Issuu Golf Weekly 2013 editie 11

Page 1

KOMENDE WEKEN LIVE

GO L F Voor meer informatie ga naar Sport1.nl

US OPEN BMW INTERNAT. OPEN

13-16 JUNI 20- 23 JUNI

Alles over caddies De rol van caddies op de Tour wordt steeds belangrijker. Lees er alles over en ook hoe je caddie wordt.

Pagina 7-13 >>

NR11

DeDe gratis krant van golfend Nederland 8 6 nrnr 111 donderdag 20132011 www.golfweekly.nl gratis krant van golfend Nederland Jaargang Jaargang donderdag13 27juni januari www.golfweekly.nl

Joost Luiten won op overtuigende wijze het Lyoness Open, zijn tweede zege op de European Tour. Luiten lijkt klaar voor een volgende stap in zijn carrière. Pagina 2-5 >>

En dat is 2! FOTO GOLFSUPPORT


TOURNIEUWS

2

GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

27-jarige Luiten maakt het karwei koelbloedig af en wint in Oosten

Thomas Björn: Luiten een Met geweldig spel van tee tot green won Joost Luiten het Lyoness Open in Oostenrijk. Volgens Thomas Björn die tweede werd, heeft Luiten alles in huis om een ‘world-class player’ te worden.

T

ussen zijn eerste overwinning op de European Tour in Maleisië in november 2011 en de zege afgelopen zondag in het Lyoness Open zaten 33 toernooien die Luiten niet won. ’33 is veel te veel,’ zei Luiten afgelopen maandagmiddag lachend toen hij tijdens de persconferentie van het KLM Open 2013 met dat aantal werd geconfronteerd. Niets is zeker, maar nog eens 33 toernooien wachten voor hij een derde toernooi wint op de European Tour lijkt heel veel. Want Luiten wordt beter en beter. Dat zegt hij zelf en dat zegt ook Thomas Björn, de ervaren Deen die op de Diamand Country Club op twee slagen van Luiten tweede werd. ‘Je moet Joost een groot compliment geven, hij verdient deze overwinning meer dan wie ook’, aldus de winnaar van dertien toernooien tegen European Tour Radio. Björn denkt dat Luiten erg ver kan komen. ‘Ik speelde vorige week in de laatste ronde van de Nordea Masters met Joost en dan zie je dat hij alles in zich heeft om een “world-class player” te worden.’ Luiten sprak bij de prijsuitreiking in Oostenrijk ook kort met de Deen. ‘Thomas zei tegen me dat ik de overwinning helemaal zelf had afgedwongen, dat ik te goed was voor hem deze week en dat die tweede overwinning op de Tour voor mij er al een tijd aan zat te komen. Leuk natuurlijk om dat uit de mond van Björn te horen, hij is een grote speler in Europa.’

Joost Luiten behaalde afgelopen zondag zijn 2e overwinning op de European Tour. 2012 zag hij zelf als ‘tussenjaar’ om met name zijn korte spel te verbeteren. Wat zeggen de statistieken over zijn spel van dit jaar ten opzicht van 2013? Jaar

Gem. score

Afstand ‘Driving ‘Greens in Putts per 1 putts per accuracy’ regulation’ ronde ronde

‘Sand saves’

‘Scrambles’

2012

71,21

296 yds

63,7%

72,6%

30,4

4,55

32,6%

50,4%

32e

73e

28e

133e

189e

196e

142e

291 yds

72,8%

72,9%

29,9

22,51

43,9%

60%

61e

10e

30e

133e

82e

164e

48e

Ranking 63e 2013

70,46

Ranking 20e

Door Reinier Thiadens @Golfstatistiek

Door Gerard Louter

Ten opzichte van 2012 doet Luiten het dit jaar op alle fronten beter, behalve de afstand. Zijn sterke punt blijft met name het lange spel. Als hij de green mist, scoort hij toch nog 60% par of beter t.o.v. 50,4% in 2012. Luiten heeft in totaal 8 keer een top-3 notering behaald. Samen met Lafeber is dat het meeste van de Nederlanders. In Oostenrijk blonk Luiten uit in ‘Greens In Regulation’ (87,5%, niemand was beter) en ‘driving accuracy’ (82,1%, tweede van het hele veld) en hij maakte geen enkele dubbel bogey of erger.

werd onlangs achtste in China, elfde vorige week in Zweden, ik speelde gewoon goed en constant de laatste weken. In de media werd nogal ingewikkeld gedaan over de gemiste cut op Wentworth (BMW

beetje geluk haal ik daar net wel de cut en word ik met een goed weekend tiende en vindt men het opeens weer een topprestatie. Het ligt op de Tour allemaal heel dicht bij elkaar.’ De topprestatie kwam dus in het Lyoness Open. Indrukwekkend was vooral de manier waarop Luiten van tee tot green speelde. De 27-jarige golfer werd eerste in de categorie ‘greens in regulation’ en tweede in ‘driving accuracy’ (zie kader statistieken). De Britse tv-commentatoren, merendeels voormalige Tourspelers, raakten niet uitgepraat over de swing van de beste golfer van Nederland. ‘Dit is een van de beste swings op de Tour’, werd er gezegd als we weer

eens op prachtige slow-motion beelden van de swing van Luiten werden getrakteerd. Luiten won met twee slagen voorsprong maar met een beetje fatsoenlijk putten was de marge minstens vijf slagen geweest. ‘Ik sloeg de ballen heel goed maar ik maakte helaas wat fouten op de greens.’ Na de 3-putt op hole 11 sloeg de schrik heel even toe bij Luiten. ‘Dat was een heel domme 3-putt, daar baalde ik erg van. Martin (Gray, Luitens caddie, red.) was op dat moment belangrijk. Hij drukte me op het hart rustig te blijven. Ik had het nog steeds volledig in de hand want ik stond nog steeds twee slagen voor.’ Luiten klaarde de klus vervol-

@fokkesukke Joost Luiten begint op Tiger Woods te lijken, behalve dan de seksverslaving.

@MaartenLafeber Solid win by @joostluiten in Austria!!! Well deserved!! Congrats.

@wbesseling1 Wow! Joost wins his 2nd Europeantour event! What will he be feeling right now? Hope to have that feeling one day! #jealous #patience

Fokke & Sukke denken bij Luitens tweede overwinning aan de 78 PGA Tour-zeges van Woods.

Een felicitatie van Dutch Open 2003-winnaar Maarten Lafeber.

Wil Besseling (foto), met één zege op de Challenge Tour, is heel eerlijk bij zijn felicitatie.

‘Luitens swing een van de beste op de Tour’

Topprestatie

Voor Luiten zelf kwam de overwinning in het met een miljoen euro gedoteerde Lyoness Open ook niet uit de lucht vallen. ‘Ik

PGA Championship, red.), maar die cut mis ik op een slag, dat kan gewoon gebeuren. Ook daar speelde ik zeker niet slecht. Met een klein

Joost Luiten over zijn tweede zege op de Europ

gens ogenschijnlijk koelbloedig. ‘Dat leek maar zo hoor, van binnen was ik niet zo rustig. Natuurlijk voel je de spanning tijdens die laatste ronde. Het grote voordeel


GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

rijk zijn tweede toernooi op de European Tour

‘world-class player’

TOURNIEUWS

3

ONZE JONGENS IN DE RACE TO DUBAI 35 JOOST LUITEN

¤ 380.329

Trotse coach 76 Phil Allen

ROBERT-JAN DERKSEN

pean Tour: ‘Ik speelde gewoon goed en constant de laatste weken.’

was dat ik parretjes kon blijven maken terwijl mijn achtervolgers birdies moesten maken en dat was met de wind de laatste dag niet eenvoudig.’

Luiten maakte op hole 16 wel een birdie door de bal met een magnifieke tweede slag bijna in de hole te deponeren voor eagle. Daarna kon het eigenlijk niet meer

FOTO GOLFSUPPORT

mis gaan. ‘Ik speel nu een jaar of vijf op de Tour en heb geleerd rustig te blijven. Vroeger kon ik nog wel eens door het lint gaan, dat heb ik nu veel minder, ik

@golfteamholland Great job by @joostluiten winning his 2nd @European_Tour event! Congratulations and enjoy the celebrations!

@NicoLuiten Helemaal geweldig, Joost zijn tweede overwinning vanmiddag, erg spannend, en slecht voor je hart. Maar nu erg blij.

Felicitaties van Luitens oude managementbureau Golf Team Holland.

Joost Luitens vader sprong van blijdschap op een tafeltje en zakte erdoorheen (foto). Het liep gelukkig goed af ...

Voor Phil Allen, de coach van Joost Luiten, betekende de overwinning van zijn pupil natuurlijk ook veel. ‘Ik ben ontzettend blij voor Joost. Hij werkt heel hard en krijgt nu de beloning.’ Allen kreeg zelf, indirect, ook de nodige complimenten want de swing van Luiten werd voortdurend geroemd door de Britse tv-commentatoren. ‘Natuurlijk ben ik trots als ik op televisie de commentatoren hoor zeggen dat de swing van Joost voor iedere jonge golfer een voorbeeld is en dat zijn swing als een van de beste swings op de Tour wordt gezien. Maar het gaat niet om mij, Joost slaat de bal, mijn rol als coach moet je niet overschatten.’ Volgens Allen is de swing van Joost steeds meer gecontroleerd. ‘We werken de laatste tijd met één simpele drill die er voor zorgt dat Joost iets rustiger de neerzwaai begint. Als hij die rust in de swing heeft slaat hij goede ballen. De swing was in Oostenrijk top, als er wat meer putts vallen wint hij met grote voorsprong.’ Allen, die Luiten al op jonge leeftijd onder zijn hoede kreeg, voorspelde aan het begin van het jaar twee overwinningen voor de nummer 1 van Nederland. ‘Joost wordt steeds beter. Zijn korte spel is enorm vooruit gegaan. Het putten kan beter, er is niet altijd 100% vertrouwen in de lijn, maar dat zie ik als een kwestie van tijd.’ Voor het vervolg van het seizoen rekent Allen op meer succes. ‘Ik verwacht nog betere resultaten de tweede helft van het jaar. Als er iets meer putts gaan vallen moet de top-50 van de wereld dit jaar zeker haalbaar zijn.’

¤ 197.177

208 MAARTEN LAFEBER

¤ 16.779

KOMENDE WEKEN 13-16 JUNI US OPEN PRIJZENGELD $ 8.000.000, TITELVERDEDIGER WEBB SIMPSON 13-16 JUNI NAJET HOTELS ET GOLFS OPEN PRIJZENGELD € 500.000, AA ST OMER GC

20-23 JUNI BMW INTERNATIONAL OPEN PRIJZENGELD € 2.000.000, TITELVERDEDIGER DANNY WILLETT 27-30 JUNI IRISH OPEN TITELVERDEDIGER JAMIE DONALDSON

GOLF

KOMENDE WEKEN LIVE US OPEN 13 - 16 JUNI BMW INT. OPEN 20 - 23 JUNI Voor meer informatie ga naar Sport1.nl

PGA U.S. Open pairings released. How’s this for a power trio? Tiger Woods, Rory McIlroy and Adam Scott playing together first two rounds. Tee off on Thursday at 1:14 pm.

De Amerikaanse PGA (Facebook.com/PGAcom) verheugt zich net als alle golfers op het US Open dat donderdag 13 juni begint.


4

TOURNIEUWS

GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

’Van binnen was ik niet zo rustig’

Caddie Martin: ‘Alles volgens plan’

ben een stuk geduldiger’, aldus Luiten die aangaf baat te hebben bij de samenwerking met sportpsycholoog Mitchel Kevenaar. ‘ Met Mitchel en Phil (Allen, zijn coach, red) heb ik onder andere aan mijn routine gewerkt. Door een betere routine voor iedere slag is er minder ruimte voor twijfel. Het kan nog een stuk beter, maar ik heb al veel vooruitgang geboekt.’ ‘Bak hoofdpijn’

Luiten verdiende met zijn overwinning in Oostenrijk 166.660 euro. Hij steeg op de wereldranglijst van de 137ste plek naar de 96ste plaats. In de Race to Dubai staat hij nu 35ste. De geboren Bleiswijker lijkt klaar voor een volgende stap in zijn carrière richting de top-50 van de wereldranglijst (en dus automatisch deelname aan alle majors). In 2012 had Luiten een wat minder goed jaar maar dat

‘Door een betere routine is er nu minder twijfel’ was min of meer ingecalculeerd. ‘Ik ben een maand of vijftien geleden met Pete Cowen aan het korte spel gaan werken, heb mijn techniek flink veranderd. Pete gaf aan dat het zeker wel een jaar zou kunnen duren voor ik vooruitgang zou zien. Het is precies gegaan zo-

Luiten is nu 35e op de jaarranglijst

als Pete heeft voorspeld. Mijn korte spel is nu een stuk beter, als ik een wat mindere dag heb kan ik op het korte spel terugvallen, dat is zo belangrijk. Je ziet ook aan de statistieken dat ik met het korte spel een flinke stap vooruit heb gezet.’ Grote veranderingen acht Luiten vanaf nu niet meer nodig. ‘Alle onderdelen van mijn spel voelen goed. Alles kan beter natuurlijk maar technisch zit het wel goed, het is vooral een kwestie van finetunen nu en hard blijven werken.’ Na een mooi overwinningsfeestje in een Rotterdams café zondagnacht had Luiten maandagochtend ‘met een bak hoofdpijn’ wat beelden gezien van zijn zegetocht in Atzenbrugg. Wat vond je het mooiste om van jezelf te zien Joost?’ vroeg een journalist tijdens de persconferentie van het KLM Open. Luiten met een grote lach op het gezicht: ‘Dat ik mezelf daar met die beker in mijn handen zag staan.’

Joost Luiten en zijn caddie Martin Gray omhelsden elkaar na de winnende putt, daarna had Luiten zijn caddie niet meer gezien of gesproken. ‘Ik was druk bezig met de pers en de prijsuitreiking, Martin moest weg om zijn vliegtuig te halen, zo gaat dat op de Tour.’ Golf Weekly sprak telefonisch even met Gray terwijl hij op weg was naar het vliegveld. ‘Joost speelde heel de week erg goed’, aldus Gray die sinds vier jaar ‘aan de tas’ is bij Luiten. ‘De laatste ronde was het vooral zaak geduldig te blijven, fouten te vermijden en de koppositie vast te houden. Dat is prima gelukt. We hebben bewust soms wat conservatiever gespeeld, wat weg van de pin. Joost heeft deze week 24 birdies gemaakt. De laatste dag was het putten wat minder, maar hij heeft er ook genoeg gemaakt. De greens waren erg goed, en Joost putt beter op goede greens. Alles is de laatste dag volgens plan gegaan. Joost is heel geduldig gebleven en heeft het erg knap afgemaakt.’

Luiten hoopt op Brits Open Na een week rust begint Joost Luiten aan een belangrijke serie toernooien met veel prijzengeld en veel te verdienen punten voor de wereldranglijst. Komende week speelt Luiten het BMW International Open (€ 2.000.000 prijzengeld), dan het Iers Open (€ 2.000.000), vervolgens het Frans Open bij Parijs (€ 3.000.000) en het Schots Open, gedoteerd met

drie miljoen pond. Luiten hoopt uiteraard nog op het Brits Open (18-21 juli op Muirfield). ‘Met een heel goed resultaat in München kan ik misschien nog rechtstreekse kwalificatie afdwingen maar normaal gesproken speel ik het kwalificatietoernooi voor het Brits Open op Sunningdale (maandag 24 juni, de dag na het BMW International Open).’


GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

TOURNIEUWS

5

Manassero, Olesen en Jiménez naar KLM Open Het KLM Open trekt dit jaar gerenommeerde kampioenen en jonge golfsterren naar de Kennemer Golf & Country Club. Drie sprekende voorbeelden zijn Miguel Ángel Jiménez, Thorbjørn Olesen en Matteo Manassero.

A

fgelopen week zijn op een persconferentie op de Kennemer G&CC de eerste deelnemers bekendgemaakt en daar zitten veel mooie namen tussen. Naast Manassero, Olesen en Jiménez hebben ook Paul Casey, Álvaro Quirós en Simon Dyson hun komst bevestigd. Manassero en Olesen behoren nu al tot de beste 35 spelers van de wereld. De Italiaan Manassero, net 20 jaar, won al vier toernooien en is de huidige nummer 1 in de Race to Dubai, de ranglijst van de European Tour. De Deen Thorbjørn Olesen, 23 jaar, werd zesde in de Masters. Vorig jaar won hij het Sicilian Open en behaalde hij zijn eerste top-10 in een major met een negende plaats in het Brits Open. Olesen wordt door kenners gezien als de volgende Europese superster. Publiekslieveling Miguel Ángel Jiménez won negentien toernooien, waaronder het KLM Open van 1994. Vorig jaar won hij op 48-jarige leeftijd het Hong Kong Open. Hij is daarmee de oudste winnaar ooit van een toernooi op de European Tour. De komst van titelverdediger Peter Hanson en een aantal andere wereldtoppers is nog onzeker. Hanson en andere topspelers wacht in die periode eventueel deelname aan de FedEx Cup-wedstrijden in Amerika.

Luiten ambassadeur van KLM Open

De drie Nederlanders op de European Tour - Maarten Lafeber, RobertJan Derksen en Joost Luiten – spelen ook weer in het KLM Open. Toernooidirecteur Daan Slooter maakte op de Kennemer bekend dat Luiten de komende drie jaar ambassadeur van het KLM Open is. Hij zal zich op verschillende manieren inzetten voor het toernooi. ‘We mogen trots zijn op het KLM Open’, zei Luiten. ‘We zijn een klein landje, maar het KLM Open behoort tot de beste toernooien op de European Tour. De banen, de entourage en het publiek maken het tot een favoriete stop voor de spelers. Kijk alleen maar naar de winnaars uit het verleden. Als ik een steentje kan bijdragen om het toernooi verder te laten groeien en om nog meer golfliefhebbers in Nederland kennis te laten maken met dit grootse evenement, dan doe ik dat met plezier.’ Het KLM Open wordt gespeeld van 12 tot en met 15 september op de Kennemer G&CC. De club in Zandvoort was al twintig keer gastheer van het Open, voor het laatst in 2009. De kaartverkoop voor het KLM Open begint op 12 juni op de website www.klmopen.nl. Voor ‘vroegboekers’ zijn er ook dit jaar aantrekkelijke kortingen op de entreeprijs en NGF-leden die voor 1 augustus 2013 een ticket kopen, krijgen de tweede kaart gratis.

Joost Luiten, vanaf nu ambassadeur van het KLM Open, met toernooidirecteur Daan Slooter

Miguel Ángel Jiménez

Thorbjørn Olesen

Van Meijel wint NK Strokeplay Lars van Meijel heeft afgelopen week op Houtrak het NK Strokeplay voor amateurs gewonnen. Bij de vrouwen verdedigde Myrte Eikenaar met succes haar titel. Lars van Meijel won het belangrijke amateurkampioenschap met 288 slagen (level par). Het is de tweede grote titel voor de 17-jarige speler van de Eindhovensche Golf. Hij won dit jaar ook het NK Strokeplay tot en met 21 jaar. De tweede plaats werd gedeeld door Berend van Holthuij-

sen en Lars Keunen, een nog maar zestien jaar oude speler van G&CC Geijsteren. De 27-jarige Myrte Eikenaar prolongeerde haar titel met een straatlengte voorsprong van acht slagen op de nummer 2, Dewi Weber. Topamateur Anne van Dam vormde geen bedreiging voor Eikenaar want zij speelde vorige week het Duits Amateurkampioenschap. Van Dam werd in het kampioenschap op GC St. Leon-Rot gedeeld tiende.

FOTO INGRID MEIJERS

Myrte Eikenaar en Lars van Meijel FOTO LEO VOGELZANG

Matteo Manassero


Super, Joost!

WINSTON golf feliciteert de winnaar.

WINSTON links

Super, Joost! WINSTONgolf feliciteert Joost Luiten met zijn tweede European Tour-overwinning tijdens de Lyoness Open 2013.

WINSTON golf: Passie voor golf In het land. Aan de zee: WINSTON links 18 holes Een park aan het meer: WINSTONopen 18 holes Op weg naar de passie: WINSTON kranich 9 Loch Hartstocht voor fijnproevers: RESTAURANT kranichhaus Hemels overnachten: Schloss Basthorst | Gut Vorbeck

Baan voor winnaars: WINSTON golf senior open 2013

WINSTONgolf Kranichweg 1 D - 19065 Gneven OT Vorbeck Tel.: +49 3860 - 5020 E-mail: info@winstongolf.de

6.9. - 8.9.2013 | www.winstongolf-senior-open.com

WINSTONopen

www.winstongolf.de


Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

SPECIAL

Caddies met status De rol van de caddie wordt steeds belangrijker in het professionele golf. Werden ze niet eens zo lang nog neerbuigend ‘simpele tassendragers’ genoemd, tegenwoordig hebben caddies status en ze verdienen soms miljoenen. Niet zo gek dat steeds meer mensen een carrière als caddie ambiëren op de grote Tours, maar de concurrentie tussen caddies is groot.

Ze moeten daarom steeds professioneler worden, maar caddies blijven gelukkig eigenzinnige types met mooie verhalen. Op de volgende zeven pagina’s interviews met de caddies van Joost Luiten en Christel Boeljon en we spraken met twee jonge, zeer ambitieuze Nederlandse caddies. En hoe kun je Tourcaddie worden en wat is de NGF van plan met caddies?

Martin Gray is de caddie van Joost Luiten, Andy Dearden de caddie van Christel Boeljon. Golf Weekly sprak de caddies van onze twee beste golfers. Door Gerard Louter

MARTIN GRAY DE CADDIE VAN JOOST Leeftijd: 51 jaar Caddie sinds: 1989 Gecaddied voor: ‘Onder andere Seve Ballesteros, Jose Maria Olazábal, Lee Westwood, Thomas Björn en nu vier jaar aan de tas bij Joost.’

Hoe ben je caddie van Joost geworden?

‘Joost zocht een ervaren caddie en zijn managementbureau ISM heeft mij benaderd. Ik ken de mensen van ISM en heb voor ISM-spelers gecaddied.’ Overwinningen als caddie: ‘Pff,

ik denk 12 of 13 (dat was voor de

winst in Oostenrijk deze week, red). De eerste weet ik nog goed, in 1998 de Motorola Classic met David LLewellyn uit Wales.’ Hoogtepunt als caddie: ‘Ik heb als

caddie twee keer de Ryder Cup mogen meemaken, dat is ook voor een caddie heel bijzonder. De teamsfeer, de spanning bij de spelers en de vreugde als het team wint is heel speciaal. In 1991 op Kiawah Island in Amerika droeg ik de tas van David Gilford. Die Ryder Cup is de boeken ingegaan als ‘The war on the shore’. De Amerikanen wilden hoe dan ook niet verliezen, de sfeer was intimiderend. Absoluut niet hoe het hoort in golf maar wel een unieke belevenis. De Ryder Cup in 1997 op Valderrama was prachtig. Ik droeg de tas van Thomas Björn die week. Voor het eerst ging de Ryder Cup weg uit Groot-Brittannië en dan winnen in Spanje met Seve als de captain, prachtig. Die Ryder Cup heeft het evenement onder de aandacht gebracht van een nóg groter publiek.’ Favoriete toernooien?

‘Na de Ryder Cup het Brits Open en The Masters. Het Brits Open vind ik mooi vanwege de traditie en omdat het op linkscourses wordt gespeeld.

Joost Luiten met caddie Martin Gray.

7


8

SPECIAL

Niet veel caddies zijn dol op The Masters, maar ik vind het een geweldig toernooi. De wind is heel moeilijk in te schatten op Augusta National, de wind draait voortdurend daarom is het zaak om je als caddie niet gek te laten maken.’ Golf je zelf?

‘Ja. Ik heb een single-handicap gehad. Ik woon in Schotland en ben lid van twee bekende linkscourses, Dornoch en Nairn. Ik hou eigenlijk alleen van linksgolf, dat is wat mij betreft het echte golf. Ja, ik weet het, Joost heeft het niet zo op linksgolf, maar dat neem ik hem niet kwalijk hoor. Hij gaat linksgolf trouwens steeds meet waarderen nu hij wat ouder en wijzer wordt….’ Grootste cheque?

‘Ik zou het niet weten, echt niet. Ik denk na de overwinning van Joost in Maleisië maar het bedrag zou ik echt niet meer weten (uitgaande van de 10% van het prijzengeld voor de caddie bij een overwinning kreeg Gray ruim 24.000 euro, red). Hoe ben je begonnen als caddie?

‘Ik ben met school gestopt toen ik 16 was en in de mijnen gaan werken. Dat heb ik een jaar of zeven gedaan tot Maggie (Thatcher, red) zo vriendelijk was de mijnen te sluiten en ik geen baan meer had. In 1988 werd het Women’s British Open gespeeld op Lindrick Golf Club, niet ver van mijn huis in Worksop. Ik vond het leuk om te gaan kijken. Nicola Way, de zus van Paul Way, een golfer die

Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

het vliegveld een auto en ging de weg op. Dat liep maar net goed af. Ik had nog nooit aan de andere kant van de weg gereden en was aan het spookrijden. De golfbaan van Golf del Sur kon ik niet vinden. Toen het donker werd besloot ik maar in mijn auto langs de kant van de weg te gaan slapen. De volgende ochtend bleek ik zo’n beetje naast de golfbaan

Boeljon en Andy Dearden tijdens de Solheim Cup.

‘Elke caddie is wel eens ontslagen, dat is onvermijdelijk.’ te staan. Ik heb die week uiteindelijk wel een speler gekregen en zelfs wat geld verdiend en ben als caddie doorgegaan.’ Wat is het grootste verschil tussen caddies vroeger en caddies nu?

‘Vroeger leefden de caddies als zigeuners, tegenwoordig zie je ze niet meer onder een boom slapen. We hebben nu caddie-lounges, vervoer wordt meestal geregeld, alles is zo professioneel geworden. Natuurlijk wordt er ’s avonds nog wel eens een biertje gedronken, maar caddies die laveloos op de tee verschijnen is echt verleden tijd.

geduld heeft. Spelers kunnen hun vrouw meenemen naar toernooien, “if I bring the misses out”, dan ben ik duizend pond kwijt, dat kan ik me niet veroorloven.’ Doe je aan fitness?

Luiten en Gray vieren de overwinning in Oostenrijk.

‘Nee, dat heb ik niet nodig. Ik hoef alleen die tas te dragen, daar is mijn lichaam na al die jaren wel aan gewend. Heuvelachtige banen vind ik geen enkel probleem, hoge vochtigheid zoals in Thailand of Maleisië is wel zwaar. Ik ga door tot mijn lichaam het aankan en hopelijk is dat nog heel lang.’ Heb je een bijnaam?

ik kende, speelde mee. Ze had haar tas op een trolley en geen caddie. Ik bood aan haar tas te dragen en we eindigden in de top-5. Als ze pro was geweest had ze een mooi bedrag verdiend en ik als caddie daarvan vijf procent. Dat was heel wat meer dan ik in de mijnen verdiende, zo ben ik op het idee gekomen caddie te worden. Ik had weinig geld maar ben op de bonnefooi toch naar het Tenerife Open gegaan, een toernooi van de European Tour. Ik huurde bij

Wat is er mooi aan caddie zijn?

‘De vrijheid. En iedere week is anders. En als je geluk hebt kun je redelijk wat verdienen.’ Wat is het minst leuke van caddie zijn?

‘Altijd van huis weg zijn. Mijn verloofde Maria vindt het niet leuk als ik weer voor een paar weken het huis verlaat. Je hebt een vrouw nodig die makkelijk is en heel veel

‘Niet echt, maar ik word nog wel vaak Worksop genoemd. Dat is een beetje ouderwets, vroeger kregen caddies de naam van hun woonplaats. Zo heb je Troon Jimmy, Turnberry George enzovoorts.’ Wat maakt een caddie een goede caddie?

‘Een goede caddie durft zijn mening te geven, verschuilt zich niet achter zijn speler. Je moet lef tonen, soms ga je in de fout, maar dat is onder-

deel van het vak. Vooral als de druk groot is heeft de speler je nodig. In Maleisië toen Joost won sloeg hij in de laatste ronde een slechte ijzer-9. Joost reageerde heel erg teleurgesteld. Ik zei: “Joost, kom op, je speelt zo goed, er is vandaag maar één iemand die van je kan winnen.” “Wie dan?” vroeg Joost. “Jij zelf. Kom op nou, gewoon doorgaan.” Joost heeft het daarna geweldig afgemaakt. Het is de speler die het doet natuurlijk, caddies hebben zeker een belangrijke rol maar je moet de invloed van de caddie niet overdrijven.’ Ben je wel eens ontslagen als caddie?

‘Natuurlijk, iedere caddie is wel eens ontslagen, daar ontkom je niet aan.’ Wat kunnen we van Joost verwachten in de toekomst?

‘Joost heeft heel erg veel talent maar hij leert nog steeds, hij wordt beter en beter. Zijn korte spel is enorm vooruit gegaan, dat is belangrijk. Als Joost nóg meer gaat geloven in zijn mogelijkheden dan kan niets hem tegenhouden.’

ANDY DEARDEN – DE CADDIE VAN CHRISTEL BOELJON Leeftijd: 43 jaar Caddie sinds: ‘1988, ik vier dit jaar mijn 25-jarig jubileum.’ Aantal zeges als caddie? ‘Ik geloof negentien waarvan 1 op de LPGA en de rest op de Ladies European Tour (LET). Ik heb zes keer Solheim Cup gecaddied, drie keer verloren en drie keer gewonnen.’ Grootste cheque: 15.000 dollar volgens mij na een overwinning van Carin Koch in Amerika (Zweedse golfster, red).


Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

SPECIAL

9

Caddie worden op de Tour De European Tour Caddies Association behartigt de belangen van de caddies op de European Tour. Vijf vragen aan Peter Newby, bestuurslid van de Caddies Association en zelf caddie op de Tour van Lee Slattery. Hoe word je caddie op de European Tour? ‘Je kunt nog altijd naar een toernooi gaan en je diensten aanbieden maar de kans dat je een speler krijgt is nihil. Het is tegenwoordig heel lastig een tas te krijgen op de European Tour, de concurrentie is heel erg groot. De beste manier is beginnen op een kleinere Tour met een talentvolle speler en hopen dat die speler zich opwerkt naar de European Tour.’ Vormen de caddies op de European Tour ene kliek? ‘Zoals gezegd, de concurrentie is groot, er zijn meer caddies dan spelers dus er is voor nieuwko-

Hoe ben je begonnen als caddie?

‘Ik ben op mijn zestiende met school gestopt omdat ik verliefd was op golf. Ik speelde handicap-4, droomde er van pro te worden maar realiseerde me al snel dat ik niet goed genoeg was. Het verschil tussen een topamateur en een pro was toen ook al groot. Ik werkte op twee golfbanen en op een van die banen was een pro-am voor vrouwen. Toen heb ik de tas gedragen van Patricia Gonzalez met wie ik vervolgens vier toernooien in Europa heb gedaan. Toen werd ik opeens ontslagen, waarom weet ik nog steeds niet. Ik weet wel dat ze de week erna tweede werd met een andere caddie dus…. Ik vond en vind caddie zijn fantastisch. Ik heb ook op de mannentour gewerkt maar voornamelijk bij de vrouwen.’ Hoogtepunt als caddie?

‘De Solheim Cup is iedere keer weer fantastisch maar als ik er één moet kiezen dan toch die van 2011 met Christel. De single zondag van Christel tegen Brittany Lincicome was David tegen Goliath. Christel slaat nu een stuk verder, maar in die

single sloeg Lincicome haar drives steeds een meter of veertig, vijftig voorbij de bal van Christel. Dan ben je eigenlijk kansloos. Maar ik zag in de ogen van Christel dat ze die dag hoe dan ook niet ging verliezen. Ze was zó gedreven, wilde per se bewijzen dat ze in het team thuis hoorde. De overwinning van Christel was “huge” voor Europa. Het feit dat Christel Brittany weerstond gaf het team een enorme boost. Die zondagmiddag heeft de golfwereld Christel echt leren kennen, “she arrived on the world scene”.’

mers niet veel plek maar als een caddie een plek op de European Tour heeft verdiend is hij uiteraard welkom. Ieder jaar komen er genoeg nieuwe caddies bij op de Tour, meestal dus van spelers die zich via de Challenge Tour of de Qualifying School naar de European Tour hebben gespeeld.’ Hoeveel leden heeft de European Tour Caddies Association? ‘175. Om lid te worden moet je minimaal tien toernooien op de European Tour hebben gecaddied. Je hoeft niet lid te zijn om op de Tour te kunnen caddien maar ik schat dat slechts zes caddies op de Tour niet lid zijn van de ETCA. Voor onze leden regelen we een ziektekostenverzekering en hoteldeals en met de Tour vervoer van en naar de golfbanen. Als Tourcaddies worden we veel beter verzorgd dan vroeger. De caddielounges zijn heel goed met vaak prima eten. We zijn echt

haar caddie wilde zijn in de Nations Cup in Spanje. Samen met Marjet (Van der Graaff) won Christel dat toernooi. Dat jaar heb ik vaker voor Christel gecaddied en vanaf begin 2010 fulltime.’

niet. Op de LET hebben we ook een caddie die “Martin the murderer” wordt genoemd. Ik geloof niet dat hij iemand heeft vermoord, maar hij kijkt uit z’n ogen alsof hij het ieder moment zou kunnen doen.’

Wat is er mooi aan caddie zijn?

Is Steve Williams (won als caddie dertien majors met Tiger Woods en in april The Masters met Adam Scott,) een betere caddie dan Andy Dearden?

‘Alles. Ik hou heel veel van mijn werk. Caddie zijn voor Christel zie ik niet eens als een baan. Ik ben blij dat ik dit werk mag doen en ik krijg er nog voor betaald ook. Ik zeg geregeld “dank je” tegen Christel. Ja, echt waar, gewoon omdat ik heel erg van mijn werk met haar geniet. Ik ken Christels familie inmiddels ook en het voelt allemaal heel goed. Haar ouders weten dat Christel bij mij “in save hands is”. Ik bescherm haar indien nodig, zoals vorig jaar met die stalker.’

‘Ik wil voor altijd bij Christel blijven.’

Hoe ben je caddie van Christel geworden?

Zou je een aanbieding van een mannelijke topgolfer aannemen?

‘Het eerste toernooi dat Christel speelde als professional was in Australië en toevallig zat ik bij haar in de flight. Christel speelde heel volwassen, haar coursemanagement was zo goed, echt bijzonder. Ze was pas 22 maar speelde als een veteraan die al jaren op de Tour speelt. Na de ronde heb ik haar een compliment gegeven, niet omdat ik uit was op haar tas maar omdat ik onder de indruk was. Een paar maanden later vroeg Christel of ik

‘Nee. Dat is misschien makkelijk om te zeggen, maar ik meen het. Ik ben Christels eerste vaste caddie op Tour en het plan is bij haar te blijven tot ze stopt. Het klikt tussen ons. Christel lijkt heel serieus, maar ze is vooral ook erg grappig, we lachen veel samen. En Christel is vooral heel erg slim. Ik noem haar “the brain”.’ Wat is jouw bijnaam?

‘Chief. Waarom weet ik eigenlijk

‘Ik weet het niet. Een speler bepaalt voor een groot deel hoe goed de caddie is. Het gaat er om dat je bij elkaar past, elkaar aanvult. Christel en ik hebben vaak aan één woord of alleen een blik al genoeg om te bepalen wat we gaan doen in de baan. Ik ben misschien niet de beste caddie van de wereld maar ik denk wel de allerbeste caddie voor Christel te zijn. Als caddie moet je geluk hebben dat je een goede speler krijgt. Christel heeft geluk met mij, want ik denk een goede caddie te zijn, maar ik heb nog veel meer geluk dat Christel mij heeft gevraagd.’ Wat kunnen we van Christel verwachten in de toekomst?

‘Ze komt na een moeizame tweede helft van 2012, vooral vanwege die stalker, nu weer steeds beter in haar spel. Christel gaat zeker winnen op de LPGA, ze heeft het absoluut in zich om de wereldtop te halen. Ze kan zich dit jaar nog in het Solheim Cup team spelen en anders krijgt ze misschien een wildcard. De captain heeft natuurlijk ook gezien hoe goed Christel was in 2011. Ik zou ook heel graag een keer met Christel het Deloitte Ladies Open winnen, dat lijkt me mooi om mee te maken.’ Wat is het grote verschil tussen caddie zijn bij de vrouwen en de

onderdeel geworden van de sport en dat betekent ook dat caddies zich professioneel dienen te gedragen.’ Zijn er regels vanuit de European Tour waaraan caddies moeten voldoen? ‘Niet echt. Er zijn wel kledingvoorschriften, geen t-shirts maar een shirt met een kraagje bijvoorbeeld. je wordt als caddie geacht, net als in een andere job, verzorgd op je werk te verschijnen. Korte broek mag, maar geen oude vieze kleding.’ Wat vindt u van de caddieopleiding in St. Adrews? ‘Ik heb natuurlijk van die opleiding gehoord maar ik weet er verder weinig van. Wat ik wel weet is dat het een wereld van verschil is om voor een amateur te caddieën of voor een professional op de European Tour.’ www.eurocaddies.com

mannen?

‘Mannen zijn doorgaans makkelijker en directer. Tegen een man kun je zeggen “wat een shit-shot was dat!”, tegen een vrouw moet je dat veel omzichtiger brengen. Vrouwen hebben over het algemeen wat meer aandacht nodig, mannen drinken een biertje met elkaar en dan is alles weer in orde.’ Je bent nu 25 jaar caddie. Wat is het grote verschil tussen vroeger en nu?

‘Tot een jaar of vijftien terug stapten we als caddies na een toernooi in een gammele bus en dan reden we bijvoorbeeld van Italië naar Portugal. Onderweg was het vooral veel drinken en lol maken. Dat kan nu niet meer. De concurrentie in golf is te groot, er gaat meer geld in om, alles is zo veel serieuzer en professioneler, daar moet je als caddie in meegaan. Ik ben nu vader, ik mis de wilde tijden van vroeger absoluut niet maar ik ben wel blij dat ik die vrolijke tijd heb meegemaakt.’ Wat is het minst leuke van caddie zijn?

‘Weg zijn van huis. Gelukkig heb ik een vrouw die begrijpt wat mijn leven inhoudt want Marina (Arruti uit Spanje, red) heeft zelf jarenlang op de Ladies European Tour gespeeld. Vorig jaar is ze gestopt om meer tijd te hebben voor ons zoontje. Ik woon in San Sebastian, een heerlijke stad. Ook nu Christel voornamelijk in Amerika speelt kan ik om de drie weken naar huis. Christel maakt dat financieel mogelijk, ook daar ben ik haar dankbaar voor.’ Doe je aan fitness?

‘Nee! Ik kan het caddieën fysiek prima aan, maar misschien is het wel een goed idee om iets aan fitness te gaan doen.’


10

SPECIAL

Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

‘Trainee caddie’ in St Andrews De 19-jarige Timothy Lazet uit Voorburg is een droom aan het realiseren. Hij wil caddie worden van een wereldtopper. De Nederlander heeft stap 1 gezet, hij volgt de caddie-opleiding in St Andrews. Door Chris Veldkamp

T

imothy Lazet is de eerste Nederlander die de opleiding volgt in the home of golf. De Telegraaf schreef half mei over de ambities van de golfer met handicap 5 van de Leidschendamsche Golfvereniging Leeuwenbergh. Golf Weekly sprak vorige week met Timothy over zijn droom. Hoe lang duurt je caddie-opleiding in Schotland?

‘Tot half oktober. Ik ben 15 april aangekomen in St Andrews en de opleiding begon een paar dagen later. De opleiding bestond in eerste instantie uit één hele dag theorie en één ronde op de (gesloten) Old Course de dag erna onder leiding van de Caddie Manager. In de theorieles kregen we te horen wat we allemaal moesten leren, bijvoorbeeld de namen van alle bunkers en holes leren, de afstanden om bunkers te carrieën en wat de afstanden zijn tot voorkant, midden en achterkant green. De dag erna zijn we de Old Course opgegaan met de meest ervaren caddie, hij had mij en mijn vader toevallig al eens gecaddied in oktober vorig jaar. We kregen alle teeshots uitgelegd, wat de targets zijn en hoe het caddieboek werkt.’ Hoe zit de opleiding verder in elkaar?

‘Na twee dagen theorie moet iedere “trainee” acht oefenronden lopen onder begeleiding van een ervaren caddie. Op elke baan twee ronden; St Andrews heeft zeven banen waarvan er op vier regelmatig gecaddied wordt. Zo kan je de andere caddies observeren en zien wat zij doen. In mijn geval zeiden ze al na vijf ronden dat ze het voldoende voor me vonden en mocht ik de baan in! In principe ben je van april tot oktober “trainee caddie”. Dan gaan ze er van uit dat je zestig ronden doet. Maar ik loop er acht tot tien per week en misschien mag ik wel eerder volwaardig caddie worden … Ik loop één a twee ronden per dag, zes dagen per week. Meestal ga ik vroeg naar de baan, om 6 uur ’s ochtends,

Grote foto: Caddie-in-opleiding Timothy Lazet op de Old Course. Kleine foto: Timothy en speelsters van een Frans team voor wie hij caddie was.

en als ik twee ronden loop ben ik om 20 uur ’s avonds terug.’ Je hebt moeten solliciteren. Wat werd er van je verwacht?

‘In oktober vorig jaar ben ik met de Caddie Manager gaan praten op St Andrews nadat we een paar keer telefonisch en per mail contact hadden gehad. In januari van elk jaar komen er vacatures op de website www.standrews.org.uk voor het nieuwe seizoen, waarop je dan moet solliciteren. Naast een uitgebreide motivatie en een cv moet je ook een vragenlijst invullen. Vragen over je eigen spel en hoeveel dagen per week je beschikbaar bent, maar ook wordt gevraagd waaraan een goede caddie volgens jou moet voldoen en hoe je een golfer een plezierige ronde kan bezorgen. Vervolgens wordt een beperkt aantal sollicitanten uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Vele tientallen sollicitanten hadden gereageerd, slecht dertien caddies werden aangenomen. Pas eind maart kreeg ik te horen dat ik was aangenomen en per 21 april moest beginnen! Het duurde zo lang dat ik wat hoorde van St Andrews, dat ik al een nieuw baantje had, mijn baas was niet echt blij dat ik al na een paar weken ontslag nam! Vervolgens moest ik snel naar Schotland om een huis te

vinden, een bankrekening te openen en een nieuw mobiel telefoonnummer te regelen. Ik heb drie weken in een bed and breakfast gewoond op vijf kwartier fietsen, voordat ik in mijn huis kon. Nu deel ik met een student een cottage op 6 kilometer van de baan, wat makkelijk te fietsen is. Ik denk dat ik door ben omdat ik een van de weinigen ben die elke dag beschikbaar is. De meeste caddies doen het als zomerbaantje omdat het snel cash is. Mijn gedrevenheid en voorbereidingen en het feit dat ik ook bezig was met de cursus Regelcommissaris I van de NGF hebben vast ook bijgedragen.’

mensen kennen, uit de hele wereld, goede en hele goede spelers.’ Voor welke Tourspeler zou je het liefst caddieën en waarom?

‘Het liefste leer ik een speler op de Qualifying School of zo kennen, iemand die het gaat maken en met wie ik mee kan groeien naar de top-100 van de wereld. Spelers zoals Bubba Watson of Rickie Fowler lijken me helemaal fantastisch. Die gasten spelen zo goed, winnen een major en hebben zoveel lol. Ze maken de gekste filmpjes en worden totaal emotioneel als ze winnen.’ Wat is je salaris?

Wat heb je geleerd als caddie dat je nog niet wist?

‘Ik kon een golfbaan totaal niet ontleden. Als golfer sloeg ik altijd af met mijn driver en ging ik altijd voor de vlag. Na een aantal rondes op de Castle Course van St Andrews zag ik dat het gewoon niet mogelijk was om de vlag aan te vallen. Maar als je de bal over de green slaat of 50 meter rechts of links van de green slaat op sommige holes, dan rolt de bal zo naar de pin en is ie ook echt dichtbij. En hier leer je wel dat je een linksbaan heel anders moet spelen dan een polderbaantje in Nederland! Verder leer ik hier natuurlijk allerlei

‘Het trainee-salaris is 25 pond per ronde plus een fooi. Volwaardige caddies verdienen 45 pond per ronde. St Andrews adviseert spelers om een een tip tussen de 10 en 15 pond te geven. Af en toe krijg je meer, tot 25 à 35 pond fooi. Dat ligt aan de speler. Tot nu toe is er geen touw aan vast te knopen. Je kan mensen hebben die op Pebble Beach wonen en maar 5 pond fooi geven en mensen met een pencil bag, een potloodtas met maar vijf clubs erin, die niets zeggen en niet goed spelen en 60 pond geven.’ Heb je zelf al op de Old Course gespeeld?

‘Ja, één keer, in oktober na het interview met de Caddie Manager. Zo gaaf om een baan te spelen die je al zo vaak op tv hebt gezien en in spelletjes gespeeld hebt! Mijn vader en ik waren – toevallig? – ingeloot met twee andere goede spelers, met handicap 2, en we kregen de beste caddie mee. We hadden prachtig weer en speelden een spannende matchplay-wedstrijd die we pas op hole 18 beslisten! Sorry pa! Ik luisterde niet echt naar de caddie en daar heb ik nog steeds spijt van!’ Je toekomst?

‘Inmiddels ben ik al weer bezig met wat ik na het Alfred Dunhill Links Championship in oktober ga doen, als hier het hoofdseizoen voorbij is. Het liefste ga ik dan nog een half jaar werken en ervaring opdoen in Florida. Via mijn teaching pro John Woof in Nederland heb ik nu contact met The Old Collier Golf Club in Florida. Volgende week komt de Caddie Manager van The Old Collier naar St Andrews om caddies te werven voor het nieuwe seizoen dat daar in november begint. Spannend!’ Iedereen uit Nederland die in St Andrews gaat spelen, kan contact opnemen met Timothy Lazet: tim@ lazet.nl.


Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

SPECIAL

11

Tourcaddie ‘BirdieBarty’ Nederland heeft een klein aantal Tour-caddies gehad. Een van hen, met als bijnaam ‘BirdieBarty’, is nog geregeld actief. BirdyBarty vertelde zijn verhaal aan Chris Veldkamp.

‘I

k ben Bart van der Does, 22 jaar, ik woon in Alkmaar en caddie al een aantal jaren op de PGA European Tour en Ladies European Tour. Het begon allemaal in

2003 tijdens het Brits Open op Royal St. George’s. Ik was net begonnen met golf en mijn vader nam me mee naar Tourwedstrijden. Bij de eerste ronde van het Brits Open in 2003 zag ik op de startlijst dat ene Robert-Jan Derksen meedeed. Toevallig liep ik die dag in een Rijk van Nijmegen-polo. Ik wachtte op de driving range op Robert-Jan en keek ondertussen naar wereldspelers zoals Ernie Els, Lee Westwood, Vijay Singh, Retief Goosen en Tiger Woods. Opeens hoorde ik een Nederlandse stem: “Kom jij van het Rijk van Nijmegen? Leuk dat je komt kijken, met welke flight ga je meelopen?” En daarop antwoordde ik: “Met Robert-Jan Derksen ... Ik wacht op hem ...” Dat was dus Derksen en die week volgde ik Robert-Jan. Hij heeft mij erg geïnspireerd. Later regelde Robert-Jan dat ik tijdens het KLM Open mocht meelopen voor de scoring in zijn flights. Dat vond ik zo leuk dat ik tegen mezelf heb gezegd: “Ik wil later Tourcaddie worden of Tourspeler!”’

Echt supergaaf! In die tijd was ik zeventien. Ik vond het zo leuk dat ik het ben gaan combineren met mijn school. Later combineerde ik het caddieën met een ICT-opleiding. Die opleiding heb ik afgemaakt en ik heb nu een ICT-bedrijf.’ ‘En toen kwam BirdyBarty erachter dat er ook een damestour was …

Kort nadat Brandson terugging naar Azië in verband met zijn Asian Tour-kaart zat ik op de Ladies European Tour. Ik begon als caddie van Johanna Westerberg-Johansson, een prachtige jonge blonde Zweedse die een aardige bal kon slaan. Via Stefanie Michl kwam ik in 2009 terecht bij Maria Verchenova. Een

BirdieBarty met de Russische Maria Verchenova.

‘In 2004 was er in Milaan vertraging door slecht weer. Robert- Jan moest

zich op de tweede dag terugtrekken wegens een blessure. Ik ging andere golfers bekijken, maar bij aankomst op de baan lag het spel nog steeds stil. In de bar van het clubhuis hoorde ik een raar Iers accent: “Aye, what is a young lad like you doing drinking at the bar, shouldn’t you be in school, buddy?” Ik vertelde dat ik Tourcaddie en Tourspeler wilde worden. Toen moest de speler lachen. Hij was een van de nieuwkomers en op dat moment tournament leader. Zijn naam: Graeme McDowell! Ik volgde Graeme dat toernooi en in een geweldige play-off met Thomas Levet won hij het toernooi. Na die week had ik niet alleen veel contact met Robert-Jan maar ook met Graeme.’ ‘Op een dag zei Graeme McDowell: “Je zou caddie moeten worden, veel leren en ervaring opdoen.” Na vier

jaar toernooien gevolgd te hebben, had ik veel spelers en caddies leren kennen. Ik sprak de toenmalige caddie van Maarten Lafeber aan, Brian. Hij nam me mee naar de PGA European Tour Office en daar heb ik toestemming gevraagd – ik was nog niet 18 – om te caddieën. In 2007 ben ik gaan caddieën voor David Bransdon, een Australische speler.

Bart van der Does met majorwinnaar Graeme McDowell in 2009.

Russische speelster, bekend om haar “looks” en verkozen tot meest sexy golfer. Ik heb een half jaar voor haar gecaddied. De rest van het jaar heb ik Graeme McDowell en Robert-Jan Derksen gevolgd tijdens toernooien van de European Tour en als caddie gewerkt voor spelers zoals David Dixon, David Howell, Brett Rumford, Scott Barr, Matthew Miller, Lee Westwood. In 2011 heb ik gecaddied voor Amanda Moltke-Leth en Caroline Westrup en in 2012 voor Anja Monke.’

Scandinavische speelsters krijg ik nog wekelijks aanvragen, omdat ik meerdere seizoenen in Zweden heb gecaddied op de Nordea en Mini Tour en ik inmiddels een klein beetje Zweeds kan praten en schrijven. Vorig jaar heb ik samen met de Noorse en Zweedse golffederaties gepraat over begeleiding van amateurs die pro willen worden. In Nederland gebruik ik mijn Tourervaring om mensen te helpen met clubfitten. Het vernieuwen van grips en shafts en adviseren en fitten van golfers in golfsets.’

‘Ik ben dit jaar pro geworden. Ik

heb erover gepraat met Graeme (McDowell) en die zei: “Je moet een keuze maken, of caddie worden of gaan spelen.” Ik heb al enkele wedstrijden op de Nordea Tour in Zweden gespeeld en wil op de EPD Tour en Challenge Tour gaan spelen. Ik werk af en toe nog wel als caddie, op aanvraag van spelers. Van

‘Een goede caddie, zo heb ik geleerd van de jaren op de Europese Tour, is iemand die zichzelf is en een zogenaamde “caddie factor” heeft.

Je eigen stijl creëren, verstand hebben van het technische, fysieke en mentale deel in combinatie met strategie, focus, enthousiasme. En heel veel geduld hebben. Wees

enthousiast maar zorg tegelijkertijd dat je speler geconcentreerd is op het juiste moment! Zorg dat je op alles bent voorbereid en wees geen tassendrager maar een echte caddie. Vaak heeft de caddie het zwaarder dan de speler! Denk aan het opvangen van de druk

’Ik vond het caddieën zo leuk dat ik het ben gaan combineren met school’ op de schouders van de spelers, het uitrekenen van afstanden en vijftien seconden later een sprintje van 30 meter doen om de plag te halen. Terug zijn voordat de speler verder loopt, plag terugleggen, club schoonmaken en constant naast de speler lopen - dat kan soms een hoop stress meebrengen. Al is de speler nog zo goed, de caddie moet wel het juiste clubadvies geven, gecombineerd met

mental coaching, begeleiding in het trainen en controle op voldoende voeding en water.’ ‘Ik heb geen home course in Nederland maar ik train elke dag op Spaarnwoude met mijn coach, meneer (Ad) Wessels. Meneer Wes-

sels begeleidt mij al jaren en heeft er het volle vertrouwen in dat ik met succes de Tour ga halen. Meneer Wessels heeft vroeger ook Christel Boeljon begeleid. Daarnaast moet ik ook credit geven aan Aad van Os van onder meer Adams Golf die mij veel helpt wat betreft materiaal. Elke dag sta ik meer dan zes uur te trainen op de golfbaan. Want ik wil net zo goed als Robert-Jan en Graeme worden.’ ‘Ik weet niet wie de leukste speler was om voor te caddieën. Ik heb met

iedere speler wel een mooi stukje geschiedenis beleefd. Robert-Jan vind ik nog steeds de beste golfer die Nederland heeft en hij is erg vriendelijk. Maar ik moet toegeven dat het caddieën met Maria Verchenova op de Ladies European Tour ook geweldig was, met name op een par 3 toen ik een ijzer 6 aangaf terwijl het een ijzer 9 was ...’ Meer informatie: www.vanderdoesgolf.nl, @BartvanderDoes.


12

SPECIAL

Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

NGF haalt topcaddie naar Nederland De Nederlandse Golf Federatie en Golf Team Holland gaan een samenwerking aan met ISM, het managementbureau van onder anderen Lee Westwood en Joost Luiten. Het voornaamste doel: topcaddies aan de tassen van Nederlandse golfers te krijgen. ‘We hebben al langer het idee dat we iets met caddies moeten doen’, zegt Niels Boysen, technisch directeur van de NGF en Golf Team Holland. ‘De positie van de caddie is in feite uniek in de sportwereld. Hij staat pal naast de speler, doet in feite mee aan de wedstrijd, kan met de speler praten en hem coachen. Dat heb je in geen enkele andere sport. Een caddie kan daarom van heel grote waarde zijn, op golf-technisch gebied maar ook bijvoorbeeld in een rol als mental coach of fysieke coach. Moderne caddies zouden multiskills moeten hebben. Onze player developer Eric Brommert gaat als oud-caddie van Joost Luiten natuurlijk ook een belangrijke rol spelen bij alles wat we gaan doen met caddies.’ De NGF heeft gedacht aan het opzetten van een eigen Caddie Academy maar ziet daar vooralsnog van af. ‘Zo’n Academy klinkt mooi en het zou kunnen werken maar het kan

ook eenvoudiger, ook al omdat het niet om enorme aantallen caddies gaat’, zegt Boysen. ‘We willen voor onze toptalenten goede caddies vinden. In het verleden hebben we fouten gemaakt; een vriend van een speler die aardig kan golfen en tijd over heeft meesturen als caddie met een speler van Golf Team Holland, dat blijkt niet te werken, caddieën is nu eenmaal een echt vak.’ Om nog meer van dat vak te weten te komen en goede caddies te koppelen aan de Nederlandse talenten gaat de NGF een samenwerking aan met ISM. Boysen: ‘ISM heeft de ervaring en de kennis al in huis, ze hebben zelfs caddies in dienst. We willen vooral leren van ISM, over caddies maar ook over topgolf in het algemeen. Tijdens het Brits Open volgende maand hebben we weer overleg met ISM en nu al is zeker dat Billy Foster (een van de bekendste caddies op de Tour en tot hij vorig jaar geblesseerd raakte aan zijn knie jarenlang de caddie van Lee Westwood, red.) in het najaar naar Nederland komt. Hij gaat onze spelers en coaches alles vertellen over topgolf en vooral ook wat de rol van de caddie kan zijn. Ik heb hoge verwachtingen van onze samenwerking met ISM.’

De NGF haalt Billy Foster, jarenlang caddie van Lee Westwood, naar Nederland voor advies.

Wat verdient een caddie? Frank Smits van Waesberghe

Nederlandse Tour-caddies

Pauline van Till

Maar weinig Nederlanders hebben als caddie hebben gewerkt voor Tourspelers.. Hiernder de bekendste namen. • Pauline van Till is een bijzonder voorbeeld, want zij was begin jaren zeventig de eerste vrouwelijke caddie op de European Tour. De barones kreeg de bijnaam ‘The Dutchess’ en droeg als caddie altijd roze kleding. • Ramón van Wingerden, nu coördinator breedtesport bij de NGF, was in 1998 caddie van Robert-Jan Derksen. • Ralph Staal was de eerste caddie van Maarten Lafeber en heeft ook gewerkt voor Robert-Jan Derksen. • Eric Brommert, afkomstig uit de wereld van het hardlopen en nu player developer bij de NGF, was de eerste caddie van Joost Luiten. • Frank Smits van Waesberge, de broer van professional Constant Smits van Waesberghe, was caddie van Reinier Saxton op de European Tour. • BirdieBarty (Bart van der Does, lees zijn verhaal op pagina 11.

Het salaris van een caddie is gekoppeld aan het succes van een speler in een wedstrijd. In het algemeen krijgt een caddie 10 procent als de speler wint. Joost Luiten verdiende met zijn zege in het Lyoness Open €166.660 dus zijn caddie kan rekenen op zo’n €16.500. Een ‘winning caddie’ (de term voor caddies van wie de speler vaak wint) blijft dus niet onder de

‘balkenendenorm’. Steve Williams, de oudcaddie van Tiger Woods en nu van Adam Scott, wordt dan ook de best verdienende sportman van Nieuw-Zeeland genoemd. Hij werkte van 1999 tot 2011 voor Woods en er wordt geschat dat hij in die periode 12 miljoen dollar verdiende. In het schema hieronder zie je wat een caddie op de grotere Tours voor mannen verdient.

Basissalaris ro per 250 euro en 1.000 eu Een bedrag tussen de moet oiweken. De caddie week, alleen in toerno . en tal be n tels en ete zelf zijn vluchten, ho Speler mist de cut: ts extra Caddie ontvangt nie n top-10: ite bu t dig Speler ein eld cent van het prijzeng pro 5 t ng tva Caddie on p-10: Speler eindigt in to eld cent van het prijzeng pro 7 t ng tva Caddie on Speler wint: ngeld procent van het prijze Caddie ontvangt 10


Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

SPECIAL

13

Caddies op The Dutch

Caddieblunders Een boze Woosnam nadat ontdekt werd dat hij 15 clubs in zijn tas had.

Als een caddie een regelfout begaat, dan zijn de strafslagen voor zijn baas. Als de caddie iets heel doms doet, dan wordt zijn baas gediskwalificeerd. Een heel recent voorbeeld stamt uit het BMW International Open van 2012 waarin José Manuel Lara gediskwalificeerd werd. Lara’s caddie had geprobeerd om een club in een bosje te verstoppen nadat hij erachter kwam dat er vijftien clubs in de tas van zijn baas zaten, terwijl er maar veertien zijn toegestaan. De caddie werd betrapt door de flightgenoten van Lara. De hoofdreferee van de European Tour liet weten

dat de caddie nooit meer welkom was op de European Tour: ‘We hebben hem zeg maar gevraagd om nooit meer terug te komen en zo is de situatie opgelost.’ In 2001 was Ian Woosnam de dupe van een fout van zijn caddie. Woosman begon de laatste ronde van het Brits Open als leider. Zijn caddie ontdekte op de tweede tee dat er na een oefensessie op de range nog twee drivers in de tas zaten. Woosnam had daarom vijftien clubs bij zich. Het kostte hem twee strafslagen en hij liep de overwinning in het Brits Open mis.

Old Caddie Open

Heel vroeger had elke Nederlandse golfbaan caddies beschikbaar voor leden en gasten. Die tijd is voorbij. Op sommige clubs, met name oude banen, lukt het wel om een caddie te bestellen. Dan trommelt deze club iemand op, maar je krijgt dan eerder ‘een tassendrager’ dan een professionele caddie die het vak verstaat. Maar echte caddies keren misschien terug op één Nederlandse club: The Dutch, de prestigieuze baan bij Gorinchem die in 2016 voor het eerst gastheer is van het KLM Open. ‘We zijn drie weken geleden met een proef begonnen’, zegt directeur Phil Helsby. ‘Er is vraag naar caddies en we onderzoeken hoe groot de vraag is. Als de vraag groot genoeg is, dan willen we caddies beschikbaar stellen. We kijken of we voldoende caddies van een goed niveau kunnen vinden en naar de belangstelling van mensen om opgeleid te worden. We denken aan jonge mensen die als caddie iets kunnen bijverdienen. Maar eerst gaan we kijken: is het haalbaar en hoe moeten we het aanpakken?’ The Dutch regelt nu al af en toe een caddie voor leden of gasten en zet bij bepaalde evenementen ook forecaddies in die spotten waar ballen terechtkomen. Als het plan voor een professionele caddie-

service doorgaat, dan wil The Dutch caddies van verschillend niveau gaan aanbieden: ‘We zullen tassendragers beschikbaar stellen, voor mensen die dat willen, maar het doel is vooral om échte caddies aan te bieden. Een echte caddie en een tassendrager, dat is een wereld van verschil. We merken dat veel mensen wel caddie willen worden maar dat ze onderschatten wat het is.’ ‘Wie wel eens in het buitenland met een echte caddie heeft gespeeld,’ vervolgt Helsby, van oorsprong een Schot, ‘die weet dat ze vaak zelf op hoog niveau spelen, ze zijn single handicapper of hebben zelfs een plus-handicap. Ze kennen de lijnen op de greens, weten hoe je de holes moet spelen. En bovendien maken goede caddies een ronde leuker omdat ze grappig zijn en allerlei leuke verhalen vertellen. Ze houden de speler zo ook ontspannen.’ De proef van The Dutch zal enkele maanden duren, dan wordt een definitief plan gemaakt. De baan werkt bij het onderzoek samen met het Nederlandse bedrijfje Caddy-Check (Caddy-Check.com) van Harry van der Loo. Dat is een soort uitzendbureau voor caddies. Het bedrijf leidt ook golfers op tot caddie.

Derksen: ‘Caddie kan van een 75 een 71 maken’ Oud-Kennemer-caddies Engel Keur en Cor Stoop in 2008.

Eind april is op BurgGolf Purmerend de tiende editie van het Old Caddie Open gespeeld. Het jaarlijkse caddietoernooi is jaren geleden begonnen op Amsterdamse Old Course. Het betreft een wedstrijd voor oud-caddies van clubs in heel Nederland. Ze hebben in het verleden gecaddied op de oudste banen van Nederland, zoals de Kennemer, Hilversumsche, Haagsche, de eerste baan van de Noordwijkse, Rosendaelsche, Dommel, Eindhovensche, Toxandria en Amsterdam Old Course. Volgens de drijvende kracht achter het caddietoernooi, Herman Runneboom, is geen enkele deelnemer aan het Old Caddie Open op dit moment nog als caddie actief. En elk jaar heeft Runneboom minder deelnemers, want de meeste caddies van toen zijn ouder dan zestig en er er zijn steeds minder caddies van weleer die nog steeds leven ... Meer informatie over het Old Caddie Open: h.runneboom6@upcmail.nl.

European Tour-speler Robert-Jan Derksen, winnaar van twee toernooien, is gelukkig met zijn caddie Janni. Hij legt uit waarom en wat een caddie voor hem betekent. ‘Als ik goed speel heeft mijn caddie nauwelijks meerwaarde. Tijdens zo’n ronde gaat het allemaal vanzelf, ik kom bij mijn bal en heb meteen het gevoel voor de afstand, de club die ik ga slaan en het type slag dat ik wil spelen. Bij mij wordt de caddie heel belangrijk als ik een mindere dag heb. Dan kan een goede caddie van een potentiële 75 een 71 maken. Hoe? Door positief te blijven, me op te peppen en door een keer een bal veiliger te spelen. Ik heb in mijn

carrière drie caddies gehad. De caddiespeler relatie is zakelijk, ik ben uiteindelijk de baas. Maar ik wil ook een soort vriend zijn met mijn caddie want je ziet elkaar bij de toernooien tien uur per dag. Dan is het toch wel fijn als je het goed met elkaar kunt vinden. Je moet raakvlakken hebben, lol kunnen maken en je niet aan elkaar ergeren. Een caddie die rookt zou ik niet trekken, die stanklucht wil ik niet om me heen. Ik heb Janni nu vijf jaar als caddie. Je weet nooit hoe het loopt maar normaal gesproken blijft hij aan mijn tas tot ik met topgolf stop. We hebben samen nog geen toernooi gewonnen, hopelijk gaat dat nog wel gebeuren.’


2-night break

Duitsland Midden Duitsland

Ringhotel Giffels Goldener Anker ****

01/06 - 01/11/2013 2 nachten in 2-pers. kamer incl. ontbijt, 2x lunchpakket & 2x diner

2 greenfees

2

Eigen vervoer

289,p.p.

Bij de concurrent 319,-

Gratis lunchpakket Gratis welkomstdrankje

Hotel Hotel Giffels Goldener Anker is ideaal gelegen, in het centrum van het authentieke stadje Bad

www.golftime.nl of 033 – 462 72 00

Neuenahr-Ahrweiler en op korte afstand van de mooie golfbanen Bad Neuenahr en Schloss Miel.

weekpackage

Spanje Costa Brava Torremirona Golf & Spa Resort ****

589,p.p.

25/08 - 26/10/2013 7 nachten in 2-pers. kamer incl. ontbijt

4 greenfees 7 dagen autohuur Categorie B

Exclusief vlucht Girona 55 km vanaf hotel

Bij de concurrent 685,-

Hotel Dit 4* hotel is midden op de golfbaan van Torremirona Golf

www.golftime.nl of 033 – 462 72 00

gelegen en op een half uurtje van mooie stad Girona.


INSTRUCTIE

GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

15

Instructie van David Leadbetter in Golf Weekly De instructie in Golf Weekly zal verzorgd worden door twee professionals: Paul Dyer, International Director van de David Leadbetter Golf Academies, en A-professional Rob van den Brink, Academy Director van de Leadbetter Golf Academy Netherlands. Rob van den Brink is 52 jaar oud en nu pro op golfcentrum Amstelborgh in Amsterdam. Hij begon zijn opleiding in Amerika en rondde die in 1987 af in Nederland. Sinds 2006 volgt Van den Brink cursussen op het Amerikaanse hoofdkwartier en Europese hoofdkwartier van de David Leadbetter Golf Academy (Champions Gate in Orlando, Florida,

Rob van den Brink.

In Golf Weekly vind je voortaan - afgezien van de tips van Joost Luiten - ook instructie van de David Leadbetter Golf Academy. Op deze pagina lees je meer over de nieuwe serie en over twee masterclasses van de David Leadbetter Golf Academy. Op de volgende pagina’s de eerste tip. den Brink is nu gespecialiseerd in de Leadbetter-methode en directeur van de Leadbetter Academy Nederland.

Paul Dyer

en Timmendorfer Strand in Duitsland). Van den Brink: ‘David Leadbetter is een wereldberoemde coach.

Hij werkt met topspelers als Ian Poulter, Ernie Els, Freddie Jacobson, Nick Price en Suzann Pettersen.’ Van

Instructie en masterclasses Wat voor instructie kan de lezer in Golf Weekly verwachten? ‘Dit golfseizoen zullen wij lezers voorzien van de laatste ontwikkelingen op instructiegebied’, zegt Rob van den Brink. ‘Zowel de short game, full swing en special shots. En de instructie is gericht op beginnende en gevorderde golfers. Vaak zal het gaan over het korte spel, omdat daar voor de meeste spelers de meeste winst te halen valt. We hopen dat spelers door deze instructie hun handicap

zullen verlagen en dus met meer plezier zullen spelen.’ De David Leadbetter Academy organiseert dit seizoen twee keer een masterclass in Nederland. Rob van den Brink: ‘De masterclasses worden gehouden op Amstelborgh, op de data 13-14 juli en 7-8 september. Ze zijn bedoeld voor iedere golfer die meer uit z’n spel wil halen. Het is in beide gevallen één programma verdeeld over anderhalve dag. Paul Dyer en ik verzorgen de masterclasses. Alle slagen komen aan bod, van de volle swing en kort werk tot het putten, maar we behandelen ook zaken als course management.’

Internet - Facebook - Twitter

David Leadbetter (in het

nk (links). blauw) met Van den Bri

LEADBETTER MASTERCLASSES DATA 13-14 juli en 7-8 september. TIJDEN Dag 1 14-18 uur, dag 2 9-18 uur (inclusief lunch). PLAATS Golfclub Amstelborgh/Borchland in Amsterdam PRO’S Paul Dyer en Rob van den Brink PROGRAMMA ‘Performance tests’ lange en korte spel, video-analyse, lange spelen korte speloefeningen, samenvatting en oefenplanningen. INFORMATIE Voor inschrijvingen, meer informatie en de prijzen, mail robvandenbrink.golf@gmail.com.


16

JOOST LUITEN

Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

Goede set-up, bet Goed chippen is makkelijk als je lichaam in de goede positie staat op de goede plaats achter de bal. A-professional Rob van den Brink, Academy Director van de Leadbetter Golf Academy Netherlands, legt het uit. INSTRUCTIE VAN DE DAVID LEADBETTER GOLF ACADEMY In Golf Weekly vind je dit jaar geregeld instructie van de David Leadbetter Golf Academy. David Leadbetter is een van de beste teaching pro’s van de wereld en heeft in veel landen golfscholen die Leadbetters naam dragen en zijn methode volgen. De instructie in Golf Weekly wordt verzorgd door

Paul Dyer, International Director van de David Leadbetter Golf Academies, en A-professional Rob van den Brink, Academy Director van de Leadbetter Golf Academy Netherlands. De Leadbetter-professionals Dyer en Van den Brink geven deze zomer op Amstelborgh in Amster-

dam twee masterclasses: op 13 en 14 juli en op 7 en 8 september. Meer informatie op pagina 15 of mail robvandenbrink.golf@ gmail.com. Met dank aan Golf Club Victoria in de Algarve, gastheer van de Portugal Masters.

SET-UP De kenmerken van een goede set-up zijn: • Het gewicht is op links; dat bereik je door de wervelkolom naar links te kantelen. • Een smalle stand (dwz voeten dicht bij elkaar). • De balpositie is voor een rechtshandige speler links van het midden.

DRILL: GEWICHT OP LINKS Op deze drie foto’s zie je een oefening hoe je het gewicht op de juiste manier op links brengt. Sta rechtop met je voeten net iets uit elkaar. Hou de club in je rechterhand. Breng de linkerhand naar beneden langs je linkerbeen, zo kantel je de wervelkolom naar links. Hou nu de club voor je lichaam en grijp de club vervolgens ook met je linkerhand.


Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

tere chips

INSTRUCTIE

SMALLE STAND Hoe smal moet je stand zijn bij een chip? Daar is een makkelijk ezelsbruggetje voor. Plaats het clubhoofd overdwars tussen je voeten en dan staan je voeten precies in de juiste wijdte.

DE EINDSTAND VAN EEN GOEDE CHIP Het onderlichaam is naar het doel gedraaid, het gewicht is nog steeds op links.

BALPOSITIE De juiste balpositie is voor een rechtshandige speler links van het midden. Check de balpositie door een club of Tourstick achter de bal te plaatsen zoals op deze foto.

BACKSWING

FOUT

Een veel voorkomende fout bij het chippen is een set-up waarbij de bal te veel achter in de stand ligt (te veel bij de rechtervoet). Daardoor komt het gewicht van het lichaam te veel op rechts met als mogelijke gevolgen: • Te vroeg contact met de grond in plaats van contact met de bal (vette slagen). • De bal wordt te veel in de opwaartse zwaai geraakt (dunne slagen, toppen). • Een te lage balvlucht omdat het clubblad zijn originele hellingshoek (loft) verliest (de loft van een sandwedge wordt de loft van een ijzer-7).

17

De kenmerken van een goede backswing bij de juiste set-up: • Een kleine rotatie vanuit het onderlichaam, maar het gewicht blijft op links. • Door een lichte knik in de rechterpols is de positie van de shaft in de backswing horizontaal. Daardoor raak je de bal in een neerwaartse zwaai. Voor de eindstand van een goede chip, zie de hoofdfoto bij deze instrucie. Je ziet dat het clubblad in de eindstand iets lager boven de grond is dan in de backswing.


18

CLUBNIEUWS

GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

Win een plek in de Pro-Am van het KLM Open

BurgGolf Pro-Am Kwalificatiewedstrijden 2013

BurgGolf biedt iedere golfer de kans om mee te spelen in een van de pro-ams van het KLM Open 2013 op de Kennemer Golf & Country Club.

23 juni - 12:00 uur BurgGolf Haverleij Den Bosch 30 juni – 12:00 uur BurgGolf Middelburg 13 juli – 13:00 uur BurgGolf Zoetermeer 27 juli – 12:00 uur BurgGolf Wijchen 10 augustus – 12:00 uur BurgGolf St Nicolaasga 17 augustus – 13:00 uur BurgGolf Purmerend 24 augustus- 14:00 uur BurgGolf Gendersteyn Veldhoven 31 augustus – 14:00 uur BurgGolf Emmen 7 september - finale BurgGolf Purmerend

O

p BurgGolf-banen worden de komende tijd wedstrijden gespeeld. Per wedstrijd kwalificeren zich vier golfers (twee mannen en twee vrouwen) voor een finale, die op 7 september gespeeld gaat worden op BurgGolf Purmerend. De beste speelster en speler in de finale winnen een plaats in de 9-holes pro-am van het KLM Open. Een derde toegangsticket wordt

Doe mee aan de BurgGolf-wedstrijden en wie weet win je een plaats in een pro-am op de Kennemer.

verloot onder de finalisten. De drie gelukkigen spelen in een flight met een professional van de European Tour.

Het KLM Open wordt dit jaar gespeeld op de Kennemer Golf & Country Club in Zandvoort van 12 tot en met 15 september. De pro-am

is voorafgaand aan het KLM Open. De Kennemer zal voor de 21ste keer gastheer zijn van het grootste golftoernooi van Nederland.

Meer informatie/inschrijvingen: www.burggolf.nl/klmopen.

JUBILEUM PROFESSIONAL PAUL GREEN LANGSTEDAGTOERNOOI Dit jaar viert Paul Green zijn 25-jarige jubileum als professional. Green is geboren in de Australische stad Melbourne en begon op jonge leeftijd met golfen. In 1986 werd hij AAA lid van de Australische PGA en leerde hij het vak op onder meer Kingston Heath. Hij speelde ook op de Australische Tour. Green kwam in Nederland terecht en is inmiddels al veertien jaar lid van PGA Holland. Als A-professional geeft hij nu les op Golfclub Cromstrijen in Numansdorp. Green is een gekwalificeerd Putting Zone-coach en gespecialiseerd in de mentale kant van golf. Volgens de

pro is beter golfen het resultaat van een goede mentale toestand: ‘Als iemand in een goede gemoedstoestand is, dan hebben de spieren, hersenen en golfswing de beste kans om goed te werken, kalm te blijven en goede beslissingen te maken. Het tegenovergestelde kan gezegd worden over een slechte gemoedstoestand.’ Green staat bekend als een professional die op een positieve, ontspannende, geduldige en enthousiaste manier lesgeeft en een goede relatie opbouwt met zijn leerlingen. Meer informatie: www.paulgreengolf.nl.

Paul Green, 25 jaar pro

Golfbaan Delfland houdt op 15 juni het Langstedagtoernooi, een wedstrijd over 27 holes. Het is een wedstrijd voor golfers vanaf handicap 36. Wie een handicap tussen de 36 en 54 heeft, speelt van handicap 36. Op dezelfde dag wordt op de Challenge Course van Delfland een 9-holes Neary Toernooi gehouden. De hele zomer zijn er wedstrijden voor vrije golfers en Delfland-kaarthouders. Op 29 juni bijvoorbeeld is er het Dauwtraptoernooi, een wedstrijd voor vroege vogels die om 05:00 uur begint. Geregeld worden ook 55+ toernooien gehouden. Het eerstvolgende 55+ toernooi is op 8 juli. Meer informatie: www.delflandgolf.nl.

HARLEQUIN CUP OP WITTEM Xavier Ruiz Fonhof heeft op de Zuid-Limburgse G&CC Wittem in Limburg het Nederlands Kampioenschap Strokeplay voor professionals gewonnen. Sinds 1928 organiseert de PGA Holland dit toernooi voor de beste

YES! HIJ IS ER WEER HET ZOMERAVONDARRANGEMENT! 9-HOLES CHAMPIONSHIP COURSE & WEEKSPECIAL GELDIG OP ZAT EN ZON NA 16:00 UUR VAN JUN T/M AUG

S CHT * SLE 0

,5 x 32 .P. P

*ZIE ONZE SITE VOOR DE VOORWAARDEN

www.delflandgolf.nl

golfprofessionals van Nederland. Er wordt in een 36-holes wedstrijd gespeeld om de Harlequin Cup. Met zijn zege heeft professional Ruiz Fonhof, lid van de Koninklijke Haagsche G&CC, ook een wildcard voor het KLM Open gewonnen.


GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

EQUIPMENT

Nieuwe stijlen bij Ecco

19

Schoenenmerk Ecco heeft een nieuwe collectie op de markt gebracht waarin nieuwe stijlen, materiaal en kleuren zijn verwerkt. Ze worden onderscheiden in vijf categorieën.

O

p de markt van golfschoenen zijn de laatste jaren veel innovaties geweest. Het Deense merk Ecco is een grote wereldwijde fabrikant van schoenen en probeert in de golfsport voorop te lopen onder de naam Foot Street. Uniek aan het merk is dat alle onderdelen van de schoen in eigen huis worden gemaakt. De nieuwste schoenen kenmerken zich door materiaal dat erg lang meegaat en voor grip zorgt onder alle weersomstandigheden. De nieuwe collectie is onderverdeeld in vijf categorieën. ‘Sport’ kenmerkt zich door eigenschappen die

ervoor zorgen dat je er in zware weersomstandigheden mee kan spelen. ‘Luxe’ is gemaakt van hagedisleer. ‘Textile’ ziet er vooral sportief uit. ‘Camel’ is gemaakt van kamelenleer. En ‘Original’ is de eerste golfschoen met door ‘Hydromax’ behandeld leer. Dat Ecco een steeds groter merk in de golfsport wordt, zie je ook terug aan de gebruikers: Fred Couples, Graeme McDowell, Thomas Björn zijn maar enkele voorbeelden van Ecco-dragers. Prijzen: Tussen €129 en €149. Meer informatie: www.ecco.com/golf.

Gekleurde schoenen als trademark Steeds meer voetballers vallen op door het dragen van gekleurde schoenen. Roze, goud - niets is te gek. De gekleurde schoenen zie je ook steeds vaker in de golfsport. Sergio Garcia loopt sinds dit jaar op schoenen van Adidas met een felgele kleur. Wat weten we over deze schoenen? Ondanks de crisis is het Adidas gelukt om de hoogste omzet van golfschoenen te behalen in het eerste kwartaal van 2013. De gele golfschoenen hebben daar zeker bij geholpen. De Adidas Adizero valt niet alleen erg op, maar is ook nog eens geschikt voor alle weersomstandigheden. Bovendien is de schoen erg licht (300 gram). Adidas claimt dat de schoenen zo’n 30 procent lichter zijn dan gemiddeld. Met deze schoenen wordt 18 holes of meer op een dag een stuk makkelijker. Interessant voor spelers die aan het einde van een ronde vermoeid raken en daardoor bogeys of erger gaan maken. Maar zeker ook interessant voor spelers die van hun schoenen hun trademark willen maken. Prijs: circa €180. Meer informatie: www.adidasgolf.com.

Elektronisch ondertekenen Dankzij een nieuwe app kunnen golfspelers hun scorekaart via het touchscreen van een smart phone ondertekenen en via wifi versturen. Het merk Expert Golf zorgt voor deze primeur. De golfspeler is gewend om scores bij te houden op een kaart. In het digitale tijdperk gaat dit veranderen. De ondertekende scorekaart kan niet alleen gemaild worden, maar ook draadloos worden geprint. De Expert Golf-app is ook een virtueel caddieboekje en geeft antwoord op regelvragen. In video’s wordt uitgelegd wat je moet doen. De app is verkrijgbaar in tien verschillende talen en ook verkrijgbaar als op maat gemaakte applicatie voor golfclubs. Prijs: €9 tot 18, te verkrijgen in de iTunes App Store. Meer informatie: www.expertgolf en www.golfclubapp.eu.

De tas van de Finse man in vorm Anderhalve week geleden haalde Mikko Ilonen in de Nordea Masters zijn derde overwinning op de European Tour. Het was zijn 273ste toernooi en hij had al vijf jaar en 287 dagen niet meer gewonnen. Deze zege kwam toch niet helemaal onverwacht nadat hij twee maal tweede werd in de afgelopen maanden. Wat heeft de Fin in zijn tas zitten? Driver Houten Ijzers 3-9 P Wedge S Wedge Lob Wedge Extra Wedge Putter Bal Schoenen

TaylorMade R1 Callaway, X Hot Callaway, X Forged RAZR Callaway, X Forged RAZR Cleveland, 588 RTX-54° Cleveland, 588 RTX-60° Cleveland, 588 RTX-52° Odyssey, Versa WBW 1 Titleist, Pro V1 X Footjoy


Win een plek in de Pro-Am van het KLM Open BurgGolf biedt u nu de unieke kans om mee te spelen in de Pro-Am van het KLM Open 2013 op de Kennemer Golf & Country Club in Zandvoort. Deze golfbaan is voor de 21ste keer gastheer van hét golftoernooi van Nederland. Het KLM Open vindt plaats op van 12 t/m 15 september. Voorafgaand aan dit toernooi zijn de Pro-Ams. U kunt meespelen in het Pro-Am golftoernooi samen met één van de professionals. De wedstrijden zijn zowel voor beginnende als gevorderde golfers. Speeldata: 23 juni 30 juni 13 juli 27 juli 10 augustus 17 augustus 24 augustus 31 augustus 7 september

BurgGolf Haverleij Den Bosch BurgGolf Middelburg BurgGolf Zoetermeer BurgGolf Wijchen BurgGolf St. Nicolaasga BurgGolf Purmerend BurgGolf Gendersteyn BurgGolf Emmen BurgGolf Purmerend (Finale)

Inschrijven: www.burggolf.nl/klmopen advertentie

DICHTBIJ GENIETEN BELGIË - HOTEL STIEMERHEIDE

NEDERLAND - KASTEEL VAALSBROEK

BELGIË - HOTEL SPA BALMORAL

Net over de grens ligt dit hotel met voortreffelijke keuken direct aan de bosrijke golfbaan Spiegelven. Al jaren een Pin High favoriet.

Een geweldige uitvalsbasis nabij Maastricht en het Drielandenpunt met vele golfbanen in de directe omgeving. Eén van onze tophotels.

In het beroemde Spa en nabij de topbaan Royal Golf des Fagnes ligt dit luxe hotel op een prachtige groene locatie.

Boek dit culinaire golfarrangement met € 20,- korting p.p. in juli en augustus bij aankomst op zondag.

Nu de 3e nacht inclusief ontbijt gratis in juli en augustus bij aankomst van zondag t/m woensdag.

Geniet van de combinatie van rust, natuur en gezelligheid op dit zeer bijzondere adres voor golfers.

2 2 2 1

nachten 2-pk/LO diners greenfees (1 x Spiegelven & x Haus Kambach) AL VANAF

309,-

289,-

3 2 2 1

nachten 2-pk/LO diners greenfees (1 x Haus Kambach & x Hoenshuis) AL VANAF

389,-

310,-

2 2 2 1

nachten 2-pk lake side executive/LO diners greenfees (1 x Haus Kambach & x Royal Club des Fagnes) AL VANAF

329,-

Prijzen zijn excl. € 25,- administratiekosten en € 2,50 bijdrage Calamiteitenfonds per boeking.

MEER INFO OF BOEKEN: WWW.PINHIGH.NL OF BEL 023-556 9693 vakantie inhethartvan europa.eu

vakantie inhethartvan europa.eu


VARIA

GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

21

Ja, golf, ’t is net-werken! Wat: De nationale BurgGolf Relatiedag Wanneer: Vrijdag 7 mei, een prachtige zonnige golfdag Waar: BurgGolf Purmerend Wie: Leden van de BurgGolf Business Club en hun gasten Tekst en fotografie: Andreas van der Schaaf

Baanexploitant BurgGolf viert in het 2013 het 25-jarig bestaan. Ter gelegenheid van het lustrum besteedt Golf Weekly dit jaar geregeld aandacht aan de banen, faciliteiten, toernooien en acties van BurgGolf.

Het BurgGolf-team stond garant voor een tot in de puntjes georganiseerde relatiedag. Vlnr Ruben Tromp (manager BurgGolf Zoetermeer), Henk Jan de Boer (COO BurgGolf), Adinda van Manen (BurgGolf Middelburg), Josine Wouters (manager BurgGolf Wijchen), Geert Frommé (marketing manager BurgGolf), Sjoerdtje de Vries (manager BurgGolf St Nicolaasga), gastvrouw Lisanne Verboom en Suzanne Rozema (manager BurgGolf Purmerend & Hotel).

Een polo met logo voor alle deelnemers.

Als golftussendoortje even aan tafel voor een pannenkoekje. Vlnr Ron Baan (Nationale Nederlanden), Ruben Tromp (manager BurgGolf Zoetermeer) die inschenkt, Ruud van Hof (Nationale Nederlanden), Adinda van Manen (BurgGolf Middelburg), Carli Pellegrom (manager schade en herstel Van den Udenhout), John Bosschaart (account manager Kemetyl Professional).

Vlnr Marcel Molenaar (marketing directeur Linkedin Benelux), Suzanne Rozema (manager BurgGolf Purmerend & Hotel), Geert Frommé (marketing manager BurgGolf) en Henk Jan de Boer (COO BurgGolf).

Het was een wonder dat iedereen ook nog aan golf toekwam! Dit is ‘Team Johansson’, vlnr Henk de Moes, Edwin Wiepking, BurgGolf-gastvrouw Lisanne Verboom en breeduit Nils Johansson van het gelijknamig aannemersbedrijf Johansson. (Niet op de foto, maar wil wel genoemd worden, Ernst Ligthart!)

De deelnemers werden getrakteerd op een ‘sterren’ driegangen lunch vanuit een veldkeuken bij de ‘caddieshack’.

Vlnr bankier Hans van de Ven, orthodontist Chantal Vogels, Nico Hendriks (Tele2), uitgever Luc Vogels en horizontaal zwevend Marieke Dekkers van Special Recruitment.


The leader in golf. Kiezen voor Toro is kiezen voor topprestaties. De conditie en de bespeelbaarheid van een golfbaan zijn dĂŠ beslissende factoren waarom mensen voor een specifieke golfbaan kiezen, en nog belangrijker, weer terugkomen. Om dat te realiseren heeft Toro een brede lijn innovatieve producten ontwikkeld, die het marktleiderschap van Toro in vrijwel alle sectoren van de golfbranche bevestigen.

Toro: De juiste keuze

Š2010 The Toro Company EGCOA

P R E F E R R E D S U P P L I E R

www.toro.com

www.jeanheybroek.com


GOLF Weekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

VARIA

23

Culinair Pro-Am brengt Lauswolt in discosferen Wat? De jaarlijkse Bilderberg Culinair Pro-Am Wanneer? Dinsdag 28 mei Waar? Bilderberg Landgoed Lauswolt en G&CC Lauswolt in Beetsterzaag, Friesland Wie? Gasten van gastheren L’Exception Lenselink, Bilderberg Hotels, Bank Oyens & Van Eeghen en Trip Advocaten & Notarissen. Zij speelden een wedstrijd met Nederlandse vrouwelijke professionals. Hoe? Bij deze jaarlijkse pro-am wordt het

golfen met een culinaire saus overgoten. Bij de wijnen samengesteld door handelaar en gastheer Otto Lenselink sprongen de droge witte van Boschendal en de Vergelegen Cabernet Sauvignon er uit. In ‘black light’ en met disco sounds werden de fijnste ‘bevroren’ chocolades, benevelde vruchten en saus op een 30 meter lange glazen tafel uitgesmeerd ... Opnieuwe een zonnige en succesvolle editie van de Culinair Pro-Am op Bilderberg Landgoed Lauswolt.

Tekst en foto’s: Andreas van der Schaaf

Vlnr pro en tevens KLM-stewardess Lisa Aramaki, Erik van der Kruk van KPMG (ook voorzitter van de Hilversumsche GC), Ferry Meijer van Optimix Vermogensbeheer en pro Carolien Driessen van GC Zeewolde.

De Culinair-winnaars. Vlnr Inge Langhout (tevens longest drive dames), Robbie van Ervens Dorens, professional Murielle Heideman en Peter Crul (partner Leaders Trust Headhunting).

Culinaire aspecten langs de negende hole. Vlnr kok Martin Kooiker, Caroline van den Bosch (managing partner van Emeritor) en professional Elles van der Meij. Aan de culinaire golfdis van restaurant De Heeren van Harinxma in Bilderberg Landgoed. Vlnr Arlette Gilbert (directeur marketing), Erik van der Kruk (KPMG), Henk Gerritse (BAM Groep) en Jan Kees Kokke (senior editor Financieele Dagblad).

De longest drive werd gewonnen door Frederik Kalff. Midden Marijke de Beer (office manager Lauswolt) en rechts spreekstalmeester Pim Baljet (Bank Oyens & Van Eeghen).

Vlnr golfpro Mette Hageman, Ferry van Houten van Restaurant het Bosch, Arthur Matien (Adviesbureau de Rijk) en Marc van Gulick (directeur Hotel Lauswolt).

COLOFON Golf Weekly is een uitgave van Weekly Media en TIG Sports, o.a. organisator van het KLM Open, Deloitte Ladies Open en Transavia Grand Slam Beachvolleybal. CONTACT: Valschermkade 30, 1059 CD Amsterdam, tel: 020 570 9060, fax: 020 570 90 61, redactie@golfweekly.nl, www.golfweekly.nl. DIRECTIE: Norbert Chevalier en Martijn van der Meulen. REDACTIE: Gerard Louter (hoofdredacteur), Chris Veldkamp (adjunct), Edwin Alblas, Paul Steens. VORMGEVING: Danielle Grondman, Laura Tuinstra. FOTOGRAFIE: Action Images, Golfsupport.nl. ADVERTENTIE EXPLOITATIE: 020 570 90 60. DRUK: Dijkman

Vlnr Marco van Zijverden (Dutch Flower Group), pro Tineke van der Wal (GC Heidemeer), mediaondernemer Erik de Zwart en Willem van der Marel (Bank Oyens & van Eeghen).

Offset. Auteursrechten voorbehouden: Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Weekly Media en TIG Sports c.q. de betreffende auteur. BEZORGING: Golf Weekly ligt op de meeste golfclubs, golfshops, driving ranges en bij een selectief aantal bedrijven en is gratis verkrijgbaar. Indien u Golf Weekly ook op uw locatie wilt plaatsen, mail dan naar redactie@ golfweekly.nl. Aan de levering zijn geen kosten verbonden.


& 24

Mail

Golfweekly | donderdag 13 juni 2013 | www.golfweekly.nl

Doe mee aan de wekelijkse regelprijsvraag en maak kans op een trolleygolftas van Skymax. Schrijf je in op www.golfweekly.nl voor de wekelijkse nieuwsbrief en doe mee aan de regelprijsvraag.

Quotes

De laatste twee prijsvragen zijn gewonnen door Leo Verhoeff en Anne van der Sanden. ‘Congratulations @joostluiten on your fine win today in Austria on @ European_Tour. Veels geluk en mooi gespeel vir die Nederland.’ Een gelukwens van deZuid-Afrikaan Gary Player aan Joost Luiten op Twitter.

‘Mooie zege van de Nederlander Joost Luiten … Wat een ballstriking vandaag. Heel erg verdiend.’ Complimenten van de Spaanse jonge Tourspeler Pablo Larrazabal.

‘Nou, dat is twee voor The Horse, twee voor Joost Luiten, en hoeveel zeges heb jij Chris Wood? Hou ons bij … Goed gedaan van The Flying Dutchman, top bombing!’ Een tweet van Tour-speler Dave Horsey aan zijn vrienden Luiten en Wood.

FOTO VAN DE WEEKLY

TERUG NAAR MERION

Deze week strijden Tiger Woods, Rory McIlroy, Adam Scott en andere wereldtoppers in het US Open om 8 miljoen dollar prijzengeld. Voor het eerst sinds 1981 wordt de major weer gespeeld op Merion GC. Een beroemde baan in in Pennsylvania, waar Bobby Jones in 1930 zijn grand slam voltooide en Ben Hogan in 1950 het US Open won, kort nadat hij een bijna dodelijk auto-ongeluk had. Helaas is er in de week voor het US Open vreselijk veel regen gevallen en hebben de greenkeepers grote moeite om het water weg te krijgen. Hopelijk wordt het een droge week … Het US Open wordt live uitgezonden op Sport1 Golf. FOTO: ACTION IMAGES

‘Met deze zege wint Luiten speelrechten tot eind 2014 en wint hij een plaats in het Volvo Golf Champions.’ De European Tour in een bericht over alle mooie dingen die een zege met zich meebrengt.

Luiten weet hoe je een feestje moet vieren The Big Miss, het boek van Hank Haney over zijn jaren als coach van Tiger Woods, wemelt van de prachtige passages. Deze behoort tot mijn absolute favorieten. Woods heeft in 2005 de Buick Invitational gewonnen. Zijn Zweedse vrouw Elin met wie Woods kort daarvoor is getrouwd, wil de overwinning vieren. ‘We have to celebrate. What should we do?’ She ads that in her days working as a nanny for Jesper Parnevik (Zweedse Tourspeler), he and his wife Mia, would throw a party whenever Jesper won. Tiger slows down and looks at his wife. Gently but firmly he says: ‘E, that’s not what we do. I’m not Jesper. We’re supposed to win.’ Niks overwinning vieren, we worden geacht te winnen, ieder toernooi, altijd en overal, snap dat dan toch schatje. Joost Luiten wordt niet geacht ieder toernooi te winnen. Luiten weet wel hoe je een overwinning moet

vieren. Prachtig was het om hem zondagnacht in het Rotterdamse café Van Eijk de remmen te zien losgooien in gezelschap van zijn vriendin Lyan, een grote groep vrienden, familieleden en zijn coaches. Je gunt Woodseen soortgelijk geluk. Haney schrijft twee alinea’s na de ‘we’re supposed to win’ passage: Tiger never allowed himself to be satisfied, because in his mind satisfaction is the enemy of succes. It’s the way of the superachiever: the more celebrations, the less there’ll be to celebrate. Ik lees het met bewondering vanwege de ongekende wil van Woods om de beste te willen zijn en tegelijkertijd schuilt er iets droevigs in. Alles opzij zetten om te winnen en als je wint er niet of nauwelijks van kunnen en willen genieten. Luiten liet de ochtend na het overwinningsfeestje een vooraf geplande training schieten ‘met een bak hoofdpijn’.

Gelijk had ‘ie. Van succes moet je kunnen en willen genieten, toch minimaal een paar uur in een café omringd door de mensen die dicht bij je staan. Dinsdagochtend stond Luiten weer op de golfbaan om te trainen, de komende weken staan er een paar grote toernooien op de agenda. Na de prachtige overwinning zondag in Oostenrijk worden de verwachtingen flink opgeschroefd. Wat sloeg Luiten de bal onvoorstelbaar goed. De Britse golfcommentatoren die echt een paar aardige swingetjes gezien hebben in hun leven, noemden Luitens swing ‘een voorbeeld voor iedere jonge golfer’. In een kort tv-interview werd Joost gevraagd wanneer hij dacht Ryder Cup te spelen. Ik vertelde Luitens caddie Martin Gray over die vraag over de Ryder Cup en hij zuchtte diep. ‘Joost is op de goede weg, hij kan de top absoluut halen maar laten we nu

niet over de Ryder Cup beginnen, die extra druk is nergens goed voor. Het is zaak vooral met beide benen op de grond te blijven. De overwinning zondag was prachtig maar het was het Austrian Open, niet het US Open. Het Austrian Open, for God’s sake!’ Mooi hoe de ervaren caddie Gray zijn jonge speler wil beschermen voor te hoog opgeklopte verwachtingen. Gray heeft natuurlijk gelijk. De wereldtop speelt deze week in het US Open en Joost Luiten traint thuis in Nederland. Dat is de realiteit. De realiteit is ook dat Luiten in Oostenrijk aantoonde klaar te zijn voor de stap richting de top-50 van de wereld. Thomas Björn, toch niet de minste, zegt niet zomaar dat hij in Luiten een ‘world-class player’ ziet. Zeker met beide benen op de grond blijven staan, een Ryder Cup debuut voor Luiten in 2014 is nog ver weg, maar zeker niet onmogelijk.

Een overwinninkje her en der helpt om dat doel te bereiken. En iedere zege heel uitgebreid vieren ook. The more celebrations the less there’ll be to celebrate. Wat een onzin. Van feest vieren na een overwinning wordt het verlangen naar een volgende overwinning alleen maar groter. Ik zeg volgende week zondagavond na het BMW International Open in München een volgend feestje in café Van Eijk. Proost Joost!

gerard@ tigsports.nl

COLUMN GERARD LOUTER


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.