Kunstenaar Richard van den Dool: "Ik wilde niet afhankelijk zijn"

Tekst: Ton Delemarre

Er is iets bijzonders aan de hand met de schilderijen van Richard van den Dool (Sliedrecht 1949). Ze stralen een rust uit die verkwikt. Ze zijn niet figu ratief, maar ook niet abstract. De verf spat niet van het doek af, de kleuren zijn niet uitbundig.

Juist omdat het geen realistische weergaven van de werkelijkheid zijn kun je er alles in beschouwen. Het persbericht van het museum zegt: ‘Het zijn luchtspiegelingen op het grensvlak van realiteit en verbeel ding. Ze roepen beelden op van planten, spiegelend water, dwarrelend licht of een open plek in het bos. Van den Dool werkt niet rechtstreeks naar de natuur, toch sta je bij zijn schilderijen buiten, in de natuur. Het zijn landschappen waarin de natuur onmiskenbaar ademt. Zijn schilderijen (ruim 60 werken) laten de bezoeker naar buiten kijken, naar zomerse, dansende lichtvlekken op het gras of twinkelende reflecties op het water.’ Of zoals zijn vriend Gijsbert van der Wal zegt: “Het werk is lyrisch en kleurrijk. De schilderijen hebben de kracht van een herinnering of een droom: je beleeft ze als sterke intense beelden.”

De kunstenaar ontvangt ons in de onverwacht grote tuin van zijn huis aan de Buitenwalevest. Daar staan hoge bomen, varens, bamboestengels, palmbomen, het wemelt er van groen. Aan die omgeving ontleent hij zijn motieven: zonlicht dat door bladeren valt, de muur naast zijn atelier, schaduwen, kleurplekken. Vooral in de coronatijd reikte die rijk dom aan groen en gefilterd zonlicht hem beelden aan die hij schetsmatig noteert als basis voor zijn werk. In de catalogus is een aantal van die corona schilderijen ter grootte van 100 bij 100 cm afgedrukt. Hij werkt in formaten van 30 bij 30, die zelfstandig figureren maar ook wel materiaal leveren voor de grotere formaten van 100 x 100, 150 x 150, 160 x 160. Het vierkant lijkt zijn voorkeur te hebben. En tijdens de lockdown schijnt dat ook logisch.

Hoe kan het dat zulk majestueus werk zo lang verborgen is gebleven?

“Ik heb in de beginperiode wel op diverse plekken geëxposeerd,” zegt hij, “maar de sores daarvan en het weinige profijt gaven weinig aanleiding ermee door te gaan. Ik heb ook niet zo’n behoefte mijn werk publiekelijk te tonen. In feite schilder ik voor mezelf. Ik heb wel in 2019 een tentoonstelling in Museum Belvedère in Oranje woud gehad. En eerder, in 1996, een paar kleine exposities bij Voorstraat 125. En in 2005 bij Ineke Voor steeghs galerie ‘In Vorm’ in de Schrijversstraat. Ik hoef ook niet van mijn kunst te leven. Ik heb jarenlang gewerkt als grafisch vormgever en inrichter van tentoonstellingen, met name voor het Dordrechts Museum. En ik heb les gegeven aan de Academie in Tilburg, hoewel ik zelf maar één jaar Academie gedaan heb in Rotterdam. Ik heb ook even het conservatorium gevolgd, want muziek is mijn andere passie. Ik ben iemand die alles zelf wil leren, veel kijken, veel proberen. Ook het vak van grafisch vormgever heb ik mezelf eigen gemaakt. Van 1998 tot 2012 was ik ook uitgever van veel vertaalde Poëzie (door mijn goede vriend Jan Eijkelboom bijvoorbeeld) of jaarlijkse bundels voor Poetry International.” (Zijn eigen gedichten houdt Richard overigens nog verborgen.)

“Maar ik ben altijd schilder geweest. Het is mijn manier van bestaan. Ik lever geen commentaar op maatschappij of politiek. Ik ben ook nooit lid geweest van een kunstenaarsgenootschap, maar heb wel veel in bands gespeeld. Ik reageer op mijn eigen gevoelens en gedachten. Ik wilde niet afhankelijk zijn en niet behagen aan de smaak van de markt. Ik neem alle tijd voor een schilderij, ik werk er soms jaren aan. Je kunt er dan ook lang naar kijken.”

Richard van den Dool: “Ik neem alle tijd voor een schilderij, je kunt er dan ook lang naar kijken.”

Foto’s: Kees Dijkman

Verzamelaar

Al even weinig bekend als zijn schildersgenie is het gegeven dat hij een groot verzamelaar van kunst is: met name de Haagse School en meer algemeen de kunst uit de 19e eeuw. De vele kamers en het enorme trappenhuis van zijn monumentale woning hangen er vol mee. Op de tentoonstelling Wanderlust in het Dordrechts Museum hangt werk uit zijn collectie, ook in de vaste opstelling trouwens. Tot 13 november is in het Museum het werk te bewonderen.

Kijk ook op: www.dordrechtsmuseum.nl