We Are Young (*) linkid / December 17, 2015 (*) Lời tựa được đặt dựa theo bài hát cùng tên của nhóm Fun. Đây là bài viết được dựa chủ yếu trên trải nghiệm, quan điểm và cảm xúc của tác giả. Bài viết không nhằm đại diện và không tổng quát hóa bất cứ ai hay nhóm đối tượng nào. Hai từ “Tuổi trẻ” hẳn các bạn cũng đã nghe quá nhiều lần; chủ yếu qua trường lớp, trong những tiết học nhàm chán hay những lớp cảm tình Đoàn, giờ sinh hoạt hoặc những ngày khai giảng bế giảng… Ngoài 25, tôi đã kịp thấy mình bắt đầu già, quan sát Instagram hay Facebook của đứa em gái ruột kém tôi 8 tuổi và những đứa bạn của nó mà bỗng dưng nhớ lại thời mình cũng còn trẻ. Tiêu cực hơn chút, mọi người thường hay dùng từ “trẻ trâu” (hay gần đây là “sửu nhi” để ám chỉ các bạn trẻ có những hành động được cho là thiếu suy nghĩ, hoặc chạy theo những trào lưu, xu hướng nhất thời). Tôi thì cho rằng “tuổi trẻ” hay “trẻ trâu” thì đều có những điều rất thú vị, đáng được tìm hiểu, cảm thông hơn là chê trách hay xúc phạm. Vì hãy tin tôi đi, có thể về sau bạn sẽ mắc ít sai lầm hơn tuổi trẻ, nhưng tuổi trẻ mới là thời gian vui nhất, điên nhất, ngông nhất. Là cái tuổi bạn dám làm rất nhiều thứ buồn cười mà không phải suy nghĩ mấy về hậu quả (dĩ nhiên ở tuổi tôi đổ lên mà các bạn vẫn như thế thì khá là rắc rối). Một đặc điểm lớn nhất mà tôi hay gặp ở người trẻ xung quanh mình (và cả bản thân tôi trong quá
khứ) – từ tận trong tiềm thức – là rất sợ bị trở thành cái gì đó phổ biến, nhàn nhạt, thuộc về số đông (kiểu mainstream), luôn có xu hướng muốn mình trở thành cái gì đó kiểu hipster (**); thế nhưng cùng lúc lại tha thiết mong được chấp nhận bởi những người xung quanh (nếu bạn không như vậy thì cũng không sao, tôi chỉ nói quan điểm của mình; mỗi người một khác mà, kiểu gì cũng có ngoại lệ thôi.) Khi bạn còn trẻ, bạn sẽ khá là hấp, rất mâu thuẫn và… thừa năng lượng. Bạn thích cái đẹp, những gì thuộc về chiều sâu, tinh tế, phức tạp – nhưng tất cả những điều đó lại tồn tại trong một đầu óc ngây thơ ít trải nghiệm (một lần nữa, bạn nào không ngây thơ hay già trước tuổi thì tự loại ra, tôi không dám vơ đũa cả nắm đâu). Có ai đó nói tuổi trẻ như cơn mưa rào mùa hạ vậy: đến bất chợt, mưa rất to và nặng hạt, rồi sau đó tạnh rất nhanh. Cũng giống như chúng ta-khi-còn-trẻ, dễ cười, dễ khóc, dễ dàng say mê hay thích thú một ai đó; nhưng không thể dễ dàng quên đi. Trải nghiệm đầu đời, dù mới mẻ, mát rượi, xảy ra bất chợt – đôi khi chết người, nhưng lại là thứ cả đời bạn không thể quên. Chẳng ai có thể quên cô bạn buộc tóc vắt vẻo đằng sau, đôi má hồng và đôi môi đỏ, học rất giỏi, nhí nhảnh và hay cười đi lướt qua bàn của bạn mỗi lần chuyển tiết; cũng như tôi không thể quên được cậu bạn trông trắng trẻo thư sinh, dong dỏng cao, giỏi đá bóng, đá cầu, đạp xe thoăn thoắt qua con phố Hàm Long những năm tôi mười lăm tuổi. Tôi còn nhớ lần đầu lấy hết can đảm viết mẩu giấy tỏ tình cho cậu bạn ấy, cậu ta đọc rồi xé sau đó vo tròn và quăng vào thùng rác; rồi như thường lệ, chạy xuống sân đá cầu với mấy thằng cùng lớp.
Thế đấy. Tuổi trẻ không phải lúc nào cũng đẹp, cũng có hậu. Nhất là với tôi – một đứa suốt thời niên thiếu sống trong lo âu, hoảng sợ và tự ti.
Young, wild and free by Jasna Pašalić Nếu bạn trẻ, bạn sẽ dễ dàng nhận ra rằng mình có quá nhiều mâu thuẫn. Bạn luôn muốn ở cạnh đám bạn của mình, nhưng cảm giác cô đơn hay đơn độc vẫn có thể đeo bám bạn cả ngày. Khi bị hiểu lầm, bạn rất đau khổ và muốn chạy đi giải thích, nhưng sau đó một là bạn sẽ im lặng vì quá cảm thấy ngại ngùng hoặc sợ hãi, hai là bạn sẽ chạy theo giải thích và làm cho mọi việc tệ hơn. Nói chung, trừ khi bạn rất may mắn, hoặc rất chín
chắn kiểu già trước tuổi – bạn mới không bị rơi vào một trong hai kết cục trên. Bạn có thể suy nghĩ tiêu cực và hay chê trách bản thân, nhưng đứa nào xúc phạm hay nói xấu bạn thì bạn sẽ tức điên (kiểu tao được phép làm thế với bản thân tao không có nghĩa mày cũng được như vậy với tao). Bạn luôn muốn được người khác công nhận tài năng, công sức của mình; nhưng hãy nghĩ lại, có bao nhiêu lần bạn muốn chạy trốn khỏi cái gọi là “trách nhiệm” rồi (bởi nhiều khi, tất cả những gì bạn muốn làm chỉ là nằm nhà và ngủ). Bạn có thể tỏ ra rất cứng đầu, thậm chí ngang như cua vậy, nhưng bên trong lại mềm yếu đến nhão nhoẹt; có thể cãi nhau, nặng lời hay chửi bới một đứa hôm trước, hôm sau day dứt là mình làm thế có quá đáng với nó lắm không (nhưng, nhất quyết vì tự ái cao mà không xin lỗi trước). Bạn có sự ám ảnh rất lớn về những gì bạn thích, cho dù đó là… học hành (có thể khó tin nhưng tôi có một đứa bạn thân nghiện học, thôi bỏ đi, nó là ở hành tinh khác); hay là hoạt động xã hội, sự kiện ở trường/lớp, hoặc nhất quyết phải đứng top một server ở một trò chơi online nào đó (thế hệ tôi là Ragnarok, MU, Võ Lâm 1 và Maple Story). Một số bạn khác thì rất thần tượng những ca sĩ, diễn viên người nước ngoài (từ US-UK, cho đến Hàn Quốc, Nhật Bản…), tôi đã từng thấy chúng nó gắn đủ các loại móc treo lên hộp bút, phù hiệu gắn vào cặp hay bút viết có dán sticker thần tượng (hoặc một nhân vật anime nào đó, ví dụ như tôi sẽ là Sesshoumaru hay Hisoka). Nhiều đứa thì vùi đầu vào nhạc, cái kiểu nghe xong khóc được ấy. Tôi vẫn nhớ hồi học cấp 3, tôi và lũ bạn đã vài lần đạp xe lên Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc, hôm khác thì là Japan Foundation… 8
năm rồi, nhưng tôi chưa bao giờ quên được. Ngay cả mối tình đầu cũng rất đẹp và khó quên (hãy nhớ lại những lần bạn đạp xe chở cô bạn mình đằng sau giữa cái nắng oi ả, hay như tôi từng ngồi sau xe đạp của cậu bạn tôi thích, khẽ áp má vào lưng cậu thật ấm, cứ nghĩ rằng sẽ chẳng bao giờ rời xa). Nhưng rồi, tất cả cũng kết thúc, để lại sau nó là mỗi lần nhớ đến là tim thắt lại đau nhói; những đêm bạn nằm vùi trong đống chăn gối và khóc không thành tiếng vì sợ bố mẹ nghe thấy, hoặc bạn giả vờ chui vào buồng tắm đóng cửa nhưng thực chất là để khóc (vì bạn rất sợ và ngượng nếu như ai đó nhìn thấy bạn trong tình trạng này). Đó là những gì đa phần chúng ta đều đã trải qua. Một số khác, tích cực hơn – sẽ là học rất giỏi và được học bổng đi nước ngoài ngay từ những năm cấp 3 hay năm đầu Đại học; hoặc thi đậu vào một trường công danh tiếng nào đó. Một số khác từ những đau đớn và trải nghiệm của bản thân mà dần thu mình lại, mất niềm tin vào xung quanh, vào con người, vào xã hội. Có bạn thậm chí trở nên trầm cảm, tiêu cực, tách biệt, có xu hướng hủy hoại bản thân. Không ít bạn làm những việc như suốt ngày dính líu vào đánh nhau, phát ngôn cẩu thả, bừa bãi, cầm đồ, cá độ hay cờ bạc; nhẹ hơn thì là yêu rất nhiều người khác nhau (tôi có một đứa bạn yêu nhiều tới nỗi không nhớ nổi tên người yêu cũ). Nhưng tôi chưa bao giờ tách biệt những trường hợp này ra khỏi cái gọi là “tuổi trẻ”, và tôi cũng không muốn gọi họ là “trẻ trâu” theo nghĩa tiêu cực mà mọi người thường nói. Đơn giản chỉ là mỗi người mỗi khác. Và đến một độ tuổi nào đó, ai trong chúng ta rồi sẽ
dừng lại, sẽ ổn dần lên – chỉ là vấn đề thời gian mà thôi (dĩ nhiên, tôi có biết một vài bạn, không đủ may mắn đã tự tử vì họ đơn giản là không thể nghĩ khác đi, hoặc cuộc sống quá tàn nhẫn, bất công với họ). Nhưng dù thế nào, tôi viết bài này vốn để nâng niu và trân trọng những khoảnh khắc đẹp của tuổi trẻ, yêu thương những người đang trẻ và đã từng trẻ. Chúng ta – những người đang đọc bài này, đều đang khổ sở giằng xé giữa thực tại và những gì thuộc về lý tưởng sống hay nguyên tắc sống của bản thân. Tôi biết nhiều bạn có “tri giác công lý” (sense of justice) rất lớn, cái gì sai hay bất công là sẽ lên tiếng ngay không ngại ngùng (tôi ngày xưa cũng vậy, nhưng giờ phải thỏa hiệp bớt đi rồi – mặc dù tôi không khuyên các bạn nên hay không nên thỏa hiệp, vì đó là lựa chọn riêng của các bạn). Ở tầm này, đôi khi bạn sẽ phải hy sinh, phải nhận ra rằng bạn không thể có tất cả như thời tuổi trẻ ngày xưa nữa; mà bạn phải cân nhắc những được mất rất lớn, cơm áo gạo tiền, và trách nhiệm hay gánh nặng; đôi khi bạn phải bỏ đi một thứ bạn rất yêu thích chỉ để hy sinh cho ai đó có được hạnh phúc; cho dù người đó là bố mẹ bạn, là em bạn, anh chị hay người bạn yêu quý. Những đêm mơ chập chờn bạn quay trở lại khu ký túc trường chuyên cấp 3 hay lớp học với cái bàn đôi bé tẹo, để rồi tỉnh dậy nhận ra mình đã quá tuổi lâu rồi (với những bạn đang còn trẻ, hãy trân trọng, một khi qua sẽ là qua nhanh lắm).
Image by Sergi Jordn Đó, có bấy nhiêu thôi. Tôi chỉ muốn chia sẻ rằng, bạn luôn có giá trị lớn hơn những gì bạn nghĩ. Những gì xảy ra với bạn không định nghĩa bạn, mà là thái độ của bạn với những điều đó thế nào. Thay đổi là cần thiết. Nhiều bạn sợ thay đổi, sợ những gì không báo trước, và lời khuyên của cá nhân tôi là hãy thả lỏng, hít thở sâu và chuẩn bị cho những gì sắp tới. Cuộc sống có lẽ sẽ rất khắc nghiệt, nhưng hãy tin rằng điều tốt đẹp vẫn luôn xảy ra. Đừng nản chí. Mặc dù thực
tế sẽ chẳng có viên đạn bạc (***) nào đâu, nhưng từng bước một, bạn sẽ đến nơi mà bạn muốn đến. “Now I’m just chasing time With a thousand dreams I’m holding heavy And as we cross the line these fading beats have all been severed Don’t tell me our youth is running out It’s only just begun” – Foxes, Youth https://www.youtube.com/watch?v=sx0x5aRPhgk (**) hipster: chỉ một nhóm các bạn trẻ trong độ tuổi gần 20 hoặc 30 tôn trọng các giá trị độc lập, văn hóa-không-thuộc-về-đám-đông, và chính trị tiến bộ (progressive politics)… (***) viên đạn bạc: silver bullet – danh từ mang tính trừu tượng ám chỉ một giải pháp thần kỳ nào đó có thể giải quyết mọi vấn đề khó nhằn, phức tạp nhất.