De Oogst september 2017

Maandblad van Tot Heil des Volks | september 2017 | jaargang 80 | 938

Themanummer Psalmen ‘Ik zal zingen voor de HEER, Hij heeft mij geholpen’

INHOUD

THEMA: PSALMEN

6 Levensliederen Vijf redenen waarom we de psalmen moeten blijven zingen

10 Amsterdampagina Nieuws, ontwikkelingen en recensies

12 Rubriek Zie Jezus Met Jeanine en Norah van Second Step

16 Nieuwspagina’s Nieuws over de projecten en meer

18 Mijn Psalm: Otto de Buijne Psalm 121 – Pelgrimslied

20 Mijn Psalm: Jurjen ten Brinke Psalm 27 – Bij U is het veilig

22 Bang, bedroefd, boos en blij De rol van emoties en bij mensen in de Psalmen

Bedroefd

26 Bijbelstudie Gert Hutten Over de echtheid van de Psalmen Bedroefd logo.indd 1

28 Mijn verhaal Jacques Vermeulen leerde zijn ouders te vergeven

30 Levensechttour In oktober en november vindt de Levensechttour opnieuw plaats!

32 Recensies Boeken- en cd-recensies

34 Column Nieske en vooruitblik Oogst oktober

13-07-17 15:25

TOT HEIL DES VOLKS

REDACTIONEEL

Levenslied Stel je eens een wereld voor zonder muziek en zonder liederen. Wat zou dat een grijze en grauwe wereld zijn, kleurloos! Muziek en liederen geven het leven kleur en smaak en zijn een prachtige manier om gevoelens te vertolken. En het brengt vreugde. Hoe waar is het kinderliedje: ‘Zingen maakt blij’.

Maar we zijn niet altijd blij. En toch: in donkere periodes van wachten en lijden, kan muziek een kleur van hoop geven. Veel mensen hebben speciale gevoelens bij een bepaalde psalm of een lied. ‘Dat lied trok mij er doorheen’.

herstel en iets totaal nieuws dat God in een mensen­ leven begint.

Vandaar dat deze Oogst een ode is aan de Psalmen. We lezen persoonlijke reflecties van Otto de Bruijne en Jurjen ten Brinke. Ook cliënten vertellen over bepaalde emoties, emoties die we ook in de psalmen tegenkomen.

Zulke liederen zijn levensliederen. Ze brengen de pijn onder woorden of vertolken juist woorden van hoop. Ik ben dankbaar voor de levensliederen die in de Bijbel staan: het boek van de Psalmen. De Psalmen horen tot de oudste gedichten ter wereld en brengen ons zowel liederen van enorme passie en blijdschap, als liederen die spreken over diep verdriet en uitzichtloosheid. Geen façade, geen opsmuk, maar de rauwe werkelijkheid, maar altijd in de werkelijkheid van God en Zijn Koninkrijk.

Tegelijkertijd is deze Oogst een opmaat naar iets moois: onze tweede Levensecht-tour die in oktober van start gaat. De vorige avonden werden door meer dan duizend mensen bezocht en daarom gaan we dit jaar vier avonden het land door. We besteden aandacht aan de levensechte liederen van de Psalmen, andere liederen en de levensechte verhalen van ons werk. Met livemuziek, samenzang, gebed, ontmoeting en nog veel meer.

Reserveer gratis kaarten via totheildesvolks.nl/levensecht, vol is vol. Wees welkom, het is goed om elkaar te ontmoeten! ◄

We voelen ons bij Tot Heil des Volks verbonden met deze levensliederen. Ook in ons werk worden we dagelijks geconfronteerd met verdriet, gebondenheid en uitzichtloosheid en zien we tegelijk vaak tekenen van hoop en

Ronald Koops Hoofdredacteur De Oogst ronaldkoops@totheildesvolks.nl FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie en hulpverlening.

Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

JAARGANG 80 | NUMMER 938 | SEPTEMBER 2017

Medewerkers Jurjen ten Brinke Otto de Bruijne Matthijs Guijt Matthijs Hoogenboom Ronald Koops Lilian Madern (correcties) Arie de Rover Simone Schoemaker Nieske Selles Marijke Willems Fotografie Margriet Alblas Arie Ambachtsheer Jane Lasonder Ruben Timman Coverfoto: Arie Ambachtsheer

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via totheildesvolks.nl

DE OOGST

3

THEMA

4

DE OOGST

BEELD: ARIE AMBACHTSHEER

Psalm 13 Hoe lang nog, HEER, zult u mij vergeten, hoe lang nog verbergt u voor mij uw gelaat?

Hoe lang nog wordt mijn ziel gekweld door zorgen en mijn hart door verdriet overstelpt, dag aan dag?

Hoe lang nog houdt mijn vijand de overhand?

Zie mij, antwoord mij, HEER, mijn God! Verlicht mijn ogen, dat ik niet in doodsslaap wegzink.

Laat mijn vijand niet roepen: ‘Ik heb hem verslagen,’ mijn belagers niet juichen omdat ik bezwijk.

Ik vertrouw op uw liefde: mijn hart zal juichen omdat u redding brengt, ik zal zingen voor de HEER, hij heeft mij geholpen.

DE OOGST

5

THEMA

RONALD KOOPS

De Psalmen Ouderwetse gedichten of frisse liederen?

Psalmen worden verschillend beleefd.

Voor de ĂŠĂŠn zijn het oeroude gedichten, voor de ander is het dagelijks voedsel voor de ziel. Toch doen we ons geestelijk leven te kort als we het oudste liedboek van de kerk opzijschuiven. Een tocht langs vijf krachtige kanten van psalmen en een uiteenzetting hoe zij als nieuwe liederen gezongen kunnen worden.

1. Psalmen zijn gericht op Jezus Wie nadenkt over de persoon van Jezus, komt woorden te kort. Zijn positie als Zoon van God, Zijn leven op aarde vol wonderen en goedheid, Zijn lijden en sterven, Zijn opstanding, Zijn macht, wijsheid en Zijn Koninkrijk; het is allesomvattend. Jezus Christus is het centrum van het christelijk geloof en alle christenen wereldwijd volgen geen waarheid, maar een Persoon die de belichaming is van de waarheid, maar ook van het leven zoals het in de kern bedoeld is.

Wat zou er gebeuren als we in Nederland alle rand- en bijzaken zouden vergeten en ons voor honderd procent zouden focussen op Jezus? Welke verandering zou er

6

DE OOGST

plaatsvinden als onze liturgie en ons lied vooral zou gaan over Hem? Veel psalmen hebben deze focus op Jezus en gaan over Zijn lijden (Psalm 22), Zijn koninkrijk van gerechtigheid en vrede (Psalm 73), Zijn hemelvaart (Psalm 47), et cetera. En andersom: de psalmen waren het liedboek van Jezus. Hij kende de psalmen uit Zijn hoofd, overdacht en bad ze steeds opnieuw, haalde psalmwoorden aan of verwees er naar. Tenslotte groeide Hij op in de Joodse cultuur waar de Psalmen als gebedenboek de ruggengraat vormden van geloof en leven. En, nog meer bijzonder, veel psalmen zijn profetisch van aard en wijzen heel gedetailleerd op een werkelijkheid over Jezus

die nog komen gaat. Zoals Zijn lijden dat profetisch beschreven staat in Psalm 22: ‘… zij hebben mijn handen en voeten doorboord (…) verdelen mijn kleren onder elkaar en werpen het lot om mijn mantel.’ Kortom: de psalmen en het leven van Jezus vormden een natuurlijke eenheid.

‘Het verhaal van de Psalmen is het verhaal van God, dat Jezus kwam vervullen’ 2. Psalmen gaan over het verhaal van God Het verhaal van de Psalmen is het verhaal van God, dat Jezus kwam vervullen, zegt N.T. (Tom) Wright in zijn boek ‘Pleidooi voor de Psalmen’. Hij schrijft dat de psalmen het verhaal vertellen van ‘God de schepper, van Zijn kracht en heerschappij, die hemel en aarde bestuurt, op zich neemt en zo de hele schepping verheugt door een oplossing te geven voor heel de janboel en warboel, alle wonden en ongerechtigheden, eens en voor altijd (…) het verhaal van mensen die leugens fluisteren en strikken uitzetten, en van slapeloze nachten en flessen vol tranen.’

Als we de psalmen zingend en biddend overwegen, zo zegt Wright, dan merk je dat je in een wereld getrokken wordt, waarin bepaalde dingen een zin krijgen die je anders niet ontdekt. ‘In het bijzonder word je dan getrokken in een wereld waar God en Jezus op een nieuwe manier zinvol worden.’

Het Evangelie – en daarmee ook de Psalmen – staan haaks op een wereld die meer en meer gefocust is op het individu. In de Bijbel gaat het niet zozeer over mij (of over mijn geloof, mijn liefde of mijn keuze voor Jezus), maar om Gods liefde, Zijn redding, Zijn hulp. ‘Jullie hebben niet Mij uitgekozen, maar Ik jullie’, zegt Jezus, ‘en Ik heb jullie opgedragen om op weg te gaan en vrucht te dragen, blijvende vrucht’ (Johannes 15:16a). Onze opdracht is niet om hoger te klimmen, meer te vertrouwen of beter te leven, maar om in Zijn liefde te blijven. Dán dragen we vrucht, omdat we verbonden zijn met Jezus. Aan Hem alle eer, zeggen de psalmen. Wij moeten niet schitteren, maar onze schitterende Koning navolgen en eren.

DE OOGST

7

3. Het boek Psalmen leert ons om te groeien in aanbidding Aanbidding wordt vaak als een nieuwe muziekstijl gezien die trendgevoelig is. Ook is aanbidding breder, zoals het genieten van de schepping. In dit artikel doel ik op de aanbidding van God, zoals dat door onder meer de psalmen wordt omschreven: het loven, prijzen eren en grootmaken van de Heer met behulp van muziek of stem. Zoals de dichter van Psalm 104 zichzelf aanspoort om God te aanbidden: ‘Prijs de HEER, mijn ziel. HEER, mijn God, hoe groot bent u. Met glans en glorie bent u bekleed, in een mantel van licht gehuld.’

Oude psalmen, nieuwe vormen De Psalmen – in het hart van de Bijbel - vragen erom gezongen, gebeden, geproclameerd, gefluisterd of op andere manieren beleefd te worden met onze stem, ons lichaam, onze kracht en emoties. De Psalmen zelf geven handreikingen over hoe we mogen zingen: met geheven handen (Psalm 28), klappend en jubelend (Psalm 98), eerbiedig gebogen (Psalm 96), met luid gejuich (Psalm 81), dansend (Psalm 150) et cetera.

Veel kerken zingen alleen de Geneefse psalmberijming uit de zestiende eeuw. Voor veel mensen (onder wie ikzelf) een enorme rijkdom. Maar er zijn veel jonge mensen die minder hebben met deze berijming. Daarom is het belangrijk dat de leiding van de gemeente goed kijkt naar de samenstelling van de gemeente, zodat jong en oud liederen kunnen zingen in ‘hun eigen taal’. De psalmen zelf nodigen ons daartoe uit! Alleen al in de Psalmen worden we zes keer opgeroepen nieuwe liederen voor God te zingen (Ps. 33, 40, 96, 98, 144 en 149).

Er is veel meer mogelijk met de Psalmen dan het zingen van de berijmde versie met het orgel. We kunnen ze lezen, vertolken met gebaren, we kunnen bepaalde psalmen op nieuwe muziek zetten, we kunnen ze begeleiden met diverse instrumenten die we ook in de Psalmen terugvinden: hoorn, snaarinstrumenten, bekkens en cimbalen. Kortom: God nodigt ons uit om Hem te loven, te prijzen en onze zorgen bij Hem neer te leggen, in een vorm die steeds opnieuw aansluiting vindt bij de tijd. Doe je mee?

8

DE OOGST

Aanbidding in de Bijbel is altijd gericht op God. Het Griekse grondwoord voor ‘aanbidding’ is proskuneo. Dat betekent zoiets als ‘kussen, knielen, een houding van diep respect’. We buigen ons neer voor de Allerhoogste. De psalmen helpen ons om te groeien in het eren van Hem. We loven God om wat Hij doet en we aanbidden Hem om wie Hij is. Psalm 103 neemt ons daarin mee: ‘Prijs de HEER, mijn ziel, prijs, mijn hart, Zijn heilige naam. Prijs de HEER, mijn ziel, vergeet niet één van Zijn weldaden. Hij vergeeft u alle schuld, Hij geneest al uw kwalen, Hij redt uw leven van het graf, Hij kroont u met trouw en liefde, Hij overlaadt u met schoonheid en geluk, uw jeugd vernieuwt zich als een adelaar. De HEER doet wat rechtvaardig is, Hij verschaft recht aan de verdrukten.’ We loven God om wat Hij doet. Aanbidding gaat nog dieper: we aanbidden God om wie Hij is. Dat zien we vanaf vers 8: ‘Liefdevol en genadig is de HEER, Hij blijft geduldig en groot is Zijn trouw.’ Gaan de Psalmen daarmee voorbij aan gevoelens van verdriet en ongeloof? Zeker niet! De Psalmen roepen ons op om God te aanbidden én om eerlijk te zijn naar Hem. 4. Psalmen zijn levensecht Met bijna twee miljard actieve gebruikers, zou je kunnen zeggen dat Facebook een grote rol speelt in de manier waarop we als mensheid momenten van ons leven delen met anderen. De toon van de foto’s of wat we schrijven moet op z’n minst bijzonder, succesvol of positief zijn, want dat zorgt voor meer likes en dat geeft een goed gevoel.

‘We loven God om wat Hij doet, we aanbidden God om wie Hij is’ Over moeilijke of kwetsbare dingen praten we liever niet.

Ook in de kerk laten we het liefst de mooie kant van ons (geestelijke) leven zien. Hoe gaat het? Goed. Druk ook. De Psalmen doen hier niet aan mee. Nog sterker: ze nodigen ons uit om ons verdriet, twijfel aan God of angst te etaleren. We zien in de psalmen grote vraagtekens, maar ook uitroeptekens die ons bemoedigen om vol te houden. En dat mag naast elkaar bestaan, net zoals dat in ons leven naast elkaar bestaat. Psalm 22 is daar een indringend voorbeeld van.

Deze psalm begint met een groot vraagteken, diepe woorden door de Here Jezus zelf uitgesproken (vers 1 t/m 3): ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten? U blijft ver weg en red mij niet, ook al schreeuw ik het uit. “Mijn God!” roep ik overdag, en u antwoordt niet, ’s nachts, en ik vind geen rust.’ We zien hier een groot, rauw en levensecht vraagteken. Dit vraagteken blijft staan als er een uitroepteken naast wordt gezet en als onze werkelijkheid verbonden wordt aan Gods werkelijkheid die even reëel is (vanaf vers 4): ‘U bent de Heilige, die op Israëls lofzangen troont. Op U hebben onze voorouders vertrouwd; zij hebben vertrouwd en U verloste hen, tot U geroepen en zij ontkwamen, op U vertrouwd en zij werden niet beschaamd.’ Het uitroepteken komt niet in plaats van het vraagteken, het poetst het vraagteken ook niet weg, maar bij onze genadige God mogen vraagtekens en uitroeptekens naast elkaar bestaan.

hoop. Onze tijd is niet waardeloos, maar elke waarde die hij heeft komt door Gods goedheid; niet door onze controle over de omstandigheden.’

Wat dat betreft, zo zegt Wright, mogen we psalmen zingen in het licht van de toekomst die God voor ogen heeft. Het is volbracht, en Gods rijk zál doorbreken. En God zál alles in allen zijn. Opnieuw Psalm 22, vanaf vers 28: ‘Overal, tot aan de einden van de aarde, zal men de HEER gedenken en zich tot Hem wenden. Voor U zullen zich buigen alle stammen en volken. Want het koningschap is aan de HEER, Hij heerst over de volken.’

Het uitroepteken in Psalm 22 wijst terug naar de grote daden die God heeft gedaan, bij andere psalmen zien we uitroeptekens die verwijzen naar de toekomst, zoals in Psalm 37 vanaf vers 6: ‘Het recht zal dagen als het morgenlicht, de gerechtigheid stralen als de middagzon.’ Wat een prachtige, hoopgevende en levende woorden zijn dit die onze ziel mag inhaleren! De Psalmen leren mij om mijn ziel als het ware met uitroeptekens van hoop te voeden. We lezen dat ook in Psalm 42 vers 6: ‘Wat ben je bedroefd, mijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op God, eens zal ik Hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt.’

De Psalmen helpen ons omhoog te kijken naar Jezus, in plaats van ons blind te staren op onze problemen. Psalm 121 is ook zo’n psalm met uitroeptekens, nu in de vorm van beloften: ‘Hij zal je voet niet laten wankelen, Hij zal niet sluimeren, je wachter (…) de HEER is je schaduw aan je rechterhand (…) Hij waakt over je leven.’

‘De Psalmen laten ons kijken naar God die een hoopvolle toekomst beloofd’ 5. Psalmen bepalen ons bij onze hoopvolle toekomst Ons korte leven staat in schril contrast met de eeuwige God die boven de tijd staat. Ik vind dat bemoedigend: mijn leven staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van een generatie én onderdeel van de kerk van alle tijden, het lichaam van Christus. Psalm 90 etaleert zowel Gods tijd als onze tijd: ‘U bent, o God, van eeuwigheid tot eeuwigheid (…) Duizend jaar zijn in Uw ogen als de dag van gisteren die voorbij is, niet meer dan een wake in de nacht.’ En dan onze tijd: ‘Zeventig jaar duren onze dagen, of tachtig als wij sterk zijn. Het beste daarvan is moeite en leed, het gaat snel voorbij en wij vliegen heen.’ In vers 12 volgt dan het oprechte gebed: ‘Leer ons zo onze dagen te tellen, dat wijsheid ons hart vervult.’ N.T. Wright zegt over dit vers het volgende: ‘Maak ons tot mensen die weten hoe ze kunnen staan aan de drempel tussen de tijd van mensen en die van God, om daar te leren wat nederigheid is en

De Psalmen geven ons hoop. Beter gezegd: de Psalmen laten ons kijken naar God die een hoopvolle toekomst belooft en die het werk van Zijn handen niet laat varen. God heeft Zijn plan niet herroepen, zegt ook Wright: ‘Mensen hebben gezondigd, maar God zal door hen blijven werken; Israël heeft gezondigd, maar God zal zijn volk nog steeds gebruiken om de volkeren te zegenen; alleenheersers hebben afschuwelijk gezondigd, maar God belooft nog steeds om de wereld onder Zijn gezalfde koning te onderwerpen.’

Laten we daarom de Psalmen blijven lezen, proclameren, bidden en zingen, vastberaden hoopvol, zelfs in het diepst van onze nacht, tot het moment dat ze zon voor altijd zal schijnen en ons leven voorgoed verandert in een overwinningslied. ◄

De Psalmen lijken herontdekt te worden en er zijn verschillende initiatieven die de onberijmde of berijmde psalm als uitgangspunt hebben genomen zoals Psalmen voor Nu, The Psalm Project, Sons of Korah en mijn eigen project Herademen met de Psalmen, waarin ik een aantal letterlijke psalmen en psalmgedeelten op nieuwe muziek gezet heb. Op totheildesvolks.nl kun je luisteren naar Psalm 121.

Deze psalm wordt op drie verschillende manieren vertolkt. Welke vorm spreekt je het meeste aan? En welk woord of welke belofte van deze psalm raakt je? Als je een gezin hebt, praat er dan eens over met elkaar.

Tijdens de Levensecht-tour in het najaar zingen we diverse psalmen, ook in nieuwe vormen: liederen van verdriet en liederen van hoop. Deze psalmen zijn symbolisch verbonden aan ons werk waarin we zowel verdriet (van bijvoorbeeld een verslaving) en hoop (God die vrij maakt) tegenkomen. Kom je ook?

Kijk voor meer informatie op pagina 30. Of op de achterkant van deze Oogst.

DE OOGST

9

ONTMOET AMSTERDAM ANDERS

  

MATTHIJS HOOGENBOOM

Amsterdam

Denk je Amsterdam eens in als een boek. Elke bladzijde leert je meer over het leven, over mensen, over jezelf, over God. Het is de wereld in het klein, vol met contrasten. In deze rubriek helpen we je een eindje op weg met tips en wetenswaardigheden.

Agenda 9 en 10 september Open Monumentendagen 9 september Nationale Orgeldag (onder andere in de Oosterkerk van 10.00 – 17.00 uur) 15 – 17 september Klassiek op het Amstelveld: klassiekophetamstelveld.nl 18 september Cursus ‘Beethoven en het geloof’ in het Concertgebouw: concertgebouw.nl 20 september Lezing ‘Muziek en identiteit’ in het Concertgebouw: concertgebouw.nl 28 september Topcelliste Lidy Blijdorp in de Amstelkerk ( lidyblijdorp.nl)

‘Een concert met Lidy Blijdorp trekt je gegarandeerd uit je dagelijkse beslommeringen.’

(Amsterdam Uitagenda) 7 oktober Peuterconcert ‘Op een grote paddenstoel’ in het Concertgebouw: concertgebouw.nl

10

DE OOGST

Activiteit: Open Monumentendagen Van boer Jan Huijgen van de Eemlandhoeve in Bunschoten leerde ik pas iets moois: juist waar stad en land elkaar ontmoeten gebeurt er iets. Natuur en architectuur kunnen elkaar op een prachtige manier aanvullen. En kijk eens wat een oase een stadspark of hofje kan zijn, juist door het contrast met de hectiek van de stad. Open Monumentendag Amsterdam heeft dit jaar als thema de relatie tussen stad en land. Twee dagen lang (9 en 10 september) kun je je eraan laven. amsterdam.nl/openmonumentendag

Ontmoet Amsterdam Anders Woensdag 13 september – Wandelen door Joods Amsterdam: nog maar iets meer dan 70 jaar geleden werden 63.000 Joodse Amsterdammers vermoord.

Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

En wat leert het ons voor nu?

Donderdag 28 september – Zie Jezus in Amsterdam: Amsterdam en Jezus, een gekke combinatie? Wandel mee en oordeel zelf.

Dinsdag 17 en donderdag 19 oktober – 30 jaar Scharlaken Koord: speciale jubileumwandeling, omdat Scharlaken Koord 30 jaar actief is op de Wallen.

Met een lunch bij tweedehands kledingwinkel en werkervaringsplek Second Step.

Woensdag 24 oktober – Familie­dag Amsterdam in WOII – De verhalen over de Tweede Wereldoorlog komen in deze wandeling heel dichtbij. Geschikt voor het hele gezin.

Kom je met 8 of meer personen, dan kan je zelf een datum kiezen.

Info en opgave: ontmoetamsterdamanders.nl

Boek: De nieuwe grachtengordel Omdat de binnenstad van Amsterdam zo langzamerhand vol slipt, probeert de gemeente de bezoekers (17 miljoen toeristen per jaar!) te spreiden over de hele stad en daarbuiten.

Om die reden heet het Muiderslot inmiddels ‘Amsterdam castle’ en Zandvoort ‘Amsterdam beach’. Allebei heerlijke plekken, maar zover hoef je echt niet te gaan om de introverte kant van Amsterdam te ontdekken. Het boek ‘De nieuwe grachtengordel’ gaat over de stadsuitbreidingen vanaf de jaren dertig van de twintigste eeuw. Tot 1949 leidde deze uitbreiding tot een verdubbeling van de omvang van de stad.

Watergraafsmeer, Buitenveldert en delen van Noord horen er bijvoorbeeld bij. Dit enorme boek (niet geschikt om mee te nemen voor een stadswandeling, maar wel als voorbereiding daarop) geeft onbekendere delen van Amsterdam een gezicht. ‘Als je Londen moe bent, ben je levensmoe’ zo luidt een Engels spreekwoord.

Met dit boek voor de echte liefhebber geldt hetzelfde voor Amsterdam.

De nieuwe grachtengordel – de realisatie van het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam Marinke Steenhuis (redactie) Uitgeverij THOTH € 49,90

Tip: Kindermuseum Het Kindermuseum van het Joods Historisch Museum bestaat 10 jaar en organiseert allerlei leuke activiteiten voor kinderen: jck.nl/nl/ tentoonstelling/10-jaar-jhm-kindermuseum

COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM

020 > 010 Ik houd van Amsterdam. Veel mensen moeten er niet aan denken om er te wonen. Die zeggen tegen mij: ‘Je voelt je zeker wel geroepen voor Amsterdam?’ Ik moet toegeven: ooit was het de laatste stad waar ik naar toe wilde. In 2009 deed ik een jaar vrijwilligerswerk in de Shelter. Daarvoor verhuisde ik naar Amsterdam. Toen kreeg ik er twee nieuwe liefdes bij: mijn vrouw en Amsterdam. We wilden er niet meer weg. En we vonden er onze plek. Is dat roeping? Misschien.

‘God schiep een tuin, mensen bouwden een stad’ Het was de burgemeester van Rotterdam, Achmed Aboutaleb, die onlangs in een column in het Nederlands Dagblad verwoorde wat er zo mooi is aan de stad: ‘Een stad is meer dan een verzameling gebouwen. Het zijn de mensen die gebedshuizen, steden en buurten leven inblazen.’ Door mijn geloof in een God die de wereld regeert, zie ik nog een diepere dimensie.

God schiep een tuin. Mensen bouwden een stad. Dat liep niet zo goed af. Toch staan in de Bijbel prachtige dingen over de stad. Over Jona die tegen wil en dank naar Ninevé moet. Over Jezus die huilt voor Jeruzalem. Het is alsof God zich erin schikt. Johannes ziet op Patmos geen tuin, maar een stad. Je zult mij daarom niet horen somberen over Amsterdam. In een artikel over de stad stelt Siebrand Wierda de vraag: ‘Waar kom je Jezus tegen?’ Het antwoord: ‘In het brandpunt van de strijd.’ De stad dus.

Deze maand verhuizen wij naar Rotterdam, de stad waar ik opgroeide. Omdat we van de stad houden, maar niet vast zitten aan Amsterdam. Ondertussen ben ik wel blij dat ik voor THDV kan blijven wandelen in Amsterdam (en wie weet ooit ook in Rotterdam). Om de lessen te leren en door te geven die de stad mij geleerd heeft en leert. ◄ Matthijs Hoogenboom is gids en ­coördinator van Ontmoet A ­ msterdam Anders

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

11

ZIE JEZUS

TEKST: RONALD KOOPS, BEELD: NOWORDS / RUBEN TIMMAN

In de rubriek ‘Zie Jezus’ portretteren we twee mensen die via een van de projecten van Tot Heil des Volks met elkaar samenwerken of met elkaar optrekken.

Wat leren ze van elkaar en hoe zien ze Jezus in de ander? Deze keer zijn we in Amsterdam te gast bij Jeanine, vrijwilliger bij Second Step en Norah, oud-cliënt.

12

DE OOGST

‘Het is al

ls een veilige familie’

DE OOGST

13

Norah is een periode lang slachtoffer geweest van loverboys.

Bij Second Step leerde ze andere kanten van zichzelf kennen, daarbij geholpen door vrijwilliger Jeanine. Wat hebben ze geleerd van elkaar en hoe zien ze Jezus in elkaar?

Jeanine ‘Vanaf het begin ben ik bij Second Step betrokken geweest. Toen Norah voor het eerst bij ons werkervaringsproject Second Step kwam, was ze heel open, terwijl de meeste deelnemers slachtoffer zijn geweest van loverboys en daarom heel timide.

Ik vind het fantastisch om met deze meiden te werken, ik denk dat God dat in me gelegd heeft: een stuk liefde en zorg voor deze kwetsbare meiden. Ik heb zelf drie meiden thuis en als ik dan de verhalen van de meiden van hier hoor, vind ik dat hartverscheurend. Ik wil ze het liefst een knuffel geven en zeggen dat we van ze houden. Wat er gebeurd is met de deelnemers van Second Step, dat zal ik ze nooit aanrekenen. Dat deed Jezus ook niet.

‘Norah is lief, makkelijk in de omgang en ik hoor haar nooit oordelen over andere meiden, dat siert haar’ Met alle deelnemers van Second Step is heel veel gebeurd. Dat maakt me verdrietig en het is altijd zichtbaar dat God dat niet gewild heeft.

En ik besef: het had mij ook kunnen overkomen, ik voel me wat dat betreft echt helemaal gelijkwaardig.

Alleen hebben deze meiden even een duwtje in de rug, of een bemoediging nodig om weer verder te kunnen. Dat wil ik graag aan ze geven.

Ik heb veel geleerd van Norah. Ze is altijd zo ontzettend opgeruimd, ondanks alles wat ze heeft meegemaakt, dat vind ik wel bijzonder.

14

DE OOGST

Ze zit niet bij de pakken neer. Ze zit thuis, heeft geen werk, wel de zorg voor haar zoontje, dan denk ik: ze doet het toch allemaal maar. Dat vind ik erg knap, dat je toch optimistisch bent. Ik weet heus wel dat je niet altijd optimistisch bent en dat je ook heus je worstelingen wel hebt, maar toch wil je elke dag positief inzetten. Dat merk ik hier ook: je bent altijd bereid om te helpen. Daarin zie ik veel van Jezus: ze is lief, makkelijk in de omgang en ik hoor haar nooit oordelen over andere meiden.

Dat siert haar.’

Norah ‘Toen ik voor het eerst bij Second Step kwam, voelde ik me een beetje onwennig, omdat de deelnemers op een bepaalde manier met elkaar omgingen: vrij afstandelijk qua ­lichamelijke aanraking. Ik herkende mezelf daarin. Veel mensen die geen problemen hebben gehad op het gebied van gedwongen seks vinden mij afstandelijk, maar hier werd dat direct geaccepteerd, als een veilige familie.

‘Second Step heeft me veel gebracht, ik ben veranderd en sterker geworden’ Ik zag dat andere deelnemers enorm groeiden in kracht en zelfvertrouwen. Als je dat bij anderen ziet, krijg je de hoop dat dit bij jou ook mogelijk is. Daarnaast heeft het mij vriendschappen opgeleverd. Met een aantal meiden van hier heb ik nog steeds veel contact.

Ik heb ook veel van Jeanine geleerd.

Ze kan heel rustig zijn en die rust heb ik totaal niet. Ik heb heel veel chaos in m’n hoofd, Jeanine is meer geordend en rustig. Ze kan ook rustig de tijd ergens voor nemen, ook al heeft ze het druk.

Jezus kon z’n mening duidelijk geven, maar zonder te oordelen over mensen. Dat zie ik in Jeanine ook terug. Die kan heel goed haar mening geven over iets dat ze vindt, maar je zal dat nooit als aanvallend ervaren of als oordeel.

Second Step heeft me dus veel gebracht, het contact met de andere meiden, de herkenning, maar ook de workshops. Dus voor mij is het enorm fijn dat dit bestaat. Ik ben veranderd en sterker geworden.’ ◄

Om privacy redenen is de naam van Norah gefingeerd en is ze niet herkenbaar gefotografeerd.

Foto: Elisabeth Stam DE OOGST

15

DICHTBIJ

NIEUWS / MARIJKE WILLEMS

30 jaar Scharlaken Koord Danken en bidden voor de vrouwen: 28 oktober Het werk van Scharlaken Koord bestaat dit jaar 30 jaar. Je hebt er vast al iets over gehoord!

Voorafgaand aan de Levensecht-tour is er een gebedsbijeenkomst waarin we willen danken voor het werk dat we mochten doen voor de vrouwen waarmee we mooie en waardevolle contacten hebben opgebouwd. We willen danken voor het vertrouwen dat we ervaren en dat we van betekenis mogen zijn, voor de levens die veranderden. Ook dragen we al die vrouwen aan God op.

We vinden het fijn als je met ons meebidt. Je bent welkom op zaterdag 28 oktober van 18.00 – 19.00 uur aan de Willemsstraat 33 in Amsterdam.

Hier houden wij een gebedsbijeenkomst als medewerkers en vrijwilligers waar je bij aan kunt sluiten.

Aanmelden is niet verplicht, maar we vinden het wel fijn om te weten of je erbij bent. Dit kan door een e-mail te sturen naar info@scharlakenkoord.nl.

Speciale wandelingen: 17 en 19 oktober Dit jaar ‘viert’ Scharlaken Koord haar dertigjarig bestaan. Vieren tussen aanhalingstekens, want er is nog steeds veel mis als het gaat om prostitutie en mensenhandel.

Dagelijks horen wij uit eerste hand de verhalen over uitbuiting en dwang. Op 17 en 19 oktober (herfstvakantie) organiseren we een speciale ‘Scharlaken Koordwandeling’; een wandeling langs de Wallen om samen na te denken over de problemen die er spelen.

In een uitgebreide presentatie hoor je wat Scharlaken Koord in de afgelopen 30 jaar heeft kunnen betekenen en welke plannen er

16

DE OOGST

Aansluitend gaan wij met elkaar naar de Levensecht-tour in de Noorderkerk in Amsterdam.

U kunt zich hiervoor ook gratis aanmelden via totheildesvolks.nl/ levensecht

nog zijn om nog meer vrouwen te kunnen helpen. We sluiten de wandeling af met een lunch bij Second Step, het werkervaringsproject van Scharlaken Koord. De kosten: 30 euro per persoon.

Aanmelden kan via ontmoetamsterdamanders.nl. Je vindt de wandelingen onder ‘Ons aanbod’

Gezocht: Spaanssprekende vertalers Wij krijgen bij Scharlaken Koord steeds meer cliënten die alleen Spaans spreken.

Daarom zijn we op zoek naar vrijwilligers die ons willen helpen met vertaalwerk tijdens onze gesprekken op ons kantoor in Amsterdam.

Wil je meer weten? Kijk dan voor de vacaturetekst op www.totheildesvolks.nl/ vrijwilligers

THDV Online Deze maand verschijnt de allereerste THDV Online, een nieuwsbrief met intense verhalen die wij tegenkomen in ons werk en informatie over onze projecten.

Wil je deze brief ook graag in je inbox ontvangen? Meld je dan aan via totheildesvolks. nl/nieuwsbrief

Feestelijke opening het Fort Op donderdag 28 september 2017 openen wij officieel de eerste locatie van het Fort in AmsterdamNoord! We vieren dat het Fort kinderen in Amsterdam de kans geeft om moeilijke omstandigheden te doorbreken en te werken aan een hoopvolle toekomst. We willen de opening graag vieren met de kinderen en hun ouders, geïnteresseerden en ketenpartners. Kom een kijkje nemen op onze locatie

Sluiting winkels Ruim anderhalf jaar geleden gingen we van start met Sisters Emmeloord en een jaar geleden met Sisters Zwolle. Beiden tweedehands kledingwinkels, in Zwolle ook nog uitgebreid met werkervaringsplaatsen voor vrouwelijke statushouders. We hebben helaas moeten besluiten om beide winkels dit jaar te sluiten.

Er is ontzettend hard gewerkt door enthousiaste vrijwilligers en betaalde krachten, maar het blijkt in de huidige vorm niet rendabel om deze winkels voort te zetten.

We zijn erg dankbaar voor de inzet van alle mensen die zich vol overgave en met hart en ziel hebben ingezet. Wilt u bij ons blijven win-

en laat je inspireren en verrassen!

De opening is van 16.00 tot 18.00 uur. Wij zorgen voor een mooie speech, lekker eten en drinken en mooie muziek. Het adres is Parlevinker 12, 1034 PZ in Amsterdam.

Jij kunt helpen om kinderen in armoede een hoopvolle toekomst te geven. Voor € 25 per maand ondersteun je kinderen die wij omarmen met liefde, aandacht en praktische hulp. Word supporter via www.hetfort.org

kelen en het goede doel steunen?

Dan verwijzen wij u graag door naar onze tweedehandskledingwinkel in Kampen (Oudestraat 136) en de kringloopwinkel op Urk (Vliestroom 21). Met de opbrengst vanuit beide winkels financieren wij het hulpverleningswerk onder mensen die verslaafd dreigen te raken of verslaafd zijn. Heeft u vragen? Neem contact op met onze afdeling Communicatie via communicatie@thdv.nl

Jong Ondernemen We kregen een mooie e-mail van een trotse leraar van de ‘ds. E. du Marchie van Voorthuijsenschool’ op Urk. Een paar meiden uit groep 8 hebben met hun project ‘Jong Ondernemen’ maar liefst € 457,10 opgehaald voor het Scharlaken Koord!

Fantastich meiden, bedankt!

Mooie actie van leerlingen Basisschool de Schakel (Vinkeveen) heeft het afgelopen schooljaar actie gevoerd voor ons project de Bewaarschool. De 125 kinderen deden onder andere een sponsorloop en hebben maar liefst € 4250,- (!) opgehaald.

Echt super! Wil je ook een actie voor dit project doen?

Stuur dan een e-mail naar onze collega Mieke: miekehoning@debewaarschool.nl

DE OOGST

17

MIJN PSALM / TEKST + ILLUSTRATIE: OTTO DE BRUIJNE

In de eenmalige rubriek ‘Mijn Psalm’, geven kunstenaar Otto de Bruijne en voorganger Jurjen ten Brinke van Hoop voor Noord een persoonlijke reflectie op een psalm die hen dierbaar is.

Psalm 121 Pelgrimslied Het moet een bijzonder gezicht geweest zijn: duizenden pelgrims die vanuit alle hoeken van het land naar Jeruzalem op reis gingen naar een van de grote feesten van God.

Sommigen moesten weken lopen door onherbergzaam land. De hitte overdag en de kou ‘s nachts. De kans dat je overvallen werd door struikrovers. Tijdens de tocht zongen de pelgrims de psalmen 120 tot en met 134. Psalm 121 is een van de pelgrimsliederen, een gebed.

Deze woorden zijn voor ons een grote steun geweest in de vijftig dagen dat ik in coma lag in het ziekenhuis. Ik sliep, maar God waakte. Hij heeft ons beschermd en, nadat ik wakker werd, vele jaren gegeven. Hij heeft ons gered!

Halleluja!

Als de pelgrims vanuit Jericho naar Jeruzalem optrokken, van het oosten naar het westen, met hun schaduw dus rechts, zagen zij op de Olijfberg voor het eerst Jeruzalem.

Op dat punt zongen zij psalm 121. Over bergen rondom de stad. Rondom Jeruzalem zijn bergen, zo is de Heer rondom zijn volk! Ik zie op naar de bergen: waar of...daar komt mijn hulp vandaan?

Zijn de bergen een bedreiging? Of richten zij het oog omhoog zodat zij ons richten op de hemel, op God, die ons helpt! Deze bergen zijn wachters. Letterlijke hoogtepunten. Toppen van lofprijzing. In het midden de tempelberg Sion: daar komt mijn hulp vandaan!

Daarboven, nog hoger, is de Eeuwige, die de hemel en de aarde heeft gemaakt, die nooit slaapt of sluimert. Hij waakt over ons. Altijd. Overdag zal de zon ons niet steken, en ‘s nachts is de maan geen bedreiging. Hij beschermt ons. Hij is altijd nabij zoals mijn schaduw.

Jezus heeft als jongen ongetwijfeld dit pelgrimslied gezongen. Heeft Hij toen ook die andere berg buiten Jeruzalem gezien? De afvalberg waarop Hij als outcast zou sterven? Zou Hij daaraan gedacht hebben toen Hij met zijn ouders optrok naar het feest? Een vuilnishoop, een executieplek, die de berg van vergeving, verzoening en verlossing zou worden? Golgotha. Door Hem zijn wij pelgrims onderweg naar Thuis, bij God.

18

DE OOGST

‘Jezus heeft als jongen ongetwijfeld dit pelgrimslied gezongen’ In de illustratie heb ik de bergen, de stad Jeruzalem en de pelgrims met hun schaduw aan de rechterhand, geschetst. Als je goed kijkt zie je in de poort van Jeruzalem een klein kruis als teken dat Jezus de poort, de deur, is.

Hij geeft toegang tot het feest van God, tot de stad van recht en vrede. ◄

Psalm 121 Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp?

Mijn hulp komt van de Heer die ­hemel en aarde gemaakt heeft.

Hij zal je voet niet laten wankelen, hij zal niet sluimeren, je wachter.

Nee, hij sluimert niet, hij slaapt niet, de wachter van IsraĂŤl.

De Heer is je wachter, de Heer is de schaduw aan je rechterhand: overdag kan de zon je niet steken, bij nacht de maan je niet schaden.

De Heer behoedt je voor alle kwaad, hij waakt over je leven, de Heer houdt de wacht over je gaan en je komen van nu tot in eeuwigheid.

DE OOGST

19

MIJN PSALM / JURJEN TEN BRINKE

In de eenmalige rubriek ‘Mijn Psalm’, geven kunstenaar Otto de Bruijne en voorganger Jurjen ten Brinke van Hoop voor Noord een persoonlijke reflectie op een psalm die hen dierbaar is.

Psalm 27 Bij U is het veilig Er is geen psalm die ik zo vaak lees als Psalm 27.

Voor mezelf, in het pastoraat, bij iemand die stervende is, maar ook als er mooie en goede dingen gebeuren.

Een psalm met impliciete vragen; niet zomaar het spreken van David richting God. Het is een pleiten op wie God is. Er staan geen directe vragen aan God in, maar we proeven de worsteling van David, als hij in vers 7 zegt: ‘Hoor HEER, mijn stem als ik roep.’ Hij spreekt God na, in vers 8 en 9: U zegt toch dat ik Uw nabijheid moet zoeken?

Nou, dat doe ik! Verberg U dan ook niet van mij!

Volgens vers 1 van Psalm 27 is ons leven veilig bij de HEER. Hij is ons licht en ons behoud. Waarom zou je eigenlijk nog bang zijn? Tja, mooi praten, hoe kon David dit eigenlijk zeggen? Hij kende toch ook de pijn en het verdriet van het leven? Hij was toch een mens zoals ik? Hij had een kind verloren. Hij voelde zich ontzettend verantwoordelijk voor het volk waarover hij koning was en wat heel rebels was. Het antwoord zit hem in twee dingen: terugkijken en vooruitkijken.

In vers 9 kijkt David terug. ‘U bent mijn hulp geweest’, zegt hij. Dus ondanks alle sores, alle nood belijdt hij de hulp van God. Al leek God soms zó ver weg en al heb je geen antwoorden op alle vragen. Toch belijd je dat Hij je tot hulp is geweest. En bid je dat Hij je niet verlaat, omdat Hij de God van je heil is.

Daarmee kijk je direct vooruit: de God van Davids behoud gaat verder waar ons leven eindigt. Waar wij een punt zetten, zet God een komma. God was en ís mijn behoud. Mijn toekomst. Ik wandel op de Weg die Jezus heet. De Verzoe-

20

DE OOGST

ner Die ‘over Zich laat heen lopen’. Over die weg mag ik naar het Vaderhuis, waar Christus voor mij pleit. En Vader heeft dat wat zonde, ziekte en pijn was in mijn leven voor eeuwig weggedaan.

‘Psalm 27 doet me beseffen dat ik pelgrim ben’ Psalm 27 doet me beseffen dat ik pelgrim ben. Ik mag dankbaar genieten van wat God geeft in dit leven, maar ik merk ook telkens weer dat dít het niet is. ‘Eén ding heb ik van de HEER verlangd, dát zal ik zoeken: dat ik wonen mag in het huis van de HEER, al de dagen van mijn leven, om de lieflijkheid van de HEER te aanschouwen en te onderzoeken in Zijn tempel’ (vers 4).

Psalm 27 is een pleiten op wie God is. Door achterom te kijken en Zijn trouw te zien, en vooruit te kijken om Zijn liefde te ontvangen. Het geheel wordt samengevat in vers 14: ‘Wacht op de HEER, wees sterk en Hij zal uw hart sterk maken; ja, wacht op de HEER.’ Het woord ‘wachten’ moet je lezen als ‘verwachten’. Het is geen vraag of het gaat gebeuren; de afspraak is gemaakt en een vriend kómt langs. Als dan de deurbel gaat, dan ben je niet verbaasd, maar wel blij. Zo dus. Ik mag sterk zijn en verwachten: Hij komt.

Wat een God! ◄

Psalm 27 - Van David De Heer is mijn licht, mijn behoud, wie zou ik vrezen?

Bij de Heer is mijn leven veilig, voor wie zou ik bang zijn?

Kwaadwilligen kwamen op mij af om mij levend te verslinden, mijn vijanden belaagden mij, maar zij struikelden, zij vielen.

Al trok een leger tegen mij op, mijn hart zou onbevreesd zijn, al woedde er een oorlog tegen mij, nog zou ik mij veilig weten.

Ik vraag aan de Heer één ding, het enige wat ik verlang: wonen in het huis van de Heer alle dagen van mijn leven, om de liefde van de Heer te aanschouwen, hem te ontmoeten in zijn tempel.

Hij laat mij schuilen onder zijn dak op de dag van het kwaad, hij verbergt mij veilig in zijn tent, hij tilt mij hoog op een rots.

Daarom heft zich mijn hoofd fier boven de vijanden rondom mij, ik wil offers brengen in zijn tent, hem juichend offers brengen, ik wil zingen en spelen voor de Heer.

Hoor mij, Heer, als ik tot u roep, wees genadig en antwoord mij.

Mijn hart zegt u na: ‘Zoek mijn nabijheid!’

Uw nabijheid, Heer, wil ik zoeken, verberg uw gelaat niet voor mij, wijs uw dienaar niet af in uw toorn.

U bent mij altijd tot hulp geweest, verstoot mij niet, verlaat mij niet, God, mijn behoud.

Al verlaten mij vader en moeder, de Heer neemt mij liefdevol aan.

Wijs mij uw weg, Heer, leid mij op een effen pad, bescherm mij tegen mijn vijanden, lever mij niet uit aan mijn belagers.

Valse getuigen staan tegen mij op en dreigen met geweld.

Mag ik niet verwachten de goedheid van de Heer te zien in het land van de levenden?

Wacht op de Heer, wees dapper en vastberaden, ja, wacht op de Heer.

DE OOGST

21

TEKST: SIMONE SCHOEMAKER, ILLUSTRATIE: CORJAN LIEFHEBBER

Onze emoties

Waarom ze onze gedachten en gedrag beïnvloeden De mens is geschapen als een emotioneel wezen, onze emoties zijn sterk aanwezig en beïnvloeden onze gedachten en ons gedrag.

Zowel in de Psalmen als in ons werk komen we diverse emoties tegen. Uit dit scala aan emoties zijn vier basisemoties te halen: Blij, Boos, Bedroefd en Bang, ook wel de vier B’s genoemd.

Blijdschap is een fijne emotie. We ervaren graag blijdschap en het is prettig om mensen te ontmoeten die vrolijk door het leven gaan. Blijdschap is een emotie die je kunt oefenen: kijk naar wat goed gaat in je leven aan maak een lijst van zaken waar je dankbaar voor bent.

Vervul ons in de morgen met uw liefde, laat ons van blijdschap juichen, al onze dagen. Psalm 90:14

Blij ‘Blijdschap en positiviteit werken vaak als een magneet: je ontvangt wat je uitstraalt’ In het begin voelt dit stroef en misschien ongemakkelijk, maar het helpt om positief in het leven te staan en zaken van een goede kant te bekijken. Blijdschap en positiviteit werken vaak als een magneet: je ontvangt wat je uitstraalt. Belangrijk is om deze emotie zuiver te houden, leg jezelf geen gedwongen vrolijkheid op maar zoek oprecht naar blijdschap in je leven en kies ervoor anderen positief te benaderen. Geniet van al het mooie wat God je geeft!

22

DE OOGST

Dave: ‘Alles wat ik doe dat doe ik voor Hem. Pas daarna komen alle anderen en pas daarna kom ik zelf. Dit principe geeft vreugde in mijn leven, ik ben blij dat ik niet langer alleen maar aan mezelf denk en de stap heb gezet uit verslaving. Ik ben blij dat ik de juiste hulp gevonden heb en de weg omhoog heb ingezet. Alcohol bepaalt mijn leven niet meer en daar word ik echt heel erg blij van!’

Dave heeft hulp gehad bij Waypoint.

Boosheid wordt vaak gezien als een negatieve emotie: het is niet nodig om boos te zijn, want we kunnen toch rustig alles uitpraten? Sommige mensen zien boosheid bijna als iets om je voor te schamen, iets wat je moet onderdrukken en niet mag uiten. Toch is boosheid een uitermate nuttige emotie! Boosheid is een signaal dat er iets niet in orde is, een signaal dat er geen recht wordt gedaan.

‘Boosheid zet ons aan tot actie en tot verandering’

Moeder van Niels: ‘Ik ben boos dat er zo weinig aandacht is voor de gevolgen van verslaving, drugs maken het leven van mijn kind helemaal kapot. Hij lijdt lichamelijk en geestelijk en heeft zo weinig positieve contacten.

Hoe kan het zijn dat hij zo makkelijk aan drugs kan komen? Waarom doet iedereen net alsof een coffeeshop niet erg is en het allemaal wel mee valt?

Drugs is troep! Het is vergif dat levens verwoest en dat maakt me echt woedend!’

De moeder van Niels is betrokken bij Moedige ­Ouders van Waypoint.

BOOS Boosheid is zelfs vereist als we echt betrokken willen zijn; boosheid over al die kinderen in Nederland die opgroeien in armoede, boosheid over het feit dat er in onze tijd meer mensen in slavernij leven dan ooit te voren, boosheid over manipulatie en machtsmisbruik. Boosheid zet ons aan tot actie en tot verandering. Als we boosheid geen plek geven, worden we cynisch, afgestompt of lopen we het risico in ongecontroleerde woede uit te barsten. Onderzoek je boosheid en stop het niet weg, het kan zomaar het begin zijn van iets nieuws!

Toen schudde en schokte de aarde, de bergen trilden op hun grondvesten, beefden omdat God vlamde van woede.

Psalm 18:8a

DE OOGST

23

Verdriet is een hele kwetsbare emotie en het is soms moeilijk om aan anderen je verdriet te laten zien. Vaak verschuilt verdriet zich dan ook achter zijn grote broer boosheid. Het is namelijk veel makkelijker om op iemand boos te zijn dan om te vertellen dat iemand je pijn heeft gedaan. We willen niet graag onze kwetsbare kant laten zien, want dan geven we mensen de mogelijkheid ons nog meer pijn te doen. Pijn en verdriet zit vaak diep weg gestopt, overdekt door boosheid of geforceerde vrolijkheid.

John: ‘Ik vind het zo erg dat alles in mijn leven de verkeerde kant op is gegaan. Ik voel de afwijzing en de spot van mensen, ik voel dat ze me een slappeling vinden, omdat ik gebruik en hun veroordeling doet pijn. Het kwetst me als mensen stomme grappen maken en me belachelijk maken. Die emotie doet pijn en ik gebruik dan om dit niet te voelen. Als ik gebruik voel ik me goed, rustig en heb ik het gevoel dat ik de wereld aan kan. De echte, sobere wereld is veel te pijnlijk en moeilijk. Ik wil die pijn niet voelen.’

John denkt erover therapie te volgen bij Waypoint.

Bedroefd ‘Als we het aandurven om kwetsbaar te zijn en ons verdriet te delen, kunnen we echt een connectie met de ander maken’ Toch is verdriet een uitermate belangrijke emotie, als we het aandurven boosheid los te laten en te zien wat ons echt pijn doet geeft dat nieuwe inzichten. Als we het aandurven om kwetsbaar te zijn en ons verdriet te delen kunnen we echt een connectie met de ander maken. Door er doelbewust voor te kiezen je verdriet en falen te delen, creëer je een sfeer van vertrouwen waarin ook anderen hun kwetsbaarheid durven laten zien. Een risico? Dat is het zeker, maar in kwetsbaarheid zit ook onze sterkte.

Wie durft kwetsbaar te zijn, kan zijn maskers laten vallen en echt zichzelf zijn.

24

DE OOGST

Mijn ogen zijn gezwollen van verdriet, roodomrand van alles wat mij benauwt.

Psalm 6:8

Angst is ook een diepe menselijke emotie, in angst verliezen we de controle en voelen we ons bedreigd. Dit kan ook sterke lichamelijke reacties tot gevolg hebben zoals beven of verstarren. Angst verlamt, legt logisch redeneren plat en kan zorgen voor totale paniek. Iedereen die wel eens een kind kwijt is geweest, weet waar ik het over heb. Angst kan veel dieper gaan dan alleen de angst voor spinnen of vliegtuigen, het is de angst om alleen te zijn, angst om verlaten te worden of er niet bij te horen. Angst voor ziekte of voor de dood. Ieder mens krijgt hier in zijn leven mee te maken. Angst is, hoe oncomfortabel ook, een zeer nuttige emotie: angst schud ons wakker.

Bij de HEER is mijn leven veilig, voor wie zou ik bang zijn?

Psalm 27:1b

BANG ‘Angst verlamt, legt logisch redeneren plat en kan zorgen voor totale paniek’ Het geeft ons een waarschuwing en de kans om door te vragen: waarom ben ik zo bang om alleen te zijn?

Waarom ben ik bang voor de dood? En het geeft ons de kans om hier verder over na te denken en met anderen over door te praten. Lost dit al je angsten op? Vast niet, maar het helpt je wel verder. Ga er maar rustig vanuit dat iedereen weleens bang is en maak deze angsten bespreekbaar.

De namen in dit artikel zijn om privacy redenen gefingeerd.

Wat doet Waypoint?

De verschillende Waypoints van Tot Heil des Volks zijn er voor jongeren en volwassenen die door een verslaving (aan bijvoorbeeld alcohol, drugs of ­gamen) in de problemen raken én voor hun naaste omgeving.

Sandra: ‘Nu ik gestopt ben met gebruiken en clean ben heb ik veel angsten. Ik ben zo bang om weer terug te vallen, bang om verkeerde mensen tegen te komen en zo bang om weer te gaan gebruiken. Ik moet elke dag deze angst onder ogen zien en er tegen vechten. Op het moment dat ik denk dat het allemaal wel goed gaat, loert er juist het gevaar van een terugval. Ik heb mijn angst nodig om scherp te blijven en om steeds weer te kiezen om clean te blijven. Het is een gevecht, een zwaar gevecht dat ik alleen kan winnen door bang te blijven.’

Sandra heeft hulp gehad bij Waypoint.

DE OOGST

25

BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN

Echtheid Het boek van de Psalmen is een bijzonder boek.

In dat boek klopt het hart van mensen. In dat boek klopt ook het hart van God.

Als je het boek goed leest, kijk je mensen in de ziel. Je leert wat geloven echt is. Je leert dat geloven soms een worsteling is. Je leert hoe mensen intens blij zijn met God. Je leest over bevrijding en over diep leed. Je leest over twijfel, zoeken en vinden. Je leert hoe mensen door dalen gaan en een antwoord vinden. Snerpende klachten naar God: waar bent U? Het is een boek vol troost en prachtige aanbidding. Niet voor niets worden de Psalmen wel het gebedenboek van de Bijbel genoemd.

Echtheid Wat me vooral aanspreekt is de echtheid van de Psalmen.

De psalmen gaan over de rauwheid van het leven. Het leven met God is soms moeilijk. Het lijden stelt ons voor grote vragen.

Wat hebben we behoefte in dit leven aan echtheid. Via Facebook delen we de mooie verhalen en er is zo vaak geen ruimte voor gebrokenheid en pijn. Zomaar overschreeuwen we de vaak harde werkelijkheid. Aanbidding en je in een lied richten op de heerlijkheid van God, trekt je vaak boven het leven uit, maar na een zware week heb ik niet altijd zin in een loflied. Soms wil ik gewoon klagen.

‘Ik ben ervan overtuigd dat de kerken veel voller zullen zitten als er meer ruimte is voor gebrokenheid en kwetsbaarheid’ Het is belangrijk dat we in het geloof een goed evenwicht zoeken tussen gebrokenheid en overwinning, tussen hoop en verdriet, tussen klagen en aanbidden. Ik geloof in genezing, maar ik zie het lang niet altijd. Ik bouw graag aan het koninkrijk van God, maar zoek het ook maar al te vaak. Ik geloof in zonden overwinnen, maar ontdek naarmate ik ouder word hoe sterk de zonde is. Het maakt het wonder van de vergeving en acceptatie door God alleen maar groter.

26

DE OOGST

Van paus Franciscus is dit beroemde citaat: ‘Ik geef een voorkeur aan een kerk die gewond is, pijn lijdt en vuil is omdat zij zich buiten op straat begeeft, boven een kerk die ongezond is omdat zij zich opsluit en zich vastklampt aan haar eigen veiligheid. (…) Meer dan door angst iets verkeerds te doen, hoop ik dat zij zich laat leiden door angst opgesloten te blijven in structuren die een vals gevoel van zekerheid geven, binnen regels die ons hard doen oordelen.’

Je hebt triomfantelijke kerken en lijdende kerken. Zomaar kan het eenzijdig worden. Volgens mij hebben we beiden nodig. Jezus is de Leeuw en het Lam. We zijn meer dan overwinnaars en lijden met Christus. Ik ben ervan overtuigd dat de kerken veel voller zullen zitten als er meer ruimte is voor gebrokenheid en kwetsbaarheid, als het meer gaat over de rauwheid van het leven, over jou en mij. Dus is aandacht voor de Psalmen blijvend belangrijk.

Zij gaan hierin voorop.

‘Veel psalmen brengen je niet alleen bij Jezus, ze gaan over Hem’ Kunst Het boek van de Psalmen is kunstig opgebouwd. En er zit veel meer eenheid in dan wij denken. Zomaar een losse psalm lezen is dus best lastig. Veel psalmen horen bij elkaar. Psalmen zijn soms geschreven naar aanleiding van concrete gebeurtenissen. Juist als je die gebeurtenissen opzoekt en er over leest, krijgen ze nog veel meer kleur en diepte.

De Psalmen zijn ook poëzie. In sommige psalmen kom je bijzondere stijlvormen tegen. Bekend is het abc-stukje op bruiloften (brrrr). A is de A van… B is de B van enzovoort.

We noemen dat een acrostichon. Een heel aantal psalmen zijn in deze vorm geschreven (Psalm 9 en 10, 25, 34, 37, 111, 112, 119, en Psalm 145). Het eerste woord van elk vers, versdeel of groep van verzen begint met een volgende letter van het Hebreeuwse alfabet.

Veel psalmen zijn kunstig geschreven rondom een kern die soms precies in het midden staat. Helaas kunnen we dat niet allemaal zien, omdat niet iedereen Hebreeuws kent. Maar deze geheimen zijn mooi.

De belangrijkst leestip bij de Psalmen is dat de Psalmen over Jezus gaan. Ze brengen je niet alleen bij Jezus. Ze gaan over Hem. Allemaal herders Psalm 23 is misschien wel de bekendste psalm die er is.

Hoe vind je nu de echte betekenis van Psalm 23? Het is een psalm van David, de herdersjongen. Kijken naar een herder op de hei kan je helpen om de herderstaal te begrijpen.

Psalm 22 gaat over die snerpende vraag, ‘God waarom hebt U mij verlaten?’ God waar bent U? De kern van Psalm 23 is ‘Want U bent bij mij’. Psalm 24 gaat dan over de vraag wie er mag wonen bij God. De poorten van de stad worden aangesproken. Omhoog poorten, de koning (Jezus) komt eraan. Jullie redder komt. Deze drie psalmen vertellen samen een groter verhaal.

Psalm 23 telt 57 woorden en in het midden vind je de kern. Daar staat ‘Want U bent bij mij’. Dat is Gods antwoord op jouw vragen. Ik ben bij je. Het ontbreekt mij aan niets betekent: ‘Hier heb ik genoeg aan, te weten dat God altijd bij mij is’.

‘Dat is Gods antwoord op jouw vragen.

Ik ben bij je’ De Heer is mijn herder. Het gaat in de Bijbel vaak over herders, met name ook over slechte herders en over het verlangen naar die ene goede herder. Dan komt Jezus met zijn grootse claim. Ik ben de goede herder. De psalm staat vol met prachtige zegeningen. Jezus is degene die die zegeningen brengt.

Deze psalm wil je bij Jezus brengen. En dat is ook precies de kern van ons werk en van al het pastoraat (een pastor is een herder): mensen bij Jezus brengen.

Wij zijn niet alleen maar volgzame schapen of mekkerende schapen.

Je kunt Psalm 23 ook nog anders lezen.

De psalm leert jou ook de vraag te stellen ‘voor wie mag jij een herder zijn?’

Dan wordt de psalm een soort handleiding bij het pastoraat.

Kijk dit is pastoraat…

Kun je geen woorden vinden om te bidden, bid eens een psalm.

Ga je op vakantie, lees eens een paar psalmen achter elkaar. Door op die manier de Psalmen regelmatig te lezen en ermee te experimenteren ontdek je de diepere rijkdom van de psalmen. ◄

COLUMN / ARIE DE ROVER

Grote mensen Psalmen ‘Een beetje verliefd. Ik dacht een beetje verliefd. Als ik wist wat jij toen dacht, had ik nooit op jou gewacht.’

Hoewel het moeilijk te schatten was vanwege de outfit met het karakteristieke hoedje was het kereltje, naar mijn idee, niet ouder dan negen jaar. Het publiek van de talentenshow ging uit zijn dak voor deze imitatie van André Hazes. Terwijl ik er naar zat te kijken trof mij ineens het nepperige achter dit soort shows.

De getalenteerde kinderen werden op alle mogelijke manieren als grote mensen behandeld. Ze zaten in grote mensen lounges en ze werden na hun act beoordeeld door bekende Nederlanders. Ze waren gekleed en opgemaakt als grote mensen, maar het meest grote mensen-achtig waren de teksten die ze zongen. Het Hazes ventje kon onmogelijk uit eigen ervaring dit liefdesdrama hebben bezongen.

‘Volwassenen hebben een obsessie om kin­deren grote mensen dingen te laten doen’ Ik moest onwillekeurig terugdenken aan de jaren dat ik als jochie grote mensen teksten uit mijn hoofd moest leren. Op school dreunden wij dagelijks een psalmvers op.

Iedere week een nieuwe en aan het einde van de week een jurering met een heus cijfer. Achteraf misschien wel een minder onschuldig ritueel dan een talentenshow. De inhoud van de Psalmen zijn wel heel erg grote mensen teksten. Zulke levensliederen horen niet in je hoofd gestampt te worden, maar op te komen uit je ziel.

Volwassenen hebben een obsessie om kinderen grote mensen dingen te laten doen. Jezus had een radicaal andere visie. Die riep juist grote mensen op om te worden als een kind. Als Jezus aanstaande zondag zou voorgaan in de dienst en preekt over de zondeval en de verwoesting van de schepping is de kans groot dat hij de hele gemeente laat zingen: ‘Klein, klein kleutertje wat doe je in mijn hof.

Je plukt er al de bloempjes af en maakt het veel te grof.’

Arie de Rover is coach.

FOTO: ELISBETH ISMAIL

DE OOGST

27

MIJN VERHAAL / ANNELOES MEIJER, BEELD MARGRIET ALBLAS

In de rubriek ‘Mijn Verhaal’ lezen we over persoonlijke verhalen van de hoop en vernieuwing die alleen de Here Jezus kan geven. Deze keer: Jacques Vermeulen

Als er vergeving is, zal er genezing zijn Jacques Vermeulen groeit op in een gezin met veel geweld. Hij wordt mishandeld door zijn ouders.

Zijn hele leven is hij op zoek naar bevestiging en liefde. Na een leven vol bitterheid en gebrokenheid, ontvangt hij genezing van God.

28

DE OOGST

‘Er was zoveel geweld bij ons thuis, dat was verschrikkelijk. Een herinnering die mij altijd is bijgebleven, is het moment dat ik door mijn vader in elkaar werd geslagen.

Ik werd aan mijn haren over het tapijt getrokken. Als ik eraan terugdenk, ruik ik de geur van het tapijt nog steeds.

En terwijl ik door de kamer werd gesleept, zei mijn vader: “Je huilt niet en als je huilt, krijg je nog meer klappen.” Ik hield dan mijn adem in, zodat ik niet zou huilen. En als ik dan toch huilde, stond mijn moeder ernaast. Zij zei dan: “Dan gaat hij nog huilen ook, de idioot.”

Door mijn thuissituatie ben ik mijn hele leven lang op zoek geweest naar waardering en liefde. Mijn ouders hebben nooit tegen mij gezegd dat ze van mij houden of trots op mij zijn. Deze waardering geven zij nog steeds niet.

Als kind zocht ik deze liefde en waardering in mijn eigen fantasieën. Eén fantasie was dat op een dag mijn ‘echte ouders’ mij zouden ophalen. Ze zouden dan zeggen dat ze van mij hielden en dat ik er mag zijn. In mijn fantasie bakte mijn moeder dan koekjes. Dit was natuurlijk een leugen, maar op deze manier bleef ik wel overeind. Zonder deze escape route was het onmogelijk om staande te blijven.

In mijn jeugd had mijn moeder de ziekelijk neiging om mij als meisje aan te kleden. Ik droeg dan een hoog strak broekje en een shirtje met pofmouwtjes. Op school werd ik hierdoor vreselijk gepest en riepen zij mij na: “Jacquelientje, Jacquelientje.” Toen is het in mijn hoofd gaan zitten dat als ik een meisje was geweest, dit allemaal niet gebeurd zou zijn. Dat was een reële gedachte voor mij.

Die gedachte heeft zich meer en meer ontwikkeld. Op mijn negentiende las ik een artikel van iemand die een geslachtsverandering had ondergaan en nu heel gelukkig was. Dat alles bij elkaar heeft ervoor gezorgd dat ik een half jaar als vrouw heb geleefd. Maar de pijn bleef mij achtervolgen en daarmee ook mijn zoektocht naar waardering en liefde. Ik kreeg nachtmerries en herbelevingen van wat er vroeger allemaal is gebeurd. Ik bleef maar vluchten en nieuwe vluchtroutes bedenken om de pijn niet hoeven voelen.

Erbij willen horen, is een soort rode lijn door mijn leven.

Die zoektocht naar liefde heeft zich op een gegeven moment geuit op een hele vreemde manier. In seks. Met mannen. Ik was geen homo maar ik kwam in die wereld terecht. Tegelijkertijd zocht ik in al die mannen een vaderfiguur. Maar ook daar heb ik de waardering en liefde niet gevonden.

Gedurende de weg die ik liep, werden de haat en bitterheid jegens mijn ouders en de wereld steeds groter. Ik werd steeds kwader en sarcastischer. Ik haatte mezelf.

Om wie ik was en om wat ik gedaan had. Ik was gebroken.

Jacques Vermeulen heeft een periode bij de Shelter gewerkt en heeft zijn verhaal op papier gezet. Een verhaal van diepe wanhoop en verdriet. Een zoektocht naar geborgenheid en acceptatie. Het verhaal is opgeschreven in het boek: ‘Als het leven soms pijn doet’ met een voorwoord van Elly Zuiderveld-Nieman.

Uitgeverij Eigen Boek B.V., € 18,80, blz. 167, ISBN: 978-94-6129-199-8

Vergeving en genezing Ik belandde in de gevangenis. De reden hiervoor is teveel om nu te vertellen. Daar ben ik tot geloof gekomen. Maar toen was het nog niet voorbij. Alle bitterheid en gebrokenheid zaten nog in mij. En als christenen dan fouten maakten, nam ik ze dat enorm kwalijk en kwam dat bovenop mijn bitterheid. Dat werd van kwaad tot erger. Tot ik niks meer met christenen te maken wilde hebben.

‘Natuurlijk blijven de herinneringen, maar die belasten mij niet meer’ Ik leefde verder en was inmiddels getrouwd. Tegen mijn toenmalige vrouw vertelde ik dat zij het moment niet meer zou meemaken dat ik ooit nog een kerk zou binnenstappen. Het gebeurde wel eens dat ik tijdens het werk het lied “Welk een Vriend is onze Jezus” neuriede. Dat maakte mij zo ontzettend kwaad! Dan schreeuwde ik het uit: “Ga weg!”

Doordat ik niet eerlijk was, zijn we op een gegeven moment ons huis kwijtgeraakt en kwamen we op straat te staan. Toen ben ik ingestort. In het psychiatrisch ziekenhuis is geconstateerd dat ik een posttraumatische stressstoornis heb. Omdat er geen plek was in het traumacentrum, ben ik verhuisd naar een huisje in Steggerda.

Op een nacht had ik al mijn medicijnen voor me staan en een glas water. Ik wilde dood. Maar toen heb ik iets gedaan wat ik niet kan verklaren. Ik ben gaan bidden. Ik heb toen gezegd: “Here Jezus, ik red het niet. Als U mij nog steeds wil, hier ben ik. Vergeef mij.” Het was een lang gebed, maar ik beleed dat ik een probleem heb en vergeving nodig heb. Ik zei: “Ik moet vergeven maar ik kan het niet. Alles doet zo pijn. Maar ik wil het wel, wilt U mij helpen?” Toen heb ik mijn ouders vergeven en alle mensen opgenoemd die ik moest vergeven. De dagen daarna heb ik mensen gebeld en brieven geschreven en hen gevraagd om vergeving. Ondertussen zong en floot ik het lied: “Welk een Vriend is onze Jezus.” Uit volle borst.

‘Ondanks het feit dat ik mijn ouders gehaat heb, heb ik ze nu lief’ Nu weet ik dat ik vrij ben. De last is van mijn schouders.

Natuurlijk blijven de herinneringen. Maar die belasten mij niet meer. Toen ik kon vergeven, is de ommekeer gekomen. Dat kon ik niet uit mezelf, dat komt echt van God. Als ik terugkijk naar mij jeugd, weet ik dat God erbij was.

Hij heeft het gezien en de pijn gevoeld. Misschien heeft de hele situatie Hem wel veel pijn gedaan. Ik denk het wel.

Hij heeft veel verdriet dat ouders dit hun kinderen aandoen en dat mensen elkaar pijn doen. Hij wil het zo graag anders.

Ondanks het feit dat ik mijn ouders gehaat heb, heb ik ze nu lief. Dat betekent niet dat we een geweldige relatie hebben. Maar ik heb ze vergeven en ik kan zeggen dat ik van ze hou.’ ◄

DE OOGST

29

DICHTBIJ

TEKST: COMMUNICATIE THDV

Tot Heil des Volks komt naar je toe!

Na het succes van vorig jaar komt de Levensechttour terug! Het thema ‘Rauwheid & Hoop in Verslaving’ is het uitgangspunt voor vier bijzondere avonden in het najaar van 2017. Onder meer de Yesss-Tienerkoren, organist Bastiaan Stolk, spreker Gert Hutten en Ronald Koops & band verlenen hun medewerking. De toegang is gratis.

Tijdens de avond wordt er een bijzondere reis gemaakt langs de rauwheid en hoop die we zien in zowel de Psalmen als in het werk van Tot Heil des Volks. Verslaving is een groot probleem en maakt veel kapot in de levens van mensen, hun naasten en de samenleving. Tijdens de avonden wordt er aandacht besteed aan deze problematiek en hoort u hoe het is om te worstelen met verslaving door boeiende getuigenissen van onze cliënten.

THDV wil oud en nieuw met elkaar verbinden: daarom worden er prachtige psalmen gezongen en is er ruimte voor muziek van THDV-medewerker Ronald Koops en band. Verder vertelt Gert Hutten, directeur van THDV, meer over ons missionaire werk en zijn er verhalen rechtstreeks van het werkveld in de vorm van levensverhalen van cliënten en hulpverleners.

Samen willen we danken, zingen en verwonderd raken over het werk dat God doet. Kom ook langs en laat je inspireren en verrassen! De avonden worden dit jaar gehouden in Zwolle (27/10), Amsterdam (28/10), Dordrecht (24/11) en Amersfoort (25/11).

Gratis kaarten zijn te reserveren via totheildesvolks.nl/ levensecht. Wacht niet te lang, want vol is vol!

30

DE OOGST

Gert Hutten

Tienerkoor Yesss

De Levensechtband

HenriĂŤtte Broekman

DE OOGST

31

RECENSIES / REDACTIE MATTHIJS HOOGENBOOM

Secularisatie Herman Paul, universitair hoofddocent geschiedenis aan de Universiteit Leiden en bijzonder hoogleraar secularisatiestudies aan de Rijksuniversiteit Groningen, schreef het boekje ‘Secularisatie. Een kleine geschiedenis van een groot verhaal’ als een vervolg op zijn oratie waarmee hij in 2013 zijn bijzondere leerstoel aan de Groninger Universiteit aanvaardde.

Paul kiest voor een cultuurhistorische benadering en vanuit dat perspectief bespreekt hij – aan de hand van een aantal casestudies – de opkomst, achtergronden en lotgevallen van secularisatie vanuit verschillende landen en religieuze tradities.

Paul typeert secularisatie als een groot verhaal, dat in de media voortdurend opduikt. Het is ook het verhaal dat ‘gewone’ mensen vertellen wanneer ze uitleggen niet meer in God te geloven. Onder het grote verhaal van de secularisatie (dat wordt verteld als ‘bevrijding uit religieuze kluisters’ of als loochening van God) ligt het sjabloon van secularisatie ‘als een langetermijnproces waarin wetenschap, techniek en seculiere ideologieën kerk en geloof geleidelijk naar de marge van het publieke domein verdringen.’

De geschiedenis marcheert vooruit en religieuze achteruitgang is daar één van de logische gevolgen van.

Paul voert aan dat nogal wat wetenschappers hun vraagtekens hebben bij dit grote verhaal, dat als een sjabloon over de werkelijkheid wordt gelegd.

‘Als secularisatie een narratief sjabloon is, dan verklaart het niet alleen (achteraf) waarom religieuze betrok-

kenheid daalt, maar fungeert het ook (vooraf) als een verwachtingshorizon die mede bepaalt wat mensen als realistisch ervaren en als passend gedrag beschouwen.’ Secularisatieverhalen als selffulfilling prophecies, zogezegd.

Het is evident dat er steeds minder (traditionele) gelovigen zijn in WestEuropa. Her en der sluiten kerkgebouwen hun deuren (er wordt wel gesproken over groeiende ‘witte vlekken’ op de religieuze kaart van Nederland) en de achterban van confessionele politieke partijen slinkt. De vraag die Paul opwerpt is of dit soort gegevens verklaren dat Europa inderdaad seculariseert. Is religie eigenlijk wel naar de marges van de samenleving verdreven, ook al gaat slechts een minderheid van de bevolking naar de kerk? En hoe representatief is WestEuropa eigenlijk in deze?

De auteur heeft een leerzame en interessante studie afgeleverd, waarvan de actualiteit buiten kijf staat. Ik hoop dat dit boek de opmaat vormt tot een volgende publicatie over de mogelijkheden voor kerken in een ‘postseculiere’ westerse samenleving. / Matthijs Guijt

Eenvoudig christelijk Williams en Wright zijn collega’s. Na lezing van het boek van Williams (zie recensie hiernaast), zou je ‘Eenvoudig Christelijk’ van Wright erbij moeten pakken voor een bredere uitwerking.

Ondanks dat het al in 2007 in Nederlandse vertaling werd uitgegeven, breng ik het graag nog eens onder de aandacht. De uitgever vindt het boek een waardige opvolger van C.S. Lewis’ ‘Onversneden christendom’. Het is

niet aan mij om dat te beoordelen, maar ik begrijp de verwijzing. / MH

32

DE OOGST

Secularisatie - Een kleine geschiedenis van een groot verhaal Herman Paul Amsterdam University Press € 14,99

Eenvoudig christelijk Tom Wright Van Wijnen € 18,95

Klooster!

‘In de ander ontdek je wie je zelf bent, zonder de barmhartigheid van de ander kun je niet leven. En in de ander licht ook het gelaat van Christus op.’

Woorden van Leo Fijen in het voorwoord bij deze glossy. Als protestant heb ik al lezend de Rooms-katholieke ander in de ogen gekeken. En dat was een zeer verrijkende ervaring kan ik je zeggen. Dat is misschien ook wel het voordeel van een glossy boven de meeste boeken, het biedt meer dan tekst: een beleving.

In een klooster wordt niet geredeneerd, er gebeurt iets. Leg dat eens naast een gemiddelde protestantse kerkdienst.

Of zoals monnik Marc Loriaux het zegt: ‘Je hoeft niet enkel via kennis en ethiek naar God te zoeken. Je mag ook tot rust komen in het mooie.’ Een non die zegt ‘Het is al voldoende als ik steeds Christus tot het centrum van mijn leven maak’ houdt me een confronterende spiegel voor. Drie mensen tonen in dit blad hun stilteplekje. Misschien dat ik wel zo’n plekje nodig heb. / Matthijs Hoogenboom

Klooster! – de plekken, de mensen, het mysterie Bijdragen van o.a. Herman Finkers, Antoine Bodar en Elsbeth Gruteke Uitgeverij Adveniat, € 8,95

God ontmoeten in Paulus Rowan Williams, de schrijver van dit boek, is niet bepaald de eerste de beste. Jarenlang was hij de aartsbisschop van Canterbury en pastoraal leider van de Anglicaanse Kerk in Engeland en wereldwijd. Hij schreef talloze theologische werken, maar ‘God ontmoeten in Paulus’ is een dun en eenvoudig boekje wat als voordeel heeft dat het bij de hoofdlijnen blijft. Het eerste hoofdstuk schetst de context waarin Paulus schreef. Goed om kennis van te nemen, want soms dreig ik wel eens te vergeten dat de Statenvertaling in 1637 in Dordrecht geschreven werd. In het volgende hoofdstuk schetst Williams een paar grote lijnen. De basishouding in Paulus’ brieven is samen te vatten

met het woord ‘welkom’. ‘Het enige dat je zeker weet over je vermoeiende, ergerlijke, ongehoorzame, weinig constructieve medechristenen is dat God hen heeft verwelkomd.’ Het volgende woord is vrijheid: ‘Het is voor Paulus belangrijk dat de vrijheid die we betreden (…) Jezus’ vrijheid is – het soort leven dat hij heeft geleefd en leeft…’ Williams schrijft verder mooie dingen over gemeenschap, verzoening en ‘beeld van God’. Een juweeltje in 96 bladzijden. Het Evangelie in een notendop omschreven op een verfrissende manier. Voor wie nog iets zocht voor het nieuwe kringseizoen: achterin staan vragen ter bespreking. /MH

God ontmoeten in Paulus Rowan Williams Berne Media € 14,90

Opwekkingsliederen 41 Ik vond ‘m een klein beetje tegenvallen, de nieuwe cd van Opwekking met de nummers 796-807. Zeker, de productie van de liveopname is prachtig, de arrangementen en de uitvoering zijn van hoogstaand niveau, maar het totale geluid klinkt soms net iets te veel hetzelfde en vaak erg vol.

De liederen zijn van diverse liedschrijvers (Hans Maat / Sela, Roald Schaap, Kees Kraayenoord/Matthijn Buwalda), maar er zijn ook (vertalingen van) Engelstalige liederen te vinden. De liederen gaan over de grootheid van God (Koning met eer gekroond), recht en onrecht (Maak ons hart onrustig) en God als Vader (Good good Father).

Kortom: niet verbijsterend vernieuwend, maar wel prachtige liederen voor de kerk van nu. / Ronald Koops

CD + DVD Opwekkingsliederen 41 Opwekking, € 20,-

De Nazileerling Dick Woudenberg is rond het verschijnen van dit boek veel in het nieuws geweest en er staat een prachtig filmpje van hem op YouTube (zoeken op Dick Woudenberg). Mischa Cohen heeft dit aangrijpende verhaal prachtig opgeschreven. Maar het is meer dan een mooi verhaal. Het is een aangrijpende les over indoctrinatie. Ook in religie ligt het op de loer. Het heeft mij heftig geconfronteerd met de vraag: waar zitten mijn blinde vlekken? / MH

De Nazileerling – De schuldige jeugd van Dick Woudenberg Mischa ­Cohen Atlas Contact € 21,99

Verboden voor jongens Dai, een Zambiaans meisje van zestien, zit op het voortgezet onderwijs en woont in een meisjesinternaat. Op een dag ontdekt ze een geheim. Haar hele leven staat op z’n kop. Wat nu? Ze kan

dit toch nooit aan haar ouders vertellen? Zal oma kunnen helpen? Dai voelt zich heel eenzaam. Haar gedachten cirkelen maar om één ding: Hoe komt ze van dit geheim af? Zou ze stiekem naar de toverdokter gaan? Maar wat als ze dit alles niet overleeft? Ze heeft vaak genoeg gehoord dat sterven niet het einde is…

Dit boek is een young-adultroman, maar volwassenen kunnen het ook prima lezen. Je leert veel over de Zambiaanse cultuur. Al lezend kom je erachter hoe de meisjes daar letterlijk en figuurlijk worden ingewijd in de geheimen van het vrouw-zijn. Bijzonder en zelfs schokkend. Het mooie van dit boek vind ik dat de indringende boodschap voor meisjes (en jongens) van alle culturen is. / Willemieke Kloosterman

Verboden voor jongens Marjanne Hendriksen De Banier € 9,95 DE OOGST

33

COLUMN / NIESKE SELLES

Psalmen in het gezin

OOGST OKTOBER / BEELD: ARIE AMBACHTSHEER

Vooruitblik

Onlangs hield onze wijkpredikant drie opeenvolgende preken vanuit de Psalmen. Ik vond het beeld van de lijdende Herder uit Psalm 22, gevolgd door de zorgende Herder uit Psalm 23, opgevolgd door de regerende Herder uit Psalm 24 prachtig.

Doordat onze predikant regelmatig een beeldend voorbeeld gebruikt, kunnen onze kinderen thuis vaak de strekking van de preek terug vertellen. Evenals een les die ze persoonlijk meenemen uit de dienst.

Het beeld dat gebruikt werd tijdens de preek over Psalm 23 wil ik graag delen. De dominee vertelde over een meisje dat lang geleden elke zondag naar een kinderclub van de kerk ging. Op een dag leerde ze de volgende vijf woorden uit Psalm 23 opzeggen: ‘De HEER is mijn Herder!’

Ze leerde de tekst uit haar hoofd door bij elk woord een vinger van haar linkerhand aan te tikken. Terwijl de juf van de kinderclub het voordeed, pakte ze steeds bij het woord ‘mijn’ haar ringvinger helemaal vast. Daarmee kwam alle nadruk op dit vierde woord te liggen: ‘De HEER is MIJN Herder!’

‘De HEER is MIJN Herder!’

Kort daarna stierf het meisje na een plotseling, ernstig ziekbed. De juf van de kinderclub kwam langs en zag dat het meisje de ringvinger van haar linkerhand stevig vast had met haar rechterhand. De juf was ontroerd en wist wat dit te betekenen had. Het jonge meisje had de laatste momenten voor haar dood troost ontvangen uit de vijf woorden van Psalm 23. Jezus was haar Herder, dat wist ze heel zeker. Hij was haar houvast, haar redding!

Onze kinderen zijn het voorbeeld uit de preek tot op de dag van vandaag niet vergeten. Regelmatig zeggen we bij de maaltijd Psalm 23 op. En bij de woorden uit het eerste vers houden we allemaal onze ringvinger heel stevig vast als we het woordje ‘MIJN’ uitspreken. Want wat een heerlijke wetenschap voor ons als ouders en voor alle kinderen: De HEER is MIJN Herder! Altijd en overal.

Nieske Selles Zie: nieskeselles.nl

34

DE OOGST

‘Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen.’ 2 Korintiërs 5:17 De Oogst van oktober gaat over identiteit. Met onder meer aandacht voor: • Wat of wie bepaalt onze identiteit?

• Hoe verhoudt onze christelijke identiteit zich tegenover kwetsbare mensen?

• Rubriek Zie Jezus • Bijbelstudie Gert Hutten • Recensies en nieuws over onze projecten • En nog veel meer…

Het oktobernummer van de Oogst verschijnt D.V. rond 6 oktober.

De Oogst ook lezen?

Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op De Oogst! Info: deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

TOT HEIL DES VOLKS

ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT

Tot Heil des Volks

Waypoint Urk

O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond s­ eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Dank voor uw steun Onder dank ontvingen wij in juni 2017 de volgende giften:

Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen

Amsterdammers Helpen Amsterdam 792 Different 492 Bewaarschool - armoedeproject 155 Hulp voor prostituanten (CHAP) 193 Kinderwerk “De bewaarschool” 4.308 Kinderwerk - Replay 15 De Oogst 48 De Sikkenberg 150 Scharlaken Koord Amsterdam 7.732 Winkel Scharlaken Koord 65 St. Tot Heil des Volks 24.032 Waypoint Kampen 1.500 Waypoint Twenterand 145 Waypoint Urk 745 Youth Hostel Ministry 215

---------TOTAAL: € 40.584

----------

Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Testament en giften

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand.nl facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 06 19493693 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

Ontmoet Amsterdam Anders Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

U vindt ons op sociale media

DE OOGST

35

Tot Heil des Volks komt naar je toe! muziek verhalen inspiratie ontmoeting

Levensecht M tour

najaar 2017

27 oktober - Zwolle, Opstandingskerk 28 oktober - Amsterdam, Noorderkerk 24 november - Dordrecht, Augustijnenkerk 25 november - Amersfoort, Adventkerk Gratis kaarten beschikbaar via totheildesvolks.nl/levensecht

and

t-b r ech s a n a ve sen an t Le k e ĂŤ El l o o km l m t e h s S o C p Br an oo ol stia nald K ette HDV Vio i a r B n Ro rT He el DV teu .l.v.

Org /zang c o e , TH r r r i o e d o o k n a n, erk Pia oem utte ien t h H c s t S s er Yes one r-G m i e k S e eSpr tati n e s Pre

36

DE OOGST