De Oogst juli/augustus 2016

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | juli-augustus 2016 | jaargang 79 | 926

20 jaar De Sikkenberg:

‘God is trouw’ Jurrien ten Brinke over luxe

resorts en sloppenwijken

Wat doen we met onze

VRIJE TIJD?

20

inhoud

THEMA: recreaTIE

4 Vaker, verder en luxer op vakantie Neemt ons genieten afgodische vormen aan?

8 Jurrien ten Brinke over resorts versus sloppenwijk: ‘Ik zag op Lesbos 65-plussers die tussen de vluchtelingen door zwommen’

14 Nieuwe droom: Shelter House Een plek voor cleaners om te groeien in geloof

16 Het maatschappelijk probleem van de nieuwe criminaliteit Internet en nieuwe media hebben grote gevolgen voor de rechtshandhaving 16. Bbq Echt onder de locals ben je in het Vondel- of Westerpark. Mensen kijken, van de zon genieten, een boek lezen én de dag goedkoop afsluiten met een barbecue. Let op: dit mag niet overal. Er zijn aangewezen plekken voor.

17. Noord gestoord Het is maar wat je gestoord vindt: Noord is hip!

Neem de (gratis) pont achter het station, drink een bak koffie bij het Filmmuseum en wandel door naar de Van der Pekstraat – een verborgen schat in Amsterdam. Op woensdag, vrijdag en zaterdag is er markt.

18 Vader en moeder liefhebben in vervolgingstijd Het verhaal van Rauf, evangelist in Azerbeidzjan

19. Markt Fan van markten? Hier een paar aanraders: Dappermarkt, Waterlooplein, Albert Cuypmarkt, Ten Katemarkt.

20. Struinen Waarom moet je eigenlijk altijd iets dóén in een stad? Niets is mooier dan bij mooi weer een wandeling langs de grachtengordel. Wandel gewoon van de Brouwersgracht over de Heren- of Keizersgracht naar de Amstel.

18. Winkelen Wil je na al deze tips tóch nog shoppen? Ga dan eens niet naar de Kalverstraat, maar naar de Utrechtsestraat, Haarlemmerdijk of Czaar Peterstraat (dit jaar verkozen tot leukste winkelstraat van Nederland!).

En als je toch in Amsterdam bent, waarom dan niet combineren met een stadswandeling onder leiding van een gids? Zie ontmoetamsterdamanders. nl. Langer in Amsterdam blijven? Zie shelterhostelamsterdam.com/nl

19 Twintig uittips Amsterdam!

Voor een (bijna) gratis dagje uit, uitgezocht door onze gids Matthijs Hoogenboom

20x

Amsterdam

Voor een (bijna) gratis dagje uit!

24 Bijbelstudie Gert Hutten Over rust en vrijheid, twee kernwoorden in het geloof

25 Achter de schermen Toon de Bie van CHAP over zijn straatwerk in Den Haag

26 Serie missionair kerk-zijn We zijn als christen vreemdelingen en priesters: wat betekent dat?

30 Serie Onze Vader Over het gebed: ‘Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was’

32 Christenvervolging door de eeuwen heen Met de verbreiding van het Evangelie van het Koninkrijk in de wereld, groeit de stroom van martelaren

35 De Sikkenberg bestaat 20 jaar!

Maar hoe begon het allemaal? In gesprek met Jaap Willems.

tot heil des volks

redactioneel

Recreatie: genieten!

We lijken het soms een beetje uit het oog verloren te zijn: dat we mogen genieten. Beter gezegd, dat we mogen genieten van al het moois dat de Here God ons geeft. Bewust genieten gaat niet altijd vanzelf. Ons druk maken en gestrest zijn gaat ons op de een of andere manier makkelijker af. Werken, overuren maken, kerkenraadswerk, vrouwenochtend, er is zo veel om te doen! Genieten?

Geen tijd voor, volgende week misschien… Eerst werken, en als we tijd hebben: uitrusten en genieten.

God draait het om, zo heb ik geleerd van de MessiaansJoodse voorganger Israel Harel. Hij schreef een boek over de sabbatsrust, naar aanleiding van de brief aan de Hebreeën. In Opwekking Magazine zegt hij: ‘Ik denk dat de sabbatsrust een van de minst begrepen thema’s van de Bijbel is. Veel mensen beperken het tot een dag. En dan gaan ze in op alle dingen die je op die dag wel of niet mag doen. En daarmee doen ze precies het tegenovergestelde van wat sabbat in werkelijkheid betekent. Ten eerste is de sabbat helemaal geen Joodse wet of regel, maar was die er al lang voordat Abraham leefde. De sabbat is de eerste

de oogst

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

Redactie Matthijs Hoogenboom Ronald Koops Hoofdredactie Ronald Koops Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

dag dat de schepping door God voltooid was. Het was ook de eerste dag van de mensheid. De sabbat is dan ook niet voor God bedoeld. God had helemaal geen rustdag nodig.

De Bijbel zegt dat voor God de dag is als duizend jaar.

Daarom is de sabbat vooral het principe van een rustdag die voorafgaat aan de werkweek. Dus de allereerste dag van ons bestaan was een rustdag. Het gaat om het principe van eerst rusten en daarna werken, en niet andersom.’

Eerst rusten, dan werken. Juist in de ruststand krijg je oog voor al het moois dat God geeft: de natuur om in de wandelen of fietsen, water om in de zwemmen, de zon om je op te warmen. Onze zintuigen zijn bedoeld om al dat mooie in te ademen, op te nemen en te beleven. Psalm 34 zegt dat zo mooi: ‘Proef, en geniet, de goedheid van de Heer, gelukkig de mens die bij Hem schuilt.’◄ Ronald Koops Hoofdredacteur De Oogst ronaldkoops@totheildesvolks.nl

Jaargang 79 | nummer 926 | juLi-augustus 2016

Medewerkers Toon de Bie Wilco van Dorp Willem Glashouwer Matthijs Guijt Wilfred Hermans Matthijs Hoogenboom Gert Hutten Klaas Kapitein Ronald Koops Jaap Spaans Filip Uijl Gerry Velema Fotografie Arie Ambachtsheer, Dreamstime

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

De Oogst

3

thema

Ronald Koops

Vakantie als afgod?

Gemiddeld gezien gaan Nederlanders vaker, verder en luxer op vakantie. Hebben we dit nodig of neemt ons genieten afgodische vormen aan? Een verkenning.

Ze hadden een moeilijke tijd gehad, onze voormalige buren. Beiden een scheiding achter de rug, nu een samengesteld gezin, met twee jongens (van haar), twee meiden (van hem) en een hond. Zijn vader was onlangs ook overleden en zij werd een periode gestalkt. Maar die periode was achter de rug, gelukkig. ‘Na al die jaren hebben we onszelf maar eens even lekker verwend’, zei ze. Ze had-

Vaker, verder, luxer Vaker Het NBTC-Nipo Research monitort doorlopend het vakantiegedrag van de Nederlandse bevolking. Daaruit blijkt dat ongeveer tachtig procent minimaal één keer per jaar op vakantie gaat. Gemiddeld gaan we 2,8 keer paar jaar op vakantie.

Verder Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat we de laatste jaren vaker naar het buitenland op vakantie zijn geweest. 18,7 miljoen Nederlanders gingen in 2002 weg in eigen land, 16,8 miljoen gingen de grens over. In 2014 gingen één miljoen mensen minder naar eigen land en één miljoen meer naar het buitenland (17,2 binnenland, 17,9 buitenland).

Luxer Primitieve vakanties in de vrije natuur worden steeds minder populair, luxe vakanties winnen juist in populariteit. Veel mensen gaan het liefst in een hotel en áls er gekampeerd wordt, dan liever niet te primitief! Ook voor kampeerders is stroom gemeengoed geworden (voor koelkast en koffiezetapparaat), maar wil je het helemaal goed doen, dan kun je je heil zoeken op een zogeheten ‘glamping’.

Een glamping (de afkorting van glamorous camping), is dé trend op kampeergebied. Glamping staat voor het comfort van een hotel gecombineerd met de natuurlijke omgeving en de vrijheid van een camping. Tijdens hun vakantie verblijven de glampinggangers in een compleet ingerichte luxe tent, met complete keuken, echte bedden, tv, stereo en wifi.

Aan luxe geen gebrek!

4

De Oogst

den twee buitenlandse hotelvakanties geboekt. Nee, niet met de kinderen, ‘gewoon lekker voor onszelf’. En, zei ze, ze hadden ook maar meteen twee weekendjes weg geboekt, voor hen samen. En in de zomer natuurlijk gewoon twee keer ‘met elkaar’ op vakantie: een week met zijn kinderen en een week met haar kinderen.

Het gesprekje met onze voormalige buurvrouw was op zichzelf niet heel bijzonder, maar wel veelzeggend als je de Nederlandse vrijetijdscultuur van nu beschouwt, waar woorden als genieten, luxe en overvloed hoog in het vaandel staan. Hoe je er ook over denkt, het is een feit dat we met elkaar vaker, verder en luxer op vakantie gaan (zie ook kader ‘Vaker, verder, luxer’).

Veeleisend We gaan met elkaar niet alleen vaker, verder en luxer op vakantie, veel mensen zijn ook veeleisender geworden als het om vakantie gaat: de vakantie moet perfect zijn: het weer moet mooi zijn, de locatie mooi, de bedden aangenaam en de kinderen lief. We hebben er tenslotte hard voor gewerkt, dus we zullen genieten! En juist dat kan de nodige vakantiestress opleveren; doordat de verwachtingen hooggespannen zijn en we het gevoel hebben dat we moéten genieten, kan de stress toeslaan. Volgens het Fonds Psychische Gezondheid is ‘vakantiestress’ het gevoel dat de vrije periode extra spanning oproept. ‘Deze reactie kan te maken hebben met verschillende oorzaken zoals te hooggespannen verwachtingen, het wegvallen van vaste gewoonten of doordat privéproblemen opleven tijdens de vakantie’, zo is te lezen op de site. Er kunnen volgens het fonds stressklachten ontstaan als we onvoldoende rust krijgen om van inspanningen te herstellen.

‘De spanning hoopt zich dan als het ware op. Op vakantie gaan, is in ’zo’n situatie vaak een goed idee. Het geeft de ruimte om uit te rusten. Maar als u niet goed bent voorbereid, dan is het resultaat soms averechts. Ook kan het voorkomen dat oude ruzies weer opleven, omdat u langdurig samen bent met uw reisgenoten. In zo’n geval kunt u de vakantie als een extra belasting ervaren.’

Gelukkig kunnen we ons ook wapenen tegen deze vorm van stress, door bijvoorbeeld goede afspraken te maken

Meer mensen zijn veeleisender geworden als het om vakantie gaat: de vakantie moet perfect zijn.

met onze reisgenoten of de vakantiedagen niet te vol te plannen. Maar de meest praktische is wellicht deze tip: laat gerust ook iets mis gaan. ‘Vakantie is niet perfect en hoeft dat ook niet te zijn. Plan ook niet van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat een druk programma. Maak u dus niet al te druk, wanneer het niet lukt alles perfect te krijgen.’

Dankbaar ontvangen Om het anders te zeggen: hoe goed kunnen we eenvoudig dankbaar ontvangen? Zelf heb ik dat echt moeten leren: ik zag de vakantie jaren geleden als ‘mislukt’ als het veel regende. Bah, vervelende vakantie! Mijn vrouw ging er heel anders mee om: ‘Ook als het regent kun je wandelen, fietsen en genieten’, zei ze dan. En het is waar: de regen was niet het probleem, maar de manier waarop ik omging met het feit dát het regende. Of, zoals Els van Dijk het laatst verwoordde: ‘Een gemoedstoestand van dankbaarheid maakt dat je gevoel minder vatbaar is voor negativisme en criticisme.’ Kan je dankbaar genieten en genieten van alles wat je ontvangt tijdens de vakantie of moet het perfect zijn en lukt dat alleen met veel luxe en grote uitgaven?

Vakantie en welvaartsdenken Verre landen, dure hotels: de vakantie mag wat kosten, zo is de tendens. Ook christenen laten zich meer en meer inpalmen door het welvaartsdenken, schreef RD-journalist

Foto: Arie Ambachtsheer

Huib de Vries een aantal jaar geleden in het Reformatorisch Dagblad. Waarom is de omgang met geld en goed – in de Bijbel een essentieel onderwerp – binnen de gereformeerde gezindte zo’n blinde vlek?, zo vraagt hij zich af.

‘Het lijkt erop dat de verwerving en besteding van geld als neutraal wordt gezien, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het bekijken van speelfilms en het beluisteren van popmuziek. De omgang met geld lijkt van een totaal andere, waardevrije categorie.’ Vreemd vindt hij dat, want daar is volgens hem geen enkele aanleiding voor als je de Bijbel leest. De Vries: ‘Geen ethisch onderwerp krijgt in zowel het Oude als het Nieuwe Testament meer aandacht. De profeten tekenen geldzucht en welvaart als belangrijke redenen van het uitbuiten van de naaste en het verlaten van God. Jezus leert dat de besteding van het aardse goed bepalend zal zijn in de dag van de grote afrekening. Paulus rekent matigheid tot dé kenmerken van een christen.

Daartegenover stelt hij geldzucht op één lijn met hoererij en afgodendienst. Geen geldgierige zal het Koninkrijk van God beërven.’

Maar thuisblijven dus? Dat hoeft ook weer niet. Hoewel?

Sommige mensen zitten gedwongen thuis omdat ze een vakantie domweg niet kunnen betalen. Ik hoop dat we daar gevoelig voor blijven: de nood in onze eigen straat of wijk. Het is heerlijk als we (verre) reizen kunnen maken tijdens onze vakantie, maar laten we het nooit gewoon vinden. ◄ De Oogst

5

dichtbij

Klaas Kapitein

Reisverslag Zuid Afrika Een paar maanden geleden mocht Klaas Kapitein deelnemen aan de uitwisseling van predikanten en kerkelijk werkers tussen Nederland en Zuid-Afrika via Stichting Zebra. In deze Oogst een verslag van een bijzondere en interculturele reis.

Mijn voorwaarde om deel te nemen aan de uitwisseling, was dat ik graag wat klinieken wilde bezoeken in Zuid-Afrika en dat de predikant waar ik aan gekoppeld zou worden binnen zijn gemeente ook te maken had met verslavingsproblematiek. Uiteindelijk kon men mij koppelen aan Ds. Jetro Cloete van de Verenigde Gereformeerde Kerk (VGK) in Strand, dat ongeveer veertig kilometer van Kaapstad ligt.

Direct na aankomst in Kaapstad word ik al geconfronteerd met andere gebruiken dan in Nederland. In ZuidAfrika rijden ze niet alleen links maar ze gebruiken de snelweg ook om te fietsen, voor het hardlopen of om gewoon een stukje af te snijden. Nog harder komt binnen de wijze waarop de (blanke) taxichauffeur spreekt over zwarten en kleurlingen. Als ik hem subtiel maar duidelijk kenbaar maak dat ik zelf een dochter heb met een donkere huidskleur, zwijgt hij gelukkig.

Krotjes De eerste ontmoeting met dominee Cloete is allerhartelijks en weldra spreken we met elkaar elk in onze eigen taal want we kunnen elkaar goed verstaan. Dominee Cloete woont aan de rand van een klein township waar zo’n honderdtwintig gezinnen wonen. Kleine houten krotjes, van ongeveer drie bij drie meter, waar complete gezinnen met acht of negen kinderen in wonen. Een wc

Gebouw Toevlug

6

De Oogst

In Toevlug

moeten ze delen met soms wel tien andere gezinnen.

Door het enorme contrast tussen de voorsteden met hun luxe wijken en hotels en de achtersteden met hun sloppenwijken, tussen rijk en arm, overdadig luxe en erbarmelijk arm, ben ik letterlijk dagenlang van mijn stuk. Kan ik nog wel genieten van mijn verblijf in Zuid-Afrika?

De eerste kerkdienst in Zuid-Afrika is een feestje, men gaat hier vrij soepel om met de orde van dienst en desondanks is het eerbiedig en ordelijk. Psalmen worden afgewisseld met gezangen en Opwekking. Op maandagochtend koop ik een brood bij een winkeltje in de township.

Tenminste, als je de roestige zeecontainer van waaruit ze het brood verkopen een winkeltje kunt noemen. Zo’n blanke man valt natuurlijk op, de meeste bewoners blijven op een veilige afstand kijken wat ik ga doen. Toch is er een vader die met een kindje op zijn arm wat vrijmoediger is en mij vraagt: wie ben je, wat kom je doen en hoe lang blijf je? Ha, ha ik voel mij gelijk thuis, dit zijn precies de vragen die ze bij ons op Urk ook stellen aan vreemdelingen. Wanneer het ijs is gebroken, durft de vader het aan en vraagt of ik een brood voor hem wil kopen.

Verslaving en hulp kerk Gedurende de rest van de week maak ik kennis met de verschillende activiteiten binnen de kerk. Naast de vele

Stichting Zebra heeft als doel om predikanten en kerkelijk werkers een nieuw perspectief op eigen leven en omgeving te laten ontwikkelen, door middel van uitwisseling tussen Nederland en Zuid-­Afrika. De eerste week verblijft de gast bij een predikant of hulpverlener thuis en draait mee met zijn of haar dagelijkse activiteiten, de tweede week is er een gezamenlijk studieprogramma rondom een bepaald thema.

kinderactiviteiten is er een project dat mijn bijzondere aandacht heeft, namelijk de Christelijke Afhankelijkheids Bediening (CAB) alle VGK gemeenten in Zuid-Afrika hebben een eigen CAB afdeling. De mannen en vrouwen van de CAB zijn binnen de gemeentegrenzen actief om gezinnen waar verslavingsproblematiek speelt te begeleiden en te motiveren tot zorg, zij verlenen naast morele ondersteuning ook praktische ondersteuning en spelen een belangrijke rol in de nazorg aan zowel de cliënt als familie. Er is een uitstekende samenwerking met de lokale en landelijke overheid. De CAB is zelfs bevoegd eventueel kinderen van verslaafde ouders uit huis te plaatsen als dat nodig mocht zijn. De VGK heeft een eigen rehabilitatiecentrum van waaruit nauw contact is met de CAB-afdelingen, hierdoor is men in staat optimale zorg en aandacht te verlenen, waardoor de kans op een terugval aanzienlijk wordt verkleind. Het inspireert mij in elk geval voor mijn werk bij Waypoint: wij kunnen nog veel leren van de mensen hier in Zuid Afrika.

Ik bezoek een aantal klinieken, waaronder Toevlug van de VGK in Worcester, waar ik een bijzondere ontmoeting heb met Dominee Jurie van Rooy en Theresa Rossouw, de bestuurder van Toevlug. Het zijn mensen die met passie en bevlogenheid, vanuit de liefde van Jezus Christus hun werk doen. In Toevlug heerst een warme gemoedelijke en huiselijke sfeer, de accommodatie mag dan wat verwaarloosd ogen, maar het behandelprogramma is inhoudelijk sterk en actueel. In Kaapstad en omgeving zijn tientallen klinieken, waarvan de meesten niet onderdoen voor luxe vijfsterren hotels, deze klinieken zijn echter niet toegankelijk voor de lokale bevolking, maar vooral bedoelt voor de goed verzekerde cliënten uit het buitenland (waaronder uit Nederland). De verschillen tussen de klinieken zijn misschien nog wel het beste zichtbaar op de parkeerterreinen, bij de privaat en luxe klinieken staan op de parkeerplaatsen van artsen en personeel dure auto’s als

Uitzicht over Cape Town met haar miljoenen inwoners en tientallen verslavingsklinieken.

Mercedes, Porsche en Ferrari, terwijl bij de kliniek van de kerk de behandelaren geen eigen parkeerplek hebben en de duurste auto op het parkeerterrein een Toyota van tien jaar oud is. Het is goed om zelf eens ter plaatse de sfeer te proeven en te onderzoeken naar welke klinieken wij onze jongens doorverwijzen. Tussen alle bezoeken door, moet ik in de avonduren nog aan de slag om een preek voor te bereiden. Dominee Cloete heeft namelijk aan zijn gemeente verteld dat ik zondagochtend zal preken.

Het tweede deel van de uitwisseling betreft een studieweek, we verblijven op Volmoed: een christelijk retraitecentrum in Hermanus. Met de Nederlandse predikanten en hun Afrikaanse gastvrouwen/heren verdiepen we ons onder leiding van de Nederlandse docent Dr. Henk van den Bosch en de Zuid-Afrikaanse docent Dr. Frederick Marais in het thema ‘Diversiteit in geloven en leven’ Over en weer mogen we als Zuid-Afrikaanse en Nederlandse deelnemers van elkaar leren, met elkaar delen en elkaar inspireren en bemoedigen. Ondanks de diversiteit voelen we ons met elkaar verbonden en één in Jezus Christus.

Met een gezamenlijke viering in de kapel waarin we aan elkaar het avondmaal mogen bedienen sluiten we twee inspirerende weken af en moeten we helaas afscheid ­nemen van onze vrienden in Zuid-Afrika. ◄

Cliënten in Toevlug volgen een sessie ‘drumcircle’: met elkaar muziek maken werkt genezend voor de cliënt en bevordert het groepsproces.

De Oogst

7

thema

Wilfred Hermans

‘Niets is van mij, alles is van God’ Jurrien ten Brinke, relatiemanager voor Compassion en initiator van het tienerprogramma Be Courageous, gelooft niet dat je met de Bijbel in de hand sommige vakantieoorden moet mijden. Tegelijkertijd: ‘Ik kan niet in de meest luxe resorts zitten in het besef dat ik een week later voor m’n werk in een sloppenwijk sta.’

‘Ik zag op Lesbos 65-plussers die tussen de vluchtelingen door zwommen. Anderen stopten tijdens hun rondrit over het eiland om te kijken hoe wij – soms huilend – drijfnatte vluchtelingen opvingen na hun gevaarlijke overtocht.’

Jurrien moet er inmiddels om glimlachen, maar de tegenstellingen doen pijn. Het avontuur van hem en zijn vrouw Janet op Lesbos, werd geboren in Italië, tijdens de zomervakantie van 2015. Janet vertelde Jurrien dat ze graag voor Stichting Bootvluchteling naar Lesbos wilde om een eerste medische missie op te starten. Na de vakantie bleek dat Apeldoorn als een van de eerste gemeenten een noodopvang voor 400 vluchtelingen zou krijgen. Op dat moment startten Jurrien en Janet de Facebookpagina ‘Ik ben een gastgezin voor een vluchteling’ om Nederlanders met vluchtelingen in contact te brengen.

Klein beetje bewogenheid Omdat dit burgerinitiatief via de media snel landelijke bekendheid kreeg en men zelfs een documentaire over het echtpaar wilde maken, besloten Jurrien en zijn vrouw met z’n tweeën naar Lesbos te gaan. Ze hadden God al lang geleden om een klein beetje bewogenheid gevraagd en God verhoorde dat gebed ruimhartig. Die bewogenheid is er na het Lesbos-avontuur nog steeds, maar Jurrien wil waken voor een gepolijst geestelijk verhaal. ‘Waar we vorig jaar op Lesbos vluchtelingen hielpen, zouden we op een vergelijkbaar eiland ook heerlijk een weekje vakantie kunnen vieren… Een midweekje Malta, Kos of Kreta is natuurlijk zo geboekt, juist omdat het zo goedkoop is.

8

De Oogst

Tegelijk moet ik er niet aan denken dat ik zit te relaxen op hetzelfde strand waar vluchtelingen eerder aan land kwamen. Maar bewust een eiland bezoeken waar geen vluchtelingen zijn, voelt ook weer hypocriet. Dat is het spanningsveld tussen enerzijds een bewogen leven leiden, en tegelijkertijd middenin de welvaart staan. Ik geloof dat God wil dat wij het leven ten volle leven en Hem als onze Schepper eren, of ik nu hard werk of vakantie vier.

‘Op Lesbos zwommen 65-plussers tussen de vluchtelingen’ Vakantie vieren kan prima in verbondenheid met God; de kernvraag is in hoeverre we onze rijkdom laten sturen door Gods liefde. Een boekje dat mij hierbij hielp, heet ‘Verborgen Rijkdom’ van Randy Alcorn. Hij zegt: niets is van mij, alles is van God. Hoe laat ik mijn rijkdom – die ik in bruikleen van God heb gekregen! – op de juiste plekken terechtkomen? Die keuzes zijn niet zwart-wit, ik geloof dat God daarin een zekere vrijheid geeft.’

Armoede zien maakt rijker Heel mooi, maar welke keuzes qua vakantie maakt Jurrien uiteindelijk zelf? ‘Low budget, want we hebben een groot gezin. Ik heb een oude caravan gekocht en opgeknapt. We geven onze tienden, dus dan zit drie keer naar een luxe resort er niet in. Bovendien kan ik niet in de

Jurrien: ‘Er is een spanningsveld tussen enerzijds een bewogen leven leiden, en tegelijkertijd middenin de welvaart staan.’

meest luxe resorts zitten terwijl ik een week later voor m’n werk in een sloppenwijk sta. Ik zeg niet dat God zoiets afkeurt, maar ík kan er niet mee leven. En als je toch naar zo’n resort wil, dan zou ik het een gemiste kans in karaktergroei vinden als je niet iets meer van het land ontdekt.

De confrontatie met armoede maakt je rijker: je verbreedt je wereld en ontdekt dan vanzelf wat je mogelijke roeping daarin is. Daarnaast ben ik wel benieuwd wat mensen die wél drie keer per jaar luxe op vakantie gaan verder met hun geld doen. Je uitgiftenpatroon is een illustratie van dat wat in je hart leeft! En vergeet niet dat naast geld ook je tijd van God is. Besteed ik alle avonden van de week aan sport, uitgaan met vrienden en tv kijken, of geef ik ook van mijn tijd en talent aan de ander?’

‘De confrontatie met armoede maakt je rijker’

zoveelste deurcollectant. Maar een stevig offer kan toch pijn doen? ‘Nee, want mijn bezit is niet van mij maar van God, dus hoezo zou dat pijn doen? Maar als je denkt: ik geef hier mijn zuurverdiende centen weg, dán kan ik me voorstellen dat geven pijn doet.’

‘We geven onze tienden, dus dan zit drie keer naar een luxe resort er niet in.’

Uiteindelijk gaat het om het geven van je leven, ontdekte Jurrien. ‘Daarbij is deze Bijbeltekst voor ons heel inspirerend: ‘Wat liefde is, hebben we geleerd van Hem die Zijn leven voor ons gegeven heeft’, 1 Johannes 3 vers 16. Door je leven te geven – dat is: je geld, tijd en talenten delen – ervaar je God het sterkst en ben je het gelukkigst. Meer van God willen ervaren en daar heel theoretisch mee bezig zijn, blijft uiteindelijk droogzwemmen.’ ◄

Je leven geven Van geven word je rijker, ontdekte Jurrien. Daarom leert hij zijn kinderen al dat ze daarom niet alles voor zichzelf mogen besteden. En voor hemzelf is hij ook niet mals: hij en Janet hebben de afspraak dat ze áltijd iets geven wanneer iemand een financieel beroep op hen doet – ook die De Oogst

9

dichtbij

NIEUWS / Matthijs Hoogenboom

Uit de archieven

Een typisch retro-plaatje dit keer met dank aan onze vrijwilliger Goos Kriek uit Huizen die al onze dia’s en negatieven heeft gescand. Het is de bar in het opvangcentrum aan de Willemsstraat. Hier werden vanaf 1969 verslaafde jongeren opgevangen. Een andere vrijwilliger, Nelis Holl uit Terneuzen, is onze cas-

settebandjes met onder andere de kerstvieringen uit de jaren tachtig en negentig aan het digitaliseren.

We zoeken nog iemand die dit met videobanden kan doen. Voor meer informatie: mail naar matthijshoogenboom@totheildesvolks.nl of bel met het hoofdkantoor: 0203446310.

Op vakantie met Second Step ‘Ik zal deze dagen nooit meer vergeten, het was zo gaaf om hier te mogen zijn!’ Aan het woord is een deelnemer aan de vakantie van Second Step, de werkervaringsplaats van ons maatschappelijk werk.

Eind mei mochten vijf vrouwen – dankzij een royale gift van Kerk in Actie – vakantie vieren op zorgboerderij ’t Paradijs in Barneveld. Een prachtige gelegenheid om het hectische en vaak chaotische leven in Amsterdam even te verlaten en op adem te komen in het boerenlandschap. Een deelnemer aan deze vakantie besloot haar leven aan Jezus te geven: wat een feest! Anderhalf jaar geleden stond zij nog achter het raam; nu vrijgekocht en klaar voor een nieuw begin!

Simone Schoemaker, maatschappelijk werker bij Scharlaken Koord

Tienjarig Jubileum Waypoint Urk Op vijftien mei 2006 was het precies tien jaar geleden dat Kringloopwinkel Waypoint op Urk haar deuren opende. De winkel was begonnen onder de naam ‘Ebed Melech’ maar in de volksmond heette het al snel Waypoint. Op zichzelf jammer, want de naam ‘Ebed Melech’ gaf aanleiding tot mooie gesprekken en beeldde goed uit wat de insteek van de winkel is, namelijk met behulp van afgedankte spullen, mensen die in de put geraakt zijn er weer bovenop helpen. De kringloopwinkel maakt niet alleen het werk in de hulpverlening mogelijk, maar biedt ook werkervaringsplekken en dagbesteding.

De winkel is van ontzettend groot belang om het werk in de verslavingszorg geheel belangeloos te kunnen blijven doen.

10

De Oogst

Afgelopen dinsdag vierden we het tienjarig jubileum en was het dan ook feest in de kringloopwinkel.

Voor de ruim tachtig vrijwilligers waren er ‘s middags diverse creatieve workshops, variërend van gebakjes maken tot muziekworkshops. In de avond konden de vrij-

willigers en klanten van de winkel genieten van een prachtig aanbiddingsconcert met Ronald Koops, die op zeer bijzondere wijze psalmen en geestelijke liederen ten gehore bracht. Wij zien terug op een zeer geslaagde en rijk gezegende dag.

Klaas Kapitein, Waypoint Urk.

Rommelmarkt voor Scharlaken Koord Op veertien mei jl. stond Scharlaken Koord met een kraam op een rommelmarkt georganiseerd door de Hervormde Gemeente Waarder. Dit jaarlijkse evenement trekt bezoekers uit de wijde omtrek. Bezoekers konden een high tea bij Second Step winnen.

Waarder heeft Scharlaken Koord uit-

gekozen als één van de drie d ­ oelen van de opbrengst van de rommelmarkt. En dat niet alleen dit jaar, maar ook in 2017 en 2018. Daardoor kunnen we drie jaar intensief met elkaar optrekken. Binnenkort zal een groep uit Waarder meedoen aan een projectwandeling van de Wandelende Tak. We zien ernaar uit!

Ontmoet Amsterdam Ánders De Wandelende Tak heeft een nieuwe flyer. De als stadsplattegrond van Amsterdam vormgegeven folder, geeft informatie over het complete aanbod: wandelingen, fietsen vaartochten voor jong en oud, inclusief bedrijfsuitjes.

De flyer wordt aan het begin van de wandeling uitgedeeld, zodat wandelaars kunnen zien waar ze lopen. Wilt u ons helpen om De Wandelende Tak bekendheid te geven?

Bestel dan één of meer exemplaren via secretariaat@ totheildesvolks.nl

Zomerwandelingen van De Wandelende Tak In de zomer kan er gewandeld worden op de volgende data. Opgeven kan via ontmoetamsterdamanders.nl • Zaterdag 9 juli – projectwandeling • Donderdag 21 juli – Joods Amsterdam 1 • Dinsdag 2 augustus – ­Amsterdam in WOII • Donderdag 18 augustus – ­Jordaanwandeling • Zaterdag 27 augustus – Joods Amsterdam 2 • Dinsdag 30 augustus – ­Grachtenwandeling

Bezoek aan de prinses!

‘Bent u de dames van ­Second Step? Prinses Beatrix wil u graag ontmoeten, wilt u met mij meelopen?’ En daar sta je dan in paleis Noordeinde met je mond vol tanden!

We waren uitgenodigd door het Oranjefonds, die dit jaar Second Step financieel ondersteunt, voor de jaarlijkse uitreiking van de Appeltjes van Oranje. Wat een mooie gelegenheid en wat een eer om hier te mogen zijn!

Na een aantal inspirerende toespraken, p ­ rachtige initiatieven vanuit heel Nederland en een swingend muzikaal ­intermezzo stonden we te praten met onze voormalige vorstin. Wat een bijzondere ontmoeting! Ze was goed op de hoogte van ons werk en vertelde dat ze in de jaren zeventig ook eens de Wallen incognito had bezocht met majoor Bosshardt. Ze sprak haar bewondering uit voor ons werk en was heel geïnteresseerd in wat we bij Second Step doen. P ­ rachtig om zo de waardering van ons koningshuis te krijgen.

Via de rode loper en langs een aantal lakeien, hoogwaardigheidsbekleders en gouden ornamenten zweefden we het paleis weer uit.

Weer met beide benen op de grond en op weg naar het ov, maar met ons hoofd nog een beetje in koninklijke sferen.

Simone Schoemaker, ­maatschappelijk werker bij Scharlaken Koord

De Oogst

11

dichtbij

NIEUWS / Matthijs Hoogenboom

Modeshow ­Waypoint Kampen Op vrijdag 26 augustus 2016 ­organiseert Waypoint Kampen haar jaarlijkse modeshow in de binnenstad van Kampen.

Waypoint wil op deze manier aandacht vragen voor het werk onder de jongeren in de stad.

Zomerprogramma De Sikkenberg In de zomermaanden zijn er op De Sikkenberg leuke programma’s voor kinderen en jongeren. En iedere week is er een spreker die Bijbelstudies en avondsluitingen verzorgt!

Meer informatie op sikkenberg.nl.

12

De Oogst

Aan de show werken ook jongeren mee die door Waypoint worden ­geholpen.

Het event begint om 16.00 uur en wordt officieel ‘geopend’ door ­wethouder Meijering.

Meer informatie op www.waypointkampen.nl

Zie ook het artikel over twintig jaar De Sikkenberg op pagina 35. week 28 - Bastin en Colinda Romijn week 29 - Jacques en Anette Brunt week 30 - Henk en Elly Blankenspoor week 31 - Cees en Marion Hanemaayer week 32 - Kees en Ans van Velzen week 33 - Frederic en Siglinda Walraven week 34 - Gerrit van Valen

Scharlaken Koord in Brussel Op negen en tien juni was Scharlaken Koord deelnemer aan het Platform tegen Mensenhandel in Brussel, georganiseerd door de Europese Commissie tegen Mensenhandel. Uit de EU-lidstaten zijn organisaties geselecteerd die mogen deelnemen aan het platform.

Twee dagen lang is tijdens workshops in kleinere groepen intensief nagedacht hoe mensenhandel beter bestreden kan worden, hoe slachtoffers beter beschermd kunnen worden en hoe er meer aan preventie kan worden gedaan.

Scharlaken Koord vertelde over ons nieuwste preventieprogramma No Nonsense, waarin aan zowel meisjes als jongens preventie wordt gegeven. Andere lidstaten waren zeer geïnteresseerd in No Nonsense en namen ons preventieproject over als aanbeveling aan de Europese Commissie: maak geld vrij zodat aan zowel jongens als meisjes in alle lidstaten preventie kan worden gegeven.

Ineke Punt, coördinator maatschappelijk werk Scharlaken Koord.

thema

Gert Hutten

Een vrije dag!

De kinderen moesten zeven dagen per week naar school.

Zeven dagen van half 9 tot half 4 binnen zitten, zeven dagen huiswerk, zeven dagen stil zitten, luisteren, leren, gehoorzamen. Maar niemand wist beter. Zo hoorde het nu eenmaal.

Toen kwam er een minister die hart had voor kinderen. Hij zei: Zo kan het niet langer. Je zou haast denken dat je alleen maar scholier was en geen mens. Je zou haast gaan denken dat het leven leren is en niet leven.

Hij vaardigde een wet uit: een dag in de week geen school. Dan hoeft niemand meer iets, dan mag je leuke dingen doen. Wat een enthousiasme onder de leerlingen. De minister was populair. Iedereen ze: De zondag is een fantastische dag.

Het verhaal kreeg een merkwaardige wending. Na een aantal jaar (niemand wist meer hoe het begonnen was) ontstonden er discussies.

Op de scholen, in de gezinnen en zelfs in de Tweede Kamer. Iedereen bemoeide zich ermee.

Er werd gezegd: op die ene dag mogen we niet naar school, mogen

we niet leren en niet werken. De minister heeft het verboden. Maar wat mogen we dan nog wel? Waar houdt leren en werken op? Mag je een boek lezen? Nee, dat is taal. Een eind wandelen? Nee dat is gymnastiek. Knutselen? Nee dat is handenarbeid. Puzzelen? Nee dat is hogere wiskunde. Maar wat mag dan nog wel? Je mag niets! Ja mag eigenlijk nooit wat!

Hooglopende ruzies. Sommigen zeiden: Die minister met zijn vrije dag is een dictator. Hij tast onze vrijheid aan. Laten we nu maar doen of het een gewone dag is. Die minister kan ons nog meer vertellen!

En de minister? Hij schudde zijn hoofd. Op zijn vrije dag ging hij fijn in zijn tuin werken, want dat was zijn lust en zijn leven. De voorbijgangers ergerden zich wild: Hij is

een slechte minister, hij houdt zich niet eens aan zijn eigen wetten.

Toen nam de Kamer een motie van wantrouwen aan. De minister moest aftreden.

Dat is het verhaal van de vrije dag.

Het is echt gebeurd. Discussies in de evangelie verhalen rond de sabbat. Ontelbare ruzies in christelijke kring. Ineens voel je hoe merkwaardig het allemaal is gegaan.

Een vrije dag. Niet een dag om te bekvechten, maar om van te zingen.

De rustdag dat is bevrijdingsdag.

Dat is de dag waarop de dingen weer een beetje goed komen, waarop de mensen zich weer mens voelen. Het is een dag van hoop en een dag van hoop geven. ◄ Bron: ‘Tien Klinkende woorden’ van W.R van der Zee. De Oogst

13

dichtbij

de shelter / RONALD KOOPS

De Shelter in Amsterdam droomt van een

Shelter House Elk jaar bezoeken een kleine 40.000 gasten de Shelter ­hostels in Amsterdam. De Shelters ontvangen daarnaast jaarlijks ongeveer 130 tot 160 ‘cleaners’ die een maandje bij ons in de schoonmaak werken tegen kost en inwoning.

Regelmatig komen cleaners tot geloof, maar soms vallen ze terug. Daar moet wat aan gebeuren, vinden ze bij de Shelter.

Hun droom: het Shelter House.

De cleaners, daar gaat het om bij het Shelter House.

De cleaners zijn namelijk mensen die een maand lang schoonmaakwerk doen tegen kost en inwoning. En dat is ideaal voor deze mensen, want als ze in de Shelter ­komen, hebben ze vaak geen werk, geen inkomen en soms zelfs geen slaapplaats. En wat is nou het mooie?

Dat ze – gedurende die maand – op een hele bijzondere manier in contact komen met het christelijk geloof. Ze worden namelijk met veel liefde ontvangen, worden ­uitgenodigd om aan Bijbelsessies mee te doen, kortom: ze worden ineens deel van een christelijke (leef)gemeen­ schap, een liefdevolle familie. Regelmatig is het feest in de Shelter, omdat een cleaner tot geloof komt, vaak ­geraakt door de liefde van Christus waarmee deze ­cleaner mee geconfronteerd wordt.

Maar dan gaat het soms mis, vertelt Corné Platschorre, supervisor van Shelter City, terwijl we in de zonovergoten binnentuin van het hostel zitten. ‘We zien weliswaar veel vrucht in ons werk’, vertelt hij. ‘Gasten, maar vooral ook cleaners maken mooie keuzes gedurende hun verblijf bij ons, maar vaak ervaren we de tijd die we met hen h ­ ebben als te kort. We zouden hen langer in het team willen ­hebben omdat ze net voor of na hun keus voor Jezus staan en daarin begeleiding nodig hebben.’

Een maand is eigenlijk te kort?

‘Ja, dat is vaak te kort om een blijvende verandering in mensenlevens te zien. Daarnaast is het vaak niet ­wenselijk hen langer bij ons te houden. De praktijk wijst uit dat bij een langer verblijf de mensen zich te vrij gaan v­ oelen en het voor onze jonge en soms snel

14

De Oogst

wijzigende staf m ­ oeilijk wordt om hen aan te sturen.

Kortom, de Shelter is niet de goede plek voor een langer verblijf, onze staf is daar niet de goede begeleiding voor.’

‘Het raakt me diep als ik merk dat cleaners tot geloof komen en dat dat ‘buiten’ de Shelter dan weer wegebt, omdat de tijd te kort was om geestelijk met ze op te trekken.

Dat maakt me boos!’

Wat zou het Shelter House dan kunnen bieden?

‘Het zou een plek kunnen zijn waar deze mensen voor langere tijd kunnen blijven om geestelijk te groeien in de relatie met Jezus en een plek om hun leven enigszins op orde te krijgen. Het huis wat wij voorstaan laat zich enigszins vergelijken met gemeenschappen als L’Abri en Timon, maar er zijn ook belangrijke verschillen. Ons huis is gericht op geestelijke groei voor mensen die wij leerden kennen in de Shelter hostels met een duidelijke geestelijke honger en nog zonder voldoende sociaal netwerk en woonruimte. Omdat het om een diversiteit aan mensen gaat, zou het een plek moeten zijn waar veiligheid wordt geboden tegen de verleidingen van een stad als Amsterdam, maar ook de mogelijkheid moeten bieden tot het zoeken van werk in een internationale ­omgeving.’

‘Het Shelter House zou een plek kunnen zijn waar deze mensen voor langere tijd kunnen blijven om geestelijk te groeien in de relatie met Jezus en een plek om hun leven enigszins op orde te krijgen.’

Foto: Shelter

Wat is de doelgroep van het Shelter House?

‘Dat zijn de ex-cleaners. Mensen met wie we in de ­hostels al een relatie hebben opgebouwd en waarvan we ­redelijkerwijs kunnen inschatten dat ze daadwerkelijk willen groeien in het geloof. Mensen die niet worstelen met grote problematiek en beschikken of een toezegging ­hebben over een (parttime) baan. We zouden hen Shelter House bewoners kunnen noemen.

Naar schatting zouden jaarlijks vijftien tot twintig mensen op basis van de huidige inzichten kunnen instromen in dit project.’

En wie begeleidt deze mensen?

‘We denken aan een community waar we stabiele ­christenen als kernbewoners laten samenwonen met de ex-cleaners. De kernbewoners/begeleiders zijn idealiter wat oudere, gesettelde mensen of echtparen: zij hebben als het goed is geestelijke wijsheid en levenservaring opgedaan en hebben ook vaak een gezonde financiële positie.’

Hoe ziet het er verder praktisch uit?

‘De bewoners van het Shelter House hebben een ­kamer, ze brengen zoveel mogelijk hun eigen huur op en ­voorzien in hun kosten van levensonderhoud. Dit als onderdeel van hun integratieproces in de Nederlandse maatschappij.

Verder zou het huis een gezamenlijke keuken en ­leefruimte moeten hebben die beiden fungeren als ­ontmoetings- en recreatieruimte.’

Ten slotte: waarom is dit je droom? Wat raakt je in het feit dat dit er nu nog niet is?

‘Het raakt me diep als ik merk dat cleaners tot geloof ­komen en dat dat ‘buiten’ de Shelter dan weer w ­ egebt, omdat de tijd te kort was om geestelijk met ze op te ­trekken. Dat maakt me boos! Je kunt zoveel meer ­betekenen voor elkaar als je als leefgemeenschap l­ anger optrekt. Daarom dromen wij van een Shelter House, zodat mensen, als ze net christen zijn, sterker in hun schoenen staan.’ ◄

Getuigenissen van cleaners In de volgende Oogst leest u de ontroerende ­verhalen van twee cleaners die onlangs tot g ­ eloof zijn gekomen in de Shelter. Zij geven ook aan waarom in hun ogen het Shelter House belangrijk is. Bidt u met ons mee dat het Shelter House er mag komen? We hopen dat we op uw steun kunnen ­rekenen!

De Oogst

15

Samenleving / Jaap Spaans

Hoe gaan we om met ­‘nieuwe criminaliteit’?

Door globalisering, de toegenomen mobiliteit, gebruik van internet en nieuwe media zijn landsgrenzen vervaagd en verandert de samenleving ingrijpend. En dat heeft grote gevolgen voor de rechtshandhaving, constateert Jaap Spaans. Analyse van een alarmerende ontwikkeling.

In mei van dit jaar verscheen een belangwekkend rapport over de politie: ‘Handelen naar waarheid’, dat veel reacties opleverde. Deskundigen waaronder criminologen, psycho­ logen en politiefunctionarissen hadden een sterkte-zwakte analyse gemaakt van de kwaliteit van het huidige opsporingsbeleid. De uitdagingen die op de politie afkomen zijn groot. Rechtshandhaving en veiligheid zijn onderwerpen die veel burgers bezig houden en een duidelijke christelijk-­ ethische dimensie hebben. De onophoudelijke stroom informatie over criminaliteit en excessen die ons dagelijks bereikt, maakt veel mensen angstig en onzeker. De scherpe analyse is een waarschuwing aan een samen­ leving die snel verandert. Eén stelling in het rapport vond ik veelzeggend: ‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperken’.

‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperken’ In 1974 begon ik als agent bij een gemeentelijk politiekorps in de Randstad. Het leven was nog betrekkelijk overzichte­lijk, computertechnologie had nog geen dominante rol in de samenleving. Door globalisering, de toegenomen mobi­liteit, gebruik van internet en nieuwe media zijn landsgrenzen vervaagd en verandert de samenleving ingrijpend. Dat heeft grote gevolgen voor de rechtshandhaving. Met behulp van moderne systemen kunnen tegenwoordig k ­ entekens volautomatisch worden herkend en via slimme camera’s op basis van biometrische gezichtsherkenning, kunnen personen worden geïdentificeerd en gevolgd. In dit informatietijdperk zijn ‘persoonsregistratie’ en ‘informatieverwerking’ sleutelbegrippen. De technologische vooruitgang bracht ontegenzeggelijk vele

16

De Oogst

voordelen, maar helaas zijn de zwaarwegende nadelen onvoldoende ingeschat. Ook criminelen en terroristen maken intensief g ­ ebruik van moderne technologie. Zij beschikken vaak over ruime financiële middelen om de benodigde apparatuur, kennis en expertise in te kopen.

Nieuwe vormen van crimi­naliteit zoals cybercriminaliteit (computercriminaliteit), georganiseerde misdaad, ­terrorisme en identiteitsfraude kunnen een samenleving ondermijnen en ontwrichten. In het Jaarbericht 2015 van het Openbaar Ministerie dat een week later werd gepubli­ ceerd, komt dezelfde problematiek naar voren. Het is goed dat deze alarmerende ontwikkeling wordt benoemd en geanalyseerd.

Kantelperiode Volgens de onderzoekers is er sprake van een kantel­ periode. Het roer moet om. Grote vraag is hoe zo’n ­ingrijpende beleidsomslag kan worden verwezenlijkt. De Nationale Politie is na een moeizaam proces tot stand gekomen en dat heeft veel gevergd van het personeel.

Implementatie van de aanbevelingen kost veel geld en de vraag is of de politieke bereidheid er is om voldoende financiële middelen beschikbaar te stellen. De huidige opsporing van criminaliteit is over het algemeen traditioneel ingericht op een opsporingsonderzoek, terwijl in de digitaliserende samenleving criminelen er steeds vaker in slagen om van afstand hun slag te slaan. Voor een deel van het politiewerk zal de klassieke opsporing voldoende blijven, maar op de nieuwe vormen van criminaliteit heeft die onvoldoende antwoord. In de analyse wordt verwoord wat de doorsnee burger die regelmatig de computer gebruikt of digitale transacties verricht, in de praktijk ervaart. Cybercriminelen gebruiken phishing mails om gegevens te ontfutselen of verspreiden computer­ virussen. Infrastructurele en militaire objecten zijn vaak

computergestuurd en daardoor gevoelig voor hacking en manipulatie. Om grensoverschrijdende cybercriminaliteit te bestrijden is Justitie afhankelijk van de medewerking van andere landen. De mogelijkheden om dat effectief te doen zijn beperkt. Inmiddels is de situatie zo ernstig dat de banken die in het verleden alles in het werk stelden om digitalisering van het betaalverkeer te stimuleren, nu regelmatig op hun websites waarschuwen voor cyber­ criminaliteit. Toezichthouder De Nederlandse Bank liet zelfs een waarschuwing uitgaan, waarbij werd gewezen op de risico’s van mobiel betalen.

‘Cybercriminelen gebruiken phishing mails om gegevens te ontfutselen of verspreiden computervirussen’ Je maintiendrai: Ik zal handhaven?

Handhaving is een basisplicht van de overheid. De wet­ gever heeft de afgelopen decennia wetgeving ingevoerd om de burger te beschermen, bijvoorbeeld tegen ­computervredebreuk (artikel 138ab Wetboek van Strafrecht). Maar als een wet moeilijk te handhaven is of de organisaties die ermee belast zijn, de aansluiting met de praktijk missen, schiet deze zijn doel voorbij. Ik heb als voorbeeld cybercriminaliteit aangehaald, omdat burgers er steeds vaker mee te maken krijgen. Vergelijkbare handhavingsproblemen doen zich voor bij andere vormen van zware en georganiseerde criminaliteit zoals drugssmokkel, mensen­handel, identiteitsfraude en terrorisme.

De onderzoekers doen een aantal belangrijke aanbevelingen. Er moet een cultuuromslag binnen de politie komen, waardoor de r­ echerche en ‘blauw op straat’ beter gaan samenwerken. Personeel dat aangiftes opneemt, mist vaak de deskundigheid om de problematiek juist in te schatten. Permanente bijscholing is daarvoor noodzakelijk, maar dat zal onvermijdelijk ten koste gaan van de inzetbaarheid op andere kerntaken en dus financiële gevolgen hebben. In een globaliserende wereld is goede Internationale samenwerking noodzakelijk. De bestuurlijke situatie in Europa is momenteel echter zo onzeker, dat juist die samenwerking onder toenemende druk staat.

Daarnaast zijn er de taalbarrières en informatiesystemen die onvoldoende op elkaar zijn afgestemd.

‘Er moet een cultuuromslag binnen de politie komen, waardoor de recherche en ‘blauw op straat’ beter gaan samenwerken’ Geweldsmonopolie overheid Om een aantal redenen is de geschetste analyse voor christenen belangrijk. Geboden, verboden, rechtspraak en de relatie tussen burger en overheid zijn belangrijke thema’s in de Bijbel. Ik verwijs naar de tien geboden en de Spreuken, maar ook naar het beleid van koningen en richters in het Oude Testament. De profeet Daniël, zelf ­topambtenaar in het Perzische rijk, bleef trouw aan Zijn

Minister Jeanine Hennis-Plasschaert van Defensie geeft in september 2014 het virtuele startschot voor de oprichting van het Defensie Cyber Commando. Defensie had al cybercapaciteiten voor defensieve taken en inlichtingen. Met het Defensie Cyber Commando wordt cyber volwaardig onderdeel van militaire operaties, inclusief de ontwikkeling van offensieve cybercapaciteiten.

Foto: ANP/Valerie Kuypers

God toen hij door nieuwe wetgeving met een principieel dilemma werd geconfronteerd (Daniel 6:12 en 13). In een door de zondeval gebroken schepping vervult de overheid een belangrijke taak. Wie anders kan regels stellen en door deze te handhaven onze complexe samenleving leefbaar houden? Romeinen 13 leert ons dat de overheid exclusief over het geweldsmonopolie (zwaardmacht) beschikt. Een goed functionerende en integere politieorganisatie onder democratische controle, beschouw ik als een pijler onder onze rechtsstaat. We mogen niet accepteren dat georganiseerde criminaliteit de samenleving ondermijnt en ontwricht. Uiteraard kan in die maatschappelijke dynamiek een spanningsveld ontstaan tussen bijvoorbeeld overheidsbeleid en ethiek of veiligheid en privacybescherming. Een van de aanbevelingen in het rapport gaat over de noodzaak van burgerparticipatie.

Dat houdt in een actievere inzet van derden van buiten de strafrechtketen. Daar ligt ook een verantwoordelijkheid voor bedrijven, verenigingen, kerken en organisaties in de hulpverlening zoals Tot Heil des Volks. Dat dit grote maatschappelijke betrokkenheid en wijsheid vereist, mag duidelijk zijn. ◄

Bronnen - Eindversie ‘Handelen naar waarheid. Sterkte- en zwakteanalyse van de opsporing’. Diverse auteurs, mei 2016.

- NRC Handelsblad 21 mei 2016. ‘Het grote zwijgen over de politie lijkt nu doorbroken’.

- De Oogst, april 2001. ‘Ik zal handhaven’.

De Oogst

17

vervolgde kerk / Filip Uijl

Vader en moeder liefhebben in vervolgingstijd Vervolging komt lang niet altijd van de overheid. Veel christenen in Azerbeidzjan vinden de ellende die hun familie hun aandoet veel zwaarder te dragen. Het doet meer pijn als je vader je totaal negeert dan dat een agent je veertig stokslagen geeft.

Rauf is evangelist in Azerbeidzjan.

Onlangs was hij in Nederland op ­bezoek. Toen hij tot geloof kwam, wilden zijn vader en broers niets meer met hem te maken hebben.

Zijn moeder dacht dat hij psychisch niet goed was geworden. Ze streek zacht over zijn rug en wilde hem troosten met de gedachte dat het weer over zou gaan en dat ze daar met het hele gezin hun best voor zouden doen. Een dag later zat de imam in de huiskamer om Rauf ­terug te laten keren tot de islam.

Niet lang daarna liet Rauf zich d ­ open, trouwde met een andere christin en werd evangelist. Overal waar hij de gelegenheid heeft, probeert hij van zijn Heiland, zijn Meester te getuigen.

Samen willen ze zo graag dat hun

volk, de Azeri, ook Jezus leren ­kennen. Soms ligt hij nachten op zijn knieën om net als Daniël voor zijn landgenoten te b ­ idden.

‘Zijn moeder dacht dat hij psychisch niet goed was geworden’ Uiteraard krijgt Rauf na zijn evangelisatiewerk te maken met moeilijkheden. Al snel zit hij in een politiecel om zich te verantwoorden over zijn ‘misdadig’ gedrag. Op allerlei ­manieren wordt Rauf geïntimideerd en probeert men hem zijn geloof af te laten zweren. God geeft hem genade en trouw en hij is tot op de dag van vandaag een standvastig christen. Meer dan vijftien keer is hij gearresteerd en meegenomen naar politiebureaus. Het is voor hemzelf te zwaar om te vertellen wat er ­tijdens de laatste kortdurende gevangenschap met hem gedaan is.

‘Het is niet goed dat ik dat vertel.’

En toch… is dat niet het zwaarste. De afwijzing door de familie doet veel meer zeer dan de stokslagen van een agent. De bedreigingen, smaad en leugens van familieleden is een veel

18

De Oogst

grotere straf. Nog steeds is het voor Rauf een dagelijks kruis dat hij geen goed contact heeft met zijn vader.

In de islamitische voormalige Sovjetlanden zijn veel mensen die nog nooit een cel van binnen hebben gezien, maar groot lijden ervaren in de vervolging van hun familieleden.

Terwijl Rauf in gesprek is met mij, krijgt hij een telefoontje van een van zijn gemeenteleden. Kortgeleden had ze zich laten dopen. Ze vertelde hem dat haar man heel boos is geworden, hij dreigt een tweede vrouw te zoeken en haar als eerste vrouw te nemen ‘en dan word jij mijn tweede vrouw, onze slaaf’. Dat had hij als laatste tegen haar gezegd.

Terwijl ik tegenover Rauf zit, zie ik pijn in zijn gezicht komen. De nood van zijn geloofszuster raakt hem diep: ‘Zo gaat het met bekeerde vrouwen bij ons in Azerbeidzjan’, verzucht hij. En ik vraag u te bidden voor deze mensen. Over hen leest u niets in de kranten. Maar ze lijden stil onder de vervolging en smaad van hun familie en ze hebben de kracht van God nodig om moedig te blijven zien op de beloften van God. Want voor hen is het Koninkrijk der hemelen. ◄

De Oogst

19

20

De Oogst

De Oogst

21

22

De Oogst

Ontmoet

Amsterdam anders A

inspirerende

stochten in wandelingen en fiet

amsterdam

Deze zomer: 9 juli 21 juli 2 augustus 18 augustus 27 augustus 30 augustus

Projectwandeling Joods Amsterdam 1 Amsterdam in WOII Jordaanwandeling Joods Amsterdam 2 Grachtenwandeling

Meer informatie en boekingen: www.ontmoetamsterdamanders.nl

TUSSENJAAR OF STAGE nisvolle rende en beteke ire sp in n e e te je Zoek een tussenjaar m o r ve ro e je nk n stageplek? De n 30 jaar oud e e 8 1 e d n e ss je tu ar nemen? Ben wij op zoek na jn zi n a D r? u ntu en om te in voor een avo ren die verlang e g n jo n ke e zo t gaaf jou! We met God en he tie la re n u h in n groeie lturen te leven cu re e d n a t e m en rdam. vinden om sam hostel in Amste s n o in n e rk e en te w aar worden? Ga n e g rig ie sg w u Nie elministry www.youthhost

De Oogst

23

Bijbelstudie / Gert Hutten

Recreatie Het is bijna vakantie. Wat hebben we het nodig om tot rust te komen en te genieten van vrijheid. Rust en vrijheid, het zijn twee kernwoorden in het geloof. Wij zijn gemaakt om vrij te zijn. We zijn gemaakt om tot rust te komen aan het vaderhart van God. Toch is het niet zo gemakkelijk om te vertellen wat echte vrijheid is. Ben jij vrij? In Hebreeën 4 nodigt God ons uit om in te gaan in Zijn rust. Heb jij in je leven ervaren wat het is om rust te vinden bij God?

Een duur woord voor vakantie is recreatie. Het is een prachtig woord. Het betekent opnieuw scheppen. Door vakantie mag je nieuwe energie opdoen. Even je hoofd leeg maken. Fris als een hoentje terugkomen. Met nieuwe energie je werk gaan doen.

Herschepping Het woordje recreatiepark betekent letterlijk herscheppingspark. Hier wordt je nieuw en fris. Ik heb niet zoveel met recreatieparken en vraag me af hoe die parken er uit zouden zien als ze weten wat het woordje recreatie echt betekent.

Met Jezus is God begonnen aan zijn grote project, RECREATIE: de herschepping. Jezus is de eersteling van de nieuwe schepping. Jezus is de tweede Adam. Zoals God leven blies in Adam en Eva, zo blies Jezus over zijn discipelen heen en hij zei: ‘Ontvang de heilige Geest’ (Johannes 20: 22). Als de Geest van God in jou woont, werkt en leeft, kom ook jij tot leven en dan zal ook in jou die herschepping beginnen. Wedergeboorte is dat. Een nieuwe jij staat op. Zo is er met Jezus een herstart. Een nieuw ‘In den beginne schiep God…’.

Creatief In het woordje recreatie zit het woordje creatie. Een modeontwerper maakt mooie creaties. Een meubelmaker creëert en schept uit hout van een boom een prachtige tafel. Ik kan enorm genieten van creatieve mensen.

God is een creatieve God. Hij maakt de meest mooie dingen en de meest mooie mensen. En in al Zijn creaties zie je iets van de kleurrijkheid en creativiteit van God. Ik daag

24

De Oogst

je uit om in de komende vakantie je ogen te openen voor zijn fantastische schepping.

Als maar scheppen God schiep niet ooit eens in het begin de aarde om daarna op te houden met scheppen. Hij is niet de onbewogen beweger die startte met de aarde om haar vervolgens aan haar lot over te laten. Als we belijden dat God de Schepper is van hemel en aarde belijden we daarmee dat God voortdurend aan het scheppen is.

‘Ik heb jullie omwille van mijn majesteit geschapen, gemaakt en gevormd’ (Jesaja 43: 7) Hij is de beeldhouwer, die vormt, bikt en plet en kneed.

Zeer gedetailleerd is Hij met jouw leven bezig. Hij schept en herschept. Hij vormt en maakt. De Geest maakt jouw steeds meer gelijk aan het beeld van Jezus, zegt de Bijbel. Dat is meetbaar. Je kunt in de spiegel kijken en jezelf afvragen of je op Jezus lijkt. Sta jij net als Hij met je voeten in de modder van deze wereld?

Kunstenaars Ooit zag ik in Parijs een kunstenaar die voor een hele grote spiegel zat. Voor hem stond een hopeloos vormeloze berg klei. Terwijl hij in de spiegel keek kneedde hij het klei en hij maakt zichzelf. Voor hem stond een bordje

met daarop de tekst. ‘Hij schiep hen naar zijn beeld en als zijn gelijkenis. Zo maakte God de mens, naar Zijn beeld.’

We zijn God niet. We lijken op hem. Ook wij zijn personen en kunnen praten en liefhebben. Zo is God sinds de zondeval bezig met herstelwerk en herschepping. Het is steeds weer een wonder om te bedenken dat ieder mens gemaakt is naar het beeld van God. Ieder mens is een vindplaats van God. Aan de bekende kunstenaar Michelangelo werd ooit eens gevraagd hoe hij uit marmer zo’n prachtig beeld van een paard kon maken. Volgens hem was dat niet zo moeilijk.

Je hakt alles weg wat geen paard is en dan hou je vanzelf een paard over. Zo is God met ons bezig. Alles wat onmenselijk is hakt en snoeit hij weg en dan blijft er vanzelf een mooi jij over.

Michelangelo maakte ook een beeld van een slaaf. Het is een half beeld van een man. De andere helft is gewoon nog ruwe steen. Het is een man gevangen in steen. Zo zijn wij vaak nog versteend en gevangen in dit leven. God is met ons bezig. Hij wil jouw versteende hart weghalen en je een hart van vlees en bloed vol bewogenheid geven.

Het stenen graf kon Jezus niet vasthouden. De steen werd weggerold. Hij leeft om jou leven te geven.

Vakantie Het is bijna vakantie. Recreatietijd! Herscheppingstijd!

Het zou mooi zijn als jij dit jaar de vakantie eens wat dieper beleefd. Gods vrijheid en Gods rust gaan veel verder dan uitrusten van je werk….

Het leven gaat er anders uit zien als je iedere dag leeft vanuit de rust van God. Het leven gaat er anders uitzien als je beseft wat het betekent om vrij te zijn.

‘Het leven gaat er anders uit zien als je iedere dag leeft vanuit de rust van God en als je beseft wat het betekent om vrij te zijn’ Echt vrij zijn is vooral dat je bevrijd wordt van jezelf. Van dat ego in ons dat al heel jong leert zeggen ‘Ikke zelf doen’. Vrij zijn is bevrijd worden van het ‘doe-het-zelf christendom’ en van ‘het harde werken’ leven. Laat je iedere dag maar verrassen door wat God je geeft. Dan is iedere dag een avontuur. ◄

Achter de schermen / Toon de Bie

De kracht van confrontatie!

Bij het straatwerk in Den Haag gaan we in gesprek met mannen die prostituees bezoeken. Als ze dat tenminste willen, want een heel aantal geeft duidelijk aan daar geen behoefte aan te hebben. En zo kom je allerlei mannen tegen en maak je van alles mee.

Eén van de eerste keren dat ik meeging, had ik een ontmoeting die me bijgebleven is. Een kleine man van ongeveer veertig, ik noem hem even Arend, kwam vlak bij me zijn fiets op slot zetten en wilde de prostitutiestraat inlopen. Toen ik hem aansprak en hem een kaartje van CHAP gaf, reageerde hij wat verlegen en toen ik het gesprek op de prostitutiestraat bracht, vertelde hij dat hij eigenlijk alleen maar wou gaan kijken. Want daar is toch niks mis mee?

Maar al verder pratend, opende hij zich beetje bij beetje, en op de vraag of hij het dan allemaal oké vond wat in die straat gebeurde, reageerde hij eerlijk dat dat bepaald niet het geval was. En dat hij toch ook wel eens naar binnen was gegaan…

Toen we verder praatten, werd hij nog opener en vertrouwde me toe dat hij eigenlijk iedere keer een enorme strijd ervoer als hij weer naar die straat ging: hij wilde niet, maar ‘iets’ trok hem en dat was iedere keer weer sterker dan hijzelf. En het zat hem des te meer in de weg, omdat hij wist dat het ook niet klopte met hoe God wil dat mensen leven. En eigenlijk verlangde Arend ook naar een vaste relatie met een vrouw, maar dat was al meerdere keren mislukt, dus die hoop had hij opgegeven.

Nu lijkt het een heel somber verhaal te worden, maar dat ging toch anders: Arend bleek enorm blij te zijn met ons gesprek, ik vermoed omdat hij zich gekend en niet veroordeeld voelde. En misschien ook een beetje opgelucht na zo’n biecht. Dus besloot hij weer op zijn fiets te stappen en onmiddellijk naar huis te gaan, wat hij met een vrolijke afscheidszwaai ook deed.

Toon de Bie is vrijwilliger en straatwerker bij CHAP-ART, onderdeel van CHAP, voor christelijke hulp bij seksverslaving

De Oogst

25

Serie christelijke missie / Matthijs Hoogenboom

Christelijke missie in een postchristelijke omgeving ‘Visie voor Gods missie groeit onder het volk van God in een zorgvuldig proces van verblijven in het Woord en verblijven in de wereld. Het gaat om een diepgaande cultuurverandering, niet om cosmetische wijzigingen.’ Nog één keer staan we stil bij het boek van Stefan Paas: ‘Vreemdelingen en priesters’.

Misschien heeft iemand bij het lezen van deze artikelenserie wel gedacht: het gaat wel erg veel over de kerk en de wereld. Waarom gaat het niet over onze missie? Dat is inderdaad de verwachting die de kop boven deze artikelen kan oproepen. Ik heb Stefan Paas in zijn boek ‘Vreemdelingen en Priesters’ op de voet gevolgd, omdat ik persoonlijk die lange aanloop nodig had. Om je ‘christelijke missie’ te verstaan, moet je echt goed helder hebben wat je relatie is met je ‘postchristelijke omgeving’. Het lezen van deze artikelen en zelfs het boek is niet genoeg om je positie te kunnen bepalen. Dat is een proces waar je zelf doorheen moet. Voor mij kon het niet zonder een verhuizing naar Amsterdam, een diaconaal jaar in christelijk hostel de Shelter en jarenlang nadenken en gesprekken voeren. En nog ben ik er niet en zal ik er nooit ‘uit’ zijn.

Ik besef dat verhuizen niet voor iedereen (meer) mogelijk is en daarom kan ik iedereen die missionair wil zijn, alleen maar aanraden: zoek de confrontatie, lees, luister en proef de cultuur als je er invloed op wilt kunnen uitoefenen.

Met huid en haar Nadat we heel lang hebben stilgestaan bij onze ‘postchristelijke omgeving’ en misschien wel vooral bij hoe we daar beter níét op kunnen reageren, wil ik nu met Paas kijken naar de eerste brief van de apostel Petrus.

‘Dit exegetische stiefkind zou voor de kerk van nu wel eens van even grote betekenis kunnen worden als de brief van de Romeinen dat was voor de kerken in de tijd van de reformatie.’ Petrus schrijft aan ‘vreemdelingen in de verstrooiing’. Hiermee haakt hij aan bij het oudtestamentische gegeven van ‘ballingschap’ waar ik vorige maand over schreef. Hij schrijft aan mensen die ‘met huid en haar deel van de wereld’ zijn. ‘Tegelijk zijn zij daarvan vervreemd geraakt door de ontmoeting met Christus.’

26

De Oogst

Priesters In het Oude Testament wordt het volk Israël meerdere keren aangeduid als priesters: ‘Jullie zullen voor mij een koninkrijk van priesters zijn en een heilig volk’ (Exodus 19 vers 6). Door Israël zullen alle volken gezegend worden, zo luidt de belofte. Hier grijpt Petrus op terug als hij schrijft: ‘U bent een uitverkoren geslacht, een koninkrijk van priesters’ (1 Petrus 2 vers 9). Je bent als gelovige priester, omdat je verbonden bent met Jezus, die ‘heeft gedaan wat Israël en wij niet kunnen: dichtbij God leven en een licht voor de wereld zijn’, aldus Paas. ‘Zoals Jezus zichzelf gaf voor het heil van Gods wereld, zo is de gemeente geroepen zichzelf te geven als blijk van Gods liefde.’ Ik ga hier nu een beetje vlug aan voorbij. Voor wie het te snel gaat: lees de hoofdstukkenvijf en zes waarin Paas dit onderbouwt in hun geheel. Ik wil tot slot nog graag stilstaan bij hoofdstuk zeven waarin hij deze ‘Priesterkerk’ praktisch maakt.

‘Als ik op zondagmorgen door een muisstille stad naar de kerk fiets, hoef ik niet radeloos te worden, maar voel ik mij bevoorrecht dat ik als priester deze mensen bij God mag brengen’ Doxologie Allereerst is een priester er om ‘de grote daden van God te verkondigen’, Hem eer te bewijzen. Met een duur woord noem je dat doxologie: lofprijzen. De liturgie speelt hierbij een grote rol, of deze nu hoog liturgisch is of heel simpel. Lofprijzing is bedoeld om de herinnering levend te houden aan wat Hij heeft gedaan in Christus en ons hierdoor te laten beïnvloeden. We moeten dit

Priesters kunnen namens hun niet-gelovige omgeving God prijzen en de schuld van de wereld bij Hem brengen.

volgens Paas niet ‘instrumentaliseren’. Alsof we door lofprijzing toegerust moeten worden om de wereld in te gaan. Natuurlijk, dat kan het effect zijn, maar het is niet het doel. Ik ga naar de kerk om ‘de lofzang gaande te houden’. Ik verbaas mij er iedere keer als ik in Engeland ben weer over dat daar in talloze grote kathedralen en kleine dorpskerkjes, dag in dag uit, soms voor volle kerken, vaak voor een enkeling, deze lofprijzing wordt voortgezet. Zelfs als de kerk leeg is, gaat de evensong door. Want de lofprijzing is er voor God. Ik vind dat leerzaam. Hoe zien wij de liturgie en hoeveel aandacht is er voor? Ik vind het bevrijdend. Ik ga niet in de eerste plaats naar de kerk om opgebouwd, getroost of geïnspireerd te worden, maar om Gods lof te bezingen. De focus ligt niet op wat ik doe of moet doen. Mijn hoop ligt bij God. Paas voegt er aan toe: ‘Wanneer het erom gaat ‘de grote daden van God’ te verkondigen, kunnen we misschien ook voorbij komen aan de constante dilemma’s in de zending – zoals die tussen woorden en daden, of tussen evangelisatie en sociale gerechtigheid.’ Prachtig: de daden van God verkondigen kan op allerlei manieren die je niet tegen elkaar hoeft uit te spelen.

Namens de ander Een priester staat niet alleen tussen God en mens in, maar vertegenwoordigt ook God bij de mensen.

Foto: Arie Ambachtsheer

Principieel is de lofprijzing daarom ‘open naar allerlei culturen en maakt ruimte voor diversiteit’. Dit houdt niet in dat de liturgie altijd voor iedereen begrijpelijk hoeft te zijn. De kerk heeft haar eigen taal en de liturgie is nu juist de plaats om die levend te houden. Ik heb het nu natuurlijk niet over onnodig jargon of ouderwets taalgebruik.

Gelukkig heeft de kerk ‘een veel ruimer evangeliserend arsenaal ter beschikking’ dan alleen mensen uitnodigen voor de kerk.

‘De kerk heeft haar eigen taal en de liturgie is nu juist de plaats om die levend te houden’ Priesters kunnen voor hun buren of regering bidden. Zij kunnen namens hun niet-gelovige omgeving God prijzen en de schuld van de wereld bij Hem brengen. ‘Christenen aanbidden God uit naam van Gods wereld die God niet erkent.’ Dit is te onderbouwen met voorbeelden uit de Bijbel. Denk aan Abraham die voorbede doet voor Sodom.

Of Job die offers brengt voor zijn kinderen. Ik vind het een heel bijzondere gedachte. Als ik op zondagmorgen over de galerij van onze flat langs allemaal dichte gordijnen loop en door een muisstille stad fiets, hoef ik niet radeloos te worden, maar voel ik mij bevoorrecht dat ik als De Oogst

27

priester deze mensen bij God mag brengen. ‘Priester zijn betekent niet primair dat we ons voortdurend druk maken om de mensen die (nog) geen priester zijn en het ook niet willen worden; het betekent allereerst dat wij ons ertoe zetten om ook namens hen God de lof te brengen die Hem toekomt.’

Heilbrenger Maar daarmee zijn we er nog niet. Een priester is ook ‘heilbrenger’: hij brengt mensen in relatie met God en met elkaar door vergeving, verzoening en genezing. De kerk is een ‘showcase’: ‘een teken van Gods bedoeling met zijn schepping.’ ‘Voor zover onze samenleving erop gericht is om werkelijke menselijke ontmoetingen te verhinderen, is het een samenleving waarin Godservaring vervaagt.’ Hierin is de kerk wel echt een tegenbeweging: zij mag bouwen aan ontmoeting tussen mensen en op die manier Godservaring terugbrengen in de samenleving.

Heil is herstel van gemeenschap. De naam van onze organisatie, ‘Tot Heil des Volks’ kreeg voor mij bij het lezen van dit hoofdstuk ineens nog diepere betekenis. ‘Mensen komen tot hun bestemming en dus tot God, wanneer zij tot verheerlijking van God komen en met elkaar verzoend worden.’ Heling is een proces en daarom, schrijft Paas, zijn ‘de buitengrenzen van een gemeenschap’ altijd ‘rafelig’. Evangelisatie is niet ‘af’ als iemand ‘tot geloof gekomen is’ en is niet mislukt ‘wanneer mensen geen actief lid worden’. ‘Christenen doen het goede niet vanuit overwegingen van effectiviteit en kansen op succes, maar vanuit de verheerlijking van een gulle, genadige God.’

‘Evangelisatie is niet af als iemand tot geloof gekomen is en is niet mislukt wanneer mensen geen actief lid worden’ Dat betekent ook dat we methodes gebruiken die hierbij passen. Geen manipulatie dus, maar gul uitdelen zonder bijbedoelingen. ‘Wie honger heeft, krijgt eten. Punt.’ ‘We doen het niet om er succes mee te hebben, we doen het om te laten zien wat de werkelijkheid is waarin we geloven en waarop we hopen.’ Maar moeten mensen dan niet horen dat ze zonder Jezus verloren zijn? Sinds de negentiende eeuw is vaak ingezet op de ernst van het ongeloof als motivatie voor evangelisatie. Volgens Paas doet deze benadering ‘tenminste nog recht aan de missionaire traditie van Jezus en de apostelen. Het probleem is alleen dat het goede nieuws hier wordt verpakt in vuur en zwavel.’ Een missionaire praktijk die is gekleurd door het ‘verlangen naar veelkleurige en veelsoortige verheerlijking van God en een rijk getuigenis van Christus’ bevrijdt van wetticisme, activisme en manipulatie.

Relevantie Bij het missionaire werk dat mijn vrouw en ik doen in de wijk leren we telkens de les dat wij geen betere ‘heilbrengers’ zijn dan onze moslimburen. Zij doen hun werk vaak trouwer en beter dan wij. En hoe vaak drijft de kerk juist mensen uit elkaar en verwondt ze mensen in plaats van ze te helen. Je komt er niet met weer een nieuw

28

De Oogst

‘missionair model’. In feite gaan zulke modellen er van uit dat God ‘ons in Babel heeft afgezet en ons toen heeft verlaten’. Alsof het nu aan ons is. ‘De huidige culturele ballingschap’, schrijft Paas, ‘wijst ons zodoende een weg naar missionair besef dat is gezuiverd van machtsstreven en sektarisme. We moeten leren om opnieuw zwak, dwaas en hoopvol in de wereld te zijn.’ En we moeten afleren om naar evangelisatie te grijpen als redmiddel voor een krimpende kerk: ‘Een vergrijzende kerk kan en moet evangeliseren, niet om haar institutionele voortbestaan te verzekeren, maar omdat er in haar omgeving juist die ene persoon kan zijn die iets kan toevoegen aan de lofprijzing en aan het kennen van Christus.’ Laten we voor eens en voor goed stoppen met tellen. Een kleine gemeente die geen predikant meer kan betalen, is misschien wel meer geschikt om te bouwen aan diepgaande menselijke relaties dan een gemeente van duizend zielen.

‘We moeten leren om opnieuw zwak, dwaas en hoopvol in de wereld te zijn’ Wat ik vooral van dit boek van Stefan Paas heb geleerd, is dat ik niet vooral het verschil maak door ‘het goede te doen’. Waarin dan wel? De relevantie van de kerk zit hem in de opdracht om als priester Gods lof gaande te houden en ‘mijn’ wereld in gebed bij God te brengen. ‘Het gaat in deze benadering dus om een simpele, onspectaculaire manier om een biddende omgang met het Woord te verbinden met luisteren naar vragen en noden uit de omgeving.’ Ondertussen ben ik dankbaar voor de ‘tekenen’ van herstel en zie ik uit naar de dag wanneer elke knie zich zal buigen voor Jezus en elke tong zal belijden dat Hij Heer is (Filippenzen 2 vers 10 en 11). ◄

Dit is het zesde en laatste artikel in een serie over het boek ‘Vreemdelingen en Priesters – Christelijke missie in een postchristelijke omgeving’ van Stefan Paas (uitgeverij Boekencentrum).

Gespreksvragen 1. Voor wie ga jij naar de kerk? Voor jezelf of voor God? En wat vindt je van de gedachte dat liturgie vooral doxologie is?

2. Hoe geef jij je priesterschap vooral vorm? In lofprijzing, voorbede of brengen van heil? En is dit wat het beste bij je past?

Column / Matthijs Hoogenboom

Wij zoeken

een vrijwilli­ger catering + chauffeur Second Step Second Step is een tweedehands kledingwinkel in het hart van de Jordaan. Het biedt vrouwen, die gebruik ­maken van een uitstapprogramma voor prostituees, een werk­ervaringsplek aan. Second Step is onderdeel van ­Scharlaken Koord. Second Step wil graag starten met een nieuw onderdeel: catering!

Door een royale donatie hebben we de beschikking ­gekregen over een horecakeuken. Hier willen we graag een catering opzetten waar onze deelnemers werk­ervaring kunnen op doen. We willen langzaam van start gaan met eenvoudige koekjes en cake die geleverd w ­ orden aan de Shelter Hostels. We zijn op zoek naar een vrijwilliger die het project verder van de grond kan tillen.

Wat zoeken we?

• Je hebt ervaring in de horeca en bent op de hoogte van hygiëne regels • Je bakt graag en weet uiteraard goede en lekkere ­recepten • Je hebt affiniteit met de doelgroep en bent in staat jouw kennis over te brengen • Je hebt goede sociale vaardigheden • Je spreekt Engels en kan je goed inleven in andere ­culturen • Je bent minimaal een halve dag per week beschikbaar (op dinsdag of donderdag) • Je bent minimaal dertig jaar Wat bieden we?

• Een leuke, uitdagende functie • Coaching vanuit Scharlaken Koord • Deel zijn van een gezellig vrijwilligersteam • Regelmatig vrijwilligersavonden en training Ook zoeken we een chauffeur! We zoeken mensen die 1 of 2 keer in de maand beschikbaar zijn om op zaterdag kleding van Urk naar Amsterdam te brengen en het k ­ ledingrestant terug te brengen met de bus van Waypoint.

Heb je interesse in deze vacature(s)? Dan komen we heel graag met je in contact! Stuur dan je cv en een korte ­motivatie naar sschoemaker@scharlakenkoord.nl.

Voor meer informatie bel: 06-31762917

Bestemming Gastvrijheid, reizen en evangelisatie zijn een goede en vruchtbare combinatie. Vandaar dat de Shelter zo’n bijzondere plek is waar mensen hun ‘bestemming’ vinden.

Nadat Annedien, mijn vrouw, en ik er een jaar hadden gewerkt, was het voor ons een beetje zoeken. Hoe doe je dat, ‘getuige’ zijn in het ‘gewone’ leven?

Gelukkig werden we in onze gemeente al snel gevraagd voor het missionaire team. Daar dachten we mee over evangelisatiewerk van de kerk. Maar meedenken is iets anders dan samen optrekken. En de mensen in ons gezellige straatje, hoe komen we met hén in contact?

Toen die vraag ons bezig hield, hoorden we op een zaterdagavond Tim Keller op televisie zeggen: ‘Stel je zelf eens de vraag of je buren er plezier van hebben dat jij in hun straat woont.’ Dat ging een stapje verder dan wat wij in ons hoofd hadden: zorgen dat ze geen last van ons hebben.

‘Stel je zelf eens de vraag of je buren er plezier van hebben dat jij in hun straat woont’ Op een dag besloten we de stoute schoenen aan te trekken. Ik was jarig en we nodigden de buren uit voor een high tea. We bestelden bedrukte kaartjes die ik in de schemering door de brievenbussen stopte in de hoop dat ik niemand tegen zou komen. Zouden ze het niet gek vinden? In de dagen die volgden ontvingen we kaartjes en e-mails waaruit dankbaarheid sprak. Het leek wel of de mensen blij waren dat we ze hadden ‘gezien’. Op die bewuste verjaardag zat ons kleine huisje stampvol en nam ik mij één ding voor: nooit meer bang te zijn om ‘gek’ te doen. Want een goede buur, wie zit daar nou niet op te wachten?

Matthijs woont met zijn vrouw Annedien in Amsterdam-Noord, waar ze zich, naast hun dagelijkse werk, inzetten voor hun buurt. Op deze plek schrijft Matthijs over hun leven in de stad.

De Oogst

29

Het Onze Vader

Serie ‘Onze Vader’ / wilco van dorp

In de serie over het Onze Vader zijn er al een aantal verschillende onderwerpen de revue gepasseerd. Dit keer staat het thema centraal dat voor veel mensen op een bepaalde manier heel dichtbij komt, namelijk: vergeven.

Hoe verschillend kun je hier in staan!

Sommigen vinden het gemakkelijk om vergeving te vragen of te vergeven en anderen juist heel moeilijk.

Als zondige mensen hebben we ­allemaal vergeving nodig van God en van mensen. Daarnaast moeten we volgens dit gedeelte uit het Onze Vader ook in staat zijn om anderen te vergeven die ons iets schuldig zijn.

En dat kan soms heel moeilijk zijn.

Een beroemd verhaal over het verge-

30

De Oogst

ven van anderen is dat van Corrie ten Boom. Zij koos ervoor om vele jaren na haar tijd in het concentratiekamp Ravensbrück de man te vergeven die in die tijd haar kampbewaarder was toe hij haar om vergeving vroeg. Ze wist dat ze de man moest vergeven aangezien zij ook door God voor al haar zonden vergeven was. Er was voor haar een belangrijke verbinding tussen vergeven zijn en het vergeven van haar medemens.

Vergeven is kern Evangelie Het eerste gedeelte van Mattheüs 6:12 zegt: ‘Vergeef ons onze schulden…’ Het feit dat wij vergeving nodig hebben van onze schulden is natuurlijk de kern van het Evangelie.

Ieder mens dat ooit heeft geleefd en ooit zal leven staat schuldig tegenover God, tenzij het offer van Jezus ­Christus aan het kruis in geloof wordt aangenomen. Dan word je voor eens en altijd vergeven van die

In de Oogst-serie ‘Het Onze Vader’ staan Jurjen ten Brinke en Theodoor Meedendorp stil bij de verschillende onderdelen uit dit gebed dat Jezus ons zelf geleerd heeft. Jurjen en Theodoor zijn ­beiden voorganger bij Hoop voor Noord, een missionaire kerk in Amsterdam-Noord. In deze Oogst deel vijf: ‘Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was’. Dit deel is geschreven door Wilco van Dorp, student theologie Hoop voor Noord.

Oogst-serie ‘Het Onze Vader’ 1. Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden.

2. Laat uw koninkrijk komen.

3. Laat uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel.

4. Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben.

5. Vergeef ons onze s ­ chulden, zoals ook wij hebben ­vergeven wie ons iets schuldig was.

6. En breng ons niet in ­beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad.

7. Want aan u behoort het ­koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid. Amen.

schuld. En toch is het noodzakelijk om regelmatig om vergeving te bidden. We zijn nog steeds in staat om tegen Gods wil en geboden in te gaan en doen dat helaas ook vaak genoeg.

Vragen om vergeving betekent dan niet dat we opnieuw behouden of gered worden, maar we verlangen dan naar herstel van de persoonlijke relatie met God, die vertroebeld is door onze zonden. Dat is vaak een nederige vraag die alles weer in het juiste perspectief zet. En hoe jammer we het dan ook vinden om voor ­vergeving te bidden, hoe mooier de gedachte is dat er altijd vergeving beschikbaar is. In 1 Johannes 1: 9 staat dit ook heel duidelijk: ‘Belijden

we onze zonden, dan zal Hij, die trouw en rechtvaardig is, ons onze zonden vergeven en ons reinigen van alle kwaad.’ Het is het enige wat we kunnen doen, het is vragen om genade.

Vergeving van onze schuld tegenover God is dus het startpunt. Maar het gebed om vergeving stopt daar niet.

Er hoort nog iets bij, namelijk: ‘zoals ook wij hebben vergeven die ons iets schuldig zijn’. En daarbij valt op dat er een verschuiving plaatsvindt van schuld naar de ander. Er staat niet: ‘zoals ook wij de schuld hebben vergeven van hen die ons iets schuldig zijn.’ Het gaat er voor ons juist om dat wij de personen vergeven die ons iets schuldig zijn. Het wordt dus iets relationeels.

Het feit dat wij vergeven zijn, heeft gevolgen voor de relatie met de mensen om ons heen. Gods vergeving is dus niet iets vrijblijvends. Het moet iets met je doen. De vergeving die wij van God hebben ontvangen, moet weerspiegeld worden in onze vergeving van mensen die ons iets schuldig zijn. Er zijn talloze voorbeelden bekend van mensen die in extreem moeilijke situaties ervoor kiezen om vanuit de genade en ­vergeving die zij zelf van God hebben ontvangen anderen te vergeven.

Naast Corrie ten Boom is een ander, meer recent voorbeeld, dat van een jonge weduwe die er voor koos om de moordenaars van haar man te vergeven. Haar man was een scheikunde leraar die vanuit zijn liefde voor het Libische volk ervoor koos om in Libië te werken en op die ­manier iets te delen van het christelijk geloof. In 2013 werd hij tijdens een rondje joggen midden op straat in koelen bloede doorgeschoten. Zijn vrouw, en moeder van hun pasgeboren kindje, koos er echter twee weken later voor om publiekelijk vergeving uit te spreken naar de moordenaars van haar man. Dat kan alleen maar als je zelf een diep besef hebt van wat het betekent dat God jou vergeven heeft.

Wederkerige vergeving Jezus vond dit principe van weder­ kerige vergeving zelfs zo belangrijk dat hij er nog een extra opmerking over maakt in vers 14 en 15 van Mattheüs 6: ‘Want als jullie anderen hun misstappen vergeven, zal jullie

hemelse Vader ook jullie vergeven.

Maar als je anderen niet vergeeft, zal jullie Vader jullie je misstappen evenmin vergeven.’ Duidelijker kan het niet. Vergeven worden en zelf vergeven horen bij elkaar. Het lijkt haast wel een voorwaarde te zijn om Gods vergeving te ontvangen. Het vragen om Gods vergeving is dus blijkbaar niet terecht als je niet bereid bent om anderen te vergeven.

‘Vragen om vergeving betekent niet dat we opnieuw behouden of gered worden, maar we verlangen dan naar herstel van de persoonlijke relatie met God, die vertroebeld is door onze zonden’ In de gelijkenis uit Mattheüs 18: 2335 maakt Jezus ditzelfde principe nogmaals heel duidelijk.

Een man ontvangt kwijtschelding van de koning; een schuld van maar liefst tienduizend talenten, dat stond in die tijd gelijk aan ongeveer 200.000 jaarlonen! En dat terwijl de honderd denarie die hij vervolgens bij een andere dienaar opeist, gelijk stond aan honderd daglonen! Snap je wat hier gebeurt? Als de eerste dienaar een onbetaalbare schuld is kwijtgescholden, hoe durft hij dan een in vergelijking minuscule schuld bij iemand zoals hem op te eisen? Blijkbaar hadden Corrie ten Boom en de weduwe dit wel begrepen in tegenstelling tot de man uit deze gelijkenis. Zij zagen in dat het eigenlijk niet mogelijk is om iets tegen een ander vast te houden terwijl ze zelf door God vergeven zijn van hun (onbetaalbare) zonden.

Dit is wat het gebed om vergeving ons leert. Soms is het eenvoudig en soms heel moeilijk. Misschien heb je zelf nog nooit voor extreme vergevingssituaties gestaan. Bedenk dan eens wat al jouw kleine schuld bij elkaar te betekenen heeft: als we alle kleine situaties bij elkaar zouden optellen hebben wij allemaal behoorlijk veel te vergeven. Wacht er niet langer mee. Vraag God om hulp, want vergeven is niet alleen goed voor degene die vergeven wordt, maar ook voor degene die vergeeft. ◄ De Oogst

31

Israël / ds. Willem Glashouwer

Christenvervolging door de eeuwen heen Het gaat altijd hand in hand: de mens die als God wil zijn, het recht in eigen hand neemt en met tomeloos geweld zijn eigen rijk opricht én de vervolging en verdrukking van hen die het niet van zichzelf verwachten, die verlangend opzien naar Hem om alle dingen nieuw te maken.

In de tijd van de Makkabeeën zien we dit al: de Griekse geest van het hellenisme bindt de strijd aan met de ­Joodse vroomheid onder Antiochus Epiphanes (hij noemde zich naar de Griekse oppergod Zeus Epiphanes).

Hij wil de Griekse beschaving doordrukken in Israël. Op het brandofferaltaar in de tempel in Jeruzalem wordt in 167 voor Christus een altaar voor Zeus opgericht. Iedere maand, op de vijfentwintigste dag, wordt er een offer aan Zeus gebracht, maar omdat die vijfentwintigste de ­geboortedag van Antiochus was, golden die offers eigenlijk voor hem persoonlijk: de mens als god. Er komen Dionysusfeesten – de god van de wijn. Varkensoffers worden gebracht op het grote brandofferaltaar in de tempel.

De besnijdenis van de jongetjes op de achtste dag na de geboorte wordt verboden. Voor de Griekse geest is dat namelijk een ontoelaatbare beschadiging/verminking van het schitterende mannenlichaam: bij de Grieken stond homofilie in hoger aanzien dan de liefde tussen een man en een vrouw, die alleen voor de voortplanting en dus instandhouding van het menselijk ras nodig was. En de (Olympische) sport werd naakt bedreven, vanwege de schoonheid van het mannenlichaam.

Ook de sabbat wordt afgeschaft. Dit alles op straffe des doods voor overtreders. We zien de edele, humanistische Griekse geest contra de Joodse mens die leeft bij de openbaring Gods en die weet van bloedstorting als ­verzoening van menselijke schuld. Stromen Joods bloed vloeien in de strijd van de Joden om hun vrijheid van godsdienst en tegen de ontwijding van de tempel.

Humanistisch of afhankelijk Ze zijn onverzoenlijk: de van nature goede, humanistische mens en de mens die weet zondaar te zijn en afhankelijk van Gods genade en Zijn geboden als richtsnoer voor het

32

De Oogst

leven in acht neemt. Later in de Romeinse hellenistische wereld zie je dit verschijnsel ook. Deze wereld leeft bij dezelfde Griekse filosofieën, als er een nieuwe Joodse ‘sekte’ opkomt: de christenen. Niet de keizer is God, niet de menselijke rede en het verstand zijn het einde van alle wijsheid, maar God is Heer en Jezus is Koning, en het Woord van God, de openbaring, is alleen gezag­hebbend, met alle respect voor aardse overheden. Stromen bloed van christenen zijn het gevolg van deze botsing. En eeuwen­lang gaat het zo door. Met de verbreiding van het Evangelie van het Koninkrijk in de wereld, groeit de stroom van martelaren.

‘Met de verbreiding van het Evangelie van het Koninkrijk in de wereld, groeit de stroom van martelaren’ Een nieuwe ranglijst gepubliceerd door Open Doors, vertelt nieuwe verhalen over christenvervolging. De ­onderzoekers signaleren in 2016 drie duidelijke trends.

Religieus extremisme blijkt de grootste van allemaal.

In 35 van de 50 landen op de ranglijst is islamitisch extremisme de sterkste aanjager van vervolging. Pakistan stijgt van plaats acht naar plaats zes. Door het islami­ tisch extremisme is het geweld tegen christenen heviger ­geworden. In die 35 landen gaat het alleen nog maar om de islam. Daarnaast registreren onderzoekers ook een toename van extremisme onder boeddhisten en hindoes.

Christenvervolging In landen waar anarchie heerst en extremistische ­moslims strijden om de macht, neemt christenvervolging

De Assyrische Democratische Organisatie (ADO) hield in 2012 een demonstratie in Enschede tegen het aanhoudende geweld tegen christenen in Syrië. Op de foto: een discussie door pro- en contra-moslims.

toe. Libië komt voor het eerst voor in de top-10 van de ranglijst. In het land strijden twee politieke groeperingen om de macht. Terwijl zij geregeld vredesbesprekingen voeren, wint Islamitische Staat (IS) terrein. Het baart Open Doors zorgen dat steeds meer Afrikaanse landen te maken krijgen met christenvervolging. Zestien Afrikaanse landen staan nu op de lijst. Zeven ervan staan in de top-20. In Nigeria vielen in 2015 de meeste doden door christenvervolging: maar liefst vierduizend. De christenen waren onder andere slachtoffer van terreurorganisatie Boko Haram. Een van de Afrikaanse landen waar christen­vervolging het hardst stijgt is Eritrea. Het land gaat van plaats negen naar plaats drie.

‘Het aardse leven in deze bedeling duurt maar even, maar het leven van de toekomende eeuw duurt eeuwig’ Onschuldig geslachten Onder de Romeinen, onder de islam, onder de Roomse inquisitie, onder het communisme, onder het nationaalsocialisme, onder dictaturen van links en van rechts vallen de slachtoffers. Christenen vaak samen met hun ‘oudere familieleden’, de Joden. Een vierde deel van de mensheid valt in Openbaring 6 onder de hoeven van het rossige, het zwarte en het vaalgroene (lijkkleur) paard, maar een bijzondere groep vormen de onschuldig

­ eslachten. Deze martelaren zijn geslacht om het Woord g Gods. Omdat ze de Bijbel, de Schriften, hoog hielden én omdat ze het vleesgeworden Woord Jezus Christus vasthielden, en dus om het getuigenis van Jezus dat zij hadden. De parallel met de rede van de Here Jezus in Mattheus 24 over de laatste dingen is duidelijk. Hij zegt: ‘u zult overgeleverd worden, en zij zullen sommigen van u doden, en u zult door allen gehaat worden om Mijns Naams wil.’ En toch: geen haar van uw hoofd zal teloorgaan; door uw volharding zult u uw leven verkrijgen!

Het aardse leven in deze bedeling duurt maar even, maar het leven van de toekomende eeuw duurt eeuwig.

Eén ding is zeker, de zielen van de geslachten zijn veilig bij God. Ze krijgen een wit gewaad en ze moeten nog een korte tijd rusten, tot aan de lichamelijke opstanding, ­omdat het getal van hun mededienstknechten, medebroeders, ook martelaren, vol moet worden. Het bloed roept van de aarde tot God. Het bloed van de martelaren van H ­ ebreeën 11:32-38, gefolterd, gegeseld, gestenigd, doormidden gezaagd, met het zwaard vermoord. Zal God dan geen recht verschaffen aan zijn uitverkorenen die dag en nacht tot Hem roepen? De zes miljoen van de Holocaust, de vermoorde christenen in Rusland en China van deze eeuw, de letterlijk als lammeren door IS afgeslachte christenen in het Midden Oosten en in Afrika.

Hoe lang, Here, kunt Gij deze smaad van uw kinderen nog zien? Niet om ons, maar om Uws Naams wil? Rust maar.

Nog een korte tijd. Eerst nog de honderdvierenveertigduizend verzegelden uit Israël en de schare die niemand tellen kan, en dan...◄ De Oogst

33

Boeken / Matthijs Guijt

Geroepen tot hoop

Doodsfabrieken

Eeuwen van kerkelijke schisma’s en scheuringen ­hebben hun sporen diep getrokken. De ene heilige en katholieke (= algemene) christelijke kerk, het ene ­lichaam van Christus, is verdeeld. Toch verschijnen er regelmatig boeken die illustreren dat – soms eeuwen­ oude – kerkmuren overstegen kunnen worden en gelovigen elkaar vinden op Bijbelse fundamenten. ‘Geroepen tot hoop’ van bisschop Gerard de Korte is daar een voorbeeld van.

Het boek verscheen ter gelegenheid van het door paus Franciscus uitgeroepen Jaar van de Barmhartigheid en is een bundel van losse artikelen en lezingen van De Korte. Het eerste deel van het boek bevat artikelen rondom de thema’s ‘Geloof en theologie’ en ‘Kerk en samenleving’, het tweede deel bestaat uit artikelen over Bijbelse sleutelwoorden. Hier en daar overlappen thematiek of tekst elkaar in de verschillende hoofd­ stukken, maar dat zullen de meeste lezers graag voor lief nemen.

Christenen zijn, aldus De Korte, geroepen om te w ­ erken aan een ‘cultuur van barmhartigheid’ en om een ­antwoord te geven op de vraag naar God in onze huidige tijd. In een vloeibare samenleving (Zygmunt Bauman), waarin steeds meer structuren en zekerheden verloren gaan, kunnen het christelijk geloof en christelijke tradities – opnieuw – van betekenis zijn. De Korte signaleert dat steeds meer mensen zelf de religieuze markt op gaan om hun mandje te vullen met wat hen uitkomt of goeddunkt. Daarom voert hij een pleidooi voor helderheid en hartelijkheid. De kerk moet klare wijn schenken en er niet voor terugdeinzen om de God van Israël ter sprake te brengen. Daarom moet de kerk haar belijden niet aanpassen aan de geest van deze tijd, want wie met de tijdgeest trouwt, is snel weduwnaar, aldus De Korte.

Maar ook kan de kerk zich met haar belijdenis niet volledig terugtrekken in isolement en verstarring. ‘De inhoud van het dogma moet worden bewaard; de taal waarmee het dogma wordt omschreven kan en moet zelfs veranderen.’Bovenal is van belang dat de kerk zich realiseert dat ze Gods eigendom is. Christelijke hoop is daarom geworteld in de trouw van God.

De Britse historicus Nikolaus Wachsmann begint zijn boek ‘KL – een geschiedenis van de naziconcentratiekampen’ met een zinsnede uit een na de bevrijding opgegraven brief van Salmen Gradowski. Gradowski verstopte zijn brief in een fles, nabij het crematorium van Auschwitz-Birkenau. ‘Moge de wereld ten minste een druppel aanschouwen, een fractie van deze tragische wereld waarin we leefden.’ Het verwoordt de motivatie van Wachsmann voor het schrijven van zijn imposante studie van zo’n negenhonderd bladzijden dik (exclusief notenapparaat en overzicht van bronnen en archieven).

Uitgebreid, veelzijdig en gedetailleerd beschrijft Wachsmann de ontwikkelingsgeschiedenis van de nazi-kampen (van hun aanvang in 1933 tot hun einde in 1945) van geïmproviseerde interneringskampen tot massale doodsfabrieken. Hij citeert treffend de Auschwitz-overlevende Primo Levi, die het beruchtste vernietigingskamp typeerde als een omgekeerde fabriek: ‘Elke dag kwamen er afgeladen treinen vol mensen binnen en alles wat naar buiten kwam waren de asresten van hun lichamen, hun haar, het goud uit hun gebitten.’ Sowieso zorgen de vele persoonlijke getuigenissen en verhalen ervoor dat ‘KL’ geen zakelijke beschrijving van het nazi-systeem is geworden, maar dat zowel de slachtoffers als de daders een gezicht hebben gekregen.

De concentratiekampen weerspiegelden volgens Wachsmann de essentie van het nazisme: de gemeenschap moest gezuiverd worden van alle ‘onreine elementen’ – en daarin was het nietsontziend en onverbiddelijk. Heftige beelden dringen zich hierbij aan de lezer op: ‘“Als ik al het kwaad van onze tijd in één beeld kon samenvatten,” schreef Primo Levi in zijn herinneringen aan Auschwitz, “zou ik dit beeld kiezen, dat ik zo goed ken: een uitgemergeld mens met een hangend hoofd en kromme schouders, in wiens gezicht en ogen niets meer te lezen is van een gedachte.” De gevangenen b ­ ewogen zich nog, maar ze leefden niet langer, ­vervolgde Levi, “omdat de goddelijke vonk in hen gedoofd is.” Al gauw “zal er niets meer van hen over zijn dan een handvol as in een of ander nabijgelegen veld.”’

Wachsmann typeert zijn boek bescheiden als ‘een’ ­geschiedenis van de naziconcentratiekampen, maar ‘KL’ wordt algemeen geroemd als belangrijk en ­compleet standaardwerk over één van de zwartste bladzijden uit de Europese geschiedenis.

Geroepen tot hoop Bouwen aan een barmhartige kerk Mgr. Gerard de Korte Omvang 160 pagina’s Prijs 12,50 euro Uitgever Uitgeverij Kok ISBN 978-90-435-2660-9 ISBN 978-90-5881-850-8

KL Een geschiedenis van de naziconcentratiekampen Nikolaus Wachsmann Omvang 1163 pagina’s Prijs 79,90 euro Uitgever De Bezige Bij ISBN 978-90-234-9355-6

34

De Oogst

dichtbij

DE SIKKENBERG / RONALD KOOPS

Jaap Willems over 20 jaar De Sikkenberg

‘God is een God van trouw!’

Twintig jaar geleden was de start van camping De Sikkenberg een feit en sindsdien is de camping voor velen een zegen geweest. Toch ging alles niet ­zonder slag of stoot. In gesprek met oprichter en ­visionair Jaap Willems over de ups en downs van deze christelijke oase op het Drents-Groningse platteland.

Het is even rijden naar dit interview, maar dan heb je ook wat. Ik rijd – de raampjes open – door het rustige noordelijke landschap, keurig doorklieft met kaarsrechte kanalen. Maar ook eeuwenoude bossen, pittoreske dorpjes met straatjes van keitjes en slingerende stroompjes, wisselen elkaar af. Je komt er nostalgische dorpsnamen tegen als Barlage, Jipsingbourtange, Smeerling en Onstwedde. In de buurt van de laatstgenoemde plaats is camping De Sikkenberg ontstaan – aan De Sikkenbergweg.

Maar hoe ontstond dat eigenlijk? Die vraag kan het beste gesteld worden aan Jaap Willems, grondlegger en manager van de camping, nu al twintig jaar lang. ‘Oorspronkelijk was dit landbouwgrond en de aardappels stonden nog op het land toen we de grond kochten’, vertelt hij, terwijl we genieten van een kop koffie in de receptie van De Sikkenberg. In het najaar van december 1995 plantte ik de eerste bomen en eind juni 1996 gingen we open.’

Het was een zware tijd voor Jaap en zijn gezin. Zes dagen per week stond hij te graven en te klussen. Gelukkig kwam er, soms op een heel bijzondere manier, hulp. Zo kwam er op een goede dag een man op een fiets langs, met een schep in z’n hand. In nuchter Gronings zei hij: ‘Ik hoorde dat hier een camping opgezet wordt en dat er bomen geplant moeten worden. Ik kom een paar dagen helpen…’ Jaap: ‘Dat is toch bijzonder? We hebben hier echt de hand van de Heer in gezien. Dat gold ook voor onze kantine. We hadden een kantine gekocht op Marktplaats in het zuiden van het land. Het was een systeembouw kantine en het lag in allerlei stukken op de grond.

We zouden eind juni open gaan, maar half juni lag hij nog in delen in de huidige dierenweide. De kantine was nog steeds niet klaar, want de man van wie we het gekocht hadden, gaf niet thuis, hoewel hij ons zou helpen. Ik was

ten einde raad. Maar de volgende dag stonden er een aantal boeren uit de buurt op de stoep. “Moet die kantine niet omhoog?” vroegen ze. Ik zei: “Ja, maar ik heb geen hulp en alleen red ik het niet.” “Wij helpen wel mee”, zeiden ze, “en we komen maandag terug, mét trekkers.” Zo gezegd zo gedaan: met vereende krachten en trekkers werd de kantine opgehesen en binnen een week was de kantine klaar, met hulp van boeren en buurtbewoners. Jaap, bijna boos: ‘Laat niemand het in z’n hoofd halen om te zeggen dat Groningers stug zijn, niets is minder waar! Het was voor mij een enorme bevestiging dat het goed was.’

Ups & downs Toch ging niet altijd alles goed. Jaap: ‘De rode draad van twintig jaar De Sikkenberg is twintig jaar ups en downs, De Oogst

35

maar ik heb altijd geweten dat we goed zaten. Soms niet met je gevoel, maar met je verstand.

Ik heb geleerd om mijlpalen vast te houden. Als God een mijlpaal of bevestiging heeft gegeven in je leven, moet je daarnaar weer terug als het minder gaat. We mogen vasthouden aan Zijn beloften. We hebben een B ­ ijbel vol geschiedenissen van mensen met ups en downs, mensen die er doorheen zijn gekomen. Ik kom er ook doorheen, denk ik dan, want God is aan mijn zij, altijd, altijd.’

Jaap: ‘We hebben altijd voor ogen gehad dat we mensen een prettige en ontspannen vakantie willen geven, waarin ze kennis maken met natuur, want daardoor kun je God leren kennen. Daarnaast is het een plaats waar kinderen en jongeren op mogen terugkijken: toen, in die vakantie op die plek heb ik Jezus ontmoet! We willen het liefste dat mensen Jezus ontmoeten, door Bijbelstudies, activiteiten of gesprekken. Dat is altijd onze drijfveer geweest en dat zal altijd zo blijven.’◄

De familie Doorn ging veertien jaar lang naar De Sikkenberg:

‘Het was onvergetelijk!’

Leo en Ellen Doorn hebben zes kinderen (en twee kleinkinderen) en wonen in Oldehove, onder Groningen.

Jarenlang gingen ze naar De Sikkenberg. Waarom bleven ze steeds terugkomen? Ellen Doorn haalt vakantieherinneringen op. ‘We zouden even op vakantie gaan op De Sikkenberg, maar we zijn er jaren gebleven.’

‘In 2002 wilden we heel graag even op vakantie. J­ oëlle, onze jongste, was bijna één jaar en we moesten wachten op een oproep van het ziekenhuis voor een operatie bij Joëlle. Ze zou een galstoma krijgen in verband met een leverziekte die ze bij haar geconstateerd hadden.

Daarom zochten we naar een christelijke camping dicht bij huis. Het werd De Sikkenberg. We werden daar zo liefdevol opgevangen, ongelooflijk! De medewerkers waren erg betrokken op ons gezin, heel bijzonder ­vonden wij dat. Omdat het heel mooi weer was, zijn we gelijk de hele zomervakantie gebleven. We waren daar ook aan toe na een heel spannend jaar vol onderzoeken bij Joëlle en zieken­huisbezoeken. Het was een heerlijke tijd waarin er op de camping veel voor ons en Joëlle gebeden is.’

‘De medewerkers waren erg betrokken op ons gezin, heel bijzonder vonden wij dat’ ‘Na dat jaar zijn we nooit meer weggegaan. We hebben veertien jaar lang een ontzettend gezegende tijd gehad op De Sikkenberg. Elke keer was het weer een oase van rust op de camping. Een tijd om tot rust te komen.

Onze kinderen hebben er ook ontzettend genoten en natuurlijk boevenstreken uitgehaald. Dan zei beheerder Jaap Willems lachend: “Oh, dat zijn die boefjes van Doorn zeker weer geweest!” Ook vriendschappen voor het ­leven zijn ontstaan op de camping. Onze kinderen zingen graag en hebben elke keer mee mogen zingen op de bonte avonden en bij de t­ ienermeetings. Ik heb bij veel Bijbelstudies g ­ itaar ­gespeeld. Op de camping hebben onze kids een p ­ odium gekregen om te leren, vrijmoedig te worden en zich te o ­ ntwikkelen in hun talenten. Prachtig!’

36

De Oogst

Doopdienst ‘In augustus 2005 is de halve camping meegegaan naar onze doopdienst, ontroerend vond ik dat. Door de vele gesprekken, de Bijbelstudies, en door om te gaan met prachtige mensen die van Jezus houden, zijn wij ook in vuur en vlam komen te staan voor onze God en Vader.

Op De Sikkenberg zijn we tot de keuze gekomen om ons leven volledig aan Hem te geven en voor Hem te leven.

Als ik terugkijk dan kan ik niet anders zeggen dan dat De Sikkenberg ons gezin veel heeft gebracht. Door Bijbelstudies kregen we meer liefde voor onze God en Vader en meer liefde voor prachtige mensen die God op ons pad bracht. We zijn gegroeid in vrijmoedigheid om voor mensen te bidden, hen te bemoedigen en mee te leven.

Samen onderweg zijn als christenen onder elkaar, uit allerlei kerken. Prachtig!

En ook onze tieners zijn door de diensten en door vriendschappen heen aangemoedigd in hun geloof en mochten bemoedigd weer naar huis gaan. De Sikkenberg is voor ons allemaal een onvergetelijke tijd geweest. Het is een prachtige plek om te “zijn”.’

Bob Timmer werd door God aangeraakt tijdens zijn vakantie:

Bevrijd uit de wereld van fantasie Hij raakte verstrikt in een akelige fantasiewereld die demonisch bleek te zijn, maar werd bevrijd en kwam tot geloof. Het ongekende verhaal van Bob Timmer. ‘Ik kon mezelf niet meer wakker maken, ik was losgekomen van mijn lichaam.’

‘Toen ik vier jaar was, creëerde ik voor het eerst mijn eigen fantasiewereld als ik ’s avonds in bed lag. Ik ging er elke avond in en kwam er ’s morgens weer uit. Die fantasiewereld werd steeds iets groter en liep als het ware parallel aan de gewone wereld. Vanaf een jaar of acht ging het de verkeerde kant op met mijn droomwereld: ik kreeg van iemand uit mijn droomwereld de opdracht om iemand te vermoorden, daarnaast vernietigde ik in de echte wereld mijn emoties met pornografie, waardoor alles me niets meer deed. Ik liep niet met concrete moordgedachten rond, maar het was wel steeds sluimerend aanwezig in mijn gedachten.

Op de middelbare school ging ik steeds meer op in mijn droomwereld en steeds vaker linkte ik dingen aan de echte wereld. Toen ik veertien was, belandde ik op een absoluut dieptepunt. Ik ging naar bed en naar mijn wereld, maar toen ik m’n ogen open deed, kon ik mezelf zien liggen: een kind van veertien met pure angst. Ik kon mezelf alleen niet meer wakker maken, want ik was losgekomen van mijn lichaam.

Moordgedachten Nog steeds liep ik met moordgedachten rond: ik had de opdracht gekregen om mensen in de echte wereld te vermoorden. Ik had ook altijd een mes bij me en ik heb een paar keer bijna iemand vermoord. Toen ging ik heel hard nadenken over andere dingen, om deze gedachten van moord te verdringen, maar er kwamen steeds opnieuw andere kwade gedachten bij: ik kon er niet tegenop.

‘Toen ik uitsprak dat Jezus Heer is, leek het alsof er een hele vlaag licht in mijn gedachten kwam, die alle duisternis in een klap wegvaagde’ Net voor de zomer in 2009 ging het heel hard de ­verkeerde kant op. We gingen op vakantie naar De Sikkenberg. Ook daar sliep ik met een mes, onder m’n kussen. Maar het gekke is dat ik de volgende ochtend opstond zonder m’n mes mee te nemen – daar kwam ik later achter – en het was ook rustiger in m’n hoofd als ik op de camping was. Er was op de camping een ­spreker, hij zei: “Als je God iets vraagt, dan geeft Hij het.” Ik bad: “God, dit is het moment. Als u bestaat,

Bob Timmer: ‘Ik had de opdracht gekregen om mensen in de echte wereld te vermoorden.’

help me dan!” Even daarna vroeg een jongen aan mij of ik meeging naar het jeugdhonk. Zodra ik “ja” zei, viel er een b ­ eklemming van me af. Ik voelde m’n eigen lichaam weer, ik voelde elke zenuw en ik trilde van top tot teen.

Mijn lijf was zo lang gevoelloos geweest, los van m’n hoofd als het ware. Ik sms’te mijn broer: Ik moet je nu spreken, kom naar de parkeerplaats. Daarna rende ik naar de parkeerplaats om mijn verhaal te vertellen.

Ik voelde m’n eigen lichaam weer, ik voelde elke zenuw en ik trilde van top tot teen.

Licht Toch was het nog niet voorbij. Ik was nog steeds emotie­ loos en om die emotie te vinden, ben ik een keer terug­ gegaan in mijn oude gedachtewereld, waar ik ook ­demonen heb gezien. Ik trilde dan van angst, maar deze emotie vond ik beter dan geen emotie. Maar ik zat weer helemaal vast. Op een Youth Alpha weekend ben ik uiteindelijk echt bevrijd en daarna is mijn emotie langzaam maar zeker teruggekomen. Een spreker zei: “Als je hardop belijdt dat Jezus Heer is, dan zal Hij je Heer zijn.

Toen ik dat – met tegenzin – hardop uitsprak, leek het alsof er een hele vlaag licht in mijn gedachten kwam, die alle duisternis in een klap wegvaagde. Een ongekende rust daalde neer.

Of ik bang ben dat ik terugval? Nee, nu niet meer. Het gebed is een krachtig wapen en ik weet nu wie mijn Heer is.

De Oogst

37

Column / Gerry Velema

Er is een tijd van komen en een tijd van gaan Loslaten is een lastig karwei voor de meeste mensen.

Even stigmatiseren: vrouwen kunnen moeilijk mensen loslaten, mannen vinden het lastiger om hun werk of positie los te laten. Loslaten is een stukje sterven aan jezelf. Je weet dat je invloed verliest, een plaats kwijt raakt, en zoiets vraagt iets van je.

Mijn man zit momenteel in zo’n proces. Ik bewonder hem hoe hij dat oppakt. Heel bewust laat zijn plaats als notaris los, staat op voor een jongere collega en is bereid om met hem van functie te wisselen, dit in aanloop op het einde van zijn werkzaam leven. Hij is in dit opzicht een uitzondering. Menig vriend staart hem ongelovig aan: geef jij het vrijwillig op om de baas op jouw kantoor te zijn?

Soms is het nodig dat een leider van plaats wisselt met iemand anders. Ja, het vraagt iets om regie en invloed ook in Gods Koninkrijk bewust los te laten, om zo ook anderen de kans te geven in een nieuwe hoedanigheid te groeien en ook gebruikt te worden door de Heer.

Loslaten is niet altijd makkelijk, maar wel nodig. We moeten nu eenmaal het stokje aan elkaar doorgeven.

Ook een magazine als de Oogst kent wisselingen in leiderschap, zelfs wisselingen in auteurs die het blad vullen met hun gedachten en bijdragen. Ja, dan zullen er sommigen van plaats opstaan en ruimte maken voor anderen en anderen zal gevraagd worden om die ruimte voor nieuwelingen te maken.

Mijn tijd is ook gekomen om op te staan, plaats te maken voor een nieuwe columnist. Iemand die het profetische geluid op een eigentijdse wijze inhoud en betekenis weet te geven. Dat wens ik de Oogst en haar lezers, van harte toe! Met liefde heb ik meegewerkt, nu is het goed dat iemand anders de kans krijgt de Heer te dienen in dit schrijfwerk!

Oogst september

Vooruitblik

‘Doe uw werk met plezier, alsof het voor de Heer is en niet voor de mensen.’

Efeze 6 : 7a Het thema van De Oogst in september is Werk & Arbeid. De vakantie is dan voor de meesten voorbij en zij die werken, pakken de draad weer op.

Maar waarom werken wij eigenlijk? En wat heeft werken met je identiteit te maken? En hoe zorg je ervoor dat je niet overwerkt wordt? Een terechte vraag, want werkstress is tegenwoordig een groot probleem: volgens onderzoeken heeft 35% van het totale verzuim met werkstress te maken.

Verder aandacht voor een nieuw project waar we over dromen: het Shelter House, met onder meer twee getuigenissen van een Kroaat en een Italiaan: ze kwamen op een bijzondere manier tot geloof in de Shelter in Amsterdam.

De volgende Oogst verschijnt DV 2 september.

Gerry Velema Dit was de laatste column van Gerry Velema. Namens de r­ edactie: ontzettend bedankt voor al je inzet en inspirerende c­ olumns! Vanaf september schrijft Nieske Selles een column op deze plaats. Ze is (pleeg)moeder en gaat schrijven over pleegzorg, oog voor ‘vergeten kinderen’ en geloofsopvoeding.

38

De Oogst

Wilt u De Oogst ook lezen?

Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op De Oogst! Info: www.deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

tot heil des volks

adressen, giften en testament

Hoofdkantoor

Waypoint Urk

Dank voor uw steun

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

Onder dank ontvingen wij in mei de volgende giften:

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond ­seksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

De Wandelende Tak Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Algemeen 17822,75 Amsterdammers Helpen Amsterdam 2550,50 Bewaarschool - armoedeproject 1192,00 De Oogst 59,50 De Sikkenberg 100,00 Different 291,54 Habakuk 5,00 Hulp voor prostituanten (CHAP) 262,50 Kinderwerk - Replay 5,00 Kinderwerk “De bewaarschool” 147,50 Oogst Giften Verantwoording Mei 2016 Scharlaken Koord Amsterdam 9250,79 Scharlaken Koord Nederland 5402,00 Sikkenberg VolleyFEST 250,00 The Shelter City 50,00 The Shelter Jordan 25,00 Waypoint Kampen 449,47 Waypoint Twenterand 50,00 Waypoint Urk 249,50 Winkel Scharlaken Koord 100,00 Youth Hostel Ministry 212,50

---------TOTAAL: € 38475,55

----------

Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

Habakuk.nu Een helder christelijk geluid 020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

U vindt ons op sociale media De Oogst

39

‘Geniet op alle dagen van je leven, die God je heeft gegeven. Het bestaan is leeg en vluchtig en je zwoegt en zwoegt onder de zon, dus geniet op elke dag.

Het is het loon dat God je heeft gegeven.’ Prediker 9:9b