SUFFERstructure - Vol. 27 No. 1

SUFFER

STRUCTURE

Pag-aanalisa sa mga itinatag na plano ng CvSU sa pagbabalik ng Face-to-Face classes.

Makalipas ang tatlong taong distance learning dulot ng pandemya, muling binuksan ng Cavite State University (CvSU)Main Campus ang Unibersidad para sa Taong Panuruan 2022-2023, upang muling mabigyan ng pagkakataong matuto ang mga Kabsuhenyo sa loob ng pamantasan. Subalit, sa pagpapanukala ng Face-to-Face (F2F) classes ngayong ikalawang semestre, agad na bumungad sa mga mag-aaral ang kulangkulang na pasilidad at limitadong araw ng klase—mga anomalyang bago pa man magkaroon ng pandemya ay matagal nang pasanin ng mga Kabsuhenyo. Sa kabila ng mga pundasyon ng hakbanging inilatag ng administrasyon, palaisipan pa rin kung sapat na ba ang mga ito upang mapatibay ang mga solusyon para sa mga isyung simula’t sapul ay pabigat na sa mga mag-aaral. (Sundan sa pahina 8)

Student killed, 4 injured in CvSU truck accident

by Ma. Joan D. Virata

One biology student died, while four others were injured after an unmanned delivery truck rolled down a slope and slammed into the victims, Cavite State University (CvSU)-Main Campus

Saluysoy Resort, Jan. 23.

Victims Elaiza Gebrielle S. Tesoro, Fiona C. Gatchalian, Gabriel Angelo Magno, Denise Chloe R. Ricohermoso, and Pauline E. Diga—all first year BS Biology students—were said to be reviewing for their final examination in the campus, when a truck suddenly rammed them.

According to the Cavite Police Provincial Office, Federico Baculanlan, driver of the white Mitsubishi Canter Elf Close Van truck, parked the vehicle to unload gallons of water to the canteens of the campus when it slid down the slope for 500 meters and hit the students, killing Tesoro on the spot.

Other victims Gatchalian, Diga, and Magno were rushed to the General Emilio Aguinaldo Memorial Hospital in Trece Martires City (TMC), Cavite for medical attention; while Ricohermoso refused confinement after incurring only minor injuries.

CvSU expressed condolences to the family of the victims and promised to provide necessary assistance.

Further, Baculanlan is now facing charges of reckless imprudence resulting in homicide and multiple physical injuries.

CALL FOR ACTION

Due to the gravity of the incident,

ABS-CBN, PACE team up for PMC 2023

by Jairalyn R. Nunag

by Sherina Niecholle S. Jarcia

In hopes to inspire and share valuable lessons about the media industry, ABS-CBN and Philippine Association of Communication Educators (PACE) bring Pinoy Media Congress (PMC) to Cavite State University (CvSU) - Main Campus, International Convention Center, Apr. 29.

In the first session, Dr. Rosario Ruby Roan-Cristobal, DZRH’s Radyo Henyo executive producer and program anchor, centered on explaining the importance of science communication–highlighting how it allows individuals to think, particularly in the transmission of accurate information.

Moreover, Roxy Liquigan, ABSCBN Music lead, showcased their music hits and trends, while Naomi Enriquez, ABS-CBN Music Head for International Marketing and Promo Partnership, presented their digital collaborations with Spotify and Tiktok to promote their music globally.

Leo Katigbak, ABS-CBN Film Restoration and Archives Head also took the stage to tackle the need to save classic Filipino movies as they serve as a record of history, culture, and identity.

PMC is the biggest and longestrunning annual gathering of communication educators, students, future media practitioners, and renowned high-caliber media experts in the Philippines.

students and student organizations were quick to call for the postponement of final examinations and other school activities, saying students were in no condition to focus.

“The students and their families shall be given time to absorb, feel at ease, and feel safe before thinking about their academics,” Central Student Government’s (CSG) Facebook post says.

Consequently, in response to the incident, the Psychology Circle—an academic organization under Bachelor of Science in Psychology—offered Psychological First Aid assistance to students who may have experienced trauma due to the incident.

Moreover, under Office Memorandum No. PHDR-10-2023, University President

Dr. Hernando D. Robles declared Jan. 25 and 26 as Days of Mourning for the whole CvSU community. Under the said memorandum, faculty members were directed to refrain from holding face-to-face and online class activities; encouraged everyone to offer prayers for the victims.

On Jan. 23, CSG opened a monetary donation drive through Gcash, and successfully collected a total of Php 38,019.04 which was then divided to the five victims equally.

LONE CASUALTY

On the night after the accident, several students and faculty staff gathered for a candle lighting ceremony at Laya’t Diwa to offer prayers,

candles, and flowers for the victims. Also, on Jan. 26, Mitochondrion Society—the co-curricular organization of the BS Biology program—organized a candle lighting ceremony and prayer vigil in memory of their deceased coursemate.

Families, friends, and classmates of Tesoro laid her to rest at Flores Garden Memorial Park, Brgy. Luciano, TMC, Cavite on Feb. 1, a week after the tragic incident.

“She’s dedicated to what she wants. Like itong kasalukuyang kinukuha n’yang kurso na Biology, simula grade 7 bukang bibig n’ya na magiging doctor s’ya in the future. Lahat ng memory ko na kasama s’ya, ‘di ko kakalimutan at papahalagahan ko,” said Larry Cabacungan, Tesoro’s close friend. [G]

Projects, concerns for CvSUeños addressed at SLC 2023

by Rey Iñigo Miole

In order to acquire better communication and establish relationships between student organizations, the Central Student Government (CSG) administered Student Leaders’ Convention 2023, Cavite State University-Main Campus International Convention Center, Jan. 4.

A total of 50 recognized student organizations gather at the event to discuss concerns which target CvSUeños, as well as present their plans for the next semester with the nearing face-to-face (f2f) classes.

CSG discussed the issuance of student Identification Card (ID) wherein funding of Php 400,000 to Php 700,000 is now raised to Php 1,500,000 which will be used for acquiring a campus-owned machine for ID production to push its distribution in the first semester of next academic year.

Moreover, despite University President Hernando D. Robles’ announcement of full implementation of f2f classes next semester, some

colleges expressed their concerns on how they will handle the influx of students going inside the campus especially on what measures need to be done; however, colleges were instructed to be on stand-by since no guidelines are made yet as of the moment.

CSG introduced their future projects which targets the population of kabsuhenyos including but not limited to Isko’t Iska ni CSG, Gawad Laya’t Diwa, Kabsuhenyo Week, ‘Bigyan ng essentials ‘yan’, and more.

Other student councils raised concerns involving alternative methods for clearance, Organization IDs, and other matters involving reclassification of ‘non-academic’ organizations to ‘interest-based organizations’.

Inquiries regarding the return of stipend release were also raised and is said to be pushed through; however, no announcements are made regarding its distribution.

Nine student councils presented their accomplishments on what they have conducted for their midterm and

showed a glimpse of their upcoming projects.

“Marami pa talaga tayong magagawa at ang possibilities natin ay endless. Siguro, naghi-hinder lang talaga sa atin ‘yong mga lack of communications pero overall, itong mga ganitong event, nag-pave siya ng way para mas magkaroon ng productive na discussion at ma-open ‘ yung mga concerns ng mga students,” said Franziel Kyle A. Maraan, Chief Officer, CvSU Journalism Guild.

[G]

News Bit

CvSU midwifery alumni get 100% passing rate in MLE 2022

Hard work pays off. Cavite State University (CvSU) - Main Campus was hailed as the top performing school in the Midwife Licensure Examination (MLE) 2022, garnering a total of 100% passing rate, Nov. 6-7.

All 26 midwifery alumni takers from CvSU passed the said examination; 25 of which are first-time takers and one repeater.

Meanwhile, the Professional Regulation Commission recorded a 50.92% national passing rate for MLE, wherein 1,768 out of 3,472 takers aced the examination. [G]

ATTAINED GOALS. CAS-SC President Dannylyn S. Dela Vega discloses organization’s midterm accomplishments.

BEREAVED. Family of late CvSU student Elaiza Gabrielle S. Tesoro bids farewell in her funeral.

Southern Tagalog SUCs contend in STRASUC Olympics 2022

by Veronica Terese A. Amparo

Upon the kickoff of the State Universities and Colleges’ (SUCs) annual sports competition, Cavite State University (CvSU), together with 11 other SUCs competed in the Southern Tagalog Regional Association of State Universities and Colleges (STRASUC) Olympics 2022, held at CvSU-Indang Campus, Dec. 3-9.

Themed, “One Southern Tagalog Region’’, the STRASUC Olympics 2022 aimed to unite and promote camaraderie among SUCs delegation by initiating a parade, formal opening ceremony, flag raising, lighting of the unity flame, and oath taking of sportsmanship .

On the following days, athletes from different SUCs clashed in several sports categories such as athletics, archery, badminton, baseball, basketball, beach volleyball, billiard, boxing, football, futsal, lawn tennis, sepak takraw, softball, swimming, table tennis, and volleyball.

Concluding the weeklong event, Laguna State Polytechnic University was hailed as the top performing school after bagging 77 golds, 60 silvers, and 27 bronzes; earning them a total of 164 medals in different sports categories, including swimming, archery, and athletics.

Previously ranked first in STRASUC Olympics last April 2022, Palawan State University attained second spot with 155

medals in total, 43 of which are gold, while 56 each in both silver and bronze.

Batangas State University also managed to enter the top three, winning 37 golds, 45 silvers, and 38 bronzes, reaping a total of 110 medals.

Meanwhile, after ranking third from the previous STRASUC Olympics, CvSU stepped down one place, now landing to fourth spot; the CvSU-Green Hornets, composed of delegates from different satellite campuses, brought home 92 medals, consisting of 36 golds, 16 silvers, and 40 bronzes.

Romblon State University consequently placed fifth in the STRASUC Olympics, receiving 20 golds, 13 silvers, and 14 bronzes, earning 47 medals overall.

Moreover, Occidental Mindoro State College, University of Rizal System, Western Philippines University, Mindoro State University, Southern Luzon State

University , Marinduque State College, and University of the Philippines-Los Baños also competed in the sports competition.

Furthemore, during the closing ceremony, Dr. Hernando D. Robles, CvSU President, expressed his enthusiasm as he willingly offered the campus to serve as the venue of the upcoming National State Colleges and Universities Athletic Association Olympics 2023.

“Bukod sa aral na aking madadala sa susunod pang laban ay nagbigay din ito (STRASUC Olympics 2022) ng kaligayahan at oportunidad upang magkaroon ng pagkakaisa ang lahat ng mga atleta. Hindi ito magiging matagumpay kung hindi rin dahil sa sapat at buong suporta ng CvSU Admin…” said Ronalyn Guiao, CvSU-Green Hornets softball gold medalist.

CvSU celebrates 117th founding anniversary

by Blyth C. Tacbobo

Marking off a new milestone, Cavite State University (CvSU) celebrate its 117th founding and 25th silver anniversary themed, “SHINE CvSU: Tiwala at Malasakit sa Isa’t isa para sa mas maningning na CvSU,” Mar. 20-24.

In the opening ceremony, University President Dr. Hernando D. Robles acknowledged the cooperation of CvSUans, even during the pandemic, for the campus’ continuous growth, leading to a three-star university rating from the British company, Quacquarelli Symonds.

On the other hand, Commission on Higher Education (CHED) Chairperson and guest speaker, Hon. J. Prospero E. de Vera III, discussed the essence of foundation days to reminisce and recognize the accomplished story behind the institution.

PEAK OF EXCELLENCE

College of Engineering and Information Technology (CEIT)-Ravening Tigers reigns in the Mobile Legends: Bang Bang (MLBB) and Valorant Tournament E-Games Competition after securing multiple wins against competitors.

Moreover, Sofie Madeline M. Gallardo of CEIT triumphed in Essay Writing;

Val Patrick P. Dela Rea of College of Education (CED) won the Impromptu Speech Competition; Dionei Esplana of CEIT obtained the top spot in Spoken Poetry; while College of Arts and Sciences (CAS)-Blazing Phoenix gained championship in Debate competition with a score of 72-64, where Eugene De Torres named the Best Debater.

Holemn Cheque of CED bagged multiple awards in the first ever CvSU Drag Race Competition including Miss Congeniality, Miss Photogenic, People’s Choice Awards, and Best in Production Number; Holemn shined on the Final Lip Sync Smackdown Performance, pulling the statement “Keep Drag Alive” written on the LGBTQIA+ pride flag, and was hailed as the Ultimate Drag Queen 2023. Meanwhile, “Pedal”, a short film by Chud David Dulay and Alyza Gayle Santos of CAS, won Film of the Year, Best in Editing, and Best Sound in the Film Festival.

Concluding the competitions, as CvSUans showed off their excellence, CEIT was hailed the overall champion receiving four golds and one bronze; followed by CED with two golds, two silvers, and one bronze; and CAS as second runner up with two golds, one silver, and one bronze.

Exhibits, several booths, and fairs present during the celebration also received recognitions with the Science for Convergence and Tourism Avenues as the Best Booth at College/Campus/ Unit category, while Department of Agriculture- Agricultural Training Institute got the award for Best Booth in Partner Agency category.

On separate dates, faculty members, employees of various CvSU campuses, as well as CvSU alumni also joined the celebration through Sports Festival, CvSU Got Talent, Dance Competition, Gawad Laya at Diwa: Gabi ng Parangal, and Loyalty Day, “Sa loob ng 117 na taon bilang isang Educational Institution ng CvSU ay napakarami na nitong naakay na kabataan sa pag-abot ng kanilang mga pangarap na propesyon. Tunay ngang Truth, Excellence, and Service ang sumasalamin sa CvSU,” said Mikaela Cruzat, third-year Bachelor of Secondary Education.

[G]

View Finder

Criticisms surface Student Convocation after ex-CSG pres’ appearance

by Jenebelle P. Ilagan

Cavite State University (CvSU) and Central Student Government (CSG) drew criticism after inviting Rodel Vincent Bae, controversial CSG president from 2013-2016, as a keynote speaker for the Student Convocation, CvSU-International Convention Center, Mar. 21.

Bae, current Provincial Youth and Sports Development Office head, recalled his time as a former student-leader in the University who was, according to him, mostly in the office of the student affairs, then expressed his honor and gratitude to the institution who honed him for who he is today.

“Please know that I am truly honored, it gives me great pleasure to be back home. I miss you all. Utang ko po lahat sa inyo. Utang ko po lahat dito sa Cavite State University. I could not help myself but to be proud to hear them say ‘tiga-CvSU ‘yan eh, kaya magaling,’ said Bae.

Bae also congratulated both the University and its students on its continous achievements and excellence in various licensure examinations, and reminded students to enjoy and seize their college journey as their dedication to thrive is recognized.

Following the event, AnakbayanCvSU (AB-CvSU) published a statement on their Facebook page urging the students not to forget his alleged involvement in multiple corruption issues, controversial election failures, and attacks on press freedom; AB-CvSU said the action was a hypocrisy and is contrary to the University’s three tenets—truth, excellence, and service.

In an exclusive interview with The Gazette, AB-CvSU commends the recent Student Convocation, but continues to seek accountability and explanation from CvSU and CSG for Bae’s presence despite his history as a student-leader in the University.

“Students do not forget the relevance of CvSU’s historical events and issues especially for those issues that did not result in having a clear and concrete resolution. May this be a reminder for everyone that forgetfulness of history enables us to repeat the mistakes of the past,” said Anakbayan. [G]

NOW READY. Cavite State University-Main Campus officially opened its P20-million Graduate School building to accommodate foreign and Filipino students.

Graduate students can also use a virtual environment to pursue a masters or doctorate degree with modular distance learning options available; admission is open through online enrollment. (Photo by: Rey Iñigo Miole) [G]

REMINISCED JOURNEY. CHED Chairperson Hon. J. Prospero E. de Vera III gives a message of encouragement to CvSUans on the opening program of CvSU’s 117th founding anniversary.

WALK OF CAMARADERIE. Delegates from Romblon State University march in the opening parade of STRASUC Olympics 2022.

APPRENTICES

Clout Ruling

“Bato-bato sa langit, ang tatamaan...huwag na sanang umilag.”

Last November 2022, Central Student Government (CSG) of Cavite State University (CvSU)-Main Campus earned backlash and criticisms in their Facebook post titled, “Testi-Moan-Ya,” featuring students’ anonymous confessions of their sexual experiences.

Although they aimed to promote their sexual education webinar themed, “Chukchakan at Emehan: An Awareness Campaign Discussion about Gender, Sex, Family Planning, and STDs,” the online materials used vulgar and unfiltered remarks of anonymous senders, which made students, and some CvSU personnel raise their eyebrows due to CSG’s unbecoming of representing the student body.

Despite criticisms, CSG President John Rick De Leon did not take these as hints to apologize; instead, he shared in his Facebook feed a publication material of the said webinar captioned, “Lezsgawwww sa ating most bashed event so far!! Woot woot!!,” showing how lightly he takes the issue.

CSG later on defended that the promotional material’s intention is to open discussions regarding sexual education, yet, they still did not apologize for their lapses.

Prior to the issue, CSG posted a meme promoting their survey regarding the students’ attire on campus; answering the survey will get the respondents a chance to win a cash prize—a much better option than falling in line at dawn to purchase uniforms; however, this action is deemed as insensitive towards students’ struggles.

On Dec. 7, various student organizations submitted a joint complaint against De Leon which demands his resignation due to his issue on mishandling criticisms in the said webinar, his unflattering behavior on social media, and CSG senators’ tolerance of their president’s misrepresentation. After a series of demands for accountability, De Leon finally issued a late statement of apology.

It is repeatedly stated in CvSU’s mission and vision to develop globally competitive and morally upright individuals, but the so-called ‘highest governing student body’ is neither accountable nor acknowledging criticisms from their fellow students. They should know that leadership takes connection with constituents; for leaders to do so, they have to listen to their people’s calls—not ignore them.

This is a wake-up call for CSG to act as leaders. Responsibility is needed as the studentry’s welfare is in your hands. Let the opinions of the people be your foundation to do better. Swallowing your pride will not cost you anything, unless you intend to ruin your organization and the CvSU community’s integrity. As public figures, prove that you are “Para sa Kabsuhenyos” and not only in the position for your own gain.

For every CvSUeño, the CSG may represent you, but you possess your own power. Don’t be frightened to voice out the things that need to be addressed. You have the ability to elect leaders in position, so better choose the righteous ones wisely, not only those who are ‘intelligent’ but those who are passionate in serving the people. After all, our welfare depends on the higherups’ actions.

Benefits: Missed Target

When we are faced with onion prices reaching way higher than that of a day’s worth of minimum wage, extended benefits to expresidents–who proved to know very little of the burden of regular Filipino people, is justifiably an undeniable act of self-service.

Beginning of this year, the Philippine Statistics Authority announced an all-time inflation rate, marked at 8.7%. One only needs eyes to see its reflection on our dwindling economic conditions when red and white onions were being sold for as high as Php 600 per kilo—about 50% more expensive than pork and beef. This led the agriculture authorities to import tons of onions and other vegetables, threatening to collapse local farmers’ incomes even more.

To note, onions are not the only commodity that has been climbing prices in the market. Last December 2022, prices of “siling labuyo” or “small hot chili” shot up to Php 700 per kilo from Php 120 in January of the same year.

In addition, refined sugar, flour, potatoes, eggs, and fuel, among others, have also accelerated—making it extremely difficult for average Filipino people to survive on Php 570 a day.

If passed into law, the Senate Bill 1784 or “Former Presidents Benefits Act of 2023” will benefit three living Philippine ex-presidents: Joseph Ejercito Estrada, Gloria Macapagal Arroyo, and Rodrigo Duterte who all never experienced a pauper’s life.

Inevitably, it will exploit the Filipino people’s taxes that

are meant to be used to alleviate their lives, not for these people—who are far from struggling. Not to mention that the after-effects of the pandemic are still lingering in the education and health sector; the bill is unjustifiable and self-serving.

It’s not that former presidents do not receive benefits, at all. Currently, they are entitled to Php 96,000 yearly pension, tax-free, on top of millions they made during their term, Presidential Security Group security detail, diplomatic passport, and privilege of franking.

To the government, you are public servants, it is expected of you to implement rules that would ease the sufferings of the downtrodden, improve their quality of life. Thus, extending the benefits of former presidents is not being fair towards their constituents as it fails to address issues that need attention the most.

As students, it is important that we recognize these conditions and manipulations as early as today. In the end, when it isn’t our time yet to lead, we ought to use the platforms available to us to hold and foster open political and economic discussions as to enlighten others as well. Indeed, adjustments in minimum wage are necessary. We can no longer force people to sacrifice food and comfort to fit Php 570 in a day, when most families of five need Php 1,087.

Voicing out our concerns that are for the people is a service well-served to them. Clearly, it is the Filipino people who are in need of help, not the ex-presidents.

Layers of Oblivion

An innocent child can be oblivious to their safety— resulting in people taking advantage of them; but when others are just as unaware, their ignorance compromises children’s protection at a place perceived to be a safe environment.

An educator is commonly looked upon highly by their students, as they are believed to shape children’s future. Contrary to popular beliefs, there is an abundant number of juvenile men suffering from their teachers’ harassment, yet their cries were always taken lightly, resulting into their endless torture.

According to the findings of the National Baseline Study on Violence Against Children, men experience sexual abuse in schools rather more often; 6.7 percent of 13 to 18 year-old male respondents said they were harassed at school, while women record a 4.5 percent rating.

Twitter user @eexpresso_o previously exposed Bacoor National High School teachers’ online posts and conversations with their pupils; one affirmed a certain comment calling his male high school students ‘fresh’ and ‘masarap’, while another said he would pay his student to do malicious acts with him. The post from August 2022 went viral, causing the Department of Education to file formal charges against the perpetrators.

Likewise, fourth-year Bachelor of Secondary Education student and practice teacher from Cavite State University-Main Campus went infamous in January 2023 after being accused of sexually abusing male high school pupils. Statements claimed she touched them inappropriately, causing one to transfer schools; posted explicit content in social media that are visible to her students; then invited some of them

[G]

to help her grade schoolworks in her house. Allegedly, the student teacher was pulled out of her practice school and now refrains from sharing vulgar content.

Accordingly, sexual harassment in men is highly prevalent in schools, resulting to victims’ traumatic experiences. Even the Safe Spaces Act is not efficient enough to prohibit all forms of gender-based sexual abuse, for it still constantly and unknowingly occur.

Sexual abuse is not an issue of gender, it is a matter of power. More often than not, gender-prescribed stereotypes exclude men from the possibility that they can be molested as well, leaving their abuse unnoticed.

People should stop taking this matter as a joke and start spreading awareness regarding the issue to make subjects of sexual abuse feel heard and comforted. Their abuser’s crime is unforgivable; but if society were to stand for the victims, then some would be able to seek justice to hopefully ease their trauma.

Ultimately, lawmakers need a more effective approach, such as legislating a law in the constitution centered on men’s experiences. It will not just help males feel protected from violence but also help the Filipino society realize the sensitive matter at hand. By then, the public will be free from the stigma that women are the sole victims of harassment.

It is not unmanly if men ask for help. There is a toxic stigma where they are perceived as weak when they seek justice, but what makes them strong is when they gather their courage and open up about their experiences. If someone asks for help—instead of laughing and discriminating, be an ally and stand with them to get the proper justice they deserve.

Welfare of the People is the Supreme Law”

PEOPLE.

Joanna G. Ladarran, Kristine Mae P. Fernandez, Nadine Feliz P. Apacible, Wenonah Magne R. Llagas

Blyth C. Tacbobo, Jennie Rose G. Petil, Kimberly H. Bagaporo, Ma. Joan D. Virata, Maricris V. Maliglig, Veronica Terese A. Amparo

Ms. Erica Charmane B. Hernandez, Ms. Lisette D. Mendoza

Petrichor

PATRICIA MAE T. MEDINA

Jenebelle P. Ilagan, Mary Jeane R. Velasquez, Patricia Mae T. Medina, Rey Iñigo Miole

Anastacia Francine R. De Jesus, Adil Rainer B. Cordero, Chelsea A. Arcilla, Gester Lance C. De Asis, Nesha Marie M. Bernaje, Pamela Grace A. De Paz, Sherina Niecholle S. Jarcia

Boulder MA. JOAN D. VIRATA

Stripping Rights

Katulad ng sinabi ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., edukasyon ang isa sa mahalagang serbisyong maipapamana ng pamahalaan, subalit pahirapan pa bago makamit ng mga kabataan ang pamanang ito.

Boomerang

JENEBELLE P. ILAGAN

Nito lamang Disyembre 2022 nang ilabas ang pondong nakalaan sa Commission on Higher Education (CHED) at mga State Universities/ Colleges (SUCs) sa bansa para sa Fiscal Year 2023. Gayunpaman, sa kabila ng mga pangako ng kinauukulan na ayusin ang problema sa edukasyon at pagtaas ng kabuuang pondo ng mga SUCs ay siya namang pagbaba ng pondo ng CHED na isang banta upang lalong bumaluktot ang sistema.

Kaugnay nito, naglaan ang pamahalaan ng Php 107,038,812 na badyet para sa mga SUCs—mas mataas kaysa sa badyet noong nakaraang taon na Php 104,177,432; habang ang pondo naman ng CHED na Php 31,684,508 noong 2022 ay naging Php 30,887,893 na lamang ngayon. Bagamat tumaas ang pondo, hindi pa rin nakaligtas ang 51 na mga unibersidad mula 117 na SUCs sa budget cut na tiyak na makakaapekto sa mga mag-aaral, lalo na sa pagbabalik sa Face-to-Face (F2F) classes ng bawat pamantasan.

Samantala, isa ang Cavite State University sa nakararanas ng kakulangan ng pondo, ang Php 1,633,108 na badyet noong 2022 ay Php 1,430,282 na lamang ngayong taon. Malaking hamon ito sa pagsasagawa ng full F2F classes ‘pagkat mas maraming dapat paglaanan ng pondo, kumpara sa noong virtual setup

Kaya kailangang iprayoridad ng pamantasan ang dapat paglalaanan ng pondo upang hindi na muling magipit ang

You cannot ask for something you cannot give; there is no FUN without FUNds.

Unwanted Drama

Tourniquet

The first Korean telenovela aired in the Philippines in 2003. For the years to follow, its influence grew and has become the public’s prime entertainment. Needless to say, the idea of banning them, as by Senator Jinggoy Estrada, earned sentiments from people as that would limit their choices in leisure.

MARY JEANE R. VELASQUEZ

In addition, according to Liza Diño, former Film Development Council of the Philippines (FDCP) Chairperson, funding may be the reason. The Korean Film Council receives at least five billion pesos yearly from their government, compared to the 290 million pesos of the FDCP, which does not suffice for all projects.

INBOX

BSABE STUDENT

Isa sa mga nakikita kong problema sa loob ng campus ay ang kakulangan sa mga facility na maaaring tambayan, pagpalipasan ng oras, at pagre-reviewhan ng mga Kabsuhenyos, maging ang kakulangan ng mga lamesa’t upuan sa Saluysoy.

Matapos nga ang malagim na aksidenteng nangyari sa loob mismo ng campus noong Enero, sa aking tingin, panahon na para mag-invest ang ating mga opisyal ng mga panibagong learning or study hubs at kiosks— nawa’y mabigyan din nila ng akibat na aksyon ang problema sa kakulangan ng lamesa’t upuan sa Saluysoy.

Sa sobrang dami ng mga estudyante ng CvSU, hindi sapat ang library, kiosks sa harap ng CAS, sa likod ng CEIT, sa gilid ng CON, sa labas ng PHYSCI, at maging ang lagoon na gawing tambayan ng mga estudyante kapag naghihintay ng sunod na klase o nagrereview para sa exams. Nagiging isipin din para sa mga estudyante kung saan sila kakain ng lunch gawa’t sobrang puno ng Saluysoy kapag lunch break.

Upang masigurado ang kaligtasan, comfort, at tuloy-tuloy ang learning ng bawat Kabsuhenyo, nawa’y dinggin ng admin ang hinaing ng mga estudyante.

Estrada claimed that the continuous presentation of Korean dramas (K-dramas) on our televisions (TVs) and the idolization of their actors discredit local artists; hence, prohibiting them would promote ours.

It may be the overall presentation of K-dramas that piques the interest of Filipinos, based on their ratings on our local TV networks.

Most-watched K-drama episode of Filipino-dubbed Full House (2005) reached 52.0%, followed by Lovers in Paris in the same year at 45.7%. Comparably, at the height of their popularity, Filipino shows thrived on competing. Marina (2004) had its highest rating of 50.8%; years later, Pangako Sa’Yo (2015) peaked at 44.5% TV rating. Currently, teleseryes ‘ Maria Clara at Ibarra’ and ‘Dirty Linen’ trend daily on social media platforms. It is safe to say that local series that are of quality and suit the taste of Filipinos receive their proper credits.

Huwag samantalahin ang salitang kapatiran upang gumawa ng karahasan.

Supporting K-dramas does not mean less for Filipino dramas. Restricting them is not promoting local production. Estrada’s so-called solution is only proof of how little they know of the struggles in the Filipino entertainment industry. His, like many others in the office, responsibility is to put progress in the system.

Deep-rooted actions such as boosting filmmakers’ creativity through workshops or offering free public viewing at cinemas to appeal to the people may be done. Moreover, as fellow Filipinos, being openminded with new suggested plots is encouraged. Our collective comments are what they need to improve continuously.

As youths who mostly use international films as outlets, the threat of banning them greatly affects us. Our entertainment preference is not something to be justified. In fact, there should not be a fight against this, for films are art, and all art forms should be acknowledged.

False Probation

Recto Verso

Ang fraternities ay mga grupong nagsusulong ng kapatiran, nagpapaunlad ng kakayahang mamuno, at nagbibigay serbisyo sa iba. Sa mga ganitong samahan, ang hazing ay kasama sa paraan ng pagsubok para sa mga nagnanais na maging kasapi. Bagamat tinuturing na tradisyon at pagsasanay, hindi maitatanggi ang panganib na dulot ng pisikal na pang-aabuso—na minsan ay nagiging sanhi pa ng kamatayan.

Taong 2018 nang lagdaan ni dating Pangulong Rodrigo Duterte ang Republic Act 11053 o Anti-Hazing Act of 2018, bilang pagpapatibay sa naunang batas noong 1995. Ngunit sa kabila ng parusang 20 hanggang 40 taong pagkakakulong at pagmumulta ng tatlong milyon sa ilalim naturang batas, hindi pa rin ito naging sapat upang matigil ang mga kaso ng hazing sa bansa.

Samantala, mula taong 1954 hanggang sa kasalukuyan, hindi bababa sa 50 na kaso ng fraternity hazing ang naitala sa bansa; mahigit 40 sa mga kasong ito ay matapos maipasa ang batas na Anti-Hazing Law noong 1995. Kamakailan, ika-28 ng Pebrero ngayong taon, natagpuan ang bangkay ng isang estudyante sa Imus, Cavite na kinilalang si John Matthew Salilig mula sa Adamson University. Si Salilig ay biktima ng hazing na nagtamo ng kulang-kulang 70 na palo mula sa mga miyembro ng nasabing fraternity na kanyang ikinamatay.

Maiuugnay rin ang hazing sa Reserve Officers’ Training Corps (ROTC) na bahagi ng National Service Training Program sa kolehiyo. Ayon sa National Union of Students of the Philippines, mula 1995 ay mayroong 14 na kaso ng hazing sa ROTC—na sana’y paghahasa sa mga mag-aaral para sa serbisyong militar, ngunit tila naging daan na rin ito sa pananamantala.

Sa panahon ng pangamba sa kaligtasan pagdating sa isyu ng hazing, ang mandatoryong pagsusulong ng ROTC ay isang nakababahalang hakbang na maaaring maging banta sa seguridad ng mas maraming mag-aaral lalo pa’t hindi tiyak ang kaligtasan ng isang indibidwal Marapat na amyendahan pa ng gobyerno ang batas laban sa hazing upang tuluyang masugpo ito. Magkaroon ng dagdag parusa sa mga masasangkot tulad ng pagpapatalsik sa paaralang kanilang kinabibilangan. Dapat pang pagtibayin ang seguridad sa mga paaralan bilang isang lugar pang-kaligtasan para sa mga estudyante at hindi sentrong pang-karahasan.

Bilang kabataan, mainam ang paghikayat sa mga organisasyong pampamantasan na maglunsad ng mga programang ukol sa nasabing usapin, nang magkaroon tayo ng kaalaman at kamalayan sa ganitong isyu.

Wala nang buhay ang dapat masayang dahil sa paniniwalang ang tunay na samahan ay nasusukat sa tindi ng palong kayang tiisin at sa karahasang kayang sikmurain. Tandaan na kailanman, ang kaunlaran at kapatiran ay hindi dapat sukatin gamit ang dahas.

Game Disparity

Higit na tumaas ang pagkakabitin ng mga bilihing tila papremyong hindi maabot-abot ng mga manggagawang Pilipino.

Ayon sa datos ng Philippine Statistics Authority, tumalon sa 8.7% ang inflation rate para sa buwan ng Enero 2023 na patuloy pang pinalalaki ang agwat sa pagitan ng mga bilihin at mga manggagawa, partikular na sa mga probinsya na naglalaro lamang sa 341 pesos hanggang 470 pesos ang sahod kada araw.

Dapat nang itaas ang tungtungang mag-aangat sa mga manggagawa upang maging patas sa presyo ng mga bilihin. Hindi ito isang larong pambata na kailangan pang mag-agawan para sa kakarampot na pangangailangang pang laman sa tiyan.

INK SPOT INK SPOT JENNIE ROSE G. PETIL

BLYTH C. TACBOBO

Alapaap

ni Athena

Unti-unting tinakpan ng dilim ang mga sinag na pilit sumisilip sa mga butas ng dingding. Naramdaman ko ang pagbigat ng aking katawan, halos hindi ko na maigalaw ang aking mga paa. Pinilit kong kumapa ng kahit anong maaaring kapitan hanggang sa maramdaman ko ang isang mahigpit at mainit na yakap. Sa mga sandaling ‘yon, binalot ako ng kaligtasan. Ginising ako ng mga luhang tumutulo sa aking pisngi, sabay dilat ng aking mga mata. Sandali akong napatitig sa kisame habang pinipilit bumalik sa sariling ulirat. Isa na namang panaginip.

Napabalikwas ako nang bangon nang makita ang orasan, alas-otso na. Nagmadali na agad ako sa pag-aayos at bumaba sa kusina, baon ang dalawang pirasong tinapay na handa ng aking ina, lumabas na ako at nagpaalam; sakto namang dumating na ang inarkila naming van

“Ready ka na?” bungad ng bestfriend kong si Angelo nang buksan ang pinto, agad akong tumango.

Pag-pasok pa lamang ay magiliw akong binati ng aming mga guro at kaklaseng kumukuha rin ng kursong edukasyon. Sila ang makakasama namin ngayong araw sa Sitio Querencia. Isa itong outreach na layong ‘dalhin ang paaralan sa mga batang nagnanais matuto’. Matagal ko na ring naririnig ang pangalan ng sitio pero dahil nasa dulo na ito ng bayan, ngayon pa lamang ako makakarating doon.

Agad kong iginala ang aking mata nang marating namin ang sitio. Sa malayo ay mistulang inabandona ang lugar ngunit habang humahakbang kami papalapit ay unti-unti na naming naririnig ang ingay ng paligid. Pumunta kami agad sa pinuno ng sitio upang magpakilala.

Nang marinig ang aming pagdating ay nagsilabas ang ilan mula sa kani-kanilang mga bahay. Bitbit ng aming grupo ang mga lumang libro, lapis, at papel na aming nalikom upang ipamahagi sa mga bata, kasama ng mga gamit na bunga ng aming kontribusyon at mga donasyong ipinaabot ng mga kapwa namin estudyante.

Hindi nagtagal ay nagsidatingan ang iba pang mga bata. Kapansin-pansin na nakayapak ang mga paslit, ngunit patakbo at naguunahan ang maliliit nilang mga paa sa pila upang makatanggap ng mga lapis at papel. Bakas ang kasabikan sa kanilang mukha, ang kanilang mga mata ay may kinang na tila gustong matuto. Nakakalungkot na sila sa ganitong karapatan.

Matapos ang pamimigay ay pinaliwanag na namin ang aming pakay at isaisang nagpakilala.

“Alam n’yo bang mas malaki ang chance na magkatotoo ang mga wishes kapag sinusulat ito? Kaya naman gusto kong isipin ninyo ang inyong mga pangarap at isulat ito sa papel,” paliwanag ko habang ipinamamahagi ang maliliit na kwardeno.

Bakas sa kanilang mga mukha ang pananabik na masulatan ang mga bagong kwaderno. Abala ang lahat sa pagsusulat nang mahagip ng aking paningin ang isang babae sa ‘di kalayuan, nakatitig siya sa akin habang nakatayo sa gitna ng matinding sikat ng araw. Patungo na sana ako sa direksyon niya upang yayain siyang makilahok nang biglang naramdaman ko ang marahang pagkalabit sa aking likuran.

pinulot, halos manilaw na ang mga pahina nito at may ilang punit na rin ang pabalat. Ang loob ay puno ng mga tula at maiikling kwento na nasa penmanship ng isang bata. Matapos buklatin ang ilang mga pahina ay agad akong napatingin sa kanya.

“Ikaw ba ang nagsulat nito?” tanong ko, napalingon lang siya sa akin at bahagyang napangiti. Mukhang musmos pa lang ay may talento na siya sa pagsulat.

“Gusto mo sa’yo na lang?” sandali akong napatitig sa kanya.

“Sure ka ba? Hindi ko ‘to tatanggihan,” biro ko at kaagad naman siyang tumango.

“Taon-taon, bumabalik ako palagi rito para kulayan ang mga pangarap na nakasulat sa notebook na ‘yan at para tuparin ang pangakong binitawan ko ten years ago—na ipagpatuloy ang pagtulong sa mga batang salat sa edukasyon,” nanatili akong tahimik na nakikinig sa kanya.

“Mila, babalik ka rin ba katulad ko?” tanong niya saka agad na lumingon sa akin. Naramdaman ko ang bigat sa kanyang tanong, hindi na ako nakapagbigay pa ng sagot ngunit umaasa akong hindi pa ito ang huli.

Lumipas ang ilang mga oras na puno ng mga activities na inihanda namin para sa mga bata. Bago kami umalis ay siniguro naming makapagbigay ng mga gawaing maaaring aralin ng mga bata bilang preparasyon na rin sa mga susunod naming aralin kinabukasan.

Paalis na kami nang muling mahagip ng aking paningin ang babaeng nakita ko kanina. Nakatayo siya sa malayo ngunit sigurado akong nagtama ang aming mga mata. Kasunod noon ay napansin ko pa ang pagguhit ng ngiti sa kanyang mga labi bago siya matakpan ng mga batang lumapit sa amin upang magpaalam.

Gabi na nang makauwi ako sa bahay. Agad kong inayos ang mga kalat na naiwan ko kanina saka inihanda ang mga visual aids para sa muli naming pagbalik sa Querencia bukas. Sinubukan ko munang asikasuhin ang lesson plan na ipapasa ko sa susunod na linggo subalit pilit sumasagi sa aking isipan ang babaeng nakita ko kanina. Sayang at hindi ko man lang siya nayakag na makilahok sa amin.

Inihahanda ko ang bag na aking dadalhin nang mapansin ko ang maliit na notebook na ibinigay ni Angelo. Nakakatuwa na kahit bata pa lang siya ay nagawa na niyang isulat ang mga bagay mula sa kanyang malawak na imahinasyon.

Ang munting kwaderno ay siksik sa mga kakatwang kwentong bunga ng malikhaing pag-iisip, ngunit ang aking paborito ay ang mga pahinang tila kumakausap sa akin.

Gaya ng pagsilay ng bawat sinag sa damdaming limot na ang daan, unti-unti kong bubuuin ang mga pirasong magbabalik sa akin sa simula at habang nasa panig ko pa ang panahon ay patuloy na lilikha…

Napansin ko na lang ang paglapat ng mga patak ng aking luha sa papel. Para bang nakikita ko kung paano unti-unting tinutupad ni Angelo ang mga isinulat niya rito, kung paano siya patuloy na nagiging inspirasyon sa mga batang natutulungan namin. Tila nawawala ang lahat ng pagod at ang mga gumugulo sa aking isipan, pansamantala kong naramdaman ang kapayapaan.

Graphics and Page Design by Mary Jeane R. Velasquez

gumabay sa kanya sa pagbabasa ng mga ito. Hindi lang kayo matututong magbasa sa mga ito, kundi matutuwa rin sa mga kwentong…” hindi ko na natapos ang aking pagsasalita nang agad na yumakap sa akin si Vera.

“Maraming salamat po,” bulong niya habang humihigpit ang pagkakayakap sa akin.

Matapos nito ay tumungo muna ako sa van upang mag-ayos at kumuha ng mga laruang ipamimigay sa mga bata mamaya para sa pagtatapos ng sesyon ngayong araw. Naabutan ko si Angelo na nililikom ang mga ginamit namin kanina, biglang sumagi sa akin ang mga nabasa ko kagabi sa notebook niya kaya’t agad kong tinapik ang kanyang likuran. Lumingon siya sa akin na puno ng pagtataka.

“Nabasa ko ‘yung ilan sa mga sinulat mo sa notebook. Gusto ko lang sabihin na sobrang proud ako sa’yo,” napangiti sa aking sinabi saka ipinagpatuloy ang pag-aayos. Natigilan na lamang ako nang mapansing nakatitig na siya sa akin.

“Ang totoo niyan, hindi ako ang may-ari ng mga tula at kwentong nakasulat doon, lahat ‘yon ay sulat ni Emma. Tulad nila, taga rito rin siya sa Querencia at nangangarap ding makapag-aral,” paliwanag niya habang parehas kaming napatingin sa direksyon ng mga batang nakikinig sa mga aralin para sa araw na ito.

“Nasaan na si Emma ngayon, Angelo?” tanong ko saka muling ibinaling ang tingin sa kanya. Napansin kong bahagya siyang natigilan, tumingin siya sa akin ngunit ngiti lamang ang isinukli niya sa tanong ko.

Tila alon ang paghampas sa akin ng mga taong nag-uunahang makalabas ng silid, agad akong napahiga sa sahig. Damang-dama ko ang maliliit na paang yumayapak sa aking likuran habang buong lakas kong itinutukod ang aking mga kamay upang makatayo.

“Emma, kumapit ka sa akin!,” maingay ang paligid subalit isang tinig ang nangibabaw sa gitna ng mga sigawan.

Bumungad ang kisame sa aking pagdilat, noon ko na lamang napagtanto na isa na namang panaginip ang lahat. Pinipilit kong unawain ang sunodsunod kong mga panaginip at kung bakit ko naririnig ang pangalang Emma, sino ba si Emma?

Mabilis na lumipas ang bawat minuto habang papunta ako sa paaralan. Isa lang ang taong alam kong nakakakilala kay Emma, marahil ay matutulungan niya akong maintindihan ang lahat ng mga nangyayari.

Pagpasok ko sa classroom ay agad kong hinanap si Angelo. Wala siya sa kanyang upuan subalit nandito ang kanyang mga gamit. Paupo na ako nang masagi ang kanyang silya dahilan upang malaglag ang notebook at ballpen na nakapatong dito. Sumilip ang isang pamilyar na larawang nakaipit sa notebook niya, malabo na ang imahe subalit hindi ako maaaring magkamali—ito ang babaeng palagi kong nakikita sa sitio. Agad kong kinuha ang kwaderno niya, palagi ko siyang nakikitang may isinusulat dito

trigger ‘yun sa tuwing tinatawag kang ‘Emma’—your name was her last words,” paliwanag ni Angelo sa akin. Sandali akong napatitig sa isang malaking batong may itim na krus na mistulang iginuhit gamit ang uling bilang pag-alala sa trahedya. Napakabuti ng puso mo, Binibining Nadia.

Lumapit sa akin si Angelo matapos ilagay ang dala naming bulaklak sa ibabaw nito, ngayon ang ika-labing tatlong anibersaryo ng pagkamatay ni Binibining Nadia—ang gurong nagbigay sa akin ng pangalawang pagkakataong mabuhay at patuloy na mangarap.

“Palaging sinasabi ni papa noon na hindi aasenso si ate sa pagiging guro dahil bukod sa maliit na sahod, doble-doble pa ang trabaho. Pero sa tuwing nakikita kita, napapatunayan kong hindi nasayang ang lahat ng ginawa ni ate,” pagpapatuloy ni Angelo.

May labing tatlong taon na rin pala ang nakakaraan nang mangyari sa lugar na ito ang lindol na kumitil sa buhay ng maraming estudyante at mga gurong naipit sa loob ng gusali.

Ito na ang huling araw namin sa Querencia, nakakalungkot na sa muli kong pagbabalik dito ay wala na akong maalala sa lahat ng mga nangyari. Mistulang mga piyesang pilit pinagtatagpi-tagpi ng aking utak ang bawat ala-alang sumasagi sa aking isip, pilit naghahanap ng mga sagot.

“Sigurado akong sobrang saya ni ate na natupad ko yung ipinangako ko sa kanya—na balang-araw ay maisasama kita rito sa para sa parehong misyon. Maliit man kung titingnan, subalit ang ginagawa natin ay tulay para sa mga batang nagsisimula pa lamang mangarap,” paliwanag ni Angelo

“Sayang at hindi ko na matandaan ang mga panahong magkasama kami,” ani ko. Napansin kong may kinuha siya sa kanyang bag. Hinawakan niya ang aking kamay saka ipinatong ang isang lumang kwaderno.

“Hindi pa naman huli ang lahat para kilalanin siya,” napatingin ako sa kanya. Sa ikalawang pagkakataon ay muling dumampi sa aking mga palad ang munting kwardernong kanyang ibinigay. Binuklat niya ito sa pinakahuling pahina at noon rin ay tila natuldukan ang lahat ng mga tanong na gumugulo sa akin…

Salamat sa pagkakataong nakilala kita, Emma. Maraming pagsubok ang darating sa hinaharap subalit napatunayan mong hindi ka nagpapatinag. Nandito lang ako palagi bilang guro at gabay sa iyong mga tatahakin. Sana’y piliin mo laging gawing makabuluhan ang bawat araw dahil hindi lahat ay nabibigyan ng pagkakataong magpatuloy.

Unti-unting nanlabo ang aking paningin kasabay ng pagpatak ng aking mga luha. Tinupad niya ang kanyang pangako, patuloy niya akong ginabayan hanggang sa makabalik ako sa daang minsan kong nalimot.

“I promised to protect you hanggang sa bumalik ang memory mo—pero kahit hindi mo na ulit maalala ang lahat—mananatili pa rin ako sa tabi mo, poprotektahan pa rin kita,” sandali kaming nagkatitigan ni Angelo.

Pagkatapos naming mag-alay ng dasal at magnilay-nilay ay bumalik na kami sa sentro ng sitio kung saan kasalukuyang nagaganap ang huling bahagi ng diskusyon. Sa malayo ay natanaw ko ang isang paslit na tinutungo ang aming direksyon, humahangos siyang dumiretso sa akin.

“Teacher Mila, kanina ko pa po kayo hinihintay. May gusto po akong ipakilala sa inyo,” saad ni Vera habang hinahabol ang kanyang hininga. Agad niyang hinawakan ang aking kamay at hinatak ako papalapit sa isang lumang silya kung saan nakaupo ang isang batang babaeng sa wari ko ay nasa limang taong gulang.

“Isinama ko po rito ang kapatid ko, teacher. Gustong gusto ka po kasi niyang makilala, palagi po niyang binabasa ang koleksyon ng mga alamat, salawikain,

ni Kimberly H. Bagaporo at Rey Iñigo Miole

SUFFER STRUCTURE

Sa mga nagdaang taon, naglaan ng mahigit P72 milyon ang Unibersidad para sa pagpapatayo ng dagdag na mga gusali at pagsasaayos ng mga silid na binabalak ipagamit sa mga mag-aaral ngayong ikalawang semestre. Kung tutuusin, masasabing gumagawa ng paraan ang pamunuan upang maresolba ang mga suliranin lalo na sa kakulangan ng pasilidad sa CvSU. Ngunit sa kabila nito, nananatiling hamon ang pag-aakomoda ng pamantasan sa lumalaking bilang ng mga Kabsuhenyo.

grouNd flfflflloor

Pagtatatag ng limited F2F classes matapos ang tatlong taong pandemya

Matatandaang ika-7 ng Setyembre taong 2022 nang ilabas ng Commision on Higher Education ang Memorandum Order No. 09 series of 2022 o “Updated Guidelines on the Implementation of F2F classes to Prevent and Mitigate COVID-19 Infections in Higher Education,” na pinapayagan ang pagkakaroon ng F2F classes ang mga State Universities and Colleges, ano man ang COVID vaccination status ng mga mag-aaral at school staff.

Kaugnay nito, naglabas ang CvSU ng Office Memorandum (OM)PHDR 111-2022 na binibigyang bisa ang pagkakaroon ng F2F Cyclical Schedule—dalawang linggong online classes at isang linggong F2F laboratory classes sa ilang piling kurso—bagay na ikinalungkot ng ilang mag-aaral na nagnanais ding magbalik sa kampus ngunit hindi napabilang sa nasabing schedule

Samantala, sa patuloy na banta ng COVID-19, isinagawa ng Office of the University Registrar ang clustering noong ika-19 ng Oktubre para sa midterm examinations—ang mga mag-aaral na nasa first, third, at fifth-year ay nagkaroon ng eksaminasyon mula ika-7 hanggang ika-11 ng Nobyembre, habang ang para sa mga second, fourth, at sixth-year naman ay ginanap mula ika-14 hanggang ika-18 ng parehong buwan.

Sa muling pagbabalik sa pamantasan, nagbigay pasakit sa mga Kabsuhenyo ang paglitaw ng mga baku-bakong problemang dulot ng kakulangan ng mga pasilidad matapos ang isinagawang midterm examinations. Nagresulta

UPPER GROUND

ito sa pagkaroon ng dalawang araw na eksaminasyon sa lahat ng mga asignatura sa ilalim ng College of Education (CED) at limitadong ng mga mag-aaral upang nang maayos sa mga banda, napilitan namang ang isang pangkat mula Technology (CEIT) sa corridor ng College of Arts and Sciences (CAS) dahil pa rin sa limitadong pasilidad na pwedeng pagdausan ng eksaminasyon.

Nakalulungkot na sa kabila ng naging sistema ng clustering ay naglitawan pa rin ang mga suliranin pagdating sa kakulangan ng pasilidad at maging sa isinagawang scheduling. Malinaw na hindi ito naging epektibong solusyon upang makapag-sulit ang mga mag-aaral sa maayos at komportableng pamamaraan. Maaari ngang may inilatag na solusyon ang administrasyon upang matiyak na pulido ang palapag ng mga plano para sa mga Kabsuhenyo, ngunit ang kawalan ng konsiderasyon sa pagtatatag ng mga ito ay lalo lamang dumagdag sa pasakit ng mga mag-aaral.

Magaspang na paghahanda sa full F2F Classes sa ikalawang semestre

Nitong Enero lamang, isinaad ni CvSU President Dr. Hernando D. Robles sa panayam ng The Gazette ang mga plano para sa ikalawang semestre, kung saan 75 porsyento ng klase ay isasagawa sa physical setting at ang 25 porsyento naman ay para sa asynchronous tasks gaya ng mga takdang aralin.

Samantala, ibinahagi ng Central Student Government (CSG) ang naging talakayan nito sa CvSU Administration nitong Marso tungkol sa ipinatupad ng Office of the Vice President for Academic Affairs na OM No. 07, s. 2023 o standard scheduling, kung saan tatlong magkakasunod na araw lamang ang klase kada linggo upang masigurong maaakomoda ng mga pasilidad ang mga Kabsuhenyo.

Dahil limitadong araw ng pagpasok, tila pilit na pinagkasya sa loob ng tatlong araw ang mga asignatura. Bukod sa kakulangan ng break time sa pagitan ng bawat klase, umaabot pa hanggang gabi ang ilan, bagay na maaaring maging banta sa kaligtasan ng mga estudyanteng umuuwi sa malalayong lugar.

Sa kabila ng dalawang buwang pagitan mula sa naging panayam ng

ROOFING

The Gazette kay Robles at sa talakayan ng CSG sa CvSU Administration, tanging standard scheduling lamang ang naitayo nilang remedyo para sa pagpapatupad ng full F2F classes habang nananatiling suliranin ang ubusan ng mga klasrum, at maging ang hindi maayos na proseso ng nasabing scheduling

Kung susuriin, hindi na nakapagtataka ang pagpalya ng mga planong sa umpisa pa lamang ay hindi naman para sa estudyante na siyang lalong nagpapahina rito. Tila naging insensitibo ang administrasyon sa tunay na hinaing ng mga mag-aaral para lang masabing nakasasabay ang pamantasan sa pagbabalik ng full F2F classes. Kasabay nito, kapansin-pansin ang mabilis na pagpoproseso ng pamunuan sa pagpapatayo ng iba’t ibang istrukturang sa loob ng CvSU—gaya ng CvSU Arc sa Gate 1, ilang imprastraktura para sa ginanap na STRASUC Olympics, at ang pagpapatayo ng University Hospital—na siyang kabaligtaran pagdating sa pagtatatag ng mga pasilidad na para mismo sa mga Kabsuhenyo. Kaya naman hindi maiiwasang iisipin ng karamihan na mas prayoridad ng kinauukulan ang pisikal na imahe ng Unibersidad, kaysa unahin ang kalagayan ng mga mag-aaral nito.

Mga imprastrakturang panakipbutas sa kakulangan ng silid-aralan

Sa kasalukuyan, may mga karagdagang imprastrakturang ipinapagawa ang CvSU upang magkaroon ng sapat na pasilidad para sa 22,169 na Kabsuhenyos. Isa na rito ang katatapos lamang na limang palapag na gusali sa College of Economics, Management, and Development Studies na nagkakahalaga ng P10.3 milyon; at ang Science, Technology and Applied Research na gusali ng College of Engineering and Information Technology na may pondong aabot sa P40 milyon, na ayon kay Robles ay maaari namang magamit sa susunod na akademikong taon.

Dagdag pa, mayroon ding ipinapatayong limang palapag na General Education Building Phase One ang CAS na may pondong ng humigitkumulang P15 milyon at posible umanong matapos sa buwan ng Agosto, habang kinukumpuni na rin ang Home Economics, Vocational and Technical ng CED na tinatayang nagkakahalaga ng P6.8 milyon.

Sa ngayon, masasabing maganda ang layunin ng CvSU sa pagpapatayo ng mga pasilidad para sa ikabubuti ng susunod na henerasyon ng mga estudyante, ngunit paano naman ang mga kasalukuyang hinaing ng mga Kabsuhenyo? Dumagdag pa sa pasanin ang ingay ng mga ginagawang pasilidad malapit sa mga klasrum na labis na nakakaabala para sa mga nagkaklase. Kinulang pa ba ang higit tatlong taong distance learning upang mapaghandaan at matugunan ang mga suliraning hindi naman bago sa pamantasan?

Sa kalbyarong taon-taon na lamang pasan ng mga mag-aaral, kapansin-pansing hindi tugma ang mga remedyo ng pamahalaan upang matugunan ang tunay na pangangailangan ng mga Kabsuhenyo; may mga proyekto mang inihanda ang pamunuan, taon pa ang bibilangin bago tuluyang matapos at mapakinabangan ang mga ito kung ikukumpara sa mga imprastrakturang mabilis na naipagawa subalit wala namang direktang epekto sa pagkatuto ng mga Kabsuhenyo.

FINISHING

Kinikilalang pangalawang tahanan ang mga pamantasan, at ang kakulangan ng mga silid-aralan nito ay isang malaking pagsubok upang magampanan ang kanilang papel bilang tagapaghasa ng potensyal ng mga estudyante. Kung magpapatuloy ang pagsasawalang bahala ng unibersidad sa ganitong usapin ay paniguradong hindi matatapos ang bloke-blokeng suliraning pabigat sa mga nasasakupan nito.

Sa kabilang banda, nararapat lamang gawing prayoridad ng gobyerno ang pagbubuhos ng pondo sa sektor ng edukasyon at wakasan ang papataw ng budget cut sa mga unibersidad, nang sa gayon ay mayroong dagdag pasilidad at matiyak na sapat at kalidad ang edukasyong natatamasa ng bawat estudyante.

Para sa CvSU Administration, mas makatutulong kung inyong isasaalang ang mga hinaing ng mga mag-aaral sa bawat hakbang na isasagawa. Dagdag pa riyan, nararapat lang din na maglaan ng mahabang panahon sa pagbuo ng mga konkretong plano upang maiwasan ang mga posibleng anomalya.

Pagsusuri sa mga hakbang na magpapatatag sa pundasyong nasimulan na ng CvSU

Laging tandaan na ang boses ng mga iskolar ng bayan ay makapangyarihan kung kaya’t nararapat lamang na gamitin ito sa pagtindig at pagpapanawagan ng mga karapatan; upang lalong mas mapalakas ang pagkalampag sa mga kinauukulan, maaari rin tayong makipag-ugnayan sa mga lider-estudyante at mga organisasyong nagrerepresenta sa atin.

Gayunpaman, hindi dahilan ang mabagal na pagproseso ng pondo upang pagkaitan ng prayoridad at tapalan ng alternatibong solusyon ang mga mag-aaral. Tandaan na walang puwang sa lipunan ang kulturang sanayan at pagtitiis, lalo na kung hindi nagagamit sa wasto ang buwis ng bayan na dapat sana’y para sa ikauunlad ng bawat Pilipino.

Sa kabuuan, ang mahunang pagkatatag ng mga hakbang sa kasalukuyan ay magreresulta lamang sa marurupok na haligi ng hinaharap. Ngunit, kung ang pundasyong binabalangkas ng gobyerno para sa edukasyon ay pulido at hindi tinipid ang pondo, tiyak na makakabuo ang Pilipinas ng dekalidad na sistemang magiging tulay upang matupad ng mga kabataan ang matatayog nilang mga pangarap.

Graphics by Kristine Mae P. Fernadez and Mary Jeane R. Velasquez & Page Design by Maricris V. Maliglig and Rey Iñigo Miole

mula sa pahina 1

Mga Sanggunian: CvSU CHED

Free DOOM Wall

ni Ate V.

May mga hugot ka bang gustong i-share? May rants sa buhay na gustong ilabas? O baka naman may gusto kang i-confess, pero natotorpe ka pa rin? Well well well, ito na ang chance n’yo mga anteh! Presenting…ang mahiwagang pader ng rebelasyon…romance edition! Balita ko’y maraming estudyante raw ang sawi sa naging grado nila ngayong nagdaang semestre, maging sa lablayp nitong balentayms. Chariz, pero ito na nga. Na-try mo na ba magsulat sa freedom wall? I’m sure na mawiwili ka magsulat dito, dahil you are free to express everything. Yas, you heard it right. Malaya ka rito, unlike sa iba d’yan sa tabi-tabi na nililimitahan ang freedom of expression ng mga pips, lalo na kung tungkol sa kanila ang pasaring. Anyway, kung balak mo magsulat, bring your own pen na lang, much better kung green or pink ink, pantapat sa mga nangre-red tag, este red ink na ginamit nilang panulat kahit masakit sa mata. O, ano pa’ng hinihintay mo? Tara na’t maki-chismis at makitalak. Malay mo, dito ka makahanap ng tunay na magmamahal sa’yo!

Shout out nga pala kay Sarah ng BS Education! Sana po mapansin mo ’ko xD

Ay ang haba naman ng hair ng Sarah na ito, abot hanggang China. Ano kaya balak ng nagsulat nito? mag-confess ng admiration or frustration? Ehe. It reminds me of someone kasi with the same name na nasa field of education din. Kilalang-kilala rin siya dahil sumusunod siya sa yapak ng kanyang ama, pero mga sis…wala siyang concrete plans para sa hawak niyang sektor.

No salary increase sa mga public school teachers dahil umano sa potensyal na pagsasara ng mga private schools dulot ng posibilidad na paglipat ng mga guro nito sa pampublikong paaralan; kakulangan sa pasilidad at mga klasrum; no allotted budget para sa mga magaaral ng special education kahit pirmado ng tatay ang batas sa pagkakaroon ng inclusive-education for learners with disabilities; forda push sa mandatory Reserve Officers’ Training Corps sa kolehiyo instead na maglaan na lang ng budget sa mga State Universities and Colleges na iniipit ng budget cut; at wagas maka-request ng P150 million confidential funds upang masolusyonan daw ang mga problema sa sektor ng edukasyon. Like hello, transparency who?

Sa sistemang puno ng kabulukan, ano ba naman ‘yung magbigay priority, ‘no? #SanaAll sumusweldo nang malaki kahit hindi maayos ang trabaho. Pero ayun na nga, kung sino man si Sarah ng BS Education, pansinin mo naman ang nagsulat nito. ‘Wag kang snobber, bhie. ‘Wag kang gumaya roon sa isang Sarah na naiisip ko na kahit maraming nag-susuffer, hindi pa rin pinapansin ang mga lapses sa sistema. ‘Wag puro awra lang with sunblock and corrupt top, este cropped top. Umawra ka sa paraang tatatak ka sa mga tao in a good way hindi ‘yung kagaya ng other Sarah na for clout

Oh pak, ‘di n’yo kaya ang pa-pick up line na pinangarap maging secretary ng Department of Health (DOH). Nako, sana nga green flag at healthy relationship ang ma-provide mo, hindi gaya ng kagawaran ngayon na unhealthiness ang dulot sa sistema. Oh sige para man’yo, bibigyan ko kayo ng clue. Sinetch itey na isang retired PNP chief na in-appoint na secretary ng DOH?

Sana DOH secretary na lang ako, para ako ang magpaparanas ng HEALTHY relationship sa’yo. Boom!

Hmm, ang juicy ‘di ba? Pero huwag ka, ‘to hindi chismis. Kahit ako naging si Neneng B. katatanong ng ‘bakit?’. How come na isang dating police officer ang mangangasiwa sa kagawaran ng kalusugan? maaaresto niya ang mga virus para hindi na kumalat pa. Hay, akala ko pag-ibig lang ang nakakabulag, pati ba naman sa sistema ay ganoon din? Personally, mas bet ko na ang nasa pwesto ay ‘yung may sapat na background at experience (sana ikaw rin). So ironic naman kasi na want natin ng green flag, pero ‘yung iba’y red flag pa rin ang pinipili.

Kung nag-eexist ang ganitong naratibo sa pagpili ng mga pinoy ng iboboto nila, what more pa ‘yung mga may kapangyarihan na mag-desisyonavility sa pagassign ng certain individual sa posisyon kahit ‘di naman ito competent? S’yempre, baka tropapips o kaya relative. Alam n’yo na, malakas kapit ng iba, tuko ‘yarn?

0.9 kilograms is equivalent to 900 grams. Pa-help po sa assignment, tapos tuturuan kita magmahal Tnx.

Aba, aba. Akala ko ba lablayp edition, bakit may hingian pa rin ng sagot? Btw, 900 grams ang answer, thank me later. Pero ang familiar ng 900 grams na ‘yan, narinig ko na somewhere Ay, naalala ko na! Remember the son of the current Department of Justice Secretary? ‘Yung inaresto dahil nagpuslit ng almost 900 grams ng kush (type ng marijuana) na nagkakahalaga ng

P1.3 million? Grabe, wala man lang delicadeza ang papc. Ginatungan pa ni Bongers na no basis daw ang panawagan ng marami na magsa pwesto ang ama. Pero hindi ba nakakahiya? ‘Yung tipong pabor ka sa EJK noon lalo na kung drug-related ang kinasasangkutan pero noong sa anak nangyari, ‘I wish my son a path to redemption?’

Kapag normal na mamamayang Pilipino, hindi man lang binibigyang pagkakataon to defend dahil rehas o bala agad ang katapat. Until now, buhay pa rin ang ganitong kultura ‘no? Same narrative kung saan may mga opisyales na patuloy na nakaupo sa pwesto kahit maraming kinasasangkutang isyu ang pamilya, gaya ng corruption issue sa pamilya ng someone I know; parang wala na sa dugo nila ang hiya-hiya kahit patong-patong ang kontrobesiyang hinaharap, as long as nananatili sila sa power Hay nako, pips. Hayaan n’yo, next time, hindi lang sagot sa assignment ang ituturo ko sa inyo, kundi pati na rin lessons regarding some political and societal issues, para naman aware kayo sa mga latest toxic happenings sa administrasyon. Oh, nagbigay ako ng sagot ha, naawa ako, e. Pero may jowa na ako kaya bawal na mahalin, emz.

Hay, expected ko na sa freedom wall na ito na may hanapan ng jowang magaganap. Okay, fine may kilala akong pwede ireto kay ate gurl. Mahilig siya mag-party, mahilig sa kantahan, curious nga ako kung favorite niya rin ba ‘yung kanta ni Taylor ‘Batungbakal’ Swift na may lyrics na, “It’s me, hi. I’m the problem, it’s me,” HAHAHA tapos mahilig manood ng tournaments at s’yempre, lahat ng ‘yan ay kaya niyang gawin kahit marami siyang pendings at dapat na asikasuhin sa trabaho.

LF jowa na ang love language ay quality time. DM me on ig: @bhebigurl_31M ;)

Ganyan siya mhie, versatile sa mga activities ‘yung tipong iiwan ang work para sa’yo, ahe. Anyways, ganyan talaga kapag sunod sa luho at mapera, kayang gawin ang gusto niya anytime, anywhere. ‘Yun nga lang, baka hindi siya type ni ate gurl na nagsulat dito sa freedom wall Though kaya niyang ibigay ang lahat, masyado kasing red flag dahil sa una lang magaling. Gaya ng iba pang Malacañang pips na feeling baby sa bait noong campaign period, pero noong nasa posisyon na ay forda wapakels na sa madlang pipol. Kumbaga, after all the kilig, magiging ghoster. Totoo siguro ‘yung sinasabi nila na, “he wanted the title, not the job” Red flag talaga pero ang dami pa ring sumusuporta at na- aattract sa kanya, ay nako goodluck na lang kung isa kang fan. At goodluck na lang sa’yo ate gurl kung papatulan mo ang gaya niya.

Oh, ako naman. Magpapakabog ba ako? Magsusulat din ako rito sa freedom wall ‘no, minsan lang ‘to. Ayan mga mare! Short but powerful Sabi nga ng Ben & Ben, deserve natin ng taong paninindigan at pipiliiin tayo sa araw-araw. Sana hindi lang sa lablayp ‘no? Nawa’y makahanap din tayo ng mga tamang tao na iniisip ang kapakanan ng marami, ‘yung uupo sa pwesto na malinis ang intensyon at may pagmamahal sa nasasakupan. In some ways kasi, masasabi kong nakakahiyang maging Pilipino lalo na kung ganito ‘yung dinaranas natin under the same people na patuloy pa ring pinipili ng karamihan tuwing halalan kahit na panay abuso o pagmamanipula, at walang mabuting dulot sa bansa.

Shout out sa lahat ng nagbabasa sa freedom wall na ito. YOU DESERVE SOMEONE BETTER na pipiliin ka palagi. -Love, ate V. \^o^/

Nakakaaliw tumambay at magsulat dito sa freedom wall ‘no? Sabi nila, ito ay tribute para sa mga estudyanteng sawi at nagkukumahog na makahanap ng pag-ibig, pero kapag nilaliman mo ang pag-iisip mo ay tiyak na nakakapagpagising. Kagaya ng malayang paghahayag ng saloobin sa freedom wall maramdaman ang tinatawag na kalayaan. Bilang mga Pilipino, sa pamamagitan ng pagpili sa mga opisyales na at sincere nang kultura ng bulok na pamamalakad ng mga nakatataas. May karapatan din tayong maging malaya lalo na sa pagpapahayag ng opinyon sapagkat sa pinagsama-samang tinig lamang ng bawat isa makakarinig ang mga nagbibingi-bingihan.

O siya, ang dami kong Kahit marami akong dada, dapat may sense rin. Sige na mga lods, mauubos na ang vacant hours maubusan ako ng ginintuan na ang presyo dahil sa ‘golden era’ Feel free to write anything ha? Malay mo magsulat dito, mahanap mo na ang Minsan na nga lang tayo bigyan ng to express pa lulubusin?

Ravenous

A fierce primitive stuck in this modern society. Born with a curse to live like a hunter-gatherer; Hunting for food, Searching for warmth, The predator slaughtered him.

Ang batang papel ni Juanda

Kwestiyonable ang panahon ng paglaya sa pamamahala ng mga ganid na papetero. Ang mga likhang kagamitan ay tanging mga papel lamang, hanggang sa dulo ng entablado. Anong magagawa mo, ni buto’y ‘di ipagkaloob sa’yo? Makaaalis ba sa pormang iginuhit sa kanilang mundo?

receipt by

Eka

Thou shall not trust easily, feeding mouths that are greedy. Thou shall not hide, face the consequence of your blasphemy. Thou shall not fear the saintly hypocrisy, For the world is evil and betrayal is true. Seeds bloom, good or bad, reap what you sow.

The masters taking advantage of the lowly; sitting comfortable on their throne, will one day pay the price of things they hid to rot.

Blusa ni Ligaya

Sa loob nito’y kayamanan mula sa isang nilalang, ni ginto ‘di kayang tapatan; halaga ng kababaihan.

Walang katulad, walang kupas higit sa kanyang katawan, sa kilos, maging sa pananamit, tulad ng isang blusa mamantsahan ma’y mananatili ang kariktan.

Lipad, Eba ni Krayola

X-change ni Ate V.

Taas kamaong lumalaban, Tumindig nang buong katapangan, Hinaing at karapatan, Ipinagsisigawan.

Ngunit sukli ng pinariringgan ay pagbaha ng dugo. Pamimilit na pagsuko, Sa rehas ipapangko.

Ito na pala ang modernong pagkitil at pagbubusal sa mga Pilipinong may pangil.

Eba, napapakinggan na ba ang iyong boses? Nakalaya ka na ba sa kadenang nakapulupot sa iyong mga kamay? Hubad pero nakabihis, mga mukhang tila nanglulupaypay.

Aba, mga kakabaihang nais lumihis sa landas na mundo’y karamay. Ibasura ang pagtitiis, Dahil ikaw, Eba, ay hindi lamang isang kumpay.

Laughingstock by Aeterna

I choose an official, Not an entertainer. I wanted a smart leader, Not a no-brainer. A person with commonsense, Not full of consequences. See the palace now, A bunch of clowns, Sitting on the throne. Watch the carnival of idiots blow, Putting on a great show.

Matagal pa ni Kata

Itatapon lang ang bolpen, ‘Pag ubos na ang tinta.

Ibabasura lang ang lapis, ‘Pag ‘di na maitasa. Tinatawag ng kapalaran, Ang iyong pagkagawa.

Payabungin ang saysay, Habang ika’y humihinga.

Cosmic by Magus

Blue sky corrupted with immortal lies, Spoken from behind the whitest of teeth. Compost by blood galore of imbeciles. Foulest air disabled people to breathe.

Harurot ni Athena

Hindi na naririnig ang pagbusina, Ang bawat daing sa kalsada. Kaya’t tumingin ka muna sa kaliwa’t kanan Sapagkat wala nang marunong pumreno. Ito ang tunay na mukha ng “muling babangon.”

Kulang ang barya sa umaga para makasabay sa pag-ahon. Diretso ang byahe tungo sa bagong Pilipinas, Kahit ang manibela ay nasa anak ni Hudas.

Pangil ni Haliya

Ang may sala lamang ang may parusa. ‘Wag ka maniwalang pati inosente ay inaapi. Palagi mong tandaang patas ang hustisya.

At kailanman ay hindi Kinikilingan ang mga burgesya. (basahin pataas)

Graphics and Page Design by Maricris V. Maliglig

CSG webinar campaigns fight against fake news

by Anastacia Francine De Jesus

To help students battle the continuous widespread of false information, Central Student Government (CSG) organized an online discussion themed, “DISMISS THE CHISMIS: A Fake News Awareness Campaign,” via Facebook Live, Apr. 1.

Archie R. Bergosa, Editor-inChief of Explained PH—a youthdriven and community-oriented news and media website— discussed the importance of fact-checking basics, verifying facts, and identifying fake news to foster media and information literacy.

Bergosa explained how the rise of internet and digital communication platforms presented a new method to publish and consume information, enabling the concepts of citizen and community journalism into practice.

Moreover, Bergosa described the advantage of having freedom of information, and the disadvantage it could bring if used to produce and spread false information specifically in social media; he also reminded students to create healthy spaces for dialogues, criticize with kindness, and gain control of narrative in discussing false information with people.

“Kailangan natin ma-strike down ‘yung reasons kung bakit gano’n ang pinaniniwalaan nila. From that, doon natin itama. Hindi generalist ang approach d’yan, it’s people to people,” said Bergosa.

John Joshua Avengonza, Chairperson of External Affairs of Union of Journalists of Philippines, also provided pointers on how to handle false information and spreaders.

Avegonza clarified that the term “fake news” is incorrect as news should be accurate, truthful, and factual in the first place; instead, he encouraged usage of proper terms such as misinformation, malinformation, and disinformation.

Furthermore, Avegonza also gave emphasis to conscious consumption and engaging with false information online as it could boost the engagement and increase the volume of similar posts.

CSG spearheaded the webinar in partnership with various organizations including Computer Science Student Organization, Radicands - CvSU Cluster of Applied Mathematics Students, and CvSU Journalism Guild.

“Ang patuloy na pagpapalakas ng kampanya upang labanan ang fake news ay isang malaking hakbang upang pigilang madistort ang history at mabigyan ang bawat isa ng critical and informational skills [in] seeking the truth. Campaigning against fake news should be multisectoral because everyone is responsible in protecting the truth,” said Emerson Antioquia, third-year BA Journalism. [G]

GENERAlizaTION Z: Debunking Filipino youth labels

by Patricia Mae T. Medina

Our national hero Dr. Jose P. Rizal once said that the youth is the hope of our nation, yet, generalizing them from society’s perspective, the Filipino youth is a disappointment.

Born between 1995 to 2012, Generation Z (Gen Z) is believed to be apathetic to socio-political issues—trapped and dependent amongst the corners of their gadgets.

On the contrary, stereotyping the entire generation rebuts the fact that every Gen Z member has their own distinctions. With the rise of globalization, a lot of Gen Z utilize the digital platform to advocate for truth and justice; revolting for the country’s development to alleviate issues on social justice, natural disasters, and the struggling economy of a developing country.

The Woke Generation

Based on the Commission on Elections’ data for the 2022 National Elections, youth vote had a higher percentage of 56 percent compared to the 2016 National Elections with 37 percent, as many young Filipinos participated in the campaign to fight against disinformation through political rallies. Over two million firsttime voters and some too young to even vote joined, proving that Gen Z’ers are more passionate than ever for what they believed was the country’s hope.

In the Spanish Revolution, our forefathers paved the way for Katipunan, liberating the country from colonialism. Applied in current circumstances where activists suffer from attacks and redtagging for speaking the truth and fighting for justice, could we really call Rizal and Andres Bonifacio “enemies of the state”? There has been a long history of injustice where brave young Filipinos perished from the government’s brutality, still, it didn’t stop them from expressing their bold views.

Meanwhile, CvSU Kilos Na (CKN)—student leaders of Cavite State University (CvSU)Main Campus—represent their fellow students through standing up for Filipinos’ rights and democracy. In an exclusive interview with The Gazette, Francis Anquilan, Officerin-Charge of CKN, explained that the youth’s political development is centered on advocacies.

“Our role in politics has rapidly developed from the realms of the typical political arena to the streets championing multi-sectoral issues… Some of us have chosen to simply stand up for what is right when it is due… Thus, our collective political participation for societal change, for national industrialization, and genuine agrarian reform is the one that generates more youth to do such action,” Anquilan stated.

Having our Filipino ancestors’ makabayan spirit, and Gen Z’ers’ open-mindedness for issues concerning them and their countrymen proves that their political participation has developed and will continue to ignite other youth’s spirits. Certainly, it is important that we acknowledge the power of the Filipino Gen Z, and the influence it can bring to society.

Climate Justice

The Filipino youth were urged to fight immensely with the hope of achieving climate justice and environmental protection as the

Philippines constantly experiences drought and destruction from severe typhoons—whereas it ranked as the fourth deadliest nation for environmentalists with at least 270 in that field being killed.

Aiming to advocate for the climate crisis, Filipino Gen Z’er Mitzi Jonelle Tan started a local youth-led organization in 2019 called Youth Advocates for Climate Action Philippines (YACAP).

YACAP works with local and international organizations, coordinates with policymakers, and organizes street campaign strikes. As of 2022, the climate organization garnered 591 youth members and 37 member organizations.

Additionally, President Alwynne Alysa Bay, CvSU College of Agriculture, Food, Environment, and Natural ResourcesStudent Council, said the council serves as her venue to materialize environmental projects she envisions for the community. Opening her council for partnerships helps alleviate environmental problems by organizing a short webinar on disaster preparedness.

Change is necessary to defeat the worst impacts of climate change, especially when there are initiatives coming from leaders and followers supporting one another. The youth’s passion for participating is a manifestation that they are supportive of the welfare of the next generation. Therefore, these actions should be a wake-up call to the government as they are the ones responsible to protect the people and the country.

Economic Breakthrough

Apart from the climate crisis, Filipinos also struggle to support their basic needs due to rising inflation. From a

Department of Social Welfare and Development survey.

Consequently, youth volunteer Likha Leyte founded Loving Street Children PH-Asia in 2017, a non-profit organization catering to children living in slums. Since then, the organization has taught underprivileged children technical vocation and media courses that they could utilize in their future careers. Moreover, they tutor kids academically and provide basic needs such as groceries, clothing, and school supplies.

Loving Street Children PH-Asia’s initiative paves the way for young Filipinos living in slums to have a better future despite their depressing environment, handing them opportunities for their own source of income.

Meanwhile, President Dana Dela Rea, Executive of UTOPIA CvSU Political Science Society, shared her input on how to combat the inflation crisis present in the country. She stated that the Philippine government should control unnecessary expenditures that are not for the benefit of the greater people.

“The government must increase the minimum wage and have control prior to the price of goods and services with a tax limit. And lastly, the government must void plans in financial investments that will only make the rich richer, and the poor become poorer, just as how the idea of Maharlika Investment Fund,” said Dela Rea.

Filipinos have lived in a downwardspiral state of poverty for as long as we can remember; therefore, the youth’s initiatives to hinder its impact on deprived children are worthy of recognition and suppoWrt. As the government tries to think of a solution to combat the poverty crisis, they should at least listen to the voice of this generation instead of neglecting their ideas that only intend to contribute to the betterment of the country.

three percent rate in Jan. 2022, the country’s inflation has risen to an all-time high of 8.7 percent in Jan. 2023, becoming a major problem since prices have almost tripled in just a year. Yet again, poverty becomes a huge crisis, with over 5.6 million Filipinos living beyond the poverty line, as shown in the 2022

The problems that hinder Filipino youth development come down to the government’s lapses in legislating effective solutions to poverty, education, and environmental crises. More often than not, the youth are the ones who experience these unfavorable circumstances and are aware of such.

As information and platforms become available for them, is it wrong to maximize their resources for their own benefit? After all, it’s their future that is at stake.

Youth involvement is essential in the country’s political and social aspects since it builds the nation’s spirit. As a youth, may we realize our responsibilities; to engage and serve our community. Let us make ourselves knowledgeable, aware, and critical of the country’s situation by amplifying our voices and advocating for change. Cliche as it may seem, these simple ways could save our country; because we are beyond youth labels. [G]

Graphics by Ma. Joan D. Virata and Page Design by Jenebelle P. Ilagan

The Revelation

Ka-fresheez! Get your screenshots ready forda revelations na sa CvSU n’yo lang matatagpuan!

‘Pag nilambing si pops sa lahat ng events nila, pabor nila... ang dali ng process.

Panay paganda pero behind the cam, ‘yun yung dapat n’yong alamin...

Ang nipis ng books pero ang kapal ng pila at presyo. ‘Yan ba ang student-friendly?

Concern sa pamamalakad niya, dinodogshow niya? Ganyan ba ang student leader?

ACTS KOMIK

Graphics and Page Design by Ma. Joan D. Virata, Maricris V. Maliglig, Patricia Mae T. Medina, and Veronica Terese A. Amparo

id wow NEMO

deja vu katana

minor momintz

Lwayway myth-hiin Blusang Itim