onder de naam Ontmoet Amsterdam Anders evenementen in Amsterdam. Omdat we graag de ervaringen met je delen die wij opdoen in ons werk.

Omdat we enthousiast zijn over de mooie stad waar wij werken. Omdat we jou graag ontmoeten.

Stadsgids Matthijs Hoogenboom, gids en coördinator van Ontmoet Amsterdam Anders, heeft een boekje geschreven met drie wandelingen door Amsterdam. De teksten zijn lichtvoetig en slaan een brug tussen wat je ziet en het dagelijks leven. Zo komt Amsterdam heel dichtbij. Voor kinderen zijn er vragen en opdrachten opgenomen. Er staan allerlei tips in voor plekken waar je kunt winkelen of gezellig kunt koffiedrinken. Achterin zit een aantal kortingsbonnen voor lunchplekjes en musea. Je krijgt de gids gratis thuisgestuurd als je donateur wordt van THDV. thdv.nl

Dinsdag 16 januari en zaterdag 10 februari: Zie Jezus in Amsterdam ‘Wie zie jij?’ is de vraag die de gids je al wandelend door Amsterdam stelt. Die vraag helpt je om verder te kijken dan mooie grachten, gebouwen en gevelstenen. De mensen maken de stad. En de mensen, dat geloven wij, weerspiegelen iets van God. Tijdens de koffiepauze ’s morgens hoor je over het ontstaan en het werk van THDV en de kwetsbare mensen die wij zien. Je luncht in de Shelter, een hostel waar duizenden toeristen iets zien van de liefde van Jezus. ’s Middags loop je langs de Wallen en hoor je meer over ons werk onder prostituees.

Een dagvullend programma dat je niet snel zult vergeten.

Zaterdag 20 januari: Wandelen door Joods Amsterdam Joden waren in Amsterdam eind 16e eeuw hartelijk welkom, en dat was uitzonderlijk.

Uit diezelfde stad werden zeventig jaar geleden meer Joodse inwoners gedeporteerd en vermoord dan uit welke stad ook in Europa. Hoe is het mogelijk in Amsterdam, meest liberale stad ter wereld?

Hoe was het Joodse leven toen? En hoe is het nu met de Amsterdamse Joden? En zou zoiets verschrikkelijks weer kunnen gebeuren? Wat doe je als je ziet dat minderheden worden gediscrimineerd? Over deze actuele vragen denken we met elkaar na als we langs de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg, het Auschwitzmonument en de Dokwerker lopen. Een indrukwekkende tocht voor jong en oud. We sluiten af met een lunch in christelijk hostel de Shelter, een project van Tot Heil des Volks.

Kom je met acht of meer personen, dan kun je zelf een datum kiezen.

Info en opgave: ontmoet­ amsterdamanders.nl

10

DE OOGST

Boeken Hoe wordt God zichtbaar in Amsterdam? Is daar iets van de pracht van de schepping te zien? De meeste mensen zullen niet naar de stad gaan omdat ze zulke grote natuurliefhebbers zijn. Toch zijn er recent twee boeken over Amsterdam verschenen waar zij van zullen smullen.

Het ene – Exotische dieren in historisch Amsterdam – gaat over wel heel bijzondere verzamelingen dieren die zeventiende-eeuwse Amsterdammers eropna hielden. Ik was verrast. Luchtig opgeschreven en met prachtige illustraties.

Het andere boek – De wilde stad – is twee keer zo groot, en echt een boek om vaker door te bladeren en van de ene verbazing in de andere te vallen. Dit is het boek bij de gelijknamige film van de makers van ‘De Nieuwe Wildernis’ die in februari a.s. in première gaat. Is aanbeveling nog nodig?

Exotische dieren in historisch Amsterdam Ria Winters Amsterdam University Press € 24,99

De wilde stad: ongeziene natuur Van de makers van ‘De Nieuwe Wildernis’ – f­ otografie Frans Lemmens Bas Lubberhuizen € 29,99

Agenda 26 januari 14.30 Lunchconcert in de Oosterkerk, piano en dwarsfluit oosterkerk-amsterdam.nl 28 januari 10.30 Cantatedienst in de Westerkerk westerkerk.nl Iedere woensdag 12.35 Lunchpauzedienst van de Alledagkerk in de Engelse kerk op het Begijnhof Iedere zaterdag 17.00 Choral evensong in de Nicolaaskerk muziekindenicolaas.nl

COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM

Amsterdam: goddelijk of goddeloos?

Is Amsterdam een goddeloze of een goddelijke stad?

Die vraag stond centraal in een onlangs gehouden debat waarin twee Amsterdamse dominees de degens kruisten. De ene dominee betoogde dat Amsterdam een goddeloze stad is omdat de mensen in Amsterdam niet op God zitten te wachten. Des te wonderlijker dat God zich in deze donkere stad wil laten zien.

De andere dominee vindt Amsterdam een goddelijke stad. Je kunt volgens hem geen straat door zonder te worden geconfronteerd met de rijke kerkgeschiedenis van Amsterdam. In de dynamiek van de stad neemt hij God waar.

Tijdens de stadswandelingen die ik de afgelopen tijd leidde, heb ik de vraag of je Amsterdam een goddelijke of goddeloze stad vindt, een paar keer in de groep gegooid. Er zijn degelijke zestigers die positief zijn over Amsterdam en hippe twintigers die zich in Amsterdam niet veilig voelen omdat het duister voelt.

‘Gods aanwezigheid doet je versteld staan’ Ik moest terugdenken aan catechisatie waar ik leerde over Gods algemene en bijzondere genade.

Bijzondere genade, dat is dat je God persoonlijk kent. Niet veel mensen in Amsterdam zullen dat zo zeggen. Algemene genade, dat is dat Hij zich in van alles en nog wat laat zien.

Daar is in Amsterdam op iedere vierkante meter sprake van. Denk aan de veelkleurigheid aan mensen, gebouwen, verhalen, geschiedenis, architectuur en creativiteit.

Niet de vele kerkgebouwen en bijbelse gevelstenen maken Amsterdam tot een goddelijke stad. Het is Gods aanwezigheid in al dat moois die je telkens weer versteld doet staan. Zou het zo kunnen zijn dat Hij groter is dan de vraag of mensen iets met Hem willen of niet? Het is toch Zijn handelsmerk dat Hij juist doorgaat waar Hem de rug wordt toegekeerd? ◄ (Het genoemde debat van 18 oktober jl. is na te luisteren op www. noorderkerk.org) Matthijs Hoogenboom is gids en ­coördinator van Ontmoet Amsterdam Anders FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

11

12

DE OOGST

THEMA

TEKST: ELS VAN DIJK / BEELDEN: ARIE AMBACHTSHEER

Als God roept Roeping is voor veel jongeren een lastige kwestie, ervaart Els van Dijk. Toch is ze ervan overtuigd dat er voor iedere christen een persoonlijke roeping is van God. ‘Roeping gaat over vandaag Jezus’ handen en voeten willen zijn.’

Onlangs mocht ik een college geven over het thema Roeping. Ik begon met de vraag: welke associatie heb je met dit thema? Dan komen er steevast antwoorden als: zending, je bestemming en evangelisatie. Veel mensen kunnen niet zoveel met het begrip roeping. Zij worden bijvoorbeeld ingevuld door de gebeurtenissen die zich aan hen opdringen en de appjes die hen door de dag heen leiden. Roeping? Bovendien loop je het risico dat als je het over roeping gaat hebben, je geconfronteerd wordt met een roeping waar je helemaal geen zin in hebt. Ik stelde de studenten een nog concretere vraag: wie van jullie staat ’s ochtends op met de gedachte: wat is het beste dat ik vandaag voor mijn God kan doen? Je voelt het vast wel aan: dan gaan niet massaal de handen omhoog. Te veel mensen beginnen kreunend aan hun dag. En toch heeft die vraag volgens mij alles te maken met het thema Roeping. Daarom mijn derde vraag aan de studenten: wie van jullie gelooft dat God een persoonlijke roeping heeft voor iedereen die in deze zaal zit? Stilte.

Roeping. Het blijkt voor velen een lastige kwestie te zijn. Ik heb uitgelegd dat ik er van harte van overtuigd ben dat er voor elk van onze studenten een persoonlijke roeping is.

Dat doe ik aan de hand van een voorbeeld. Velen van hen hebben in hun kindertijd een kaartje gekregen met een uitnodiging voor een kinderfeestje. Daar staat dan iets op als: ‘Kom je op mijn feestje? Neem je badpak mee, maar we zeggen niet wat we gaan doen.’ En het gebeurt eigenlijk nooit dat, als je op de dag van het feestje, voorzien van een cadeautje arriveert, de deur voor je dichtgesmeten wordt met de opmerking: ‘Oh, ik bedoelde jou niet!’

We beschikken allemaal over een Bijbel, en daarin zegt God het eigenlijk heel eenvoudig: ‘Kom je op Mijn feestje?

Ik roep je!’ Paulus heeft het erover dat we waardig de roeping waarmee we geroepen zijn mogen wandelen. (Efeze 4) En dan gaat het niet over een project dat we binnen een jaar of veertig gerealiseerd moeten hebben, maar dan gaat het over vandaag. Dan gaat het over vandaag Jezus’

handen en voeten willen zijn. Dan gaat het over nederigheid en zachtmoedigheid, en elkaar in liefde te verdragen.

Roeping heeft met vandaag te maken. En met morgen en overmorgen. Met ernaar verlangen om vandaag het beste voor mijn God te willen doen. Met het zien van de kansen die God mij vandaag geeft om Jezus te laten zien.

En er is nog veel meer. Ik lees in de Bijbel zoveel moois over roeping! Daar heb ik verder over gesproken met de studenten.

Jezus ziet De eerste ontmoeting tussen Jezus en Simon Petrus is indrukwekkend en tegelijk ontroerend. Daar gaat aan vooraf dat Andreas, de broer van Simon, onder de indruk is geraakt van Jezus en nu zijn broer ook bij Jezus wil brengen. Je zult maar zo’n broer hebben (of zijn)!

‘Zolang onze eigenzinnigheid en eigenwijsheid vooropstaan, kunnen we niet dienstbaar zijn aan het Koninkrijk’ Als mensen elkaar voor de eerste keer ontmoeten, komt er meestal een voorstellingsrondje. Daarin vertellen ze wie ze zijn, wat ze doen. Als Simon bij Jezus komt, gaat het anders. Jezus kijkt Simon aan en zegt: ‘Jij bent Simon, de zoon van Johannes, maar je zult Petrus heten.’ Jezus zegt als het ware: ‘Simon, Ik weet wie je bent. Jij hoeft Mij dat niet te vertellen. Ik weet wie je bent en zelfs óók waar Ik je voor ga gebruiken in Mijn Koninkrijk. Jij zult de Petra zijn, de rots waarop Ik Mijn gemeente ga bouwen!’ Zoveel inhoud, zoveel nabijheid, zoveel roeping in een enkele zin, en dat bij de eerste ontmoeting! Zó kijkt Jezus naar ­mensen! Dus ook naar jou en mij. Wat zou God gedacht hebben toen Hij jou maakte? Wat had en heeft Hij voor ogen met je leven? Hoe kijkt Hij naar jou?

DE OOGST

13

al de onmogelijkheden uitstallen. Anderen beginnen juist met de eigen bekwaamheden. Zij pakken daarmee flink uit en roepen dat zij daarmee God gaan dienen. Beide groepen maken dezelfde fout. Als we het hebben over roeping, moeten we niet bij onszelf beginnen, maar bij degene die roept, en dat is God. Dáárom is het zo belangrijk dat we een en al hart zijn! Als ons hart afgestemd is op God, kunnen we ook beluisteren waartoe Hij ons roept en wat Hij zegt. Als we druk zijn met onszelf, horen we Hem niet. God kiest bijvoorbeeld niet op grond van een goed voorkomen (oh, wat zijn wij mensen daar gevoelig voor!), een dominante positie of wat dan ook. God kiest mensen uit op grond van wat Hij in hun hart ziet!

Bij Petrus kwam de hoge roeping er niet meteen uit. Zijn impulsiviteit en zijn eigen ideeën belemmerden dat. Hij stelde soms de verkeerde vragen (‘Heer, wie zal de grootste zijn?’), maakte foute opmerkingen (‘U zult mijn voeten niet wassen in eeuwigheid!’) en maakte een verkeerde inschatting (‘Al zullen allen zich aan U ergeren, ík niet!’).

Daarna het dieptepunt: de ontkenning dat hij bij Jezus hoorde. Weinig herkenbaarheid dus van de rots, die Jezus in hem zag. We kunnen als mensen zo gemakkelijk onze God voor de voeten lopen met onze eigenaardigheden en kleinmenselijke gedoetjes. En toch, niet veel later gebeurt het. Als Jezus na Zijn opstanding verschijnt aan de discipelen bij het Meer van Tiberias, stelt Hij Petrus de vraag waar het allemaal om draait: ‘Petrus, houd je van Mij?’ Drie keer zelfs. Als Petrus hartgrondig kan zeggen: ‘Here, U weet alles, U weet dat ik U liefheb’, dán pas kan hij toekomen aan de roeping die Jezus voor hem heeft: ‘Weid Mijn lammeren, hoed Mijn schapen.’ Pas toen Petrus een en al hart was, was hij geschikt voor het Koninkrijk.

Ik denk dat het voor ons niet anders is. Zolang we nog met onze eigen belangen en ideeën schermen, zijn we niet in staat goed te luisteren. Zolang onze eigenzinnigheid en eigenwijsheid vooropstaan, kunnen we niet dienstbaar zijn aan het Koninkrijk. Er kunnen allerlei belemmeringen zijn die ons in de weg staan om tot onze bestemming te komen, om te beantwoorden aan de roeping die God voor ons heeft: laksheid, eigen belangen, achterdocht, zelfmedelijden, arrogantie, enzovoort. We zijn pas geschikt voor het Koninkrijk als we een en al hart zijn en de liefde tot Christus ons dringt. Anders niet. Anders komen er namelijk ook valse beweegredenen bij en zaken waarmee wij onszelf zo graag dienen.

God roept Als we nadenken over roeping moeten we niet bij onszelf beginnen. Die neiging hebben we heel sterk. Dat zie je ook bij mensen die we in de Bijbel tegenkomen en voor wie God zelfs een speciale roeping had. Mozes zegt: ‘Ik kan niet, ik ben er niet geschikt voor, ik ben niet zo goed van de tongriem gesneden.’ Jesaja doet iets soortgelijks: ‘Wee mij, ik ben een man onrein van lippen.’ En Jona maakt het helemaal bont: ‘Ik wil niet, ik heb geen zin.’

Beginnen bij onszelf. Veel mensen doen dat. Ik denk dat een meerderheid begint met de eigen beperkingen. Voor-

14

DE OOGST

‘Als we het hebben over roeping, moeten we niet bij onszelf beginnen, maar bij degene die roept, en dat is God’ Daarbij moeten we niet de fout maken dat roeping alleen geldt voor mensen die een speciale taak hebben in het Koninkrijk van God, zoals wij dat dan zeggen: predikanten, zendingswerkers, medewerkers van Tot Heil des Volks of andere christenen met iets meer opvallende taken.

Voor ieder van ons heeft God een speciale levensopgave, een specifieke bestemming. Daarbij zal het een wellicht iets meer in het oog springen dan het ander, maar het een is niet belangrijker dan het ander. Natuurlijk kunnen bekwaamheden van de mens daarin een rol spelen, maar ze zijn niet doorslaggevend. Als God roept, vraagt Hij niet naar onze bekwaamheid, maar wel naar onze bereidheid en beschikbaarheid! Als God ons roept voor een taak, wil Hij Zijn werk door ons heen doen. Het gaat niet om ons, maar om Zijn werk in ons. Het gaat erom dat Zijn heerlijkheid zichtbaar wordt in ons! Daarbij moeten we niet te klein denken. Iemand zei eens: ‘Als je denkt dat je te klein bent om iets voor elkaar te krijgen, heb je nog nooit in bed gelegen met een mug.’

Uitzendkrachten Soms denk ik dat mensen niet zozeer een roeping nodig hebben, maar meer een schop onder hun… Hoe komt het dat er zoveel lauwheid, gezapigheid en ‘ingezonkenheid’ is onder christenen? Als je kijkt naar de nood van deze wereld, de gebrokenheid, een maatschappij die op drift is, waar blijven dan de mensen die in vuur en vlam staan en die laten zien dat een leven met Christus alle verschil maakt? Waarom is er zo weinig licht in de wereld, zo weinig zout? Hoe komt het dat zoveel christenen sukkelig door het leven gaan? Hoe zou Jezus daarover denken?

We mogen God kennen en steeds meer ontdekken wie Hij is. Daarmee hebben we een boodschap die mensen kan veranderen én we hebben een bestemming waar we de boodschap kunnen brengen! Het is dus niet zozeer de vraag óf we wel een roeping hebben, want die ligt krachtig vervat in het Woord van God. Het is hooguit de vraag wáár we die roeping mogen uitvoeren. En dat is voor ieder van ons weer anders. Voor de een is dat op het terrein van familie en gezin, voor de ander geldt het in een maatschappelijke positie, weer een ander verstrekt hulp aan

Els van Dijk: ‘Roeping wil zeggen dat we bereid moeten zijn om onze God en Vader te vertegenwoordigen op deze aarde. Waar dan ook.’

de lijdende kerk, en weer anderen verspreiden het evangelie in woord en daad via de media, in de zending, onder prostituees of hoe dan ook. Het gaat erom dat we er ons heel duidelijk van bewust zijn dát die roeping er ligt. Ieder van ons heeft een onvervreemdbare persoonlijke roeping.

‘Als God roept, vraagt Hij niet naar onze bekwaamheid, maar wel naar onze bereidheid en beschikbaarheid!’

En laten we eerlijk zijn: de lat ligt héél hoog! Jezus bidt tot de Vader voor Zijn leerlingen met deze woorden: ‘Zoals U Mij naar de wereld hebt gezonden, zo heb Ik hen naar de wereld gezonden.’ En tegen Zijn leerlingen zegt Hij het zo: ‘Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zend Ik ook u.’ Dat is toch wat! We zijn de wereld in gezonden met een opdracht van God. We zijn uitzendkrachten. Niet meer en niet minder. Roeping wil zeggen dat we bereid moeten zijn om onze God en Vader te vertegenwoordigen op deze aarde.

Waar dan ook. Dat geldt onverkort voor elk kind van God. Maar hoe doe je dat dan? Lees het volgende verhaal…

Drie levensvragen De tsaar aller Russen bezat alles wat een mens zich maar wensen kon, en toch wist hij niet waarvoor hij leefde. Drie vragen kwelden hem:

Wat moet ik doen?

Met welke mensen moet ik doen wat God van mij verlangt?

Wanneer moet ik dat doen?

Na alle wijzen, alle geleerden te hebben geraadpleegd, hoorde hij over een boer, ergens ver weg, die hem mis-

schien een bevredigend antwoord zou kunnen geven. De tsaar ging op reis en na vele weken kwam hij op het land van de boer aan. Deze keek nauwelijks op toen de tsaar zich tot hem richtte met zijn vragen. De boer gaf geen antwoord, maar ging door met ploegen.

De tsaar werd kwaad en zei: ‘Weet je wel wie er voor je staat? Ik ben de tsaar aller Russen.’ Maar ook dit maakte geen indruk op de boer, die doorging met zijn werk.

Plotseling kwam een zwaargewonde man het veld op gewankeld. Voor de ploeg viel hij neer. De boer zei tegen de tsaar: ‘Help mij deze gewonde naar mijn hut te dragen.’

‘Ik zal je helpen’, antwoordde de tsaar. ‘Maar geef je me dan antwoord op mijn vragen?’

‘Straks’, zei de boer, en samen brachten zij de man naar de hut en verbonden zijn wonden.

‘Zeg je het me nu?’ vroeg de tsaar.

‘Je kunt naar huis’, zei de boer. ‘Je hebt de antwoorden op je vragen al gekregen: Wat moet ik doen? Wat op mijn weg komt.

Met wie moet ik het doen? Met degenen die aanwezig zijn.

Wanneer moet ik het doen? Op het moment dat het zich voordoet.’

‘Open the eyes of my heart, Lord’ is een prachtig lied, dat ook een indringend gebed is: ‘Open de ogen van mijn hart, Heer, want ik wil U zien.’

Els van Dijk is directeur van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort. EH-studenten wandelen elk jaar langs onze projecten in Amsterdam met een gids van Ontmoet Amsterdam Anders. De hogeschool richt zich onder meer op jongeren die na de middelbare school een tussenjaar doen. Deze jongeren ontvangen colleges over geloofstoerusting, persoonlijke ontwikkeling, oriëntatie op cultuur en maatschappij, intellectuele ontwikkeling, studievaardigheden en studie- en beroepskeuze.

Meer informatie: eh.nl DE OOGST

15

DICHTBIJ

NIEUWS / MARIJKE WILLEMS

THDV in beeld In samenwerking met Enfilm ( enfilm.nl) hebben we een film laten maken over het werk dat we mogen doen, en we zijn er erg blij mee. De film geeft een mooi beeld van ons werk en is goed te gebruiken

tijdens bijvoorbeeld presentaties en rustmomenten bij een wandeling door Amsterdam. Je kunt de film bekijken via onze website thdv.nl.

Hij staat onder ‘over THDV’ én onder ‘Actueel/nieuws’.

Foto’s kerstviering Op vrijdag 15 december was onze jaarlijkse kerstviering. Dit jaar vierden we het in de Noorderkerk in Amsterdam. Voor het geval je er niet bij kon zijn: er staan een aantal sfeerfoto’s op onze Facebookpagina: @totheildesvolks.nl.

En als je toch op deze pagina bent, klik dan op ‘volgen’ zodat je op de hoogte blijft van ons werk en de evenementen die we organiseren.

THDV Business-dag: 12 april 2018 Het businessnetwerk van THDV bestaat uit betrokken ondernemers die ons werk steunen. Op donderdag 12 april 2018 organiseren we de tweede THDV Businessdag in Amsterdam. Ben je ondernemer en wil je hier graag bij zijn om zo meer te horen over ons werk en op welke manieren je ons kunt steunen? Mail dan naar communicatie@totheildesvolks. nl of neem contact op met Simone Schoemaker, Communicatie, via 020 344 6310. Meer informatie over ons businessnetwerk is te vinden op thdv.nl/business.

16

DE OOGST

THDV Kerken Elk jaar zijn er meerdere kerken in Nederland die zich op allerlei manieren inzetten voor het werk van THDV. We hebben een ruim pakket aan mogelijkheden voor kerken en verenigingen. Je kunt ons bijvoorbeeld uitnodigen om te spreken, om een presentatie te houden of een volledige (kerk)dienst te vullen met spreker en muziek. En wil je liever naar ons toe komen, dan hebben we allerlei interessante aanbiedingen, zoals een jeugdweekend in onze hostels, een stadswandeling langs projecten of een high tea bij Second Step, in combinatie met een presentatie over prostitutie en mensenhandel.

Meer weten over de mogelijkheden? Mail ons via communicatie@thdv.nl, bel ons via 020 344 6310 (afdeling Communicatie) of vul het contactformulier in op thdv.nl.

Vernieuwde website Sinds 7 december jl. hebben we een nieuwe site: thdv.nl.

We hebben geprobeerd de website zo overzichtelijk mogelijk te maken, zodat je alle informatie over ons werk gemakkelijk kunt vinden. Volgens ons is dit aardig gelukt, maar we zijn toch benieuwd of dit écht zo is. Heb je een tip of opmerking over onze site waarmee wij deze kunnen verbeteren, mail ons dan via communicatie@thdv.nl of vul het contactformulier op de site in.

SINDS 1855

SINDS 1855

Op vrijdag 15 december 2017 was onze jaarlijkse kerstviering met dit keer speciale aandacht voor het werk van Scharlaken Koord. We willen via deze weg iedereen bedanken die aanwezig was en ons werk heeft gesteund. Er zijn veel nieuwe donateurs bijgekomen en er is ruim 3000 euro opgehaald. Bedankt!

DE OOGST

17

ACHTERBAN / MATTHIJS HOOGENBOOM, FOTO: SJAAK NOTENBOOM

De hond helpt ook mee

Wie zijn de mensen rondom THDV? Waarom steunen zij ons?

Hoe staan zij in het leven? We zoeken ze op en stellen ze in deze rubriek voor.

Een brief van evangelist Jurjen ten Brinke in het Reformatorisch Dagblad was voor huisarts Leo en verpleegkundige Els aanleiding om na te denken over een verhuizing van Molenaarsgraaf (in de Alblasserwaard) naar Amsterdam.

Els: ‘In het begin vroegen patiënten of Leo ging preken. Of ze dachten dat hij op de Dam ging staan met een gitaar.

Toch zette het ook wel mensen aan het denken over stappen zetten in je leven. We hebben altijd voor dingen opengestaan. We gingen er niet zonder meer van uit dat we in Molenaarsgraaf zouden blijven tot ons pensioen.

Het begon allemaal twee jaar geleden. Ik las in het Reformatorisch Dagblad een ingezonden brief van evangelist Jurjen ten Brinke. Daarin nodigde hij mensen uit de Biblebelt uit om in Amsterdam te komen wonen. Ik heb het uitgescheurd, maar we parkeerden het tot we Jurjen ontmoetten op een evangelisatiefestival. We deelden dat die brief ons had aangesproken. We maakten een afspraak en spraken ook met Paul Visser (predikant van de Noorderkerk in Amsterdam, red.). Die was heel positief, maar tegelijk ernstig. “De grond is hier hard”, zei hij.’

Roeping Leo: ‘Hij wees ons erop dat we ons echt geroepen moesten weten zodat we daarop terug konden vallen als het moeilijk zou worden. Daar zijn we erg mee bezig geweest.

Moet je een bijbeltekst krijgen als een bericht van boven

18

DE OOGST

dat het goed is? In die periode lazen we een artikel over zending. Wij zijn natuurlijk geen zendelingen, maar voelden ons er wel door aangesproken. Volgens de schrijver van dat artikel moet een zendeling drie eigenschappen hebben: een diep besef van Gods genade, een besef van de kracht van het gebed, en de wetenschap dat Gods kracht in onze zwakheid wordt volbracht. Dat waren drie dingen waar we absoluut amen op konden zeggen. We dachten: “Zou dit het antwoord zijn?” De dag erna, 15 oktober, lazen we iets in het Brevier van Dietrich Bonhoeffer wat ons heel erg hielp.’

De toegevoegde waarde van het christen-zijn onttrekt zich grotendeels aan ons gezicht Leo pakt het dagboek erbij en leest voor: ‘In geen geval mag er gewacht worden op directe ingevingen “van boven” (…). De zaak waarom het gaat moet met grote nuchterheid bekeken worden. Mogelijkheden en gevolgen zullen aandachtig worden overwogen. Kortom: bij het zoeken naar Gods wil moet heel het apparaat van menselijke vermogens in beweging gezet worden. (…)

Men moet geloven, dat God aan hem, die Hem daarom deemoedig vraagt, zeker zijn wil zal doen kennen; dan zal men na dit ernstig onderzoeken ook de werkelijke beslis-

Leo en Els Kaptein hebben vijf kinderen en een kleinkind.

Leo (54) is huisarts.

Els (51) is verpleegkundige.

Hun kinderen Jan Pieter, Ellen, Maarten, Joanne en Joost zijn allemaal het huis uit.

Woonplaats: Amsterdam Kerkelijke achtergrond: PKN

sing durven nemen en vast durven vertrouwen, dat niet de mens, maar God zelf door en in dit onderzoek zijn wil ten uitvoer brengt…’

Leo: ‘De drive die je ziet bij THDV om het goede te doen vanuit een verlangen om de Here Jezus te laten zien is ook iets wat ons aanspreekt.’

Ondanks ons doet God zijn werk Ontmoeting Leo: ‘Soms heb je ineens bijzondere ontmoetingen. Een patiënte begon tijdens het spreekuur spontaan over een bijzondere spirituele ervaring die ze had gehad. Haar gezicht straalde. En dat terwijl ze grote problemen had.

Ik ervoer dit als een knipoog van God: “Ik ben aan het werk in deze stad. Uiteindelijk heb ik jou daar niet bij nodig.”’ ◄

‘Toen was het goed. We mochten en moesten gaan.’

Doorgeefluik Els: ‘We moesten ook aan praktische dingen denken. Een arts die bij ons werkte, wilde gelukkig de praktijk overnemen. De volgende stap was het met de accountant te delen. Die kende ons goed. Zelf was hij geen christen. We zagen ertegenop. Zou hij het begrijpen? We lieten hem de brief vanJurjen lezen. Hij reageerde heel enthousiast: “Prachtig als mensen dit willen doen.” Onze mond viel open van verbazing. “Jullie hebben een bron”, zei hij. “Je hoeft niet alleen te gaan.” Hij is er helemaal voor gegaan om alle praktische dingen te regelen.’

Wij zijn maar doorgeefluik Leo: ‘Mijn werk hier is tweehonderd procent anders dan in Molenaarsgraaf. Het vak van huisarts is hetzelfde.

Maar ik werk nu in een yuppenpraktijk met twintigers en dertigers. Bijna allemaal snelle jongens en meiden met goede jobs. Die zitten in de ratrace van het moeten presteren, jezelf laten zien, de drang om veel te reizen.

Met soms psychische problemen, burn-outs en depressies als gevolg. Er waait wat dat betreft wel een kille wind door de stad. Alles draait om hip zijn. En ondertussen is er veel eenzaamheid. Ik ben geen andere huisarts omdat ik christen ben. Ik probeer een goede huisarts te zijn.

Mensen de aandacht te geven die ze verdienen. De toegevoegde waarde van het christen-zijn onttrekt zich grotendeels aan ons gezicht. In Molenaarsgraaf heb ik mij ook weleens afgevraagd wat de mensen ervan merkten dat ik christen ben. Toen we weggingen, hoorden we dat mensen het gaaf vonden dat we zoveel liefde deelden. Wij zijn maar doorgeefluik. Ondanks ons doet God Zijn werk.’

Els: ‘Ik ben van huis uit verpleegkundige, maar had vijfentwintig jaar geen zorg aan bed gedaan. Nu ik dat wél weer doe, merk ik dat daar toch echt mijn hart ligt. Nu doe ik vrijwilligerswerk bij hospice Kuria en als taalmaatje voor Mixen in Mokum. En twee dagen in de week werk ik in de thuiszorg in de wijk waarin we wonen. Uiteindelijk gaat het daarom: dat we er zijn. We vinden het leuk om boven een café wonen. Dat brengt gezelligheid en contacten. En de hond helpt ook mee.’

Word donateur van THDV! SINDS 1855

Steun THDV en help ons om kinderen in armoede, vrouwen in de prostitutie en mensen die leven met een verslaving op weg te helpen naar een mooie toekomst. Word nu donateur vanaf € 5 per maand en ontvang een blijk van waardering van ons!

- stadsgids ‘Amsterdam Anders’ van Matthijs Hoogenboom - cd ‘Herademen met de Psalmen’ van Ronald Koops - armbandje ‘Waardevol’

Doe jij ook mee?

Ga naar totheildesvolks.nl of bel 020 344 6310

DE OOGST

19

INTERVIEW

TEKST: RONALD KOOPS | FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

Oud-manager Shelter Jacob Kops is dankbaar:

‘De Shelters zijn meer volwassen geworden’

Hij zou maar een jaar komen werken bij christelijk hostel de Shelter in Amsterdam, maar het werden er twintig.

Onlangs nam Jacob Kops (links) afscheid als algemeen manager. Hij is dankbaar dat hij getuige was van wat God in levens deed en doet. En hij is dankbaar voor zijn opvolger André Molenaar. Een dubbelportret van twee verschillende mannen met één verlangen: God dienen.

20

DE OOGST

In 1998 kwam Jacob – zoals zoveel andere werknemers – ‘via via’ in contact met de Shelter. Hans Frinsel, de toenmalige directeur van Tot Heil des Volks, was namelijk de buurman van de zwager van Jacob. Zodoende hoorde Jacob dat het christelijk hostel The Shelter iemand zocht van ‘45+’ voor de locatie Shelter Jordan omdat daar ‘gedoe’ was op dat moment. In februari 1998 had Jacob een verkennend gesprek, in april besloot het bestuur dat de Shelter Jordan moest stoppen en juni 1998 werd hij voor een jaar aangenomen met als opdracht: tot een zo goed mogelijke afronding komen.

Maar het liep anders en Jacob zou toentertijd nooit hebben kunnen bedenken dat hij niet één, maar bijna twintig jaar bij de Shelter zou werken, uiteindelijk als manager en verantwoordelijk voor twee locaties. ‘Er heerste een beetje een depressieve stemming omdat het hostel gesloten zou worden. Iedereen vond de locatie lelijk en ook het toenmalige bestuur zag er geen brood meer in. Ik moest mij gaan bezighouden met nieuwbouw om te kijken wat er nodig was om een groot hostel te realiseren.’ Jacob dacht daar anders over. ‘Ik vond het juist een prachtig gebouw en ik zag meteen mogelijkheden. Ik had alle hostels van Amsterdam bezocht, dat had nog nooit iemand gedaan.

Juist omdat ik vergelijkingsmateriaal had, werd ik zo enthousiast over ons gebouw.’

Taakgericht Het gebouw hoefde van Jacob niet te veranderen, maar wel de manier van werken. ‘Tot dan toe had er nooit iemand met horeca-ervaring gewerkt. Je hoefde alleen maar van Jezus te houden en met een klein salaris aan de slag te gaan. Dat je van Jezus houdt is nog steeds voorwaarde.

Tegelijk werken we nu meer taakgericht: er zijn mensen in dienst die gespecialiseerd zijn in marketing, horeca, et cetera.’ De taken van Jacob breidden zich uit. Want toen er problemen waren bij Shelter City, kreeg hij de verantwoordelijkheid voor City erbij. Daarna kreeg hij de leefgemeenschap erbij en toen de discipelschapsschool.

Wat is er in die twintig jaar vooral veranderd? Jacob: ‘De Shelters zijn meer volwassen geworden. Voor mijn tijd waren we niet altijd even klantvriendelijk. Zo gingen we om twaalf uur ’s nachts dicht omdat het personeel naar huis ging. Dat is wel klantonvriendelijk, maar mensen komen niet naar Amsterdam om voor tien uur ’s avonds binnen te zijn en na 12 uur ’s nachts niet meer te kunnen inchecken. Tegenwoordig hebben we geen nachtsluiting meer en gasten hebben altijd toegang tot de kamers, ook als er schoongemaakt wordt.’

Ook de evangelisatieactiviteiten zijn gegroeid tot volwassenheid. Was het aanbod vroeger nogal ad hoc en onregelmatig, tegenwoordig zijn er ’s avonds met vaste regelmaat zowel luchtige als inhoudelijke activiteiten, zoals hostel nights, Bible meditations, Dutch food tasting, city walks, alphacursussen en nog veel meer. Jacob: ‘Aan

de ene kant zijn we geprofessionaliseerd als bedrijf, maar onze ministry is ook gegroeid. Dat stemt mij ontzettend dankbaar.’

Hoogtepunt Als ik vraag naar persoonlijke hoogtepunten van de afgelopen twintig jaar, valt het gesprek even stil. Dan: ‘De managers zijn zulke bijzonder geïnspireerde christenen.

Het was een voorrecht om met hen samen te werken, daar heb ik enorm van genoten. Ook werd ik opgebouwd door de gesprekken met gasten. Ook afscheidsmomenten van stafleden waren elke keer indrukwekkend. Dan hoor je wat God in hun leven gedaan heeft. Dat was zo mooi.

Dat blijft me nog het meest bij.’

Een ander hoogtepunt voor Jacob was de doop van drie mannen die in de Shelter tot geloof waren gekomen. Ze wilden zich in de Shelter laten dopen. ‘Wij waren heel terughoudend met dopen in de Shelter, omdat we geen kerk zijn. En er waren twijfels over deze mannen die net tot geloof waren gekomen: waren ze er wel aan toe om zich te laten dopen? Toen ik hoorde dat ze in een nabijgelegen kerk gedoopt werden, ging ik naar de doopdienst toe, eigenlijk om te weten hoe het zat. Maar ik ben toen enorm gegrepen door Gods grootheid. Een van de mannen vertelde dat hij als Iraniër in België op zoek was naar God, maar dat hij God uiteindelijk in de Shelter in Amsterdam had gevonden. Hij zei dat hij naar Iran terugging om zijn familieleden te vertellen over Jezus. Het zou hem zijn leven kunnen kosten, vertelde hij, maar hij legde met zijn doop zijn leven af, als hij zijn familie maar over Jezus zou kunnen vertellen. Dat maakte ongelooflijke indruk op mij.’

Jacob is even stil. Dan zegt hij: ‘Dat is de kracht van de Shelter. Dat je ontmoetingen hebt en soms mag zien wat God in mensenlevens doet. Dat bemoedigt mij.’

Loslaten Na een periode van bijna twintig jaar mocht Jacob zijn werk in de Shelter loslaten, hij gaf het stokje door aan André Molenaar, de huidige algemeen manager van Shelter City en Shelter Jordan. Vreemd genoeg viel het loslaten Jacob niet zwaar, maar juist licht. ‘Ik ben een maand eerder gestopt om André de ruimte te geven. Ik heb heel veel vertrouwen in hem. Hij heeft een fantastisch geloof, een goed verstand en hij kan de Shelter verder brengen. En ik zou hem willen zeggen: durf te veranderen en blijf afhankelijk van God. God heeft mij geroepen voor een periode dat het niet goed ging en dat de Shelters mochten groeien van een vrijwilligersorganisatie naar een professionele organisatie. Op dit moment kan ik de Shelter niet verder helpen. André kan dat wel.

Dat maakt het voor mij ook niet moeilijk om het los te laten. We hebben veel opgetrokken en samen een heel mooie tijd gehad. Dat heeft mij geholpen om het te kunnen overgeven en het zelf niet te missen. Omdat ik weet: het werk van de Shelters is in Gods handen én in de deskundige handen van André.’ ◄ DE OOGST

21

INTERVIEW

TEKST: RONALD KOOPS | FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

‘Ik wilde liever fulltime dienstbaar zijn in Gods Koninkrijk dan veel geld verdienen in de ICT’

22

DE OOGST

Nieuwe manager Shelter André Molenaar:

‘God ziet het grotere plaatje’ André Molenaar (37) is sinds dit jaar de algemeen manager van de twee Shelters in Amsterdam, als opvolger van Jacob Kops. Werken bij de Shelter was zijn droom sinds hij 22 jaar was en informatica studeerde. Hoe een ondernemende ICT’er bij een christelijk hostel belandde.

André wist al enige tijd van het bestaan van de christelijke hostels in Amsterdam: zijn schoonvader was manager van Shelter Jordan van 1991 tot 1998 en hij werd opgevolgd door Jacob Kops. In de tijd dat zijn schoonvader aan het roer van Shelter Jordan stond, was André met heel andere dingen bezig. Hij zat op de middelbare school, had bedacht informatica te studeren om een mooie carrière tegemoet te gaan. Maar toen hij 22 jaar was, gebeurde er iets wat z’n leven behoorlijk zou veranderen. In Huizen, het dorp waar André opgroeide, vond een soort miniopwekking plaats onder jongeren. Er werden regelmatig bidstondavonden georganiseerd waar soms vijftig tot zestig jongeren op afkwamen die het verlangen hadden God te dienen. André: ‘Voor mij was dat heel vormend. Ik ben gelovig opgevoed, maar vanaf toen kreeg ik sterk het verlangen om fulltime dienstbaar te zijn in Gods Koninkrijk.

Dat verlangen was veel sterker dan het verlangen dat ik daarvóór had: veel geld verdienen in de ICT.’ IT & Theologie Het verlangen van André werd omgezet in daden: terwijl hij werkte bij een softwarebedrijf studeerde hij parttime theologie. Dat riep vragen op: waarom studeert uitgerekend een ICT’er theologie? Als André dan over zijn verlangen sprak om zijn plekje in te nemen in Gods Koninkrijk, gebruikte hij de Shelter vaak als voorbeeld, gebaseerd op de verhalen van z’n schoonvader. ‘Ik vond de Shelter toen al een fantastische plek met veel missionaire mogelijkheden: de wereld komt naar je toe en je werkt met jonge internationale mensen… Het leek me echt een droom om daar te werken.’

Als vrijwilliger bouwde hij een nieuwe site voor de Shelter en ondertussen kreeg André de overtuiging dat hij vroeg of laat fulltime bij de Shelter zou komen werken, hoewel hij dat bijna nooit hardop uitsprak. Daar kwam verandering in toen hij, samen met z’n vrouw, oud en nieuw vierde met hun vaste vriendengroep. André: ‘We waren op ou-

dejaarsavond aan het terugblikken en vooruitkijken met onze vrienden; dat deden we elk jaar. Toen ik aan de beurt was, zei ik voor het eerst hardop dat ik geloofde dat ik het komende jaar bij de Shelter zou werken.’ Geloof het of niet, maar twee dagen later mailde Jacob, de toenmalige algemeen manager. Hij had een vacature. André was de enige kandidaat. André: ‘Een week later werd ik aangenomen als receptiesupervisor bij Shelter City en een dag later heb ik m’n baan in de IT opgezegd. Na een opzegtermijn van twee maanden kwam ik in dienst bij de Shelter.’

Opvolgen André kreeg langzamerhand meer taken en verantwoordelijkheden. Het resulteerde uiteindelijk in de vraag of hij Jacob wilde opvolgen als algemeen manager van de twee Shelters. André: ‘Ik vond het heel plezierig dat hij die vraag ruim voor z’n pensioen aan mij stelde. Zo had ik tijd om erover te denken, ervoor te bidden en met hem mee te lopen.’

Doordat André geruime tijd met Jacob opliep, heeft hij veel van hem geleerd. ‘Jacob is een zeer gefocust persoon, taakgericht en een harde werker. Maar ondanks dat profiel deed hij zijn taken altijd voor mensen, en stelde God boven alles. Hij had het druk, maar nam altijd tijd voor mensen als iemand wat van hem vroeg.’ Lachend: ‘Dat vind ik knap, want het is best een drukke baan, kan ik nu uit ervaring zeggen!’

Achteraf vindt André het heel bijzonder hoe God tot nu toe alles geleid heeft. ‘Getuigenissen van mensen over wat God in hun leven doet, vind ik altijd heel bijzonder om te horen. Het vervult me met genade en vreugde dat ik zelf ook een getuigenis ben in dat verhaal. God ziet altijd het grotere plaatje, het geheel. Ik heb een ondernemersdiploma, een IT-opleiding en heb theologie gestudeerd. Een wat vreemde combinatie, maar het past naadloos bij het werk dat ik nu mag doen. Dat is toch geweldig?’ ◄ DE OOGST

23

FILM EN EVANGELISATIE

TEKST: MATTHIJS HOOGENBOOM

Liefde voor de ander als drijfveer THDV heeft twee hostels in hartje Amsterdam. In deze hostels willen we door onze gastvrijheid de liefde van God laten zien aan de veertigduizend toeristen die wij jaarlijks ontvangen. Onze zoektocht om aan te sluiten bij de gast en het internationale karakter van de hostels worden direct zichtbaar in de namen die we de evangelisatieactiviteiten hebben gegeven: city walks, hostel nights, Bible inspiration time, open mic night en film discussion. Op film als evangelisatiemateriaal zoomen we in dit artikel in.

‘Soms komen stafleden de dag nadat ze een filmdiscussie hebben geleid bij me en zeggen ze: “Johanna, we dachten dat we je konden vertrouwen. Hoe kun je deze film nu goedkeuren voor de Shelter?”’ Al veertien jaar selecteert Johanna Oudman, coördinator van het lesprogramma dat aan de vrijwilligers van de Shelter wordt gegeven, films om met de gasten te kijken. ‘In theorie is mijn bottomline:

Vanaf deze maand vind je in de Oogst afwisselend een kijkervaring over een film of een leeservaring over een boek. Deze maand komt de film The Return aan bod. Graag willen we je door deze verhalen handvatten aanreiken om in contact te komen met de onbekende ander. Voor jezelf of om in gesprek te gaan naar aanleiding van een film of boek. Denk bijvoorbeeld aan een leeskring in je buurt of een filmavond in de kerk. Of om te beginnen in je eigen gezin.

Of de redactie van de Oogst de besproken films en boeken wel of niet verantwoord vindt, is niet aan de orde. Zie ook de visie hierop zoals verwoord in dit artikel.

Als je ermee aan de slag gaat, horen we graag je ervaringen!

24

DE OOGST

je kunt alles kijken. Zolang je jezelf maar deze vragen stelt: Waarom kijk ik? Hoe kijk ik? Wat vind ik van wat ik zie? Is het goed voor mij om dit te kijken? Wat is Gods perspectief op wat de film met mij doet?’

‘Wat is Gods perspectief op wat de film met mij doet?’

Glad ijs ‘Ik heb daar best lang mee geworsteld. Het voelde alsof ik op glad ijs balanceerde. Tot ik erachter kwam: dat is precies waar ik moet zijn. Het Evangelie van Johannes begint met Jezus die onder ons heeft gewoond. Hij was niet bang om vieze handen te krijgen. Hij ging zelfs zo ver dat het kwaad Hem kapot mocht maken. Uit liefde voor ons. Van Hem leren we ons leven uit angst kwijt te raken en te leven uit vertrouwen en liefde. Liefde voor de ander moet onze drijfveer zijn in plaats van angst voor het kwaad.’

Maar wij zijn niet Jezus, maakt dat verschil? ‘Dat maakt zeker verschil. Wij zijn kwetsbare mensen en moeten onszelf leren kennen. Iedereen heeft weer andere zwakke plekken. Goede redenen om bepaalde films niet te kijken verschillen per persoon. De confrontatie aangaan met wat een film in je oproept, kan echter ook heel heilzaam zijn wanneer je God betrekt bij het nadenken over wat een

COLUMN / LISA BAC

Roeping

Beeld uit de film ‘The Return’, zie ook pagina 34.

film met je doet. Film kan dingen in je wakker maken die je liever wegstopt. Dat kun je wegstoppen door te zeggen “Je mag het niet kijken.” Ga liever in gesprek met God over wat het met je doet.’

‘Gods goede nieuws vertalen naar de levens van mensen’ Geen relaxstand Johanna vindt het belangrijk om onderscheid te maken tussen het kijken van film als entertainment of het ontmoeten van de ander. ‘We hebben het hier over film in een evangelisatiecontext. Dan kijk je niet in de relaxstand.’ Haar visie is dat je een film niet moet gebruiken, maar dat je die zijn werk moet laten doen. Dat is volgens Johanna een wezenlijk verschil: ‘Ontmoet de film zoals je de onbekende ander ontmoet, namelijk daar waar hij of zij is. Ga vandaaruit het gesprek aan. Dat geldt wat mij betreft trouwens voor evangelisatie in het algemeen. Hoe grof die ander ook uit de hoek kan komen. Als dat is wie die mens is, dan moet je hem daar ontmoeten. Waar het om gaat, is dat je de ander niet gebruikt, maar liefhebt.

Dan verlang je er ook naar en bid je erom dat die ander God leert kennen.’ ◄

Op thdv.nl vind je een complete handleiding om een activiteit te organiseren rond een film of boek.

Hier alvast een paar tips: • Kijk de film of lees het boek minimaal één keer voor je er met een groep over in gesprek gaat.

• Luister goed naar de film of het boek, luister goed naar jezelf en luister goed naar God. • Zorg voor een aangename sfeer, die eraan meewerkt dat je de ander echt kunt ontmoeten.

• Luister goed naar de reacties. Bedenk niet al tijdens de reactie wat je erop zult antwoorden.

• Leg linken met het Evangelie waar die aanhaken bij thema’s uit de film of het boek.

Als klein meisje had ik een vriendenboekje: een boekje waar je vriendjes of klasgenootjes in liet schrijven om alles over hen te weten te komen. Belangrijke levensvragen, zoals je lievelingskleur, de naam van je huisdier en je favoriete eten, passeerden de revue. Vragen waar een gemiddelde zesjarige wel raad mee weet: blauw, Snuf en frietjes. Maar in datzelfde vriendenboekje stond ook een vraag waar ik als zesjarige helemaal geen raad mee wist: ‘Wat wil je later worden?’

‘Sommige kinderen wisten al vroeg wat ze wilden worden: brandweerman, actrice of dokter’ Sommige kinderen wisten dat allang. Die werden brandweerman, actrice of dokter. Ik niet. Als je alle door mij ingevulde vriendenboekjes zou vergelijken, dan zou er denk ik geen enkele keer hetzelfde staan.

Of misschien staat er wel ‘Weet ik niet.’ Het maakte me soms best onzeker. Want wat moet je leren? Waar ga je heen? Hoe kom je aan geld?

De Amerikaans theoloog Frederick Buechner schreef eens dat God je roept op de plek waar jouw diepste vreugde en de diepste honger van de wereld samenkomen. Ik ervaar een diepe vreugde en rust als ik stilsta bij Gods aanwezigheid. Het kan me overweldigen, het weten dat Hij elke millimeter van mij kent, me liefheeft en voor me zorgt. Dat te weten is genoeg voor mij. Dat is misschien wel genoeg voor iedereen. Dan maakt het niet uit of ik nu bakker, wereldreiziger of juf ben. Want die passie delen kan overal.

Ga met me mee, m’n kind, En je zult schatten vinden Waar al het andere bij verwelkt Want de Vader die het leven schept Weet wat je nodig hebt En zelfs al je haren zijn geteld.

Uit: Elly en Rikkert – ‘Zelfs al je haren zijn geteld’

Lisa Bac is online marketeer bij Shelter Hostels Amsterdam en neemt vanaf dit jaar de column over van Nieske Selles. Vanaf deze plek bedankt de redactie Nieske voor de columns die ze voor ‘de Oogst’ schreef.

FOTO: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

25

BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN

Roeping….

U bent een koninkrijk van priesters, een volk dat God zich verworven heeft om de grote daden te verkondigen van Hem die u uit de duisternis heeft geroepen naar Zijn wonderbaar licht… 1 Petrus 2:9

Wat is jouw roeping? Een dominee heeft misschien een roeping, maar ik ben een gewone man en ik doe gewoon mijn ding. In de kerk waar ik begon als dominee zat bakker Jentsje en hij zei altijd tegen mij dat een bakker net zo goed een roeping heeft als een dominee. Iedereen heeft een roeping en iedereen wordt geroepen.

God roept Het is God die roept. Hij roept ons uit de duisternis in het wonderbaar licht. Allereerst moeten we dat roepen maar heel letterlijk nemen. God spreekt. Hij zoekt contact. Hij wil jouw aandacht. Hij wil communiceren met jou. Hij roept: ‘Hoor je Mij?’ Daarin is God uniek. Goden zijn stom. Ze spreken niet.

God wel: door te spreken, schept Hij. God sprak en het is er. Zo doet Hij dat nog steeds. Door te spreken schept en herschept Hij. Zijn woord is krachtig.

God roept jou. Hij wil jou bereiken met Zijn liefdevolle woorden. God wil zo graag gekend worden. Dat jij weet wie Hij werkelijk is. Daarom maakt Hij zich bekend.

Bidden omschrijven wij weleens met het aanroepen van God. Maar je gaat God niet aanroepen als je niet eerst beseft dat Hij jou roept. Sinds de mens (Adam) zich verstopte, roept God: ‘Mens, waar ben je?’

Maar al te vaak lijkt God een roepende in de woestijn. Wij horen Hem niet. Er is zoveel rumoer, er zijn zoveel stemmen die aandacht vragen. We horen zomaar Gods stem niet meer, en zelfs niet meer Zijn roepen.

Roeping Veel mensen zoeken naar de juiste baan: wat past nu echt bij mij? Het heeft te maken met je talent. Waar ben jij goed in?

Wat vind je leuk? Waar word je warm van? Vaak worden er ook diepere vragen gesteld: wat is Gods plan voor mijn leven?

26

DE OOGST

Steeds meer mensen hebben genoeg van lege motieven zoals meer geld verdienen of weer een stap hoger klimmen op de maatschappelijk ladder. Ze zoeken naar zinvol werk en werk met betekenis.

Met al deze aspecten heeft roeping te maken. Roeping heeft te maken met Gods wil en Gods plan. Roeping heeft te maken met het feit dat God jouw leven betekenis wil geven. Hij wil dat we verschil maken.

Wat is Gods plan voor ons leven? Gods plan heeft te maken met Gods wil, en daar lezen we een heleboel over in de Bijbel. Dat kun je heel klein en concreet maken.

‘Hij die u roept is getrouw, die het ook doen zal.’

1 Thess. 5:24 Wij geven God vaak een plekje in ons plan. Maar roeping is dat jij je plek gaat innemen in Gods plan. Wij mogen tot een zegen zijn voor anderen. Wij mogen een lichtend licht en een zoutend zout zijn. Wij mogen de grote daden van God verkondigen.

Gods plan heeft ook te maken met jouzelf. God heeft jou geweven in de moederschoot. Hij wilde speciaal jou. Hij heeft jou bedacht tot in het kleinste detail. Daarin ligt ook al een plan. Wij zijn gemaakt tot meerdere eer en glorie van God. Wij zijn er om iets van Zijn heerlijkheid te laten zien. Dat is heel concreet.

Hij heeft jou speciaal toegerust met allerlei talenten. Dat zegt veel over Gods roeping voor jou. Ik kan niet pianospelen en heb wat minder muzikaal talent. Dan is Gods roeping vast niet dat ik pianist word.

Ik kan het niet Roeping gaat wat wij kunnen ver te boven. God riep Mozes om naar Farao te gaan. Mozes zegt: ‘Wie ben ik? (…) En wat moet ik dan zeggen? (…) Ze zullen me vast niet geloven en niet naar me luisteren…’ (Exodus 3 en 4) God riep Gideon om Israël te verlossen van de Midjanieten. Gideon zegt: ‘Hoe zou ik Israël kunnen bevrijden?

Mijn familie betekent niets en ikzelf ben de jongste van de familie…’ (Richteren 6:15) Jeremia voelde zich veel te jong om profeet te zijn: ‘Nee, HEER, mijn God! Ik kan het woord niet voeren, ik ben te jong.’ (Jeremia 1:6) Deze drie mannen worden geroepen terwijl ze denken dat ze het niet kunnen. God geeft wat nodig is. Als God roept geeft Hij ook wat nodig is. Hij roept niet en laat je het dan vervolgens lekker zelf uitzoeken. Hij heeft een hemel vol genade en gaven die Hij kan en wil geven.

Kracht in zwakheid Van Gideon kunnen we nog een bijzondere les leren. Gideon komt met een leger aanzetten van 32.000 soldaten.

God vindt dat leger veel te groot: ‘Ik wil niet dat Israël zich erop beroemt dat het zich in eigen kracht heeft bevrijd.’

(Richteren 7:2) Uiteindelijk blijven er maar 300 over. Zo gaat het vaker. Door zeven dagen te wandelen om Jericho wordt de stad ingenomen.

‘Maar al te vaak lijkt God een roepende in de woestijn, wij horen Hem niet, er is zoveel rumoer, er zijn zoveel stem­men die aandacht vragen’ Onze kracht staat onszelf, maar ook Gods kracht zomaar in de weg. Paulus roemt in zijn zwakheden. God leert hem deze bijzondere les: ‘Je hebt niet meer dan Mijn genade nodig, want kracht wordt zichtbaar in zwakheid.’ (2 Korintiërs 12:7-10) De Bijbel leert ons een uniek geheim.

Waarschijnlijk hebben we een leven lang nodig om dit wonderlijke geheim te leren begrijpen: in mijn zwakheid ben ik sterk. Dat is nog eens een roeping. Zwak zijn. Dan ben je sterk! ◄

COLUMN / ARIE DE ROVER

Doezucht En? Al ingestapt? Deze enorme kans laat je toch niet voorbijgaan? Je bent een dief van je eigen portemonnee als je hier niet aan meedoet. Mammon bedacht een nieuwe prikkel om onze hebzucht aan te wakkeren. De virtuele ‘munt’ bitcoin verbreekt op dit moment alle records. Wil je nog meedoen, dan moet je snel instappen, want na de top komt de onvermijdelijke val. Mocht u niet gevoelig zijn voor de verleiding van de hebzucht (de zonde waar Jezus vaker tegen waarschuwt dan seksuele uitspattingen), dan bent u te feliciteren. In onze welvaartscultuur valt het niet mee om vrij te blijven van de financiële en materialistische zuigkrachten.

‘Een beetje vader ziet zijn diepste verlangen niet vervuld doordat zijn kinderen de juiste functie vervullen of productief zijn’ Maar juich niet te snel. De hebzucht heeft een slim broertje dat ongemerkt je leven kan beheersen en waar je minstens zoveel erkenning en zekerheid uit kunt halen als uit materiële rijkdom. Dat broertje doet het vooral in christelijke kring erg goed op dit moment. Zijn naam is Doezucht. De uitspraak ‘Ik ben zo benieuwd naar Gods plan met mijn leven’ kom je veel tegen in de christelijke media, op conferenties en tijdens coachingsgesprekken. Het blijkt dan om een zoektocht te gaan naar een plek of positie waar de zoeker zijn bestemming in wil vinden. Goed doen voor een ander, het liefst met een hoog weldoenergehalte, is populair.

De teleurstelling is groot als ik op deze zoekvraag reageer met de overtuiging dat ik geloof dat God zich daar niet mee bezighoudt. Een beetje vader ziet zijn diepste verlangen niet vervuld doordat zijn kinderen de juiste functie vervullen of productief zijn. Een vaderhart klopt sneller doordat zijn kinderen zijn liefde en zorg willen ontvangen. Dat lijkt gemakkelijk, maar is heel moeilijk.

We worden liever beloond voor onze prestaties dan omhelsd vanwege ons falen. Die omhelzing, dát is je belangrijkste roeping. De rest is vrucht dragen. ◄

Arie de Rover is coach.

FOTO: ELISABETH ISMAIL

DE OOGST

27

TEKST: SIMONE SCHOEMAKER, RONALD KOOPS & MATTHIJS HOOGENBOOM / BEELDEN: RUBEN TIMMAN

Ervaren medewerkers THDV een roeping?

Moet je een roeping hebben om bij THDV te werken?

En hoe ervaren medewerkers, jong en wat ouder, dat eigenlijk? We vroegen het aan drie personeelsleden.

28

DE OOGST

‘Het voelt als een schoolreisje’ ‘Vorig jaar was ik heel bewust op zoek naar Gods plan voor mijn leven. In die periode werd er in onze kerk ook over het thema Roeping gepreekt. Ik ga nooit naar voren om voor mij te laten bidden, maar mijn voeten gingen gewoon die kant op. De Heer duwde me als het ware echt naar voren. Er werd voor mij gebeden dat er mensen op mijn pad zouden komen die me de weg zouden wijzen. Dat is gebeurd. Kort na elkaar sprak ik namelijk twee mensen die allebei, onafhankelijk van elkaar, zeiden dat de Shelter misschien iets voor mij zou zijn. Maar als echte Fries had ik grote twijfels bij het verre Amsterdam! Ik wist niet zeker of ik daar wel heen wilde.

Op een gegeven moment liep ik stage bij Ruben Timman.

Hij vertelde me dat hij foto’s maakte voor de Oogst, het blad van Tot Heil des Volks, waar de Shelter een project van is! Ondertussen begon ik meer en meer te wennen aan het idee om een tijdlang in Amsterdam te wonen, zeker toen ik een dag met Ruben meeliep toen hij voor de Oogst foto’s maakte in Amsterdam. Uiteindelijk meldde ik me in geloof aan voor een gesprek bij de Shelter. Het werk en de sfeer hier spraken mij meteen aan en we hadden een heel goed gesprek. Zo ben ik hier naar binnen gerold. Ik ben afgelopen september als staflid begonnen en blijf hier tien maanden. Het is geweldig hier te zijn en te werken bij de Shelter. Het voelt als een schoolreisje, maar dan een jaar lang!

God werkt hier heel duidelijk, dat is zo bemoedigend.

Laatst had ik de hele dag in mijn hoofd dat ik moest praten met een Duitse jongen. Uiteindelijk kwam ik hem in de Shelter tegen en we hadden een heel mooi gesprek over kerk, geloof en Jezus. Ik mocht voor hem veel vragen rondom het christelijk geloof verhelderen. God werkt door ons heen en dat is een groot geheim; Zijn liefde staat hier centraal en dat merken de gasten. Ik vind het geweldig hier deel van uit te mogen maken.’

Albert Allema is sinds een paar maanden staflid in de Shelter in Amsterdam.

DE OOGST

29

30

DE OOGST

‘Mijn hostel in Rotterdam zou ik “Shelter” noemen’

‘Het werk achter de schermen heb ik als een roeping ervaren’

‘Ik had een goede baan op de communicatieafdeling bij multinational Siemens en werkte soms wel 80 uur per week, vooral in december. Op een gegeven moment dacht ik: waar ben ik mee bezig? Ik wilde al langer graag iets doen voor Gods Koninkrijk, maar wist niet hoe ik dat moest combineren met mijn drukke, commerciële baan.

‘Ik had nog nooit van THDV gehoord toen ik op de Filippijnen woonde.

Ik gaf daar les aan een technische school, een zogenaamde ‘arts and trade school’ voor ‘high school dropouts’. Jongeren die op straat zwierven, pikten wij op om ze een stoomcursus te geven van een halfjaar en daarna begeleidden we ze in het vinden naar werk. Het was een beetje maatschappelijk werk wat ik deed.

Mijn schoonzus vertelde in die periode dat ze had gewandeld met Ontmoet Amsterdam Anders. Ze waren tijdens de wandeling ook bij een hostel geweest met een commerciële bedrijfsvoering én de passie om het Evangelie te delen met gasten. Ze was de naam vergeten, maar de verhalen hadden haar geraakt. Het raakte mij ook. Ik kreeg het verlangen om ook zoiets te starten in mijn woonplaats Rotterdam. De naam had ik al bedacht: ‘Shelter’ moest het heten.

Omdat ik toch wel benieuwd was naar het hostel in Amsterdam, zocht ik meer informatie op via Google. Toen ik ontdekte dat het ‘Shelter’ heette, rende ik meteen naar m’n dagboek om het te noteren: dat was bijzonder!

Ik kreeg steeds meer het idee dat God hier iets mee wilde. Daarom nam ik in augustus 2016 contact op met Jacob Kops, de vorige manager. Hij zou me van waardevolle informatie kunnen voorzien voor een bedrijfsplan voor een hostel in Rotterdam. We hadden een goed gesprek, maar het lukte me daarna niet om het plan te schrijven: ik had het te druk op m’n werk. Op een woensdagavond in november besloot ik God mijn tijd en geld te geven. Ik beloofde Hem mijn baan op te zeggen, zodat Hij kon laten zien wat Zijn plan was. Toen ik dit aan mijn moeder vertelde, zei ze terloops dat ze een vacature voor een ‘online marketeer’ had gezien op Facebook bij een hostel in Amsterdam. Ze was de naam vergeten. Toen ik zelf ging googelen, ontdekte ik dat het om de Shelter ging. Opnieuw ervoer ik dat als erg bijzonder. Ik solliciteerde en uiteindelijk werd ik aangenomen. Maar toen kwam er strijd: mijn oude werkgever bood me de baan aan die ik al twee jaar wilde. En mijn omgeving verklaarde me voor gek dat ik een veelbelovende carrière bij Siemens opgaf om te werken in een christelijk hostel. Ik heb goed nagedacht, opnieuw gebeden, maar er kwam geen antwoord. Alsof God zei: ‘Van Mij hoef je niets, Ik dwing je nergens toe, de keuze is aan jou.’ Ik heb daarvan geleerd dat God vrijheid geeft, ook als het om ‘roeping’ gaat. Hij legt Zijn pad of roeping niet op. Ik heb gekozen voor de Shelter en tot op de dag van vandaag ben ik daar ongelooflijk blij mee.’ ◄ Lisa Bac is ruim een jaar in dienst als online marketeer bij Shelter Hostels Amsterdam

Mijn ouders stuurden Nederlandse kranten naar mij toe. In Trouw zag ik eens een advertentie van het boekje Schapen over de Dam van Johan Frinsel. Ik heb dat boek verslonden. ‘Wat een prachtig werk’, dacht ik. ‘Zodra ik terug ben, ga ik daar eens kijken.’ Dat heb ik gedaan in 1975. Bij het crisisopvangcentrum in de Willemsstraat vroeg ik of ik iets kon doen. Ik had het sterke verlangen om het Evangelie uit te dragen en mensen te helpen met de talenten die ik had. Maar ik had geen enkele opleiding in die richting, dus het werd niks. Ik heb mij wel op de Oogst geabonneerd om het werk te kunnen blijven volgen. Op een gegeven moment – ik volgde een opleiding voor boekhouden – zag ik een nietig klein advertentietje in de Oogst: administrateur gezocht. Toen heb ik Frinsel gebeld om te vragen wat voor papieren daarvoor nodig waren. Ik mocht op gesprek komen en kon meteen blijven, op proef. Uiteindelijk heb ik aan Frinsel gevraagd of ik kon blijven. Ik zei: ‘Ik loop wel een rondje, dan kunnen jullie het erover hebben.’ Ik liep te bidden op de Kloveniersburgwal en de Geldersekade; als ik er nu loop, denk ik er nog vaak aan. Toen ik terugkwam hoorde ik dat ik kon blijven.

Vanaf het begin af aan heb ik ervaren dat God mij naar dit werk heeft geleid. Het is heel apart: toen ik nog op school zat, snapte ik nooit iets van boekhouden. Ik kreeg zelfs bijles. Dat ik nu boekhouder ben, daar zouden mensen uit die tijd niks van geloven. Maar het trok me meteen. Het ondersteunende werk achter de schermen heb ik als een roeping ervaren.’ ◄ Paul Brinkman is 39 jaar in dienst, gepensioneerd, maar nog steeds anderhalve dag per week op het Dienstencentrum DE OOGST

31

RECENSIES / REDACTIE MATTHIJS HOOGENBOOM

Heilige Strijd Op verzoek van de Protestantse Kerk in Nederland werkte Beatrice de Graaf (hoogleraar geschiedenis van internationale betrekkingen aan de Universiteit van Utrecht) een lezing over het thema ‘veiligheid vanuit een protestants-christelijk referentiekader’ uit tot een interessant en relevant boek: Heilige Strijd: het verlangen naar veiligheid en het einde van het kwaad. Veiligheid is een veelbesproken en actueel onderwerp in het publieke debat en op straat. Het spook van de angst waart rond in Europa, terwijl veiligheid en vreedzaam samenleven de grondslagen van onze samenleving raken. Met behulp van gegevens van de Veiligheidsmonitor van de Nederlandse overheid en een historische uiteenzetting geeft De Graaf een interessant overzicht van het denken over veiligheid en het kwaad in onze Europese cultuur.

De Graaf stelt dat het huidige (seculiere) veiligheidsdenken met zijn beleidsplannen en moderne technologieën juist angst en onzekerheid bevordert – en dus tekortschiet. Nadenken over veiligheid is ten diepste een religieuze aangelegenheid: ‘Het slechte nieuws is dus dat het kwaad er is, als iets absurds in de zin dat het nooit zo bedoeld is. (…) Er moet dus een radicale oplossing komen voor dit kwaad. Het goede nieuws is dat die oplossing denkbaar is, zij komt voort uit de voorstelling dat God het kwaad beëindigt.’

Deze centrale notie in het boek is voluit Evangelie: ‘De belangrijkste conclusie van dit essay moet zijn: als wij strijden, dan moeten en mogen we dat doen vanuit het besef dat God al heeft overwonnen. (…) God strijdt en heeft het doorslaggevende gevecht gewonnen. (…) Uiteindelijk kon alleen God Zelf, met Zijn Zoon Jezus, die strijd beslechten door Hem op te offeren aan het kwaad. Dat is

32

DE OOGST

het verhaal van Goede Vrijdag en de Opstanding.’ Dit betekent nog niet dat het – overwonnen – kwaad al helemaal weg is. Het is D-Day geweest, de beslissende slag is geslagen en de victorie (VDay) is nog geen realiteit, maar wel verzekerd (Oscar Cullmann).

In dat geloof en in de navolging van Christus voeren christenen hun eigen heilige strijd (niet in het minst in het eigen hart!), aangespoord door de profeet Micha (6:8) om ‘niet anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.’ / Matthijs Guijt

Heilige Strijd: het verlangen naar veiligheid en het einde van het kwaad Beatrice de Graaf Boekencentrum € 12,99

Brood om van te leven Preken lezen; ik doe het niet zo vaak meer. Het vraagt wat discipline, zeker als ze zestienhonderd jaar oud zijn. Een verstillende ervaring omdat schatten verborgen liggen tussen de hoeveelheid van Augustinus’ woorden waar je wellicht vandaag niet zoveel meer mee kunt. Daar moet je de tijd voor nemen. Eigenlijk zou ieder mens het zichzelf ten doel moeten stellen: eens per jaar – bijvoorbeeld, om mee te beginnen – een geschrift lezen dat nu eens niet van nu en to the point is. Om niet te vergeten dat vele wijzen ons voorgingen. Wijs, dat word je wel van Augustinus. Neem een redenering als deze: betrouwbaarheid komt voort uit waarheid, een vrome uit vroomheid, een mooi mens uit schoonheid, een zuiver persoon uit zuiverheid. ‘Wanneer nu de menselijke geest datgene waardoor hij goed is, ontleent aan God, wordt hij goed door aan het goede deel te hebben…’ Of dit: ‘Naderen is geloven: wie gelooft nadert; wie afwijst, neemt afstand.’ De mensenmassa’s zijn ‘koud geworden doordat ze het verlangen waren kwijtgeraakt om lief te hebben.’ / Matthijs Hoogenboom

Brood om van te leven: verhandelingen 24-54 over het Johannes­ evangelie Aurelius Augustinus Damon € 49,90

Denk gerust na Normaal gesproken ben ik niet zo’n fan van een boekje met columns.

Achter elkaar columns lezen voelt een beetje raar. Denk gerust na ziet er zo fris uit dat het mij toch nieuwsgierig maakte. Dat is een compliment voor de uitgever. De inhoud stelde niet teleur. De columns zijn prettig van toon en zetten inderdaad aan het denken. Al lezend schoten me een paar ideetjes te binnen waarvoor je zo’n boekje zou kunnen gebruiken: voor het slapen gaan een column bijvoorbeeld. Nadenken bevordert misschien niet de slaap,

maar je kunt met slechtere gedachten in slaap vallen. En ter inleiding op een vergadering of kring zijn ze ook heel bruikbaar, die columns. / MH

Denk gerust na: gerecyclede columns, lekker duurzaam Theanne Boer Plateau € 12,50

Zo zijn onze manieren ‘Laten we eerlijk zijn. Het protestantse verloop van de dienst is grotendeels onbijbels, onpraktisch en ongeestelijk. We komen het als zodanig ook niet tegen in het Nieuwe Testament.’ Zomaar een stevige zin uit Zo zijn onze manieren, waarin een pleidooi wordt gehouden voor een ‘organische’ manier van kerkzijn. De schrijvers komen uit op een absolute focus op Jezus. Amen.

Maar of het nodig is om daarvoor tweeduizend jaar kerkgeschiedenis overboord te gooien… Je kunt, zoals de schrijvers doen, de liturgie die via het jodendom en de Rooms-Katholieke Kerk tot stand is gekomen afdoen als heidens. Ik vind het eerder rijkdom dat een traditie van zoveel eeuwen mij elke keer weer helpt om te focussen op God. De Bijbel schrijft niet voor hoe een kerk(dienst) eruit moet zien. Wat moet je met termen als ‘onbijbels’ en ‘niet zoals God het heeft bedoeld’? Die zijn al zo vaak gebruikt om het eigen standpunt te verdedigen. Kennelijk vond God het oké om het aan ons over te laten vormen te vinden om Hem te aanbidden. / MH

Zo zijn onze manieren Frank Viola en George Barna Gideon € 24,95

Stille grond Mijn aandacht voor dit boek werd getrokken doordat het over Rotterdam (mijn woonplaats) gaat en over een opvang voor daklozen (die we ook bij THDV hebben). De hoofdstukken gaan afwisselend over Johannes, die begeleider is in het opvanghuis, en Landa die ertegenover woont en zich inzet om het daar weg te krijgen.

Zelden heb ik me bij het lezen makkelijker kunnen identificeren dan met deze twee personages. Beiden hebben ze van die echt menselijke eigenschappen en doen ze dingen die iedereen doet (nou ja, je flat bekladden…) en die je zelf nooit op zou schrijven. Landa die net haar eerste kind heeft, is zo echt dat ik ineens

mijn vrouw een beetje beter ging begrijpen. Johannes noch Landa is goed of fout. Het zijn mensen met goede bedoelingen die soms effectief zijn en de volgende keer iets minder.

Niet direct een boek waar ik veel van heb opgestoken. Maar herkenning is al zo fijn. / MH

Stille grond Sanneke van Hassel De Bezig Bij € 19,99

Verschenen Protestanten: het geloof dat de moderne wereld vormgaf. Alec Ryrie Hebben we aan protestanten onze vrijheid van meningsuiting te danken?

De auteur van dit dikke boek trekt geen snelle conclusies, maar gaat gedetailleerd vijfhonderd jaar boeiende geschiedenis langs om tot een antwoord op deze vraag te komen. / Hollands Diep, € 29,90 Wie gelooft wat? Het grote kijkboek van christendom tot islam. Anna Wills en Nora Tomm Een heerlijk kijkboek om, samen met je kind, te ontdekken wat voor je medemens belangrijk is. Het boek nodigt uit om je te verdiepen in de ander en je kind daarin voor te gaan. / Lannoo, € 14,99 Een hemel zonder schroeven. Marieke van Meijeren Het is wat ver van mijn bed, dit sombere boek. Mensen die zelf of in de nabije kring te maken hebben met een psychische ziekte zouden aan dit boek – dat ten diepste gaat over het

verlangen bevrijd te zijn van pijn – weleens veel kunnen hebben. / Mozaïek, € 17,99 Liturgische spiritualiteit: benedictijnse impulsen voor klooster, kerk en wereld. Thomas Quartier osb Rust is een schaars goed. Het is, denk ik, om die reden dat er meer aandacht komt voor liturgie. De zondagse kerkdienst kan een rustpunt zijn in de week. Een ruimte waarin God gevonden wordt. Dit boekje is een inspiratiebron voor meer dan alleen de zondagse diensten. / Berne Media, € 17,95 Een lamp voor mijn voet. Liesbeth Labeur Ik weet niet zo goed wat te schrijven over dit bijna surrealistische boek. Het grijpt me bij de keel. Het verhaal. De tekeningen. Het misbruik gelardeerd met de ‘tale Kanaäns’: ‘Des HEEREN weg is gans volmaakt en recht.’ Als je die taal niet kent, zal veel je ontgaan.

Voor wie die wel kent, is het een confronterende spiegel. / Cossee/Mozaïek, € 19,99

DE OOGST

33

FILMBESPREKING / MATTHIJS HOOGENBOOM

THDV wil je helpen de verbinding te leggen met de onbekende ander. Film en literatuur leggen de gedachtewereld van die ander bloot. In deze rubriek bieden we je ter inspiratie kijk- en leeservaringen.

Film: The Return Genre: mysteriefilm/thriller Jaar van verschijnen: 2003 Over de regisseur: Andrey Zvyagintsev werd in 1964 geboren in Rusland. Vozvrasjtsjenie – zo luidt de oorspronkelijke Russische titel van The Return – was zijn debuut waarvoor hij meteen een Gouden Leeuw ontving.

‘Ik wil dat de toeschouwers meeschrijven aan de film.’ – De regisseur

Beeld uit The Return: Ivan en Andrei en hun vader

Zie ook het inleidende artikel op deze rubriek op pagina 24 en 25. Op onze w ­ ebsite vind je meer informatie, gespreksvragen en handvatten om over het boek of de film in gesprek te gaan. Maar we raden je aan, voordat je naar de website gaat, eerst de film te kijken of het boek te ­lezen zodat die zijn werk kan doen.

Ivan zit kleumend van de kou op een hoge steiger. Hij durfde niet te springen en is door zijn broer en vrienden achtergelaten. Dan verschijnt zijn moeder. Een ontroerend beeld. Ze slaat een sjaal om hem heen. Ivan is veilig.

Maar is het voldoende? Vanaf nu wordt hij met zijn angst gepest en noemt zijn broer hem een lafaard. Ivan heeft een vader nodig die hem sterker maakt.

Die vader verschijnt. Van de ene op de andere dag is hij er. De jongens kijken voorzichtig om het hoekje. Daar ligt hij op bed. Naakt, met een dun laken over zich heen.

De armen en benen gestrekt. Als ‘Christus na de kruisaflegging’ van de Italiaanse schilder Andrea Mantegna.

Even later deelt hij de wijn en het brood alsof hij nooit is weggeweest. Een scène die doet denken aan het Laatste Avondmaal van Da Vinci. De gelijkenis lijkt overduidelijk, maar zo eenvoudig is het toch niet. Deze vader is een mysterieuze figuur. Soms nors, dan weer aardig. Zorgzaam en dan ineens keihard. Waarom praat hij niet gewoon met die jongens?

34

DE OOGST

Zvyagintsev heeft zich bij het verschijnen van de film uitgesproken over de, volgens hem, uit de hand gelopen autonomie van de mens: ‘Ik zou willen zeggen dat het gaat om de (metafysische incarnatie van de) beweging van de ziel van de Moeder naar de Vader.’ Dat die beweging – of terugkeer – niet vlekkeloos verloopt, blijkt als Ivan voor de tweede keer op een steiger klimt. Niet veel later roept hij voor het eerst ‘papa’. Maar dat is tegen een hoge prijs.

Hij klopt bij iedereen weleens aan. Maar de mensen zien Hem niet.

Staat de vader in de film symbool voor God? ‘Ik weet zeker dat God regelmatig terugkeert op aarde. Hij klopt bij iedereen weleens aan. Maar de mensen zien Hem niet.

Ik hoop dat mijn film duidelijk maakt dat niet alles in het leven willekeurig is.’ Ivan en Andrei reageren totaal verschillend op hun vader – kijk eens naar hun gezichten op de foto – en dat is precies wat deze film zo geschikt maakt om over door te praten.

Zie ook

thdv.nl ◄

TOT HEIL DES VOLKS

Tot Heil des Volks O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond s­ eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT

Het Fort

Dank voor uw steun

Armoedebestrijding onder kinderen in Nederland Parlevinker 12, 1034 PZAmsterdam 020 3446313 info@hetfort.org www.hetfort.org

Waypoint Urk Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Onder dank ontvingen wij in november de volgende giften:

Amsterdammers Helpen Amsterdam 1.238 Different 287 Bewaarschool - armoedeproject 608 Hulp voor prostituanten (CHAP) 228 Kinderwerk “De bewaarschool” 158 Kinderwerk - Replay 15 De Oogst 25 Scharlaken Koord Amsterdam 29.055 Winkel Scharlaken Koord 75 St. Tot Heil des Volks 29.670 Waypoint Kampen 436 Waypoint Urk 2.094 Youth Hostel Ministry 305

---------TOTAAL: € 64.194

----------

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand.nl facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 06 19493693 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Ontmoet Amsterdam Anders Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

SINDS 1855

U vindt ons op sociale media

DE OOGST

35

‘Ga de weg die past bij je roeping: wees bescheiden, zachtmoedig en geduldig, en verdraag elkaar uit liefde’ Vrij vertaald naar Efeziërs 4:2

36

DE OOGST