Montreal 688

R

PUB Agreement N0 40009120

Giá $1

JUNE 01 2019 - ISSUE 688

MONTREAL The Vietnamese Newspaper

Xem trang 05

QUY ĐỊNH MỚI NHẤT CỦA CANADA VỀ VIỆC BỒI THƯỜNG CỦA CÁC HÃNG HÀNG KHÔNG

TM

2

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

3

TM

4

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

TM

CANADA

MONTREAL - OTTAWA

Hành khách sẽ được bồi thường nếu chuyến bay bị trễ, hủy, mất hành lý...

B

ộ Giao thông Canada đưa ra quy định buộc các hãng hàng không phải bồi thường cho hành khách nếu hoãn chuyến quá lâu hoặc làm mất hành lý của khách.

Tổng trưởng Giao Thông Marc Garneau cuối tuần qua cho biết: “Các quy định tôi loan báo hôm nay phác họa các tiêu chuẩn giải quyết và bồi thường mà một hãng hàng không sẽ cần cung cấp trong khi trễ, hủy chuyến, bán vé quá số ghế và các trường hợp khác”.

Tại phi trường quốc tế Pearson, Toronto, ông Garneau công bố phiên bản cập nhật “Các điều lệ bảo vệ hành khách đường hàng không” đã được tiết lộ lần đầu tiên hồi tháng 12.

Một số điều luật sẽ có hiệu lực từ giữa tháng 7 và một số sẽ có hiệu lực vào giữa tháng 12 tới.

Từ ngày 15/7, các hãng hàng không sẽ phải trả đến 2.400 đô-la cho bất cứ ai bị từ chối lên máy bay trong những trường hợp nằm trong tầm kiểm soát của hãng máy bay, như bán vé quá số ghế (overbooking), và đến 2.100 đô-la cho hành lý thất lạc hay hư hỏng.

Các quy định mới trong luật về quyền của hành khách cũng sẽ đòi hỏi các hãng hàng không cung cấp cho hành khách phòng vệ sinh, cabin thông gió, thức ăn và nước uống, nếu họ bị hoãn trong khi ngồi trên đường băng. Năm 2017 tại phi trường Ottawa hai chiếc phi cơ nằm trên đường băng 6 và 5 tiếng đồng hồ trong hơi nóng mùa hè ngột ngạt.

Luật mới sẽ yêu cầu các hãng hàng không cập nhật thông tin, và cho hành khách ra khỏi máy bay nếu hoãn đến 3 tiếng đồng hồ.

Hãng hàng không cũng sẽ phải theo luật mới cho phép mang nhạc cụ lên phi cơ hoặc là trong hành lý ký gởi hay hành lý mang theo lên máy bay.

Nhưng hành khách sẽ phải đợi đến ngày 15/12 đối với các điều luật đòi hỏi hãng hàng không xếp cho cha mẹ ngồi bên cạnh hay gần con mà không có phụ thu, cũng như

MUÏC LUÏC ACCOUNTING - KẾ TOÁN

Nguyễn Xuân Quý Simossica Huỳnh Chí Học ASTROLOGER - BÓI TOÁN Astrologer Indien Master Kali ATTORNEY AT LAW - LUẬT SƯ Lương Văn Tuấn AUTO SALES - BÁN XE Chino Doan-Subaru BEAUTY SALON - TMV, UỐN TÓC Coiffure Thể Giáng Tiên Salon de Beaute et Esthetique - Harmonie Spa DENTIST - NHA SĨ Clinique Podiatrique Lê Đức Tuệ Mạnh Khoa Trần Nguyễn Thành Đệ Nguyễn Thành Đệ Tina Mai TT Nha Khoa-Jenny Du DENTURIST - PHÒNG RĂNG GIẢ Diễm Nguyễn Denturologiste

13 15 73 29 1 73 73 1 33 1 27 13 1 35 1 37

QUAÛNG CAÙO DOCTORS - BÁC SĨ

Can.Ins.of Cosmetic Surgery Nguyễn Thị Đào ELECTRONICS-COMPUTER UNO IP TV EMPLOYMENT - TUYỂN NGƯỜI JFC Int’l -Tuyển Người HERBALIST - ĐÔNG Y Amida Life - Bài Viết Man Of Iron Amida Life-Slim Body Acai Berry dShop-SureMeal dShopping-All Products Tiệm Thuốc Bắc Hong Ning Tiệm Thuốc Bắc Kim Huê INSURANCE - BẢO HIỂM Bùi Đắc Dũng Huỳnh Tấn Hiếu LEGAL - PHÁP LÝ Can Hung Viet NOTARY - CHƯỞNG KHẾ Nguyễn Thanh Tuyền PHARMACY - NHÀ THUỐC TÂY Pharmacie K.Chan & T.K.Nguyen

9 35 78 73 41 72 79 79 29 15 25 29 25 31 1

bồi thường cho các trường hợp trễ hay hủy chuyến.

Cụ thể, đối với hãng hàng không lớn, tiền bồi thường là $400 (nếu trễ tại điểm đến từ 3-6 giờ), $700 (6-9 giờ) và $1.000 (hơn 9 tiếng). Đối với hãng nhỏ, tiền bồi thường tương ứng là $125, $250 và $500.

Trong trường hợp trễ vì ‘overbooking’, hãng hàng không sẽ phải bồi thường tối thiểu $900 (nếu trễ dưới 6 tiếng), tối thiểu $1.800 (trễ 6-9 tiếng) và tối thiểu $2.400 (trễ hơn 9 tiếng).

Hành khách có đến 1 năm để nộp hồ sơ khiếu nại.

Nếu hành lý bị mất, hành khách phải khai trong vòng 21 ngày. Nếu hành lý bị hư hỏng, khiếu nại phải được gởi trong vòng 7 ngày.

Hành khách có thể được bồi thường bằng tiền mặt chỉ sau khi nộp đơn khiếu nại. Các hãng hàng không cũng có thể thanh toán bằng phiếu hay giảm giá, nhưng giá trị sẽ phải cao hơn trả tiền mặt và không bao giờ hết hạn.

Hành khách sẽ quyết định cách nào họ muốn.

Các hãng không chấp hành quy định sẽ bị phạt số tiền lên đến 25.000 đô-la mỗi trường hợp.

Scott Streiner, chủ tịch Cơ quan Giao thông Vận tải Canada nói: “Hàng ngàn người Canada đã tham gia những buổi tham khảo ý kiến giúp thiết lập những điều luật mới này.

Chúng tôi tri ân những người góp ý và tin rằng các điều luật này sẽ giúp bảo đảm hành khách được đối xử công bằng nếu chuyến du hành của họ không được suôn sẻ”.

Tổng trưởng Giao thông Marc Garneau cho biết mục tiêu của chính quyền là bảo đảm khách hàng được hưởng quyền lợi và được đối xử một cách công bằng, xứng đáng với số tiền họ bỏ ra trong khi các hãng hàng không vẫn giữ sức cạnh tranh mạnh mẽ.

Theo số liệu của chính phủ Canada, mỗi năm có trung bình 5,5 triệu chuyến bay cất và hạ cánh tại 91 sân bay ở nước này.

L.T (Tổng hợp CBC, CTV, GlobalNews)

PRIVATE ANNOUNCEMENT - TANG SỰ, HỶ SỰ Cảm Tạ - “Nguyễn Văn Tí” P/U -”Lê Văn Thọ” P/U- “Lê Văn Thọ” Phân Ưu - “Lê Văn Thọ” Tâm Thư Hướng Về Tương Lai PUBLIC ANNOUNCEMENT - THÔNG BÁO CĐ Đêm Nhạc Anh Là Ai - Bầu Cử Ethnic Media-Giờ Kể Chuyện Thiếu Nhi TD LLV - Đi Hướng Đạo Để Làm Gì Lời Nguyện Phật Thời Báo - Thư Ngỏ TT Văn Thù Sư Lợi-Lễ Phật Đản REAL ESTATE - ĐỊA ỐC Đồng Xuân Việt Lan Vu Nguyễn Công Sinh Nguyễn Duy Tuyền Nguyễn Duy Tuyền Phương Nguyễn Re/Max Ottawa-John Phan Sang Tiệm Jardin Tokyo Sushi Granby Thu Vũ - Ottawa RESTAURANT-CAFE Imperial Restaurant Phở Dzũng Quán Hương Xưa Restaurant Maison Foo Lam Restaurant Mỹ Tiên

69 67 68 67 65 62 31 39 73 6 72 33 19 7 16 17 13 4 73 4 51 73 11 45 11

Restaurant Phương Thảo Restaurant Thái Sơn SERVICES - DỊCH VỤ

59 Connect 8 Lê - Làm Sàn Alarm TPK Cannabis Medic Dạy Kèm Hương Nguyễn Lớp Nhạc Clefnotes Mondi Aluminium Sebastien Majeau-Sửa Mái Nhà Soutien - Thông Báo Lớp Học Sửa Nhà Cửa - Thắng Trường Dạy Lái Xe Royal Vase Caravan SUPPLIER - ĐẠI LÝ CUNG CẤP dShop-LeSean Golden Moose dShopping-LeSean All Products dShopping-Mủ Trôm Vĩnh Hảo Flex Nails & Beauty Kamerycah-Fucoidan Nails R Us Beauty Supply Nurture Growth Bio-Phân Bón Vi Sinh Worldcom Beauty ZY Windows TRAVEL - DU LỊCH Savan Tours Vacances Univers Voyage Magnifique Tour

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

37 35 15 11 1 37 15 73 49 47 31 15 11 1 4 80 78 2 3 1 80 25 25 31 75 35

5

TM

6

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

7

CANADA

TM

Ngoại trưởng Freeland bắt đầu tiến trình phê chuẩn thỏa hiệp thương mại Bắc Mỹ Ngoại trưởng Canada, bà Chrystia Freeland hôm thứ Hai 27/5 đã trình một kiến nghị lên Hạ Viện ấn định giai đoạn giới thiệu trước lập pháp để phê chuẩn thỏa hiệp NAFTA mới. Đây là bước cần thiết trong tiến trình phê chuẩn vì nó giải quyết một số biện pháp tài chánh và thuế cần được tính đến đối với thỏa thuận thương mại đã được duyệt xét lại giữa Canada, Mỹ và Mexico.

Bà Freeland nói bên ngoài quốc hội: “Việc trình kiến nghị này được thực hiện sau khi chính phủ bảo đảm sự

dỡ bỏ hoàn toàn thuế nhôm và thép do Mỹ áp đặt, điều rất tốt cho người Canada và người Mỹ. Quan trọng là chúng ta không chấp nhận bất cứ hạn ngạch nào đối với việc xuất cảng nhôm và thép của Canada”.

Ngày 30/11 năm ngoái, Canada, Mỹ và Mexico đã ký bản NAFTA duyệt xét lại sau một thời gian thảo luận căng thẳng, nhưng việc tiến tới phê chuẩn tại Canada đã bị trễ nãi do Mỹ đánh thuế vào thép và nhôm của Canada.

Bà Freeland nói thêm: “Bây giờ thuế đã được dỡ bỏ, chính phủ chúng tôi dự định

Hai cựu tổng trưởng của đảng Tự Do sẽ tranh cử độc lập

Trong hai cuộc họp báo diễn ra ở hai thành phố Vancouver và Toronto, hai cựu tổng trưởng của chính quyền liên bang đảng Tự Do, đã cho biết là hai bà sẽ ra tranh chức dân biểu với tư cách độc lập.

Bà Jody Wilson Raybould cựu tổng trưởng tư pháp và bà Jane Philpot, cựu tổng trưởng ngân khố sẽ ra tranh cử với tư cách độc lập: bà Raybould ở thành phố Vancouver và bà Philpot ở vùng MarkhamStoufville trong vùng đại thủ phủ Toronto.

Cả hai bà tổng trưởng này

8

đã từ chức vì không đồng ý với Thủ tướng Justin Trudeau về vụ công ty SNC-Lavalin.

Cả hai sau đó đã bị loại ra khỏi nội các đảng Tự Do. Trước đó bà Elizabeth May, thủ lãnh đảng Xanh ở quốc hội đã mời gọi cả hai bà cựu tổng trưởng gia nhập đảng Xanh, với tương lai là một trong hai bà cựu tổng trưởng này sẽ lên thay bà May, nhưng cả hai bà này đều từ chối.

Cuộc bầu cử lại dân biểu liên bang sẽ diễn ra vào tháng 10 năm nay.

N.T.H (Theo 680news)

tiến hành việc phê chuẩn thỏa hiệp NAFTA mới. Trong chừng mực có thể, chúng tôi dự định tiến hành song song với Mỹ”.

Dường như chính phủ Tự Do đang theo đuổi phê chuẩn trước cuộc bầu cử liên bang vào tháng 10.

Canada đã đệ trình văn bản thỏa hiệp NAFTA mới tại Hạ Viện ngày 12/12.

Bà Freeland nói rằng mặc dù thời gian không còn nhiều, bà tin rằng tất cả các dân biểu trong Hạ viện hiểu tầm quan trọng của việc phê chuẩn thỏa hiệp.

Nhưng bà thừa nhận thời gian biểu phê chuẩn vẫn nằm ngoài tầm tay của bà.

Bà nói: “Tất nhiên, việc bắt đầu có hiệu lực của thỏa hiệp này không chỉ phụ thuộc vào Canada. Thỏa hiệp mới chỉ có thể có hiệu lực sau khi có sự phê chuẩn tại mỗi nước trong ba nước ký NAFTA”.

Thế Lai (Theo CBC)

MONTREAL - OTTAWA

Giá vé trận tranh cúp NBA lên đến trên 30 ngàn Mỹ kim

Trận tranh tài đầu tiên của vòng chung kết cúp vô địch NBA sẽ diễn ra vào ngày thứ Năm 30 tháng 5, tại cầu trường Scotia Bank ở thành phố Toronto, giữa đội cầu Toronto Raptors và đội cầu Golden State Warriors.

Phòng vé của cầu trường đã bắt đầu bán vé trên mạng cho trận tranh tài thứ nhất giữa hai đội vào lúc 6 giờ chiều ngày thứ hai 27 tháng 5.

Theo CBC News, có trên 2 ngàn người chờ mua vé trên mạng và vé đã bán hết trong vòng 30 phút.

Giá vé chính thức của trận tranh chung kết của hiệp hội NBA từ giá vé hạng bét là $100

lên đến vé hạng nhất, ngồi ngay cạnh sân chơi là $1,200.

Tuy nhiên phần lớn những khán giả muốn dự khán những trận tranh tài sôi động này đều phải mua vé bán lại.

Cũng theo đài CBC thì giá vé bán lại đã từ mức vé hạng bét là $883.19 lên đến vé trên 10 ngàn Mỹ kim. Vé đắt nhất là vé ngồi ở ngay bên cạnh sân chơi: courtside East, Row A, hai vé được bán với giá $60,487.

Những người ái mộ môn thể thao này và đội cầu Raptors, mà muốn được dự khán trong những trận cầu như thế, thì có người sẽ phải bán nhà, mới có đủ tiền mua vé tham dự!

N.T.H (Theo CBC)

Bán nhiều xe hơi điện nhờ chương trình tài trợ của chính phủ Các đại lý bán xe hơi trong vùng Montréal nói số xe hơi điện bán ra có tăng kể từ khi chính phủ liên bang và tỉnh bang đưa ra các chương trình khuyến khích sử dụng p h ư ơ n g t i ê n d i c h u y ể n “xanh”.

Một số đại lý bán xe hơi thậm chí đang phải chật vật đáp ứng nhu cầu đặt hàng.

Một chuyên viên bán xe tại Saint-Laurent cho biết: “Chúng tôi tiếp rất nhiều

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

khách hàng và họ muốn được hưởng các chương trình của chính phủ”.

Theo Thống kê Canada, số xe hơi điện bán ra trên toàn Canada tăng 8,3 phần trăm trong năm qua. Nhiều trường hợp trong số này là nhờ các chương trình của tỉnh bang và liên bang dành cho người mua.

Các xe hơi chạy điện có giá dưới 45.000 đô-la được liên bang tài trợ 5.000 đô-

la. Chính phủ Québec giảm 8.000 đô-la cho người mua xe điện dưới 75.000 đô-la.

Tỉnh bang tuần qua loan báo cũng sẽ tài trợ 50 phần trăm chi phí lắp trạm nạp điện 240 volt, lên đến tối đa 5.000 đô-la mỗi trạm, nằm trong kế hoạch của chính phủ nhằm có 100.000 xe hơi hơi điện chạy trên đường phố Québec vào năm 2020.

Mới đây, một cuộc triển lãm xe điện đã tổ chức, với hơn 70 nhà triển lãm và hơn 23.000 người tham gia. Sự kiện này đã cho mọi người một cơ hội để xem và lái thử các loại xe điện.

Với sự thúc đẩy từ nhiều cấp chính phủ và các ngành kỹ nghệ để chống biến đổi khí hậu, ngay cả các hãng chế tạo xe hơi cũng đang thay đổi mẫu mã để tung ra nhiều lựa chọn cho xe hơi điện trong giao thông.

LCC (Theo CTV)

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

9

MONTREAL

TM

Thủ hiến Legault muốn toa xe điện chế tạo tại Québec T h ủ h i ế n F r a n ç o i s Legault nói rằng chính phủ của ông sẽ buộc “Caisse de dépôt et placement du Québec” mua các đoàn tàu chế tạo tại Québec khi mở rộng hệ thống xe điện Montréal (REM). Ông Legault nói trong phiên họp của đảng CAQ về vấn đề giữ sạch môi trường tại Montréal: “Chắc chắn. Hoặc là dưới hình thức REM hay xe điện trên mặt đất... chắc chắn chúng tôi sẽ đòi hỏi có nội dung địa phương”.

“Caisse” - đơn vị điều hành quỹ hưu Québec có trách nhiệm hoạt động độc lập và không có sự can thiệp chính trị trong các quyết định.

Legault nói ông không hiểu tại sao chính phủ Tự Do trước đây không đòi hỏi “Caisse” mua các sản phẩm chế tạo tại Québec.

Bộ trưởng Môi trường Benoit Charette nói với các phóng viên rằng sẽ có những đòi hỏi về nội dung cho giai đoạn thứ hai của mạng lưới xe điện REM. Ông nói thêm rằng bất kỳ dự án hạ tầng nào liên quan đến giao thông công cộng giờ đây sẽ có những đòi hỏi về nội dung Quebec. Ô n g C h a r e t t e n ó i : “Québec cung cấp các hợp đồng, xác định các nhiệm vụ. Vì thế Québec có quyền đòi hỏi một số điều đặc biệt nào đó”.

Chính phủ CAQ đã cam kết mở rộng hệ thống xe điện REM, do “Caisse” làm chủ, thêm gần 40 cây số tới Laval và Chambly.

K ế h o ạ c h R E M h i ệ n đang được xây dựng, bao gồm một tuyến chính chạy từ Deux- Montagnes đến Montérégie, qua trung tâm thành phố Montréal, với các

nhánh chạy đến West Island và phi cảng Trudeau.

Charette nói, các đoàn tàu do Québec chế tạo sẽ hoàn toàn thích ứng với 212 toa xe của giai đoạn một được chế tạo tại nhà máy Alstom ở phía đông nam Ấn Độ.

Bộ trưởng Kinh tế Pierre Fitzgunk thận trọng cho biết: “Chúng ta sẽ thấy những gì sẽ xảy ra với dự án, cách chúng tôi kết nối bờ bắc (Laval) và bờ nam (Rive Sud). Khi chúng tôi đã quyết định phải làm gì, chúng tôi chắc chắn muốn ủng hộ Québec, nhưng c ó n h ữ n g l u ậ t l ệ q u ố c tế phải được tôn trọng’.

Khoảng 1.200 thành viên của CAQ đã họp đại hội h a i n g à y h ô m 2 5 / 5 ở M o n t ré al đ ể v ẽ m ộ t l ộ trình môi trường cho tỉnh bang.

LT (Theo canada.com)

MONTREAL - OTTAWA

Công tác tân trang đường Ste-Catherine diễn tiến tốt đẹp Sau khi đi thăm một vòng thành phố, Thị trưởng Valérie Plante nói với các phóng viên rằng bà rất vui vì công tác trên đường Ste. Catherine đang diễn tiến đúng thời khóa biểu.

Công tác này là giai đoạn một của dự án tân trang kiến trúc hạ tầng già cỗi trên trục lộ mua sắm chính của thành phố.

Việc tân trang bao gồm làm vỉa hè rộng hơn, bớt làn đường xe chạy và trồng thêm cây.

Công trường xây dựng rộng lớn chạy dài 400 thước từ đại lộ Robert- Bourassa tới đường Bleury.

Bà nói: “Tất cả cố gắng và năng lực đều nhằm bảo đảm công trường xây dựng này hoạt động tốt và nhanh”.

Tuy nhiên việc xây dựng đã gây bất tiện cho các cư dân vì đường và vỉa hè đều bị đóng.

Thành phố đề nghị bồi hoàn 30.000 đô- la cho những nhà buôn bị thất thu vì công tác xây dựng, nhưng không có nhiều người nộp đơn xin.

Bà Plant cho biết: “Cho tới

nay chỉ có một chủ nhân cơ sở kinh doanh xin tiền bồi thường”. Đó là vì một số nhà kinh doanh nói thật quá phức tạp để nộp đơn.

Thành phố cũng đang có những bước nhằm tạo dễ dàng hơn cho người đi bộ và du khách. Chẳng hạn, các giới chức thành phố đã thuê các nhân viên tuần tra khu xây dựng và giúp người dân định hướng lối đi trong khu vực đầy hàng rào như một mê cung.

Bà Plante nói: “Nhưng rồi khi chúng ta biết nó sẽ trông như thế nào trong tương lai và con đường này sẽ mang lại lợi lộc như thế nào, không chỉ cho các chủ cơ sở kinh doanh mà cho cả mọi người ở Montréal. Đó là một sự đánh đổi xứng đáng”.

Công tác xây dựng dự trù tạm ngưng vào tháng 11 và sau đó tái tục vào mùa hè sang năm trước khi hoàn tất vào tháng 12 năm 2020.

LT (Theo GlobalNews)

Montréal loan báo mạng lưới đường dành cho xe đạp Thị trưởng Valérie Plante hôm 27/5 loan báo kế hoạch chờ đợi lâu nay của chính quyền về một mạng lưới xe đạp đầy tham vọng chạy khắp thành phố.

Mạng lưới xe đạp mệnh danh Réseau Express Vélo (REV) bao gồm 184 cây số đường xe đạp là một trong những cam kết chính của bà Plante trong chiến dịch tranh cử năm 2017.

Theo CBC, một phần của mạng lưới sẽ được sẵn sàng trong mùa hè này bằng cách làm lại các làn đường xe đạp đang có hoặc làm thêm đường mới trên 5 trục lộ đầu tiên: - Đường St. Denist/Lajeunesse/ Berri (10km từ đường Gouin tới De Maisonneuve) - Đường Viger/Saint Antoine/Saint Jacques (7,6km từ De Courcelle đến đường Berri) - Đường Souligny (5,3km từ đường Dickson đến đường Hector) - Đ ư ờ n g P e e l ( 2 , 1 k m t ừ D e Maisonneuve tới De la Commune) - Đường Bellechasse (6,2km từ đường St. Laurent đến đường Chatelain)

10

Montréal hi vọng hoàn tất mạng lưới 184 cây số đường từ đầu đông đến đầu tây đảo Montréal vào năm 2021.

Bà Plante mô tả đây là «bước đầu của một mạng lưới tốt cho việc di chuyển, môi trường, sức khỏe và an toàn cho mọi người».

Bà nói: “REV sẽ tạo điều kiện cho việc đi lại hiệu quả, thoải mái và an toàn, nhưng trên hết, nó sẽ có thể được sử dụng bởi nhiều người. Nó sẽ đáp ứng nhu cầu của những người

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

thích đi xe đạp và chưa sử dụng phương thức vận chuyển này”.

Trong mọi trường hợp các đường này sẽ bao gồm 2 chiều xe đạp và sẽ cô lập với dòng lưu thông xe hơi, được ngăn cách bằng một bờ bê- tông và dòng xe đậu, hoặc trong các khi yên tỉnh hơn bằng sơn và các cộc nhựa.

Bà Thị trưởng Valérie Plante nói trong cuộc họp báo hôm 27/5: “Cuối cùng nếu chúng ta muốn có thêm người dùng xe đạp, nếu chúng ta

muốn có ít người dùng xe hơi trong thành phố, chúng ta cần làm những thay đổi cần thiết”.

Một số làn đường chủ yếu được xe hơi sử dụng sẽ được chuyển sang làn đường mới dành cho xe đạp, và trong nhiều trường hợp chỗ đậu xe sẽ bị xóa bỏ.

Thị trưởng Plante nói: “Chúng tôi không dùng REV đế lấy mất chỗ đậu xe, nhưng nếu cần thiết chúng tôi sẽ làm điều đó”.

Kế hoạch REV đã được đưa ra tham khảo ý kiến công chúng hồi năm ngoái và nhận được nhiều đóng góp từ nhiều nhóm, gồm các trường học, CAA và Hội xe vận tải Québec.

Hội xe vận tải nói rằng bất cứ điều gì có thể thực hiện để làm cho người dùng xe đạp an toàn hơn đền cần được khuyến khích. Hội cũng cho thấy rằng sắp xếp lại dòng lưu thông có thể gây trở ngại cho các xe giao hàng.

Chính quyền Montréal hy vọng trong 10 năm tới, 15 phần trăm người đi lại sẽ dùng phương tiện xe đạp.

LT (Theo CBC, CTV)

TM

MONTREAL - OTTAWA

34 dự án sửa đường gây kẹt xe trong mùa hè Với 34 dự án sửa đường quan trọng đang được xúc tiến, các giới chức thành phố kêu gọi các tài xế cẩn thận phác họa trước lộ trình để tránh kẹt lưu thông, bằng cách sử dụng các ứng dụng trực tuyến, nghe tin tức lưu thông...

Phát ngôn nhân Philippe Sabourin cho biết trong cuộc họp báo tuần qua: “Nếu các bạn không có thì giờ hoạch định lộ trình tại nhà thì khi trên đường các bạn nên lưu ý đến các thông tin trên những bảng tin điện tử”. Ông cho biết khoảng 50 phần trăm đường sá cần sửa chữa, và mục tiêu là làm tất cả công việc trong một chục năm. Sabourin nói: “Chúng tôi đang cố gắng làm giảm thiểu ảnh hưởng, nhưng chúng tôi có nhiều việc phải làm”.

Các dự án từ lát lại mặt đường đến tu bổ toàn diện hạ tầng kiến trúc dưới lòng đất, cũng như tiếp tục xây

dựng mạng lưới xe điện và sửa chữa cầu.

Các dự án sẽ được thực hiện qua suốt mùa xây dựng.

Một số công tác sẽ được làm ban đêm hay cuối tuần và ngay cả trong thời gian nghỉ lễ xây dựng thường niên. Sẽ

có đóng hoặc hạn chế làn đường lưu thông trên các trục lộ chính trong và chung quanh thành phố trong những thời điểm nào đó.

Một số dự án chính gồm: - Tr ê n c ầ u I l e s - a u x Tourtes: giảm làn đường

lưu thông từ tháng 5 đến cuối năm.

- Đ ư ờ n g Vi a u , g i ữ a Bellechasse và Beaubien: đóng đến cuối tháng 8.

- Đường hầm Lafontaine: tráng lại mặt đường - Cầu Jacques Cartier:

tráng lại mặt đường trong những cuối tuần - Đường Saint- Hubert: đóng toàn bộ giữa JeanTalon và St- Zotique cho đến 2020.

- Đường Pie- IX: giảm làn đường lưu thông cho đến năm 2020 - Đường hầm Ville- Marie: đóng suốt mùa hè Các dự án lớn nhất trên Giao lộ Turcot hiện hoàn tất được 75 phần trăm. Bộ trưởng Giao Thông cho biết dự án này đang trong tầm dự trù của ngân khoản và thời gian, nhưng sẽ còn cần đóng cửa vào cuối tuần trong suốt mùa hè. Một làn đường trên Xa lộ 15 Bắc sẽ đóng suốt mùa hè.

Công tác cũng sẽ tiếp tục trên cầu Champlain mới. Chưa ấn định ngày khai trương cầu mới, nhưng giới chức Bộ Giao Thông cho biết các làn đường bắc và nam sẽ mở vào những ngày khác nhau.

LCC (Theo CBC và CTV)

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

11

MONTREAL & OTTAWA

TM

MONTREAL - OTTAWA

5 triệu đô- la để khảo sát tuyến métro Cam Đầu tuần qua, Bộ trưởng Giao Thông François Bonnardel đã đi thử tuyến métro màu Cam trong giờ cao điểm buổi sáng theo lời mời của bà Plante. Ông Bonnardel thừa nhận toa xe quá đông nhưng ông không cam kết bất cứ kế hoạch đặc biệt nào cho hành khách métro dễ thở hơn.

Bà Plante một lần nữa nhắc lại đề nghị về tuyến métro mà Hồng của bà. Đề nghị này đã nhiều lần bị chính phủ tỉnh bang của Một cuộc khảo sát mới được mong đợi sẽ tìm ra phương cách làm giảm tình trạng đông nghet trên tuyến métro màu Cam. Một cuộc khảo sát trị giá 5 triệu đô- la, kéo dài trong 18 tháng sẽ đặc biệt xem xét làm cách nào để giúp hành khách thoải mái hơn trên tuyến métro Cam, nhất là tại trạn Berri- UQAM nơi mà Thị trưởng Valérie Plante gọi

là trái tim của hệ thống nétro.

Bà nói: “Thật là rất quan trọng bởi vì nó cho thấy chính phủ tỉnh bang đã nghe thông điệp của tôi. Họ đã hiểu có vấn đề đối với tuyến màu Cam và trạm UQAM”.

Hồi đầu tháng năm, thành phố loan báo một số biện pháp nhằm giúp giảm đông nghẹt ở đoạn métro giữa Beaubien và Berri- UQAM, nơi có đến 20.000 hành

khách mỗi ngày thường trong tuần. Các biện pháp bao gồm thêm toa xe métro và thêm làn đường dành cho xe buýt trong khu vực này.

Tuy nhiên với dự án làm đường như ở đường hầm Lafontaine, bà Plante cho biết có thể có thêm người chuyển sang dùng phương tiện chuyên chở công cộng khiến cho métro càng đông thêm.

Bắt giữ học sinh 13 tuổi mang súng đã nạp đạn tới trường

Cảnh sát Ottawa nói một khẩu súng ngắn đã nạp đạn đã bị tịch thu tại một trường ở khu tây thành phố và một nam sinh 13 tuổi đã bị bắt giữ.

Cảnh sát đã được gọi tới Trường Sơ Trung Công giáo Frank Ryan vào khoảng 4 giờ chiều ngày 23-5 khi được báo cáo về một người nào đó có súng.

Những cảnh sát viên đáp ứng đã tịch thu được khẩu súng đã nạp đạn và bắt giữ

12

cậu bé, người đang phải đối mặt với một lô cáo buộc về súng đạn.

Cảnh sát không tiết lộ tên nghi phạm vì tuổi còn quá nhỏ và cho biết không có ai bị đe dọa vào bất cứ lúc nào. Cuộc điều tra còn đang tiếp diễn.

Hôi đồng Học khu Công giáo Ottawa chia sẻ một thông điệp của vị hiệu trưởng gửi cho các phụ huynh học sinh trong đó có đoạn viết “Nhà trường rất tự hào về việc các

CAQ bác bỏ. Bà Plante nói thêm, trong khi bà tin tưởng tuyến métro màu Hồng là giải pháp tốt nhất, bà cũng để ngỏ cho các ý kiến khác.

Bà nói: “Điều cuối cùng tôi muốn là các giải pháp.

Nếu không phải là tuyến métro màu Hồng, nếu nó có màu khác hay một công nghệ khác nhưng vẫn đáp ứng nhu cầu như tuyến màu Hồng, là được”.

Nguyên Thao (Theo CTVNews)

học sinh đã báo cáo sau giờ học chiều 23-5 rằng các em trông thấy một bạn học sở hữu một khẩu súng. Phòng hành chánh nhà trường lập tức điều tra ngay và tìm được một khẩu súng trong cặp của học sinh này. Nhà trường liên lạc với Sở Cảnh sát Ottawa và tình huống đã được đối phó ngay lập tức. Cảnh sát xác nhận học sinh liên quan tới vụ này không gây ra một nguy hiểm nào cả. Nhà trường tiếp tục là một nơi an toàn dù cho có sự vụ nghiêm trọng riểng lẻ này và và hãnh diện về cách thức hợp tác giữa các học sinh, phụ huynh, ban nhân viên nhà trường, và Cảnh sát Ottawa.”

Cảnh sát từ chối không chịu nói cậu bé sẽ phải đối mặt với những cáo buộc nào và không bình luận gì thêm về sự vụ.

N. Châu (Theo CTV News)

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Canadian Tulip Festival năm nay thu hút số khách viếng kỷ lục Dù cho hoa nở muộn và cả sét đánh, các nhà tổ chức nói rằng Canadian Tulip Festival ở Ottawa năm nay đã là một thành công lớn. Ủy Hội Thủ Đô Quốc Gia (NCC) ước lượng khoảng 700.000 người đã tới viếng trong 11 ngày lễ hội. Chỉ riêng Mother ’s Day đã thu hút 70.000 người, và hôm Thứ Bẩy 18-5 là 100.000 người.

Tổng quản trị lễ hội, Jo Riding, nói rằng sự kiện này đã có số người tham dự đông nhất trong một thập kỷ. Điều không được nói tới là khoảng 5 giờ chiều Chủ nhật 19-5 một cơn giông kéo tới và sét đã đánh xuống D o w ’s L a k e , n g a y b ê n Commissioner’s Park, nới tập trung lễ hội.

Cơn bão này đã làm chương trình lễ hội gián đoạn 20 phút và ban tổ chức

đã phải giục khách viếng rời khỏi các gốc cây và vào trú tại các nhà rạp của lễ hội. Tiết mục đốt pháo bông của lễ hội cũng phải khởi sự sớm 45 phút vì dự báo thời tiết cho biết còn có thêm nhiều cơn giông bão có sấm sét.

Thời tiết lạnh và mưa xuân đã làm hoa nở chậm tới một tuần lễ. Nhiều nụ hoa tulip đã không nở vào ngày khai mạc 10-5, nhưng bù lại, cho tới ngày 20-5 cuối lễ hội, người ta vẫn còn được thưởng thức nhiều hoa mới nở và cư dân địa phương có thể đến ngắm hoa tới cuối Tháng 5.

NCC nói sẽ điều chỉnh lại tỷ lệ số hoa nở sớm và hoa nở muộn để đối phó với ảnh hưởng của thay đổi khí hậu.

N. Châu (Theo CBC News)

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

13

OTTAWA

TM

Điều tra cái chết của hai người đàn ông Aylmer

Cảnh sát Gatineau nói rằng họ đang chờ các kết quả của một cuộc điều tra pháp y về những nguyên nhân dẫn tới cái chết của hai người đàn ông, một người ở tuổi 30 và người kia ở tuổi 60, được tìm thấy bất tỉnh trong một ngôi nhà ở Aylmer hồi chiều tối 22-5.

Một nữ phát ngôn viên của cảnh sát Gatineau nói rằng

tất những nguyên nhân khả dĩ gây ra cái chết – kể cả dùng ma tuý quá liều – đều đang được điều tra.

Những nhân viên đáp ứng đầu tiên đã được gọi tới một địa chỉ trên Symmes Street ngay trước 8:45 tối. Hai người đàn ông nằm bất tỉnh trong nhà đã được chở đi nhà thương, nơi đây họ được công bố là đã chết.

Lắp máy quay phim trên cần STOP xe buýt chở học sinh Thành phố Ottawa sẽ công bố một dự án mới nhằm bắt những người lái xe vượt qua các xe buýt chở học sinh một cách bất hợp pháp khi đèn đỏ đang nhá và cần báo ngừng xe đã hạ xuống. Đô trưởng Jim Watson, Nghị viên Chủ tích Ủy ban Vận tải Stephen Blais, và các đại diện của Cảnh sát Ottawa, Safer Roads Ottawa, và Consortium transport Scolaire d’Ottawa (CTSO) sẽ chính thức phát động chương trình máy quay phim trên cần báo ngừng xe vào sáng 23-5.

14

Đây là một hệ thống hoàn toàn tự động, lần đầu tiên có ở Ontario. Máy sẽ quay phim thu hình những người lái xe chạy qua xe trường khi cần cản đã hạ xuống.

Vượt bất hợp một xe buýt chở học sinh sẽ bị phạt vạ tới $2.000 và trừ 6 điểm xấu cho lần vi phạm đầu tiên.

Thành phố nói, trong hai tháng cuối của dự án thí nghiệm hồi năm 2016, máy thu hình đã bắt quả tang trung bình mỗi ngày năm xe hơi vượt qua xe buýt chở học sinh đã đậu.

N. Châu (Theo CTV News)

MONTREAL - OTTAWA

Xét xe ở khu đông tịch thu được súng bắn hơi cay Một vụ lục xét một xe hơi bị chặn lại vì vi phạm luật giao thông ở khu đông thành phố đã phát hiện một khẩu súng dùng để phóng đạn hơi cay làm chảy nước mắt, cùng với một súng hơi và một bình xịt hơi cay lón.

Các cảnh sát viên tuần tra đã chặn một xe ở góc đại lộ McArthur và Enfield vào hồi 6 giờ chiều 17-5 và phát giác cần sa trong xe này.

Trong khi lục soát chiếu theo Đạo Luật Kiểm Soát Cần Sa, họ đã tìm được một “khẩu súng bắn hơi cay” 201-Z cùng nhiều món khác và đã cáo buộc bốn người các tội liên quan tới súng đạn, nhưng đã không tiết lộ danh tánh các nghi phạm trong bản tin phổ biến ngày 21-5.

Cảnh sát nói vẫn còn đang tiếp tục cuộc điều tra.

N. Châu (theo Ottawa Citizen)

Cảnh sát đã hoàn tất việc thu lượm các bằng chứng tại hiện trường hồi sáng 23-5 nhưng vẫn chờ kết quả điều tra pháp y.

Cảnh sát không phổ biến chi tiết gì khác, viện lẽ cuộc điều tra con đang tiến hành.

N. Châu (Theo Ottawa Sun)

Các vụ trộm xe ở Gatineau cũng tăng như trên toàn quốc

Các vụ trộm xe đã tăng vọt ở Gatineau trong năm ngoái, một chiều hướng chung tại nhiều thành phố Canada.

Theo bản báo cáo thường niên của Cảnh sát Gatineau được phổ biến hôm 22-5 thì 158 xe hơi đã bị đánh cắp trong năm 2018, so với khoảng 100 xe hồi năm 2017 và một con số tương tự năm 2016.

Trưởng cảnh sát Gatineau, Sếp Luc Beaudoin, nói rằng tất cả trừ 16 chiếc bị đánh cắp hồi năm ngoái đã thâu hồi lại được.

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Ông Beaudoin nói sự gia tăng các vụ trộm xe ở Gatineau phản ánh tình trạng chung ở những nơi khác trên toàn quốc.

Trong khi đó các cáo buộc về ma tuý đã giảm bớt 20% ở Gatineau trong năm 2018, chỉ có 860 cáo buộc so với 1.076 trong năm 2017. Ông Beaudoin nói việc hợp pháp hóa cần sa giải trí đã ảnh hưởng tới các con số này, dù rằng còn quá sớm để có thể biết được ảnh hưởng toàn bộ.

Cảnh sát cũng đã được gọi tới 24 vụ dùng nha phiến quá liều trong năm 2018, trong đó 15 vụ gây tử vong.

Các cáo buộc về khiêu dâm trẻ em cũng đã giảm rất nhiều trong năm 2018.

Nói chung, tội ác có giảm bớt, nhưng chỉ đôi chút: trung bình mỗi ngày bớt đi được một vụ trong năm 2018 so với năm 2017.

N. Châu (Theo CBC News)

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

15

TM

16

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

17

OTTAWA & THẾ GIỚI

TM

Buổi lễ 100 ngày cho ông Paul Dewar Hôm Chủ nhật,26/5, nhân dịp Đại Lễ Phật Đản và kỷ niệm 40 năm thành lập Chùa Từ Ân, Ban Trị Sự Hội Phật Giáo Việt Nam - Gia Nã Đại đã tổ chức buổi lễ 100 ngày cho Ông Paul Dewar, cố Dân Biểu liên bang vùng Trung Tâm Ottawa. Ông Dewar là thứ nam của Bà Marion Dewar, người sáng lập Chương Trình 4000 năm 1979 để đón nhận 4000 người tị nạn Động Dương, trong đó phần lớn là thuyền nhân người Việt, tới định cư tại Ottawa. Ông từ trần ngày 6-2-2019 tại Ottawa, hưởng thọ 56 tuổi..

Trong bài diễn văn chào mừng Bà Paul Dewar (Julia Snyed) và hai người con Jordan và Nathaniel - tới dự buổi lễ, bà Nguyễn Thị Minh Hương - Hội Trưởng, có nhắc tới công lao của bà Marion Dewar cũng như những đóng

18

LỜI HAY Ý ĐẸP Biết đủ trong cái đủ của mình thì luôn luôn đủ.

Biết người là trí, biết mình là sáng Không có lỗi nào to bằng ham muốn; Không có tai họa nào to bằng không biết đủ.

Lo thắng người thì loạn; Lo thắng mình thì bình.

Lời thành thật thì không đẹp; Lời đẹp thì không thành thật.

Lễ ký Sa chân thì chết đuối, sảy miệng thì chết oan.

Luận hành Người quân tử chẳng sợ cọp mà chỉ sợ miệng kẻ gièm pha.

Luận ngữ

Bà Nguyễn Thị Minh Hương trao chi phiếu 1000 đô la cho gia đình ông Paul Dewar (Bà Julia Snyed và hai người con, Nathaniel và Jordan)

góp của ông Paul Dewar cho cộng đồng người Việt tại địa phương, nhất là những quan tâm và can thiệp của ông với chính phủ Canada về vấn đề vi phạm nhân quyền tại Việt Nam. Tiếp theo lời chào mừng, bà Minh Hương, đại diện Hôi Phật Giáo Việt Nam - Gia Nã Đại, đã trao cho Bà Paul Dewar một tấm chi phiếu

1000 đô la của Chùa đóng góp vào chương trình Youth Action Now do ông Dewar thành lập mấy tháng trước khi ông qua đời để khuyến khích các thanh niên tham gia vào các sinh hoạt cộng đồng.

Năm 2008, sau khi Bà Marion Dewar quá vãng, Chùa Từ Ân cũng có tổ chức một buổi lễ 49 ngày cho Bà. u

Tân Nhật hoàng đón tiếp TT Trump trong cuộc gặp lịch sử Tân Nhật hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako hôm 27/5 đã tiếp đón Tổng thống Trump và phu nhân Melania tại Cung điện Hoàng gia ở thủ đô Tokyo. Tổng thống Trump đã trở thành lãnh đạo nước ngoài đầu tiên gặp Nhật hoàng Naruhito kể từ khi

MONTREAL - OTTAWA

Nhật hoàng đăng quang hồi đầu tháng này.

Lễ đón diễn ra theo nghi thức trang trọng tại Cung điện Hoàng gia và được phát sóng trực tiếp trên đài truyền hình quốc gia Nhật Bản.

Trước đó, trong bữa tiệc với Thủ tướng Nhật Bản

Abe Shinzo vào tối 26/5, Tổng thống Trump cho biết sự kiện gặp tân Nhật hoàng và Hoàng hậu hôm nay là “sự kiện chính và rất quan trọng trong lịch sử Nhật Bản”.

Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ tới Nhật Bản đánh dấu mối liên kết chặt chẽ giữa hai nước đồng minh truyền thống. Chương trình nghị sự trong chuyến thăm của ông Trump tập trung vào một số vấn đề quan trọng như quan hệ thương mại, quốc phòng, chương trình hạt nhân Bắc Hàn và sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Thủ tướng Abe cũng cho thấy sự tiếp đón nồng hậu dành cho Tổng thống Trump, một trong những người bạn thân nhất của ông trên chính trường quốc tế. Thủ tướng Abe từng mô tả chuyến thăm của Tổng thống Trump tới Nhật Bản là sự kiện mang ý nghĩa “lịch sử”. u

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Người ta có thể quyến rũ người đàn bà bằng sự dối trá.

Nhưng người ta chỉ chinh phục được người đàn bà bằng tấm lòng chân thật mà thôi.

Krassovsky Đàn ông giết người bằng hành động Đàn bà giết người bằng ánh mắt.

Paul Carrel

Ái tình là một liều thuốc đắng, song không mấy ai có đủ can đảm chối từ.

Montes Quieu

TIN VẮN Nga hạ thủy tàu phá băng hạt nhân lớn nhất thế giới.

Con tàu dài 170 m với chiều cao tương đương tòa nhà 5 tầng xuyên phá được lớp băng dày đến 3 m, được thiết kế để mở đường cho tàu bè đi qua những lớp băng dày ở Bắc Cực, đồng thời rút ngắn tuyến đường thủy Á - Âu.

Nga được xem là quốc gia sở hữu nhiều vùng lãnh thổ và có hoạt động tích cực nhất ở Bắc Cực, vượt xa nhiều nước khác như Canada, Mỹ và Na Uy.

Giới chức an ninh Mỹ và Đài Loan gặp mặt bất chấp căng thẳng với Trung Quốc. Hôm 27/05, bộ Ngoại Giao Đài Loan, lãnh đạo an

ninh quốc gia Lý Đại Duy đã có cuộc gặp mặt với cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton vào đầu tháng 5. Đây là cuộc họp đầu tiên giữa các giới chức an ninh cấp cao hai bên trong 4 thập niên vừa qua.

Peru và Ecuador : Động đất mạnh, một người chết.

Cơn địa chấn mạnh 8 độ Richter xảy ra ngày 26/05 vùng rừng Amazone, làm một người chết và 26 người khác bị thương. Tại thủ đô Lima của Peru, tình hình náo loạn, người dân hoảng sợ đổ ra đường giữa đêm khuya dưới trời mưa gió.

Iraq: Bốn thánh chiến người Pháp bị kết án tử hình. Trong vòng hai ngày 26-27/05, tòa án Iraq đã tuyên hai bản án nghiêm khắc nhắm vào 4 công dân Pháp tham gia thánh chiến.

Từ đây đến đầu tháng 6/2019 sẽ có 4 người Pháp bị đưa ra xét xử, nâng tổng số công dân Pháp bị kết án tại Iraq lên 12 người. u

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

19

THẾ GIỚI

TM

Vịnh Ba Tư “dậy sóng” Iran đã quyết định không theo đuổi chính sách “kiên nhẫn chiến lược” như nước này đã từng thực hiện trước đây sau hàng loạt hành động cứng rắn của Mỹ tại vịnh Ba Tư.

Tại vịnh Ba Tư, sự hiện diện của tàu sân bay Hải quân Mỹ USS Abraham Lincoln ở ngoài khơi bờ biển Iran đã phát đi một tín hiệu cứng rắn. Tại Levant, chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng bắt đầu xem xét một kế hoạch hòa bình đang được chờ đợi dành cho Israel và Palestine.

Theo CNN, trong cùng một thời điểm, Mỹ dường như vừa “khua chiêng múa trống” kích động chiến tranh vừa chìa “cành ô liu” kêu gọi hòa bình ở hai khu vực cách nhau vài trăm dặm.

Theo nhận định của các chuyên viên kỳ cựu, những sự kiện xảy ra gần đây tại vịnh Ba Tư đã đẩy khu vực này lún sâu vào nguy hiểm.

Sự leo thang căng thẳng giữa

Iran và Mỹ, cũng như các đồng minh của Washington, có thể dễ dàng vượt tầm kiểm soát. Tuy vậy, Tổng thống Trump vẫn đẩy mạnh nỗ lực đưa Iran vào bàn đàm phán.

Khi Tổng thống Trump lần đầu tiên tuyên bố rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran vào năm 2018, ông đã chỉ trích đây là một “thỏa thuận tồi” và đưa ra hàng loạt lệnh trừng phạt.

Các nhà ngoại giao Iran đã cố gắng lôi kéo sự ủng hộ của châu Âu để giữ cho thỏa thuận hạt nhân không bị tan vỡ. Trong khi đó, Iran cũng bằng mọi cách tuân thủ thỏa thuận. Tuy vậy vào ngày 8/5, đúng một năm sau khi ông

Thủ tướng trẻ tuổi của Áo mất chức AFP ngày 27/5 đưa tin Thủ tướng Áo Sebastian Kurz đã không vượt qua được cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại quốc hội, buộc nhà lãnh đạo 33 tuổi phải từ chức.

Chuyện này xảy ra theo sau các cáo buộc tham nhũng liên quan tới cựu Phó thủ tướng Heinz-Christian Strache, từng là chủ tịch đảng cực hữu Tự do (FPOe).

Phó thủ tướng Strache buộc phải từ chức hôm 18/5 sau khi truyền thông Đức đăng tải một đoạn video cho thấy ông thảo luận việc sẽ trao các hợp đồng dự án nhà nước cho một phụ nữ tự xưng là cháu gái tỉ phú Nga Igor Makarov, để đối lấy hỗ trợ trong chiến dịch tranh cử.

20

Thủ tướng Kurz sau đó yêu cầu Bộ trưởng Nội vụ Kickl từ chức nhằm tránh xung đột lợi ích trong cuộc điều tra đối với đảng FPOe. Ngay sau khi Bộ trưởng Herbert Kickl bị cách chức, toàn bộ bộ trưởng của đảng FPOe trong chính phủ Áo cũng đã tuyên bố từ chức, dẫn đến sự sụp đổ của liên minh cầm quyền giữa đảng Nhân dân (OVP) và FPOe. Ông Kickl cáo buộc Thủ tướng Kurz thâu tóm quyền lực về phía đảng OVP. Nhậm chức hồi tháng 12/2017 khi mới 31 tuổi, ông Kurz trở thành thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử nước Áo và cũng là lãnh đạo trẻ nhất thế giới. 

Trump rút khỏi thỏa thuận, mọi chuyện đã thay đổi.

Vào tháng 4 năm nay, ông Trump tăng cường gây sức ép lên Iran khi xóa bỏ quyền miễn trừ nhập cảng dầu từ Iran.

Thay vì chấp nhận các động thái của Mỹ, Iran lần này đã phản kháng. Tehran thông báo dừng một phần cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, đồng thời tuyên bố sẽ tăng cường làm giàu uranium - một bước đi quan trọng để chế tạo vũ khí hạt nhân.

Hiện chưa rõ viễn cảnh kết thúc cho tình hình căng thẳng hiện nay. Iran đã khước từ đề xuất đàm phán của Tổng thống Trump. 

MONTREAL - OTTAWA

Thủ tướng Anh từ chức, ai sẽ lên thay?

Thủ tướng Theresa May

Thủ tướng Theresa May tuyên bố sẽ từ chức vào ngày 7/6 sau khi không thể đưa đất nước đạt thỏa thuận Brexit với Liên minh châu Âu (EU), một câu hỏi đang nóng lên là ai sẽ thay bà ngồi vào chiếc ghế thủ tướng Anh? Theo các nhà phân tích, sau khi bà Theresa May từ chức, Đảng bảo thủ Anh cầm quyền sẽ chính thức bầu một tân chủ tịch đảng thay bà May và bất cứ người nào chiến thắng trong cuộc bầu cử này sẽ trở thành thủ tướng Anh. Cuộc chiến giành vị trí lãnh đạo Đảng bảo thủ về cơ bản chỉ xoay quanh một vấn đề duy nhất là Brexit.

Có lẽ một phần vì lý do

này mà Boris Johnson, người đóng vai trò trung tâm trong chiến dịch Brexit năm 2016 và đã từ chức ngoại trưởng Anh năm ngoái để phản đối cách xử lý Brexit của chính phủ, đang nổi lên như một chính khách có khả năng ngồi vào chiếc ghế thủ tướng sau khi bà May ra đi.

Tuy nhiên, khả năng ông Johnson trở thành thủ tướng Anh cũng chưa chắc chắn, vì quan điểm cứng rắn của ông về Brexit có thể khiến những người ôn hòa và những người chủ trương ở lại EU trong nội bộ Đảng bảo thủ đoàn kết lại ủng hộ một ứng cử viên “ôn hòa hơn”. 

Cánh hữu trỗi dậy trong bầu cử Nghị viện châu Âu Cuộc bầu cử nghị viện châu Âu vừa chính thức khép lại là lượng cử tri đi bỏ phiếu cao nhất trong 25 năm qua và sự trỗi dậy của phe cánh hữu.

Theo BBC,lượng cử tri đi bỏ phiếu tại các nước Liên minh châu Âu (EU) trong 3 ngày đạt khoảng 51%, con số cao nhất tính từ cuộc bỏ phiếu năm 1994.

Nhiều vấn đề nóng như nhập cư, Anh rời khỏi EU (Brexit), kinh tế và biến đổi khí hậu được cho là yếu tố giúp cuộc bầu cử năm nay được theo dõi sát sao.

Trên toàn châu Âu, khối ủng hộ châu Âu EPP (đảng Nhân dân châu Âu) và liên minh S&D (Xã hội và Dân chủ) được cho là vẫn giữ lượng nghị sĩ nhiều nhất nhưng tỷ lệ bị giảm đáng kể trong năm nay. Theo ước tính, EPP giảm từ 221 ghế xuống còn 191 trong khi S&D giảm từ 177 xuống còn 147.

Trong khi đó, đảng Xanh và một số đảng cực hữu có một màn trỗi dậy mạnh mẽ. Các đảng Xanh được dự đoán giành được tổng cộng 69 ghế, thành tích tốt nhất từ trước đến nay. Đóng góp vào kết quả này là việc đảng Xanh ở Đức chiếm vị trí thứ hai của SPD sau liên minh cầm quyền CDU/CSU với 22% phiếu bầu so với 15% của đối thủ.

Khối cực hữu Các nước châu Âu và Tự do

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

(ENF) được dự đoán giành 57 ghế, tăng 30 ghế so với lần trước. Đóng góp lớn cho kết quả này là việc đảng Liên minh phương Bắc của Phó thủ tướng Matteo Salvini giành chiến thắng vang dội ở Ý.

Tại Pháp, đảng Đại hội Dân tộc cực hữu của bà Marine Le Pen cũng giành 24% phiếu bầu, đánh bại liên minh Phục hưng trung tả, trung hữu của Tổng thống Emmanuel Macron với 22%.

Tại Anh, đảng Brexit của chính trị gia Nigel Farage dẫn đầu với số ghế ước tính là 28 trong khi đảng Bảo thủ của Thủ tướng Theresa May chỉ có 3 ghế. 

TM

VIỆT NAM

MONTREAL - OTTAWA

Mẹ tù nhân lương tâm Hoàng Đức Bình kêu cứu

Bà Phạm Thị Vạn, mẹ tù nhân lương tâm Hoàng Đức Bình, hôm 24/5 đã gửi một thư ngỏ đến các tổ chức nhân quyền và chính phủ các nước để kêu cứu cho ông Hoàng Bình cùng một số tù chính trị khác đang gặp nguy hiểm tại trại giam An Điềm, tỉnh Quảng Nam. Bức thư được công bố chính thức trên mạng hôm 26/5.

Theo bức thư, ông Hoàng Đức Bình, người đang phải thụ án tù 14 năm với cáo buộc chống người thi hành công vụ và lợi dụng các quyền tự do dân chủ, đang gặp nguy hiểm về tính mạng.

“Mạng sống của Hoàng Đức Bình, Nguyễn Bắc Truyển và các tù nhân lương tam khác tại nhà tù Quảng Nam đang bị đe doạ”, bức thư có đoạn viết.

Trước đó vào ngày 23/5, Hoàng Đức Bình đã thông báo cho mẹ và em trai trong lần thăm gặp ở trại giam An Điềm rằng ông cùng ông Nguyễn Bắc Truyển và một số tù nhân khác đang tuyệt thực từ ngày 12/5 để phản đối việc trại giam tra tấn tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Hoá và đưa tù nhân này đi biệt giam chỗ khác mà không thông báo cho các tù nhân khác ở cùng được biết.

Trong bức thư của mình, bà Phạm Thị Vạn cũng cho biết gia đình bà đang gặp nhiều khó khăn, o ép từ phía chính quyền.

“Suốt bao lâu nay, gia đình tôi liên tục bị nhà cầm quyền cộng sản o ép, đe doạ. Các con tôi, tức các em trai của Hoàng Đức Bình luôn luôn bị cộng sản tìm mọi cớ đánh đập, ngăn chặn mọi công ăn việc làm để nuôi sống gia đình. Các con tôi đều bị cấm xuất cảnh, dù là xuất cảnh sang Lào để làm thuê kiếm sống.”

Tù nhân lương tâm Hoàng Đức Bình là người tham gia các hoạt động về môi trường, phản đối công ty Formosa xả thải gây ô nhiễm môi trường biển miền Trung Việt Nam hồi năm 2016. Ông Hoàng Bình bị đưa ra xử sơ thẩm hôm 6/2/2018 và bị tuyên án 14 năm tù. Phiên phúc thẩm hôm 24/4/2018 tuyên y án. 

Trung Quốc xả lũ gây ngập lụt thành phố Móng Cái

Truyền thông trong nước loan tin này hôm 27/5: mưa lũ lớn kéo dài cộng nước sông dâng do Trung Quốc xả lũ đã khiến thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh bị ngập lụt từ ngày 25/5 vừa qua và khiến một người mất tích, hàng chục đò chở hàng bị đắm. Ông Hoàng Ngọc Anh, Chánh văn phòng UBND thành phố Móng Cái cho biết: “Hiện nay không mưa nữa nhưng phía đầu nguồn bên Trung Quốc xả lũ nên

Facebook tăng 500% việc hạn chế nội dung ở VN

Trong nửa cuối năm 2018, Facebook tăng hơn 500% số lượng các nội dung mà hãng hạn chế quyền truy cập ở Việt Nam. Sự gia tăng xảy ra cùng lúc Việt Nam thắt chặt các hạn chế internet, mà đỉnh điểm là luật an ninh mạng có hiệu lực vào tháng 1 năm nay, luật này đòi hỏi các công ty phải thiết lập văn phòng ở Việt Nam và lưu trữ dữ liệu trong nước. Đầu tháng này, Tổ chức Ân xá Quốc tế cho biết gần 10% trong số 128 tù nhân bị giam cầm ở Việt Nam vì bày tỏ quan điểm bất đồng là những người bị bỏ tù vì đăng những lời lẽ chống nhà nước trên các nền tảng truyền

thông xã hội như Facebook.

Facebook được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam và đóng vai trò là nền tảng chính cho cả các hoạt động thương mại điện tử lẫn bày tỏ bất đồng chính kiến. Vào tháng 1, Việt Nam đã cáo buộc Facebook vi phạm luật pháp nước này khi hãng cho phép người sử dụng đăng các lời lẽ chống chính quyền.

Từ tháng 7 đến tháng 12 năm ngoái, Báo cáo Minh bạch của Facebook cho biết họ đã hạn chế quyền truy cập đối với 1.553 bài đăng và 3 chủ tài khoản tại Việt Nam, so với chỉ có 265 hạn chế như vậy trong một vài tháng đầu năm 2018.

Việc hạn chế của Facebook có nghĩa là một nội dung được đăng lên Facebook nhưng không thể xem được ở một số quốc gia vì nó được coi là vi phạm luật pháp nước sở tại.

Báo cáo Minh bạch của Facebook cho biết họ đã thực hiện các hạn chế dựa trên các báo cáo từ các bộ thông tin và công an của Việt Nam. Theo một báo cáo được đăng trên trang web của chính phủ Việt Nam vào ngày 7/5, cho đến nay, Facebook đã xóa hơn 200 bài đăng có chứa nội dung chống nhà nước tại Việt Nam theo yêu cầu gỡ xuống của chính phủ. 

nước vẫn dâng cao”. Ông Hoàng Ngọc Anh cho biết chính quyền địa phương đang huy động tất cả các lực lượng, quân sự, công an, đô thị… xuống các địa bàn để khắc phục hậu quả. Móng Cái cũng đang chuẩn bị di tản người dân đến nơi an toàn.

Tờ Tuổi Trẻ trích lời một lãnh đạo thành phố Móng Cái cho biết “Bình thường khi Trung Quốc xả lũ họ sẽ thông báo trước cho mình, tuy nhiên có thể do đợt này

mưa lớn nên họ xả lũ bất chợt, không kịp thông báo để mình cảnh báo người dân”.

Việt Nam có hai dòng sông lớn là Mekong ở phía nam và sông Hồng ở miền bắc là những dòng sông chảy qua nhiều quốc gia trong đó Việt Nam là nước cuối nguồn.

Việc xây đập thuỷ điện tại các nước thượng nguồn, mà chủ yếu là ở Trung Quốc có ảnh hưởng trực tiếp đến những nước ở hạ nguồn.

H i ệ n Tr u n g q u ố c c ó khoảng gần 20 công trình thuỷ điện lớn ở thượng nguồn sông Hồng. Đó là chưa kể các công trình thuỷ điện lớn nhỏ khác. Việc Trung Quốc xả lũ ở các đập thuỷ điện này vì vậy có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam và được coi là nguy cơ gây ngập lụt ở các tỉnh phía Bắc. 

Vì sao chứng chỉ ngoại ngữ ở Việt Nam chỉ như tờ giấy lộn?

Trong bài Vì sao chứng chỉ ngoại ngữ ở Việt Nam chỉ là một tờ giấy đúng nghĩa?, báo Giáo Dục VN giải thích: Trung tâm Kiểm định Chất lượng giáo dục được thành lập từ quyết định do Hiệp hội các trường cao đẳng, đại học VN, ban hành ngày 16/10/2015 và quyết định do Bộ GD&ĐT ban hành ngày 14/10/2015, chỉ tổ chức kiểm định giáo dục chung, không chuyên về ngoại ngữ. Hơn nữa, hầu hết các trung tâm ngoại ngữ ở VN chưa có sự liên kết với các tổ chức kiểm định (quốc tế) độc lập.

Cho nên, chứng chỉ ngoại ngữ 3 cấp A, B, C ở VN thật sự chỉ có thể áp dụng… trong nước, còn ra nước ngoài thì hoàn toàn vô giá trị. Một số sinh viên lấy được chứng chỉ C cho biết, bài thi rất không hợp lý, độ khó cũng chỉ đủ để khảo nghiệm cán bộ nhà nước, không thể áp dụng cho các sinh viên định hướng con đường tự mình du học. 

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

21

CHUYỆN MỖI TUẦN

TM

Đường lên trời

cũng có lúc bị

MONTREAL - OTTAWA

KẸT ĐỖ QUÂN

C

á i chế t củ a hai nhà leo nú i người Ái nhĩ lan và Anh quốc cuối tuần trước đã nâng con số người chết trên đỉnh núi cao nhất thế giới trong năm nay lên đến 10 người.

Nhà leo núi người Anh, ông Robin Fisher, 44 tuổi, lên tới đỉnh vào khoảng 8 giờ 30 sáng ngày thứ Bảy 25 tháng 5. Fisher đã ngã gục trong khi quay về, ngay khi mới chỉ xuống được 150 mét dốc khi còn ở độ cao 28.215 feet.

Trước đó, ở sườn bắc của ngọn núi, phía bên Tây Tạng, một người Ái nhĩ lan đã chết sáng thứ Sáu.

Người đàn ông 56 tuổ i nà y đã quyết định trở về mà không cần lên tới đỉnh nhưng rồi cũng đã chết trong căn lều của mình tại đèo Bắc Col ở độ cao 7.000 mét (22.965 feet).

Các ngườ i dẫ n đườ ng Sherpa ở phía bên sườ n núi thuộ c Nepal đã phàn nàn rằng tình trạng kẹt đưởng ở đoạn cuối của chuyến leo, được gọi là “vùng tử thần”, đã trở thành vấn đề nghiêm trọng nhất đối với những người leo núi trong mùa xuân này.

Tshering Jangbu Sherpa, người dẫn đường đã leo lên đỉnh Everest hôm 22 tháng 5, nói “Tôi đã leo Everest nhiều lần, nhưng chuyện kẹt đường mùa xuân năm nay là tệ nhất. Những người leo núi đi lên đỉnh mà không có chai oxy dự phòng đã khổ nhất. Họ khổ vì kẹt đường chứ không phải vì gió và lạnh.”

Hàng người dài dặc trên đường lên đỉnh của ngọn Everest băng giá. Ảnh chụp ngày 22 tháng 5, 2019. Photo Project Possible Handout

Điều trớ trêu là ông Robin Fisher đã biết, biết rất rõ, và đã nói về mối nguy hiểm chết người đó. Chú thích cho một bức ảnh mà ông post trên Instagram và o ngà y 13 thá ng 5, Fisher viết: “Tôi hy vọng sẽ tránh được đám đông vào ngày lên đỉnh vì có vẻ như là một số đội đang giành lên đỉnh vào ngày 21.

“Với một con đường duy nhất để lên đỉnh, sự chậm trễ do quá đông có thể gây chết người vì vậy tôi hy vọng quyết định của mình vào ngày 25 sẽ có nghĩa là ít người hơn. Tất nhiên

Những đám đông này đã dẫn đến một tình trạng “kẹt đường” chết người

22

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

trừ phi mọi người khác đều chơi cùng một cái trò đợi này (như tôi).” ĐƯỜNG LÊN TRỜI CŨNG BỊ KẸT Số người chết trong mùa leo núi 2019 trên ngọn núi 29.000 feet hiện đang ở mức tồi tệ nhất trong nhiều thập niên gầ n đây, không tí nh các thảm họa tự nhiên lớn như tuyết lở và động đất.

Các nhà tổ chức thám hiểm cho biết số lượng người muốn lên đỉnh thế giớ i từ phía Nepal đã tăng lên trong những năm gần đây sau khi Trung cộng hạn chế số người leo núi từ phía Tây Tạng. Chỉ có hai trong số những cái chết được báo cáo là xảy ra ở phía Tây Tạng.

Bộ Du lịch của Nepal đã cấp 381 giấy phép lên Everest, một con số kỷ lục, trong mùa này. Mỗi giấy phép – cho một người, có giá khoảng 11.000 Mỹ kim. Năm 2018, “chỉ có ” 346 giấy phép đã được cấp.

Khi số lượng người leo núi tăng lên trong năm nay, các công ty thám hiểm và các giới chức chính phủ đã chia họ thành các nhóm để họ có thể leo lên đỉnh Everest trong khoảng thời gian ngắn ngủi còn lại của mùa monsoon (gió mùa).

Theo con số ở Trại Căn cứ Everest (Base Camp Everest), số người leo núi đã được sắ p xế p để lên đỉnh

Everest vào ba ngày trong tháng 5 khi thời tiết thuận lợi nhất là: 122 ngườ i trong ngà y 21 tháng 5; 297 người ngày 22 tháng 5 và 172 người ngày 23 tháng 5.

Tuy nhiên, vì có nhiều tay leo núi đã đến trước những ngày này đã bị kẹt lại và thế là những con số sắp xếp đã không còn đúng khi cộng thêm những người này vào.

Ang Tshering Sherpa, cựu chủ tịch Hiệp hội leo núi Nepal, cho biết ngoài sự biến động của thời tiết, lỗi còn ở phía chính phủ Nepal vì đã trì hoãn một tuần trong việc cho phép một chuyến trực thăng bay lên để sửa đường dây leo ở đỉnh cao nhất.

Ang Tsering nói rằng “những trục trặc này có thể tránh được nếu sợi dây được sửa đúng giờ” Hậu quả là trong mùa leo núi năm nay, bốn nhà leo núi từ Ấn Độ, một người từ Hoa Kỳ, một người Áo và một người Nepal đã chết trên đỉnh Everest. Một tay leo núi người Ái nhĩ lan khác bị mất tích và được cho là đã chết sau khi ông trượt chân và rơi xuống khi gần tới đỉnh núi.

Một điều rất trớ trêu là có khi thời tiết tốt lại gây ra tai hại!

Những hàng tựa trên báo chí quốc tế cuố i tuầ n rồ i na ná như nhau “Những hàng người dầy đặc trên đỉnh giá băng Everest – một phần do thời

TM

MONTREAL - OTTAWA

Waugh không thành công trọn vẹn, thay vì phải phát âm đúng như tên ông xếp là Eve-rest, ngày nay, thiên hạ phát âm là E-verest.

Một mùa leo núi có cảnh kẹt đường trước đây

tiết tốt!”

Kalpana Das, 52 tuổi, lên tới đỉnh nhưng đã chết vào chiều thứ năm trong khi đi xuống, vì một số lượng lớn các nhà leo núi đang xếp hàng gần đỉnh núi. Một người Ấn Độ khác, Nihal Bagwan, 27 tuổi, cũng đã chết trên đường từ đỉnh trở xuống. Keshav Paudel, thuộc Peak Promotion, một công ty tổ chức các tour du lịch trên đỉnh Everest, nói với thông tấn AFP: “Anh (Bagwan) bị kẹt đường suốt 12 tiếng đồng hồ và kiệt lực. Các dẫn đường Sherpa đã đưa Bagwan xuống Trại 4, nhưng anh đã trút hơi thở cuối cùng ở đó.”

Một chuyên viên leo núi giải thích rằng kẹt đường có nghĩa là mọi người sẽ phải dừng lại ở những độ cao đang giết cơ thể con người, và, những người bị đau ốm cần phải được đưa xuống núi, sẽ có thể phải chờ đợi lâu hơn để được điều trị.

Một dẫn đường Nepal 33 tuổi đã chết tại Trại Căn cứ (Base Camp) hôm thứ Sáu sau khi anh được cứu khỏi Trại Ba vì bị ốm.

Hôm thứ Tư, người Mỹ Donald Lynn Cash, 55 tuổi, ngã gục tại đỉnh núi khi ông đang chụp ảnh.

Pasang Tenje Sherpa, của công ty Pioneer Adventure, cho biết Cash đã gục xuống trên đỉnh và chết gần Hillary Step khi những người dẫn đường đang đưa ông ta trở xuống.

Cùng ngày, Anjali Kulkarni, cũng 55 tuổi, một người Ấn Độ, đã chết lúc đang trở xuống sau khi lên đỉnh.

Arun Treks, người tổ chức cuộc thám hiểm của Kulkarni, cho biết dòng người đông đúc tại đỉnh Everest đã trì hoãn việc trở xuống và gây ra thảm kịch.

Thupden Sherpa nói bà Kulkarni đã phải chờ một thời gian dài để lên tới đỉnh và cũng lại phải chờ quá lâu để xuống đến nỗi: “Bà ấy đã không thể đi nổi nữa và chết khi các người dẫn đường Sherpa đưa xuống.”

Con số những người chết trong khi chinh phục đỉnh cao nhất thế giới năm nay như thế đã vượt qua con số của năm 1996, năm được coi là kỷ lục.

CHOMOLUNGMA, ĐỈNH NÚI CỦA THÁNH MẪU Everest là cái “tên Tây” của chóp đỉnh ngọn núi cao nhất Địa cầu nằm trong khu vực Mahalangur của dãy Hy Mã Lạp Sơn.

Ngọn núi nằm giữa biên giới Nepal và Tây tạng. Do Tây tạng (Tibet) nay đã bị Trung cộng thôn tính, sách vở hiện phải ghi là giữa Nepal và Trung quốc. Ở Nepal, ngọn núi có tên Sagarmatha (tiếng Phạn: सगरमस्तका sagaramastakā, “trán trời”). Trong tiếng Tây Tạng, nó được gọi Chomolangma (ཇོ ་ མོ ་ ཀླུ ང ས་མ་ jo mo klungs ma, nghĩa là “Thánh mẫu của vũ trụ”). Phiên âm từ tiếng Tây tạng sang tiếng Hoa, nó trở thành Châu Mục Lãng Mã Phong (珠穆朗瑪峰) hoặc Thánh Mẫu Phong (聖母峰), “đỉnh núi của Thánh mẫu”. (Wikipedia) Chiều cao được công nhận hiện nay của Đỉnh Everst là 29,029 feet (8,848 mét) so với mực nước biển.

Nếu xem lại chiều cao 29,002 của Peak XV, tên của đỉnh núi khi chưa được đặt tên Tây, của lần đầu tiên nó được đo năm 1856, ngọn núi đã “cao thêm” 27 feet.

N g ư ờ i t a k ể r ằ n g c h i ề u c a o của Peak XV lúc đó, được đo bởi Radhanath Sikdar, một nhà toán học Ấn Độ, cũng là một trắc địa sư của Bengal, đúng chẵn chòi 29,000 feet.

Nhưng vì con số này quá tròn trịa, sợ thiên hạ đám tiếu rằng đo đạc thiếu chính xác nên được công bố là 29.002.

Viên quan trắc địa Đế quốc Anh, đô hộ Ấn độ thời đó, ông Andrew Waugh đã lấy tên người tiền nhiệm của ông - Everest để đặt cho Peak XV. Buồn thay, màn o bế xếp của

NGHĨA ĐỊA LỘ THIÊN Cứ đến mùa xuân, thông tin về những thành công và những bi kịch trên Núi Everest lại xuất hiện đầy trên các phương tiện thông tin. Năm ngoái đã có 9 người chết, năm 2015, 13 hướng đạo viên Sherpa tử nạn vì tuyết lở.

Ngọn Everest nay đã được mệnh danh là bãi tha ma lộ thiên lớn nhất thế giới.

Hơn 250 thi thể hiện vẫn còn nằm lại trên đỉnh Everest trong tổng số khoảng 300 cái chết. Trong khi hầu hết các trường hợp tử vong trên đỉnh Everest xảy ra do tuyết lở, té ngã và tiếp xúc với khí hậu khắc nghiệt, thì khu vực được gọi là “Vùng chết” (Death Zone) có số lượng xác người nhiều đến mức ghê rợn và là nơi có nhiều vấn đề độc đáo.

“Khu vực tử thần” thường được biết đến là vùng ở cao độ trên 26,000 feet. Khi lên đến độ cao này, cơ thể con người bắt đầu chết dần. Thế là từ điểm này, người leo núi phải chạy đua với thời gian để cố lên đến đỉnh và trở lại trước khi cơ thể của mình không hoạt động nữa. Vì ở độ cao này tỷ lệ oxy trong không khí chỉ bằng một phần ba so với mực nước biển, những người leo núi có thể thấy mình uể oải, mất phương hướng và mệt mỏi. Áp suất làm cho trọng lượng như nặng hơn gấp mười lần và gây ra sự mệt mỏi vô cùng cho các bộ phận cơ thể. Do những tác động nặng nề này, những người leo núi thường chỉ có một khoảng thời gian 48 giờ bên trong Vùng tử thần và lúc nào cũng cần phải dùng đến bình dưỡng khí mọi lúc.

Nếu ai đó chết trên ngọn Everest, gần như không thể thu hồi được thi thể của họ, đặc biệt là ở Vùng chết.

Do điều kiện thời tiết không chịu nổi, thiếu oxy trầm trọng, áp suất làm tăng sức nặng của cái xác, và thực tế là nhiều thi thể trên đỉnh Everest bị đóng băng cứng vào mặt núi, hầu hết các xác chết đều bị bỏ lại ngay nơi rơi xuống.

Cũng từng có những nỗ lực để đem cho bằng được thi thể của một người thân về, nhưng những chuyến thu hồi đó, cần từ 6 đến 8 người Sherpa, rất tốn kém và hết sức nguy hiểm.

Thế nên với hầu hết những người đã bỏ xác lại trên đường lên đỉnh cao nhất thế giới, nơi này đã trở thành, nơi an nghỉ vĩnh cửu: EVER REST. Năm nay, tuyết trên đỉnh Everest tan chảy làm lộ ra khá nhiều thi thể bị chôn vùi dưới lớp băng trong nhiều năm. Expedition Operators Association of Nepal (Hiệp hội các tổ chức thám hiểm của Nepal) bắt đầu nghĩ đến cách thu hồi – dọn dẹp thì đúng hơn, các thi thể này. Tuy nhiên, chi phí không thấp, để lấy một thi thể từ độ cao có thể tốn đến 80,000 đô la.

Trong khi đó, một số nhà leo núi đã bắt đầu coi người quá cố là những “địa danh” hoặc cột mốc.

Nếu theo con đường Bắc Col để lên đến đỉnh núi Everest, những tay leo núi chắc chắn sẽ không thể tránh được phải đi ngang cột mốc nổi tiếng nhất, “Green Boots”. Mới nghe, người ta tưởng đó là tên gọi theo hình thù và màu sắc của một khối đá nhô ra, nhưng đó đúng là một đôi boot màu xanh mà một người leo núi xấu số đã mang dưới chân khi ông ta chết cứng.

Chưa ai chắc chắn được danh tính Green Boots, nhưng nhiều người cho rằng đây là Tsewang Paljor, một nhà leo núi Ấn Độ. Paljor là một người trong một đoàn thám hiểm Ấn Độ lên đỉnh Everest đã chỉ có một duy nhất một người trở về. Người sống sót Harbhajan Singh kể lại rằng cuộc thám hiểm đầy những sai lầm và ông đã thúc giục ba người kia bỏ cuộc khi

”Green Boots”, cột mốc trên sườn đông bắc Núi Everest Ảnh chụp năm 1996. Maxwelljo40 Wikimedia

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

23

CHUYỆN MỖI TUẦN

Nhà leo núi người Úc Edmund Hillary và Tenzing Norgay, người Sherpa dẫn đường, chia sẻ một tách trà trên rặng Hy mã lạp sơn sau khi chinh phục Núi Everest

Sherpa: những người dẫn đường Nói đến chinh phục đỉnh Everest, phải nói đến người Sherpa.

Mỗi mùa, chính phủ Nepal kiếm được khoảng 3,25 triệu đô la lệ phí – mỗi người leo núi muốn lên đỉnh Everest phải mua giấy phép, giá 11.000 Mỹ kim mỗi người.

Nền kinh tế Nepal phần lớn được xây dựng trên các chuyến thám hiểm Everest. Tuy nhiên, chỉ một phần rất ít khoản tiền này đến với những người Sherpa trong khi có thể nói không có những chuyến thám hiểm Everst nếu không có người Sherpa dẫn đường hay phục vụ.

Các Sherpa là một nhóm sắc tộc ở Nepal có số lượng khoảng 150.000. Họ nổi tiếng với kỹ năng leo trèo và sức mạnh và sức chiu đựng siêu đẳng ở độ cao lớn. Người Sherpa nổi tiếng nhất là ông Tenzing Norgay, người vào năm 1953 đã cùng với nhà thám hiểm Úc Edmund Hillary trở thành hai người đầu tiên lên đến đỉnh Everest.

Sherpas đóng vai trò là người dẫn đường và khuân vác, họ cũng làm mọi thứ từ việc mang vác đến dựng trại. Họ bảo đảm các tuyến leo, sửa chữa các đường dây, chuyển vật liệu và hướng dẫn khách thám hiểm lên đỉnh Everest và các đỉnh núi khác của dãy Himalaya.

Những người Sherpa dẫn đầu hoặc hỗ trợ các chuyến thám hiểm Everest kiếm được khoảng 5.000 đô la trong mùa leo núi hai tháng của Nepal trong khi thu nhập hộ gia đình bình quân đầu người ở Nepal là 430 đô la / năm.

Nhưng để kiếm được số tiền đó, Sherpa đã phải đi về nhiều lần, khiến họ gặp nhiều rủi ro. (Ngược lại, các hướng dẫn viên phương Tây có thể kiếm được tới 50.000 đô la một mùa.)

thời tiết trở nên quá tệ hại và dữ dội.

Singh cho rằng các bạn của mình đã bị chứng “sốt đỉnh cao” – summit fever, một từ được dùng chỉ các tay leo núi bỏ qua tất cả mọi thứ, từ an toàn cho đến kỷ luật, vì họ đã quá gần đỉnh núi và bị ước vọng đạt đến đỉnh cao thúc đẩy đến mức mù quáng. Ông Singh cho rằng các bạn của ông đã đạt đến đỉnh, để rồi đã gặp trận bão tuyết khủng khiếp năm 1996 trên đường trở xuống. Khi gió và tuyết khiế n họ không cò n nhì n thấy gì nữa, Paljor và hai đồng đội đã mất tích.

Nơi cái xác được cho là của Paljor nằm gắn chặt vào băng của núi đá sau đó được biết đến với cái tên “Green Boots”, một mốc điểm vĩnh viễn trên lối lên theo đèo Bắc Col. Trong hai thập niên, những người leo núi đã

24

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

TM

sử dụng Green Boots như một điểm đánh dấu đường để đánh giá họ đã đi được bao xa để đi trên đường đua lên đỉnh. Đến năm 2014, Green Boots rơi xuống một vị trí thấp hơn bên sườn núi, nơi nhiều thi thể khác cũng đã rơi khỏi tuyến đường chính.

George Mallory là một trong số số ba nhà thám hiểm Anh quốc đầu tiên thử tìm cách chiến thắng đỉnh Everest để rồi đã trở thành thi thể lâu đời nhất được biết đến trên ngọn núi này.

Trong lần cố gắng sau cùng năm 1924, Mallory đã cùng Sandy Irvine, một đồng đội, nhất định phải lên đỉnh cho bằng được. Lối mà họ đã theo cũ ng là đườ ng đè o North Col bên phí a Tây tạ ng (con đườ ng sau đó Green Boots đã bỏ xác). Họ đã không trở lại và cũng không ai chắc được là họ đã lên được đến đỉnh hay chưa.

Năm 1999, một cuộc thám hiểm điều tra đã được tổ chức ra để cố tìm cho ra họ và làm sáng tỏ những giờ cuối cùng của một trong những nhà thám hiểm nổi tiếng nhất thế giới.

Nhóm thám hiểm đã tìm thấy cái xác đông cứng của Mallory trên một mặt thấp ở phía bắc của ngọn núi. Do các thương tích vì dây thừng giật mạnh trên thân mình của Mallory, người ta cho rằng ông vẫn bị nối chặt với Irvine khi một trong hai người rơi khỏi núi và kéo người kia cùng rơi.

NGUY HIỂM TRÊN NHỮNG ĐỘ CAO Ngọ n Everest cao 29.029 feet (8,848 mét) so với mặt nước biển.

Theo Dr. Andrew Luks, giáo sư tại Khoa Phổi, Chăm sóc Quan trọng và Thuốc ngủ tại trường Y của Đại học Washington, thì ngay ở độ cao thấp hơn nhiều, chỉ chừ ng 8.200 feet (2.500 m), những người leo núi có thể bắt đầu thấy bị chứng Acute mountain sickness (AMS / bệnh trên

MONTREAL - OTTAWA

núi cấp tính) Ông Luks viết trong một nghiên cứu năm 2015 trên Tạp chí Sinh lý học ứng dụng rằng AMS không làm chết người, nhưng các triệu chứng của nó có thể khiến người leo núi cảm thấy khó chịu. AMS ảnh hưởng đến 77% du khách leo lên độ cao từ 6.000 đến 19.300 feet (1.850 đến 5.895 m). Những người leo núi bị AMS thường thấy đau đầu và cũng có thể bị buồn nôn, nôn, lờ đờ và chóng mặt.

Giáo sư Luks cho hay “[AMS] là dạng bệnh núi cấp tính nhẹ nhất”. Nó có thể tránh được nếu người ta leo từ từ lên núi (sau khi đạt tới 9.800 feet / 3.000 m), đừng cố gắng quá mức, và uống thuốc chống say độ cao acetazolamide (tên thương mại Diamox) hoặc dexamethasone steroid chống viêm.

Người bị AMS cần ngừng lên cao ngay lập tức và nếu các triệu chứng không cải thiện trong vòng một hoặc hai ngày, hãy xuống núi.

Các bệnh cấp tính nghiêm trọng hơn ở trên núi gồm có sưng não ở độ cao (high-altitude cerebral edema gọi tắt là HACE), sưng phù phổi độ cao (HAPE) khi chất lỏng tích tụ trong phổi. Những chứng bệnh này rất hiếm nhưng có thể làm chết người HACE ảnh hưởng đến ít hơn 1% số người leo lên trên 9.800 feet. Nhiều người phát chứng HACE thường bị AMS trước đó.

Trong khi đó, HAPE ảnh hưởng đến 8% số người leo núi ở độ cao trong khoảng 8.200 đến 18.000 feet (2.500 đến 5500 m). Nếu nước tích tụ trong phổi, nó có thể khiến người leo núi di chuyển chậm hơn và bị ho, đôi khi có đờm màu hồng, nổi bọt.

Thêm vào đó, bị tê cóng, thân nhiệt hạ thấp và kiệt sức cũng là những mối nguy ảnh hưởng đến sức khỏe của

Tìm thấy thi hài George Mallory năm 1999. Photo: Dave Hahn/ Getty Images

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

25

CHUYỆN MỖI TUẦN người leo núi.

Rồi đến nguy hiểm của việc sắp hàng để lên và xuống núi, như những gì vừa diễn ra ở đỉnh Everest trong mùa chinh phục năm nay.

Giáo sư Luks giải thích rằng khi xếp hàng chờ đợi, những người leo núi không ăn, uống hay ngủ. Họ cũng đang sử dụng hết nguồn cung cấp oxy quý báu và phơi mình trong điều kiện băng giá. Ông cũng cho rằng chứng “summit fever” – cơn sốt lên đỉnh cao, cố gắng để đạt đến đỉnh núi bất chấp mọi thứ, cũng có thể có phần trách nhiệm.

“Những người này thườ ng, mặc dù không phải luôn luôn, đã đầu tư một khoản tiền và thời gian đáng kể vào nỗ lực này. Và vào một ngày khi điều kiện thời tiết tốt, sẽ rất khó để thuyết phục người ta quay đầu lại chỉ vì trướ c mặ t có một hàng dài.”

“BỞI VÌ NÓ Ở ĐÓ!”

Hà ng năm, hà ng ngà n ngườ i từ khắ p nơi trên thế giớ i già nh nhau những giấy phép leo núi của Nepal và Trung cộng.

Cùng một lúc, trên thế giới còn có hàng trăm người mơ màng hay chuẩn bị về cuộc chinh phục đỉnh núi cao nhất thế giới.

Một chuyến leo núi Everest, ngoài

TM

Xe chở thi hài Ankaji Sherpa trong tang lễ ở Katmandu, Nepal. Ankaji Sherpa chết trong trận tuyết lở cùng 12 người Sherpa khác. Navesh Chitrakar/Reuters/Landov

tiề n giấ y phé p hơn chụ c ngà n Mỹ kim, còn phài cộng thêm hàng chục ngàn nữa cho các chi phí khác.

Ngoài tiền ra, họ còn cần phải có sức.

Cá i giá để trả cho việ c lên đỉnh Everest bắt đầu từ khi người muốn leo bắt đầu cuộc tập luyện dài từ 12 đến 18 tháng trước khi và o cuộ c.

Người ta không thể leo lên đỉnh của thế giới mà không có thể lực và tinh thần. Mức độ chịu đựng – độ bền, của họ phải ở mức cao nhất.

Joisher là mộ t kỹ sư nhu liệ u ngưở i Ấ n ở Mumbai. Anh đã mộ t lần cố lên đỉnh Everest năm 2014,

nhưng phải trở về khi chuyến thám hiể m củ a anh bị hủ y sau tai nạ n tuyế t lở là m chế t 16 ngườ i hướ ng đạo Sherpa.

Cho lầ n thử thứ hai năm 2016, Joisher kể rằng chi phí tập luyện có thể có giá khoảng 8.000 đô la. Anh chọn huấn luyện ở Mumbai, rẻ hơn một chút, chỉ mất 7.000.

Các chuyến tiề n - thám hiểm Everest ở Ấn Độ - như các đỉnh núi cao hơn 6.500 mét cho đến khoảng 7.300 mét - rất tốn kém. Một chuyến thám hiểm có thể có giá từ 800 đến hơn 2000 đô la.

Trong năm năm qua, Joisher đã mất

MONTREAL - OTTAWA

khoả ng 50 ngà n Mỹ kim và o việ c huấn luyện. “Tôi đã dành phần lớn thu nhập của mình từ 13 năm qua cho giấc mơ leo lên đỉnh Everest.”

Sau đó là khoả n đầ u tư và o cá c trang bị cá nhân. Mặc dù có thể đi thuê, nhưng mua trang bị riêng vừa vặn, phù hợp với mình là tốt nhất.

Xong phần trang bị, tiếp theo là chi phí của chính cuộc leo.

Những người muốn lên đỉnh Everest phải trả từ 25.000 đến 75.000, thậm chí đến 100.000 Mỹ kim mỗi người, tùy thuộc vào các yếu tố như các tiện nghi, lượng oxy đóng chai, hướng đạo sherpa và nhiều thứ khác.

Vậy tại sao Everest tiếp tục hấp dẫn như vậy, bất chấp chi phí, đông đảo và hiểm nguy?

Câu trả lời của mỗi tay leo núi có thể khác nhau, nhưng đối với những nhà thám hiểm bị cuốn hút vào đỉnh Everest, đỉnh núi là một giấc mơ của cả đời người, thôi thúc họ chuẩn bị.

Hoặc chỉ giản dị như câu trả lời của George Mallory, mộ t trong nhữ ng người leo núi nổi tiếng nhất trong thế kỷ 20. Khi được hỏi tại sao lại muốn chinh phục đỉnh Everest, nhà thám hiểm người Anh này đã nói: “Bởi vì nó ở đó!” ĐỖ QUÂN

(sưu tầm và tổng hợp)

TIN VIỆT NAM

Chưa tới một tháng, Mã Lai bắt giữ 123 ngư dân Việt

Theo Bộ Nội vụ Malaysia, chỉ từ đầu tháng 5 tới giờ, lực lượng hỗn hợp đặc biệt của nước này đã bắt giữ 25 tàu của Việt Nam vì đánh bắt cá trái phép cùng với 123 ngư dân trên đó.

Các tàu cá của Việt Nam bị bắt giữ trong chiến dịch Ops Naga, có sự phối hợp của Cơ quan Thực thi Hàng hải Malaysia (MMEA), Hải quân Hoàng gia Malaysia, Không lực Hoàng gia Malaysia, cảnh sát và Bộ Ngư nghiệp.

The Star Online cho biết Bộ Nội vụ Malaysia trong một thông cáo ra ngày 18/5 cho biết chiến dịch này được tiến hành trên hải phận và không phận của Malaysia ở Pahang, Terengganu và Kelantan trong hai tuần từ 2/5 đến 16/5. “Trong thời gian này, tổng cộng 266 chiếc thuyền đã bị kiểm tra và 25 chiếc bị bắt giữ”.

Những người bị bắt giữ đang bị điều tra theo Luật Ngư nghiệp 1985 vì đánh bắt cá mà không giấy phép của tổng giám đốc cơ quan ngư nghiệp, cũng như theo Luật Di trú với cáo buộc xâm nhập lãnh thổ Malaysia mà không có giấy tờ hợp lệ.

Malaysia thành lập lực lượng chuyên trách xử lý các hoạt động của tàu cá nước ngoài, đặc biệt là tàu cá Việt Nam, từ cuối tháng 4.

Tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm, xâm phạm vùng biển các nước khác để đánh bắt trái phép đã

26

được mang ra thảo luận tại Hội nghị triển khai các giải pháp cấp bách khắc phục cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu.

Tờ Tuổi Trẻ trong nước, vào cuối tháng Tư, trích lời thiếu tướng Bùi Trung Dũng - phó tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam tại hội nghị nói rằng ở Malaysia,

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

“ngư dân Việt Nam không những sang đánh bắt bất hợp pháp mà còn làm giả biển số tàu Malaysia”. 

TM

KINH TẾ TÀI CHÁNH

MONTREAL - OTTAWA

Kỹ nghệ làm nails của người Mỹ và Canada gốc Việt NGUYỄN TUẤN HOÀNG

những nguy cơ bị nhiễm độc, khó thở hay bị ung thư.

Nghề làm nails không những bành trướng ở những người thuộc thế hệ người Việt tỵ nạn đầu tiên, mà còn lan đến những thế hệ trẻ sau này: phần lớn những sinh viên Việt Nam đi du học ở Canada đều học nghề làm nails trước khi họ qua Canada.

Họ có thể hành nghề làm nails partime trong thời gian du học.

Có 20 người tỵ nạn được học nghề nails đầu tiên

Ông Robert F Smith trả nợ đại học cho 400 sinh viên

New York (Theo đài PBS): Theo những ước lượng của các nhà chuyên môn thì nền kỹ nghệ làm móng tay chân ở Hoa Kỳ hiện nay vào khoảng 8 tỷ Mỹ kim hàng năm.

Ngành kỹ nghệ này phần lớn là những người Việt Nam chiếm giữ.

Ngành kỹ nghệ làm móng của người Việt bắt đầu từ tháng tư năm 1975, sau khi miền Nam Việt Nam mất vào tay cộng sản, và hàng trăm ngàn người Việt đã bỏ nước ra đi tìm tự do.

Vào thời điểm đó, bà Tippi Hedren, một tài tử điện ảnh và cũng là một người làm việc thiện, đã

đưa người thợ làm móng riêng cho bà vào trại tỵ nạn Pendleton để dạy nghề cho những người tỵ nạn.

Có 20 người tỵ nạn được học nghề nails đầu tiên và chủ tâm của những người thợ nails Việt đầu tiên này là tìm một nghề nuôi gia đình trong những ngày đầu tỵ nạn.

Ai ngờ nghề làm nails đã trở thành một kỹ nghệ chính, giúp bao nhiêu người giàu có, trong cộng đồng người Việt không những ở Hoa Kỳ mà còn ở trên toàn thế giới.

Nhưng nghề nào cũng có cái nguy hiểm của nó: những người thợ làm nails luôn phải đối phó với

MỘT TỶ PHÚ TUYÊN BỐ TRẢ HẾT NỢ ĐẠI HỌC CHO 400 SINH VIÊN VỪA TỐT NGHIỆP Atlanta Georgia: Được mời là khách danh dự trong buổi lễ ra trường của khoảng 400 sinh viên của trường cao đẳng Morehouse ở thành phố Atlanta, tiểu bang Georgia, ông Robert F Smith, một nhà tỷ phú người da đen và là chủ nhân của công ty cao kỹ Vista Equity Partners, cho biết là ông ta sẽ trả hết nợ đại học cho khoảng 400 sinh viên vừa tốt nghiệp trong năm nay của trường cao đẳng Morehouse.

400 sinh viên tốt nghiệp của trường cao đẳng Morehouse đều là nam sinh viên và hầu hết là những người da đen.

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

27

KINH TẾ TÀI CHÁNH Lời phát biểu bất ngờ này khiến các sinh viên và gia đình của họ bàng hoàng, trước khi có tiếng vỗ tay hoan nghênh lớn nhất trong cả buổi lễ. Đại học Morehouse nói rằng đây là món quà tặng lớn nhất từ trước đến nay cho trường. Ông Smith, người được trao bằng tiến sĩ danh dự của Moorhouse trong buổi lễ, trước đó cũng loan báo sẽ tặng trường số tiền 1.5 triệu Mỹ kim. Để trả hết nợ tiền học cho các sinh viên ra trường năm 2019 sẽ khiến ông chi ra chừng 40 triệu Mỹ kim CUỘC CHIẾN MẬU DỊCH MỸ-TRUNG KHIẾN CÁC CÔNG TY TRUNG QUỐC MỞ CHI NHÁNH Ở VIỆT NAM Saigon (BBC): Các công ty hoạt động tại Trung

Quốc đang phải đối mặt với việc hàng xuất cảng sang Hoa Kỳ phải chịu thuế ngày càng cao khi cuộc chiến thương mại giữa hai nước leo thang.

Vì vậy, có động lực để các nhà sản xuất ở Trung Quốc chuyển sang các nước không phải chịu các mức thuế này.

Và một trong những quốc gia hưởng lợi là Việt Nam. Điều đầu tiên cần lưu ý là các công ty nước ngoài, bao gồm cả các công ty từ Trung Quốc, từ lâu đã tận dụng lợi thế lao động giá rẻ và môi trường kinh doanh hấp dẫn tại Việt Nam, trước khi Mỹ áp dụng vòng trừng phạt đầu tiên vào tháng Chín năm ngoái.

“Việt Nam đã và đang được lợi bởi tiền công đang tăng ở Trung Quốc,” bà Mary Lovely tại Viện kinh tế quốc tế Peterson, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Hoa Kỳ nói.

Nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy đầu tư đã tăng tốc kể từ khi Mỹ áp dụng lệnh trừng phạt đối với Trung Quốc vào năm ngoái.

Trong bốn tháng đầu năm 2019, đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam đã đạt khoảng 65% tổng số của cả năm 2018.

CÔNG TY FORD CẮT GIẢM 7 NGÀN NHÂN VIÊN Detroit: theo những tin tức loan báo hôm 20 tháng 5, công ty làm xe hơi Ford loan báo sẽ cắt giảm 7 ngàn nhân viên “cổ trắng” hay 10 phần trăm tổng số nhân viên của công ty Ford này trên toàn thế giới.

Việc cắt giảm sẽ bắt đầu từ tháng 8 sắp đến.

Theo phát ngôn viên của công ty Ford thì việc cắt giảm sẽ giúp cho công ty này tiết kiệm được 600 triệu Mỹ kim một năm.

Phần lớn những nhân viên bị cắt giảm làm việc tại khu vực thành phố Dearborn, tiểu bang Michigan, gần thành phố Detroit.

Các công ty làm xe hơi đã thi nhau cắt giảm nhân viên: trong tháng 11 năm ngoái 2018, công ty GM cũng đã loan báo cắt giảm 14 ngàn nhân viên.

28

TM

CÁC CÔNG TY MỸ NGƯNG BÁN PHỤ TÙNG CHO HUAWEI New York: Theo tin của hãng thông tấn Bloomberg, hàng loạt công ty Mỹ ngừng bán hàng cho Huawei theo lệnh cấm của tổng thống Trump.

Trong hôm 20 tháng 5, các công ty Intel, Qualcomm, Xilinx và Broadcom đã cho biết sẽ không cung cấp những phụ tùng cho công ty Huawei. Đồng thời công ty Google cũng loan báo sẽ ngừng cung cấp một số dụng cụ và dịch vụ cho công ty Huawei.

Tại Việt Nam, các cửa hàng bán điện thoại Huawei cũng sút giảm, không có người mua, vì nhiều người sợ rằng họ sẽ không dùng được các dịch vụ của Google và những áp dụng điện tử khác trong tương lai?

Trước đó bộ thương mại Hoa Kỳ cũng công bố danh sách 68 các bộ phận điện tử mà các công ty Hoa Kỳ muốn bán cho công ty Huawei sẽ cần phải có giấy phép của chính quyền liên bang.

Lện cấm vận không cho các công ty Mỹ giao dịch với công ty Huawei có thể làm trì trệ việc thiết lập hệ thống viễn thông 5G của công ty này trong tương lai BỆNH DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI CÓ THỂ KHIẾN GIÁ THỊT HEO Ở CANADA GIA TĂNG Ottawa: Hiện nay có nạn dịch tả heo Châu Phi đang diễn ra ở các quốc gia Á Châu gồm cả Việt Nam, đã khiến số lượng heo xuất cảng ở các quốc gia này sút giảm. Đồng thời cuộc chiến tranh thương mại giữa Trung quốc và Hoa Kỳ ngày một căng thẳng, đã khiến số thịt heo Mỹ nhập cảng vào Trung quốc sút giảm.

Một số các trại nuôi heo ở Canada, nhân cơ hội này đang thương thảo, xuất cảng thêm thịt heo qua Trung quốc cũng như các quốc gia đang có nạn dịch tả Heo. Đồng thời nhiều nhà máy sản xuất thịt ở Hoa Kỳ thay vì xuất cảng sang Trung quốc đã chuyển qua Canada và từ đây qua những chi nhánh ở Canada, sẽ xuất cảng thịt về Trung quốc.

Nhiều chuyên gia thực phẩm cũng lo ngại là trong những ngày sắp tới, giá thịt heo bán ở ngoài các siêu thị ở Canada có thể tăng giá, vì nhu cầu cần cho việc xuất cảng.

THÀNH PHỐ NEW YORK DỰ TÍNH CẤM KHÔNG CHO NGƯỜI BĂNG QUA ĐƯỜNG VỪA ĐI VỪA TEXTING New York: Theo những tin tức loan báo hôm thứ ba ngày 21 tháng 5, chính quyền thành phố New York dự trù sẽ ra luật cấm không cho những

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

người bộ hành, đi băng qua đường xe chạy, mà vừa đi vừa texting.

Việc vừa đi vừa texting đã gây nhiều tai nạn, nhất là cho những người trẻ không những ở Hoa Kỳ mà còn ở Canada.

Cũng theo dự luật này thì những người bị bắt gặp vừa đi vừa texting, có thể sẽ bị phạt từ 25 Mỹ kim lên đến 50 Mỹ kim. ĐI LÙNG NHỮNG KHO BÁU TRỊ GIÁ CẢ TRĂM NGÀN DOLLARS Calgary, Alberta: Theo những tin tức loan báo hôm 18 tháng 5, một nhóm những nhà thương mại đã tổ chức một cuộc thi đi lùng kho báu, để tạo thêm những kinh nghiệm.

Tổ chức có tên là Goldhunt.ca cho biết là họ chôn giấu các kho tàng ở ba thành phố Edmonton, Vancouver và Calgary. Kho tàng này chứa những thỏi vàng và bạc mà trị giá lên đến 100 ngàn dollars.

Người ta có thể ghi tên tham dự và phải giải được những câu hỏi về những “X marks” trên đường đi tìm kho tàng. Ông Chris Cromwell, một trong 5 người đứng ra tổ chức cuộc thi săn vàng bạc, cho biết là cuộc đi tìm kho báu này là một dự án đặc biệt cho những người tổ chức: họ sẽ chôn giấu kho tàng và những người khác phải lặn lội đi tìm kho báu. Ông Cromwell cũng cho biết là khi còn nhỏ, ông cũng đã từng theo bố đi tìm những kho tàng ghi trên những sách báo, và ông vẫn còn những hăng say hồi hộp của những ngày đi tìm vàng hồi còn nhỏ. Ông Cromwell nói là việc tổ chức cuộc đi tìm báu vật là việc mà ông muốn giấc mộng của thời còn nhỏ trở thành hiện thực.

Tổ chức Goldhunt.ca cũng kiếm lại một số tiền bằng cách bán ra những bản đồ chỉ những vùng có giấu báu vật và những tập ghi chú về tips để đến những nơi này.

Cũng theo ông Cromwell thì những bản đồ, những tập ghi chú mách nước đã bán chạy như tôm tươi trong những ngày qua.

HOA KỲ HỦY BỎ THUẾ NHÔM VÀ THÉP ĐÁNH LÊN HÀNG NHẬP CẢNG TỪ CANADA VÀ MỄ TÂY CƠ Ottawa: Theo những tin tức loan báo hôm 17 tháng 5, Hoa Kỳ đã đồng ý hủy bỏ thuế đánh trên nhôm và thép nhập cảng từ Canada và Mễ Tây Cơ. Ông David MacNaughton, đại sứ Canada ở Hoa Kỳ, cho biết là ông rất vui vì thuế nhập cảng đánh trên nhôm và thép đã được chính quyền Mỹ hủy bỏ. Ông đại sứ cũng hy vọng là thỏa ước tự do mậu dịch mới với Hoa Kỳ và Mễ Tây Cơ, sẽ được quốc hội Mỹ thông qua trước mùa hè năm nay.

Tổng thống Trump đã hủy bỏ thỏa ước tự do mậu dịch Bắc Mỹ, NAFTA, và thay thế bằng một thỏa ước mới, theo đúng như lời ông ta hứa hẹn khi ra tranh cử năm 2016.

Tuy nhiên các giới chức của chính quyền Canada, kể cả bà tổng trưởng ngoại giao Chrystia Feeland đã cho biết là họ sẽ không ký vào một thỏa ước mới, nếu thỏa ước đó không có lợi cho cả Hoa Kỳ và Canada.

Thủ tướng Justin Trudeau đã gọi việc Hoa Kỳ hủy bỏ thuế nhôm và thép là một điều tốt cho những người làm việc trong hai ngành nhôm và thép trên toàn Canada.

NGUYỄN TUẤN HOÀNG

TM

THỜI SỰ TRONG TUẦN

MONTREAL - OTTAWA

Bảo hiểm y tế đại chúng giữa Canada và Pháp NGUYỄN TUẤN HOÀNG

M

ột bản tường trình của tổ chức y tế thế giới (WHO) đã liệt kê chương trình bảo hiểm y tế đại chúng của Pháp là chương trình bảo hiểm y tế tốt nhất thế giới.

Chính quyền Pháp là người trực tiếp đứng ra điều hành bảo hiểm y tế có tên là “social security”.

Một quỹ bảo hiểm công được thiết lập, và phần lớn các bác sĩ Pháp sẽ được trả lương từ qũy này.

Chính quyền Pháp ấn định mức tiền bảo hiểm mà cư dân phải đóng tùy theo lợi tức của những người này.

Tuy bảo hiểm y tế đại chúng cho mọi người, nhưng chi phí về bảo hiểm y tế của nước Pháp chỉ bằng một nửa những chi phí của Hoa kỳ trong những chi tiêu về y tế.

So sánh giữa bảo hiểm y tế của Canada và Pháp thì Pháp là nơi mà số người chết vì việc chăm sóc sức khỏe thấp nhất thế giới.

Còn bảo hiểm sức khỏe ở Canada thì điều căn bản của hệ thống bảo hiểm y tế đại chúng của Canada là

mọi công dân đều có quyền hưởng tất cả những dịch vụ y tế cần thiết, nhưng những dịch vụ nha khoa và thuốc men sẽ thay đổi tùy theo từng tỉnh bang.

Tại Pháp, cư dân được bảo hiểm không những về y tế mà còn cả nha

khoa, và có rất nhiều bác sĩ chuyên môn nên không phải chờ đợi lâu như trường hợp ở Canada.

Với những tiện nghi chăm sóc sức khỏe, chương trình bảo hiểm y tế đại chúng ở Pháp đã giúp đưa tuổi thọ của những người Pháp lên ở hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên với số di dân ngày một gia tăng, cộng thêm những di dân lậu lẻn vào, chương trình bảo hiểm y tế của Pháp có thể không còn tốt đẹp như trước: tốn kém hơn và người ta có thể sẽ phải chờ đợi để gặp các bác sĩ chuyên môn.

Tóm lại nếu so sánh giữa hai chương trình bảo hiểm y tế của hai nước Pháp và Canada thì phẩm chất của hai nền bảo hiểm y tế này cũng không chênh lệch nhau bao xa.

Cũng trong chuyện thời sự về sức

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

29

THỜI SỰ TRONG TUẦN

khỏe, chúng ta hãy tìm hiểu xem những khác biệt của bảo hiểm sức khỏe ở Canada và ở Hoa Kỳ hay Obamacare.

Không có một hệ thống bảo hiểm y tế nào trên thế giới được xem là 100 phần trăm hoàn hảo, nhưng so với hệ thống bảo hiểm y tế Obamacare của Hoa Kỳ, hệ thống bảo hiểm y tế của Canada giản dị, phải chăng, đầy đủ và phổ quát.

- Tất cả những cư dân ở Canada đều có bảo hiểm y tế, trong khi qua chương trình Obamacare, có đến 31 triệu người Mỹ vẫn không có bảo hiểm y tế.

- Tại Canada hệ thống bảo hiểm y tế bất vụ lợi, trong khi tại Hoa Kỳ, các công ty bảo hiểm y tế là những người điều hành hệ thống bảo hiểm có lợi cho các công ty này.

- Bảo hiểm y tế đại chúng ở Canada cho tất cả mọi cư dân, không phân biệt là người này có công ăn việc làm hay không, trong khi bảo hiểm Obamacare tùy thuộc vào việc làm: nếu bạn mất việc thì có nguy cơ mất luôn bảo hiểm y tế.

- Những người Canadians có quyền chọn bác sĩ, hay bệnh viện mà họ muốn đến, trong khi ở Hoa Kỳ, thì

30

mỗi vùng và tùy theo công ty bảo hiểm, chỉ có một số bác sĩ đã được tuyển chọn. Nếu người ta muốn đi những bác sĩ ngoài danh sách được liệt kê, thì họ sẽ phải trả tiền túi.

- Dưới chương trình bảo hiểm Obamacare thì trừ những người không có lợi tức, phải sống bằng welfare, những người khác phải mua bảo hiểm y tế và phải trả tiền hàng tháng: If you can’t pay, you die!

- Với chương trình bảo hiểm Obamacare, hàng loạt những hóa đơn, những giấy tờ phức tạp phải kê khai mỗi khi vào bệnh viện, khiến ngay cả những người có bảo hiểm y tế tốt, cũng nơm nớp lo sợ không biết công ty bảo hiểm có chịu trả chi phí đó không?

- Tại Canada, chính quyền liên bang bỏ ra số tiền tương đương với 10 phần trăm số sản lượng quốc gia GDP, trong khi tại Hoa Kỳ chi phí y tế đã tốn hết 18 phần trăm tổng sản lượng GDP mà vẫn có 31 triệu người không có bảo hiểm y tế.

- Hàng năm có hàng chục ngàn người Mỹ phải khai phá sản vì không có đủ tiền trả cho các chi phí y tế.

Chuyển qua chuyện thời sự thế giới, theo bài nhận định của đài CBC

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

TM

phổ biến hôm 21 tháng 5, hệ thống cao kỹ trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence) đang được Trung quốc dùng như là một vũ khí, để đàn áp những người thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở miền bắc nước Tàu, đã là một tiếng chuông cảnh tỉnh cho toàn thế giới, về hiểm họa khi Trung quốc trở thành một cường quốc hàng đầu thế giới.

Với hệ thống cao kỹ AI (trí tuệ nhân tạo), Trung quốc đã sử dụng áp dụng xác nhận khuôn mặt để theo dõi những người Duy Ngô Nhĩ (Uighurs) ở miền bắc Trung quốc, mà phần lớn những người thiểu số này theo đạo Hồi.

Tại Tân Cương, những máy hình an ninh có kỹ thuật cao kỹ để nhận diện đã được gắn ở các đường phố, các trường học cũng như các đền thờ Hồi giáo.

Những hệ thống này giúp cho cơ quan an ninh Trung quốc có ngay những dữ kiện cá nhân về những người đi qua những máy hình an ninh. Điều này cho thấy chính quyền Trung quốc đã vi phạm nhân quyền, xâm phạm vào đời tư của những cư dân nhất là những cư dân thuộc những nhóm người thiểu số ở Trung quốc.

Người ta cũng lo sợ là trong tương lai, qua công ty viễn thông Huawei và với hệ thống điện thoại viễn liên mới 5G, Trung quốc có thể khai thác và thu thập những tin tức cá nhân của hàng triệu người trên thế giới, qua hệ thống AI: những người sử dụng máy điện thoại tinh khôn của công ty Huawei?

Trở lại chuyện thời sự ở Canada, khi mùa hè sắp về thì cũng là của những đám cháy rừng có thể gây nguy hiểm cho cư dân.

Theo những tin tức loan báo hôm 21 tháng 5, một thị trấn ở miền bắc tỉnh bang Alberta và một bộ lạc thổ dân First Nations gần đó đã được di tản vì nạn cháy rừng.

Hàng ngàn người ở thị trấn High Level và ở bộ lạc Bushe River đã di tản về phía nam theo xa lộ 58.

Khoảng 69 ngàn mẫu tây (hectares) đất rừng ở khu vực The Chuckegg Creek đã bị thần lửa thiêu hủy trong những ngày qua.

Những trung tâm tạm cư đã được thiết lập ở các thị trấn High Prairie và Slave Lake. Các giới chức thẩm quyền cũng đã phụ giúp việc di chuyển cho những cư dân không có phương tiện đến các trung tâm tạm cư này.

Mùa xuân đến cũng là mùa cháy rừng ở các tỉnh bang miền tây nhất là ở tỉnh bang Alberta và British Columbia.

Còn nhớ vào năm 2016, một đám cháy rừng lớn diễn ra và thiêu hủy thành phố Fort McMurray và khiến

MONTREAL - OTTAWA

88 ngàn cư dân phải di tản.

Nói đến chuyện tài chánh, theo bản khảo cứu của tổ chức the GoBankingRates công bố hôm 20 tháng 5, có một nơi mà những cư dân Mỹ có lợi tức 100 ngàn Mỹ kim một năm nhưng vẫn không đủ sống. Đó chính là thành phố San Francisco, nơi có cuộc sống đắt đỏ nhất Hoa Kỳ, có giá nhà và giá mướn nhà cao nhất Hoa Kỳ.

Theo bản khảo cứu thì với số lương 100 ngàn Mỹ kim một năm vẫn không đủ cho một gia đình chi tiêu về tiền mướn nhà, tiền mua thực phẩm, chi phí xe cộ, chi phí bảo hiểm sức khỏe cũng như các chi phí khác.

Tiền mướn nhà trung bình một căn chúng cư ở thành phố San Francisco là 4,300 Mỹ kim một tháng.

Năm thành phố ở Hoa Kỳ nơi mà với số lương 100 ngàn Mỹ kim, chỉ vừa đủ chi tiêu: Sau San Francisco, nơi mà với số lương 100 ngàn Mỹ kim, thì còn thiếu $2,734 sau khi chi tiêu hết tất cả những chi phí căn bản, các thành phố có mức đắt đỏ kế tiếp là thành phố San Jose, thành phố Oakland, thành phố Los Angeles và thành phố San Diego.

Trở lại chuyện kinh tế thì có những dấu hiệu cho thấy là nền kinh tế của Việt Nam đang trên đà tiến triển.

Với những thuận lợi sau khi Việt Nam ký kết thỏa ước mậu dịch liên Thái Bình Dương (CPTPP), và với cuộc chiến tranh mậu dịch đang diễn ra giữa Hoa Kỳ và Trung quốc, đã giúp các công ty Việt Nam, nhất là những công ty chuyên về may mặc, có cơ hội phát triển và xuất cảng hàng hóa sang các quốc gia trong khối CPTPP cũng như qua Hoa Kỳ và Canada.

Trong cuộc hội thảo về thương mại vừa diễn ra ở thành phố Montreal và theo lời ông Lê Tiến Trường, tổng giám đốc tổ hợp may mặc Vinatex thì tổng số thương vụ về hàng may mặc trong 11 quốc gia hội viên khối CPTPP là 83 tỷ Mỹ kim hàng năm, và Việt Nam chỉ xuất cảng một số hàng hóa may mặc trị giá có 5.3 tỷ Mỹ kim hay 6.3 phần trăm tổng số.

Cũng theo ông Trường thì các công ty sản xuất hàng may mặc của Việt Nam còn có rất nhiều cơ hội gia tăng số hàng xuất khẩu đến các nước trong nhóm.

Riêng ở Canada thì các công ty Việt Nam chỉ xuất cảng số hàng may mặc sang Canada ở mức 5 phần trăm của tổng số thương vụ lên đến 14 tỷ Mỹ kim hàng năm.

NGUYỄN TUẤN HOÀNG

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

31

LĂNG KÍNH CUỘC ĐỜI

TM

MONTREAL - OTTAWA

Tô Thùy Yên và Trường Sa Hành!

CHU NGUYỄN-HOÀNG YÊN LƯU

T

rường sa của Việt nam từ ngàn năm qua trường tồn trong sóng gió biển Đông nhưng gần đây bị thế lực bành trướng phương Bắc dòm ngó lấn chiếm và đe dọa bằng đủ chiêu bài từ kinh tế, văn hóa tới quân sự.

Niềm tin không phai: Đảo sẽ vĩnh viễn thuộc giang sơn gấm vóc Lạc hồng vì hải đảo không đơn thuần là đất đai biển cả, là đảo dân, mà là nơi kết tụ văn hóa Việt, tinh thần Việt như bài Trường sa hành của một nhà thơ hiện đại, Tô Thùy Yên ca ngợi. Mặc dù tác giả mới qua đời hạ tuần tháng 5, 2019 nhưng Trường sa hành còn mãi trong lòng mỗi người Việt yêu mến quê hương mỗi khi nghe nhắc tới những cái tên xây dựng bằng mồ hôi hay xương máu tiền nhân: Hoàng sa-Trường sa.

Cuộc chiến đã qua gần nửa thế kỷ, 1975-2019, một khoảng thời gian khá dài nhưng trải qua như một cơn ác mộng. Bi hài vẫn tiếp tục diễn ra trên sân khấu đời, đất nước vẫn bị xâu xé bởi thù trong, giặc ngoài. Chẳng mấy ai quên được những hình ảnh bi thương nhất trong chiến cuộc và cũng không mấy ai không cảm thấy đau nhói trong lòng mỗi khi đọc lại bài Qua sông sáng tác năm 1964 ở tuổi ngoài 20 của một nhà thơ Miền Nam: Tiếp tế khó-đôi lần phải lục Trên người bạn gục đạn mươi viên Di tản khó-Sâu dòi lúc nhúc Trong vết thương người bạn nín rên Người chết mấy ngày chưa lấy xác Thây sình mặt nát lạch mương tanh...

Người ghi là một chứng nhân và hơn nữa là một nhà thơ nổi tiếng trong giai đoạn văn học 19541975 tại miền Tự do, nhà thơ Tô Thùy Yên.

Một tài liệu cho biết Tô Thùy Yên tên thực là Đinh Thành Tiên sinh năm 1938 tại Gò Vấp, cựu học sinh Petrus Ký và Đại Học Văn Khoa, Saigon, từng là sĩ quan cấp tá trong quân lực VNCH và cũng từng nếm mùi lao tù hơn mười năm sau 1975 trước khi tới Mỹ định cư.

Thân nhân nhà thơ cho biết, năm 1964, ở tuổi tay trắng mộng đầy, nhà thơ nhập ngũ, đến năm 1975 giữ cấp bậc thiếu tá chiến tranh chính trị và có nhiều dịp theo sát binh sĩ nơi chiến trường.

Theo nhà thơ Du Tử Lê, thơ Tô Thùy Yên bắt đầu xuất hiện trên báo chí từ năm ông 16 tuổi. Gia nhập nhóm Sáng Tạo thành hình năm 1956, cộng tác đều đặn với nhiều tạp chí văn học ở miền Nam,

32

chủ trương nhà xuất bản văn học Kẻ Sĩ. Từ đó nổi danh trên thi đàn và với giới trẻ, cùng với Thanh Tâm Tuyền, Cung Trầm Tưởng và Nguyên Sa...

Sau 1975, sau khi ra tù, Tô Thùy Yên và gia đình sang Mỹ định cư năm 1993, ban đầu đến Minnesota, do nhạc sĩ Cung Tiến bảo lãnh. Đến năm 2000 thì gia đình chuyển về Houston, Texas.

Nguồn tin mới nhất cho biết, Nhà thơ Tô Thùy Yên qua đời lúc 9 giờ 15 phút tối Thứ Ba, 21 Tháng Năm, tại Houston, Texas, hưởng thọ 81 tuổi, sau một cơn đột quỵ và được đưa vào một trung tâm trị liệu từ Thanksgiving năm ngoái và từ đó đi lại khó khăn..

Tô Thùy Yên là cây bút trẻ trong nhóm Sáng Tạo cùng với Thanh Tâm Tuyền, Quách Thoại được nhiều độc giả trong thế hệ trưởng thành sau hiệp định Genève yêu thích.

So với những nhà thơ đồng thời nổi tiếng ở miền Nam trước 1975 như Nguyên Sa, Cung trầm tưởng...thì Tô Thùy Yên có số lượng thi phẩm tương đối ít. Phải chăng ông là con người trầm mặc, có xu hướng thoát khỏi thế giới thi ca ước lệ còn tồn đọng từ thuở Thơ mới (1932) mà tìm ra con đường sáng tác mới hơn, từ ngôn ngữ tới thể thơ và nhất là cảm xúc và tư duy. Tuy nhiên, ông tỏ ra không chìm đắm trong thế giới tân thi ca mà dung hòa được sự canh tân với vần điệu, cùng tư tưởng quen thuộc của dân tộc nên thơ của ông có sức lôi cuốn mạnh đối với đa số độc giả chọn lọc.

Thơ Tô Thùy Yên tạo nên một nguồn cảm hứng lạ độc đáo, rất trữ tình cho dù mang nhiều dấu vết suy tư. Hỉ nộ ai lạc trong thơ ông có cường độ cao, biểu hiện dưới hình thức mạnh mẽ, cứng cỏi từ vần điệu cho tới hình ảnh. Tiếng lòng nhà thơ như bật ra từ bất bình, từ mâu thuẫn và từ lửa đạn, chết chóc và bi thương. Đọc thơ ông người đọc có cảm tưởng xem những vần thơ của một triết nhân dấn thân vào đời và chỉ thấy cõi vô thường hữu hạn đầy khảm kha bất bình nên chẳng mấy lúc không bận tâm suy nghĩ. Thơ ông cũng là tâm trạng của một chiến binh, tham dự cuộc chiến nhưng vẫn không nguôi suy nghĩ về cuộc chiến và thân phận người trong cuộc. Tranh của ông không bình thản như tranh của một họa sĩ đi tìm cái đẹp mà nó quằn quại như tranh trúc của Trịnh Bản Kiều và tranh tôm của Tề Bạch Thạch, nhất là tác phẩm điêu khắc của Auguste Rodin (1840-1917), “The Thinker” hay Le Penseur. Vì ở bức chân dung “Người suy tư,” (đầu tiên có tiên là Thi nhân- Le Poète )- nên nhiều người nhận ra có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tư duy và chất thơ. Đã xuất bản: Thơ Tuyển (một ấn bản tại Đức năm 1994, một ấn bản tại Mỹ năm 1995), Thắp Tạ (năm 2004).

Năm 2018, ông cho ra mắt “Tô Thùy Yên – Tuyển Tập Thơ,” gồm 96 bài thơ, gộp lại những bài từng đăng báo, trước và sau 1975.

Chúng ta thử đọc bài nổi tiếng của ông, bài Trường sa hành thì thấy rõ nhận xét đã trình bày:

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

TRƯỜNG SA HÀNH Toujours il y eut cette clameur, toujours il y eut cette fureur...

SAINT JOHN PERSE (EXIL)

Trường Sa! Trường Sa! Đảo chếnh choáng!

Thăm thẳm sầu vây trắng bốn bề.

Lính thú mươi người lạ sông nước, Đêm nằm còn tưởng đảo trôi đi.

Mùa đông bắc, gió miên man thổi Khiến cả lòng ta cũng rách tưa Ta hỏi han, hề, Hiu Quạnh Lớn Mà Hiu Quạnh Lớn vẫn làm ngơ. Đảo hoang, vắng cả hồn ma quỉ, Thảo mộc thời nguyên thủy lạ tên Mỗi ngày mỗi đắp xanh rờn lạnh Lên xác thân người mãi đứng yên.

Bốn trăm hải lý nhớ không tới Ta khóc cười như tự bạo hành Dập giận, vác khòm lưng nhẫn nhục, Đường thân thế lỡ, cố đi nhanh.

Sóng thiên cổ khóc, biển tang chế.

Hữu hạn nào không tủi nhỏ nhoi?

Tiếc ta chẳng được bao nhiêu lệ Nên tưởng trùng dương khóc trắng trời.

Mùa gió xoay chiều, gió khốc liệt, Bãi Đông lở mất, bãi Tây bồi. Đám cây bật gốc chờ tan xác, Có hối ra đời chẳng chọn nơi?

Trong làn nước vịnh xanh lơ mộng Những cụm rong óng ả bập bềnh Như những tầng buồn lay động mãi Dưới hồn ta tịch mịch long lanh.

Mặt trời chiều rã rưng rưng biển Vầng khói chim đen thảng thốt quần, Kinh động đất trời như cháy đảo...

Ta nghe chừng phỏng khắp châu thân.

Ta ngồi bên đống lửa man rợ, Hong tóc râu, chờ chín miếng mồi, Nghe cây dừa ngất gió trùng điệp Suốt kiếp đau dài nỗi tả tơi Chú em hãy hát, hát thật lớn Những điệu vui, bất kể điệu nào Cho ấm bữa cơm chiều viễn xứ Cho mái đầu ta chớ cúi sâu.

Ai hét trong lòng ta mỗi lúc Như người bị bức tử canh khuya Xé toang từng mảnh đời tê điếng

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

33

LĂNG KÍNH CUỘC ĐỜI

TM

MONTREAL - OTTAWA

Mà gửi cùng mây, đỏ thảm thê.

Ta nói với từng tinh tú một Hằng đêm tất cả chuyện trong lòng Bãi lân tinh thức, âm u sáng Ta thấy đầu ta cũng sáng trưng. Đất liền, ta gọi, nghe ta không? Đập hoảng Vô Biên, tín hiệu trùng.

Mở, mở giùm ta khoảng cách đặc.

Con chim động giấc gào cô đơn.

Ngày. Ngày trắng chói chang như giũa.

Anh sáng vang lừng điệu múa điên.

Mái tóc sầu nung từng sợi đỏ Kêu giòn như tiếng nức hoa niên Ôi! Lũ cây gầy ven bãi sụp, Rễ bung còn gượng cuộc tồn sinh, Gắng tươi cho đến ngày trôi ngã Hay đến ngày bờ tái tạo xanh San hô mọc tủa thêm cành nhánh Những nỗi niềm kia cũng mãn khai Thời gian kết đá mốc u tịch Ta lấy làm bia tưởng niệm Người.

3-1974 (TẠP CHÍ VĂN)

Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? Căn cứ vào lần đầu xuất hiện trên tạp chí Văn là tháng 3, 1974, bài Trường sa hành, gợi ta nhớ tới trang sử bi thảm của miền Nam khi Hải đảo Hoàng sa lọt vào tay bọn cướp biển phương Bắc. Lịch sử ghi lại những trận đụng độ giữa hải quân Việt nam Cộng hòa và bọn xâm lược vào trung tuần tháng 1, 1974. Lực lượng xâm lăng quá mạnh, quá hung bạo lại ra tay bất ngờ, nên nuốt trôi Hoàng sa.

Bài Trường sa hành ra đời mấy tháng sau, hẳn đã ghi lại tâm tư của một nhà thơ trong cuộc chiến, nặng lòng với núi sông. Thử đọc lại Trường sa hành sẽ thấy dấu vết lịch sử ghi lại tâm trạng nhà thơ lúc đó ở tuổi chưa đầy bốn mươi ra sao.

Trước hết không quên, Trường sa hành, lại một bài hành đi vào văn học bên cạnh những bài Tống biệt hành của Thâm Tâm và Hành Phương Nam của Nguyễn Bính. Hành là một thể kể chuyện như Bạch Cư Dị ghi lại cuộc tiễn đưa ở bến Tầm dương trong bài Tỳ bà hành và Lý Bạch ghi lại một chuyện tình đẹp trong Trường can hành. Thể hành là thể thích hợp với loại trữ tình, tác giả mượn bài hành để tả tình, tả tâm trạng mình.

Trường sa hành là tâm trạng của nhà thơ trước một khung cảnh thiên nhiên mênh mang và tịch liêu có rất nhiều kỳ thú nhưng cũng là nỗi lòng người lính khi ra trấn đảo trước tình hình hải đảo có thể xảy ra một cuộc bão dông.

Hình ảnh Trường sa ít được ghi trong văn chương như các danh lam thắng cảnh hay địa danh lịch sử khác ở quê hương.

Nhưng may mắn thay, lần họa hiếm này nó lại được họa lại một cách thành công nhất. Trương Hán Siêu viết Bạch đằng giang phú, Hoàng Cầm viết Bên kia Sông Đuống, Quang Dũng viết Đôi mắt người Sơn tây và Tô Thùy Yên viết Trường sa hành đã làm cho tên đảo trở thành bất hủ.

Không gào thét giọng căm thù, không cường điệu bằng hình ảnh ước lệ, cố tình tạo sự lạc quan giả tạo và tinh thần giữ đảo kiên cường dù chiến tranh biên giới 1979 còn sờ sơ trước mắt, như một

34

nhà thơ, Trần đăng khoa trong bài Đợi mưa trên đảo Sinh tồn, thuộc quần đảo Trường sa: Chúng tôi ngồi ôm súng đợi mưa rơi Lòng thắc thỏm niềm vui không nói hết Mưa đi! Mưa đi! Mưa cho mãnh liệt Mưa lèm nhèm, chúng tôi chẳng thích đâu Nhưng không có mưa rào thì cứ mưa ngâu Hay mưa bụi... mưa li ti... cũng được Mặt chúng tôi ngửa lên hứng nước Một giọt nhỏ thôi, cát cũng dịu đi nhiều Ôi hòn đảo Sinh Tồn, hòn đảo thân yêu Dẫu chẳng có mưa, chúng tôi vẫn sinh tồn trên mặt đảo Đảo vẫn sinh tồn trên đại dương đầy gió bão Chúng tôi như hòn đá ngàn năm, trong đập nhịp tim người Như đá vững bền, như đá tốt tươi..

(Trích Đợi mưa trên đảo Sinh tồn- Mùa khô 1981) Khác hẳn vần điệu trên, Trường ca hành phô bày tâm tư một cách tự nhiên, chân thực. Lời thơ rõ ràng bình dị mà sống động. Ngôn ngữ chất phác, rắn rỏi như những nhát đục đẽo xem ra nhẹ nhàng nhưng bén nhậy của người tạc tượng, tạo thành một tác phẩm hoa mỹ vừa cứng cáp, thể hiện sóng cả và bão bùng bên ngoài thiên nhiên và trong tâm tư tác giả (Sóng thiên cổ khóc, biển tang chế, Đám cây bật gốc chờ tan xác, Như những tầng buồn lay động mãi, Mặt trời chiều rã rưng rưng biển ...) Đọc bài hành, sẽ thấy có sự hòa đồng giữa cảm xúc nhân sinh và vũ trụ bao la, giữa biến cố thời sự và tiến trình vô tận của lịch sử. Thi nhân đã xóa cái riêng và làm nổi bật cái chung, cái riêng là cảm xúc cá nhân trước một biến cố lịch sử, nay đã có dịp hòa đồng vào tư duy siêu hình, vào cái chung là bi kịch của một dân tộc trong một thời đại bạo hành.

Như đã trình bày, Tô Thùy Yên, khéo kết hợp giữa mới và cũ một cách sáng tạo. Bút pháp này ở tác giả với ngôn ngữ miền Nam chất phác và gợi hình, tỏ ra quen thuộc với độc giả từ khi thi nhân còn ở tuổi ngoài ba chục trong bài Anh hùng tận: Dựng súng trường, cởi nón sắt Đơn vị dừng quân trọn buổi chiều Trọn buổi chiều, ta nhậu nhẹt Mồi chẳng bao nhiêu, rượu rất nhiều Đây ngã ba sông, làng sát nước Xuồng ba lá đậu kế chân bàn Trời mới tạnh mưa còn thấp ướt Lục bình, mây mỏi chuyến lang thang Mấy kẻ gặp nhau nào có hẹn

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Nên gặp nhau không giấu nỗi mừng Ta gạn dăm lời thơ tặng bạn Dẫu từ lâu bỏ việc văn chương Thiệt tình, tên bạn ta không nhớ Nhưng mà trông mặt thấy quen quen.

Sau mười ba năm trong nhà tù, cảm xúc đi sâu hơn nhưng lắng xuống, tư tưởng có dịp mở rộng và dâng lên cao vượt khỏi thời cuộc mà nghiêng về kiếp sống của con người trong bài Ta về: Ta về một bóng trên đường lớn Thơ chẳng ai đề vạt áo phai Sao bỗng nghe đau mềm phế phủ Mười năm đá cũng ngậm ngùi thay Vĩnh biệt ta-mười-năm chết dấp Chốn rừng thiêng im tiếng nghìn thu Mười năm mặt sạm soi khe nước Ta hóa thân thành vượn cổ sơ Ta về qua những truông cùng phá Nếp trán nhăn đùa ngọn gió may Ta ngẩn ngơ trông trời đất cũ Nghe tàn cát bụi tháng năm bay Chỉ có thế. Trời câm đất nín Đời im lìm đóng váng xanh xao Mười năm, thế giới già trông thấy Đất bạc màu đi, đất bạc màu Trường sa hành không nặng về tính chất hoài cổ và ca tụng chiến công bản triều như Bạch đằng giang phú của Trương hán siêu, Trường sa hành là bài ca hùng tráng của muôn đời, như sóng gió biển Đông, đủ uy lực duy trì sự sống của con người và của hải đảo. Ở đây ta có dịp thấu hiểu hơn về tác giả, sẽ cảm nhận có sự giằng co giữa bạo lực, níu con người xuống thấp và ý chí con người vươn lên cao, giúp giải phóng tâm tư vào thế giới tự do vĩnh cửu.

Ngòi bút của Tô Thùy Yên thực là có thần, hình ảnh “đảo chếnh choáng” chỉ có người từng có duyên với đảo mới thấy rõ là câu thần vì hòn đảo nhỏ sóng vỗ miên man chẳng khác gì hòn đảo say: Lính thú mươi người lạ sông nước, Đêm nằm còn tưởng đảo trôi đi.

Mà chỉ có kẻ tới đảo rồi mới thấy hình ảnh này thực sống động, đọc lại nghe như tiếng sóng còn vỗ trong tâm tư và gió biển còn làm rát làn da mặt dù đã rời xa đảo mà đi gần tới thơ: Mùa gió xoay chiều, gió khốc liệt, Bãi Đông lở mất, bãi Tây bồi.

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

35

LĂNG KÍNH CUỘC ĐỜI

Đám cây bật gốc chờ tan xác, Có hối ra đời chẳng chọn nơi?

Nhưng cảnh ở đây chỉ để tả tình, diễn ý, chẳng khác cảnh : Thuyền một lá đông tay lặng ngắt Một vầng trăng trong vắt dòng sông Mà Bạch Cư Dị xúc động tả lại tâm trạng mình ở nơi đất trích khi nghe tiếng tỳ bà. Còn hai câu này: Bóng chiều không thẫm không vàng vọt Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong Thâm Tâm viết nỗi lòng kẻ ở người về khi tống biệt chứ chẳng phải vẽ cảnh chiều tà.

TM

Cảnh của Tô Thùy Yên chẳng phải cũng chỉ làm phương tiện tả lại những rung động sâu thẳm trong phần hồn hay sao: Như những tầng buồn lay động mãi Dưới hồn ta tịch mịch long lanh.

Còn nữa, cảnh “mặt trời chiều rã rưng rưng biển” đã khiến nhà thơ cảm thấy như: Kinh động đất trời như cháy đảo...

Ta nghe chừng phỏng khắp châu thân Cảnh làm người cảm và cảnh cũng làm cho người suy nghĩ đến thân phận mình, thân phận của kiếp người và của muôn vật hữu hạn:

MONTREAL - OTTAWA

Sóng thiên cổ khóc, biển tang chế.

Hữu hạn nào không tủi nhỏ nhoi?

Tiếc ta chẳng được bao nhiêu lệ Nên tưởng trùng dương khóc trắng trời.

Suy nghĩ của nhà thơ đầy sáng tạo và rất nhân bản. Ông nhìn cây dừa trong gió mà viết một câu thấm thía: Nghe cây dừa ngất gió trùng điệp Suốt kiếp đau dài nỗi tả tơi Còn có liên tưởng nào độc đáo khi nhà thơ nhìn bãi lân tinh mà nghĩ tới: Bãi lân tinh thức, âm u sáng Ta thấy đầu ta cũng sáng trưng.

Với Trường sa hành, càng đọc càng thấy như lạc vào một thế giới hình ảnh kỳ lạ và ngôn ngữ mãnh liệt và dù muốn không suy nghĩ nhưng không thể không nghĩ, không suy và muốn đừng cảm xúc nhưng làm sao tránh được đà lòng. Ngôn ngữ nhà thơ dùng như ảo thuật lôi cuốn người đọc mãi không ngừng. Độc giả không tin ư? Hãy đọc mấy câu này thì rõ: Ngày. Ngày trắng chói chang như giũa. Ánh sáng vang lừng điệu múa điên.

Mái tóc sầu nung từng sợi đỏ Kêu giòn như tiếng nức hoa niên Ôi! Lũ cây gầy ven bãi sụp, Rễ bung còn gượng cuộc tồn sinh, Gắng tươi cho đến ngày trôi ngã Hay đến ngày bờ tái tạo xanh.

Nhân cái tang lớn của văn học tự do, xin được thắp một nén nhang chiêu hồn quá khứ!

CHU NGUYỄN-HOÀNG YÊN LƯU

THẾ GIỚI ĐÓ ĐÂY

Mã lai trả lại rác cho các nước phát triển

Bãi rác ở Bachok - Malaysia. Ảnh: Reuters

Sau khi thay thế Trung Quốc trở thành bãi rác chất thải nhựa của thế giới, Malaysia tuyên bố sẽ trả lại phế liệu không thể tái chế cho các nước phát triển.

Yeo Bee Yin, Bộ trưởng Năng lượng, Công nghệ, Khoa học, Biến đổi khí hậu và Môi trường Malaysia tuần qua thông báo sẽ trả lại phế liệu nhựa không thể tái chế cho các nước phát triển.

Bà nó i: “Các nước phát triển phải có trách nhiệm với những thứ họ đã chuyển đi”.

36

Bộ trưởng Yeo cho biết nhiều loại phế liệu nhựa chuyển tới Malaysia vi phạm Công ước Basel - hiệp ước Liên Hiệ p Quốc về buôn bán và xử lý chất thải nhựa.

Quốc gia Đông Nam Á này năm ngoái trở thành điểm đến thay thế hàng đầu cho rác thải nhựa, sau khi Trung Quốc cấm nhập cảng, làm gián đoạn dòng chảy hơn 7 triệu tấn phế liệu nhựa mỗi năm.

Hàng chục nhà máy tái chế mọc lên ở Malaysia, nhiều cơ sở không có giấy phép hoạt

động, khiến môi trường bị ảnh hưởng. Đa số phế liệu nhựa chuyển tới Malaysia bị ô nhiễm và nhựa chất lượng thấp từ các nước phát triển chuyển tới không thể tái chế.

Malaysia đã trả lại về lại Tây Ban Nha 5 container chất thải nhựa ô nhiễm nhập lậu.

Bộ trưởng Yeo không nêu danh tính những kẻ buôn lậu nhưng thông báo đang điều tra, đồng thời cho biết nhiều tấn chất thải nhựa không thể tái chế sẽ được gửi trở lại nơi xuất xứ trong tuần này.

Nguồn chất thải nhựa nhập cả ng từ 10 quốc gia vào Malaysia đã tăng vọt lên 456.000 tấn từ tháng 1 tới tháng 7/2018, so với 316.000 tấn năm 2017 và 168.500 tấn năm 2016.

Mỹ, Anh, Nhật Bản và Úc là những nhà xuất cảng chất thải nhựa hàng đầu sang Malaysia. Khoảng 180 quốc gia đã đạt được thỏa thuận sửa đổi Công ước Basel vào tuần trước, để bảo đảm ngành

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

thương mại toàn cầu về chất thải nhựa được minh bạch hơn và được điều tiết tốt hơn, đồng thời bảo đảm quản lý an toàn hơn cho sức khỏe con người và môi trường.

Mỹ, nước xuất cảng chất thải nhựa hàng đầu thế giới, không phê chuẩn công ước 30 năm tuổi này.

Việc sửa đổi hiệp ước sẽ hạn chế dòng chảy phế liệu nhựa tới các nước đang phát triển.

Bà Yeo cho rằng thật không công bằng khi các nước phát triển đổ chất thải của mình sang các nước đang phát triển như Malaysia. Bà nói: “Sửa đổi Công ước Basel là bước đầu tiên để giải quyết vấn đề toàn cầu về những bất công về vấn đề rác thải nhựa mà các nước phát triển gửi sang những nước đang phát triển”.

T.L (Theo VnExpress/Reuters)

Chất thải nhựa từ Úc đổ vào Indonesia, Ấn Độ và Malaysia gia tăng sau khi Trung Quốc cấm nhập khẩu các loại chất thải như vậy. Ảnh: ABC News

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

37

PHIẾM

TM

MONTREAL - OTTAWA

CẤY SONG THAO

C

âu chuyện tức cười này xảy ra ở Dar-es-Salaam, Tanzania. Đầu tháng 5 vừa qua, tòa án địa phương đã phải thụ lý một vụ án khá lạ. Vụ này liên quan tới anh Darius Makambako, 50 tuổi, và cô vợ tên Precious, 45 tuổi. Cuộc hôn nhân của họ không có chi trục trặc ngoài chuyện đã qua sáu năm chồng vợ mà bụng cô vợ cứ trơ trơ không chịu phồng lên. Tại Tanzania chuyện không có con là chuyện gia đình nội ngoại nhìn vào với đôi mắt khe khắt. Hai vợ chồng hết sức bối rối, đi khám để tìm nguyên nhân. Kết quả, anh Darius bị vô sinh không thể có con được.

Sau khi bàn với vợ, anh chồng muốn vợ cấy thai với tinh trùng của người khác. Anh muốn vợ nhận tinh trùng trực tiếp cho đỡ tốn tiền. Bà Precious chấp nhận. Anh nhờ anh bạn Evans Mastano, 52 tuổi, vừa là hàng xóm, vừa là đồng nghiệp trong ngành cảnh sát, thi hành sứ mạng với cái giá 2 triệu shillings tiền Tanzania. Tính ra khoảng chưa tới 1200 đô Canada.

Anh này bảo đảm tốt giống vì đã có hai cô con gái xinh xắn đẹp đẽ. Theo hợp đồng, anh Evans sẽ qua ngủ với vợ của anh Darius mỗi tuần ba lần trong vòng 10 tháng trong năm 2016.

Hợp đồng được thi hành một cách mỹ mãn. Thậm chí anh Darius còn

Vợ chồng anh Darius Makambako và chị Precious

hào phóng để cho anh bạn nằm với vợ cả ngày. Chị vợ Precious vốn là một y tá cũng đã xin nghỉ phép ba tháng, từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2016, để toàn tâm toàn trí thoải mái trong việc thụ thai. Vậy mà qua hết thời gian của hợp đồng, anh Evans đã qua làm thợ cấy tổng cộng 77 lần, mà tình hình không suy chuyển. Tức khí, anh Darius yêu cầu anh Evans phải đi khám nam khoa xem có chi trục trặc không. Tháng 1 năm 2017, anh Evans đi khám. Kết quả: anh Evans

Anh Kyle Gordy, người đã có 18 con nhờ hiến tinh trùng

38

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

cũng vô sinh!

Chuyện lạ. Rõ ràng anh này có hai cô con gái mà sao lại vô sinh. Anh Darius thưa kiện ngay lập tức. Tới lúc này cô Angela, vợ của anh “thợ cấy” Evans, mới khai là hai cô con gái thực ra không phải là con anh Evans. Cô mếu máo với phóng viên báo Dar-es-Salaam Today News: “Tôi bị bắt buộc phải ăn nằm với người anh họ của chồng tên Edward để có hai đứa con sau hai năm cưới mà không có con!”. Anh Darius thưa anh bạn Evans ra trước tòa đòi bồi thường. Anh Evans khai trước tòa là anh đã thi hành hợp đồng một cách nghiêm túc và trong hợp đồng không có khoản bảo đảm là bà Precious phải cấn thai! Chưa biết tòa sẽ xử ra sao.

Ngày nay hình như chuyện mà mấy ông bạn tôi vẫn diễn tả một cách xuôi rót “chỉ cần đi ngang qua giường là vợ có thai” đã có những đổi thay.

Nhiều người hì hục cầy bừa mà vẫn trắng tay về đường con cái. Thường thì chúng ta tìm tới khoa học để kiếm mụn con bằng cách thụ tinh nhân tạo.

Chuyện dùng ống nghiệm ngày nay là chuyện thường ngày ở huyện. Nhưng không phải cứ khoa học dính tay vào là mọi chuyện xuôi rót. Theo Viện Thụ Tinh NhânTạo và Phôi Học Anh thì thụ tinh nhân tạo chỉ có khoảng từ 5% đến 15% tỷ lệ thành công, tùy theo tuổi tác của người phụ nữ. Để

cải thiện, con người lo liệu với nhau bằng cách…cổ truyền. Bắc vòi cấy tinh trùng trực tiếp!

Chuyện thân mật đến tận cùng thân mật mà vội vã nhào vô như tập trận ắt phải có nhiều cấn cái. Đây là một cảnh cấn cái do phóng viên Helen Croyden của tờ The Mirror bên Anh khai thác được. “Trong một nhà hàng tại London bên Anh, Sarah và Carl đang ăn tối dưới ánh nến. Khung cảnh lãng mạn này khiến nhiều người nghĩ họ là một đôi tình nhân đang hẹn hò. Sự thực không phải như vậy.

Sarah chỉ mới quen Carl,người kém cô tới 7 tuổi, qua vài lần trao đổi trên trang mạng co-parents.net, một trang dành cho những người đàn ông sẵn sàng hiến tinh trùng. Bữa tối kết thúc, cả hai đến nhận phòng ở một khách sạn gần đó. Tại đây, họ thực hiện công việc quan trọng nhất đã giao kết với nhau: quan hệ tình dục để làm cho Sarah có thai. Sau khi “xong việc”, Carl lập tức tắm rửa và rời đi ngay trong đêm. Sarah cũng trở về căn nhà của cô từ khi trời vừa hửng sáng. Tối hôm sau, mọi chuyện lặp lại một lần nữa: ăn tối và quan hệ tình dục trong khách sạn. Sau lần thứ hai này, cả hai chính thức cắt đứt mọi quan hệ. Sau vài tháng làm quen trên mạng và hai đêm mặn nồng với nhau, họ lại trở thành những con người xa lạ”.

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

39

PHIẾM

Anh Kyle Gordy, người đã có 18 con nhờ hiến tinh trùng

Sarah thích cuộc sống độc thân nhưng lại muốn có một đứa con để hủ hỉ sớm tối. Sau hai lần thử thụ thai nhân tạo không xong, cô mới phiêu lưu vào chuyện cấn cái với anh chàng tên Carl. Cô không dễ dãi và ẩu tả. Phải mất hai năm cô mới tìm được và chấp thuận anh chàng này.

Nhưng tới ngày hẹn, cô bối rối. “Khi kể về hai đêm “làm vợ” đắng cay đó, Sarah bật khóc. Đêm đầu tiên, cả hai cùng lúng túng, e thẹn. Khi mọi chuyện kết thúc, Carl vội vã rời đi còn Sarah nằm lại với cảm giác mà cô gọi là “thấy mình như một ả gái điếm”. Sang đêm thứ hai, mọi chuyện coi bộ dễ dàng hơn. Nhưng giữa hai người vẫn gần như không có đối thoại. Cô thậm chí còn không buồn hỏi họ của anh là gì, dù biết rằng, cái tên “Carl” cũng chỉ là tên giả. Để tạo hứng và phá vỡ không khí im lặng đến nặng nề, họ đã mở một bộ phim sex trước khi làm “chuyện ấy””.

Cô phóng viên Helen Croyden là một người tận tụy với nghề nghiệp.

Cô vào trang web để tự mình tìm hiểu phía bên kia sau khi đã được Sarah thổ lộ nỗi lòng của phe đi xin. Tại sao các ông lại xông pha vào công việc thích thú nhưng có thể để lại rất nhiều hệ lụy này? Chỉ đúng 24 giờ sau khi ứng đơn xin tinh trùng, cô đã nhận được 12 đề nghị “cho”. Tất cả đều muốn cho trực tiếp! Ông nào cũng khoe mình ngon lành. Có ông còn gửi hình một bé trai kháu khỉnh và nhận đó là con ông để làm…hàng mẫu. Cô phóng viên ranh mãnh này dò hỏi tại sao các ông thích đâm vào chuyện phiền toái này. Ông thì nói muốn để lại một đứa con trên cõi đời này, điều mà vợ ông không làm được vì bà điều trị bằng hóa chất để chữa bệnh ung thư. Có ông giản dị hơn: cô muốn giúp, tôi sẵn sàng giúp, vậy thôi. Ngay cả một anh chàng đồng tính cũng muốn “giúp đỡ người khác” vì đã chứng kiến một cô bạn gái đau khổ cùng cực khi không có mụn con mà cô tha thiết muốn có.

Hai người hoàn toàn xa lạ ráp vào nhau đánh rụp một cái rồi lại biền

40

TM

biệt có biết bao nhiêu vấn đề cần phải đặt ra. Quan trọng nhất là không biết đời sống tình dục của người kia ra sao. Trường hợp của cô Sarah nói trên, tất cả những gì cô biết về người chung giường trong hai đêm tên Carl chỉ là: thạc sỹ, 35 tuổi, khỏe mạnh.

Anh chàng Carl nói như vậy chẳng biết có đúng không. Đâu có dây mơ rễ má chi mà kiểm chứng được. Ngay cả cái tên Carl cũng chẳng biết có phải là tên thật không. Trường hợp cô phóng viên Helen Croyden cũng chẳng hơn chi. Khi đóng vai một người đi xin con, cô đòi hỏi người kia cung cấp giấy chứng không mắc bệnh AIDS, cô chỉ nhận được bản photocopy chẳng mấy tin cậy.

Dòng giống, thân thế của người cha của đứa con mang trong bụng, nếu thụ thai, cũng không bảo đảm.

Có thể có một căn bệnh di truyền nào đó hay một bệnh bí mật nào đó khiến đứa trẻ sẽ phải mang trong suốt cuộc đời. Hoặc có thể khiến sảy thai, sinh non hoặc khuyết tật. Đó là trường hợp của cô Sarah. Sau hai lần chung chạ, cô cấn thai. Nhưng tới tuần thứ 12 thì hư thai.

Mối nguy hiểm về pháp lý cũng có thể rình rập. Người cho tinh trùng có thể đòi con, gây ra nhiều rắc rối về pháp lý sau này. Chỉ cần một lần thử ADN là mọi bí mật bị phơi bày.

Hậu quả khôn lường. Lại còn chuyện sau này có thể đứa con sẽ gặp trường hợp hôn nhân cận huyết vì không biết người cha sinh học là ai. Điều này rất có thể xảy ra vì những “nhà hảo tâm” vốn có con tim rộng mở, làm việc thiện vung vít, con rơi đầy rẫy, cơ hội chúng gặp nhau rất có thể xảy ra.

Một trong những người miệt mài làm việc thiện là anh Kyle Gordy, dân Los Angeles. Anh khởi đầu “sự nghiệp” vào năm 2014 ở tuổi 22.

Tới năm 27 tuổi anh đã có 18 đứa

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

con. Trong 18 đứa con này ít nhất có 25% được thụ tinh trực tiếp. Theo báo Daily Mail thì Gordy đã trở thành nổi tiếng được nhiều bà nhiều cô chiếu cố. Anh cho rằng mình nổi tiếng vì anh đẹp và xuất thân từ một gia đình có học thức. Ông của anh là một nhà khoa học, cha là luật sư, mẹ là lập trình viên máy điện toán, anh và chị của anh cũng đều là luật sư, và chính anh cũng đã tốt nghiệp đại học. Nhân thân tốt như vậy anh lại không bao giờ nhận tiền khi hiến tinh trùng. Vậy nên khách hàng của anh tới nườm nượp. Anh tự hào: “Tôi là người rất, rất nổi tiếng. Mỗi tháng có khoảng một trăm người tìm tới tôi.

Tôi không thể thỏa mãn tất cả. Tôi chỉ giúp được mỗi tháng từ 2 đến 3 người”. Anh không quản đường xa, có thể di chuyển từ tiểu bang này đến tiểu bang khác. Thậm chí có thể ra ngoại quốc để ban phát con cái cho những người tới với anh. Điều anh kỵ nhất là cho tinh trùng qua ngân hàng tinh trùng vì như vậy không thể theo dõi được số con cái. Anh còn lập nhóm trên Facebook để anh chị em chúng biết nhau. Ít có người lo xa như anh Dyle Gorky. Thường các chàng trai hiến

MONTREAL - OTTAWA

tinh trùng bằng cách trực tiếp chỉ là những người tìm vui miễn phí chốc lát. Họ muốn được hưởng thứ mà người trong nước gọi là “rau sạch”.

Vừa sạch vừa lạ. Rời nhau ra là hết.

Không chút vương vấn. Chẳng nghĩ ngợi chi. Anh Aaron Long không như vậy. Câu chuyện của anh được đài BBC bên Anh phổ biến trên trang mạng của đài.

Người nhận tinh trùng của anh là chị Jessica Share, một người đồng tính đã từng kết hôn với một phụ nữ khác. Cặp hôn nhân đồng tính này muốn có con cho vui cửa vui nhà. Họ cùng nhau nghiên cứu hồ sơ của những người sẵn sàng hiến.

Họ chọn anh Aaron Long, dân tiểu bang Ohio, Mỹ. Năm 2005, chị Jessica sanh một bé gái. Ít lâu sau, họ quyết định muốn có một đứa con nữa. Anh Aaron Long lại được vời tới. Phát biểu trong chương trình truyền hình Good Morning America, chị cho biết chị bị hấp dẫn bởi tính nghệ sĩ của anh Long. Anh là một nhà văn, một nhạc sĩ nhưng lại cũng thích lái xe taxi!

Ba năm sau khi bé gái Alice ra đời, Jessica ly dị với người vợ đồng tính.

Năm 2016, được 11 tuổi, bé Alice

Chị Jessica Share, anh Aaron Long và cô bé Alice - Hình: BBC

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

41

PHIẾM

TM

Một quảng cáo bán tinh trùng tại Việt Nam

mới thắc mắc về người cha giấu mặt.

Bé vào trang mạng “DNA 23 and Me” để tìm cha. Bé đã thành công.

Dưới sự thúc giục của bé, Sarah liên lạc và đề nghị anh Aaron Long chụp một tấm hình với mẹ con chị.

Và họ đã gặp nhau. Anh Long nói trong chương trình “Good Morning America”: “Khi chúng tôi gặp nhau, tôi không biết tại sao sức hấp dẫn của đôi bên mạnh mẽ tới mức cả hai chúng tôi đều không thể làm ngơ được”. Năm 2017, anh Aaron Long mời hai mẹ con về ở chung với anh tại Seattle. Họ chính thức trở thành một gia đình hạnh phúc!

Cái kết cục rất có hậu của một câu chuyện thiệt làm tôi nhớ tới một truyện ngắn của ông bạn Trang Châu.

Tôi lục tìm trong tủ sách tập truyện mà anh tặng tôi từ lúc mới xuất bản vào năm 2000. Tập truyện “Dì Thu” trong đó có truyện ngắn “Thuê Tình”.

Trung là một bác sĩ trẻ, đẹp trai, có phòng mạch tại Montreal (chẳng lẽ lại là bạn tôi?). Một bữa kia có một cô trình dược viên tên Cecile Tremblay tới xin gặp. Anh tiếp ngay tuy phòng mạch đang đông khách chờ. Anh chào bằng tiếng Pháp nhưng cô cho biết ngay cô là người Việt. Đúng ra là cha Pháp mẹ Việt.

Cô vào đề ngay: “Tôi phải xin lỗi ông trước. Hôm nay tôi đến gặp ông không phải để biếu thuốc mẫu”. Cô chỉ muốn Trung giúp cô một việc mà không ai khác có thể giúp cô được.

Cô cho Trung coi tấm hình một người đàn ông khiến anh sửng sốt: giống

42

hệt anh! Cô cho biết đó là chồng cô.

Cô hẹn anh đi ăn để nói câu chuyện dài dòng này. Trung nhận lời nhưng tự nhắc phải tỉnh táo và cẩn trọng.

“Trung tự dặn lòng phải thật dè dặt với người đàn bà này. Ba mươi ba tuổi mà vẫn còn độc thân tất nhiên Trung là cái đích của một số phái nữ hoặc của gia đình họ. Trung tận tụy với nghề nghiệp nhưng gần như thờ ơ với đàn bà. Chàng chưa cảm thấy xao xuyến trước nhan sắc của một ai cả. Do đó ý nghĩ lập gia đình chưa hề có trong đầu Trung. Thể thao và du lịch là hai đam mê lớn của Trung ngoài nghề nghiệp”.

Sự cẩn tắc của Trung là đúng vì, khi ngồi trong tiệm ăn, Cecile Tremblay cho biết tên thật của cô là Trần Thị Cẩm Tú. Tấm thiệp cô dùng để đưa cho Trung là của một người bạn. Cẩm Tú vào đề ngay: “Thưa ông, vấn đề của tôi như thế này. Tôi lập gia đình với Giang đã bảy năm. Chồng tôi là thương gia, có cơ sở xuất nhập cảng lớn ở Tân Gia Ba. Chúng tôi không có con. Nguyên nhân hiếm muộn, theo lời các bác sĩ ở Pháp, là do phía chồng tôi. Nhưng anh ấy không chịu tin. Anh đi hết cô này đến cô khác với hy vọng có lúc anh chứng tỏ được anh vẫn có khả năng truyền giống.

Tôi sợ nếu có một người đàn bà nào báo tin rằng cô mang thai với Giang, anh sẽ tin và anh có thể bỏ tôi để cưới cô kia làm vợ. Tôi mất chồng và sự nghiệp của chồng tôi sẽ về tay người đàn bà khác. Tại sao người đàn bà thông báo cho chồng tôi mình có bầu

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

lại không phải là tôi? Như thế tôi sẽ giữ được tất cả. Tôi tìm kiếm một người đàn ông đủ điều kiện giúp tôi thực hiện ước mơ đó. Đủ điều kiện có nghĩa là diện mạo phải thật giống chồng tôi vì như thế đứa con có nhiều hy vọng giống Giang. Tiếp đến phải là một người đàn ông có kiến thức.

Tôi gặp ông và vui mừng thấy đã tìm đúng người. Xin ông đừng nghĩ đó là một việc làm sai quấy mà xin ông hãy nghĩ ông đang làm một việc thiện, nếu không phải cho đời thì ít nhất cũng cho tôi”.

Việc thiện mà Cẩm Tú đề nghị là xin tinh trùng của Trung. Trực tiếp! Họ sẽ sống với nhau như vợ chồng trong hai tuần Cẩm Tú lưu lại Montreal. Trung đồng ý. Tới đêm thứ chín, Cẩm Tú kêu rượu lên phòng.

Họ uống trước khi mây mưa. Trung nhận thấy “đêm hôm đó, lần đầu tiên nàng tỏ ra đam mê không kém Trung”. Đêm hôm sau, đi làm về, Trung tới khách sạn để chỉ thấy anh

MONTREAL - OTTAWA

không vào được phòng số 257 như mọi bữa. Khách sạn cho biết Cẩm Tú đã trả phòng và nhờ đưa lại cho anh một bức thư xin lỗi vì phải về Pháp ngay. Và cô kèm theo trong thư một ngân phiếu 20 ngàn đô. Trung hụt hẫng và tức giận. Như bị khinh thường. Anh không cash số tiền của chi phiếu. Bốn tháng sau, anh nhận được thư của Cẩm Tú hẹn gặp. Cô xin lỗi vì đã lừa dối Trung. Chồng cô không phải là một thương gia nhưng là một bác sĩ sản khoa đã bị nhóm chống phá thai bắn chết. Chuyện trớ trêu là chính anh bị vô sinh. Không biết có phải vì vậy mà anh hăng hái phá thai. Như một cách trả thù đời.

Nay cô đã có thai với Trung được bốn tháng. Số tiền 20 ngàn chỉ là một cách thử tình cảm của Trung. Nếu Trung nhận thì coi như xong. Mọi sự chấm dứt. “Đêm thứ chín, chắc ông còn nhớ, đêm tôi gọi mang rượu lên là đêm tôi trọn vẹn sống với ông như một người tình…Tôi quyết định gửi ông một số tiền lớn. Nếu ông lấy ngay số tiền đó, tôi coi như ông bằng lòng được trả công, tôi sẽ không bao giờ gặp lại ông. Nay sau bốn tháng ông vẫn không lấy tiền. Tôi nghĩ có khi ông cần tình cảm của tôi chứ không cần tiền của tôi. Do đó tôi quyết định gặp lại ông”. Bài toán thử của Cẩm Tú đã có kết quả đúng như nàng suy tính. Dưới mắt Trung, Cẩm Tú như một con người khác. Anh thú nhận: “Bây giờ sợi chỉ rối đã được gỡ. Nếu cô không từ chối, tôi xin được chia xẻ ước mơ của cô”.

Cũng một cái happy ending nhưng chuyện ngoài đời của anh Aaron Long và chị Jessica Share coi bộ ít rắc rối hơn chuyện của hai anh chị Trung và Cẩm Tú trong “Thuê Tình” của nhà văn Trang Châu. Khéo nói!

Thì bao giờ mấy ông văn sĩ chẳng vẽ chuyện! Vẽ chi thì vẽ, anh bạn Trang Châu vẫn chậm chân, dân gian đã vẽ từ khuya rồi. Kim chích vô thịt thì đau / Thịt chích vô thịt nhớ nhau suốt đời!

SONG THAO

05/2019

Muoán coøn baùo tieáng Vieät ñeå ñoïc, caàn uûng hoä baùo chí Vieät ngöõ

ÑOÏC VAØ COÅ ÑO ÑOÄNG THÔØI BAÙO

TM

MONTREAL - OTTAWA

Vô cùng thương tiếc nữ nghệ sĩ tài danh tuồng cổ Huỳnh Mai

T

ôi nhận được tin nữ nghệ sĩ tài danh tuồng cổ Huỳnh Mai từ trần ngày 13 tháng 5 năm 2019. Thông thường khi nhận được tin nghệ sĩ sân khấu qua đời, tôi đều sưu tầm, viết tiểu sử, thành tích hoạt động nghệ thuật của nghệ sĩ vừa mất cho độc giả Thời Báo biết, đồng thời chia sẻ tin đó cho các nghệ sĩ đồng nghiệp ở hải ngoại. Lần nầy không một người nào trong gia đình của cố nghệ sĩ Huỳnh Mai đưa tin lên báo hay trên mạng trang cá nhân. Không hiểu ý gia đình ra sao, nhưng ở hải ngoại, nhiều nghệ sĩ tuồng cổ, nghệ sĩ cải lương và khán giả Việt Nam định cư ở hải ngoại đều biết và yêu mến nữ nghệ sĩ lão thành Huỳnh Mai, vì vậy tôi xin được phép viết về sự ra đi vĩnh biệt của người con gái cuối cùng của ông bà Bầu Thắng: cố nữ nghệ sĩ lão thành Huỳnh Mai, một danh tài nghệ thuật tuồng cổ và Hồ Quảng ở Saigon trước năm 1975.

Bà tên thật là Nguyễn Thị Huỳnh Mai, sinh năm 1930 tại Saigon. Cha của bà là ông Nguyễn văn Thắng (kép hát bội Hai Thắng, còn được gọi là Bầu Thắng, Vĩnh Xuân Ban - Bầu Thắng ở đình Cầu Quan quận Nhứt Saigon).

Mẹ bà là Nguyễn thị Ngọc, người phụ nữ tiếp tay chồng quán xuyến đoàn hát và chăm sóc đàn con. Bà Ngọc thọ đến 100 tuổi, ngày mất quàn tại đình Cầu Quan, con cái tề tụ cúng bái bà đến hơn 120 người. Ông Bầu Thắng có 7 người con đều đã qua đời, bà Huỳnh Mai hưởng thọ 90 tuổi. Chồng là cố nghệ sĩ Thành Tôn. Các anh em bà có Nguyễn văn Chí và Nguyễn Nhựt Quang là hai người đã mất trong thời chiến tranh Việt Pháp, còn lại có Nguyễn văn Tơ tức nghệ sĩ Minh Tơ, cha của nghệ sĩ Thanh Tòng, ông nội của nữ nghệ sĩ Quế Trân; ông Nguyễn Khánh Hồng tức nghệ sĩ Khánh Hồng, cha của nghệ sĩ Chí Bảo; bà Bạch Cúc (chồng là nghệ sĩ Hoàng Sóc) con bà là đạo diễn Phụng Hoàng, và em trai út là nhạc sĩ Đức Phú.

Từ thuở nhỏ, bà Huỳnh Mai đã được cha truyền nghề, bà chuyên đóng vai nữ độc lẳng. Vai diễn đầu tiên là vai Trịnh Ân (vai kép con) tuồng Trảm Trịnh Ân. Bà nổi tiếng qua vai hát để đời là vai Hàn Tố Mai (tuồng Trảm Trịnh Ân và tuồng Đào Tam Xuân loạn trào). Bà cũng đã để lại những cảm mến của khán giả qua vai Từ Mẫu tuồng Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài, vai Tiết Kim Liên (Võ Tòng sát tẩu)…

Bà từng diễn tuồng chung sân khấu bên các cô đào tài danh của sân khấu hát bội như Ba Út, Ba Sáng, Năm Đồ,

Bạch Liên bên mẹ

Nghệ sĩ Huỳnh Mai bên con cháu trong gia đình

Nghệ sĩ Thành Lộc và mẹ

các tài danh Thànnh Tôn, Hữu Thoại, Chín Luông, Năm Thoàng, Tám Danh, Hoàng Sóc…

Bà Huỳnh Mai là nghệ sĩ diễn giỏi cả về hát bội và cải lương Hồ Quảng, Từ năm 1960 đến năm 1975, bà cùng chồng là NSND Thành Tôn gắn bó với Ban Hát Bội Vân Hạc trên đài Phát Thanh Saigon, trong các cuộc trình diễn của Hội Khuyến Lệ Cổ Ca ở rạp hát Aristo đường Lê Lai và các Ban Hát Bội, hát cải lương Vân Kiều, Phụng Hảo, Đắc Lộ trên Đài Truyền Hình Saigon.

Bà Huỳnh Mai có 5 người con đều là nghệ sĩ tài danh: Bạch Liên, Bạch Lê, Bạch Lựu, Bạch Lý, Bạch Long và kịch sĩ Thành Lộc.

Kể về sự trưởng thành của các con, bà luôn mang ơn Tổ nghiệp đã ban tặng quá nhiều ăn sủng cho gia đình bà: -Bạch Liên nổi tiếng với những vai đào võ, nghệ sĩ Bạch Lê được báo chí kịch trường và khán giả ái mộ tặng biệt danh là ngôi sao của sân khấu cải lương tuồng cổ, năm 1973 Bạch Lê đoạt được giải Kim Khánh do Nhật báo Trắng Đen tổ chức, cô trở thành cô đào cải lương Hồ Quảng sáng giá nhất Saigon ; - Bạch Lựu là phó đoàn cải lương Huỳnh Long, cùng với chồng là nghệ sĩ Điền Thanh phụ trách chương trình Gìn Vàng Giữ Ngọc của đài phát thanh SBS Radio Úc Châu, - Bạch Lý tay trống cự phách của Đoàn ca nhạc nhẹ Thành phố, - Bạch Long, diễn viên hài nổi danh tuồng cổ, đạo diễn, tác giả tuồng cổ,

chuyên viên đào tạo các nghệ sĩ mầm non Đồng Ấu Bạch Long, được báo chí kịch trường gọi là thế hệ vàng của cải lương tuồng cổ ngày nay, gồm có Trinh Trinh, Vũ Luân, Tú Sương, Quế Trân, Chinh Nhân, Bình Tinh, Lê Thanh THảo, Tâm Tâm, Ái Hằng, Chấn Cường..

- Thành Lộc, kịch sĩ được khán giả và báo chí sân khấu tặng danh hiệu Phù Thủy sân khấu kịch nói miền Nam. Từ sau năm 1975, bà không trình diễn trên sân khấu nữa, bà lui về hậu phương, chăm lo cho con cái và giúp các cháu ngoại. Có thể nói nữ nghệ sĩ Bạch Lê đã tiếp nối phong cách diễn suất của mẹ trên sân khấu cải lương, từ nét ca diễn đến động tác vũ đạo, Bạch Lê chịu nhiều ảnh hưởng của người mẹ thân yêu.

Bà Huỳnh Mai sinh thời là một nghệ sĩ tài danh, khiêm nhượng, tánh tình hiền hòa, nhân hậu, được người trong giới yêu kính nên khi bà mất, tuy gia đình không công bố, chỉ có

những thành viên trong gia đình được thông báo, nhưng các bạn nghệ sĩ đồng nghiệp biết tin thông qua một vài trang cá nhân, đã nhắc nhau đến viếng người nghệ sĩ lão thành có tài, cốt cách giản dị, nhân cách hiền hòa, dù bà đã lui về hậu phương, không xuất hiện trên sân khấu không dưới bốn mươi năm nhưng tình cảm của giới nghệ sĩ sân khấu đối với bà vạn đậm đà kính mến như những khi bà còn sáng danh trên sân khấu.

Nguyễn Phương ở phương trời viễn cách, dầu xa hàng hai chục ngàn cây số vẫn thương nhớ sư phụ Thành Tôn và hiền thê của người là sư mẫu Huỳnh Mai, xin thắp nén nhang kính tiễn Bà về nơi cực lạc, nguyện cầu Bà sớm siêu thăng.

Chú Nguyễn Phương xin chia nỗi đau nầy với các cháu Bạch Liên, Bạch Lê, Thanh Bạch, Bạch Lựu - Điền Thanh, Bạch Lý, Bạch Long, Thành Lộc.

SOẠN GIẢ NGUYỄN PHƯƠNG

Canada 2019

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

43

BÊN KIA THÁI BÌNH DƯƠNG

Vì sao Nam

TM

Dương dời thủ đô?

LÝ ANH

T

heo dự báo của các nhà khoa học, Jakarta, thủ đô Indonesia, mỗi năm lún thêm 25cm, là thành phố chìm xuống biển lẹ nhất thế giới. Khoảng 10 năm nữa, toàn bộ Jakarta, sẽ chìm xuống đáy biển. Nguyên nhân không chỉ ở biến đổi khí hậu, còn do tác động khủng khiếp do con người gây ra.

Ngày 01/05/2019, sau khi đắc cử nhiệm kỳ 2, Tổng thống Widodo tuyên bố, sau 10 năm nữa, thủ đô Jakarta sẽ được di chuyển đến một nơi khác.

THÀNH PHỐ CHÌM XUỐNG BIỂN LẸ NHẤT Jakarta là nạn nhân lớn nhất thế giới của biến đổi khí hậu và lỗi thuộc về con người. Tuy nhiên, thành phố này cũng là nạn nhân của những chính sách bản thân họ theo đuổi.

Thành phố này sụt lún vì người dân và các ngành công nghiệp rút cạn nước ngầm, dẫn tới hiện tượng sụt đất. Tuy nhà nước đã cấm hút nước ngầm, nhưng vẫn diễn ra. Người Jakarta thường đào giếng bất hợp pháp để khai thác các bể chứa nước ngầm phía dưới thành phố. Khoảng 40% Jakarta hiện nằm dưới mực nước biển.

Giống một chai nước rỗng bằng nhựa, rút hết nước bên trong nó dễ

bị bẹp. Thành phố này đang sụt tới 10 inches, tương đương 25,4 cm mỗi năm, đe dọa biến một nửa thành phố nằm thấp hơn mực nước biển. Chỉ cần một cơn bão, cả đô thị có thể bị nhấn chìm. Năm 2007, chỉ một cơn gió mùa đã khiến phân nửa Jakarta chìm dưới gần 4m nước, gây thiệt hại nửa tỷ Mỹ kim.

Tình cảnh bi đát của Jakarta có thể khiến các đô thị ven biển trên toàn thế giới phải lo sợ. Hầu như tất cả các thành phố ven biển đều được xây dựng trên một lớp trầm tích lỏng lẻo và bị sụt lún. Dù có hút nước ngầm hay không, hiện tượng sụt lún vẫn diễn ra. Điều này đã được nhà nghiên cứu địa chất Manoochehr Shirzaei của Đại học Arizona khẳng định.

Jakarta cũng là thành phố nằm trên một vùng đất đầm lầy, có tới 13 con sông chảy xung quanh. Bởi vậy không ngạc nhiên khi lũ lụt thường xuyên xảy ra. Theo các nhà khoa học, tình trạng đó ngày càng trở nên tồi tệ. Tuy nhiên, không chỉ dừng ở đó, thành phố này đang dần biến mất vào lòng đất theo đúng nghĩa đen.

Tiến sĩ Heri Andreas, làm việc tại Viện Công nghệ Bandung (Bandung institute of Technology - ITB), từng nghiên cứu tình trạng sụt lún ở Jakarta 20 năm, cho hay: “Thành phố này nhấn chìm xuống biển

không phải chuyện đùa giỡn. Theo dự đoán, đến năm 2050, khoảng 95% khu vực Bắc Jakarta sẽ bị chìm dưới mặt nước”.

Trong 10 năm qua, khu vực Bắc Jakarta đã sụt lún 2,5 m. Trong năm 2018, tiếp tục chìm xuống 25 cm, tức ở mức độ gấp đôi so với mức trung bình của các thành phố lớn trên toàn cầu. Jakarta đang sụt lún khoảng 1 - 1,5 cm mỗi năm và gần một nửa thành phố này giờ nằm thấp hơn mực nước biển…

KHAI THÁC NƯỚC NGẦM QUÁ ĐỘ Do biến đổi khí hậu, các thành phố ven biển trên toàn thế giới đều bị ảnh hưởng bởi mực nước biển tăng.

Mực nước biển tăng xảy ra do dãn nở nhiệt, diện tích nước mở rộng do nhiệt độ tăng và tan chảy băng ở hai cực trái đất. Nhưng tốc độ chìm của Jakarta lại khiến các nhà khoa học choáng váng.

Không chỉ khu vực phía Bắc, phần còn lại của Jakarta cũng đang chìm dần với tốc độ chậm hơn. Phía tây Jakarta, nền đất đang sụt lún với tốc độ 15 cm mỗi năm, phía đông 10 cm mỗi năm, trung tâm Jakarta 2 cm mỗi năm, phía nam là 1 cm.

Tốc độ sụt lún đáng báo động của Jakarta một phần do việc khai thác quá độ nước ngầm để sử dụng làm

Jakarta - thành phố chìm xuống đáy biển lẹ nhất

44

MONTREAL - OTTAWA

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

nước uống, tắm giặt và nhiều mục đích khác. Khi nước ngầm bơm lên, đất đai ở phía trên như nằm trên một trái bóng bị xịt hơi, dẫn đến tình trạng sụt lún. Tình trạng này càng trở nên tồi tệ hơn do các quy định của chính phủ, trong đó cho phép các chủ sở hữu căn hộ, các nhà điều hành siêu thị lớn… tự đào nước giếng sử dụng.

Nhiều người dân nói rằng, họ không còn lựa chọn nào khác bởi chính phủ không thể đáp ứng được nhu cầu sử dụng nước của người dân.

Các nhà khoa học cũng xác nhận, cơ quan quản lý nguồn nước chỉ đáp ứng được 40% nhu cầu sử dụng nước của toàn bộ Jakarta. Ông Hendri, chủ một khu nhà trọ ở trung tâm Jakarta, cho hay, ông đã tự đào nước ngầm để cung cấp cho khách trọ suốt 10 năm. Ông chỉ là một trong số nhiều người trong khu phố làm như vậy. Theo ông Hendri, sử dụng nước ngầm tự cung tốt hơn dựa vào chính phủ. Một khu nhà trọ thường cần rất nhiều nước.

BIỆN PHÁP CỨU VÃN Tháng 05/2019, giới chức thành phố Jakarta phát hiện và thừa nhận dân chúng đã khai thác nhiều nguồn nước bất hợp pháp. Khi kiểm tra 80 tòa nhà ở khu trung tâm Jalan Thamrin, một tuyến đường quy tụ nhiều tòa nhà chọc trời, trung tâm mua sắm và khách sạn, đã phát hiện 56 tòa nhà tự khai thác nước ngầm và 33 tòa nhà khác khai thác nước một cách trái phép. Ông Anies Baswedan, Thị trưởng Jakarta, nói: Mọi người cần phải có giấy phép khai thác nước để cơ quan quản lý có thể đo đạc được lượng nước ngầm rút lên. Những người không có giấy phép sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận công trình, cũng như các loại giấy chứng nhận kinh doanh.

Thành phố cũng hy vọng, bức tường Great Garuda chắn nước biển dài 32 km đang được xây dựng dọc Vịnh Jakarta cùng 17 đảo nhân tạo với tổng giá trị 40 tỷ Mỹ kim, sẽ giúp ngăn chặn tình trạng chìm dần của thành phố.

Dự án này được hỗ trợ bởi chính phủ Hòa Lan và Đại Hàn với một đầm phá nhân tạo, trong đầm mực nước thấp hơn, cho phép nước sông trong thành phố thoát vào đó, có thể đối phó với lũ lụt khi mưa đến.

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

45

BÊN KIA THÁI BÌNH DƯƠNG Tuy nhiên, năm 2018, 3 tổ chức phi lợi nhuận của Hòa Lan công bố một báo cáo, tỏ ý nghi ngờ hiệu quả của tường biển và đảo nhân tạo trong vấn đề giải quyết sụt lún ở Jakarta. Ông Jan Jaap Brinkman, nhà thủy văn học công tác ở Viện nghiên cứu nước Deltares, Hòa Lan, đánh giá: Đây chỉ là biện pháp tạm thời. Nó chỉ giúp Jakarta ngăn sụt lún trong vòng 30 năm. Ông Brinkman nói: “Chỉ có một giải pháp duy nhất và ai cũng biết đó là gì?”. Đó chính là ngừng mọi hoạt động khai thác nước ngầm và sử dụng các nguồn nước khác, như nước mưa hoặc nước máy từ các hồ chứa nhân tạo. Theo ông, Jakarta cần phải thực hiện điều này vào năm 2050 để tránh tình trạng sụt lún thêm.

Thị trưởng Jakarta Anies Baswedan đưa ra một giải pháp tham vọng hơn. Ông nói, người dân nên khai thác nước ngầm sử dụng công nghệ lỗ thấm bằng cách đào một hố rộng 10 cm, sâu 100 m để nước hấp thụ trở lại lòng đất. Tuy nhiên, giới phê bình cho rằng biện pháp này chỉ giải quyết được mực nước ngầm ở bề mặt, trong khi người dân Jakarta thường đào sâu hàng trăm mét để lấy nước.

Thứ nhất là xây dựng một khu vực đặc biệt ở thủ đô hiện thời, trong có các cơ quan chính phủ.

Thứ 2, chuyển các văn phòng tới một nơi nằm bên ngoài Jakarta.

Phương án thứ ba, từng được Tổng thống Joko Widodo quan tâm là, xây dựng một thủ đô hoàn toàn mới, nằm trên một hòn đảo khác.

Theo Đài phát thanh Sky News, thủ đô mới sẽ ở khu vực bên ngoài đảo Java. Tổng thống đã cho thực hiện một cuộc khảo sát do Bộ Kế hoạch Phát triển quốc gia (The National Development Planning Ministry BAPPENAS) đảm trách, để nghiên cứu chọn một địa điểm mới có thể ở tỉnh Trung Kalimantan trên đảo Borneo để làm thủ đô. Nơi có nhiều tiềm năng nhất là Palangkaraya, một thành phố thuộc tỉnh Kalimantan, trước đó cựu Tổng thống Sukarno từng mong muốn thay thế cho Jakarta làm thủ đô Indonesia. Ông Brodjonegoro, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Phát triển Quốc gia, nói: “Quá trình chuyển thủ đô có thể kéo dài 10 năm”.

Sau cuộc họp, ông nói với truyền thông, các nước khác có thể làm được, Indonesia cũng có thể.

DỜI THỦ ĐÔ Ý kiến dời thủ đô Jakarta từng đưa ra vài lần kể từ khi Indonesia giành được độc lập từ tay Hòa Lan vào năm 1945. Tuy nhiên, cho đến nay vẵn chưa thực hiện.

Năm 2016, một cuộc khảo sát cho thấy thành phố rộng lớn này có tình trạng tắc nghẽn giao thông tồi tệ nhất thế giới. Các bộ trưởng chính phủ cần phải được đoàn xe cảnh sát hộ tống mới có thể tới dự các cuộc họp đúng giờ.

Bộ trưởng kế hoạch nói rằng, tình trạng giao thông đình trệ tại Jakarta khiến nền kinh tế tổn thất 6,8 tỷ Mỹ kim.

Trong mộ t cuộ c họp kín, các bộ trưởng từng thảo luận ba phương án, sau đó báo cáo lên Tổng thống:

NHỮNG THÀNH PHỐ CÓ NGUY CƠ CHÌM XUỐNG BIỂN Như một hệ quả tất yếu, trái đất ngày càng phải đối mặt với những nguy cơ đe dọa trực tiếp mạng sống của hàng triệu người, trong đó sự dâng cao của mực nước biển là kẻ thù nguy hiểm nhất.

Dưới đây là những thành phố có nguy cơ chìm xuống biển: 1. Mumbai, Ấn Độ

Nằm ở bờ biển phía Tây Ấn Độ, Mumbai - thành phố đông dân đứng đầu tiên trong danh sách nguy cơ biến mất khi mực nước biển dâng cao.

2. Thượng Hải, Trung Quốc

Với đặc trưng địa lý của mình, Thượng Hải được đặt tên là “thành phố trên nước”. Nơi đây vốn nằm

TM

Nạo vét dọc sông Karang, phía bắc Jakarta

Ô nhiễm ở Jakarta

thấp trong vùng đồng bằng sông Dương Tử, có sông Hoàng Phố chảy qua. Trong bối cảnh mực nước biển dâng cao với cơ sở hạ tầng ngầm xuống cấp, những trận triều cường lên cao, mưa lớn, bão lụt luôn luôn đe dọa sự tồn vong của khoảng 26,23 triệu (điều tra dân số năm 2019) người sống ở Thượng Hải.

3. Miami, Hoa Kỳ

Nằm ở phía Nam Florida, thành phố này cao hơn mực nước thủy triều 1,8m, trong khi theo dự đoán của giới khoa học, tới năm 2100, mực nước biển sẽ tăng thêm 1,5m. Theo ước tính, nếu viễn cảnh ấy diễn ra, hơn 2 triệu người tại Miami sẽ bị đe dọa trực tiếp tới sinh mạng.

4. Alexandria, Ai Cập

Từng là trung tâm thương mại, chính trị, văn hóa thời cổ đại, đặt theo tên của Alexandre Đại đế, nhưng hiện tại, Alexandria đang phải đối mặt với nỗi ám ảnh biến đổi khí hậu hiển hiện ngay trước mắt.

5. Tokyo, Nhật Bản

Người dân Jakarta sống trong cảnh ngập lụt

46

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

Nằm bên vịnh Tokyo, giữa vùng đồng bằng trũng của ba con sông lớn, đó chính là thủ đô Tokyo của Nhật Bản. Kết quả nghiên cứu từ 117 trạm khí tượng xung quanh thành phố, vận động địa chất dưới lòng Tokyo ngày càng phức tạp, cùng với lượng mưa

ngày một nhiều và nặng, có thể dẫn tới lũ lụt lớn. Nếu điều ấy xảy ra, khoảng 1,1 triệu dân số Tokyo sẽ biến mất vĩnh viễn dưới đáy biển.

6. Bangkok, Thái Lan

Bangkok được xây dựng trên nền đất đầm lầy, bởi vậy, trước tình hình nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, không thể nói trước điều gì về tương lai của “Venice phương Đông”.

7. Bangladesh

Thủ đô Bangladesh, Dhaka, chỉ cao hơn mực nước biển khoảng 13m. Bên cạnh đó, nó còn nằm giữa 4 con sông thường xuyên gây ra lũ lụt. Các nhà khoa học lo ngại, khi nhiệt độ trung bình tăng cao, mực nước biển tăng lên, lũ lụt nhiều hơn, song song với lượng băng tan từ trên núi, khoảng 850.000 cư dân Dhaka sẽ trực tiếp hứng chịu hậu quả từ biến đổi khí hậu.

8. Lagos, thành phố lớn nhất Nigeria

Lagos cũng là thành phố có nguy cơ chìm xuống đáy biển với hơn 21 triệu người (theo điều tra dân số năm 2012) sinh sống trong những khu vực thiếu kiến trúc hạ tầng, hệ thống thoát nước không đầy đủ, Lagos phải đối mặt với những cơn triều cường, ngập úng vài lần mỗi ngày …

LÝ ANH

TM

P

GÓC CỦA PHAN

MONTREAL - OTTAWA

Lõi Phật…

hật đản năm ngoái (2018) tôi thua mấy người bạn làm chung một con cá nướng da giòn với hai phần bò lá lốp ở nhà hàng Đồng quê vì có cô bạn hỏi tôi: Phật lịch của năm ngoái là năm thứ bao nhiêu? Tôi trả lời là năm thứ 2563. Và thua các bạn khi nhận lời cá độ.

Việc thua bạn bè một bữa ăn không quan trọng bằng lòng tự tin mai một.

Khi bạn bè hoài nghi trí nhớ của ta thì ta chứng minh sao cho thuyết phục để họ tin, nhưng khi hoài nghi trí nhớ của chính mình là bắt đầu vô đường lẩm cẩm; xa lộ tuổi trẻ đã thuộc về người khác khi ta cứ tự chất vấn âm thầm để khẳng định một điều gì đó, nhưng lại không tin tưởng kết quả cuối cùng…

Phật đản năm nay thì chắc chắn Phật lịch là năm 2563, vì năm ngoái tôi bị các bạn tôi tố cáo vu khống cho Đức Phật già thêm một tuổi. Vậy năm nay Ngài đúng tuổi là 2563, và tôi thêm một tuổi thì hiểu biết thêm được gì, hay lẩm cẩm đã thành thói quen?

Sáng ngày Phật đản. Tôi thức dậy ở nhà bạn, có bạn bè từ Sài gòn sang chơi nữa. Gian phòng ăn của nhà bạn tôi không lớn nên tiếng nói cười của bạn bè sum họp có phần rôm rả.

Người từ trong nước ra nên có bạn nhắc qua, “hôm nay là ngày sinh nhật bác Hồ - 19 tháng 05”.

Thoáng một chút im lặng của bạn

bè trong nước và bạn bè hải ngoại đều cười buồn… nên chuyện ấy chỉ thoáng qua như một người bạn lỡ lời thì bạn bè bỏ qua. Riêng tôi nhớ người bạn nhỏ trong hãng, là cô gái trẻ mới ngoài hai mươi, theo gia đình sang định cư ở Mỹ chưa được đầy năm. Tôi thấy vui khi mỗi sáng gặp mặt cô đều lễ phép chào chú, hôm

nay chú khoẻ không? Tôi hoài nghi về những trang báo viết về giới trẻ trong nước vì trước mắt tôi là một người trẻ mới từ trong nước ra, hành xử của cô cho thấy là người có giáo dục gia đình, trình độ bao nhiêu không biết, kiến thức tới đâu cũng có thể bổ túc, học thêm ở nước ngoài.

Người bạn trẻ không những được điểm trong mắt tôi, mà cả những người lính cũ của miền nam cũng ưng bụng nên mới chọc ghẹo cháu gái, “thôi ừ đi, về làm con dâu nhà chú là có ba chồng chống lưng cho con trong hãng, hồi hãng đuổi việc hai cha con một lúc thì chú cũng đỡ buồn mà con cũng đỡ tủi thân. Chuyện má chồng khỏi lo, vợ chú thương con gái trong nước chịu cực lắm nghen con. Còn con trai của chú thì… đẹp trai thua chú chút thôi! Nhưng nó ăn học chứ không ta bà, đi lính… như chú hồi trẻ.”

Cô gái sớm hoà đồng vào mọi sinh hoạt nơi hải ngoại, với PHAN người đồng hương. Tôi chỉ lùng bùng lỗ tai

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

47

GÓC CỦA PHAN với cháu gái hôm cuối tháng trước.

Gặp nhau trên lối đi dài thượt của hãng, cháu gái chào tôi với nụ cười trẻ măng, nhưng câu hỏi làm chú nó choáng váng!

“Chú. Cuối tháng này lễ lớn. Chú có đưa gia đình chú đi chơi xa ở đâu không?”

“Lễ gì con…?”

“Thì lễ 30 tháng 04… mà chú!” “…”

Hôm nay đúng ngày Đức Phật Đản Sinh, nhằm ngày 19 tháng 05 tây lịch.

Tôi đang trong hoàn cảnh tôi, nghĩ đến cháu gái chắc là đang trầm trồ với ngôi chùa “hoành tráng” dưới Houston. Vì người bạn nhỏ cho chú biết, “Lễ Phật Đản năm nay con được về Houston để đi chùa với dì Hai của con. Con nghe mấy chị họ của con nói: Chùa dưới Houston hoành tráng hơn chùa trên Dallas mình nhiều!”

Bỗng dưng tôi lẩm cẩm nhìn lên bàn thờ Phật ở nhà bạn trong ngày Đản sinh của ngài mà nghĩ đến cốt lõi của đạo Phật, giáo lý Phật Đà trong 49 năm hoằng pháp của ngài là giúp chúng sinh giải thoát bằng nội lực, nhưng đạo Phật đã thành tín ngưỡng từ khi ngài nhập niết bàn.

Nghĩ về đạo Phật rất tùy duyên và ngộ. Trong trường hợp cô gái trẻ vững tin ngôi chùa nào càng “hoành tráng” càng linh thiêng! Biết đâu từ suy nghĩ ấy sẽ khiến cả đời cô gái trẻ không hoang phí tiêu xài, có thể đến đâu thì cúng dường cho chùa đến đó. Và Phật tử tự nguyện sẽ rất mãn nguyện trong lòng nên sống lương thiện hơn, thương người hơn… Hiểu đạo Phật chân sơ như thế không thể nói là đúng. Nhưng đúng là đúng theo ai? Đúng theo những kinh sách được ghi chép, hay đúng theo người diễn giải đạo Phật. Nói là cô gái hiểu đạo

48

TM

sai trật thì sai trật chỗ nào khi niềm tin vững mạnh, sống chân thành người như thế sẽ không làm gì ác, hại người…

Và tôi hiểu đạo Phật sâu xa hơn cô gái trẻ, hay chỉ là đọc nhiều kinh sách hơn nên tự cho là mình hiểu biết hơn? Nếu trước đây ai nói sai kinh sách tôi đã đọc thì tôi sẽ cãi tới hết hiểu biết của mình để bảo vệ chánh đạo. Lòng tôi rất thành tâm với chánh đạo khi đầu óc còn minh mẫm, trí nhớ còn tốt; nhưng nay lẩm cẩm phần nhiều, lãng đãng trí nhớ. Tôi muốn kiểm chứng lại những trang kinh sách mình đã đọc thì không còn đủ sức và thời gian…

Tôi còn nhớ trong kinh sách đạo Phật thường nói đến “cái tôi - bản ngã” trong mỗi con người. Khi có sở hữu thì gọi là “cái của tôi”. Khi cái tôi bộc phát thì tính tình ích kỷ, tính toán tư lợi. Khi xã hội con người đều như thế thì xảy ra tranh chấp để mỗi người bảo vệ lấy cái tôi riêng của mình. Cái tôi và cái của tôi ám ảnh mỗi người, là thứ không thể thiếu và không thể mất vì không còn hai thứ ấy thì một người còn sống cũng bị xã hội coi như người ấy đã chết.

Nhưng sách Phật chỉ ra cho chúng sanh giác ngộ về cái tôi và cái của tôi, thuộc về tôi, chỉ là sự bám víu, chấp thủ lục căn cho đau khổ phát sinh…

Mọi đứa trẻ mới sinh ra chỉ cần sữa, bú no bụng là ngủ. Ai ẵm bồng gì cũng được. Nhưng từ khi quen hơi mẹ thì chỉ mẹ bồng mới nín, mới ngủ.

Người khác ẵm bồng sẽ khóc. Cái tôi của đứa bé đã sở hữu một mùi hơi - gọi là Mẹ tôi. Nên đứa bé bắt đầu khổ sở trong vòng tay người khác khi thiếu hơi mẹ thì không ngủ được.

Càng lớn nó càng sở hữu nhiều thứ hơn nên càng khổ sở hơn. Ý thức tới

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

đâu khổ tới đó. Khi bé gọi những đồng loại khác là anh em tôi, bé sẽ khổ sở với việc bảo vệ anh em mình.

Bé hãnh diện tuyên bố, “đó là trường tôi”, bé sẽ khổ sở để bảo vệ danh dự cho ngôi trường; bé nói tới quê tôi bé có thể mất mạng vì chiến đấu với ngoại bang để bảo vệ tổ quốc…

Con người bám víu vào cái tôi đến lệ thuộc mà không biết! Đó là nguyên nhân của phiền não. Người cai trị và người bị trị đều phiền não vì cái tôi và cái của tôi trong hai người.

Nếu cùng biết cái tôi là ảo tưởng, cái của tôi là giả tưởng; con người đã thấu hiểu được giáo lý Phật giáo chỉ ra sự u minh là niềm tin vô căn cứ.

Tôi phải là tổng thống muôn năm.

Ngày mai muốn nằm hơn làm tổng thống cũng không được, thiên hạ cũng lôi đầu ra trừng trị tội bá đạo, bá quyền. Tin yêu trọn đời là vợ tôi, nhưng ngày mai chưa chắc; tin chắc là nhà tôi, nhưng ngày mai nằm ngoài bãi tha ma… Quyền chức chỉ là ảo mộng; vợ chồng chỉ là duyên nợ, hết nợ hết duyên, đường ai nấy đi. Nhà chỉ là chỗ ở; hết thở, người ta cho ra đồng, không có nhà tôi.

Cái tôi và cái thuộc về tôi chỉ là ảo giác. Nhân duyên tạo tác, vạn sự có khởi có tận. Thiên thời địa lợi nhân hoà cũng chỉ là nhất thời. Con người gặp gỡ bởi nhân duyên để đền ơn, trả oán. Ơn oán cũng tới lúc hết. Ai biết được kiếp trước mình là người da đỏ, sao kiếp này da vàng; kiếp trước bị câm, sao kiếp này biết nói? Vậy đâu là cái tôi, đâu là cái của tôi? Đức Phật sinh ra trong cung son nhưng ngài thấy được những nỗi khổ tiềm ẩn trong phận người. Cối lõi của đạo Phật về nhân sinh là sinh lão bệnh tử không chừa ai. Nhưng tại sao chúng sinh lại phải khổ? Vì vô minh

MONTREAL - OTTAWA

che lấp, níu bám cái tôi với cái của tôi. Đức Phật dạy rằng cái nhà không thật sự là cái của tôi mà chỉ là của ta trên danh nghĩa, trong khái niệm. Nó là một hiện tượng mà chúng ta gọi cái nhà trong thế gian thôi. Ngôi nhà thật sự của chúng ta là trạng thái an tĩnh trong tâm thức. Vô minh nên sống khổ. Những điều chúng sinh mong muốn chỉ tồn tại nhất thời, khát khao là phù du vì có đó rồi rồi mất đó như bóng, như hương.

Nhân ngày Phật Đản ôn lại trí nhớ mù sương. Tinh thần của Phật giáo trong cõi đời ô trọc này là tự thân mỗi người thanh tẩy thân tâm, quán đời giả tạm, buông bỏ sân si… trong ngôi nhà vĩnh hằng là thân tâm an lạc.

Vậy là hiểu đạo hay thông cảm Phật. Tôi muốn viết về Phật pháp với tất cả kiến thức và sự thấu hiểu.

Rồi ngộ ra tình cờ với kẻ thơ ngây cho là chùa càng hoành tráng càng linh thiêng. Kẻ khờ có lý lẽ riêng, nhưng sống thiện. Vậy kiến thức, danh xưng như khúc cây khô bên bìa rừng. Có nhiều thứ không còn cần thiết nữa, nhưng vứt đi lại tiếc cái tôi vì nó thuộc về tôi, nó là cái của tôi; u minh truyền đời nên đạo giải thoát của Đức Phật bất tử, trong khi đích thực của giài thoát, tận cùng của cảnh giới thoát khổ thì người ta chỉ khái niệm rồi chấp nhận, hay quên đi…

PHAN

TM

C

GIỚI THIỆU SÁCH

MONTREAL - OTTAWA

Tạp chí văn học Ngôn Ngữ

húng tôi vừa nhận được số ra mắt của tạp chí văn học Ngôn Ngữ, phát hành vào tháng 5 năm 2019. Điều có thể thấy ngay: đây là tờ báo văn học nghệ thuật in trên giấy duy nhất tại hải ngoại sau khi một loạt các báo văn học trước đây như Văn, Văn, Văn Học, Hợp Lưu, Thế Kỷ 21 phải ngưng hoạt động. Đặc biệt là tờ báo văn học này không xuất phát từ Mỹ, như từ trước tới nay, mà từ Canada, do các cây viết quen thuộc của Canada gồm Luân Hoán, Nguyễn Vy Khanh, Hồ Đình Nghiêm và Song Thao chủ trương.

Số ra mắt dày 350 trang, ngồn ngộn bài viết của các cây bút quen thuộc tại hải ngoại cũng như quốc nội. Chỉ có thể kể ra đây một số tác

giả: Cung Tích Biền, Trần Mộng Tú, Đỗ Kh, Thiếu Khanh, Phan Ni Tấn, Ngô Nguyên Dũng, Bắc Phong, Quan Dương, Hoàng Lộc, Nguyễn Hữu Hồng Minh, Trần Hữu Thục, Nguyễn Hàn Chung, Hoàng Nga, Đức Phổ, Phan Trang Hy, Hạ Đình Thao, Hồ Chí Bửu và nhiều tác giả khác.

Chúng tôi cũng được biết Ngôn Ngữ số 2, phát hành vào đầu tháng 7/2019 sẽ là số đặc biệt tưởng niệm nhà thơ Tô Thùy Yên và nhà văn Hoàng Ngọc Biên vừa ra đi trong tháng 5.

Sẽ không quá lời khi nói rằng tạp chí văn học Ngôn Ngữ đáng để tìm đọc và lưu giữ. Thời Báo xin trân trọng giới thiệu cùng quý độc giả.

TB Độc giả tại Canada muốn có Ngôn Ngữ, xin liên lạc với: Tạ Trung Sơn 7805 Claire Fauteux # 1 Montreal, H1K 5B6 Điện thoại: (514) 354-5338 Điện thư: tatrungson@hotmail.com Giá mỗi số: 25 Gia Kim (đã bao gồm cước phí trong Canada) Giá một năm: 138 Gia Kim

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

49

THẾ GIỚI ĐÓ ĐÂY

TM

Monaco có 1/3 số dân là triệu phú, không người nghèo

Theo Business Insider, tỷ lệ người giàu có trên dân số của quốc gia này là hơn 32%. Ảnh: ANDREJ ISAKOVIC/AFP/Getty Images.

Monaco - quốc gia nhỏ bé nằm ở vùng duyên hải nước Pháp - được mệnh danh là “sân chơi của giới nhà giàu”. Thành phố này có tới 1/3 số dân là triệu phú.

Vương quốc Monaco có 3 mặt tiếp giáp với nước Pháp, mặt còn lại giáp Địa Trung Hải. Thành phố Monaco có tới 1/3 số dân là tỉ phú.

Với diện tích chỉ hơn 2 cây số vuông và dân số 38.300 người, Monaco là

một trong những quốc gia có mật độ dân số đông nhất thế giới.

Monaco còn... nhỏ hơn Công viên Central Park tại thành phố New York.

Central Park rộng khoảng 3,4 cây số vuông. Trong khi đó, diện tích của Monaco chỉ bằng 60% diện tích của công viên này.

Theo Knight Frank Wealth Report Monaco có tổng cộng 12.261 triệu phú Mỹ kim. Số lượng triệu phú tại vương quốc này tăng 12% trong khoảng thời gian 2013-2017.

Theo Business Insider, tỷ lệ người giàu có trên dân số của quốc gia này là hơn 32%. trong khi đó tỷ lệ người nghèo là... 0%.

Giá nhà trung bình tại Monaco là 49.565 Mỹ kim/m2, cao hơn so với New York và Hong Kong, 2 thị trường vốn nổi tiếng đắt đỏ trên thế giới. Một căn nhà chung cư nhỏ một phòng ngủ tại đây đã có giá ít nhất 1,6 triệu Mỹ kim.

Căn “bình thường” có giá từ 2,2 - 22,3 triệu Mỹ kim, còn các căn penthouse sang trọng có giá lên tới hơn 55 triệu Mỹ kim. Tính đến năm 2017, giá sang nhượng trung bình của một căn nhà tại Monaco là hơn 5 triệu Mỹ kim. Tại khu vực trung tâm, con số này lên tới 16 triệu Mỹ kim.

Không chỉ mệnh danh là vùng đất của nhà giàu, Monaco còn được biết đến như một trong những nơi an toàn nhất thế giới. Với hệ thống camera giám sát 24/7 được lắp đặt ở khắp mọi nơi, tỷ lệ cảnh sát tại đây ở mức 1 cảnh sát trên 100 cư dân.

Monaco nức tiếng với những sòng bạc xa hoa, nhưng người dân nước này lại bị... cấm đánh bạc. Những sòng bạc sang trọng này chỉ dùng để phục vụ cho du khách và người ngoại quốc.

Hiện tại, GDP trên đầu người của Monaco là 165.420 Mỹ kim, cao thứ hai thế giới, sau Liechtenstein. Trong khi đó, Liechtenstein có diện tích gấp 80 lần Monaco.

Monaco là một trong số 4 quốc gia trên thế giới có GDP đầu người trên 100.000 Mỹ kim. 3 quốc gia còn lại là Liechtenstein, Luxembourg và Bermuda.

Theo dữ liệu chính thức, hơn 75% cư dân tại Monaco là người ngoại quốc.

Chỉ có khoảng 9.259 trong số 38.300 người sinh sống tại Monaco sinh ra tại vùng đất này.

Ngoài ra, theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), Monaco còn là nơi có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới: 85,8 tuổi. Đứng ở vị trí thứ 2 là San Marina (85 tuổi), Hong Kong (85 tuổi). Nhật Bản đứng ở vị trí thứ 4 với tuổi thọ trung bình là 84. 

Quốc vương Brunei trả lại bằng danh dự cho Đại học Oxford

Quốc vương Brunei Hassanal Bolkiah Ảnh: REUTERS

Sau những chỉ trích về đạo luật tử hình người quan hệ đồng giới, Quốc vương Hassanal Bolkiah của Brunei đã trả lại bằng danh dự cho Đại học Oxford của Anh. Từ tháng 4/2019, hơn 120.000 người đã ký thư kêu cầu trường đại học Oxford thu hồi lại bằng danh dự từng trao cho vị quốc vương của quốc gia giàu dầu mỏ này vào năm 1993.

Thông tấn xã Reuters ngày 24/5 dẫn nguồn tin từ trường Oxford cho biết quốc vương Brunei đã trả lại tấm bằng từ ngày 6/5 trong khi trường này đang xem xét rút lại bằng.

Trường Oxford cho biết: “Trong thời gian

50

xem xét, trường đã viết thư thông báo cho quốc vương vào ngày 26/4/2019, hỏi ý kiến của ông trước ngày 7/6/2019. Trong thư trả lời đề ngày 6-5, quốc vương quyết định trả lại bằng”.

Trước đó, trong hành động rất hiếm thấy nhằm xoa dịu các phản đối, Quốc vương Brunei đã thông báo hoãn áp dụng việc thi hành án tử hình đối với người có quan hệ tình dục đồng giới ở nước này.

Trước đó, ngày 3/4, Brunei - quốc gia bé nhỏ ở vùng Đông Nam Á - đã khiến cộng đồng quốc tế phản ứng mạnh khi thông báo sẽ áp dụng luật Hồi giáo Sharia nguyên gốc để trừng phạt tội dâm ô, ngoại tình và hiếp dâm bằng án tử hình, trong đó có biện pháp ném đá người phạm tội đến chết. Đạo luật vấp phải sự chỉ trích của Liên Hiệp Quốc và những người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng trên toàn thế giới, trong đó có tài tử George Clooney và ca sĩ Elton John.

Nhiều công ty đa quốc gia cấm nhân viên sử dụng khách sạn ở Brunei cũng như hạn chế quảng cáo du lịch tại nước này.

V.T (theo Reuters)

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

Bộ trưởng Mexico từ chức vì để máy bay chờ hơn 30 phút Bộ trưởng Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên Mexico bị chỉ trích sau khi một chuyến bay bị trì hoãn để chờ bà hôm 24/5.

Văn phòng Tổng thống Mexico thông báo Bộ trưởng Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên Josefa Gonzalez Blanco Ortiz Mena ngày 25/5 đã nộp đơn từ chức. Gonzalez Blanco cho biết khi bắt đầu chuyến công tác ngày 24/5, bà đã khiến một chuyến bay trì hoãn hơn 30 phút vì phải chờ mình. Các hành khách và truyền thông đã chỉ trích bộ trưởng về việc này.

Tr o n g đ ơ n t ừ c h ứ c , Gonzalez Blanco viết: “Tôi không có lời biện minh nào.

Không ai được phép có đặc quyền. Lợi ích của một người, ngay cả khi họ đang thực hiện nhiệm vụ, không thể vượt lên trên lợi ích của một tập thể”.

Tổng thống Mexico Lopez Obrador đã trò chuyện với

Gonzalez Blanco về sự việc này và chấp nhận đơn từ chức của bà. Khi nhậm chức vào cuối năm ngoái, ông Lopez Obrador hứa hẹn về một chính phủ không có đặc quyền và tham nhũng.

Gonzalez Blanco là viên chức cao cấp Mexico thứ hai từ chức trong gần một tuần. Hôm 21/5, German Martinez, người đứng đầu viện an sinh xã hội Mexico (IMSS) từ chức sau khi phàn nàn rằng việc cắt giảm ngân sách và nhân sự của chính quyền Lopez Obrador gây tổn hại cho các dịch vụ y tế dành cho người nghèo.

L.T (Theo Reuters)

Gonzalez Blanco

TM

TRONG LÀNG GIẢI TRÍ

MONTREAL - OTTAWA

Chó pitbull trong phim của Tarantino đoạt giải thưởng Giải thưởng đầu tiên đến sớm với phim O n c e U p o n a Ti m e i n Hollywood của Quentin Tarantino là giải dành cho chó pitbull trong phim.

The Hollywood Reporter dí dỏm viết: “Cuốn phim với sự tham gia của Brad Pitt, Leonardo DiCaprio, Margot Robbie có buổi ra mắt thế giới tại Cannes vào hôm 21/5, và được các nhà phê bình ca ngợi. Nhưng vinh dự đầu tiên của phim không dành cho dàn sao hạng A hay vị đạo diễn huyền thoại, mà thay vào đó là một thành viên bốn chân”. Đạo diễn Quentin Tarantino nhận giải thay cho chó Brandy. Ông gửi lời cám ơn ban giám khảo “từ tận trái tim đen tối của mình” và pha trò: “Ít nhất tôi sẽ không ra về tay trắng”. Giải thưởng “Palm Dog” dành cho diễn viên chó được thành lập từ năm 2001 là một dây da đeo cổ

màu đỏ với dòng chữ “Palm Dog” dành cho chó cưng.

Trong Once Upon a Time in Hollywood, Brandy vào vai chó cưng của Cliff Booth - nhân vật do Brad Pitt thủ diễn. Đạo diễn Quentin Tarantino dành nhiều lời khen ngợi cho diễn viên đặc biệt này: “Khi dựng phim, tôi nhận ra Brandy là một diễn viên tuyệt vời. Tôi thấy được những biểu cảm trên gương mặt của Brandy khi hoàn chỉnh phim mà lúc quay tôi không thấy. Những khó khăn vất vả mà chúng tôi gặp trong thời gian quay phim đều tan biến khi tôi nhìn thấy diễn xuất của Brandy”.

M.T (The Hollywood Reporter)

George Clooney lo cho an toàn gia đình khi vợ chống IS

George Clooney và vợ

Nhà sản xuất, đạo diễn kiêm diễn viên George Clooney ngày 24/5 bày tỏ sự lo âu trên truyền thông khi vợ ông trở thành luật sư đại diện cho Nadia Murad chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại tòa.

Trong lần trò chuyện về sự trở lại mảng phim truyền hình bằng vai diễn trong phim “Catch-22”, tài tử George Clooney bày tỏ gia đình ông có thể gặp nguy hiểm. Ông lo sợ hai con là mục tiêu của IS. Luật sư Amal Clooney đại diện pháp lý cho Nadia Murad, 23 tuổi. Nadia Murad kể cô bị IS bắt năm 2014, lúc 19 tuổi, tại Iraq và bị biến thành nô lệ tình dục. Sáu anh em của cô

bị giết hại. Nadia Murad bị mua đi bán lại nhiều lần bởi các nhóm binh lính. Tuy nhiên, cô đã trốn thoát được. Kể từ khi trốn thoát, cô tham gia đấu tranh chống lại nạn buôn người và trở thành đại sứ thiện chí của Liên Hiệp Quốc năm 2016.

Luật sư Amal Clooney nhận lời đại diện pháp lý của Nadia Murad cũng như hàng ngàn phụ nữ nạn nhân của IS trước Tòa án hình sự quốc tế. Đây là quyết định mạo hiểm vì IS có thể xem cô cùng gia đình là mục tiêu chống đối.

George Clooney chia sẻ kể từ khi vợ nhận vụ án của Nadia Murad, gia đình phải có những biện pháp an ninh thật cẩn thận. Clooney cho biết: “Chúng tôi không muốn con mình trở thành mục tiêu nên phải chú ý đến điều đó. Dẫu vậy, chúng tôi cũng phải sống cuộc sống của mình, không trốn trong góc nhà lo lắng, sợ hãi được”. Ông nói mình và vợ khó có thể đưa các con đến công viên trung tâm dạo chơi như bao gia đình khác. Cả hai vừa ra khỏi cửa là mọi người bao quanh, khó nhận biết rõ ai là ai. Thậm chí, ảnh các con ông còn được treo thưởng. Vợ chồng ông nhận thức rõ và nỗ lực bảo vệ các con. Cả hai hiếm khi để cặp song sinh lộ diện trước công chúng.

M.T (Theo BBC)

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

51

TRONG LÀNG GIẢI TRÍ

TM

Scarlett Johansson lại đính hôn

Scarlett Johansson vừa đính hôn với Colin Jost

Báo chí quốc tế đồng loạt đưa tin nữ diễn viên Scarlett Johansson vừa đính hôn với Colin Jost sau 2 năm hẹn hò. Đại diện của “Góa phụ đen” đã xác nhận thông tin này trên AP nhưng không tiết lộ ngày tổ chức lễ cưới của hai người.

Một số người tiếc nuối vì trước đó họ luôn gán ghép Johansson và chàng Chris Evans.

Johansson và Colin Jost công khai hẹn hò từ tháng 11/2017. Hai ngườ i thỉnh thoảng xuất hiện thân mật trong các sự kiện. Tuy nhiên “Góa phụ đen” không thường xuyên kể về bạn trai và ngược lại.

Trước khi đến với Colin Jost, Johansson từng là vợ của tài tử Ryan Reynolds (2008-2010) và nhà báo Romain Dauriac (2014-2017). Bé Rose Dorothy Dauriac, 5 tuổi, là con của minh tinh với người chồng thứ hai.

Trong khi đó ngôi sao của “Saturday Night Live” chưa từng kết hôn. Chuyện tình yêu của anh cũng ít được báo chí nhắc đến. Colin Jost sinh năm 1982, là diễn viên hài và nhà văn người Mỹ.

Anh cũng từng là một tay đô vật chuyên nghiệp.

Kể từ khi yêu Johansson, Jost được biết đến nhiều hơn, bởi danh tiếng của bạn gái quá nổi bật ở Hollywood. Thời gian qua, nữ diễn viên 34 tuổi gây nhiều chú ý khi xuất hiện trong phim Avengers: Endgame.

Vai diễn “góa phụ đen” Natasha Romanova trong Vũ trụ Marvel đã theo Johansson suốt hơn 10 năm. Giữa dàn siêu anh hùng như Iron Man, Captain America hay Thor, Johansson gây nhiều cảm tình với khán giả khi thủ vai người hùng xinh đẹp, mạnh mẽ và bí ẩn.

Năm ngoái, tạp chí Forbes công bố Johansson trở thành nữ diễn viên có thu nhập cao nhất thế giới (tính từ ngày 1/6/2017 đến 1/6/2018). Cô dẫn đầu danh sách với 40,5 triệu Mỹ kim, tăng gấp 4 lần so với năm 2017. 

MONTREAL - OTTAWA

Harvey Weinstein muốn chi 44 triệu đô dàn xếp bê bối tình dục Nhà sản xuất Harvey Weinstein sẽ phải chi khoản tiền 44 triệu Mỹ kim nếu muốn những phụ nữ tố cáo ông rút đơn. Trong đó, khoảng 30 triệu Mỹ kim dự trù được dùng để bồi thường cho các nạn nhân.

Số tiền còn lại nhằm chi trả các khoản phí kiện tụng. Khoản tiền bồi thường có thể được trả bởi các công ty bảo hiểm ông Harvey mua dịch vụ.

Theo CNN , thẩm phán sẽ ra quyết định về đề nghị thỏa thuận dân sự của ông Harvey với các nạn nhân vào phiên xử ngày 4/6. Thỏa thuận này không liên quan đến hai phiên tòa hình sự ông sắp đối mặt, dự trù diễn ra vào tháng 9.

Trong vụ thứ nhất, ông bị hai phụ nữ tố cáo hiếp dâm và tấn công tình dục tại tòa án thành phố Mahattan từ tháng 5/2018. Đầu tháng 6 cùng năm, tại tòa án thành phố New York, ba phụ nữ tiếp tục kiện Harvey hành vi hiếp dâm. Trong các phiên xử trước đó, ông phủ nhận tội.

Harvey Weinstein sinh năm

1952, là nhà sản xuất và điều hành hãng phim nổi tiếng. Ông từng được xem là “ông trùm” của các phim độc lập, lần lượt thành lập các hãng Miramax vào năm 1979 và The Weinstein Company năm 2005.

Các hãng phim của Harvey từng nhận hơn 200 đề cử Oscar trong những năm ông làm việc.

Harvey có một giải Oscar trên cương vị nhà sản xuất phim Shakespeare in Love giành giải “Phim xuất sắc” năm 1999.

Từ cuối năm 2017, hơn 80 phụ nữ nói từng bị Harvey Weinstein quấy rối tình dục. Vì những vụ tai tiếng này, nhà sản xuất phim bị vợ, công ty phá sản. Sự việc dẫn đến phong trào #MeToo và #TimesUp ở Hollywood và trên thế giới, phán đối các hành vi quấy rối tình dục trong làng điện ảnh. Nhiều nghệ sĩ như Kevin Spacey, Brett Ratner, Bryan Singer, Morgan Freeman bị khơi lại các vụ tai tiếng cũ, dẫn đến danh tiếng bị hủy hoại.

V.T (Theo New York Times)

Phim Đại Hàn đầu tiên giành Cành cọ vàng Lễ hội phim Cannes lần thứ 72 kết thúc đêm 25/5 sau khi Trưởng Ban giám khảo Alejandro González Iñárritu trao giải Cành cọ vàng cho phim Parasite của đạo diễn Đại Hàn Bong Joon-ho.

Parasite trở thành cuốn phim Đại Hàn đầu tiên giành giải Cành cọ vàng trong lịch sử Lễ hội phim Cannes. Đây là năm thứ hai liên tiếp một cuốn phim điện ảnh châu Á giành giải thưởng cao nhất tại Cannes. Năm 2018, phim Shoplifters của Nhật Bản đã lên ngôi.

Parasite vốn giành được nhiều cảm tình của khán giả của Cannes sau buổi công chiếu trước đó ở vùng bờ biển nước Pháp.

Trong lịch sử LHP Cannes, thành tích tốt nhất của điện ảnh Đại Hàn là giải Grand Prix (Giải thưởng lớn) dành cho Oldboy (2003) của đạo diễn Park Chan-wook. Đây thường được coi là giải nhì của sự kiện.

52

Đạo diễn Bong Joon-ho đã vừa giành giải Cành Cọ Vàng tại LHP Cannes

Với chiến thắng trong tối 25/5, Parasite nay tràn trề hy vọng giúp điện ảnh Đại Hàn lần đầu tiên có đề cử “Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc” tại Oscar 2020.

Trong khi đó, Atlantics giành giải Grand Prix của Cannes năm nay. Tác phẩm đánh dấu lần đầu tiên một nữ đạo diễn da màu là Mati Diop có cơ hội tranh giải Cành cọ vàng.

Thành viên ban giám khảo Elle Fanning đánh giá Atlantics là tác phẩm rất giá trị khi mang thông điệp thời sự nóng hổi, nhưng đồng thời

chứa đựng tính nhân văn và cảm xúc cá nhân rất cao của nhà làm phim người Pháp gốc Senegal.

Giải Nữ diễn viên chính xuất sắc của Cannes năm nay dành cho ngôi sao người Anh mới nổi Emily Beecham với phim “Little Joe”.

Sau 40 năm lăn lộn trong nghiệp diễn, tài tử Antonio Banderas lần đầu tiên có giải thưởng lớn trong sự nghiệp.

Phim “Pain & Glory” của đạo diễn Pedro Almodóvar giúp ông lãnh giải Nam diễn viên chính xuất sắc tại Cannes 2019.

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Jean-Pierre và Luc Dardenne - hai cái tên quen thuộc của Cannes khi từng hai lần đoạt Cành cọ vàng nhận giải Đạo diễn xuất sắc năm nay. Họ cùng thực hiện Young Ahmed - bộ phim kể về một thiếu niên theo đạo Hồi sống ở Bỉ lên kế hoạch sát hại giáo viên của mình sau khi bị một lãnh tụ Hồi giáo tẩy não.

Giải thưởng của BGK (Jury Prize) chia đều vinh dự cho hai phim “Les Misérables” (Ladj Ly) và “Bacurau” (Kleber Mendonça Filho và Juliano Dornelles).

Một cái tên được báo chí quan tâm tại Cannes năm nay là tác phẩm đồng tính nữ “Portrait of a Lady on Fire”. Phim này giúp Céline Sciamma có giải Biên kịch xuất sắc.

Giải Camera vàng thuộc về phim “Our Mothers” (đạo diễn Cesar Diaz) Đại diện lớn nhất của Hollywood tại Cannes năm

nay - Once Upon a Time in Hollywood - rốt cuộc ra về tay trắng ngoại trừ một giải dành con chó pitbull Brandy được trao trước đó. Tác phẩm thứ 9 của đạo diễn Quentin Tarantino gây tiếng vang sau buổi ra mắt, và được báo giới ngợi khen. Tuy nhiên cuốn phim có sự tham gia của Leonardo DiCaprio và Brad Pitt hoàn toàn bị ban giám khảo Cannes ngó lơ.

Lễ hộ i phim Cannes lần 72 diễn ra từ ngày 14 đến 25/5, có 21 phim tranh giải chính thức (Cành Cọ Vàng), 18 phim dự giả i Un Certain Regard và tám phim chiếu nhưng không tranh giải. Ban giám khảo Cành Cọ Vàng gồm đạo diễn Alejandro González Iñárritu (chủ tịch), Enki Bilal, Robin Campillo, Maimouna N”Diaye, Yorgos Lanthimos, Paweł Pawlikowski, Kelly Reichardt, Alice Rohrwacher và diễn viên trẻ Elle Fanning.

T.T (Theo CNN)

TM

PHỤ NỮ

MONTREAL - OTTAWA

Kem nền là một trong những yếu tố quan trọng để định hình nên lớp trang điểm hoàn hảo. Có thể tham khảo một vài bí quyết đánh kem nền trong mùa hè này.

Chọn tone phấn nền phù hợp

Chọn đúng loại phấn nền là yếu tố quan trọng quyết định đến 80% thành công của việc trang điểm. Để chọn đúng tông màu kem nền phù hợp với màu da mình, cách thử chính xác nhất là ở vùng da quanh cằm. Không nên thử ở cổ tay hay mu bàn tay như nhiều người vẫn khuyên. Thoa một lớp kem nền mỏng lên vùng da phía dưới cằm và quan sát cách màu da sáng lên trong những điều kiện ánh sáng khác nhau. Nếu màu da mới sáng hơn màu da cũ một tông hoặc màu sắc trông như tan biến vào da thì đó chính là kem nền phù hợp nhất.

Thoa kem lót trước khi tán nền

Kem lót không chỉ giúp da kiềm dầu hơn mà còn che phủ lỗ chân lông một cách hiệu quả, mang đến cho bạn một làn da mịn mượt và "ăn" kem nền hơn. Các loại kem lót kiềm dầu sẽ giúp hạn chế tốt nhất lượng dầu tiết ra làm chảy lớp nền của bạn. Thoa nhẹ một lớp mỏng ở những vùng tiết ra nhiều dầu nhất (vùng chữ T, hai má, trán và cằm).

Tán kem nền từng chút một

Đừng vội vàng quệt thật nhiều kem nền lên mặt một lúc. Hành động kém tinh tế này ngay lập tức sẽ phá hủy cả dung nhan của bạn. Thay vào đó, từ tốn bơm kem nền ra tay với một lượng bằng 3 hạt đậu nhỏ. Sau đó thoa từng lớp kem mỏng lên mặt, thoa đến đâu dùng bông mút, cọ hay đầu ngón tay tán đến đó. Nên tán kem nền từ trung tâm lan dần ra phía ngoài. Nếu để ý bạn sẽ thấy khu vực rìa gương mặt cần rất ít kem nền để che phủ.

Sử dụng toner hoặc kem dưỡng ẩm để làm bền và dưỡng da

Nước hoa hồng/ kem dưỡng ẩm là một bước không thể thiếu để bảo vệ và dưỡng ẩm cho làn da, giúp lớp trang điểm mịn màng. Nước hoa hồng/kem dưỡng ẩm không chỉ đóng vai trò giúp làn da mặt tươi sáng, trẻ trung hơn mà còn bảo vệ da khỏi các lớp phấn trang điểm.

Ngoài ra, việc thoa nước hoa hồng/kem dưỡng ẩm trước khi thoa kem nền, giúp lớp kem nền giữ được lâu trên gương mặt hơn.

Sử dụng nước hoa hồng hoặc kem dưỡng ẩm trước khi đánh nền khoảng 5 phút. Bước kem dưỡng này quyết định độ mịn của lớp phấn nền sau đó.

Kem che khuyết điểm

Kem che khuyết điểm là công cụ đắc lực để che lấp đi những khuyết điểm trên khuôn mặt như quầng thâm, mụn hay sạm da. Nên sử dụng kem che khuyết điểm khác nhau cho từng vùng da khác nhau bởi mỗi vùng da khác nhau trên khuôn mặt lại có những đặc tính và yêu cầu khác nhau, và một thỏi che khuyết điểm chưa chắc đã đáp ứng được tất cả.

Phấn phủ

Sau khi đã tán xong kem nền, đừng quên phủ lên da một lớp phấn phủ thật mỏng để cố định lớp nền đó. Phủ phấn toàn mặt sẽ khiến lớp nền bị lì lại nhưng nếu không phủ phấn thì mặt bóng nhờn.

Bí quyết chính là dùng một cây cọ đầu bông thưa hoặc mút ẩm và dặm nhẹ tại những vùng tiết dầu.

Ngoài ra có thể sử dụng ngay xịt khoáng hằng ngày của mình, nhưng cũng nên hạn chế dùng các loại xịt khoáng có đầu xịt ra hạt nước quá lớn.  01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

53

VUI CHỤP HÌNH

TM

MONTREAL - OTTAWA

Andy Nguyễn là một người cầm máy có hạng, làm việc toàn phần trong ngành nhiếp ảnh nghệ thuật thế giới, có trong tay nhiều giải thưởng quốc tế. Anh là nhiếp ảnh gia gốc Việt đầu tiên vinh dự đoạt giải Wildlife Photographer of the Year của BBC. Nhiều tác phẩm của Andy Nguyễn được trưng bày trong các viện bảo tàng quốc gia tại Mỹ, Anh Quốc; và cho tới nay anh đã đoạt được 29 Huy Chương Vàng trên toàn cầu.

Anh hiện làm việc và cư ngụ tại vùng GTA, ON, Canada.

Kỳ 32

Andy Nguyễn

Khai thác Bokeh trong nhiếp ảnh

Nếu bạn từng nói chuyện với những tay “ghiền” chụp ảnh chân dung hoặc nghe họ nói chuyện với nhau, có lẽ bạn đã thoáng nghe qua chữ bokeh. Bokeh là gì? Bạn có cần dùng nó không? Dùng nó bằng cách nào? Chữ này phát âm như thế nào cho đúng? Đây có thể là những câu hỏi mà bạn đã tự hỏi mình ở một lúc nào đó.

Trong bài này tôi sẽ giúp bạn trả lời những câu hỏi về bokeh.

BOKEH LÀ GÌ?

Thuật ngữ chuyên môn bokeh trong nhiếp ảnh ám chỉ về lượng mờ thẩm mỹ tạo nên bởi những điểm sáng không rõ nét trong hình ảnh. Nói một cách dể hiểu hơn, đó là những vòng tròn nhỏ và mờ trong ảnh của bạn.

Bokeh cho bạn cái nhìn mát mắt, cho bạn cảm giác chiều sâu, và giúp nhấn mạnh và làm khung cho chủ thể của bạn một cách tốt đẹp. Để thấu đáo, có một số người muốn lý luận rằng đây không phải chỉ là các vòng tròn mờ, mà là sự kết hợp giữa độ mờ và những điểm phản chiếu ánh sáng.

Từ bokeh (được phát âm BÔ-CƠ hoặc BÔ-KÊ) và xuất phát từ một chữ tiếng Nhật boke (ボケ), có nghĩa ‘mờ’ hoặc ‘khói mù’.

Trong thập niên 1990, chủ bút tạp chí Photo Techniques Mike Johnston đã thêm vô mẫu tự “h” để giúp người Mỹ phát âm một cách thích đáng hơn (BÔ-KÊ) trong tiếng Anh.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ TẠO CÁI NHÌN CỦA BOKEH? Có ba yếu tố chính để cân nhắc khi muốn tạo bokeh. Ống kính, khoảng cách, và khẩu độ, mỗi thứ đều có thể ảnh hưởng đến mức độ và phẩm chất của bokeh.

1. Mở rộng khẩu độ

Lỗ mở của ống kính để ánh sáng chui vào bộ phận sensor của máy ảnh, gọi là khẩu độ, điều khiển chiều sâu trường ảnh (DOF). Khi dùng khẩu độ rộng, bạn sẽ có DOF mỏng hơn.

Có một DOF mỏng sẽ tăng cơ hội để có hậu cảnh mờ đi. Tức là bạn sẽ đạt được cái nhìn bokeh nếu có nguồn ánh sáng trong hậu cảnh.

Một chiếc máy ảnh xưa là “người mẫu” cho hình này. Những bóng đèn nhỏ trang trí trong hậu cảnh tạo nên một bokeh mềm dịu và mát mắt

3. Tiến đến gần chủ thể hơn Khi bạn xích máy ảnh đến gần chủ thể hơn, ảnh hưởng bokeh sẽ tăng mạnh hơn. Đây là vì khi nhích đến gần chủ thể, bạn chụp ít hậu cảnh hơn trong khung. Điều này có nghĩa những điểm sáng mờ trong hậu cảnh sẽ được rọi lớn hơn, cho một bokeh mạnh hơn.

Quan sát khi khẩu độ càng tăng (số f càng nhỏ), sẽ có ảnh hưởng bokeh càng mạnh

2. Tăng khoảng cách giữa chủ thể và hậu cảnh

Khi xích máy ảnh tới gần chủ thể hơn, ảnh hưởng bokeh sẽ tăng mạnh luôn

54

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Càng nhiều khoảng cách giữa chủ thể và hậu cảnh, thì bạn cũng sẽ có ảnh hưởng bokeh càng mạnh. Biết được điều này sẽ đỡ lắm, đặc biệt nếu bạn đã mở khẩu độ tối đa mà vẫn muốn có thêm ảnh hưởng bokeh.

Lý do thật đơn giản, với một chiều sâu trường ảnh nhỏ hơn, khi hậu cảnh càng xa, sẽ càng bị mờ đi, và làm tăng phẩm chất của bokeh.

TM

MONTREAL - OTTAWA

4. Dùng một tiêu cự dài hơn

KHI NÀO NÊN DÙNG BOKEH?

Nếu mọi thứ khác ngang hàng nhau, một tiêu cự dài hơn sẽ cho bạn ảnh hưởng bokeh nổi bật hơn. Đó là lý do tại sao các tay thợ chụp hình đám cưới và chân dung dùng ống kính có tiêu cự dài hơn như 85mm hoặc 70-200mm.

Sự tăng thêm rõ rệt về phẩm chất bokeh là do ảnh hưởng zoom. Những độ tiêu cự lớn hơn, chụp một hậu cảnh nhỏ hơn (rọi lớn nó). Và vì vậy, cho cảm giác như thấy có nhiều ảnh hưởng bokeh hơn.

5.Dùng một ống kính với phẩm chất Bokeh tốt hơn

Có bao giờ bạn gặp hiện tượng “dư” bokeh trong hình không? Điều này tùy theo quyền lựa chọn của mỗi cá nhân. Điều bạn cần biết là rằng mục đích người ta dùng bokeh là để tạo nên một hậu cảnh nhìn mát mắt để nhấn mạnh và lấy khung cho chủ thể. Nó giúp mang lại cảm giác ảnh có chiều sâu. Tuy nhiên, đó không có nghĩa là cách hay nhất hoặc duy nhất, hoặc đó là mục đích duy nhất của bokeh. Một số người mê bokeh quá nhiều, đến nỗi họ tâng bốc nó lên thành đề tài chính của tấm ảnh!

Bạn sẽ thường xuyên thấy bokeh được áp dụng trong nhiếp ảnh chân dung, nhiếp ảnh sản phẩm, hoặc nhiếp ảnh tĩnh vật. Nhưng không có nghĩa bạn không thể dùng nó cho nhiếp ảnh wildlife. Nếu bạn quyết định là nó sẽ làm hình phong cảnh của bạn tuyệt vời, thì cứ thực hành!

Không có gì vòng vo trong vấn đề này. Ống kính có phẩm chất càng Khi thay đổi tiêu cự zoom vô gần hơn, tốt, bokeh cũng càng tốt luôn. Yếu tố ảnh hưởng bokeh cũng sẽ tăng nào làm cho bokeh tốt hoặc xấu? Nói cho đơn giản, một bokeh tốt sẽ tròn, dịu, mềm. Một bokeh xấu sẽ có cạnh bén và nhìn như hình đa giác, tạo nên sự “xao lãng” về thị giác.

Hình dáng của bokeh của bạn dựa vào bao nhiêu lá màng chắn trong cấu trúc của aperture. Số lá màng chắn càng cao thì hình dáng của aperture càng tròn.

Bokeh mang lại cảm giác chiều sâu trong khung ảnh

KHI NÀO KHÔNG NÊN DÙNG BOKEH?

Có những trường hợp khi chúng ta chẳng có lý do nào để dùng bokeh, chẳng hạn như, nhiếp ảnh kiến trúc hoặc địa ốc khi bạn cần mọi thứ sắc nét. Cũng rất khó dùng DOF cạn trong nhiếp ảnh đường phố, nơi có lẽ bạn sẽ phải hy sinh độ nét và sẽ không lấy đủ chiều sâu cần thiết cho thể loại nhiếp ảnh này.

AN

(andyfotopro@yahoo.com)

Phẩm chất của bokeh cũng tùy theo sự thiết kế của ống kính

THẾ GIỚI ĐÓ ĐÂY

Nhật Bản đề nghị thế giới viết đúng tên Thủ tướng Abe

Thủ tướng Abe Shinzo

Chính phủ Nhật Bản muốn thế giới viết đúng cách họ tên người Nhật trong tiếng Anh khi đất nước bước vào triều đại Era. Ngoại trưởng Nhật Bản Taro Kono hôm 21/5 cho biết: “Chúng tôi hy vọng tên của Thủ tướng sẽ được viết là Abe Shinzo giống như Chủ tịch Trung Quốc Tập

Cận Bình và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Tôi đang lên kế hoạch gửi yêu cầu này tới truyền thông quốc tế”.

Trong tiếng Nhật, họ tên người được viết theo kiểu họ trước tên sau giống nhiều nước châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc. Tuy nhiên, trong gần một thế kỷ rưỡi, tên người Nhật được

Nhà hàng ở Dubai bán thịt bò bít tết phủ vàng

viết bằng tiếng Anh theo cách ngược lại là để tên trước họ.

Cách viết này được áp dụng dưới triều đại Meiji như một phần nỗ lực quốc tế hóa rộng lớn hơn và đã trở thành tiêu chuẩn, dù vẫn có trường hợp ngoại lệ và một số tên trong lịch sử vẫn được viết theo kiểu họ trước tên sau.

Khi Nhật Bản bước vào triều đại Era đầu tháng 5, chính phủ Nhật muốn giải quyết triệt để vấn đề.

Ngoại trưởng Kono hy vọng giới truyền thông tiếng Anh ở Nhật cũng thực hiện quy tắc mới. Ông đề cập văn bản do Hội đồng Ngôn ngữ quốc gia ban hành gần 20 năm trước, trong đó kêu gọi áp dụng đặt họ trước tên khi viết bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, đề nghị không được áp dụng cả trong cộng đồng quốc tế và chính người dân Nhật Bản. 

N h à h à n g N u s r- E t ở Dubai của đầu bếp nổi tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Salt Bae đang phục vụ thực khách món bò bít tết phủ vàng lá 24 karat, giá 340 Mỹ kim một phần.

Nếu không muốn ăn cùng với vàng, thực khách có thể gọi bít tết thông thường với giá 92 Mỹ kim. Đầu bếp cho biết miếng thịt bò nướng phủ vàng, cắt tại bàn ăn của thực khách, rồi rắc chút muối lên trên. Một thực khách cho biết: “Đó là một trải nghiệm thú vị, mang lại niềm vui.

Thức ăn rất ngon, rất đắt và rất... Dubai”.

Salt Bae tên thật là Nusret Gokce, chủ của một chuỗi nhà hàng Nusr-Et nằm ở Trung Đông, New York và Miami (Mỹ). Anh được biết đến với tuyệt chiêu rắc muối lên đồ ăn theo phong cách “gợi cảm nhất thế giới”. Video rắc muối của Bae lần đầu tiên xuất hiện trên mạng vào năm 2017

và nhanh chóng trở thành một trong những video được xem nhiều nhất khi đó. Trên Instagram, Salt Bae có 21 triệu người hâm mộ.

Nhà hàng bít tết của anh được nhiều người nổi tiếng yêu thích, như cựu cầu thủ David Beckham, tài tử Hollywood Leonardo Dicaprio, ca sĩ P Diddy, Phó Tổng thống kiêm Thủ tướng UAE Sheikh Mohammed bin Rashid al Maktoum... 

Những miếng thịt phủ vàng có giá 340 USD. Ảnh: Wowr Rght Meow

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

55

THẾ GIÓI QUANH TA

TM

MONTREAL - OTTAWA

Kim cương Canada HOÀNG CHIÊU ẤN

C

ó lẽ nhiều người ngạc nhiên khi biết Canada là quốc gia sản xuất kim cương đứng hàng thứ ba trên thế giới.

Canada cũng có mỏ kim cương à? Canada không chỉ sản xuất kim cương mà còn là một trong những quốc gia đứng đầu sản xuất đá quý Ammolite, được biết với tên Việt là ốc anh vũ hóa thạch. Trong suốt thế kỷ 20, hầu như không ai nghĩ là Canada giàu quặng mỏ kim cương cả. Nói đến kim cương, người ta chỉ nghĩ đến những hầm mỏ ở Châu Phi hay trung tâm mậu dịch kim cương ở Châu Âu.

Kim cương Canada được tìm thấy như thế nào? Điều ngạc nhiên xảy ra năm 1991 khi hai nhà địa chất Chuck Fipke và Stewart Blusson tìm thấy dấu hiệu của các hầm đá kimberlite có kim cương tại hồ Point Lake, cách khoảng 300km về phía bắc của Yellowknife, Northwest Territories.

Một trong những quặng mỏ đầu tiên này được một liên doanh khai thác.

Liên doanh này gồm công ty BHP Diamonds Inc. (51%), công ty Dia Met Minerals (29%), Fipke (10%) và Blusson (10%). Năm 1998, liên

56

doanh BHP khai thác mỏ kim cương Ekati, là nơi sản xuất kim cương thương mại đầu tiên của Canada. Đến năm 2014, BHP bán mỏ kim cương Ekati lại cho công ty Dominion Diamond Corporation với giá khoảng 670 triệu Gia kim.

Tiếng Anh có thành ngữ “A diamond in the rough” thường được dùng theo nghĩa bóng để ví von mô tả một người, nói chung là người đó có tư cách tốt, nhưng cách cư xử và phong thái còn vụng về, cũng giống như một viên kim cương chưa được mài giũa vậy.

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Còn nghĩa đen của câu ấy? Là viên kim cương ở dạng nguyên thủy vừa được tách riêng ra từ khối đá mà hầu như chúng ta ít khi nào được thấy.

Chúng ta chỉ thấy những viên kim cương lấp lánh của các món trang sức vòng đeo cổ, cà rá, bông tai trưng bày trong tủ kính cửa hàng hay trên người của các bà các cô trong dạ tiệc.

Từ dạng nguyên thủy biến thành món nữ trang, kim cương phải trải qua bao nhiêu công đoạn liên quan đến hàng ngàn người với kỹ năng đặc biệt, từ người thợ mỏ nước này đến người thợ kim hoàn có khi ở quốc gia khác.

Kim cương Canada được giới tiêu thụ khắp thế giới ưa chuộng vì là loại kim cương được sản xuất một cách đạo đức nhất, khác với kim cương các nước Châu Phi được khai thác bởi các phe nhóm bạo lực và những cuộc nội chiến đẫm máu dai dẳng triền miên. Kim cương Canada cũng có cấu trúc nguyên tử hơi khác so với kim cương của các nước khác. Kim cương Canada trong trẻo hơn nên luồng ánh sáng xuyên thấu qua tốt hơn, đáng được xem là kim cương tinh khiết nhất.

Những viên kim cương mà hai nhà địa chất người Canada Chuck Fipke và Stewart Blusson tìm thấy trong thế kỷ 20 đã hình thành từ hàng tỷ năm trước trong những khối đá rất cứng gọi là “cratons”, trải dài trên bề mặt của gần một nửa diện tích Canada.

Khám phá năm 1991 đã mở ra một cơn sốt khoáng sản lớn khi hàng ngàn người tìm kiếm đã đến Canada để thử vận may. Trong thập niên tiếp theo, có nhiều phát hiện quặng mỏ kim cương khác nữa ở Lãnh địa Tây Bắc, Tỉnh bang Ontario và Lãnh địa Nunavut. Canada hiện là quốc gia sản xuất kim cương lớn thứ ba thế giới về giá trị và lớn thứ năm theo khối

TM

MONTREAL - OTTAWA

lượng, chưa đến 10% sản lượng kim cương toàn cầu trong năm 2015. Năm ngoái, Canada sản xuất 16 triệu ca ra kim cương.

Kim cương Canada được khai thác ở đâu? Năm 1998, mỏ Ekati trở thành mỏ đầu tiên mở tại Canada. Ngày nay, mỏ Ekati được điều hành bởi Dominion Diamond Corporation; công ty này cũng sở hữu 40% mỏ Diavik. Với tuổi thọ ước tính là 20 năm, nguồn cung kim cương phẩm chất tốt của mỏ kim cương Ekati, dự kiến sẽ ​​ cạn kiệt vào năm 2020, nhưng công ty Dominion sẽ khai thác một mỏ lộ thiên mới ở gần đó.

Năm 2003, công ty liên doanh Rio Tinto (60% cổ phần) và công ty Dominion (40%) khai thác mỏ Diavik, nằm cách mỏ Ekati 35km về phía đông nam, trên một hòn đảo nhỏ của hồ Lac de Gras. Diavik là mỏ lớn nhất của Canada về sản xuất, từ 6 đến 7 triệu carat kim cương mỗi năm.

Giống như mỏ Ekati, Diavik ban đầu là một mỏ khai thác lộ thiên, nhưng việc sản xuất đã chuyển sang hoạt động ngầm từ mấy năm trước.

Năm 2006, một công ty khai thác kim cương của Canada có tên Tahera bắt đầu sản xuất tại mỏ Jericho ở Nunavut, nhưng gặp khó khăn tài chính nên ngưng hoạt động một năm sau đó, mặc dù đã có một nỗ lực ngắn ngủi để hồi sinh vào năm 2012.

Năm 2008, công ty có thương hiệu lừng lẫy nhất trong lãnh vực kim cương là De Beers bắt đầu nhảy vào Canada khai thác hai mỏ kim cương mới là Victor Mine ở Tỉnh bang Ontario và Snap Lake ở Vùng Lãnh địa Tây Bắc. Vài năm sau, De Beers khai thác mỏ thứ ba là Gahcho Kué. Nằm cách Yellowknife khoảng 280km về phía đông bắc ở Tây Bắc, mỏ kim cương Gahcho Kué ước tính sẽ sản xuất khoảng 54 triệu carat trong vòng đời 12 năm tuổi của nó.

De Beers nhận thức được tiềm năng kim cương Canada rất to lớn vì những vùng đất bao la gần Bắc

Cực vẫn chưa được khám phá. De Beers cam kết đầu tư tới 20,4 triệu Gia kim để khám phá các khu vực giàu khoáng sản tiềm năng. De Beers cũng đàm phán thương lượng với các cộng đồng người bản địa Canada để được quyền tiếp tục khai thác mỏ Victor sau năm 2018.

Kim cương Canada được khai thác như thế nào? Khai thác kim cương ở Lãnh địa Tây Bắc xa xôi là một thách thức lớn vì khu vực này được bao quanh bởi các hồ nước và không có đường để vận chuyển công nhân, thiết bị và vật liệu tiếp vận. Với nhiệt độ giảm xuống -45 độ C vào mùa đông, một con đường băng được xây dựng hàng năm hoạt động trong khoảng sáu đến mười tuần từ tháng 1 đến tháng 3. Không có thị trấn hoặc khu định cư nào gần đó cả; các mỏ cũng cần cung cấp chỗ ở và cơ sở vật chất cho nhân viên của họ, những người làm theo ca, mỗi ca có thể kéo dài hàng mấy tuần lễ.

Mỏ Diavik nằm trong vùng đóng băng vĩnh cửu không bao giờ tan (permafrost zone); ở vĩ độ đó và hàn độ đó thì chẳng có thực vật nào chịu nổi. Nơi cây cối có thể mọc được cũng cách đó 100 km về phía nam.

Mỏ kim cương gần Toronto nhất là mỏ Victor của công ty De Beers, cách Toronto 700km và cách Sudbury 300km về hướng bắc.

Khi các mỏ khai thác kim cương lộ thiên cạn kiệt, các công ty khai thác buộc phải chuyển sản xuất dưới lòng đất để kéo dài tuổi thọ sản xuất của mỏ. Nhưng cách này tốn kém hơn và đi kèm với nhiều thách thức.

Tại mỏ dưới lòng đất Snap Lake, sự rò rỉ của các mạch nước ngầm buộc mỏ phải đóng cửa và được đưa vào chương trình chăm sóc và bảo trì vô thời hạn. Để có thể khai thác dưới nước tại mỏ Diavik, một con đê dài 3.9km được xây dựng bằng sáu triệu tấn đá để giữ cho nước từ hồ Lac de Gras khỏi tràn vào. Con đê có giăng dây gắn các cảm biến theo dõi nhiệt

Hình: Bản đồ địa điểm 8 mỏ kim cương của Canada (Geology.com và MapResource)

độ, áp suất và chuyển động để bảo đảm nó ở đúng vị trí trong suốt thời gian mỏ đang hoạt động khai thác và trong mọi điều kiện thời tiết.

Có phải tất cả kim cương Canada đều đạt đúng tiêu chuẩn đạo đức không? Trong khi kỹ nghệ khai thác kim cương ở các nước Châu Phi từ bấy lâu bị mang tiếng xấu vì dính líu đến những cuộc xung đột đẫm máu triền miên giữa các phe tranh giành quyền kiểm soát cộng với tệ nạn bóc lột nhân công hầm mỏ, kim cương Canada ngời sáng nổi lên như một sự lựa chọn lành mạnh cho những người mua có ý thức về đạo đức. Vì không có chiến tranh hoặc xung đột vũ trang liên quan đến kim cương xảy ra ở Canada nên có thể nói rằng tất cả kim cương khai thác ở Canada đều “conflict-free”, là không dính líu đến xung đột, không dính líu đến đổ máu, là trong sạch, là hợp với đạo đức.

Ngoài ra, chính quyền Canada còn đặt ra những quy tắc nghiêm ngặt liên quan đến việc khai thác kim cương nhằm không gây ảnh hưởng xấu đối với các cộng đồng của người dân địa phương, của môi trường thiên nhiên và của đời sống các động vật hoang dã. Trước khi bất kỳ công ty nào có

thể bắt đầu khai thác ở Canada, họ phải tính toán tác động đến thảm thực vật, phẩm chất không khí và nước, tính bền vững của động vật hoang dã địa phương, cũng như các tác động xã hội và kinh tế. Vì mỏ Diavik nằm giữa một trong những hệ sinh thái nhạy cảm và hoang sơ nhất thế giới, ban giám đốc rất coi trọng trách nhiệm bảo vệ môi trường.

Nước, không khí, đời sống thực vật và động vật hoang dã đều được công ty khai thác đánh giá để tránh gây thiệt hại.

Thông qua các thỏa thuận với cộng đồng địa phương, thổ dân bản địa người Inuit Canada (trước đây từng được gọi là người Eskimo) thường chiếm khoảng 40% lực lượng công nhân khai thác mỏ. Theo De Beers, mỏ Gahcho Kué mới của họ tạo ra gần 1.200 việc làm hàng năm trong khuôn khổ Tây Bắc và đóng góp 6,7 tỷ đô la cho Canada nói chung. Trong Báo cáo tác động kinh tế xã hội mới nhất, De Beers nhắc lại cam kết để tối đa hóa lợi ích từ các hoạt động của họ cho các cộng đồng nơi họ hoạt động.

Tuân hành đúng luật lao động, đúng tiêu chuẩn sức khỏe và an toàn của Canada, đúng luật môi trường, đảm bảo rằng kim cương được khai thác một cách có trách nhiệm..., tất cả những điều đó cũng mới chỉ là phân nửa của phương trình. Một lĩnh vực nữa mà khách hàng mua sắm kim cương cần kiểm tra là quốc gia nơi kim cương được cắt và đánh bóng có nạn cuỡng bức lao động trẻ em không và có nạn hãng xưởng bắt chẹt vắt kiệt sức nhân công không. Khuôn khổ do Canada đặt ra cho ngành khai thác và sản xuất kim cương là tốt nhất và đáng được dùng làm mẫu Hình: Viên đá kim cương thô tên là Diavik mực chung.

Foxfire nặng 187,70 carat - lớn nhất từng Kim cương Canada được cắt và được tìm thấy ở Bắc Mỹ - được khai quật đánh bóng ở đâu? Kim cương do tại mỏ Diavik vào tháng 12/2015

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

57

THẾ GIÓI QUANH TA

Hình: Không ảnh cho thấy mỏ kim cương Diavik như một hòn đảo nằm ở Vùng Lãnh Địa Tây Bắc (Northwest Territories) của Canada

Canada sản xuất không có nghĩa là nó cũng được cắt và đánh bóng ngay tại trong nước. Ngành công nghiệp cắt kim cương ở Canada vẫn còn tương đối nhỏ nên hầu hết các viên kim cương thô của Canada được chuyển ra nước ngoài để bán và cắt tại các quốc gia như Do Thái, Ấn Độ, Bỉ và Việt Nam. Chỉ có một phần kim cương Canada được bán trên thị trường là 100% Canada, nghĩa là mọi công đoạn đều được thực hiện ở Canada.

Một công ty nội xứ cắt và đánh bóng kim cương là công ty Embee Diamonds ở Prince Albert, Saskatchewan. Embee Diamonds tạo ra thương hiệu Sirius Star với câu châm ngôn “Kim cương sáng nhất thế giới” đi kèm với một giấy xác nhận gia hệ Canada.

Khoảng 10% kim cương thô được cắt và đánh bóng ở Lãnh địa Tây Bắc như một phần của thỏa thuận giữa các mỏ ký kết với Chính phủ Lãnh địa Tây Bắc Canada. Công ty Crossworks, một chi nhánh của HRA Group, có các nhà máy ở Yellowknife và Sudbury. Hiện tại, HRA Group là công ty kim cương duy nhất trên thế giới chuyên cắt, đánh bóng và bán kim cương Canada. Nó vận hành một chương trình có tên “Canada Rocks” chuyên cung cấp cho các nhà bán lẻ Canada những viên kim cương thường được bán dưới tên thương hiệu của họ. Nhà máy Sudbury cũng cắt kim cương từ mỏ Victor thuộc sở hữu của De Beers, được bán dưới tên thương hiệu kim cương Victor và kèm theo giấy chứng nhận xác thực từ Chính phủ Ontario. HRA Group cũng đang giúp phát triển ngành công nghiệp kim cương địa phương bằng cách hỗ trợ Trường Cao Đẳng Georgian College của Tỉnh bang Ontario bằng những học bổng và các giải thưởng cho Chương trình giảng dạy môn Kim loại và Nữ trang.

58

Một viên kim cương cỡ 12,08 carat thuộc hạng tuyệt hảo gọi là “Forevermark Exceptional diamond” là viên kim cương lớn nhất từng được khai thác, cắt và đánh bóng ở Canada 100%.

Có phải tất cả kim cương Canada được đánh dấu? Cuốn phim “Blood Diamonds” do Leonardo DiCaprio đóng vai chính ra mắt khán giả năm 2006 làm nổi bật một khía cạnh nhỏ nhưng đáng lo ngại của ngành khai thác mỏ kim cương; từ đó trở đi, nguồn gốc xuất xứ của mỗi viên kim cương trở thành một vấn đề quan trọng. Một người có đạo đức khi mua sắm một chiếc nhẫn đính hôn muốn biết chắc chắn đó là một viên kim cương có xuất xứ tốt đẹp.

Họ cảm thấy yên tâm khi biết rằng chiếc nhẫn kim cương họ mua là sản phẩm Canada có khắc bằng laser hình lá phong hoặc hình con gấu bắc cực bên cạnh số danh bộ và có kèm một giấy khai sinh.

Không phải tất cả kim cương Canada đều được đánh dấu, nhưng các công ty kim cương uy tín đều lập bản tiểu sử chi tiết, ghi rõ từ đầu chí cuối (chuỗi lưu ký) gốc gác và các giai đoạn hình thành của mỗi viên kim cương mà họ bán ra: được khai thác từ mỏ nào, năm nào, do hãng nào cắt và đánh bóng, thành phẩm đưa ra thị trường năm nào v.v... Họ làm như vậy để bảo đảm là viên kim cương đó có nguồn gốc đạo đức ở Canada và được quản lý bởi các nhà sản xuất uy tính đáng tin cậy.

Chính quyền Liên bang Canada đưa ra các luật lệ về kim cương thật kỹ càng bằng 5 đạo luật: Đạo luật Trọng lượng và Đo lường (Weights and Measures Act); Đạo luật về Lợi nhuận từ Hành vi Tội phạm (rửa tiền) và Tài chính Khủng bố; Đạo luật Xuất Nhập Cảng Kim cương thô;

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

TM

Đạo Luật về Cạnh tranh; Quy định Khai thác Mỏ Kim cương.

Ngoài ra, vào năm 1994, cộng đồng doanh nghiệp Canada đã thông qua Bộ Quy tắc Ứng xử Kim cương (Canadian Diamond Code of Conduct) với những sửa đổi và bổ túc được đưa ra vào năm 2006.

Kim cương Canada có cao giá hơn kim cương các nước khác không?

Câu trả lời là có. Nhưng tiền nào của nấy, mắc hơn vì giá trị hơn. Khai thác kim cương trong môi trường và xã hội có chuẩn mực cao như Canada rất tốn kém. Những nỗ lực cần thiết để đáp ứng các tiêu chuẩn tối thiểu của các Quy tắc Ứng xử cũng làm tăng thêm chi phí cho việc quản lý kim cương Canada vì chúng cần được theo dõi theo cách kiểm toán từ lúc còn ở mỏ cho đến lúc tới tay người tiêu thụ. Các nhà buôn kim cương phải lựa chọn hai cách: một là tránh không đánh dấu kim cương Canada để bán nhanh hơn rẻ hơn; hai là nâng giá bán để trang trải chi phí.

Làm cách nào bạn có thể yêu cầu xác thực viên kim cương Canada mà bạn mới mua? Bạn hãy liên lạc với Văn phòng Quy luật Kim cương Canada ở số điện thoại 1-866399-1118 hoặc 1-416-363-2968,

MONTREAL - OTTAWA

Hình: Kim cương Canada có khắc dấu xác nhận gốc gác Canada

hoặc bằng e-mail tại địa chỉ info@ canadiandiamondcodeofconduct.ca và trả trước một món tiền lệ phí nhỏ.

Họ phải từng bước cần thiết kiểm chứng xem viên kim cương bạn mua có đúng được thực hiện bởi tất cả các cấp độ giao dịch và có đáp ứng các đòi hỏi tối thiểu nêu trong tập sách nhỏ Quy tắc Ứng xử hay không.

Bạn đeo một chiếc nhẫn kim cương không rõ gốc tích thì cũng ớn vì có thể nó là “blood diamond”, kim cương máu, nó từng nằm trong bàn tay đẫm máu của các phiến quân ở Sierra Leone, Angola, Cote d’Ivoire hay Cộng Hòa Dân Chủ Congo. Kim cương Canada là an lành, là đạo đức hơn cả.

HOÀNG CHIÊU ẤN

TM

VĂN HỌC NGHỆ THUẬT

MONTREAL - OTTAWA

Thi sĩ

N

hà thơ Tô Thùy Yên, tác giả bài thơ nổi tiếng “Chiều Trên Phá Tam Giang” vừa qua đời tối 21/5 tại Houston, Texas, sau một thời gian dưỡng bệnh tại một Rehab Center ở Houston, hưởng thọ 81 tuổi.

Nhà thơ Tô Thùy Yên tên thật là Đinh Thành Tiên, sinh năm 1938 tại Gò Vấp, Gia Định. Ông học tại Sài Gòn và viết từ cuối thập niên 1950. Ông bắt đầu có thơ đăng trên báo Đời Mới vào thập

Tô Thùy Yên qua đời niên 1950 trước khi xuất hiện trên tạp chí Sáng Tạo.

Cuối năm 1963 ông nhập ngũ, phục vụ trong ngành chiến tranh chính trị. Chức vụ cuối cùng là thiếu tá QLVNCH. Bị tù Cộng sản 13 năm. Cuối năm 1993 cùng gia đình sang định cư tại Minnesota. Năm 2002, Tô Thùy Yên và gia đình dọn đến Houston, Texas.

Bài thơ nổi tiếng của Tô Thùy Yên được người yêu Nhà thơ Tô Thùy Yên nhạc biết đến là Chiều Trên

Phá Tam Giang, được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh phổ thành nhạc.

Tác phẩm đã xuất bản: Thơ Tuyển (một ấn bản tại Đức năm 1994, một ấn bản tại Mỹ năm 1995), Thắp Tạ (năm 2004).

Hồi đầu năm 2019, ông cho ra mắt “Tô Thùy Yên – Tuyển Tập Thơ,” gồm 96 bài thơ, gộp lại những bài từ hai tập trước, cộng thêm một số bài mới được tìm thấy và đưa vào sau này. 

Nhà văn Oman đoạt giải Man Booker quốc tế

T

Nhà văn Jokha Alharthi và quyển sách Celestial Bodies

iểu thuyết “Celestial Bodies” giúp Jokha Alharthi trở thành nhà văn thuộc khối Ả Rập đầu tiên nhận giải thưởng văn học quốc tế.

Buổi lễ trao giải diễn ra hôm 21/5 tại trung tâm biểu diễn nghệ thuật Roungdhouse, thành phố London (Anh). Phần thưởng 63.000 Mỹ kim được chia đều cho tác giả Jokha Alharthi và dịch giả cuốn tiểu thuyết Celestial Bodies (nguyên tác tiếng Oman). Các tác phẩm vào chung kết khác được thưởng khoảng 1.300 Mỹ kim.

Jokha cho biết: “Tôi rất hạnh phúc vì giúp độc giả thế giới có cái nhìn sâu hơn văn hóa Ả Rập. Dù câu chuyện được viết về quê hương Oman, tôi nghĩ độc giả quốc tế có thể tìm thấy sự đồng điệu qua những giá

trị nhân văn được truyền tải”.

Celestial Bodies kể về cuộc sống của ba chị em gái sống trong ngôi làng al-Awafi, thuộc Oman. Họ chứng kiến những biến đổi xã hội nơi đây, từ một quốc gia buôn bán nô lệ đến vùng đất sản xuất dầu mỏ.

Tác giả Jokha chia sẻ về nội dung tiểu thuyết: “Sách viết về vấn nạn nô lệ, chủ đề nhạy cảm tại Oman. Tôi nghĩ văn học là nơi phù hợp nhất để trao đổi những chủ đề như thế. Nô lệ không chỉ xảy ra ở quê hương tôi, nó từng là vấn đề toàn cầu”. Luật pháp Oman cấm buôn bán nô lệ từ năm 1970.

Nhà sử học Bettany Hughes - giám khảo cuộc thi - nói: “Celestial Bodies có thể chinh phục cả trí óc và trái tim người đọc”. Một giám khảo khác, nhà văn Elnathan John, cho biết: “Chúng

tôi rất bất ngờ với cách viết có chiều sâu và giàu thông tin của cuốn sách.

Bên cạnh đó, tác giả cũng khai thác các vấn đề về đạo đức một cách rất khéo léo”.

Jokha Alharthi là nhà văn người Oman đầu tiên có tác phẩm được dịch sang tiếng Anh. Đây là tiểu thuyết thứ ba của Alharthi. Cô còn là tác giả của hai tuyển tập truyện ngắn và một sách thiếu nhi.

Jokha Alharthi, sinh năm 1978, từng nhận bằng tiến sĩ văn học Ả Rập tại Đại học Edinburgh, Anh. Jokha hiện là giáo sư khoa tiếng Ả Rập tại Đại học Sultan Qaboos, Oman.

Giải Man Booker quốc tế (Man Booker International Prize) được trao cho tác phẩm xuất bản xuất sắc bằng tiếng Anh hoặc dịch sang tiếng Anh của tác giả còn sống, không phân biệt quốc tịch. Năm 2018, người nhận giải này là tiểu thuyết gia người Ba

Lan - Olga Tokarczuk - với tác phẩm Flights. Ông Olga chia sẻ giải thưởng với nữ dịch giả Jennifer Croft.

Năm nay là năm cuố i cù ng giả i thưở ng đượ c gọ i tên là Giả i Man Booker Quố c tế (Man Booker International Prize). Hồ i thá ng hai, Man Group - quỹ đặt trụ sở tại London bảo trợ cho giải thưởng từ năm 2002 - loan báo không bảo trợ nữa.

Cù ng thá ng hai, quỹ từ thiệ n Crankstart loan báo trở thành nhà bảo trợ mới. Kể từ 1/6, giải Man Booker sẽ được gọi là Giải Booker (Booker Prize) và Man Booker International Prize sẽ đượ c gọ i là International Booker Prize.

L.T (Theo Los Angeles Times)

Nhà văn Jokha Alharthi (trái) và dịch giả Marilyn Booth

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

59

HỘP THƠ TÌM BẠN

TM

2430 - (Trên 4 kỳ) - Nữ 38 tuổi, chưa từng lập gia đình, ngoan hiền lành.

Công việc ổn định. Mong tìm bạn trai 38-46 tuổi, chưa từng lập gia đình, người đàng hoàng, hiền lành. Nếu có nhã ý, xin cho số phone, email để tiện liên lạc. Xin đừng đùa giỡn. Cám ơn

Hộp Thư Tìm Bạn 2418 - (Trên 16 kỳ) - Nam, 33 tuổi, độc thân, trình độ đại học việc làm ổn định, không cờ bạc biết chút đỉnh rượu, thuốc lá. Tìm bạn gái độc thân không vướng bận tuổi từ 28-33 biết chút tiếng Anh. Nếu có nhã ý xin cho số phone hoặc email để tiện liên lạc.

2420 - (Trên 8 kỳ) - Tôi có cháu gái, 19 tuổi, trình độ lớp 11, cao 1M 55 vui vẻ, da trắng, dáng thon, quê Rạch Giá Linh Huỳnh. Muốn kết bạn Nam tuổi 22-35 ở Canada. Nếu có duyên xin cho nhau cơ hội tìm hiểu xa hơn. Ai có nhã ý xin thơ về Thời Báo nhờ chuyển giúp, tôi sẽ làm cầu nối cho hai người tiện liên lạc.

2421 - (Trên 4 kỳ) - Nữ, Góa, người Sài gòn, ngoài 60, hiện ở Canada không vướng bận, độc lập, cuộc sống ung dung, tự toại. Sở thích nấu ăn, nghe nhạc, du lịch chăm sóc nhà cửa, biết mình là ai, nhiều thông cảm đối phương. Tìm bạn tri kỷ người Nam tuổi 60-68 có kiến thức, cùng một sở thích, thật tâm yêu muốn có mái ấm gia đình, chân thật. Xin thư về cho số phone, để tiện liên lạc đã Retire thích hợp hơn. Cám ơn và đạo Phật.

2422 - (Trên 4 kỳ) - Tôi tên Thành, Nam, sinh năm 1950 đã retire sống một mình tại Toronto, muốn làm quen với bạn gái, trong khi cô đơn hiu quạnh một mình, cho nên nhờ Thời Báo đăng trên mục thư tìm bạn. Nếu bạn gái nào có nhã ý thích tôi. Xin gởi thư về Thời Báo chuyển dùm. Rất mong nhận được thư bạn. Cám ơn nhớ cho số phone để liên lạc.

2423 - (Trên 4 kỳ) - Nữ, 55 tuổi, hoàn cảnh gia đình dang dở. Việc làm chuyên môn ổn định. Mong được làm quen và kết bạn với bạn Nam từ 50 tuổi trở lên. Xin cho số phone để tiện liên lạc. Xin thơ về tòa soạn Thời Báo.

Thành thật cám ơn.

2424 - (Trên 2 kỳ) - Gentleman 58 tuổi, còn độc thân, còn trẻ, con người của tôi thích thật thà, tình cảm, tôn trọng, tiền bạc và vật chất, rất lãng mạn, yêu nghệ thuật, thể thao, âm

60

nhạc, thích tâm sự...

2425 - (Trên 8 kỳ) - Nam ngoài 50, sống tại Toronto, vui vẻ, hiểu biết, rộng lượng, tôn chỉ đạo làm người, tôn trọng và lắng nghe. Muốn tìm một bạn gái đi hết quãng đời còn lại khi đau ốm, bịnh hoạn lo cho nhau cho hết quãng đời còn lại. Nghề nghiệp ổn định. Xin thư về Thời Báo chuyển, sẽ trả lời dù là thư đến muộn. Xin cám ơn.

2426 - (Trên 4 kỳ) - Nữ, 39 tuổi, hiền lành, ngoại hình dễ nhìn, đàng hoàng, công việc ổn định, đã một lần đổ vỡ, mong tìm được người đàng hoàng hiền lành, không vướng bận mong hợp sẽ tiến xa hơn, mong tìm được chân tình thật sự. Xin đừng đùa giỡn, xin cám ơn.

2427 - (Trên 4 kỳ) - Nữ, 59 tuổi độc thân, không vướng bận, tính tình hiền lành dễ hòa đồng. Cao ráo dễ nhìn, nấu ăn không tệ, biết cảm thông. Đang sống làm việc ở Toronto. Tìm bạn tri kỷ người Nam, tuổi 59-69, đàng hoàng, chân thật, không tứ đổ tường, không vướng bận. Thật tâm yêu, muốn có mái ấm gia đình, chân thật, xin cho Email và số điện thoại để tiện liên lạc tìm hiểu.

Sẽ trả lời dù thư đến muộn. Xin cám ơn.

2428 - (Trên 4 kỳ) - Gởi bạn hiền thân mến. Tôi có cháu gái 26 tuổi, ở thành phố Rạch Giá, thị xã Kiên Lương, huyện Hà Tiên VN. Cháu làm nghề tóc, tánh tình hiền, vui vẻ, muốn kết bạn Nam và tìm hiểu tuổi từ 35-45. Nếu có duyên thì xin cho nhau được cơ hội đến gần bên nhau nơi xứ lạ, tình quê.

Ai có nhã ý thư nhờ tòa soạn Thời Báo chuyển giúp. Xin đừng đùa giỡn.

2429 - (Trên 4 kỳ) - Lê Thị Tươi 48 tuổi, gia đình đạo Thiên Chúa, nề nếp.

Gia đình sống ở Canada còn lại chị ruột muốn làm quen với các anh sống tại Canada. Sở thích: Nấu ăn và du lịch.

Rất mong làm bạn với các anh sống tại Canada nếu hợp sẻ tiến xa. Gia đình đã sống ở Canada chỉ còn lại một mình chị Lê Thị Tươi sống ở VN. Rất mong được làm bạn với các anh cùng sở thích, hợp sẽ tiến xa. Mến chào thư về Thời Báo nhờ chuyển.

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

2431 - (Trên 4 kỳ) - Nam, độc thân không vướng bận, tuổi ngoài 50 có việc làm, trung bình về mọi mặt, yêu thích du lịch, thiên nhiên, tìm bạn gái người miền nam có cùng sở thích để làm bạn du lịch nếu hợp sẽ làm bạn tri kỷ. Nếu mến xin thư về tòa soạn.

Cám ơn.

2432 - (Trên 8 kỳ) - Nữ, ngoài 40 tuổi, người Hà Nội. Hiện đang sống ở Canada ngoại hình dễ nhìn cao 1M 63 nặng 54 Kg, Tính giản dị chân thành, siêng năng thích thể thao du lịch. Sở trường kinh doanh. Mong tìm bạn nam tuổi từ 46-60, tư cách đạo đức tốt, không cờ bạc, nghiện ngập. Nếu hợp sẽ tiến tới, tình cảm lâu dài và mong muốn mở business ở Canada.

Thư về Thời Báo xin cho số phone có hình càng tốt.

MONTREAL - OTTAWA

muốn tìm bạn gái tuổi từ 28 trở xuống, sinh sống ở Canada hoặc du học sinh, nếu bạn nào có nhã ý, xin cho số phone hay là Email để tiện liên lạc.

2439 - (Trên 4 kỳ) - Thanh niên, 60 tuổi, người miền Nam, hiền lành tử tế, vui khỏe, không tứ đổ tường, hiện đang ở Toronto, ly dị đã lâu con đã lớn. Bấy lâu nay chưa gặp được mối duyên lành nhưng vẫn có niềm tin sẽ gặp được em chân thật, hiền lành, hiểu biết, để cùng hưởng hạnh phúc cho đến cuộc sống này. Anh cũng bình thường trên mọi phương diện, cao 1M 71, 73 kg, thích đời sống gia đình, thiên nhiên và ..”tôi cũng yêu em”. Đông qua Xuân đến Hè lại sang. Thu đến thương yêu ngập nắng vàng. Em ở nơi đâu, sầu lẻ bóng? Chờ em, anh vẫn tình chứa chan.

2440 - (Trên 4 kỳ) - Nam, 51 tuổi, việt gốc Hoa, tính tình hiền lành, chân thật, siêng năng, việc làm ổn định.

Mong tìm bạn gái, tánh tình hiền lành, biết lo cuộc sống gia đình, để cùng nhau chia sẽ, những khi buồn vui, trong cuộc sống hàng ngày, nếu bạn nào mến, xin vui lòng gởi thư qua mục tìm bạn này và xin cho số phone để mình liên lạc 2433 - (Trên 8 kỳ) - Tôi có cháu gái và tìm hiểu nhau nhiều hơn. Thành thật ngoài 40 tuổi, đang sống ở Sài gòn, cám ơn.

VN. Trông cháu trắng trẻo, nhỏ nhắn, 2441 - (Kỳ -8/8) - Tôi có cháu gái 20 có nhan sắc, tính tình hiền lành, năng tuổi, trình độ lớp 11 cao 1M 55. Vui vẻ động. Có công việc ổn định (cháu đang da trắng dáng thon, ở nhà làm nội trợ. bán hàng tại sân bay Tân Sơn Nhất, Sài gòn) Anh nào muốn lập gia đình, tôi Quê Rạch Giá Linh Huỳnh, muốn kết sẽ cho số phone để hai người liên lạc. bạn nam tuổi từ 25-45 ở Canada, nếu có duyên xin cho nhau cơ hội tìm hiểu 2434 - (Trên 8 kỳ) - Tôi có một cháu xa hơn. Ai có nhã ý xin gửi thư về Thời gái, 18 tuổi, cao hơn 1M 60. Đang Báo nhờ chuyển giúp, tôi sẽ làm cầu nối sống ở Sài gòn, VN, cháu trông xinh cho hai người liên lạc ... xắn, hiền lành. Sắp tốt nghiệp lớp 12.

2442 - (Trên 4 kỳ) - Nữ, 50 tuổi, độc Anh nào muốn làm quen xin số phone thân, ngoại hình dễ nhìn, tính tình hiền tôi sẽ làm cầu nối. lành, chăm chỉ, có việc làm ổn định.

2435 - (Trên 4 kỳ) - Trai độc thân, 40 Muốn tìm bạn Nam, hơn tuổi độc thân, tuổi, chưa từng lập gia đình, đạo Công không vướng bận, có công việc ổn định, Giáo. Muốn kết bạn với các bạn gái ở nghiêm túc biết quan tâm và chia sẻ mọi Canada. Nếu hợp sẽ tiến xa. Xin cho điều trong cuộc sống. Mong tìm được mình số phone để tiện liên lạc. Mong người với tấm lòng thành thật để trở thành bạn đời cùng chung sống những thư các bạn. Cám ơn. tháng ngày thật nhiều ý nghĩa và hạnh 2437 - (Trên 8 kỳ) - Tôi có em gái phúc. Xin cho số phone hoặc email. Sẽ 26, tuổi, quê ở Rạch Giá Kiên Giang hồi âm tất cả. Xin cảm ơn. có 2 con ly dị, đã từng du lịch Canada, sắp tới em sẽ qua Canada du lịch 6 tháng. Em muốn tìm hiểu kết bạn nam nếu hợp sẽ tiến xa hơn. Bạn Nam nào có lòng vị tha và có nhã ý muốn tìm hiểu. Xin vui lòng nhờ tòa soạn Thời Báo làm cầu nối chuyển giúp. Rất vui được đón nhận sự chân thành của bạn.

Xin đừng đùa giỡn. Cám ơn.

2443 - (Kỳ -5/8) - Nữ, người miền Nam, ngoài 40 tuổi, ngoại hình không tệ, có học vấn hiền hòa sống làm việc tại Toronto, người chăm chỉ có trách nhiệm, không vướng bận, mong gặp người bạn Nam cũng vậy. Nhất là phải nghiêm túc trong tình cảm. Nếu không thật lòng muốn tìm một nữa của mình.

Xin đừng mất thời gian của nhau. Hữu 2438 - (Trên 4 kỳ) - Nam, thanh niên duyên thiên lý mong tương hội.

34 tuổi, tốt nghiệp Đại học, việc làm 2444 - (Kỳ -6/8) - Thế gian đẹp ổn định, tính tình vui vẻ, hòa đồng, nhất mặt trời. Đời người đẹp nhất có

TM

MONTREAL - OTTAWA

người em mơ. Nữ, 27 tuổi, sinh trưởng ở Canada, thông thạo Anh Ngữ, dáng người nhỏ bé, nhanh nhẹn, tháo vát, dáng thư sinh biết nói tiếng Quảng, nói và nghe tiếng Việt không giỏi. Có công việc ổn định, mong kiếm bạn người Việt gốc Hoa, độc thân tuổi từ 25-35 vui tính, khỏe mạnh, có việc làm ổn định, không nghiện cờ bạc, ma túy, nếu có duyên ông tơ bà nguyệt se giùm, thì tiến nhanh hơn. Trăm năm tính cuộc vuông tròn, phải duyên anh đến vui lòng anh đi.

2445 - (Trên 4 kỳ) - Nữ, 58 tuổi, người Việt gốc Hoa, thật thà đang sống ở Saigon, nhan sắc trung bình, thích du lịch, ly dị, 2 con đã lớn khôn. Thợ xâm chân mày. Muốn kết bạn với các bạn Nam ở Canada xin liên lạc qua Thời Báo.

2446 - (Trên 4 kỳ) - Nữ 40 tuổi, hiền lành chịu khó, tính tình giản dị, chân thành, đã một lần đổ vỡ, đang có Business rất bận rộn không có thời gian, nay muốn nhờ Thời Báo tìm bạn giùm. Muốn tìm bạn trai hiền lành đạo đức, không rượu, cờ bạc, nghiện ngập.

Muốn tìm bạn trai tuổi từ 41-52. Nếu hợp sẻ tính tới tình cảm lâu dài. Xin đừng đùa giỡn. Xin cho số phone để tiện liên lạc.

2447 - (Kỳ -1/4) - Nam, thanh niên 24 tuổi, hiền lành, thật thà, không rượu cờ bạc trai gái. Muốn tìm bạn gái 25 tuổi trở xuống, sinh sống ở Canada, hoặc du học sinh, nếu bạn nào có nhã ý, xin cho số phone, phải biết chút tiếng Anh vì tôi không rành tiếng Việt, hợp sẽ tiến xa.

2448 - (Trên 4 kỳ ) - Nữ 31 tuổi, cao 1m65 hiền, năng động, cao ráo, có nhan sắc, biết cảm thông, đã một lần dang dở, có 1 con trai. Hiện đang sống và làm việc tại Hamilton. Công việc ổn định. Sở thích: nghe nhạc, du lịch.

Biết chia sẻ và thông cảm với người khác. Rất mong được làm quen với các bạn Nam 31-48 tuổi, công việc ổn định, đàng hoàng chân thật, biết chia sẻ trong cuộc sống. Nếu thích hợp sẽ tiến xa hơn. Xin cho số phone, hoặc email để liên lạc.

2449 - (Kỳ -4/8) - Nữ, độc thân, SN 1976, người miền Nam, cao 1M 52, ngoại hình ưu nhìn, tính tình vui vẻ, sống nhân hậu có trách nhiệm với gia đình. Sở thích nấu ăn và du lịch. Hiện sống và làm việc tại Toronto mong tìm bạn tâm sự nam tuổi 50-60 để chia sẻ những buồn vui trong cuộc sống hợp sẽ tiến xa hơn.

2450 - (Kỳ -3/4) - Nữ, 60 tuổi, độc thân không vướng bận gia đình, trình

độ văn hóa tốt, đang làm việc và sinh sống tại Toronto, đạo đức tốt, hiền lành, chân thật. Mong tìm một tấm lòng chân thật và đạo đức tốt để chăm sóc nhau cho đến hết quãng đời còn lại này, vì con cái thời nay bận bịu với gia đình riêng, tuổi già không nên mong đợi.

Vậy ai đó có cùng hoàn cảnh với tấm lòng chân thật. Xin vui lòng liên lạc.

Chân thành cám ơn.

2451 - (Kỳ -3/4) - Hoàng Ngân - phụ nữ trung niên, ưa nhìn, nấu ăn ngon, thích chăm sóc nhà cửa. Không vướng bận gia đình. Biết lắng nghe và cảm thông. Mong tìm được người chia sẻ vui buồn trong cuộc sống.

2452 - (Kỳ -3/4) - Thanh niên độc thân chưa từng lập gia đình, đi làm chưa bao giờ nghỉ. Cao 1M 78, chưa nói được tiếng Việt chỉ nói tiếng Anh. Cần tìm bạn gái để lập gia đình.

2453 - (Kỳ -3/8) - Nam, độc thân, ngoài 50 dưới 60, cao 1M 7, người miền Nam, trên trung bình về mọi mặt, có trình độ, chưa từng kết hôn, chưa có con cái, không gia đình, không thân nhân, đơn độc như một con chim viễn xứ xa bầy lẻ bạn, hiện sống và làm việc tại Toronto, Canada. Nay muốn tìm người phụ nữ độc thân, có khả năng sinh nở, để cùng nhau xây dựng một gia đình hạnh phúc trong muộn màng. Nếu ai có nhã ý, hãy gửi thư về tòa soạn Thời Báo, nhờ chuyển thư, trong thư đầu xin vài hàng tự giới thiệu về mình, địa chỉ email, số điện thoại (Viber/Tango) để tiện liên lạc. Xin hãy đem đến cho nhau những gì tốt đẹp nhất mà mình có thể, để cùng nhau sưởi ấm những ngày đông lạnh lẽo, gửi cho nhau những cơn gió mát buổi trưa Hè.

2454 - (Kỳ -2/8) - Em đã ngoài 40, chỉ mong, tìm được người bạn đời chân thật, nghiêm túc trong tình cảm, em không đòi hỏi anh phải, giàu sang, chỉ cần anh có phong cách người đàn ông chững chạc, rộng lượng. Mong anh có mật mã mở cửa trái tim em.

2455 - (Kỳ -2/4) - Nữ, 40 ngoại hình dễ nhìn, nguyên là y sĩ bệnh viện Rạch Giá, hiện nay đang ở Toronto. Tánh tình hiền lành, biết lắng nghe, sống có trách nhiệm thích nghe nhạc, nấu ăn. Muốn tìm bạn trai tuổi từ 42-58 có nghề nghiệp ổn định, để tâm sự lúc vui buồn, nếu hợp sẽ tiến xa. Xin cho số phone hoặc Email để tiện việc liên lạc.

Xin chân thành cám ơn.

THƯ ĐÃ CHUYỂN: H.Ph., Windsor, ON - M.Ng., Toronto, ON - T.L., Hamilton, ON, - X.Ng., Toronto, ON - Một Người,

Toronto, ON - H.Q., Woodbridge, ON - Một Người, Ottawa, ON (3 thư) - Q. Ph., Saigon, VN (5 thư) - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - Ha Ph., Kitchener, ON (3 thư) - Tr. P., Mississauga, ON (2 thư) - C. Bui., Calgary, ON (2 thư) - Một Người, Toronto, ON - T. Vo, North York, ON - H. K., Ottawa, ON - T. T., Toronto, ON - L. E., Vancouver, BC - Một Người, Toronto, ON - A. L., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - Một Người, Toronto, ON - Ha. Ph., Kitchener, ON - Một Người, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - Le., Toronto, ON (2 thư) - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - D. Ly., Mississauga, ON - T. Q., Concord, ON - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - M. L., Vancouver, BC (3 thư) - S. Le., Vaughan, ON (2 thư) - Ph. Le., Toronto, ON (5 thư) - Một Người, Toronto, ON (3 thư) - V. T., Ottawa, ON (2 thư) - Le., Toronto, ON - H. Ph., Maple, ON - Một Người, Toronto, ON - V. H., Mississauga, ON - Ha. Ph., Kitchener, ON - Một Người, Toronto, ON- Một Người, Toronto, ON (3 thư) - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - Một Người, Toronto, ON Một Người, Toronto, ON - X., Toronto, ON- Một Người, Brampton, ON - Một Người, Brampton, ON - Một Người, Brampton, ON - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - Một Người, , ON - Một Người, , ON - X. Th., Toronto, ON - L. Ly., Mississauga, ON (3 thư) Th. Le., Belleville, ON (2 thư) - Một Người, , ON - Một Người, , ON - M. H., Calgary, AB - T., Hamilton, ON D. Ng., Mississauga, ON - Một Người, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - H. Hoa, Calgary, AB - M. H., Calgary, AB - T. Ng., Toronto, ON - T. Tr., Brantford, ON - M. Ng., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - D. H., Mississauga, ON - H., Toronto, ON - Một Người, Ottawa, ON - T. Ng., Toronto, ON - S. Le., Vaughan, ON - S. Le., Vaughan, ON - Le, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - Một

Người, Toronto, ON - ABC, Toronto, ON - T.M., Kitchener, ON - Th., Toronto, ON - X., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - T. Bui., Toronto, ON - D. H., North York, ON - K. Ng., Toronto, ON (3 thư) - S. H., Toronto, ON - H., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - Th. Le., Belleville, ON (2 thư) - Một Người, Toronto, ON V. H., Mississauga, ON - Một Người, Toronto, ON - Đ. T., Toronto, ON (2 thư) - T. Ng., Mississauga, ON - T. Ng., Toronto, ON - T. P., Toronto, ON - Q. L., Toronto, ON- Một Người, Toronto, ON (6 thư) - Th. Le., Belleville, ON (2 thư) - L. Ng., North York, ON (2 thư) - My. Ng., Montreal, QC - T. P., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON- LTD, Brampton, ON (6 thư) - Một Người, Toronto, ON (3 thöư) - Một Người, London, ON - D. Ly., Mississauga, ON - Một Người, Quebec, QC - H. Q., Woodbridge, ON - T. Tr., Brantford, ON - Ng., Montreal, QC (2 thư) - T. T., Mississauga, ON (5 thư) - H. H., Calgary, AB (2 thư) - T. P., Mississauga, ON (3 thư) - K. D., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - L. Ng., Montreal, QC - T. Ng., Toronto, ON - M. Vu, Ottawa, ON H. T., Mississauga, ON - Một Người, Calgary, AB - H. V., Mississauga, ON - Một Người, Toronto, ON - C. T., Ottawa, ON (2 thư) - C., Toronto, ON (2 thư) - H. D., Toronto, ON (2 thư) Ng. D., Mississauga, ON - Một Người, Kitchener, ON - Tr. C., Mississauga, ON - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - C. H., Montreal, QC - D. Ng., Mississauga, ON - Ng. Tr., Toronto, ON - V. Ng., Calgary, QC - Đ. T., Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON (2 thư) - Một Người, Toronto, ON - T., North York, ON (2 thư) T.V.S, Winnipeg, MB (3 thư) - H. Ng., Toronto, ON - T. Ng., Toronto, ON Một Người, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - D. Le., North York, ON (2 thư) - T. Tr., Brantford, ON - Một Người, Toronto, ON - Một Người, Toronto, ON - B. D., North York, ON

* NHẮN CHUNG: - Xin nhắc lại, thư nhờ chuyển xin bỏ vào phong bì nhỏ hơn, dán tem sẵn và dán kín, vì Tòa soạn không chịu trách nhiệm về nội dung thư nhờ chuyển. Bỏ thư nhờ chuyển và lệ phí ($5) vào phong bì lớn hơn, và xin nhớ ghi rõ ở mặt sau bì thư (lớn hoặc nhỏ) là muốn chuyển đến số nào (Thí dụ: Xin chuyển thư này đến mã số 1829 hay 2088 …..)

- Thư gởi xin đề rõ:

MỤC TÌM BẠN

1114 College St.

Toronto, ON. M6H - 1B6 * LỆ PHÍ THAM GIA: - Đăng Lời Tìm bạn: 10đ (tối thiểu 4 kỳ báo) – Nhờ chuyển thư: 5đ cho mỗi một thư.

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

61

TM

62

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

63

TỬ VI TUẦN

TM

MONTREAL - OTTAWA

Văn phòng Tử Vi Tuyết Lưu

Theo lịch thư của Tống Thiều Quang thì trong tuần chuyển tiếp từ tháng 4 sang tháng 5 âm lịch khởi từ 28/04 âm lịch (01/06 dương lịch), các ngày âm lịch sau đây được kể là các ngày tốt nên làm các việc quan trọng: 03, 04/05. Còn các ngày âm lịch sau đây bất lợi cho mưu sự nên thận trọng: 05, 06/05.

Tuổi Tý

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Tý diễn tiến như sau: Tài chính chưa ổn định, còn sự nghiệp khó tránh áp lực từ bên ngoài. Đối với nam giới: Có tin vui hội họp và tiệc tùng và thăm viếng. Một tuần việc làm phải tăng thêm cố gắng mới có thành quả tạm được. Tài chính hao thoát kể cả nguồn chính, còn nguồn phụ thất thu. Thần kinh căng thẳng, cần hạn chế chất kích thích và tìm cơ hội ra ngoài hoạt động, thư giãn và giải trí. Đối với nữ giới: Một tuần bận rộn giao tế. Có cơ hội giải hòa và họp bạn, hoạt động tôn giáo hay xã hội... Cẩn thận trong ẩm thực. Đề phòng chứng đau nhức kể cả đau răng. Di chuyển nên thận trọng và đừng quá bận tâm tới áp lực tài chính và công việc vì chúng chỉ xảy ra đoản kỳ. Đối với các vị cao niên: Dù hoàn cảnh vật chất không như ý nhưng có dịp chung vui, thoải mái với thân thích hay cộng đồng. Thận trọng khi di chuyển và trong ẩm thực.

Tuổi Sửu Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình người tuổi Sửu diễn tiến như sau: về sự nghiệp bình thường, tài chính tin vui chưa tới nhưng nguồn thu tạm thời ổn định. Đối với nam giới: Chưa có tin vui về tài chính nhưng có khoản chi cần thiết ngoài kế hoạch tạo áp lực. Sự nghiệp có khó khăn nhưng có khả năng đạt thành quả ở mức giới hạn. Được quan tâm và khuyến khích. Có tin mừng từ người thân, nhờ đoàn tụ, thêm người, thành công hay sức khỏe ổn định. Nên hạn chế các thú đỏ đen hoặc trò chơi nguy hiểm. Đối với nữ giới: Gia đình có hỷ tín như thêm người hay gặp bạn cũ hay có khách viếng thăm. Nhận quà hay tiền thưởng. Được thông cảm và chia sẻ ưu tư hoặc công việc. Việc làm tiến triển chưa đều vì có khó khăn mà thiếu phương tiện vượt khó. Tiền bạc chưa được ổn định vì những khoản chi tiêu cần thiết. Phải phòng mất mát. Đối với các vị cao niên: Tài chính có dấu hiệu hao thoát như dự liệu.

Có dịp giao tiếp vui vẻ, tiệc tùng, hội họp và cơ hội du lịch, du ngoạn.

Tuổi Dần

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Dần diễn tiến như sau: Tài chính và sự nghiệp bình thường.

Tuy nhiên, sức khỏe có áp lực cần chú ý và tìm cơ hội thư giãn Đối với nam giới: Tài chính kể cả hai nguồn chính và phụ đều tạm thời ổn định nhưng vẫn khó tiết kiệm vì nhu cầu chi tăng trong khi nguồn thu kém hồng. Sự nghiệp có áp lực nhưng bước đầu có người giúp đỡ. Sinh hoạt nên thận trọng và nên cẩn thận trong ẩm thực và khi ra ngoài. Đối với nữ giới: Phòng tranh cãi và cảm xúc quá mức trong các cuộc vui hay hội họp. Tình cảm trong nhà êm ấm nhưng bên ngoài chưa trọn vẹn vì dễ gây hiểu lầm và bị ghen ghét. Việc làm chuyển biến đòi hỏi sáng tạo và thời gian hơn trước nên lao tâm, lao lực hơn. Phòng gặp rủi ro trong sinh hoạt. Đối với các vị cao niên: Di chuyển nên thận trọng. Sinh hoạt có áp lực nhưng nên thư giãn và năng hoạt động ngoài trời.

64

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Tuổi Mão Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Mão diễn tiến như sau: Sự nghiệp bình thường, tài chính có dấu hiệu tiến triển khả quan. Đối với nam giới: Cần bỏ bớt chất kích thích và ẩm thực điều độ. Có hạn chế về khoản thu vì lời lãi ít, nợ khó đòi... Trong khi các khoản chi tiêu ngoài dự trù chưa giảm nhưng nhìn chung cán cân tài chính thăng bằng dần. Việc làm bình thường, có nhiều thời gian rảnh rỗi để giao tế hoặc giải trí. Đối với nữ giới: Có khách thăm viếng. Có tin vui trong giao tế, có dịp mở rộng quen biết nhờ dịp hội họp, chung vui hay du lịch, du ngoạn. Lái xe hay di chuyển nên thận trọng. Tài chính chi nhiều hơn thu, cần hạn chế đầu tư và mua sắm những khoản chưa cần thiết. Việc làm có hướng mới cần thích ứng nhưng có quý nhân phù trợ và cơ may giúp đỡ. Đối với các vị cao niên: Có cơ hội thư giãn và lạc quan. Được dịp chung vui, tiệc tùng và được người quan tâm.

Tuổi Thìn Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Thìn diễn tiến như sau: Sự nghiệp chuyển biến bất thường, kéo theo suy thoái tài chính và sức khỏe không như ý. Đối với nam giới: Cần giữ gìn sức khỏe, hạn chế các chất kích thích và sinh hoạt cần chừng mực. Tinh thần sáng tạo lên cao, nhưng việc làm chưa có kết quả như ý vì hoàn cảnh khó ổn định. Nhiều khoản chi tiêu ngoài kế hoạch trong khi nguồn thu giảm. Chưa thể mua sắm các món lớn hay đầu tư các hạng mục xa lạ vì có hao tinh chiếu mệnh. Tránh tranh cãi nhất là khi hội họp hay lúc ra ngoài. Đối với nữ giới: Đề phòng chứng đau nhức và rủi ro trong nhà như hỏa hoạn hay té ngã. Chưa có người quan tâm và giúp đỡ trong việc thực hiện kế hoạch quan trọng Tiền bạc chưa ổn định vì phải lo chi những khoản ngoài dự liệu kể cả sửa chữa và bảo trì máy móc, nhà cửa, khách khứa hay cho thuốc men. Có đề nghị việc mới cần quyết định nhưng dự báo phải tăng thêm cố gắng. Đối với các vị cao niên: Sinh hoạt kể cả ẩm thực, làm việc vui chơi nên thận trọng. Nhận tin vui từ xa và nguồn vui ở gần từ bạn bè, thân thích.

Tuổi Tỵ Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Tỵ diễn tiến như sau: Nhiều biến chuyển mới về việc làm và tài chính tuy áp lực có tăng nhưng thành quả có phần khả quan. Đối với nam giới: Sự nghiệp gặp áp lực vì cạnh tranh nhưng có hướng mới nên chọn và hy vọng có thành tựu khích lệ. Cần hạn chế đam mê và các chất kích thích để bảo vệ sức khỏe và tiến trình sự nghiệp được ổn định. Tiền bạc vượng hơn nhưng chưa có ngoại tài nên khoan đầu tư các hạng mục nhiều nguy cơ. Đối với nữ giới: Có tin vui trong gia đình nhưng giao tế bên ngoài khó tránh xáo trộn vì hiểu lầm hay ý kiến xung đột. Việc làm ở tình trạng không chắc chắn nhưng diễn tiến vẫn có triển vọng cải thiện. Sẽ hy vọng lạc quan vì có quý nhân và cơ may giúp đỡ. Khoan mua sắm khoản lớn.

Phải lấy việc bảo vệ an khang làm đầu. Đối với các vị cao niên: Có cơ hội thư giãn và đi xa nghỉ ngơi, thăm viếng giải tỏa áp lực tinh thần. Được quan tâm và săn sóc.

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

65

TM

MONTREAL - OTTAWA

Văn phòng Tử Vi Tuyết Lưu Tuổi Ngọ

Tuổi Dậu

Tuổi Mùi

Tuổi Tuất

Tuổi Thân

Tuổi Hợi

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Ngọ diễn tiến như sau: Sự nghiệp có chiều hướng lạc quan, tiền bạc tạm ổn định. Tuy nhiên tình cảm khó tránh áp lực Đối với nam giới: Tài chính chưa vượng nhưng tạm đủ giải quyết các nhu cầu cần thiết và củng cố nội bộ.

Sự nghiệp có áp lực do hoàn cảnh biến động nhưng nhờ óc sáng tạo và năng lực gia tăng nên lướt qua. Trong gia đình có chuyện bất hòa cần hòa giải để tập trung vào việc thực hiện kế hoạch quan trọng. Có khả năng và dịp du ngoạn, du lịch hay thăm viếng.. Đối với nữ giới: Có nhiều cơ hội vui chơi, hội họp, thăm viếng... nhưng có áp lực tình cảm do bất đồng ý kiến hay do hiểu lầm với thân thích. Nên hòa giải và lạc quan. Đề phòng cảm cúm và rủi ro trong nhà như hỏa hoạn hay té ngã lúc di chuyển. Tài chính chưa ổn định nên mua sắm hay đầu tư có chừng mực và chưa nên hợp tác vội vàng nhất là bỏ vốn trong tuần này. Đối với các vị cao niên: Có tin vui đoàn tụ và từ đoàn thể hay bè bạn. Sức khỏe có chút vấn đề về hô hấp cần nghỉ ngơi và thư giãn.

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Mùi diễn tiến như sau: sự nghiệp phát triển theo hướng ổn định, áp lực tiền bạc giảm và tài chính có năng đầu tư khoản mới. Đối với nam giới: Tài chính chưa khả quan như ý nhưng chi thu dần dần cân bằng. Sự nghiệp biến chuyển theo hướng mới nhưng nhờ sự sáng tạo và cương quyết nên trụ vững. Khả năng thành công cao hơn nếu thắt chặt sự hợp tác và mở rộng giao tế, vì có có cơ hội đoàn kết qua vui chơi, hội họp. Di chuyển nên thận trọng. Đối với nữ giới: Có quý nhân phù trợ trong việc làm nhưng bản thân vẫn cần cố gắng và kiên tâm, đồng thời làm chủ hơn là chỉ nhờ cậy người khác. Phòng mâu thuẫn trong giao tế do ngôn ngữ bất cẩn hay cảm xúc quá mức. Nên nhẫn nhịn hơn là tranh tụng, nên nhượng bộ để tạo sự đoàn kết. Vẫn cần chi tiêu có kế hoạch dù tài chính có dấu hiệu ổn định bước đầu. Đối với các vị cao niên: Hoàn cảnh tốt, tinh thần vui. Cần khoan dung và rộng mở tâm hồn để củng cố sự nghiệp và kiện khang

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Thân diễn tiến như sau: chưa có hy vọng cải thiện về sự nghiệp và tài chính còn khó khăn. Đối với nam giới: Chưa có cơ hội thực hiện một kế hoạch quan trọng. Việc làm chưa có hướng tiến mới lạc quan và tích cực. Sinh hoạt nhiều, áp lực tài chính chưa giảm. Tình cảm có nhiều xáo trộn nên hòa giải bên trong và vui vẻ bên ngoài. Chừng mực khi di chuyển hay trong cuộc vui, hội họp và lúc ẩm thực Đối với nữ giới: Tài chính còn khó khăn và có khoản chi tiêu ngoài dự trù. Chưa có quý nhân hay cơ may phù trợ về việc làm nên có khuynh hướng phải thêm lao tâm, lao lực. Tránh tranh cãi và tiêu cực cho dù công việc gây áp lực. Bận rộn, có thể thay đổi nơi cư ngụ hay trường sở hay một kế hoạch đang muốn thực hiện. Đối với các vị cao niên: Phòng ho suyễn hay đau nhức. Nhiều cơ hội góp mặt với cộng đồng hay với bè bạn. Một tuần nếu đừng có yêu cầu quá cao thì sẽ thư nhàn và vui vẻ.

66

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Dậu diễn tiến như sau: sự nghiệp diễn tiến theo chiều hướng thuận lợi. Áp lực tài chính giảm và có cơ hội đầu tư sinh lời. Đối với nam giới: Việc làm có khó khăn nhưng có quý nhân hay cơ may trợ giúp nên kết quả khả quan hơn trước. Tiền bạc tuy chưa sáng sủa, nhưng đã thấy thoải mái, có khả năng tiết kiệm và đầu tư sinh lời. Nên chú ý giữ gìn sức khỏe và an toàn bản thân bằng cách chừng mực trong hoạt động, tránh việc mạo hiểm và tham vọng quá mức. Đối với nữ giới: Tránh tranh cãi hay tranh tụng vì mệnh cung có hao tinh chỉ sự hao tốn và rắc rối cản trở tiến trình sự nghiệp. Điều đáng mừng là dù hoàn cảnh có áp lực nhưng có cơ may hay người khuyến khích nên công việc tiến hành có kết quả ở mức vừa phải, tránh được hao tốn tâm- sức cho các chương trình dự liệu. Được người quan tâm và sát cánh trong sinh hoạt. Đối với các vị cao niên: Đề phòng rủi ro trong nhà và cảm cúm do thời tiết thay đổi. Tài chính tạm đủ và có quà tặng và bận rộn thăm viếng vui chơi.

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Tuất diễn tiến như sau: Dự án khó tránh trở ngại bước đầu và tiếp theo cũng không ít thử thách. Tài chính hao hụt vì nguồn chính thất thu. Đối với nam giới: Việc làm đổi mới, óc sáng tạo lên cao dù có áp lực bên ngoài và nội bộ mâu thuẫn. Dự án muốn thi hành nhưng khoan thực hiện vì hoàn cảnh chưa thích hợp. Tài chính thì nguồn chính kém khả quan, còn nguồn phụ bị hạn chế. Tuần này nên “dĩ tĩnh chế động” nên thủ kỹ túi tiền và phòng giữ sức khỏe. Đối với nữ giới: Tình cảm có xáo trộn, nên giải tỏa và hòa hợp. Chưa thể đầu tư phóng tay hay thử thời vận quá mức vì nguồn thu chưa vững.

Phòng đau nhức. Di chuyển và sinh hoạt nên thận trọng. Tuy nhiên, có tin vui về tiền bạc như được thưởng hay nhận quà hay thu ngoại tài nhưng không nhiều. Việc làm có kết quả nhưng dự án quan trọng chưa thể thực hiện vì hoàn cảnh bên ngoài biến động phức tạp mà hoàn cảnh bản thân đang gặp áp lực. Đối với các vị cao niên: Có cơ hội du lịch, du ngoạn hay đi chơi xa. Có món quà hay được mời tham dự tiệc tùng. Phòng cảm cúm.

Tuần chuyển tiếp từ tháng Tư sang tháng Năm năm Kỷ Hợi vận trình của người tuổi Hợi diễn tiến như sau: sự nghiệp kém bình thường, hao tinh chiếu mệnh nên hao phí tiền bạc. Đối với nam giới: Hao tinh chiếu mệnh cung nên cả hai nguồn chính phụ đều khó khả quan, mức chi tiêu có khuynh hướng tăng cao. Chưa hy vọng tăng lương hay được tài trợ hoặc có cơ hội đầu tư sinh lời. Lao tâm, lao lực trong công việc trong tuần nên áp lực tinh thần lên cao. Coi chừng có dây dưa tới tranh cãi, gây mâu thuẫn do hùn hạp, hội họp hay chung vui. Đối với nữ giới: Có tin mong đợi về một thương lượng tài chính. Có khoản chi tiêu ngoài dự liệu khiến gây áp lực. Sự nghiệp chưa hy vọng vào cơ may và được quý nhân phù trợ. Được người quan tâm nhưng chưa giúp giải tỏa bế tắc trong việc làm. Đề phòng rủi ro trong nhà như hỏa hoạn hay hư hỏng máy móc. Trong giao tế đừng quên “một câu nhịn là chín câu lành.” Đối với các vị cao niên: Coi chừng cảm cúm. Chớ tham vọng quá nhiều và ưu tư những việc ngoài tầm tay mà nên hưởng thú thư nhàn đang có trước mặt.

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

67

TM

68

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

69

Petites Annonces TM

A01 : Ăn Uống Nhận đặt bò cuốn lá lốt, đông đá hoặc nướng sẵn.

Cô Chín: (514) 892-2317

C02 : Nhà Cho Thuê Ville St Laurent métro Côte Vertu cho thuê

6 1/2 lầu 1 .vô 1/7/2019 1 phòng cho sinh viên (basement) vô ngay.

(514) 576-6815

5 1/2 cho thuê

7919 de Bordeaux -Jarry.Rénové có chổ d8e63 máy giặt. sấy.

2 phòng fermé.

(514) 402-2404

7687 Shaughnessy

3 1/2 cho thuê 560$/tháng .

Không bao.Sạch sẽ, yên tĩnh.

Gần metro St Michel & 16è.

Vô 1/7 (438) 929-5046

C09 : Sang Tiệm Ottawa

Cần sang tiệm nails 6 ghế, 4 bàn, hoạt động 7 năm, good income, giá đặc biệt nếu có thành ý (343) 996-8266

Tiệm nail khu West Mount

Cần sang gấp gấp tiệm nail, tiệm đông khách, tiền rent rẻ.

Xin liên lạc: (514) 824-8828

Cần Sang Tiệm Nails

Hoạt động trên 14 năm, khách ổn định, tiền rent thấp.

Liên lạc sau 6PM: (514) 638-1349

Tiệm nail cần bán

3 ghế 4 bàn. Rent rẻ.

(514) 595-5858 (438) 989-5252

Cần sang tiệm nail đẹp vùng Longueuil

5 bàn, 4 ghế, 1phòng wax, facial.

Tiền thuê rẻ (514) 754-6139

Cần sang tiệm nail trong mall

L/L sau 18H30-21H30 Cần thợ tay chân nước/ bột.

Bao hoặc ăn chia (438) 992-6544

70

Sang tiệm giặt ủi & sửa quần áo trong Montréal

Tiệm phở

Cần sang tiệm nail ở Valleyfield

Vùng Trois-Riviere

Có từ 35 năm. Thu nhập cao.

Lý tưởng cho chủ tự làm Picard:(514) 233-8620

Vì lý do sức khỏe.

Tiệm mới mở. Địa điểm rất tốt.

(450) 373-5752

C11 : Cần Bán Việt TV box

HộpTV coi hơn 100 đài VN &hải ngoại 1.000chanel Canada& USA Gọi Huy: (416) 880-8396

Cần sang 2 miếng đất

ở nghĩa trang Le repos ST Francois D’Assie. Ai có ý xin gọi.

Liên:(514) 336-8144 Chính: (514) 710-8144

D01 : Sơn - Sửa Nhà Đại hạ giá, tổng thanh lý

đủ loại , đủ màu, đủ kích cỡ gạch men vuông của Ý chất lượng số 1. Đại hạ giá 75% Xin gọi: (514) 662-6293

Sửa nhà tổng quát:

Chuyên làm bathroom,fini basement làm sàn (gổ,gạch), điện, nước từ A-Z Estimation free.

Cần người phụ sửa nhà part-time Liên lạc: Toàn:(514) 513-9898

Làm mới phòng tắm,bếp

Thay sàn, cửa. Sửa điện,nước. Đóng mộc.

Hoàn hảo sous-sol.

Bình: (514) 294-6348

Tom Nguyễn ở Ottawa Sơn sửa nhà từ A-Z .

Chất lượng, uy tín.

Giá cả phải chăng.

Estimate free (613) 882-2872

G01 : Cần Người Nhà hàng Nhật Việt Nam ở Montréal cần bếp xào, sushi man (514) 953-8280

Nhà hàng

Cần tuyển Serveur biết tiếng Pháp, phụ bếp & người cuốn Maki.

(514) 924-3709 (514) 262-3882

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Cần chạy bàn, bếp chánh có kinh nghiệm.Full or part-time Liên lạc sau 3pm: (514) 272-6099

MONTREAL - OTTAWA

Nhà hàng Châu Á khu downtown Montréal

cần phụ bếp có kinh nghiệm.

Lương trả check.

(514) 518-7979

Nhà hàng vùng West Island

Cần gấp nam nữ thợ nails kinh nghiệm, lương bao $900$1000/tuần, làm việc 6 ngày, bao ăn ở.

Chổ làm vui vẻ lâu dài Xin gọi: (819) 379-7111 (819) 979-0788

Cần thợ cuốn sushi,phụ bếp có kinh nghiệm.

Người giao hàng, nữ caissiare.

(438) 978-3024

bếp và server có kinh nghiệm.

(514) 393-8116 Tiệm nail cần thợ bột giỏi (514) 261-0083

Nhà hàng Ottawa

cần gấp!gấp!

Nhà hàng gần métro cần: serveur và busboy nam ..

Liên lạc hoặc text (514) 966-6269 (514) 523 9703

Cần bếp và sushi man serveur(se) part-time Liên lạc: (514) 942-0732

Kanata Noodle House

Cần 4 đầu bếp có kinh nghiệm, 8 phụ bếp, 6 phục vụ bàn.

Xin gọi Hà: (613) 286-6604 or Thanh: (613) 986-8817

Cần người

dọn dẹp nhà & ủi đồ only 1 ngày Chủ Nhật hoặc thứ Hai, hoặc thứ Sáu ở West Island Liên lạc: (514) 755-6789

Nhà hàng cần bếp chánh & phụ bếp

1 người bán bánh mì biết tiếng Pháp hoặc Anh. (514) 983-2868

Cần thợ cuốn sushi bếp full-time.

Xin liên lạc; (514) 743-0703

Nhà hàng VN bên Laval cần bếp xào Liên lạc Nhân: (514) 812-4545

Nhà hàng vùng Québec

Cần serveur, bếp có hoặc không có kinh nghiệm. làm full hoặc part-time.

Bao ăn, bao ở.

Có bảo hiểm privé.

(514) 402-2404

Sushi Sama

Cần sushi man có kinh nghiệm .Biết nói tiếng Anh hoặc Pháp Jim:(514) 995-2148 Cần chạy bàn,làm bếp có kinh nghiệm.

Trả check. trả lương tùy khả năng Liên lạc: (613) 700-5342

Restaurant Asiatique ở Laval Cần bếp có hoặc không kinh nghiệm (514) 781-8897

Cần người phụ bán bánh mì Biết nói tiếng Pháp.

Ngay metro Iberville.Full-time.

(514) 578-5599

G05 : Cần Người Giữ Trẻ Cần người phụ nữ giữ trẻ 11 tháng Từ thứ 2 đến thứ sáu (10h-18H) (514) 727-4508 (514) 299-8442

G11 : Cần Thợ Nails / Tóc Ongles Professional

Centre Rockland cần thợ nail chân tay nước có kinh nghiệm.

Xin gọi: (514) 303-6600 (514) 586-6655

Tiệm nail

Cần thợ chân tay nước kinh nghiệm.

Làm gần Métro Atwater.

L/L: (514) 931-9943 (514) 559-3540

Tiệm nail trên đường St. Laurent -ottawa

Cần thợ nails gấp, full/part-time, tiệm đông khách, không kinh nghiệm sẽ chỉ dẫn thêm (613) 799-1562

RAO VAËMONTREAL T - CAÙ NHAÂN - THÖÔNG MAÏI - RAO VAËT - CAÙ NHAÂN - THÖÔNG MAÏI - OTTAWA TM

Cần thợ nail làm

chân tay nước và móng bột, tiệm ở trong Wal-Mart Orleans Tel: (613) 797-0955 (613) 590-1424

Cần tìm thợ nail

Cần nữ thợ nail chân tay nước Bao lương 120$ hơn ăn chia 6/4.

(514) 569-8798 (438) 969-9264

Tye Nails - Fort McMurray Alberta

Cần thợ giỏi bột.

Bao lương 150$ trên ăn chia.

Khu sang tip cao (514) 258-1308

biết làm tất cả .Full/part-time .

5’ đi bộ metro Tel: (514) 564-7979

Cần thợ nail

biết làm móng bột, tay chân nước kinh nghiệm.

Liên lạc: (514) 567-2294 (450) 973-4916

Tiệm Nails Tại Rockland - Ottawa

Cần thợ bột, tay chân nước, lương thỏa thuận, có chổ ở. típ hậu Cindy: (613) 252-6271

Tiệm nail vùng Montreal

Cần gấp thợ bột full time/ part time.

Chổ làm vui vẻ. Lương cao,tip hậu (514) 975-1073

Tiệm nail:

Cần gấp thợ móng bột và chân tay nước, bao lương hơn ăn chia, khu West Island.

(514) 217-0069 (514) 220-2804

Ottawa - Trong Shopping Lớn Cần thợ Nails có kinh nghiệm.

Bao lương $150/ngày hoặc ăn chia.

Cần sang tiệm chủ về hưu Liên lạc: (613) 841-8808

Cần thợ nails nữ

giỏi làm việc West Island.

Cần full hoặc part-time cho mùa hè L/L: (438) 288-3998 (514) 377-7690

Tiệm nail

cần thợ nail có kinh nghiệm bột.

Full/part-time.

Bao lương, trên ăn chia.

Chổ làm vui vẻ (438) 994-7245,

Cần Thợ Nail nữ

làm móng bột & chân tay nước Tel: (514) 622-6322 (514) 933-0116

Cần thợ nail nữ

Có kinh nghiệm bột và chân tay nước, full/part-time, khu Chomedey Laval :(450) 687-5304 (514) 549-8975

Tiệm nail khu West Island

Cần thợ nail biết everything, lương bao $5000/tháng, trên ăn chia theo kinh nghiệm, bao chỗ ở, có xe đưa đón.

Xin goi: (587) 276-3888 (519) 697-0986

Tiệm ở metro Jean Talon

cần thợ nail có kinh nghiệm làm bột, tay chân nước, wax.

Lyly: (514) 553-8969 (514) 270-9898

Ottawa / Orleans Cần Thợ Nails

Nam /nữ.Biết làm móng bột, chân tay nước, waxing.

Bao lương trên ăn chia (613) 606-5489 (613) 841-4724

Cần thợ nail nữ

chân tay nước 110$-130$, thợ bột 130$-160$ + bao đồ nghề, tip cao (514) 814-1585

Diva nails

Nhận thợ bột, tay chân nước.

Có kinh nghiệm, full/part-time.

Biết tiếng Anh/Pháp (514) 282-9449

Tiệm nail Terrebonne

Cách Montréal 15’.

Cần thợ nữ chân tay nước, bao lương110$/ngày Biết bột càng tốt.

(514) 659-5116

Tiệm nail ở Ottawa

Cần thợ nail lương ăn chia 6/4 liên lạc (613) 695-1223

Cần thợ nail ,chân tay nước có kinh nghiệm 6255.Henri Bourrassa Ouest.

Ville St Laurent - H4R-1C7 Kim .(514) 816-6885

West Island

Cần thợ nam nữ kinh nghiệm làm bột & chân tay nước.

Bao 700$/tuầntrên ăn chia.

(514) 449-2866

Tiệm nail ở Vaudreuil-Dorion

Tiệm nail trong mall vùng Rive Sud

Cần thợ có kinh nghiệm.

Bao lương trên ăn chia.

(514) 623-8656 (450) 653-1574

Cần gấp thợ

chân tay nước có kinh nghiệm Bao lương.

Tiệm cách Laval 20’ (514) 679-2212

West Island

cần thợ bột & chân tay nước.

Không có kinh nghiệ sẽ chỉ thêm. lương bao trên ăn chia (514) 560-1010

Cần gấp thợ nail

Chân tay nước hoặc bột .

Tiệm gần métro Guy-Concordia (514) 424-6633

Thành Phố Kingston

Cần thợ Nails biết làm everything, bao lương $1,000/tuần.

Xin gọi Kim: (613) 530-7273

Tiệm nail trong mall

Đưa đón métro ST Michel.

(514) 629-0386

Tiệm nail MYLY 7024 ST Hubert cần gấp thợ nail kinh nghiệm.

Xin vui lòng liên lạc: (514) 277-9229 (514) 781-6303

I06 : Dạy Lái Xe Trường dạy lái xe Bảo - Công nhận bởi A.Q.T.R và S.A.A.Q - Lý thuyết, thực hành. Nhiều năm kinh nghiệm, uy tín. 406 Jean Talon Est Mtl, Q.C, H2R 1T5 (Góc St.Denis) Métro Jean Talon.

Xin gọi Bảo: (514) 262-1152

J02 : Tử Vi - Bói Toán Phong Thủy Master KALI xem tay, tướng, trục đuổi tà ma, quỷ ám. giải quyết các vấn đề về vận hạn tình yêu, làm ăn, tài chánh, hiếm muộn (438) 229-6038

Cần gấp thợ nail

kinh nghiệm.

Lương bao hay ăn chia tùy theo.

Khu tiếng Anh. Tip hậu (514) 569-6818

Cần gấp thợ nail bột & chân tay nước.

Lương cao, tip hậu (514) 554-3899

Tiệm nail ở Alberta cần gấp

Cần thợ bột hoặc chân tay nước kinh nghiệm Tel (450) 681-0199, (514) 691-6849

chân tay nước,shellac.

Biết bột càng tốt .

Gần métro Langelier (5143) 431-2879

Làm gel & chân tay nước có kinh nghiệm.

(514) 502-0738 (450) 818-7036

Cần thợ nail nữ

Bao lương 110$-140$ +tip.

Zinnia nails in Ottawa

(514) 363-3336

Tiệm nail ở Laval

Biết bột càng tốt .

Cần gấp thợ nail móng bột & tay chân nước, bao lương $140-150/ ngày hơn ăn chia (613) 248-1100 (613) 220-9584

Cần thợ bột có kinh nghiệm (514) 706-6688

Tiệm nail ở Laval

chân tay nước.

Cần thợ nail trên 2 năm kinh nghiệm Bao lương hơn ăn chia (514) 806-5871

thợ bột hoặc chân tay nước, giỏi shellac. Lương cao,tip cao. làm ở Alberta Bao ở.

(778) 919-9907 (780) 882-6662

Cần gấp thợ nail biết làm bột, full-time

Cần thợ nail

Tiệm nail cần thợ

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

71

TRUYỆN DÀI

TM

Thân phận dư thừa Nhật Tiến dịch theo

THE UNWANTED của Kiên Nguyễn

 Tiếp theo kỳ trước

Mẹ xoay mình nằm nghiêng qua một bên và cuộn mình lại như cái bào thai, trong khi ấy bà tôi hối hả quay lại buồng tắm để giúp chị Loan. Mùi máu bốc lên khiến chúng tôi chóng mặt. Em tôi hỏi mẹ: - Mẹ ơi, mẹ có sao không?

Mẹ tôi tảng lờ. Bà vùi đầu giữa hai tay. Hai đầu gối co lên che lấy bụng. Ông tôi đứng ở phía dưới chân của bà. Ông hỏi: - Con thấy thế nào?

Mẹ tôi không trả lời. Ông tôi hỏi sấn tới: - Con có thấy khá hơn không? cho ba biết đi.

Mẹ tôi vẫn bưng lấy đầu và đáp: - Hình như đã ngưng chảy máu rồi, nhưng cái thai vẫn còn.

- Thôi cứ nghỉ ngơi đi, đừng quan tâm tới chuyện ấy. Ngày mai mình sẽ đi bác sĩ.

Bà trả lời: - Chắc là vậy Trong phòng tắm, chị Loan và bà tôi phải chật vật cả tiếng đồng hồ.

Dù đau đớn nhưng chị không la hét.

Thỉnh thoảng chúng tôi chỉ nghe thấy tiếng thở hổn hển của chị và sau cùng là tiếng xối nước trong bồn cầu.

Suốt đêm hôm ấy mẹ tôi nằm im trên tấm nệm. Cơn co thắt giảm dần.

Chúng tôi có thể nhìn thấy bà run rẩy sau lớp khăn bông, còn máu thì vẫn tiếp tục rỉ ra ở dưới thân mình. Mãi tới lúc sáng hẳn, ánh mặt trời tưng bừng chiếu vào tận giường bà mới choàng tỉnh dậy kêu lớn: - Thuốc không công hiệu. Cái thai không hề hấn gì. Nó vừa mới đạp nè!

Khuôn mặt của ông ngoại thoáng nét nhẹ nhõm. Còn bà ngoại tôi thì quì mọp xuống, khấn khứa. Mẹ tôi lại hét lên một tiếng nữa, tay nắm lại và đấm lên bụng: - Thế này là nghĩa lý gì? Con mụ già khốn kiếp với thứ thuốc dỏm này?

Con mẹ mày chứ.

Bà đấm liên hồi vào bụng và gào lên với cái thai bên trong: - Sao mày không thấy là tao không muốn có mày. Sao mày không thương chúng tao mà chết đi cho rồi.

72

Em tôi và tôi nhìn bà mà không thể thốt lên được một lời.

Suốt mấy ngày, mẹ tôi nằm bep. trên giường. Bốn ngày trôi qua, cuối cùng bọn cộng sản tới gõ cửa. Ở dưới hầm, chúng tôi nhỏm người lên vì sợ hãi, ôm lấy nhau nín thở trong khi ông tôi tập tễnh đi lên cầu thang.

Chúng tôi lắng tai trong lúc những người lính sải bước tiến vào phòng khách. Chúng tôi nghe họ nói với nhau bằng cung cách kỳ cục với cái giọng nặng nề của miền bắc và có tiếng ông tôi trả lời câu hỏi họ. Chẳng bao lâu sau, có tiếng ông tôi gọi. Bà tôi lên trước tiên, tay cầm tràng hạt bằng gỗ như thể đó là tấm bùa hộ mệnh. Chị Loan diù mẹ tôi trong tay.

Em tôi và tôi đi sau cùng.

Khi chúng tôi đã tề tựu đông dủ và mẹ tôi đã ngồi xuống ghế thì toán người đang nói dở câu chuyện, bỗng dừng lại chăm chú nhìn chúng tôi.

Quần áo họ mặc đã cũ và nhầu nát, vốn trước kia có mầu xanh sậm nay ngả ra mầu nâu bùn. Người lính già nhất trong bọn trạc tuổi bốn mươi, tóc ngả mầu muối tiêu, xỉa ngón tay cáu bẩn gằn giọng hỏi ông tôi: - Còn ai ở dưới kia không? Đã tập trung tất cả ở đây chưa?

- Thưa ông, tất cả đều ở đây hết rồi. Ông ta ra lệnh cho một thuộc hạ: - Đồng chí xuống dưới hầm coi xem hắn nói thật hay nói láo.

Rồi ông ta quay về phía chúng tôi hỏi: - Tại sao mấy người lại chui rúc ở dưới đó mà không ra ngoài chào mừng ngày đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới sáng tươi? Vì lý do gì mấy người phải trốn nhủi như vậy? Ông tôi trả lời: - Chúng tôi chỉ toàn là phụ nữ, trẻ em với người già cả. Chúng tôi đâu có biết chuyện gì xảy ra. Xin ông bỏ qua. Ông ta lắc đầu: - Đấy không phải là lý do chính đáng. Bây giờ là lúc liên hoan chào mừng chiến thắng, không phải là lúc trốn tránh.

Cặp mắt của ông ta lướt về phía chúng tôi, điểm từng mặt một, rồi ông hỏi: - Nhà này có phải của ông không?

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

- Thưa không, chúng tôi đi thuê.

- Chủ nhà đâu?

- Tôi không rõ. Ông ta sống trong Chợ Lớn từ trước giải phóng. Có quá nhiều đổi thay từ bốn ngày nay, chúng tôi chả biết chắc cái gì nữa.

- Chưa đâu! Sẽ còn thay đổi nhiều vì chúng ta còn có nhiệm vụ càn quét tàn dư của chủ nghĩa tư bản. Nhưng hãy trả lời đi đã, nếu nhà này không phải của mấy người thì tại sao lại ở đây? Mấy người từ đâu tới? Có phải là bọn phản đông chạy trốn Cách mạng không? Ông ngoại tôi cố nuốt cục nghẹn trong cổ trước khi trả lời: - Thưa ông chúng tôi là dân ở Nha Trang. Chúng tôi không trốn chạy.

Chúng tôi ở đây là có lý do. Như ông thấy đó, đây là con gái của tôi. Nó đang có bầu và vì nó có biến chứng trong những lần mang thai trước nên chúng tôi phải đem nó vào Sài Gòn để nó có thể sanh nở tại nhà thương Từ Dũ. Chúng tôi chỉ vì cẩn thận thế thôi chứ không có ý định trốn tránh Cách mạng. Chẳng qua là chúng tôi vào không đúng lúc nên mới bị kẹt ở đây như thế nàỵ Viên chỉ huy ghi chép tất cả những lời khai báo của ông tôi rồi tiến lại chỗ mẹ tôi nhìn bà như dò xét. Mẹ tôi cố tránh cái nhìn soi mói của ông ta bằng cách cúi đầu xuống. Bà bị xuống cân quá nhiều trong mấy ngày qua khiến cho tôi nhìn thấy cả những lằn gân xanh nổi lên trên bàn tay gầy guộc của bà lúc này đang khoanh gọn gàng trên đùi.

- Chị này có làm sao không?

Mẹ tôi trả lời nhưng vẫn không ngước lên để tránh cái nhìn của ông ta: - Cám ơn ông tôi không sao. Tôi chỉ bị mệt vì nóng quá thôi. Ông ta hỏi tiếp: - Chị di chuyển được không?

- Đi đâu vậy thưa ông?

Mẹ tôi ngẩng đầu lên nhìn ông ta, ánh mắt rực lên vẻ xót xa và một thoáng quyến rũ. Thông thường, chỉ với cái nhìn ấy là đàn ông phải cúi đầu và quỳ gối trước bà, nhưng với viên chỉ huy này hầu như chẳng có tác dụng gì. Ông ta trả lời bằng một giọng lạnh lùng: - Trở lại thành phố cũ của chị. Mọi người phải rời đây trong vòng hai

MONTREAL - OTTAWA

mươi bốn tiếng để giao trống căn nhà này. Đó là lệnh trên. Đất nước thống nhất rồi, mọi người phải trở về chính nhà của mình. Chị cũng thế. Chị phải quay về để khai báo với ủy ban nhân dân ở đó. Ông tôi hỏi: - Chúng tôi trở về bằng cách nào bây giờ?

- Không biết và cũng chẳng cần biết. Tôi đâu có nhiệm vụ kiếm phương tiện chuyên chở cho mấy người. Dù vậy, trước sáng ngày mai, mọi người phải rời khỏi căn nhà này.

Chúng tôi sẽ trở lại để kiểm soát. Nếu mọi người không tuân lệnh thì tôi sẽ bắt nhốt hết. Đối với tôi, trẻ con hay phụ nữ cũng chẳng có gì khác biệt. Ông ta quay một vòng ra hiệu cho thuộc cấp mình. Cả toán đi ra, đóng sập cửa lại và hướng về nhà kế tiếp.

Họ chưa kịp ra khỏi cổng thì bà tôi đã rên lên.

- Ôi ông ơi, làm thế nào chúng ta có thể ra khỏi đây được? Ông ngoại tôi lắc đầu, Chị Loan đứng sau mẹ tôi tằng hắng. Chị không còn là cô tớ gái bé nhỏ rụt rè e thẹn mỗi phút mỗi kiểm soát ý nghĩ trước khi mở miệng. Mấy ngày qua đã biến chị thành một phụ nữ trẻ tuổi, chín chắn và tháo vát. Chị nói mà không ngước mắt lên: - Thưa ông, xin phép cho cháu được góp ý. Nếu nhà nước quẳng chúng ta ra đường tức là họ đã áp dụng phương pháp này cho những người khác. Vậy thì những người đó rời cư bằng cách nào? Chúng ta cứ đi hỏi vòng vòng xem họ làm thế nào thì chúng ta cũng làm như thế hay là nhập bọn cùng với họ.

Bà tôi hỏi: - Nhưng đi đâu để mà lấy tin tức của họ chứ?

Chị trả lời ngắn gọn: - Đi ra chợ!  Xem tiếp kì sau

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

73

TRUYỆN DÀI

 Tiếp theo kỳ trước

“Liễu Địch.” Khóe mắt giáo sư Tô lấp lánh ánh lệ. Ông cố gắng đè nén nỗi đau cứa lòng, không một chút lưu tình nói tiếp: “Hải Thiên của hai bác, thầy Chương của con...đã không còn trên cõi đời này! Sáng nay con nhận được điện báo, con còn nhớ nội dung trên điện báo không?”

Liễu Địch rùng mình. Đầu óc cô vụt qua dòng chữ lạnh lùng và tàn nhẫn: “Chương Ngọc đã qua đời vì tai nạn giao thông, mau về gấp.”

Toàn thân cô lảo đảo, cô cắn chặt môi. Sau đó, Liễu Địch giơ hai tay ôm đầu, bờ vai mảnh khảnh của cô run bần bật. Nhưng cô vẫn không mở miệng nói chuyện. Hiện thực quá tàn nhẫn, cô vô ý thức cự tuyệt tỉnh lại.

“Liễu Địch!” Giáo sư Tô cuối cùng hét lên một tiếng đầy tuyệt vọng: “Con mau tỉnh lại đi! Bác đã mất một đứa con trai, bác không thể lại mất đi con gái!”

Toàn thân Liễu Địch đột nhiên co giật. Cô đứng dậy, thân hình lảo đảo. Bác gái Tô vội lao đến đỡ cô. Nhưng đúng lúc này, cổ họng Liễu Địch bỗng có vị ngòn ngọt, tựa hồ có thứ gì đó trào ra. Cô vừa há miệng, một ngụm máu tươi từ miệng cô bắn ra ngoài. Tấm ga trải giường trắng toát lập tức dính đầy máu đỏ.

Giáo sư Tô hốt hoảng, ông cảm thấy đôi chân của ông không thể chống đỡ thân thể. Ông ngồi phịch xuống giường, trong lòng hối hận vô cùng, ông không ngờ lại kích thích thích Liễu Địch đến mức phun ra máu. Trong khi đó, bác gái Tô hét lên: “Y tá! Y tá!”

Cô y tá chạy vội đến, cầm một mảnh vải đi lau vết máu trên miệng Liễu Địch. Liễu Địch gạt tay cô y tá. Cô ngẩng đầu, trên mặt cô vẫn còn vệt máu, đôi mắt đen mở to hết cỡ nhìn vợ chồng giáo sư Tô chằm chằm. Sau đó, gương mặt cô dần dần xuất hiện biểu cảm, hơi thở dần gấp gáp, viền mắt ngân ngấn nước. Cuối cùng, Liễu Địch cũng bật khóc. Cô lao vào lòng giáo sư Tô, vừa khóc vừa nói: “Bác Tô, thầy Chương chết rồi! Thầy đã chết rồi, chết rồi...” ***

74

TM

Ba ngày sau, Liễu Địch cùng giáo sư Tô Văn ngồi tàu hỏa về quê.

Cơ thể Liễu Địch vẫn hết sức yếu ớt. Chỉ ba ngày ngắn ngủi, cô đã gầy đi không ít, thần sắc tiều tụy vô cùng. Gương mặt cô trắng bệch, đôi mắt cô vừa to vừa đen, nhưng đáy mắt chứa đựng quyết tâm bất chấp tất cả.

Bác sĩ khuyên Liễu Địch nên nằm một chỗ nghỉ ngơi, nhưng thái độ của cô rất kiên quyết, không ai có thể ngăn cản. Cô nói với vợ chồng giáo sư Tô: “Thật ra bây giờ chúng ta trở về cũng đã quá muộn.” Một câu nói đánh gục hai ông bà già. Thế là giáo sư Tô mua vé tàu cùng cô về quê.

Trên tàu hỏa, Liễu Địch ngồi bất động. Thân hình gầy guộc của cô lọt thỏm trong chiếc ghế rộng, phảng phất mỗi cơn gió từ ngoài cửa sổ thổi vào cũng có thể đốn ngã cô. Liễu Địch mím chặt môi, nhìn ra ngoài cửa sổ như đang ngẫm nghĩ điều gì đó. Ba ngày nay, cô luôn chìm trong suy tư. Mỗi lần tàu hỏa lắc lư, bờ vai nhỏ bé của cô lại run rẩy.

“Bác Tô!” Liễu Địch đột nhiên mở miệng, đây là câu nói đầu tiên của cô kể từ khi lên tàu: “Bác thử nói xem, có đúng là thầy Chương gặp tai nạn giao thông hay không?”

Giáo sư Tô kinh ngạc nhìn Liễu Địch: “Sao thế, con nghi ngờ điều gì à?”

Liễu Địch gật đầu: “Thính lực của thầy Chương rất tốt, thầy có thể phân biệt tiếng động của các loại xe hơi, có thể phán đoán chuẩn xác tốc độ của xe, chưa từng nhầm lẫn bao giờ. Thầy qua đường vốn chẳng cần sự giúp đỡ. Thầy thường bị đánh bại bởi những vật tĩnh hơn.”

“Liễu Địch.” Giáo sư Tô nói: “Điều này không liên quan đến tai nạn giao thông. Phần lớn những người gặp tai nạn xe cộ trên thế giới này đều không phải là người mù.” Đúng vậy, người mắt sáng còn bị xe đụng nữa là người khiếm thị. Nhưng những tiếng thì thầm to nhỏ, tiếng cười xấu xa và thái độ trầm mặc bất bình thường của thầy Chương luôn quanh quẩn trong đầu óc Liễu Địch. Điều này liệu có liên quan đến cái chết của thầy hay không?

Giáo sư Tô phảng phất nhìn ra tâm tư của Liễu Địch, ông nói bằng một giọng thành khẩn: “Liễu Địch, Hải Thiên là một đứa bé kiên cường. Nó rất yêu cuộc sống, yêu sinh mạng của mình. Nếu không phải là tai nạn, nó sẽ không dễ dàng từ bỏ việc đấu tranh chống lại số mệnh.”

Liễu Địch im lặng. Đúng vậy, cô biết rất rõ điểm này. Tuy nhiên...cô đột nhiên không thể nghĩ tiếp.

Việc nghĩ đến cố nhân khiến cô đau đớn không thở nổi. Dù sao khi trở về trường, tất cả sẽ rõ ràng.

Liễu Địch từ bỏ việc suy đoán, lặng lẽ lắng nghe âm thanh đơn điệu của tàu hỏa. Cô nghe mãi, nghe mãi, âm thanh đó bỗng biến thành tiếng hát trầm ấm đầy từ tính của thầy Chương: “Tôi ra đời vì sự ra đời, Tôi chết đi vì sự tử vong, Tôi chết đi vì sự ra đời.” ...

Rời khỏi nhà ga, giáo sư Tô và Liễu Địch đi thẳng đến trường học.

Hiệu trưởng Cao đón bọn họ ở cổng trường. Hai tháng không gặp, ông như già đi mười tuổi. Nhìn thấy giáo sư Tô đỡ Liễu Địch từ từ tiến lại gần, hiệu trưởng Cao bước lên, nắm tay Liễu Địch, cất giọng đau xót: “Liễu Địch, thầy không thể giữ thầy Chương cho em.”

Liễu Địch không để ý đến hiệu trưởng Cao, thậm

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

MONTREAL - OTTAWA

chí không nhìn ông. Ánh mắt cô dừng lại ở tòa nhà cũ kỹ phía bắc, ở ô cửa sổ nhỏ trên tầng bốn. Cô nhẹ nhàng rút tay khỏi giáo sư Tô. Đột nhiên, thân thể cô không còn mềm nhũn, hai chân cô không còn run rẩy. Cô từng bước tiến về phía trước, ánh mắt cô từ đầu đến cuối không rời khỏi ô cửa sổ nhỏ.

Sau đó, Liễu Địch đi tới chân cầu thang tòa nhà phía bắc. Bên cầu thang có một cậu bé tầm mười sáu mười bảy tuổi nhìn cô chăm chú. Liễu Địch không để ý, cô chỉ ngẩn ngơ dõi mắt lên cầu thang xập xệ. Tiếp theo, cô đột nhiên chạy lên cầu thang, cô chạy rất nhanh, thậm chí không bám vào thành cầu thang. Giáo sư Tô và hiệu trưởng Cao gọi tên Liễu Địch, cô mặc kệ. Người ở bên cạnh kinh ngạc nhìn cô, cô cũng mặc kệ. Cô phảng phất quay về ba năm trước, phảng phất lại trở thành một nữ sinh bận rộn. Trong đầu cô chỉ có một ý nghĩ: “Nhanh lên, đừng để lỡ việc chấm bài của thầy Chương.”

Liễu Địch chạy một mạch lên tầng bốn, đến trước cửa văn phòng quen thuộc. Cô dừng bước, lau mồ hôi trên trán và điều hòa hơi thở theo thói quen.

Sau đó, cô giơ tay, gõ nhẹ lên cánh cửa một tiếng.

Bốn bề yên lặng. Liễu Địch không nghe thấy thanh âm lạnh nhạt và lịch sự quen thuộc: “Mời vào!”

Cô lại gõ cửa, vẫn là sự tĩnh mịch đáng sợ.

Bàn tay Liễu Địch run run, đôi chân cô mềm nhũn, trái tim cô run rẩy. Cô không dám đẩy cửa, không muốn đẩy cửa. Cô cố chấp gõ cửa lần thứ ba.

Xung quanh không một tiếng động, chỉ có sự yên tĩnh chết chóc. Hiệu trưởng Cao và giáo sư Tô không biết đứng sau lưng Liễu Địch từ lúc nào.

Bọn họ trầm mặc chứng kiến cảnh tượng này, khóe mắt bọn họ ngấn nước.

Bàn tay Liễu Địch run rẩy. Cô đột nhiên nhớ đến buổi tối tuyết rơi, nhớ đến cảnh cô lần mò trong bóng đêm đến căn phòng này. Bây giờ, cô lại một lần nữa cảm nhận thấy sự cô độc và nỗi sợ hãi đó.

Không biết lấy đâu ra dũng khí, Liễu Địch đẩy cửa vào phòng.

Căn phòng vẫn không thay đổi. Bàn làm việc, hai chiếc ghế đối diện nhau, bình thủy, cốc trà bằng sứ màu trắng, lọ mực đỏ, chậu hoa lài, và một chồng vở bài tập xếp ngay ngắn. Tất cả vẫn không thay đổi, phảng phất Liễu Địch ngày hôm qua mới rời khỏi nơi này, hôm nay lại quay về. Tất cả vẫn không thay đổi, tất cả vẫn như cũ, chỉ là chủ nhân của căn phòng không còn nữa, thầy vĩnh viễn không thể quay về.

Liễu Địch đờ đẫn nhìn những đồ vật quen thuộc như không thể quen thuộc hơn, trong đầu cô đột nhiên xuất hiện câu thơ “Vật còn ở đó, người ở nơi đâu, muốn nói mà dòng lệ tuôn trào”. Nhưng cô không thể thốt ra lời, cũng không thể rơi lệ, chỉ biết đứng ở đó.

Sau đó, Liễu Địch tìm một mảnh vải, cô bắt đầu lau bụi trên bàn làm việc. Bàn làm việc phủ một lớp bụi mỏng, có lẽ ba bốn ngày không ai động đến.

Lau bàn xong, Liễu Địch lại lau chùi ghế ngồi, lau cốc trà, bình giữ nhiệt...Cô lau chùi rất tỉ mỉ, phảng phất thầy Chương vẫn còn ở văn phòng, thầy chỉ đi ra ngoài một lát, sẽ trở về ngay lập tức.

Hiệu trưởng Cao và giáo sư Tô ở bên cạnh nước mắt giàn giụa. Giáo sư Tô đột nhiên bước tới, nắm tay Liễu Địch: “Liễu Địch, con hãy khóc đi! Mau khóc một trận đi!”  Xem tiếp kỳ sau

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

75

GÓC ĐỜI SỐNG

TM

MONTREAL - OTTAWA

Bệnh nha chu có thể làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer

Một trang web về sức khỏe của Pháp Medisite cho biết một báo cáo gần đây được công bố trên tạp chí

Science Advances của Mỹ chỉ ra rằng các bệnh về nướu răng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Vi khuẩn có tên porphyromonas gingivalis là một trong những vi khuẩn chính gây ra bệnh nha chu Các nghiên cứu cho thấy việc không chú ý đến vệ sinh răng miệng có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer.

Trong não của những bệnh nhân Alzheimer có chứa một loại vi khuẩn nhiều so với người bình thường.

Vi khuẩn có tên porphyromonas gingivalis là một trong những vi khuẩn chính gây ra bệnh nha chu.

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành một cuộc thí nghiệm với những con chuột khỏe mạnh và cứ mỗi hai ngày lại bôi vào miệng chúng vi khuẩn porphyromonas gingivalis.

Sáu tuần sau, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy vi khuẩn trong não chuột và phát hiện một số tế bào thần kinh của chuột đã chết.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng porphyromonas gingivalis tạo ra các chất độc hại gây hại cho hệ thần kinh, do đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Các nhà nghiên cứu giải thích rằng mặc dù vi khuẩn chủ yếu sống trong miệng, nhưng nó có thể xâm nhập vào não thông qua tuần hoàn máu trong quá trình nhai hoặc trong các cuộc phẫu thuật nha khoa.

Các nhà khoa học sẽ tiến hành các cuộc nghiên cứu sâu về vấn đề này.

Tuy nhiên, nghiên cứu này này nhắc nhở mọi người cần chú ý hơn đến bệnh viêm nướu bởi đây là bệnh rất dễ mắc nhưng cũng dễ bị bỏ qua.♦

Tin vui cho những người thích ăn trứng

Một nghiên cứu mới của Phần Lan cho thấy rằng lượng cholesterol ăn vào vừa phải hoặc ăn một quả trứng mỗi ngày không làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Hơn nữa, ngay cả đối với những người có nguy cơ cao hơn - người mang kiểu hình APOE4 với chuyển hóa cholesterol kém hơn - thì việc ăn lượng vừa phải cholesterol hay tối đa 1 quả trứng mỗi ngày vẫn hoàn toàn an toàn.

Những khám phá này được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Mỹ.

Mục đích của nghiên cứu này là điều tra mối liên quan giữa lượng

76

trứng và cholesterol hấp thụ với nguy cơ đột quỵ ở những nam giới trung niên và lớn tuổi ở miền đông Phần Lan và tìm hiểu xem liệu kiểu hình APOE4 có thể thay đổi mối liên quan này hay không.

Nghiên cứu, có tên Yếu tố Nguy cơ bệnh tim thiếu máu cục bộ tại Kuopio, Phần Lan, do Đại học Đông Phần Lan thực hiện từ năm 19841989, đã đánh giá thói quen ăn uống của 1.950 nam giới trong độ tuổi từ 42 đến 60 về cơ bản không mắc bệnh tim mạch.

Các khám phá cho thấy lượng cholesterol vừa phải hoặc ăn 1 quả trứng hằng ngày không dẫn đến nguy

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

cơ đột quỵ, ngay cả ở những người có nguy cơ cao hơn, theo Science Daily.

Nghiên cứu cho thấy một chế độ ăn không có cholesterol hay trứng vẫn có thể dẫn đến nguy cơ đột quỵ, không chỉ ở nhóm người mắc APOE4.

Những khám phá từ các nghiên cứu trước đây về mối liên quan của cholesterol trong chế độ ăn uống hoặc lượng trứng với nguy cơ đột quỵ luôn trái ngược nhau.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra lượng cholesterol trong chế độ ăn uống cao làm tăng nguy cơ đột quỵ, trong khi những nghiên cứu khác cho rằng việc tiêu thụ trứng, chứa cholesterol

không làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Có một sự thật là, đối với hầu hết mọi người, cholesterol trong chế độ ăn uống ảnh hưởng rất nhỏ đến mức cholesterol trong huyết thanh của họ.

Chỉ riêng đối với những người có nguy cơ cao hơn: những người mang kiểu hình APOE4, thì ảnh hưởng của cholesterol trong chế độ ăn đến hàm lượng cholesterol trong huyết thanh là lớn hơn.

TT (THEO SCIENCE DAILY)

TM

NHÂN VẬT CỘNG ĐỒNG

MONTREAL - OTTAWA

Hoa Xuân Long

Ước mơ sẽ là tiếng nói của Cộng đồng người Việt tại Quốc hội Liên bang VPY

T

hống kê dân số năm 2006 cho biết Canada có 180.130 công dân gốc Việt, và tính đến năm 2019, theo con số không chính thức có khoảng 250.000 người Việt định cư ở Canada. Trong số này, 13% có trình độ đại học hoặc hậu đại học so với tỷ lệ 15% của người bản xứ Canada. Sau 44 năm hiện diện tại Canada, dân số cộng đồng người Việt được xếp hàng thứ 5 trong số các cộng đồng sắc tộc, không có nguồn gốc Âu châu, chỉ đứng sau Trung Quốc, Ấn Độ, Phi Luật Tân và Jamaica.

Cho đến nay, cộng đồng người Việt chỉ có một nữ dân biểu liên bang duy nhất, đơn vị Salaberry—Suroît, Quebec, cô Anne Quách Minh Thư, thuộc đảng Tân Dân Chủ, một đại diện dân cử tranh đấu mạnh mẽ cho nhân quyền của người dân Việt Nam tại nghị trường Quốc hội Canada. Rất tiếc, trong cuộc bầu cử vào tháng 10 năm nay, Quách Minh Thư sẽ rời bỏ chính trường, không tái ứng cử, sau khi đã hoàn tất 2 nhiệm kỳ liên tục.

Trước đây, cũng có hai công dân Canada gốc Việt: Ève-Mary Thái Thị Lạc và Hoàng Mai đắc cử dân biểu liên bang nhưng chỉ trụ lại được một nhiệm kỳ.

Nhận thức được cộng đồng người Việt thiếu tiếng nói ở các cấp chính quyền, trong năm qua, thế hệ trẻ bắt đầu bước vào chính trường dòng chính.

Glenn Hoa Xuân Long chọn đảng Bảo Thủ tranh cử ở Montreal.

Hoa Xuân Long sinh năm 1984 ở Montreal, lớn lên ở Brossard, một thị trấn thuộc South Shore of Montreal.

Sau khi hoàn tất học trình trung học và dự bị đại học CEGEP tại Collège Jean-de-Brébeuf, Hoa Xuân Long học Nha khoa tại Đại học Montréal và tốt nghiệp vào năm 2007.

Sau khi kết thúc chương trình nội trú nha khoa ở tiểu bang New York, Hoa Xuân Long hành nghề nha khoa tổng quát ở Montreal trong 11 năm qua và có phòng khám bệnh ở thành phố Longueuil từ năm 2012 đến nay.

“Từ khi còn là thiếu niên, bước qua tuổi thanh niên, và năm 2009, lập gia đình, có ba con trai: 4 tuổi, 6 tuổi, 8 tuổi trở thành người cha và đi vào lãnh vực chính trị, tôi thu thập được những kỹ năng lãnh đạo từ võ sư Trần Trọng Hiếu. Vào thời điểm hiện nay, học võ không phải là để đánh nhau nhưng là để tránh xung đột, ẩu đả. Võ thuật mang đến lòng quảng đại, trung thành, sự kính trọng tha nhân, viễn kiến và uy tín. Nếu các đức tính được áp dụng trong đời sống, con người sẽ vượt qua được mọi thử thách”.

Hoa Xuân Long (thứ hai từ phải sang) trong ngày nhận Order of Merit

Thân phụ Hoa Xuân Long, xuất thân từ một gia đình bình thường ở Sài Gòn, được trợ cấp học bổng du học tại Mỹ. Sau ngày mất nước, ông qua Toronto và cuối cùng định cư tại Motreal, Ông hiện là giáo sư đại học, khoa kỹ thuật cơ khí. Thân mẫu Hoa Xuân Long, gốc Huế, sau khi chiến tranh kết thúc, cả gia đình trắng tay, được một người chị du học trước năm 1975, bảo lãnh sang Canada.

“Các cậu, dì của tôi bỏ nước ra đi tìm tự do trên những chiếc thuyền mong manh, đã chứng kiến nỗi kinh hoàng của thuyền nhân trên biển cả, sống qua các trại tỵ nạn và được Canada đón nhận. Tôi đã thấy những giọi nước mắt chảy trên khuôn mặt của cậu tôi, một nha sĩ quân y Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, một người “cố vấn” tuyệt vời của cá nhân tôi, khi ông nhắc đến những tháng ngày trong các trại tù “ tập trung cải tạo” của Cộng sản”, Hoa Xuân Long, nói.

“Là một nha sĩ, tôi tận mắt nhìn thấy thực tế cuộc sống ở Canada, Có những người làm việc cần cù nhưng công ty không có bảo hiểm nha khoa, hoặc thu nhập ít ỏi chỉ đủ để trang trải nhu cầu sinh hoạt tối thiểu, không có khả năng tài chánh để điều trị các bệnh nhiễm trùng răng miệng hay sâu răng, phải chờ đến khi quá sức chịu đựng, mới đi khám bệnh. Trước tình trạng đó, năm 2016, tôi đề xướng

chương trình Pro Bono 52, cung cấp dịch vụ nha khoa căn bản miễn phí cho 52 người, phần lớn là cựu chiến binh nghèo. Với chương trình này, tôi được thành phố trao tặng huy chương Order of Merit năm 2017 và Member of Parliament’s recognition năm 2018”, nha sĩ Hoa Xuân Long, cho biết.

Trước khi trở thành một thành viên của đảng Bảo Thủ Canada, từ năm 2014 đến 2018, Hoa Xuân Long là nha sĩ quân y bán thời gian trực thuộc lực lượng trừ bị Quân lực Canada.

“Gia đình tôi không giàu có, nhưng có thể cho tôi hai kỹ năng giúp tôi có điều kiện tham gia vào các hoạt động cộng đồng: Võ thuật và chơi đàn dương cầm. Hai bộ môn này đã tạo cho tôi có kỷ luật cá nhân và sự chính xác. Tôi cũng học Việt ngữ vào cuối tuần và là một hướng đạo sinh.

Lần đầu tiên tôi tham gia sinh hoạt cộng đồng là đàn dương cầm cho một buổi gây quỹ giúp trẻ em nghèo bị bệnh ở Việt Nam do giáo xứ Công giáo tổ chức. Sau đó, tôi là người hướng dẫn chương trình cho Hội Chợ Tết ở Montreal trong 5 năm liên tục” Hoa Xuân Long nói.

Hoa Xuân Long học võ Bình Định, Sa Long Cương từ năm 1998, và hiện nay là phụ tá võ sư Trần Trọng Hiếu hướng dẫn học viên học môn võ thuật này.

BƯỚC VÀO CHÍNH TRỊ DÒNG CHÍNH Glenn Hoa Xuân Long được đảng Bảo Thủ đề cử là ứng cử viên đại diện đảng tranh cử khu vực Brossard - St-Lambert, nơi anh đã trải qua thời niên thiếu.

“Tôi quyết định tham gia vào cuộc bầu cử liên bang lần này vì tôi cảm thấy có nghĩa vụ phải phục vụ và bảo vệ đất nước Canada, đồng thời phải có lập trường chính trị rõ ràng . Nhiệm vụ này quan trọng hơn sự nghiệp cá nhân, hạnh phúc gia đình.

Kể từ khi chính phủ vội vã hợp pháp hóa cần sa, tôi đã tự hỏi rằng chính phủ hiện tại có đặt sự an toàn của người Canada lên hàng đầu không?.

Tôi cho rằng một quốc gia có chính quyền yếu kém khả năng lãnh đạo sẽ ảnh hưởng đến giao thương về thương mãi với các quốc gia khác.

Kinh tế ảnh hưởng đến việc làm và việc làm tác động lên sức khỏe. Là một nha sĩ, hoạt động trong lãnh vực chăm sóc sức khỏe, tôi buộc phải hành động để bảo vệ đất nước tôi” Hoa Xuân Long xác định lý do ra tranh cử.

“Hiện nay, tôi chỉ đến phòng khám nha khoa ở Longueuil mỗi tuần vào ngày thứ sáu, và dành phần lớn thời gian trong tuần ở Brossard và StLambert để vận động tranh cử. Xin đừng nghĩ rằng tôi đã hy sinh sự nghiệp cá nhân, lương bổng để lăn vào chính trường. Quyết định này không phải là một sự hy sinh nhưng phải nói rằng là nhiệm vụ cần thiết

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

77

TM

phải thực thi trong thời điểm này và tôi rất vinh dự theo đuổi trọng trách này”, Hoa Xuân Long nói thêm.

“Tôi nghĩ rằng, hơn bao giờ hết, Quốc hội Canada cần có tiếng nói từ Cộng đồng Việt Nam. Chính phủ hiện tại đã chuyển sang tả phái, cố gắng thu thập phiếu từ cử tri ủng hộ đảng Tân Dân chủ NDP. Trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, Hoa Kỳ, đồng minh của Canada đang cảm thấy bị đe dọa bởi các cường quốc khác và phải tự bảo vệ. Canada cũng cần đặt đất nước lên hàng đầu. Lãnh đạo yếu trong thời điểm thuận lợi có thể không được chú ý, nhưng lãnh đạo kém trong thời điểm bất ổn sẽ tạo ra sự thất vọng trong dân chúng. Thất vọng, chia rẽ gây nên bất công. Tham nhũng dẫn đến việc dân chúng mất niềm tin vào chính phủ, có thể trở thành mồi ngon của chủ nghĩa cộng sản phát triển. Cộng đồng người Việt của chúng ta, như nhiều cộng đồng khác đã rời bỏ quê hương ra đi tìm Tự do, biết rất rõ về tác hại của chủ nghĩa cộng sản. Tôi không muốn nhìn thấy những sự kiện đã xảy ra ở Việt Nam tái diễn ở Canada.

Cộng đồng người Việt chúng ta không những chỉ cần có tiếng nói, mà cần có tiếng nói mạnh để được Quốc hội lắng nghe, tôn trọng và đáp ứng nguyện vọng chính đáng” Hoa Xuân Long nhấn mạnh.

78

“Tôi nghĩ rằng gia đình, bạn bè và tôi rất may mắn được sống ở Canada. Ở đây, chúng ta có tự do báo chí, ngôn luận, tôn giáo. Trong xã hội của chúng ta, hầu hết mọi người đều có cơ hội thành công như nhau, và thành công tỷ lệ thuận với nỗ lực, trí thông minh, ước mơ, đổi mới và may mắn. Nhân quyền ở Việt Nam bị chà đạp, đó là sự thật. Quý vị có thể tham khảo vấn đề này qua trang mạng: khảo https://www.hrw.org/ asia/vietnam của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền. Đó cũng là lý do thúc đẩy tôi gia nhập đảng Bảo Thủ và là ứng cử viên đại diện đảng này trong cuộc bầu cử vào ngày 21/10/2019”, Hoa Xuân Long đề cập đến vấn đề quyền con người.

Hoa Xuân Long xác nhận số lượng cử tri gốc Việt trong khu vực anh ứng cử chi có khoảng 2%.

“Người Việt coi trọng giáo dục, chăm chỉ làm việc, tuân thủ luật pháp nên có nhiều bạn bè tốt thuộc các sắc tộc. Nếu mỗi người Việt khuyến khích bạn bè bỏ phiếu cho tôi, chúng ta sẽ đạt được kết quả như mong đợi.

Thường cộng đồng người Á châu, là những công dân gương mẫu, cần cù, không hay than phiền, tránh xa các rắc rối nên bị ngộ nhận là không có khuynh hướng chính trị. Vì lý do đó, kỳ bầu cử này, chúng ta nên đi bầu

| No 688 | THỜI BÁO MONTREAL | 01/06/2019

Bích chương tranh cử

để bày tỏ thái độ chính trị. Đất nước sẽ ổn định dưới sự lãnh đạo của ông Andrew Sheer. Ông là lãnh tụ đảng phái duy nhất đã có những lời phát biểu chân thành về ngày đau thương của dân tộc Việt Nam 30/04.

Hoa Xuân Long nhận định rằng thế hệ trẻ nên tham gia sinh hoạt chính trị dòng chính vì 2 lý do: “Chúng tôi mang ơn thế hệ đi trước, cha mẹ, ông bà đã hy sinh để con cháu có được ngày hôm nay. Cha mẹ chúng ta đã mất nước sau khi Cộng sản cưỡng chiếm miền Nam, chúng ta phải có trách nhiệm gìn giữ quê hương thứ hai này”.

Hoa Xuân Long hiện là thành viên Hội đồng Quản trị của Hiệp hội người Việt thành viên đảng Bảo Thủ (The Association of Conservative

MONTREAL - OTTAWA

Vietnamese Canadians- ACVC) và thông thạo Anh, Pháp lẫn Việt ngữ, Tính đến ngày 20/05, chỉ có 2 ứng cử viên tranh cử dân biểu liên bang đơn vị bầu cử Brossard - St-Lambert. Đối thủ của Hoa Xuân Long là một ứng cử viên thuộc đảng Tự Do. Cho đến ngày kết thúc ghi danh ứng cử , số ứng cử viên dự tranh chức vụ đại diện dân cử ở Ottawa có thể lên đến 6 người, Hoa Xuân Long cho biết.

Bạn đọc muốn ủng hộ ứng cử viên Hoa Xuân Long có đủ phương tiện tài chánh tranh cử, có thể gửi chi phiếu về địa chỉ: Glenn Xuân Long Hoa, 5515 Colomb, Brossard, Quebec, J4Z 3V3. Chi phiếu xin ghi: ‘’Brossard -- St-Lambert Conservative Association’’.

Xin đính kèm theo thư số điện thoại, hoặc dịa chỉ điện thư để Hoa Xuân Long có thể kính gửi thư hoặc lời cảm tạ. Để được khấu trừ thuế liên bang, tiền ủng hộ tối thiểu được ấn định là $21 và tối đa là $1.600. Theo quy định bầu cử, ứng cử viên chỉ được nhận chi phiếu cá nhân ủng hộ. Tiền tài trợ tranh cử do các cơ sở doanh nghiệp hoặc công ty đóng góp không được chấp nhận.

VPY

TM

MONTREAL - OTTAWA

01/06/2019 | THỜI BÁO MONTREAL | No 688 |

79