ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Δ. Π. Θ. | Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Γκριμπούλη Αφροδίτη Κολόζη Αντωνία Τιμοθέου Κατερίνα

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

1

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης | Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Μελέτη των ορίων μεταξύ Ιδιωτικού Κοινόχρηστου Δημόσιου Χώρου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ -Εισαγωγή ...................................................................3 -Τοποθέτηση οικοπέδου στην πόλη της Θεσσαλονίκης

..............................................................4

-Αναγνώριση

Περιοχής

...........................................5

-Κλιμάκωση των χρίσεων απο το ΔΗΜΟΣΙΟ στο ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ι Συνθετική Ιδέα και Δομή

.........................6

-Διαδικασία Μελέτης .....................................................10 -Τύποι Κατοικιών

-Κτιριολογικό

........................................................12

Πρόγραμμα

.........................................14

-Σχέδια και Σκίτσα της Πρότασης

Επιβλέποντες Καθηγητές: Εξαρχόπουλος Πάνος Αμερικάνου Ελένη Παπαγιαννόπουλος Γιώργος

-Επιλεγμένα

υλικά

-Φωτορεαλιστικές 2

..............................16

.....................................................27 Απεικονίσεις

..............................28

Εισαγωγή

Το θέμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι συγκρότημα κατοικιών με επαγγελματικούς χώρους, για νέους στη Θεσσαλονίκη. Επιλέξαμε να εστιάσουμε στο ζήτημα της κατοικίας προτείνοντας έναν εναλλακτικό τρόπο κατοίκησης. Συγκεκριμένα ο τρόπος αυτός που προτείνουμε αναθεωρεί την δομή της σημερινής πολυκατοικίας, προσθέτοντας περισσότερους κοινόχρηστους χώρους και περιορίζοντας τους ιδιωτικούς, στοχεύοντας στην συνεργασία και την επικοινωνία των ανθρώπων οι οποίοι συμβιώνουν μέσα σε ένα κτίριο. Σκοπός είναι η δημιουργία ενός συγκρότηματος με έναν τύπο κατοικίας που προορίζεται για συγκατοίκηση καθώς και επαγελματική στέγη για κάποια είδη εππαγελμάτων.

Διερευνώνται τα όρια του κοινόχρηστου και ιδιωτικού χώρου ώστε η συνύπαρξη των ανθρώπων να είναι όσο το δυνατόν πιο άνετη. Αναφερόμαστε στην συμβίωση, πιθανόν, αγνώστων μεταξύ τους ατόμα, οπότε εισάγουμε κάποια κοινοβιακά χαρακτηριστικά στη πρόταση μας. Επιλέξαμε την κοινωνική ομάδα των νέων, διότι θεωρούμε πως μπορούν να δεχτούν και να προσαρμοστούν ευκολότερα στο συγκεκριμένο μοντέλο κατοίκησης. Ωστόσο μετά από μια έρευνα για εναλλακτικούς τρόπους κατοίκησης, διαπιστώσαμε πως το συγκεκριμένο μοντέλο λειτουργεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού και δεν αναφέρεται μόνο στην επιλεγμένη ομάδα.

3

Η πρόταση μας λοιπόν ίσως αποτελεί ένα κοινωνικό πείραμα για τα δεδομένα της Ελλάδας. Το συγκεκριμένο συγκρότημα φιλοξενεί νέα άτομα τα οποία βρίσκονται στη φάση ανεξαρτητοποίησης, δηλαδή έχουν βγει στην αγορά εργασίας και προσπαθούν να φτιάξουν την ζωή τους επαγγελματικά. Συνεπώς εκτός από τις κατοικίες προσθέτουμε και κάποιους επαγγελματικούς χώρους που θα χρειάζονται οι νέοι, πιθανώς για να εξελίξουν κάποιες καινοτόμες ιδέες, ή απλώς για να κάνουν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα.

Τοποθέτηση οικοπέδου στην πόλη της Θεσσαλονίκης

Θεωρούμε πως κατάλληλη τοποθεσία για την λύση μας, θα ήταν το κέντρο μιας πόλης, καθώς, σκοπός μας είναι η εξυπηρέτηση των νέων, στην ανάγκη τους για την εύρεση εργασίας. Το οικόπεδο που επιλέξαμε για το θέμα μας, βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη, διότι είναι ένα μεγάλο αστικό κέντρο, στο οποίο υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση νέων σήμερα. Εφόσον δεν μπορέσαμε να βρούμε ένα οικόπεδο όπου πληρεί τις χωρικές απαιτήσεις για τη δημιουργία του συγκεκριμένου μοντέλου κατοίκησης, το οικόπεδο που επιλέξαμε τελικά, εντοπίστηκε στη δυτική Θεσσαλονίκη. Συγκεκριμένα βρίσκεται πάνω σε έναν από τους βασικότερους δρόμους της πόλης, την οδό Μοναστηρίου, το οποίο είναι αρκετά απομακρυσμένο από το σημερινό κέντρο πόλης. Ωστόσο, το νέο πολεοδομικό σχέδιο προβλέπει την αναβάθμιση στα δυτικά της πόλης. Ειδικότερα, το συγκεκριμένο οικόπεδο προβλέπεται για γενική κατοίκηση. Τέλος, υπάρχει βλέψη για τη διεύρυνση του κέντρου πόλης προς τα δυτικά.

4

Αναγνώρηση Περιοχής

5

Κλιμάκωση των χρίσεων απο το ΔΗΜΟΣΙΟ στο ΙΔΙΩΤΙΚΟ Από την στιγμή που αναφερόμαστε σε συμβίωση ανθρώπων που πιθανών, δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, η βασική μελέτη, επικεντρώθηκε στην σχέση και τα όρια μεταξύ δημόσιου, κοινόχρηστου και ιδιωτικού χώρου. Πράγμα που όρισε την συνθετική ιδέα από την αρχή της διαδικασίας της μελέτης.

Η Δομή του συγκροτήματος ενσάρκωσε την συνθετική ιδέα, επιμερίζοντας την λύση σε ζώνες κατά μήκος του κάθετου άξονα, με τις δημόσιες λειτουργίες στο χαμηλότερο επίπεδο και τις ιδιωτικές στο υψηλότερο. Με το “υπερυψωμένο ισόγειο” στη στάθμη του +5.00 να αποτελεί τη βάση για την επικοινωνία και την συνεργασία των ενοίκων - χρηστών.

6

Η πορεία της μελέτης, εξελίχθηκε σε 3 φάσεις, με διαφορετικές επεξεργασίες, ώστε να δώσουμε δομή και μορφή στην συνθετική ιδέα.

- Πρόθεση για δημιουργία προστασίας και την αίσθηση του καταφυγίου.

- Περίκλειστο και εσωστρεφές σχήμα με σύνδεση των βασικών λειτουργιών, τις κατοικίες και τα γραφεία.

- Πρόσβαση απο μια κεντρική είσοδο στο οικόπεδο - Κεντρικό εσωτερικό αίθριο που διοχετευει στις λειτουργίες του συγκροτήματος.

- Μέτωπο στην κεντρική οδό Μοναστηρίου, - Μεγάλες διαστάσεις του κτιριακού όγκου 7

- Μετακίνηση των κτιριακών όγκων, προς την κεντρική οδό και διαμόρφωση πάρκου, στον χώρο που δημιουργήθηκε.

- Αναθεώρηση περίκλειστου κεντρικού αιθρίου, με την απομάκρινση και την στρέψη των κτιριακών όγκων.

- Πρόσθεση περισσότερων προσβάσεων στο οικόπεδο - Μείωση της έκτασης του θέματος Αποτελέσματα: - Δημιουργείται “ανάσα πρασίνου” μεταξύ των συκροτημάτων.

- Το αίθριο μετατρέπεται σε πέρασμα με άνοιγμα προς τον κεντρικό δρόμο. Η κλίμακα, του κτιρίου προσέγγισε της κατοικίας.

- Το επίπεδο της στάθμης του +5, αποκτά την έννοια του “υπερυψωμένου ισογείου” για τις κατοικίες.

- Εκεί τοποθετείται και η λέσχη του φαγητού.

- Υποβαθμίζεται το επίπεδο της πόλης στη στάθμη -2.00 και αποκτά κεντρικό διόροφο καφέ.

- Οι κτιριακοί όγκοι γίνονται γραμμικοί και δημιουργούν διαμπερές πέρασμα κατα μήκος του οικοπέδου.

8

Αποτελέσματα: - Το “υπερυψωμένο ισόγειο” αποτελεί τη βάση για την επικοινωνία και την συνεργασία των ενοίκων χρηστών.

- Το κεντρικο καφέ, αποτελεί τον αντίστοιχο χώρο για τις δημόσιες λειτουργιες.

- Τα όρια του κεντρικού αιθρίου γίνονται πιο συγκεχυμένα και μετατρέπεται σε πορεία που ενώνει το πάρκο απο την πιο ήσηχη ζώνη, μέχρι την πιο θορυβώδη ζώνη προς την οδό Μοναστηρίου.

- Σύνδεση με το διευριμένο κέντρο πόλης που προτείνει το ΓΠΣ.

Η τελική δομή του συγκροτήματος διατηρεί τις καθαρές πορείες, αλλά συγκεντρώνει τους χρήστες σε πυρήνες ενδιαφερόντων. Στο σκίτσο φαίνεται απο το επίπεδο του +1.5, το -2.00, όπου περαστικοί και ένοικοι, μπορούν έίτε να σταθούν και να παρατηρήσουν, να διασχίσουν το αίθριο, είτε να εισέλθουν στο κτίριο

9

Διαδικασία μελέτης Μεγάλη βαρύτητα δόθηκε στην διαμόρφωση των χώρων στα επίπεδα των κατοικιών. Σκοπός είναι η καλύτερη εποικοινωνία των διαφορετικών λειτουργιών, άλλά ταυτόχρονα η διατήρηση της ιδιωτικότητας των ενοίκων. Στα σκίτσα φαίνονται οι ιδέες για τους τύπους των κατοικιών κατα την διάρκεια της μελέτης τους. Οι φωτορεαλιστικές αποικονίσεις, είναι απο διαφορετικές οπτικές γωνίες στην τελική μορφή των κοινόχρηστων χώρων στα άκρα των ορόφων. με τις κατοικίες.

10

Στο πλαίσιο της μελέτης γύρω απο την σχέση των ορίων μεταξύ των χώρων των χρηστών του συγκρτήματος, δημιουργήσαμε ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο. Αυτό απευθύνθηκε σε άτομα ηλικίας 18-35 ετών, με συνολικά 220 συμμετοχές. Το θεμα του επικεντρώθηκε στην τωρινή κατάσταση των δομών συλλογικής κατοίκησης και των ατομικών προτιμήσεων, γύρω απο την χρήση των χώρων μιας κατοικίας. Το πόρισμα ήταν πως συμβίωση με ξένα άτομα είναι αρκετά αποδεκτή, όμως με κάποιο ιδιωτικό χώρο , όπως υπνοδωμάτιο και λουτρό.

11

Τύποι Κατοικιών Οι κατοικίες αναπτύσσονται σε τρεις ορόφους καθ’ ύψος και σε 3 αυτόνομα σκέλη κατά μήκος. Το κάθε σκέλος αποτελείται από:

1. Διαμερίσματα 3 διαφορετικών τύπων,

κατηγοριοποιημένα βάση τον αριθμό των ατόμων

που κατοικούν (Α_Β_Γ)

2. Ένα μεγάλο κοινόχρηστο καθιστικό χώρο

3 .Κοινόχρηστα πλυντήρια.

4.Κοινόχρηστους ημιυπαίθριους χώρους.

--Ο τύπος Α αποτελείται από 2 δωμάτια, το πρώτο για ένα άτομο και το δεύτερο για δύο εν δυνάμει άτομα τα οποία μοιράζονται μια κουζίνα.

Αξονομετρική απεικόνιση των ορόφων που εξελίσσονται οι κατοικίες

--Ο τύπος Β αποτελείται από δύο δωμάτια που μοιράζονται μια κουζίνα. Στα 3 και 4 , τα δωμάτια συδέονται κάτακόρυφα με εσωτρική σκάλα.

--Ο τύπος Γ αποτελείται από ένα μοναδικό δωμάτιο με κουζίνα.

Απεικόνιση της περίπτωσης 1 του τύπου Α, με το δωμάτιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για φιλοξενία. Στο βάθος η κουζίνα

12

Σκίτσο απο τους εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους στη στάθμη +9.50 με το εσωτερικό πατάρι στη στάθμη +13.00.

13

Πρόταση των υλικών για τον κοινόχρηστο χώρο με λεπτομέρια σε τομή για το υποβαθμισμένο, κατα 0.50μ., επίπεδο.

Κτιριολογικό Πρόγραμμα

Οι λειτουργίες που απαρτίζουν το συκρότημα, τοποθετήθηκαν με βάση την συνθετική ιδέα. Από το χαμηλότερο επίπεδο στη στάθμη -2.00, το οποίο αντιμετωπίζεται σαν χαμηλώτερη επέκταση της πόλης στο συγκρότημα. Εκεί ξεκινάνε οι δημόσιες λειτουργίες, οι οποίες επεκτίνονται και στο

επίπεδο +1.50. Στη συνέχεια έχουμε το δεύτερο επίπεδο, στη στάθμη +5.00, το λεγόμενο υπερυψομένο ισόγειο με τις λειτουργίες που απεθύνονται στους ένοικους του συγκροτήματος.

Τέλος στα υψηλώτερα επίπεδα, τρία και τέσσερα, εχουμε τις ενοικιαζόμενες κατοικίες που απευθύνονται σε 1-2 άτομα ανά ιδιωτικο δωμάτιο, με κονόχρηστες κουζίνες ανά 2-3 ιδιωτικά δωμάτια και τέλος οι κοινόχτηστοι χώροι για κάθε 3 κατοικίες.

14

Φωτορεαλιστικές αποικονίσεις για τις δημόσιες λειτουργίες του συγκροτήματος.

-Γραφεία στο επίπεδο -2.00, τύπου “open plan” και κυλικείο. (πανω αριστερά) - Γραφεία στο επίπεδο +1.5, με τα μεταλλικά αποσπούμενα κλειστά γραφεία σε σειρά, τις άιθουσες συνδρίασης και το εντευκτύριο γύρω απο το εσωτερικό μπαλκόνι.( πάνω δεξιά) - Το υπερυψομένο ισόγειο στο επίπεδο του +5.00 με τον πάνω όροφο του καφέ (μέση αριστερά) - και τις υπόλοιπες δημόσιες λειτουργίες| γημναστήριο| βιβλιοθήκη| υπολογιστικό| στούντιο μουσικής,(κάτω αριστερά) - την λέσχη φαγητού (μέση κατω) - Το αμφιθέατρο του συγκροτήματος με φουαγέ, στο επίπεδο του +1.5 και -2.00 , για ημερίδες, ομιλίες και διαλέξεις. (κάτω δεξιά)

15

16

17

18

19

20

Όψη απο την οδό Μοναστηρίου Ανατολικά

Όψη απο την οδό Μοναστηρίου Δυτικά

21

22

23

24

Οι τομές σχεδιάστηκαν ώστε να φανεί η σχέση των χώρων στο εσωτερικό., αλλά και οι εσωτερικές όψεις των δύο κύριων κτιριακών όγκων. Αρχικά έχουμε την εγκάρσια τομή Α-Α, ώστε να φανουν τα επίπεδα και η σχέση των κτιρίων του συγκροτήματος. Επίσης ο κάθε κτιριακός όγκος, τέμνεται κατα μήκος στον κεντρικό του άξονα στις τομές Β-Β και Γ-Γ, αλλά και απο την εσωτερική μεριά του οικοπέδου, με αποτέλεμα στις τομές Δ-Δ και Ε-Ε, να φαίνονται οι εσωτερικές όψειςκαι οι υπόλοιπες δημόσιες λειτουργίες.

25

26

Επιλεγμένα Υλικά

Το υλικό που δεσπόζει στο συγκεκριμένο συγκρότημα είναι το εμφανές μπετόν το οποίο ενσαρκώνει, την οικονομία, την δύναμη και τη σταθερότητα και τους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής. Αποτελεί ένα υλικό στο οποίο αναδεικνύεται το καθαρό περίγραμμα των σκιών που δημιουργούν οι επαναλαμβανόμενοι όγκοι των κατοικιών. Προκειμένου να αναδείξουμε τους όγκους των κατοικιών επιλέξαμε την τοποθέτηση μιας επένδυσης τούβλου στις εσοχές που υπάρχουν. Το θερμό χρώμα του τούβλου και η επανάληψη του συγκεκριμένου μοτίβου θα δημιουργήσει μια οικεία και φιλόξενη ατμόσφαιρα γεμίζοντας οπτικά τις επιφάνειες του κτιρίου και διασπώντας την μονοτονία του γκρίζου χρώματος του μπετό.

Χρησιμοποιούμε το μέταλλο τύπου κορτέν για να αναδείξουμε κάποια γραφεία που προβάλλονται προς το δρόμο. Επιλέχτηκε αυτό το υλικό επειδή τα συγκεκριμένα γραφεία επιθυμούσαμε να μην αποτελούν μια μόνιμη κατασκευή, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα πρόσθεσης ή αφαίρεσης ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών. Μέταλλο τύπου κορτέν χρησιμοποιούμε και στην κεντρική κυκλική καφετέρια του θέματος για να αναδείξουμε την ξεχωριστή λειτουργία της ως σημείο εστίασης.

Παράλληλα το μέταλλο χρησιμοποιείται σε κάποιες ελαφριές κατασκευές για σκίαση στα μπαλκόνια των κατοικιών, στην εκτεταμένη πέργκολα του υπερυψωμένου ισογείου και σε κάποια στηθαία. Τα χρώματα που κυριαρχούν στη λύση μας είναι το κόκκινο που προέρχεται από την τούβλινη επένδυση το πράσινο που χρησιμοποιείται στα μεταλλικά στοιχεία και το κίτρινο που χρησιμοποιείται σποραδικά σε τοίχους όπου σηματοδοτούν την κίνηση καθώς και στα υαλοστάσια των κλιμακοστασίων ωστε να αναδείξουμε την κατακόρυφη κίνηση. Το κίτρινο επίσης χρησιμοποιείται σε κάποιους κοινόχρηστους χώρους του υπερυψωμένου επιπέδου για την ανάδειξη των λειτουργιών που εξυπηρετούν. Επίσης το φυσικό στοιχείο τοποθετείται σποραδικά σε κάποια δώματα του κτιρίου ώστε να αποτελέσουν μικρές πηγές αναζωογόνησης.

27

Φωτορεαλιστικές Απεικονίσεις

Ογκοπλαστική προσέγγιση του συγκροτήματος, με την απουσία των υλικών, ώστε να δίνεται έμφαση στη χρήση του φυσικού στοιχείου.

28

Εμφανείς οι πορείες του κτιρίου στους δημόσιους εσωτερικούς χώρους, όπως τα κλιμακοστάσια, αυτό πραγματοποιείται μέσω της καθετης συνεχούς τζαμαρίας τους. Ενισχύοντας την κατακόρυφη πορεία, διακόπτοντας την απο άκρη σε άκρη οριζόντια όψη.

29

30

Σκοπός, για κάθε ιδιωτικό δωμάτιο, είναι να έχει πρόσβαση σε θέα και φυσικό φωτισμό. Κάποια προς το εσωτερικό του συγκροτήματος και άλλες προς το εξωτερικό του. Το ίδιο ισχύει και για τους εσωτερικούς χώρους των δημόσιων λειτουργιών. Απο την στιγη που υποβαθμίστηκε στο επίπεδο του -2.00, οι όψεις είναι κλειστές ,μόνο όπου είναι απαραίτητο και αρμονικά τοποθετημένο στην όψη.

31

ΞΑΝΘΗ 32 | 2019