Essay
Niets is voor eeuwig
Onhoudbare kunst in een onhoudbare wereld Tekst & Beeld Yolanda van Ede
‘H
oe lang is dit werk houdbaar?’ vroeg een kennis, toen ik hem foto’s van mijn zeewieren sculpturen liet zien. Er klonk teleurstelling in zijn woorden. Hij had al eens aangegeven iets van me te willen kopen, en had waarschijnlijk een nieuwe serie schilderijen verwacht.
ook pvc, acryl en digitale media. Dood en verderf mogen dan wel belangrijke thema’s zijn, met name in de schilderkunst, maar de dragers moeten de belofte van een eeuwig leven waarborgen. Maar waarom dood en verderf weergeven als het ook zintuiglijk ervaarbaar gemaakt kan worden? Denk aan kunstenaars die rottende en beschimmelde etenswaren als basismateriaal gebruiken. Lees het proefschrift van Caro Verbeek over vluchtige geurkunst en over de aroma’s van avant-garde
Foto 2. ‘seeds of life’ (Si.Si.Spex 2019, Gerrit Rietveld academie). 2 bij 2 bij 0,70 m. Zeewier, wol, glas, water.
Foto 1. Zelf papier scheppen van gerecycled krantenpapier en zeewier en moskoraal. Waarom is de houdbaarheidsduur van kunst belangrijk, voor wie, en hoe lang zou die moeten duren? Even de illusie van het eeuwige dat klassieke kunst kenmerkt daargelaten, wanneer het niet door de Taliban wordt opgeblazen of, zoals Vincent van Goghs ‘Rozen’ verbleekt door de tand des tijds, gaat kunst natuurlijk om geld. Hoe ouder, des te duurder. Dus geeft de liefhebber of verzamelaar de voorkeur aan investeringen die onveranderlijk zijn en (dus) in waarde kunnen stijgen. Daarmee wordt gelijk duidelijk wat menigeen als ‘echte’ kunst waardeert, namelijk op basis van het materiaal: marmer, brons, glas, keramiek, olieverf, maar tegenwoordig
32
Tijdschrift Cul
kunstwerken. Moderne en conceptuele kunstenaars proberen zo de illusie van het eeuwige te ontkrachten, kritiek te uiten op de speculatieve kunsthandel, en meer en meer ook een activistische positie in te nemen tegenover de consumptiemaatschappij en de ecologische crisis. Ik zit met mijn kunstwerk ook op dit spoor. Sinds anderhalf jaar werk ik met name met organische materialen als zeewier, algen, schelpen, hoorn, plantaardige en aardepigmenten. Het begon met het maken van eigen zeewier-papier om te beschilderen, maar kreeg door een bezoek aan de internationale kunstmanifestatie Venetië Biënnale een andere wending. Een aantal nationale paviljoens, waaronder de Scandinavische, hadden ecologie als thema. Daar hing een enorm zeewier-bos aan het plafond
